Book Title: Anekant 1971 Book 24 Ank 01 to 06
Author(s): A N Upadhye
Publisher: Veer Seva Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 17
________________ पं० रतनलाल कटारिया दश बाह्य-परिग्रह जैन शास्त्रो मे परिग्रह दो प्रकार का बताया है एक यानं शय्यासनं कुप्य, भांडं चेति बहिर्वश ॥६॥ बाह्य और दूसरा ग्राभ्यतर । बाह्य-परिग्रह के १० भेद ६. सागार धर्मामृत (प. प्राशाधर कृत अध्याय ४ श्लोक बताए है और प्राम्यतर के १४ । नीचे-दश प्रकार के ६२ की टीका)बाह्य-परिग्रह पर समीक्षात्मक विवेचन प्रस्तुत किया वास्तु क्षेत्र धनधान्य द्विपद चतुष्पद शयनासन यान जाता है। कुप्य भांडं लक्षणं दशविध बाह्यग्रथं ॥ शास्त्रो में बाह्य-परिग्रह के दश भेद इस प्रकार १०. रत्नकरण्डश्रावकाचार की प्रभाचन्द्र कृत टीका बताये है : (श्लोक १४५)१. मूलाचार (पंचाचाराधिकार, प्रथम भाग पृ० ३२०)- क्षेत्र वास्तु धनं धान्यं, द्विपदं च चतुष्पदं । खेत्तं वत्थुधणं धण्णगद दुप्पद चतुप्पद गद च । शयनासनं च यानं, कुप्प भांडममीदश ॥ जाण सयणासणाणि य, कुप्पे भडेसु वस होति ॥२११ ११. प्रश्नोत्तर श्रावकाचार (सकलकीर्ति कृत) सर्ग १६२. भगवती आराधना (शिवार्यकृत) क्षेत्रं गृहं धनं धान्यं, द्विपदं च चतुष्पदं । प्रासनं शयन वस्त्र, भांड स्याद् गहमेधिनां ॥५॥ बाहिर संगा खेत्त वत्थं घणधण्ण कुप्पभंडानि । दुपय चउप्पय जाणाणि चेव सयणासणे य तहा ॥११॥ १२. त्रिवर्णाचार (सोमसेनकृत) अध्याय १० क्षेत्रं वास्तु धनं धान्य दासी दासश्चतुष्पद । ३. हरिवशपुराण (जिनसेन कृत) सग ३४ यानं शय्यासनं कुप्य भांडं चेति बहिर्वश ॥१४०।। चतुष्कषाया नव नोकषाया, मिथ्यात्वमेते द्विचतुष्पदे च । क्षेत्र च धान्यं गहकुप्पभांड, धनं च यान शयनासन च। १३. श्रावकाचार (उमास्वामी, पूज्यपाद के नाम से) क्षेत्रं वास्तु धन धान्य, द्विपदं च चतुष्पदं । ४. ज्ञानार्णव - (शुभचन्द्राचार्य कृत) सर्ग १६ प्रासन शयनं कुप्यं, भांडं चेति बहिवंश ॥१६, ७॥ वस्तु क्षेत्र धन धान्यं, द्विपदं च चतुष्पद । १४. देवसेन कृत माराधनासार की लिनदि कृत टीका शाय्यासनं च यान च, कुप्यं भांड ममीदश ॥४॥ (गाथा ३० मे उक्त च)५. यस्तिलक चम्पू (उपासकाध्ययन) सयणासण घर खित्त, सुवण्ण-धणधण्ण कुप्य भडाई। क्षेत्रं धान्यं धनं वास्तु, कुप्यं शयनमासनं । दुपय च उप्पय जाणसु, एदे बस बाहिरा गंथा । द्विपदाः पशवो भांडं, बाह्या वश परिग्रहाः ॥४३३॥ १५. चर्चासमाधान (प. भूधर जी मिश्र) पृ० ५६६. चारित्रसार (चामुडगय कृत) पत्र पृष्ठ ६३ भूमि यान धन धान्य गृह, भाजन कुप्य अपार । "क्षेत्र वास्तु धनधान्य द्विपद चतुष्पद यान शयनासन शयनासन चौपब दुपद, परिग्रह वश परकार ।। कुप्य भांडानि वविधश्चेतनाचेतन भेद लक्षणो बाह्यपरिग्रहः।" क्षेत्र वास्तु चौपद द्विपद, धान्य द्रव्य कुप्यादि । ७. सस्कृत आराधना (अमितगति कृत रूपान्तर) भाजन पासन सेज ये, दश पर कार अनादि ॥७००। क्षेत्र वास्तु धन धान्य, द्विपदं च चतुष्पवं। १७. बनारसी विलास पृ० २०६यानं शय्यासन कुप्यं, भांडं संगा बहिवंश॥११४६।। भूमि यान धन धान्य गृह, भाजन कुप्य अपार । ८. प्राचार सार (वीरनदिकृत) अधिकार ५ शयनासम चौपद द्विपद, परिग्रह वश परकार ॥२६॥ क्षेत्र वास्तु धन धान्यं, विपदं च चतुष्पदं । १८. ज्ञानानद श्रावकाचार पृष्ठ ३६ मे भी इसी प्रकार

Loading...

Page Navigation
1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 ... 305