________________
२३०
अर्थः-योगज्ञानिये पांच भेदे मन कयुं छे. १ क्षिप्तमन, २ मूढ मन, ३ विक्षिप्तमन, ४ एकाग्रमन, ५ निरुद्धमन. ए पांच प्रकार मनना छे ॥ ३ ॥ तेमां क्षिप्तनुं लक्षण कहे छे. पोताना चित्तने सन्मुख कल्प्या जे विषय तेने विषे रजोगुणे करीने थाप्यु तेमज सुख तथा दुःखयुक्त, अने बहिर्मुख थयेलं चित्त तेने क्षिप्त मन कर्तुं छे ॥ ४ ॥ क्रोधादिभिर्नियमितविरुद्धकृत्येषु यत्तमो द्राग् ॥
कृत्याकृत्यविभागासंगतमेतन्मो मूढं ॥५॥ सत्त्वोद्रेकापरिहृतदुःखनिदानेषु सुखनिदानेषु ॥
शब्दादिषु प्रवृत्तं तदेव चित्तं तु विक्षिप्तं ॥ ६ ॥ . अर्थ:-जेमा बहुलताये तमोगुण होय, एटले क्रोध सहित विरुद्ध कामने विषे जे तत्पर होय अने विवेकरहितपणे कृत्याकृत्यनी क्हेंचण विना जे मन, तेने मूढ मन कहिये ॥५॥ जे धैर्यना बलथी दुःखनां कारण गणतुं नथी, शब्दादिक विषयमां रूपरसादिकनां कारण जाणी कठोरपणे प्रवर्ते एq जे चित्त तेने विक्षिप्त मन कहिये ॥ ६॥ अद्वेषादिगुणवतां नित्यं खेदादिषट्कपरिहारात् । - सदृशप्रत्ययसंगतमेकाग्रं चित्तमाम्नातं ॥७॥ उपरतविकल्पवृत्तिकमवग्रहादिक्रमच्युतं शुद्धं ॥ आत्माराममुनीनां भवति निरुद्धं सदा चेतः॥ ८॥
अर्थ:-रागद्वेषादिके रहित जे गुणवंत पुरुष छे अने सदा खेदादिकनो परिहार करनार जे पुरुष छे, जेनुं मन सदैव रागद्वेष टलवाथी सर्व कार्यमां सर मल्युं छे तेने एकाग्र मन कहिये
