Agam 17 Upang 06 Chandra Pragnapti Sutra Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 718

चन्द्राप्तिप्रकाशिका टीका० प्रा०२० सू २
राहुवक्तव्यता ६९७ राहोः कुक्षिः भिन्ना २। तावत् यदा खलु राहुर्देव आगच्छन् वा. ४ चन्द्रस्य वा सूर्यस्य वा लेश्याम् आवृत्य प्रत्यषष्वष्कते तदा खलु मनुष्यलोके मनुष्या पर्व वदन्ति-राहुणा चन्द्रो वा सूर्योवा वान्तः, राहुणा० २। तावत् यदा खलु राहुर्देव आगच्छन वा ४ चन्द्रस्य वा सूर्यस्य वा लेश्याम् आवृत्य मध्यमध्येन व्यतिव्रजति तदा खलु मनुष्यलोकेमनुष्या वदन्ति-राहुणा चन्द्रो वा सूर्यो वा व्यतिचरितः राहुणा० । तावत् यदा खलु राहुदेव आगच्छन् वा ४ चन्द्रस्य वा सूर्यस्य वा लेश्याम् आवृत्य अधः सपक्षं सपतिदिशं तिष्ठति तदा खलु मनुष्यलोके मनुष्या वदन्ति-राहुणा चन्द्रो वा सूर्यो वा प्रस्तः, राहुणा० २। कतिविधः स्वलु राहुः प्रज्ञप्तः ? द्विविधो राहुः प्रक्षप्तः, तद्यथा-ध्रुवराहुश्च पर्वराहुश्च । तत्र खलु यः स खलु बहुलपक्षस्य प्रतिपदि पञ्चदशभागेन भागं चन्द्रस्य लेश्याम् आवृण्वन् २ तिष्ठति, तद्यथा-प्रथमायां प्रथम मागम् , यावत् पञ्चदश भागम्। चरमे समये चन्द्रो रक्तो भवति, अवशेषे। समाये चन्द्रो रक्तश्च विरकश्च भवति, तमेव शुक्लपक्षे उपदर्शयन् २ तिष्ठति, तद्यथा-प्रथमायां प्रथम मागं यावत् चन्द्रो विरकश्च भवति अवशेष समये चन्द्रो रक्तो विरक्तश्च भवति । तत्र खलु यः स पर्वराहुः स जघन्येन षण्णां मासानाम् (उपरि) उत्कर्षेण द्विचत्वारिंशतो मासानां चन्द्रस्य, अष्टचत्वारिशतः संवत्सराणां सूर्यस्य ॥ सू० ॥ २ ॥
व्याख्या--'ता कहं ते' इति, 'ता' तावत् 'कई काय-केन प्रकारेण "ते तबमते त्वया वा 'राहुकम्मे' राहुकर्म राहुक्रिया 'आहिए' माख्यातं-कथितम् १: "ति वएज्जा' इति वदेत् वदतु कथयतु हे भगवन् ! भगवामाह-"तत्थ खलु' इत्यादि, 'तस्थ' तत्र राहुकर्म विषये खलु 'इमाओ' इमे वक्ष्यमाणे 'दो' द्वे "पडिवत्तीओं प्रतिपत्ती पण्णताओ' प्रज्ञप्ते कथिते, 'तं जहा' तद्यथा-'तत्थ' तत्र द्वयोर्मध्ये 'एगे' एके प्रथमप्रतिपत्तिवादिनः 'एवं' एवं वक्ष्यामाणप्रकारेण आहंसु' आहुः-कथयन्ति । किं कथयन्ति ? 'इत्याह-अस्थि ण इत्यादि, 'अस्थि णं' अस्ति खलु 'से राहुदेवे' स राहुर्देवः 'जे णं' यः खलु 'चंदं कासूरं वा' चन्द्रं वा सूर्यं वा 'गिण्हति' गृह्णाति ग्रसति । उपसंहारमाहे-'एगे' 'एके प्रथमा एवं पूर्वोक्तप्रकारेण आहेसु' आहुः कथयन्ति ।१। द्वित्तीयां प्रतिपत्तीमाह-एगे गुण इत्यादि, 'एगे पुण' एके केचन द्वितीयाः-प्रतिपत्तिवादिनः 'एवं' एवं वक्ष्यमाणप्रकारेग 'आहंमु' आहुः कथयन्ति । किं कथयन्तीत्याह-'मथिण' इत्यादि, 'नत्थि ' नास्ति खलु 'से' स एतादृशः 'राहुदेवे' राहुर्देवः 'जे णं' यः खलु 'चंदं वा सूरं वा' चन्द्रं वा सूर्य वा 'गिण्हइ' गृह्णाति ।२। तदेवं द्वे प्रतिपत्ती प्रदर्य भगवान् तयो भर्भावना प्रदर्शवति-'तत्थ-' जे ते' इत्यादि, 'तत्थ' तत्र एतयो द्वयोः" प्रतिपत्तिवादिनोर्मध्येः 'जे ते एव मासु' ते प्रथमप्रतिपत्तिवादिनः एवम् 'अत्थि णं से राहूदेवे" इत्यादिरूपेण माहुः कथयन्ति तथाहि-'ता अस्थि णं' इत्यादि, 'ता' सावत् 'अस्थि णं' अस्ति 'खल्लु राहुर्देवश्चन्द्रं वा सूर्य
८८