________________
15
પ્રકરણ-૯
અષ્ટાવક્ર કહે છે-કે-કૃત (કરવા જેવાં) અને અકૃત (નહિ કરવા જેવા) કર્મો, તેમજ, --સુખ-દુઃખ જેવા કંદો, કોનાં અને ક્યારે શાંત થયાં છે ? આવું જાણી ને --આ સંસારમાં વૈરાગ્યશીલ થઈને,વ્રત-કર્મ વગરનો અને ત્યાગ-પરાયણ થા.
(૧).
ઉત્પત્તિ અને વિનાશ-રૂપ, જગતનાં લોકો ના વર્તન (લોકચેષ્ટા) ના અવલોકન વડે, --કોઈક જ “ધન્ય-પુરુષ” (મહાત્મા) --જીવન જીવવાની,જીવન ભોગવવાની,કે જીવન ના જ્ઞાન ની “ઈચ્છા”—પ્રત્યે, --“વૈરાગ્ય” ને પેદા કરી ને શાંત બને છે. (૨)
આ બધું દય જગત (સંસાર) અનિત્ય, ત્રિવિધ તાપ (આધ્યાત્મિક,આધિદૈવિક,આધિભૌતિક) થી દોષયુક્ત, --સાર વગરનું, નિંદવા-યોગ્ય અને ત્યાજ્ય (ત્યાગ કરવા જેવું) છે, --એમ નિશ્ચય કરી ને તે “ધન્ય-પુરુષ” (મહાત્મા) શાંત બને છે. (૩)
જીવન માં (સંસારમાં) એવો કોઈ કાળ (સમય) કે જીવન ની એવી કોઈ અવસ્થા નથી કે જ્યાં મનુષ્ય ને. -સુખ-દુઃખ વગેરે જેવા ઠંદો નો સામનો કરવો પડતો ના હોય, એટલે જ, --યથાપ્રાપ્ત (જે મળી જાય તે) વસ્તુઓમાં વર્તવાવાળો મનુષ્ય સિદ્ધિ (મોક્ષ) ને પામે છે. (૪)
મહર્ષિઓના, સાધુઓના અને યોગીઓ ના જુદા જુદા પ્રકારના મતો ને સાંભળી, --વૈરાગ્ય ને પામેલ કયો મનુષ્ય શાંત થતો નથી? (એટલે કે મનુષ્ય શાંત થાય છે) (૫).
વૈરાગ્ય,સમત્વ અને યુક્તિ (યોગ વગેરે) દ્વારા --“ચૈતન્ય” ના “સ્વ-રૂપ” નું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી જે પોતાને સંસારમાંથી તારે છે, (મુક્ત બને છે), --તે શું પોતે જ પોતાનો ગુરૂ નથી ? (અથવા –શું તેને બીજા ગુરુની જરૂર પડે ?) (૬)
તું ભૂતો (જીવો) ના વિકારો (દેહ,ઇન્દ્રિયો વગેરે ના કાર્યો) ને યથાર્થ (વાસ્તવિક) રીતે, --તે જ જીવો માં દેખ. (તેમ કરવાથી તે વિકારો થી ઉદ્ભવતી બંધનાલ્ક અશાંતિ,અસારતા તને દેખાશે) -- ને આમ તું કરીશ ત્યારે) તે ક્ષણે જ તું બંધન માંથી મુક્ત બની સ્વ-રૂપ માં સ્થિર બનીશ. (૭)
વાસના ઓ જ સંસાર (બંધન) છે, તેથી તે બધી વાસનાઓ નો ત્યાગ કર, --વાસનાઓના ત્યાગ થી,સંસારનો (બંધન નો) પણ ત્યાગ થઇ જશે,અને, --જે સ્થિતિ (પરમપદની-મુક્તિ ની) થવી જોઈએ તે આજે જ (હાલ જ) થઇ જશે. (૮).
પ્રકરણ-૯-સમાપ્ત
