Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma / rAma ke mA 'namo nama: zrI yupremamUye 1 'pU. zrI harSakuMjara upAdhyAya kRta | = sumitrA - caritra | (anuvAda) ' -: prakAzaka :-- zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa | du. naM. 5. badrikezvara sosAyaTI, '/ 82, netAjI subha 43 roDa, marIna DrAIva, 'I' roDa, muMbaI - 2.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo nama: zrI yupremasUTayA pU. zrI harSakuMjara pAdhyAya Imitra - caMritra (anuvAda) -: prakAzaka:zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa du. naM. 5. badrikezvara sosAyaTI, 82, netAjI subhASa roDa, marIna DrAIva, "I roDa, muMbaI - 2. saM. 2054 mUlya:- rUA. 16/-,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAbha lenAra 2,000/ - zrI zAtinAtha laMDArana saMgha, vajgAmadheTha (pU. rAjaramavijaya mahArAjanA upadethI) 2,500/ - zrI DoM'na saMgha jJAnanidhimAMthI lAbha lenAra puNyAtmAonI bhAvabharI anumodanA karIe chIe. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa _
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya pU. harSajaravi upAdhyAyajI mahArAja racita sumitra caritrano anuvAda saMvata 1989mAM rojena gharmaprasAra3 sabhA bhAvanagara taraphathI bahAra paDela che. A pustaka ati jI tathA aprApya thayela hovAthI tenuM punaH prakAzana ame saharSa karIe chIe. zrI jaina dharma prasAra8 sabhA pratye kRtajJatAno bhAva pradarzita karIe chIe. prAcIna zAstronA punarmudrANanA kAryamAM vizeSa lAbha maLato he tevI vyutAdhikADhaMkA zrI sarasvartIdevIne punaH punaH prArthanA. prastuta caritranA vAMcana dvArA sahu koI zubha bhAvane pAme e ja eka mAtra zubhAbhilASA. -- - - -- --- - - li. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa -- - -- TrasTIo caMdrakumAra bAbubhAI jarIvAlA lalitakumAra ratanacaMda koThArI navinacaMdra bhagavAnadAsa zAha puMDarikabhAI aMbAlAla zAha
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptisthAna 8 prakAzaka - muMbaI mULIbena aMbAlAla ratanacaMda jaina dharmazALA, sTezana roDa, viramagAma. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. caMdrakAMta esa. saMghavI nAsAno pADo, pATaNa. (uttara gujarAta) baMsIlAla aMbAlAla zAha jaina yAtrika bhuvana, mANeka coka, khaMbhAta.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ / namo namaH zrIgurupremasUraye / divya kRpA :- siddhAMtamahodadhi sva. AcArya devazrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAja. zubhAzISa :- vardhamAna taponidhi gacchAdhipati sva. AcArya deva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA. puNyaprabhAva :- parama pUjya samatAsAgara sva. paMnyAsajIzrI padmavijayajIgaNivaryazrI. -: preraNA-mArgadarzana : 5. pU. vairAgyadezanAdA AcArya deva zrImad vijaya hemacaMdrasUrimahArAja -: prakAzaka:zrI jinazAsana ArAdhanATrasTa dukAna naM. 5, badrikezvara sosAyaTI, 82, netAjI subhASa roDa, marIna DrAiva, 'i' roDa, muMbai - 400 002. &
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutasevAnA kAryamAM sadAnA sAthIo ' zrutasamuddhAraka | | - - bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI. (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.nA upadezathI) - zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. - zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.nI preraNAthI) - zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI. (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakupA tathA pU. AcAdava zrImadvijaya mitrAnaMda s. ma.sA.nI preraNAthI) - zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa. pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). - nayanabALA bAbubhAI sI. jarIvALA ha. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vi.ma.sA. nI preraNAthI) -
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kezarabena ratanacaMda koThArI hA. lalitabhAI (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadiva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI) zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchI jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. - zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa, muMbaI. (pUjyapAda AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA. nI preraNAthI) ke zrI zAMtAkrujha zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha, zAMtAkujha, muMbaI. (pUjyapAda AcAdava zrI hemacaMdrasUri ma.sA. nI preraNAthI) : - zrI devakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI. (pa. pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi. ma.sA.nI preraNAthI) jhe- saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta. (pU. sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI divyazAzrIjI ma. nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe.)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - -- ----- -- -- ----- -- - -- - bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-6 (pU. munirAja zrI akSayabodhi vi. ma. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vi. ma. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vi. ma. nI preraNAthI) zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI. (pU. munizrI hemadarzana vi. ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi. ma.nI preraNAthI) - zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLapArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (pa. pU. AcAryadeva zrI rucakacaMdrasUri ma. nI preraNAthI) - zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara, (vesTa) muMbaI. (pU. munizrI kalyANabodhi vi. ma. nI preraNAthI) - zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vi. ma. nI preraNAthI) zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI, pIMDavADA. (siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nA saMyamanI anumodanArthe) --- -- - -- - --- |
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI ghATakopara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (vairAgyadezanAdasa pU. A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) - zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha amadAvAda (pU.muni zrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) ~ zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha vAsaNA-amadAvAda. (pU. A. zrI nararatnasUri ma. nA saMyamajIvananI anumodanArthe pU. tapasvI ratna A. zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA. nI preraNAthI) - zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma. nI preraNAthI) zrI mahAvIra jaina spe. mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (5.pU. A. zrI rAjendrasUri ma.sA.nI preraNAthI) - zrI mATuMgA jaina zvetA. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIjha, mATuMgA, muMbaI. * zrI jIvIta mahAvIra svAmI jaina saMgha, nAdiyA (rAjasthAna) (pU gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. ) nI preraNAthI)
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdakSa pU. A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI ) . zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha bANagaMgA vAlakezvara muMbaI-6. maeN - zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti ( pU. A. hemacaMdrasUri ma. nA saM 2053 nA cAturmAsa prasaMge) ~~ zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI (I) (munizrI netrAnaMda vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) > zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha - jaina nagara, amadAvAda. ( 5. pU. munirAjazrI saMyamabodhi vijayajI ma.sA. nI preraNAthI ) maeN zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha - saijapura, amadAvAda. (pa. pU. AcArya vijaya hemacaMdrasurIzvarajI ma. sA. nA kRSNanagara madhye saMvata 2052 nA cAturmAsa nimItte pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijaya ma. sA.nI preraNAthI)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kendra zrI lakSmIvardhaka jaina saMgha, pAlaDI, amadAvAda. (5.pU. munirAjazrI nipuNacaMdra vijaya ma.sA.nI preraNAthI). kendra zrI naDIyAda zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, naDIyAda. (5.pU. muni zrI varabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI). - zrI sAyana zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, sAyana, muMbaI. - zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ - matabhakta - - - zrI bAbubhAI sI. jarIvAlA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA. zrI bApunagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. gaNivaryazrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI sumatinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, memanagara, amadAvAda. (pU. munirAjazrI dharmarakSita vi. ma. tathA pU. munirAjazrI hemadarzana vi. ma. nI preraNAthI). sva. zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI, hA. jAsudabena, punamacaMdabhAI, jasavaMtabhAI vagere. zrI munisuvrata svAmi jaina zvetAMbara mUrtipUjaka maMdira TrasTa, kolhApura. zrI araviMdakumAra kezavalAla jhaverI jaina rilijIyasa TrasTa, khaMbhAta.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI harSakuMjaropAdhyAyakRta, zrI sumitracaritra bhASAMtara. kevaLajJAnarUpI lakSmIvaDe zubhatA, aneka devaDe sevAtA, kalpavRkSanI jema aneka sAdhurUpa suMdara zAkhAovALA temaja kalpavRkSanI jema pallavaDe bhavyajanenI AzAne pUravAvALA zrI pArzvanAtha tamArA kalyANane mATe thAo. zrI yugAdIzvara vigere vartamAna vIzInA tathA anya atIta, anAgata vIzInA ane viharamAna jinezvara manavAMchita phaLanI zreNine Apo-karo. kRpArUpI sugaMdhavaDe prapUrita ane atyaMta vikasvara evA gurUmahArAjanA caraNakamaLane huM bhramaranI jema sevuM chuM. jinezvaranA mukharUpa kamaLamAM rAjahaMsI jevI sarasvatI ke jenA prasAdathI kavio sArI kavitAne kare che tene paNa huM namuM chuM. maMda ane amaMda evA arthAt mUkhane sujJa evA temaja kuTila ane sarala prakRtivALA durjana ane sajajane bhayathI ane prItithI svasthatA (zAMti)ne mATe samAnabhAve huM praNAma karuM chuM. A pramANe namaskAra karIne huM bhavya prANIonA bedhane (jJAnane) mATe A dharyAkhyAnamaya uttama caritrane racavA IcchuM chuM. (racuM chuM.)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ have prAraMbhamAM dharmanuM svarUpa kahe che. dharma sukharUpI latAone udghasAyamAna karanAra che, dharma saMpattirUpI vRkSone meghasamAna che, dharma yakArI che, dharA (pRthvI) ne AdhArabhUta che ane dharma svarga temaja mokSane ApavAvALo che; tethI prANIoe niraMtara sukhane ApavAvALo e dharma avazya sevana karavA yogya che. te dharma dAna, zIla, tapa ne bhAva-ema cAra prakAra che, temAM paNa tIrthakare prathama dAnadharma kahe che ke je dharmanA ArAdhanathI gRhasTa , manuSya janma saphaLa thAya che. bhAvapUrvaka satpAtra pratye ApeluM AhArAdikanuM dAna A bhavamAM saMpattine ApanAruM ane parabhavamAM sarva prakAranI vipattine nAza karanAruM thAya che ke jevI rIte madhyAnha vizALa bhaktipUrvaka sAdhune ApeluM annadAna mitra ane strI sahita sumitrakumArane mahAphaLanuM ApanAra thayela che. te sumitrakumAranuM caritra have kartA kahe che - A pRthvItaLa upara jaMbUvRkSarUpa mayurachatrathI maMDita jaMbU nAmane sarvadvIpanA madhyamAM suzobhita dvIpa che. bAkInA sarve dvIpa ane samudro, potAnA guNo vaDe jabUdvIpe jANe jItI lIdhA na hoya tema tenI pharatA cAre dizAe sevAne mATe AvelA sImADAnA rAjAonI jema pharI vaLelA che. tenA lakSaNane koNa jANI zake ke je jaMbudvIpa lAkha jananA vistAravALe ane sAta varSa kSetra)vALo hovA chatAM paNa cha varSadharavALo che ema paMDite kahe che. arthAt te jabUdvIpamAM sAta kSetre che ne che tenI madhyamadhyamAM rahelA parvate varSadhare) che. te dvIpamAM dakSiNa bAjue prathama bharata nAmanuM kSetra anaMta guNAnA sthAnarUpa che ke jyAM satpAtrarUpa zuddhabhUmimAM vAveluM
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) vittarUpa bIja anaMtaguNa phaLane ApanArUM thAya . te bhAratakSetramAM aMga nAmanA dezamAM pRthvIrUpI strInA lalATamAM tilaka samAna ane suzobhita muktAphaLavaDe alaMkRta capA * nAmanI ramaNika nagarI che. te nagarImAM rahelA dhanadhAnyayukta kenA zarIranA ane gRhanA ezvaryapaNAne joIne zuM svarga bhUmipara Avela che? ema sajajane kalpanA kare che. te nagarImAM trAsa, tApa ne grahaNa to maNi, suvarNa ane guNone viSe ja che ane daMDa chatrane viSe ja che; tyAM rahenArA lokomAM nathI. arthAt trAsa eTale viMdhAvuM te maNine ja thAya che, sonAne ja tapAvAya che ane guNone ja grahaNa karavAmAM Ave che. tyAM rahelI vikasvara mukhakamaLavALI strIo nIlamaNinA AMgaNAmAM ugelI ane kAMtinA samUharUpa paya(pANI)mAM rahelI kamalinI jevI zobhe che. te nagaramAM sukumAra karavALe ane sarvajanene temaja zatruone paNa vallabha e niSkalaMka dhavalavAhana nAmane rAjA che. 1 upavanamAM vRkSonI jema te rAjAmAM dAkSiNya, edAya, gAMbhIrya ane sarve vigere guNe anya avalaMbIne rahelA che. te rAjAne saMgrAma pramukha bAvIza putre kelAzamAM pratibiMba paDavAthI jANe IzvaranA (agyAra rUdranA) dviguNita rUpa thayelA hoya tevA thayelA che. te rAjAne kalpavRkSanI zAkhAonI jema aneka rANIo che, temAM eka prItimatI nAmanI rANI rAjanA sanmAnavinAnI (aNumAnitI) che. bhAgyayogathI tenI kukSimAM 1 ahIM rAjAne sukamALa kiraNavALA tArAone ati vallabha ane niSkalaMka evA caMdranI upamA ApI che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ chIpamAM motInI jema koI uttama jIva garbha praNe AvIne upaje. garbhasthiti pUrNa thaye pUrva dizA jema sUryane janma Ape tema zubha muhUrta (graha-nakSatrAdinA sArA gavALA samaye) sarvane AnaMda Ape evA eka putrane te rANIe janma Apyo. te putranI mAtAnA. apriyapaNAthI janma pAmelA te bALakane janmotsava te zene ja thAya paraMtu tenuM nAma paNa rAjAe pAyuM nahIM. te ja divase saciva (maMtrI), ArakSaka (keTavALa , purohita ane vArdhakI ( bAMdhakAma khAtAnA uparI ne paNa sUra, sIdhara, sutrAma ne sAgara nAmanA putra thayA. te. cAra kumAranI sAthe sadA paravarele rAjakumAra dAna, zIla, tapa ne bhAvathI paravarele pAMcame sAkSAt dhama ja hoya evuM dekhAte hato. bAlyAvasthAmAM nehavALA ane bAMdhavanI upamAvALA te mitronI saMgAte krIDA karatAM te rAjakumAranuM lokee yathArtha sumitra evuM nAma pADyuM. anyadA mAtAe te sumitrane kaLA meLavavA mATe kaLAcAryane same te vakhate prathama bIjA rAjapu paNa tyAM abhyAsa karavA mATe mUkAyelA hatA, te rAjapu sukhamAM lAlita thayelA, madonmatta, mahAdulalita ane chAcArI hovAthI kaLAbhyAsa karatA na hatA. tene AcArya kAMI zikhAmaNa tarIke kahetA te te tarata ja sAmuM bolatA hatA. madavALA ane durjaya avA te vacanamAtrane paNa sahana karatA na hatA. vaLI te rAjapu pinAnA AvAse jaIne pitAnI mAtAone AcAryo tADana karyAnuM kahetA hatA jethI dhAkuLa evI te mAnAe kaLAcAryanI upara atyaMta
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Akroza karatI hatI. A pramANe thavAthI unmAdane vaza thayelA te rAjaputranI gurU niraMtara upekSA ja karatA hatA; kAraNa ke senAnI charI paNa kAMI pitAnA peTamAM bharAtI nathI. sumitranI mAtA kaLAcAryane sumitrane mATe AgrahapUrvaka kahetI hatI ke-tamAre potAnA putranI jema sumitrane abhyAsa karAvo ke jethI te sarva kaLAne sArI rIte jANuMsamajI zake." gurU tADana kare te paNa te vinIta sahana karIne kaLAbhyAsa karato hato, kAraNa ke gurUnuM tADana kaLAnI vRddhi mATe thAya che ema te samajatuM hatuM. enuM mukhya kAraNa enAmAM vinayaguNa hato te hatuM. sUra vigere maMtrI vigerenA putro paNa te ja gurUnI pAse potapotAnA kuLane ucita sarvakaLAe prayatnavaDe zIkhatA hatA. e pramANe abhyAsa karatAM thoDA kALamAM ja te pAMca vidyArthIo anukrame zastrazAstrAdinI ramya evI sarva kaLAo zIkhyA. cAra samAna mitrothI paravArelA te udAra caritravALA ane rUpalAvaNyazALI evA kumArane joIne sarve ane jema jema tenI prazaMsA karatA hatA tema tema te sAMbhaLIne bAvIza rAjakumAro potAnA manamAM kheda dhAraNa karatA hatA. | sumitranI mAtA hamezAM vicAratI hatI ke-"mArA putrane keI prakAranuM vina na thAo." evAmAM te nagaramAM koI siddhapurUSa AvyA. tene belAvIne teNe potAnA putranA hitanI IcchAthI "tame kAMI rakSAvidhAna jANe che ke nahIM?" ema pUchyuM. tyAre teNe kahyuM ke huM jANuM chuM." rANIe kahyuM ke- to he bAMdhava! tame evuM rakSAvidhAna karI Ape ke jethI mAre putra keIpaNa vakhate ApattithI pIDAya nahIM" pachI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ te siddhapurUSa sumitranI janmapatrikA magAvI joine tene bhaviSyamAM aneka ApattivALo jANIne tenuM rakSAvidhAna karI ApyuM. pachI dAnamAnAdithI saMtuSTa thayelA te siddhapurUSe rakSAvidhAna ApatAM kahyuM ke "tamArA putrane pUrvakRtakarmanA prabhAvathI aneka prakAranI Apattio Avaze, tethI teNe A rakSAvidhAna kAyama potAnI pAse yatnapUrvaka jALavIne rAkhavuM, jethI tene koIpaNa ApattithI bhaya prApta thaze nahIM. A rakSAvidhAna jaze, evAze ke nAza pAmaze te tene kAdavavALA jaLAzayamAM kheMcI javAthI gAyanI jema aneka Apattio herAna karaze. bAkI A rakSAvidhAna pAse rAkhavAthI tAre kumAra avazya niraMtara surAsure temaja narethI paNa ajeya thaze." A pramANe kahIne te siddhapurUSa gaye sate khaDaganI muDamAM te rakSAvidhAna gopavIne mAtAe putra pratye kahyuM kehe vatsa! mAruM vacana sAMbhaLa. A tArI talavAranI muThamAM meM siddhanuM karI ApeluM mahA prabhAvavALuM mahA adbhuta rakSAvidhAna gopaveluM che. eTale putre AdarapUrvaka mAtAne pUchayuM ke tene prabhAva zuM che?" eTale teNe siddhanA kahyA pramANe sarva vAta kahI ane pachI kahyuM ke "ATalA mATe muThamAM rAkheluM A adbhata rakSAvidhAna tAre yatnapUrvaka jALavavuM. A khaDaga tAre kSaNamAtra paNa tArAthI cheTuM rAkhavuM nahIM, kAyama pAse ja rAkhavuM." AvI sarva duHkhone haranArI ane amRtanA nijharaNA jevI mAtAnI vANI sAMbhaLIne teNe te vAta sadagurUnA kahelA vacanonI jema aMgIkAra karI. sumitrakumAra bAlyavayanuM ullaMghana karIne anukrame yauvanarUpI AkAzamAM ArUDha thayA. te vakhate cittarUpa taLAvaDImAM
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ hasanI jema kANuM pratibiMbIta thatuM nathI. ravigere pitronI sAthe nagaramAM sthAne sthAne te svecchAcArIpaNe pharavA lAgyA. te vakhate suzIla (sadAcArI), bhAgya bhAgyarUpa lakSmIvaDe sevAtA suMdara zarIravALe, rUpe karIne kAmadevane paNa jItanAre te kumAra nivikArIpaNe pharato hate; paraMtu nagaranA je je mAge te kumAra karate hatuM te te mArge potapotAnA kAryo tacha daIne tenA rUpathI mohita thaI, lajajA tajI daI aneka kAminIo pitAne gharethI nIkaLI zIdhra tenI pAse AvIne savikAra daSTithI tene jotI hatI. eTale te lAga joIne dhananI lAlasAvALA cAra loko te te zUnya gRhomAMthI sarvasva corI jatA hatA. A pramANe banavAthI sarve mahAjane ekatra thaI rAjA pAse jaI potAnA gharanuM ane sumitranuM caritra nivedana karIne kahyuM ke- he rAjana ! je tamAre mahAjana sAthe kArya hoya te kumArane lIlAvaDe pharato baMdha kare. te vakhate avasara pAmIne saMgrAma vigere bIjA rAjaputrae paNa pitAnI samakSa sumitranA zatru jevA thaIne tenI upara mina doSanuM nirUpaNa karyuM. A pramANe mahAjananI temaja putronI vAta sAMbhaLIne prathamathI ja te putra apriya hovAthI rAjA tenI upara atyaMta kapAyamAna thayo. pachI mahAjanane rajA ApIne dhavaDe dhamadhamelA zarIravALA rAjAe sumitrane bolAvI bhayaMkara bhakuTavALA thaIne kahyuM ke-"he duSTabuddhinA bhaMDAra ! mArA mahAjanenuM aniSTa karanAra ! tAre kSaNamAtra paNa mArI bhUmimAM kaI sthaLe rahevuM nahIM." A pramANene pitAne Adeza meLavIne kumAra mAtA pAse AvyuM ane te hakIkata mAtAne nivedana karI, eTale mAtA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa te sAMbhaLIne jenA netromAM azru Avela che tevI atyaMta duHkhI thaI. mAtAne A pramANe duHkhI thayelI joIne sumitre kahyuM ke-"he mAtA ! tame zA mATe dukhI thAo cho ane kheda kare che? mane AjJA Apo eTale huM dezAMtara jAuM. mAtA kahe che ke-"he vatsa ! je tuM dezAMtara jaIza ne huM paNa tArI sAthe AvIza, kemake huM tArA vinA ahIM rahevAne asamartha chuM." sumitra mAtAne kahe che ke-"he mAtA ! tamAre te ahIM ja rahevuM yogya che, kAraNa ke anyonya deza viSama hoya che ane tamAruM zarIra ati sukamaLa che. mAre te mArA pitAne Adeza sarvathA mAnya rAkha paDaze, kAraNa ke tema na karuM to rAjA mArA prANa hare. rAjA keInA mitra hotA nathI. A pramANe kahIne sAthe AvavAne IcchatI mAtAnuM madhura vacanavaDe nivAraNa karI parama bhaktithI tene praNAma karI, avinakArI evI tenI AzISa meLavI sura, sIdhara, sutrAmane sAgara e cAre minI sAthe ane sahAyakapaNe laIne te nagaranI bahAra nIkaLyo. pachI uttara dizA tarapha cAlatAM ghaNA gAma ane nagaravALI ane aneka prakAranA AzcaryovALA pRthvIne jotAM anukrame kASTa temaja pASANane paNa kheMcI janArI, ati vegavALI, ati gaMbhIra ane duHkhe taravA e eka nadI durdazAnI jema teonI najare paDI. te vakhate tyAM jaLanI aMdara joI rahenAra keIka manuSyane te nadInA taTa upara rahele teoe jo . eTale tenI pAse jaIne temaNe pUchyuM ke tuM AmAM zuM jue che ?" te bolyo ke- mAre baLada Aje rAtre mAre ghethI coroe haraNa karela che tenuM pagaluM huM jaLamAM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) jeuM chuM." te sAMbhaLIne pharIne tene kahyuM ke-he mugdha ! AvA atyaMta uMDA pANImAM tenuM pagaluM zI rIte dekhI zakAya?" te be ke-are mUDhevidyA, maNi ne mahaiSadhivaDe hastAmalakanI jema AkhI pRthvI joI zakAya che. kumArae kahyuM ke-"te sAcuM che, paraMtu huM samartha! daSTine agocara evuM te ceranuM pagaluM A pANImAM zI rIte dekhI zakAya? te kahe." pelo manuSya bolyo ke mArI pAse gurUnI ApelI vidyA che ke jenA prabhAvathI cha mahInA paryata dvipada-catuSpadanuM pagaluM sarvatra joI zakAya che." A pramANe sAMbhaLIne vismita locanavALA te kumAre "aho AzcaryakAraka, aho AzcaryakAraka!" ema mAMhomAMhe bolavA lAgyA. te avasare keTavALanA putra sIdhare sumitra rAjaputrane kahyuM ke-"he kumAra ! kayA prakAre A vidyA Ape tema tame pUcho." sumitre mitranA AgrahathI vinayapUrvaka pUchayuM ke-"Apa upakArIthI A vidyA koIne ApI zakAya tema che ke nahi ?" tyAre te che ke huM vRddha thayo chuM ane tethI niraMtara hRdayamAM vicAruM chuM ke je kaI supAtra maLe che te vidyA tene suprata karuM, paraMtu ghaNA kALa sudhI parIkSA karyA bAda huM jarUra ApuM. vidyAratna parIkSA karyA vinA keIne paNa ApI zakAya nahIM. " e pramANe sAMbhaLIne sIdhare sumitrane kahyuM ke-"mahArAja je ApanI AjJA hoya te huM ahIM rahIne vidyA grahaNa karUM. vaLI huM to niraMtara tamAro kAryakArI chuM tethI mArI pAse je haze te Apane ja kAma lAgaze." sumitre kahyuM ke-"he mitra ! teM satya kahyuM, paraMtu tAre viyoga sahana karavAne huM samartha
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) nathI; tethI tane kevI rIte rajA ApI zakuM ? ' sudhIre kahyuM- 'jo ke ema che teA paNa ahIM lAbhAlAbhanA vicAra karavA ceAgya che, kAraNa ke apUrva vidyA meLavavA mATe Ave yAga vAravAra maLI zakatA nathI; tethI vinayAdi guNAvaDe Ane ArAdhIne cha mahInAnI aMdara vidyA meLavI huM tamArI pAse jarUra AvIza, tethI prasanna thaine mane AjJA Apo.' kumAra vicArajJa hovAthI te buddhimAnanA varcanA sAMbhaLIne tene viyeAga sahana karavAne asamartha chatAM te vakhate tene tyAM rahevAnI rajA ApI. pachI tenA nimitte pelA vidyAsiddhane vinatipUrvaka kahyuM ke' he svAminu ! tamArI pAse rahenAra A mArA mitra vidyA meLavavAmAM saphaLa thAo. ' vidyAsiddha te vAta svIkArI eTale pachI sIdharane tyAM mUkIne bAkInA mitro sAthe vizALa buddhimAna kumAra AgaLa cAlyeA. " e pramANe ghaNA dUra dezamAM gamana karatAM eka jagyAe taratamAM ja yuddha thayelI raNabhUmi joi. te rUdhiravaDe patharAyelI hatI. cAtarapha kapAi gayelA hAtha, paga, zarIra ane mastakavaDe vyApta hatI, temaja zIyALA ane gIdha vigere pakSIo tyAM karI rahyA hatA. tevI raNabhUmimAM dhAyelA vastra paherelA, yajJopavIta dhAraNa karelA zreSTha zarIravALA, savizeSa snAna karelA, dardUnI mudrAAvaDe aMkita AMgaLIovALA kAI dvija maraNa pAmelA manuSyeAnA rUDamu MDAne Amatema pheravatA ne jotA nAnA jaLAzayamAM rahelA karacalAnI jevA temaNe dIThA. tene e pramANe karatA joine sumitre pUchyuM ke-' he vipra ! AvA apavitra sthaLe adhama janane yogya evu kutsita kAya tame zA mATe karo cho ? ' brAhmaNa eyeA ke" huM kumAra !
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) '' tu ajJAta hAvAthI A pramANe pUche che; paraMtu jIvadayArUpa dhama sarvAM dharmAMmAM uttama kahelA che. " sumitre kahyuM ke-' he vipra ! te vAta sAcI che paraMtu ahIM jIvadayA zuM che ? " te bAlyA ke-' sAMbhaLa ! saddharmAMkamAM sthita thayelA manuSyeAmAM zreSTha evA huM gurUprasAdathI prApta thayelI sa'jIvinI vidyAvaDe A manuSyeAnA potapAtAnA avayavane joDI daine tene jIvatA karIza. ' tenA AvA vacana sAMbhaLIne tukapriya evA te tenI kRti jovA mATe tyAM ubhA rahyA-rAkANA. eTale pelA viSe mucchita evA subhaTAnA zarIranA vibhAgo vAravAra grahaNa karIne hAtha-paga vigere agAne tenA zarIra sAthe ane adha kApelA evA kabadhAne tenA mastaka sAthe joDI daine aneka manuSyAne ane hAthI-gheADA vigere ghaNA prANIone leAhIvaDe kharaDAyelA peAtAnA hAthavaDe kSaNamAtramAM jIvatA karyAM. A pramANe joine te sarve Azcarya pAmyA satA paraspara kheAlavA lAgyA ke- ke A bhUdevapAse A vidyA amRtanI jevI ramya che.' pachI purohitaputranA AgrahathI sumitre te viprane madhura vANIvaDe pUchyuM ke-' huM uttama dvija ! A zreSTha vidyA tame kAine Ape kharA ?' te vipra melye ke- huM kumAreMdra ! uttama vidyA kanyAnI jema kAikane ApavI ja paDe, paNa te aparIkSita manuSyane ApuM nahIM. paricayavaDe parIkSA karyA pachI ApuM.' A pramANe sAMbhaLIne kamaLa vANIvALA ane prakhara buddhimAna purohitaputra sutrAma te vidyA grahaNa karavA nimitte te vidyAvALA vipranI pAse rahyo. te vakhate tAre zIghra AvIne mane maLavu, ema maMtranI jevI zikSA rAjaputre tenA kAnamAM kahI. gadgada vANIvaDe
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) tene AjJA ApIne tene viga sahana karavAne azakata ane vizALa netravALe te sumitrakumAra sUra ne sAgaranI saMgAte tyAMthI AgaLa cAlyA. pRthvItaLa upara aneka prakA2nA vicitra tune jotA jotA teo eka sArA sthAnavALA sannivezanI pAse pahoMcyA. tyAM temaNe eka vayovRddha sutArane hAthamAM vAMsalo laIne eka meTA kASTane ghaData je. tene kumAre pUchayuM ke-"he sUtradhAra ziromaNi ! A kANa tame zA mATe ghaDe che ? te bebhe ke-"AkAzagAmI vAhana banAvavA mATe huM ghaDuM chuM." kumAre pUchayuM ke kASTamaya ratha AkAzagamana zI rIte karI zake ?" tyAre sUtradhAra belyo ke-"he kumAreza ! mArI pAse rahelI vidyAnA baLathI AkAzagamana kare." sumitre potAnA abhiSTa mitra sAgara nAme sUtradhAraputranA AgrahathI pUchayuM ke-"he sUtradhAra ! tame e vidyA yogyane Ape kharA?" sUtradhAre kahyuM-yogyane kema na ApuM? paNa mArI sAthe keTaloka kALa rahe, huM parIkSA karUM ane pachI ApuM." A pramANe sAMbhaLIne kumAranI AjJA laI sAgara tyAM rahyo ane kahyuM ke- AmanI pAsethI tamAre mATe A vidyA meLavIne huM zIdhra tamArI pAse AvIza." sumitra te prItipAtra mitrane paNa tyAM mUkIne jitasUra evA sUranI sAthe tenAthI sevA sate AgaLa cAlyA. - anukrame teo puSyapura nAmanA zreDa nagaranI samIpe pahoMcyA. tyAM samIpa bhAgamAM ja eka manahara satrAgAra (dAnazALA) temaNe joI. tyAM temaNe usAyamAna AkRtivALA, kamaLanA patra samAna lenavALA, dayArUpa amRtathI saMpUrNa ane vizvavatsaLa evA eka purUSane joyuM ke je purUSa pitAnI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) samIpamAM rahelA sAnA-rUpAnA nImIDa akSayapAtramAMthI kADhIkADhIne svAdiSTa meDhakAdivaDe temaja Sasa bhAjanavaDe hajArI janone khelAvI elAvIne bhaktipUrvaka jamADatA hatA. A pramANe nira'tara karatA evA tene keTalAka vakhata sudhI joine tenu svarUpa kharAkhara samajIne keTaleka vila be vismayakArI vacaneAvaDe sumire pUchyuM ke- huM sAdhupurUSa ! ApanuM nAma zuM? te kaheA ane sArA kuvAnA niLa pANInI jema tamArAthI vAraMvAra manuSyAnI vAMchA pUrNa karavAne mATe sArA gaMdhavALA ane zubha rasavALA cAra prakAranA AhAra devAtA chatAM kema akSaya--akhUTa jovAya che ? te jaNAve. ' A pramANe sAmyatA yukta vacaneA sAMbhaLIne dAMtanA kiraNAne vistAratA te melyA ke--- huM kumAra ! Ane pragaTAvanArUM mArU svarUpa tame sAMbhaLeH-- Aja nagaramAM dhana nAmanA zreSTha vyavahArI vasate hatA. tene huM varadatta nAmanA guyukta putra chuM. karelA pUrNAMkanA udaya maLe mane bAlyAvasthAmAM ja mAtA---pitAnA viyeAganuM du:kha prApta thayuM. tyArabAda bhAgyadevInI avakRpAthI mArI sarva sa Mpatti paNa nAza pAmI. anukrame huM potAne yuvAvasthA prApta thayelA jANIne kanyAnI icchAnI jema dhananI icchAvaDe suvarNa meLavavA sArU cAlI nIkaLyA. pUrva dizAmAM ghaNuM dUra jatAM atisAranA rogavALA koI siddhapurUSa vanamAM rahetA hatA tene meM bhaktipUrvaka zuzrUSA karIne nirogI karyAM, tethI prasanna thayelA. temaNe mane akSayapAtranI vidyA ApI, jenA prabhAvathI badhI vastu akSaya-akhUTa thaI jAya che. huM vizALAkSa! kalpavRkSanI jevI te vidyA rr
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ). pAmIne huM te siddhane namaskAra karIne page cAlate ahIM pAche A . annane jema zAka bhAve che tema manuSya zarIranuM bhUSaNa dAna che. anya guNo te kevaLa tenA parivArabhUta ja che, dAna eka ja A jagatamAM zreSTha che. te vinAne manuSya mahaddhika hoya te paNa dudha vinAnI sthaLa ( jADI) gAyanI jema mUlyahIna gaNAya che. dhairya zoryAdika guNa te sAmAnya hAthI ane varAhAdikamAM paNa dekhAya che, paraMtu dAna eTale madanuM jharavuM te moTA gajendramAM ja hoya che. dhana, zarIra, parivArAdi sarva kALe karIne vinAza pAme che, paraMtu dAnavaDe janamAM meLavelI kIrti eka ja nizcaLa-vinAza na pAme evI che. mAtra saMgraha karavAmAM ja tatpara eve samudra paNa rasAtaLamAM gayele che, ane dAtA e pAdhara (varasAda) sarvanI upara AkAzamAM rahIne gAje che. te kaLA, te vivA ane te buddhi ja saphaLa che ke jenA vaDe athIjananI zreNInA manarane pUrI zakAya. A pramANe vicArIne he dayALu kumAra ! prANI uparanI dayAne laI huM vidyAnA baLathI niraMtara dAna ApuM chuM." | sumitrakumAra AdarapUrvaka tenI madhura vANInuM pAna karIne belyo ke- sArU, sArU, bahu sArU, tame dAnavaDe jagatane jItI lIdhuM che." Ama kahIne pachI mitranI preraNAthI sumitre te dAtArane pUchayuM ke-"A tamArI akSayapAtranI vidyA keIne dAna ApavA yogya che ke nahIM?" te sAMbhaLIne rUpavaDe jeNe kAmadevane jItyo che ane te purUSa bolyo ke-he. kumAra ! keTalAka kALa sudhI pAse rAkhIne parIkSA karyA pachI A adbhuta vidyA ApI zakAya tema che." A pramANene
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) uttara sAMbhaLIne vizvajananuM ISTa karanArI A vidyA meLavavAnI IcchAthI sUra nAmane mitra kumAranI rajA laIne te vidyApArInI pAse rahyA. A pramANe cAre mitrothI viyukta thayela kumAra cAra lokapALa vinAnA IMdranI jema mAtra khaga dhAraNa karIne tyAMthI AgaLa cAlyA. mArgamAM eka atizaya meTuM vana AvyuM ke je vanamAM tamAla, tAla, hitAla, rasAla ane sarala tathA pimpaLa, lakSa, vaDa, uduMbara vigere aneka jAtinA vakSe hatA, AkAzane jANe aDatA na hoya evA uMcA zikharavALA parvate hatA, jaLavaDe bharapUra tarI na zakAya tevI nadIo hatI, siMha, vAgha, hAthI ane dIpaDA vigere aneka hiMsaka pazuo hatA, cera, nara ane agni vigerethI vyApta hatuM, vaLI sUrya paNa jene joI na zake evI rAjAnI rANIonI jema sUryane prakAza paNa te vanamAM paDato nahato. evA bhayaMkara kAnana (vana) nuM mAtra khaga ja jenA hAthamAM che evA kumAre sukhapUrvaka ullaMghana karyuM. AgaLa cAlatAM teNe eka nagara joyuM ke jemAM dhanathI bharelI dukAno ane maMdira (ghara) hatA, zahera ramaNika hatuM paraMtu manuSya vinAnuM hatuM. tevuM nagara joI vismaya pAmIne teNe te nagaramAM praveza karyo. te nagaramAM manohara evI havelIo ane prAsAdo jete to te vismaya sahita badhe pharyo paraMtu keI manuSya tene maLyuM nahIM. anukame te rAjakulamAM gayo ane manohara evA rAjamaMdira upara caDavA lAge. keTalAka mALa caLyo eTale teNe tyAM eka hIMDoLA upara rahelI bIlADI dIThI. tenI najIkanA nAgadaMtA (bIlI) sAthe laTakAvelI be tuMba dIThI ke je aMjana
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) vaDe bharapUra akhaMDita mahAprANa jevI hatI. kautukavaDe temAMnI eka tuMbaI laI udhADane temAM raheluM aMjana teNe pelI bIlADI AMkhamAM AMjavuM eTale te tarataja kanyA banI - ra vakhate pratyakSa aMgadhArI thaIne AvelA kAmadeva - kumArane joIne harSavaDe ullasita manavALI te kanyA citavavA lAgI ke-"ahe! kaMke@i vRkSanA pallava jevA rakata ane sukomaLa AnA caraNe che. ahe! Ane kAMtine samUha nakharUpI darpaNamAM kurI rahyuM che. ahe! hAthInI suMDha jevA manorama AnA urUyugma che. ahe ! Ane kaTItaTane Aga suMdara che. enI nAbhInI gaMbhIratA prazaMsanIya che. ene madhyabhAga (kaTI) muSTigrAhya che. rivalIthI maMDita sukemaLa udara che. vistiNuM vakSasthaLa che ke jenI upara ke dhanya strI zayana karI zake tema che. AnA dI evA bhujAdaMDa che te konA gaLe lAgaze? zaMkhanI jevA kaMTharUpa kaMdaLa upara traNa rekhAe zebhI rahI che. paravALAnA raMga jevA rakta enA heTha che ke je mane jovA mATe tenA hRdayamAMthI jANe bahAra AvyA na hoya evA lAge che. nAsikA sarala ane 2mya che. kapoLa darpaNa jevA che. netra kAna sudhI pahoMcelA che. kAne skaMdhane aDe tevA che. mAthe rahelo kezapAza bhramara je zyAma che te susnigdha, gucchAdAra ane manahara meranA kalApa je lAge che." sarvAMgasuMdara evA te kumArane jetI te kumArI citramAM AlekhAyelAnI jema nizcala ubhI rahI. sumitra kumAra paNa hIMDoLApara rahelI tene jete manamAM vicAre che ke-bilADInA sthAne A apsarA kyAMthI? ahe zuM enuM rUpa che? are enI lIlA (ceSTA)nI mane
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. ( 17 ) jJatA paNa kevI che! AMkhane priya lAge evuM lAvaNya badhA aMgopAMgamAM ullasita che. sarSanI jevA vAMkA enA keza che. madhyabhAga mAThA cittanI je tuccha che. hRdayamAM rahelA ucca mane rathanI jevA uMcA enA stanayugala che. sAdhujananI cittavRttinI jevI sarala enI nAsikA che. sajajanenA maitrIbhAva je pralaMba ene kezapAza che. rAgiNInA mAnasanI jevA snigdha enA be locana che. durjananA kRtyanI je vakra ene kaTAkSAlaka che. pravALanA daLa jevA rakta enA adharapakava zobhe che. jagatrayane jaya meLavavAthI maLelI hoya evI enA gaLe traNa rekhAo che. suvarNanA zAligrAmanI jevuM enA zarIramAM saikumArya che. keLanA staMbha jevuM enuM jaMghAyuma che ane maMjula enuM calana che. A pramANe sarvAMgasuMdara evI tene joIne gADha anurAgavALI daSTivaDe jete kumAra tene belAvavA jAya che tevAmAM te strI ja bolI ke- tame keNa che ? kyAMthI Ave che?" kumAre kahyuM ke-- huM kSatrIya chuM ane bhAgyagathI dUra dezathI ahIM Avyo chuM.' A pramANe kahIne kumAre suMdara vANavaDe tene pUchyuM ke-"vizvama alaMkArabhUta evuM A nagara zUnya kema che? vaLI tuM AvA rUpavaDe lakSamIne paNa jItanArI A nirmAnuSya nagaramAM ekalI kema rahe che ?" tyAre kanyA bolI ke-"he sAbhAgyasAgara! A nagarane ne mAre mULathI cheDA sudhIne sarva vRttAMta huM kahuM chuM te sAMbhaLe. A zrI kanaka nAmanuM nagaranA guNavALuM nagara che ke je caityapara rahelI dhvajAonI zobhAvaDe jANe devanagaranI tarjanA karatuM na hoya. A nagaramAM svarUpavaDe kAmadevane
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) jItanArA zrIkanadhvaja nAmanA rAjA hatA. te pAte trAsa vinAnA chatAM zatruvane teNe trAsa pamADayo hatA. te rAjAne suvarNa jevA vavALI kenakama jarI nAme priyA hatI. tenI kukSithI utpanna thayelI priyaMgumajarI nAme huM tenI putrI chuM. huM AlyAvasthAthI mArA mAtApitAne prANathI paNa vahAlI hatI. anukrame kaLAsamUhamAM kuzaLa evI huM yauvanAvasthA pAmI, evAmAM pUrvabhavanA varI evA kAI rAkSase AvIne mArA pitA, rANIo, pradhAna ane purAhitanA vadha karyAM. eTale lAka A nagara ane dezane tajI daine dizAmUDha thaI gayelAnI jema cAre dizAe palAyana karI gayA; tethI A nagara RddhivaDe ala'kRta chatAM paNa zUnya thaI gayu che. te vakhate huM paNa nAsI jatI hatI teneM A rAkSase aTakAvIne anurAgIpaNe kahyuM ke jo tuM bhAgI jaIza te huM tane mArI nAkhIza; tethI tAre bhAgI javuM nahIM ane mAre bhaya paNa rAkhavA nahIM. huM tane zubha lagna samaye ahIM ja hu vaDe paraNIza. ' A pramANe kahIne tene nahIM IcchatI evI mane teNe baLAtkAre ahIM rAkhI. te A eka tuMbamAMhenA aMjanavaDe mane bIlADI manAvIne jAya che ane bIjA tukhanA aMjanavaDe pAche Ave che tyAre mane kanyA anAve che. A pramANenI mArI sthiti che. te rAkSasa dararoja divase kAipaNa sthaLe jAya che ane rAtre pAcho Ave che. A pramANe mArA divaseA vyatikrame che. eka divasa me tene pUchyuM ke- tame keNu che ? daiva che ke manuSya che ?" te khelyA ke-" sAMbhaLa ! vaitADhaya paryaMta uparanA maNima'dira nAmanA nagarane vidyAdharAmAM zirAmaNi citrAMgada nAme huM rAjA chuM, daivayeAge huM manu
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19 ) byanA mAMsanA lAlacu thayA. mArAthI jana-kSaya thatA jANIne mane aneka prakAre samAvavAmAM AvyeA, paNa atyaMta durbhAgyanA ceAgathI mArU te vyasana gayuM nahIM; tethI mArA matrI ane sAmata vigeree baLAtkAre mane nagaramAMthI kADhI mUkayA. kemake sAnAnI charI paNa kAMI peTamAM marAtI nathI. evI rIte sthAnathI paribhraSTa thayelA huM mAnavarAkSasa thayA. pachI huM pRthvIpara bhamavA lAgyA. evI rIte bhamatAM bhamatAM acAnaka ahIM AvI caDhyo." " A pramANe rAjakanyA vAta kare che tevAmAM dUrathI AvatA te rAkSasane joIne bhayavALI thai satI sasabramapaNe te eTalI ke- huM kumAra ! tame cAlyA jAo, cAlyA jAo, e duSTa rAkSasa mane paraNavAnI IcchAthI vivAhasAmagrI laIne AkAzamAge zIghrapaNe ahIM Ave che. " te sAMbhaLI kAMIka smita karIne kumAra khelyA ke- jANyuM, jANyu, tArU mana jANyu, tuM te yamane varavA icche che, mane varavA icchatI nathI. ' A pramANe sAMbhaLI niHzvAsa mUkIne te khelI ke' he mahAbhAga ! huM atyaMta madabhAgyavALI chu, tamArI jevA vararatna huM kAMthI meLavI zakuM ?' kumAra kahe che ke-'tu enA mA~ kAMi hAya tA jaNAva ke jethI tArA niSkAraNa vairI evA te rAkSasane huM haNI zakuM. ' A vacanathI harSoM pAmIne te kanyA khAlI ke madhyAnha eka murhuta e nizcaLa thaine devapUjA kare che, te vakhate e nararAkSasane mArI zakAya tema che, bIjo avasara nathI. ' te sAMbhaLIne kumAre kahyuM ke- huM vicakSaNe ! te ThIka vAta kahI. ' kanyA kahe-' have bIjI aMjana AMjIne mane khIlADI anAvA ane tame khUNAmAM saMtAI .
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) jAo.'kumAra te pramANe karIne hAthamAM talavAra laI ekAMtamAM ubhA rahyo. tevAmAM vAraMvAra khAuM, khAuM karatA te rAkSazna AnyA. rAkSase aMjana AMjIne khIlADIne rAjakanyA banAvI.. pachI cAre khAju jotA satA te melyA ?-'ATalAmAM manuSyanI gaMdha Ave che. ' kanyA beAlI ke-' manuSya teAhuM chuM, mATe atyAre tArA manamAM Ave te kara, tane nivAranA ahIM kANu che?" pachI rAkSasa vivAhasAmagrI eka bAju mUkIne pAte pavitra thaI, peAtAnA abhISTa devane pUjIne kSaNu vAra dhyAnamAM lIna thayeA. te ja vakhate vidyutanA krUDa jevu khaga uMcu karIne siMha jema guDhDhAmAMthI bahAra nIkaLe tema kumAra khUNAmAMthI bahAra nIkaLyA. pachI dvAra pAse ubheA rahIne te bAlyA ke-'re pApISTa ! have tu mArI pAsethI kayAM javAnA che? te rAjA vigerenA ciMtAmaNi ratna samAna jIvita haryA che te pApanuM huM A talavAravaDe tane prAyazcitta karAvuM chuM; mATe ubhA thA, ubhA thA.' pelA rAkSasa paNa be ghaDI suzrI niSka papaNe jApa karIne pachI yamanI ahavA jevI kAti hAthamAM laine uMcA kezavALA te kumAranI sAme thayA. tevAmAM rAjaputre keLanA kAMDanI jema tenuM mastaka chedI nAkhyuM. A pramANe jagatamAM amUlya evA jaya meLavIne, prabaLa rakSAvidhAna temaja pramaLa puNyanA prabhAvathI viSattine dUra karIne, rAkSase lAvelA vivAhApagaraNAthI anurAgapUrvaka kumAre priya guma'jarInuM pANigrahaNa karyuM. iti zrI haku jarApAdhyAyaviracite dAnaratnApAkhyAne zrI sumitracaritre zrI sumitrajanma, paradezagamana, pANigrahaNuvarNanA nAma prathama; prastAvaH
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) dvitIya? prastAva sumitrakumAra priyaMgamaMjarI sAthe pANigrahaNa karIne divyAlaMkAra dhAraNa karanArI tenI sAthe sarva prakAre mahezvaranI je zobhavA lAgyA. kumAra tenI sAthe te nagaramAM rahetA sate neha sahita ne AnaMda sahita vikasIta dehathI gukhabhega bhogavavA lAgyA. evAmAM vasaMtaRtu AvI eTale hiMcoLA para besavA vaDe ane puSo ne phaLo cuMTavA vaDe udyAna ane kAnanamAM kIDA karavA lAgyA. ekadA nadImAM pesIne jaLakrIDA karatAM priyaMgumaMjarIne kinAre mUkele kaMcuka jaLa kallolamAM taNAI gayo. lajajArahitapaNe jaLakrIDA karIne kinArA para AvyA tyAre priyaMgumaMjarIe pitAnA kapaDAmA kaMcuka na dIThe, eTale teNe rAjakumArane kahyuM ke--"he svAmina! mAre kaMcuka ahIM ja mUkayo hato te kayAM gayo tenI khabara paDatI nathI. te sAMbhaLIne sumitre jaLamAM, - LamAM, AkAzamAM sarvatra joyuM, paNa abhavya jIva jema belibIja na pAme tema tene kaMcuka maLI zake nahIM. eTale kumAre tene kahyuM ke "he priyA ! mahela tarapha cAla, tyAM A kaMcukanI jevA bIjA ghaNA kaMcuke che temAMthI tane game te grahaNa karaje." A pramANe kahIne priyA sAthe te rAjamahelamAM Avyo. lIlApUrvaka tenI sAthe viSayasukha bhegavatAM te kumAre keTaleka kALe vyatIta karyo. A bAju nadInA pravAhamAM taNAto kaMcuka tvarNita gatithI zrIvijaya nagara najIka nIkaLe. tarIyAe nadImAM praveza karIne te kaMcuka laI lIdhe ane atyaMta AnaMdathI makaradhvaja rAjAne bheTa karyo. senAnI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) DhorI ane maNinI jALathI zAlatA evA te kaMcukane joIne rAjA AnaMda pAmyA. te tarIyAnu seAnAnA alakArAthI sanmAna karIne rAjAe tene pUchyuM ke- he bhadra! tane A kaMcuka kayAMthI prApta thayA ?' tyAre pratyuttaramAM teNe jaNAvyu kuM-- nadInA madhya bhAgamAMthI.' A pramANe AdarapUrvaka tenI vANI sAMbhaLIne rAjA vicAravA lAgyA ke kharekhara te ja strI-ratna che ke jene A kacuka che. ciMtAmaNinI jevI addabhUta te strI jo mane prApta thAya teA pachI A saMsArasAgaramAM huM zuM na pAmyA? arthAt sarva vastu pAmyA gaNAuM. ' A pramANe vicArIne strInA lAlacu, kAmI ane vizALa netravALA te rAjAe uttama kSatriyAthI pUrNa sabhAmAM A pramANe jAhera karyuM ke-' lakSmInA gRhatulya je kAminInA A kacuka che te kAmaLa AlApavALI strI je mane meLavI Apaze tene tenI IcchAvaDe je mAgaze te huM ApIza. A pramANe huM pratijJA karU chuM.' Ama kahe sate paNa kAie tenA hAthanuM khIDuM RNu karyuM nahIM. te vakhate rAjasabhAmAM siddhasIkAttarI evI vairiNI evA yathA nAmavALI kAIka gaNikAmAM mukhya gaNAtI vezyA beThI hatI te kheAlI ke-'he rAjana ! dUra rahyAM chatAM paNu je strIe tamArA cittane haraNa karyuM che te capaLa lAcanavALI strIne huM avazya ahIM laI AvIza. huM svAmin ! zaktithI temaja bhaktithI tamane te strI huM meLavI ApIza." trA pramANe kahIne teNe rAjAnA hAthanuM bIDuM grahaNa karyuM - te vakhate 'sevakAnI kAryanA prAraMbhamAM ja prazaMsA karavI. ' e nItine anusarIne rAjAe svamukhe tenI khUba prazaMsA karIne tene rajA ApI. 1 jene sIkreAttarI devI sAdhya che evI.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) have te gaNikA nadInA uparanA bhAga tarapha cAlavA lAgI. e pramANe niraMtara cAlatAM ghaNe dUra gaI, ghaNA vana parvatane joyA, e pramANe cAlatAM te nadInI najIka rahelA eka nagaranA suMdara ughAnamAM AvI. tyAM kIDArasamAM parAyaNa evA daMpatI (sumitra ne priyaMgumaMjarI)ne teNe joyA. tene joIne vismayathI vyApta thayelA manavALI te veriNuM kSaNamAtra te vicAravA lAgI ke- "aho rUpa ! ahe kAMti ! ahe adbhuta lAvaNya! aho bhAgyAdhikatA! ahA emanI lIlA ! zuM A te koI vidyAdharanuM joDaluM che athavA zuM IMdrANI ne iMdra bhUmipara krIDA karavA AvyA che?" A pramANe vicAratI te gaNikAe rAjAne maLelA kaMcukanI jevA ja kaMcukane dhAraNa karanArI priyaMmaMjarIne joI. eTale teNe nizcaya karyo ke jarUra A te ja strI che ke jeNe mArA rAjAnA mananuM haraNa karyuM che. vaLI teNe vicAryuM ke-"mAro prayAsa phaLibhUta thaye che. jAgatA evA mArA bhAgyavaDe ja mane A strIne patto maLe che." pachI siddhasattarInA prabhAvathI priyaMgumaMjarInA sarva svarUpane jANI laIne kapaTa karavAmAM catura evI te vezyA te ja udyAnanA samipanA mArgane cheDe eka vRkSanI nIce besIne rAjA vigerenA nAme laI atyaMta rUdana karavA lAgI. tenuM rUdana sAMbhaLIne tarataja kIDA tajI daIne dayAparAyaNa evA te daMpatI tenI pAse AvyA. tene atyaMta vilApa karatI joIne kumAre pUchayuM ke-"he mugdha ! tuM koNa che ane A bagIcAmAM AvIne zA mATe rUe che?" eTale te gaNikA belI ke-"he dayAnA AdhArabhUta kumAra ! mArA duHkhanuM kAraNa sAMbhaLo !
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24) A nagarane rAjA je kanakadhvaja hatuM tenI huM kamaLasuMdarI nAmanI prakhyAta bahena chuM. huM bAlyavayanuM ullaMghana karIne suMdara tarUNAvasthA pAmI eTale ahIMthI so jana dUra zaMkhapura nAmanuM nagara che tene zaMkha nAmano rAjA tyAMthI ahIM AvIne mahotsava pura:sara mAtApitAe ApelI evI mane rUpavatI satIne te paraNyo. vivAha thayA pachI huM bhartAranI sAthe sukhapUrvaka zaMkhapura javA cAlI ane akhaMDa prayANa karatAM ame zvasuramaMdire pahoMcyA. meM bhartAranI dayAthI bahu kALa sudhI sukha bhogavyuM. anukrame mArI kukSithI traNa putre thayA. evAmAM meM sAMbhaLyuM ke-"mArA pitA svarge gayA che ane mArA baMdhu kanakadhavajane rAjyaprApti thaI che. tenI rANI kanakamaMjarI nAme che ane tene priyaMgumaMjarI nAme putrI thaI che ke je sarvaguNasaMpanna che temaja rUpavaDe rati jevI che. mArA bhAIe nehavaDe mekalela vastrAbharaNAdi ghaNA vakhata sudhI mane maLyA karyuM. strI jAtine e hakIkata sukha ApanArI che. hamaNA devage mArA bhartAra maraNa pAmyA ane zatruoe bahu sainya vaDe AvIne rAjya laI lIdhuM. mArA putro paNa maraNa pAmyA. daive viDaMbanA karelI ane duHkhavaDe dagdha thayelI huM ekalI jIva laIne tyAMthI cuthabhraSTa thayelI haraNInI jema bhAgI. huM ghaNe sthAne bhamI paNa koI sthAne mane sukhanI prApti thaI nahIM, tethI sukhanI arthI evI huM mArA mane ratha ahIM pUrNa thaze ema dhArIne mArA bhAIne rAjyamAM AvI, paraMtu ahIM sarva zunya joIne mane te kSata upara kSAranuM adhipa thAya tevuM atyaMta duHkha utpanna thayuM tethI he kumAra! huM rUdana karuM chuM."
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) A pramANenI tenI vAta sAMbhaLIne priya guma jarIe peAtAnA bhartArane kahyuM ke- he svAmin ! A mArA pitAnI mhena ne tamArI kuIsAsu AvI jAya che. ' Ama kahIne tatkSaNu pAtAnI phaIbAne gaLe vaLagIne sumitranI A vA lAgI ane khAlI kempa hA iti khede! tamArI paNa AvI dArUNa avasthA kema thai ? paraMtu emAM vidhinA ja doSa che ke je sajjanAne vipattimAM nAkhe che.' gaNikA paNa atyaMta kapaTabhAvathI khelI ke-'he vatse ! he zubhAzaye ! tu kanakavajanI putrI che? e vAta mane satya kahe. 'priya guma jarIe hA pADI eTale te sAMbhaLIne jANe atya Mta zeka utpanna thaye hAya tema te viraNI pAtAnA rUdananA svaravaDe AkAzane bharI detI satI atyaMta rUdana karavA lAgI. pachI te kheAlI ke-' huM bhatrIjI ! mArI jema tArI paNa durdazA kema thaI ? are! are ! kanakavaja nAmanA guNathI prasiddha evA mArA adhu kayAM? suMdara rUpavALI kanakamajarI nAmanI mArI bhAjAI kAM? nagarajane kayAM ? A nagara zUnya-nirjana kema che?' priyaguma'jarIe gaLagaLA avAje adhI vastusthiti kahI. te sAMbhaLIne te vezyA atyaMta du:khapUrvaka pharIvAra vilApa karavA lAgI ke-' he jaiva ! he uttama purUSane viDaMbanA pamADanAra ! mane ane mArI bhatrIjIne gADha du:khamAM nAkhIne te A zuM karyuM? chatAM paNa huM mAnuM chuM ke mArUM pUrvakRta puNya kAMIka jAgatuM che ke jethI jayavALA jamAI ane bhatrIjI mane prApta thayA. ' sAramAda nirmULa-kapaTa rahita manavALA te manevaDe jIvatI jAgatI ApattinI jevI te vezyAne atyaMta Agraha
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) saha pitAnA maMdire laI javAmAM AvI, ane bIjI kuladevInI jema vastra, AhAra vigerethI tenI bhakti karavAmAM AvI. e pramANe haMmeza sanmAnita karAte sate keTaloka samaya vItyA bAda kuTila manavALI te vezyAe rAjaputrIne pUchayuM ke-"he putrI ! A tArA pati keNa che? ane te kevI rIte tenI sAthe paraNa? te kahe." teNIe kahyuM ke-"he mAtA ! sAMbhaLe. A keNa che te huM egya rIte jANatI paNa nathI. bhayaMkara evA rAkSasane haNIne te mane paraNyA che. A pramANe sAMbhaLIne teNe gaLagaLA sAde kahyuM ke-"AMdhaLAnI lAkaDInI jema ApaNA baMnene te eka-mAtra AdhAra che. tenI sAthe vAtacIta karata mArUM mana sahaja zarama anubhave che, tethI tAre tArA vallabhane (patine) ekAMtamAM A pramANe spaSTa kahevuM ke-he nAtha ! yakSa-rAkSasa vigerenA bhayanI zaMkAyukta ane jaMgalanI jevA A zunya-ujajaDa nagaramAM ApaNe zAmATe rahevuM joIe ? mATe he prabhu! suMdara vasativALA sthAnamAM-raheThANamAM ApaNe jaIe te sArUM." bheLI evI priyaMgumaMjarIe A vacana satya mAnyuM ane ekAMta sthAna prApta karIne teNe patine uparokta bInA jaNAvI. vIra purUSomAM agraNI evA teNe vAta hasI kADhIne kahyuM ke- he priyA ! tAre jarApaNa bahIvuM nahiM, kAraNa ke mane keInA taraphathI bhayanI bIlakula AzaMkA nathI." tenuM zuM kAraNa?" ema madhura vANIvaDe strIe pUchatAM sAhasanA ghararUpa ane caturAInA bhaMDArarUpa kumAre gaLe prANa Ave te paNa strIne gupta vAta na kahevI e nItivAkya jANatAM chatAM, nasIboge kahyuM ke-"he bhadre ! jyAM sudhI siddhapurUSathI arpaNa karAyela rakSAvidhAna mArA khaganI muThamAM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) rahela che tyAM sudhI tenA camatkArathI A jagatamAM sura, asura ane manuSyothI pUrvopArjita dharmathI hoya tema huM ajeya chuM. je devage te jAya ke vinAza pAme te mane zatrunI zreNI tema ja Apattio paNa upadravakArI thAya." A pramANe hakIkata jANyA pachI priyaMgumaMjarIe mugdhapaNe te badhI vAta pelI kuTTinIne kahI saMbhaLAvI. | sumitra kumArane marma jANIne niSkAraNa vairiNI evI vairiNIe anyadA kumAranI snAnakiyA potAne hAthe karavA mAMDe. khaLa ane telathI vyApta mukha ne mastakavALA kumArane karIne te duSTAe tenA paganI muTha baLatA evA culAmAM nAkhI dIdhI, eTale te tarataja kASTanI jema baLI gaI. rakSAvidhAna yukta khaDvamuSTi rakSArUpa thaI gaI eTale sarva prakAranI ApattinA bhegathI kumAra mUchita thayo. te vakhate pelI mAyAvI vezyAe mithyA hAhAra karyo, eTale bIjA kAma tajI daIne tarataja rAjaputrI tyAM AvI. tyAM bhartArane mUchita thaine pRthvI para paDela joI teNe pelI vezyAne pUchyuM ke "tamArA jamAIne Ama ekAeka zuM thayuM?" te bolI ke-"tenuM kAraNa huM kAMI jANatI nathI." te vakhate priyaMgumaMjarI khagamuSTi tapAsavA lAgI tyAM te tene agnimAM bhasmIbhUta thayelI joIne tene potAnA patinA vacane yAda AvyA. pachI kSaNavAra vicAra karatAM te vicakSaNa hRdayamAM samajI gaI ke "jarUra A kArya A zAkinI jevI mAThI buddhivALI strInuM ja che." te vakhate rAjaputrI zokathI be vibhAga thaI gayelA manavALI hoya tema atyaMta rUdana karavA lAgI ke jenA prati
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhvanithI AkAza ne bhUmine madhyabhAga pUrAI gayo. te manamAM bolI ke-"hA vallabha ! tame ekAMtamAM kahelI vAta je meM A pApiNInI pAse karI na hota te A kaSTa utpanna thAta nahIM. hA prANeza ! hA nAtha ! hA dayAnidhi ! meM tamArA marmavAkaya A duSTAnI pAse kahyA tenuM A phaLa che. he jIvitezvara ! A asAra saMsAramAM tamArA vinA kArAgRhanI jema rahIne huM jIvatI paNa zuM karI zakuM? he svAmin ! tamArI sAthe ekajIvavALI ne dIna evI mArI avajJA karIne tame mauna dhAraNa karIne kema rahyA cho? mane amRta jevI vANIvaDe kAMIka javAba to Apa." A pramANe neharUpa madirAnA gathI hoya tema aneka prakAranA vilApa karatI ane mahAduHkhavaDe praparita thayelI te paNa mUccha pAmI. pachI ghaNA zItopacAravaDe thoDA vakhatamAM rAjakanyAne sacetana karIne skurAyamAna vANIvaDe pelI vezyA bolI ke are mUrkha ! tuM mArA A svarUpane jANatI nathI ke meM siddhasIkettarIe tAre mATe ja A badhe prapaMca race che, tenuM kAraNa sAMbhaLa ! ahIMthI so jana dUra vijayapura nAmanuM nagara che, jene gaDha devAMganAone ratnavinAnA Adarza (kAca) je che. te nagara kalpavRkSa jevA dAtAravaDe, aneka devamaMdiro vaDe, apsarA jevI strIo vaDe ane deva jevA manuSpAvaDe manorama che. amUlya ane svaccha evA amRtavaDe temaja skurAyamAna kAMtivALA maNiovaDe IMdra ja jANe potAnI sArabhUta vastuo ahIM rAkhI na hoya ema jaNAya che. aneka bagIcAo, nadIo, kuvAo, taLA, maThe ane maMdira vaDe laMkAthI paNa adhika zobhAvALuM ne janane sukhadAyaka te nagara che. te naga
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) ramAM rUpalAvaNya vaDe lalita aMgavALo ane udghasAyamAna cittavALo zrImakaravaja nAmane yathArtha abhidhAnavALo rAjA che. te rAjA audArya, dherya, gAMbhIrya vigere guNaratnanA samudra je, pratApavaDe AkAMta karelI dizAovALe ane addhivaDe idra je che. sabhAmAM beThelA evA tenA hAthamAM anyadA koIka divya kaMcuka nadInA pravAhamAM taNAIne Avele kaI mANase lAvIne Aye. te kaMcuka joIne ghaNuM aMtaHpurIovALA chatAM te rAjAe adaSTa evI te kaMcuka dhAraNa karanArI tArI upara potAnA manane nizcaLa karyuM. tethI tene lAvavA mATe he vatsa! te rAjAe sabhAmAM dhareluM bIDuM meM sarva vezyAmAM ziremaNi evI variNIe grahaNa karyuM ane tene laI javA mATe huM ahIM AvI. siddhasIkettarInA prabhAvathI badhI mAyA ubhI karIne khaganI muSTi agnimAM bALI daI Ane meM mArI nAkhe che. bhavAMtaranA nehathI athavA tArA bhAgyathI prerita thaIne mAre rAja tAre viSe atyaMta rAgavALa varte che; tethI have tuM zIdhra mArI sAthe tyAM cAla ane he cArUlocane ! mArA prayAsane ane tArI vayane saphaLa kara. ajJAta kuLazIlavALA A ekAkI purUSa uparathI ane A zmazAna jevA nagara uparathI prIti tajI daIne tuM mArI sAthe cAla. vaLI makaradhvaja rAjAnA nibiDa nehasAgarane tArA mukharUpa caMdranA darzanavaDe uchaLatA kaalavALe kara." A pramANe haLAhaLa jhera jevA tenA vacanone seMkaDo satIomAM ziromaNi evI teNIe bahu pIDAne karanArA mAnyA. pachI te bolI ke-"he vRddha! te A kathana mahApApakArI, hInajanane ucita ane baMne lekane vinAza saphaLa karI upara pharaja upara
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) karanArU kahela che; paraMtu kanaka (dhaturA) nA puSpo tA za Mbhu ( ziva ) nA mastake caDe athavA jamInapara paDe. tenI jema kulIna strInA A ja krama che ke te bhartArane seve athavA skurAyamAna agnine seve. kaDhApi paNa anyatra peAtAnA manane jarApaNa calita kare nahIM. ' AvA te pativratAnA vAkayA sAMbhaLIne te duSTAzayavALI vezyA kApavaDe vikaTarUpa karIne khelI ke 'are pApiNI ! zuM tuM mane siddhasIkAttarI tarIke oLakhatI nathI ? mATe tu mArA kahyA pramANe kara, nahIM te huM tane paNa mArI nAkhIza. ' priya'gumaMjarI tene mahA zAkinIomAM paNa mukhya jANIne peAtAnA bhatttare ekAMtamAM kahela hakIkata saMbhArI ke- he priye ! ramya evI caMpApurInA rAjA dhavaLavAhananI rANI prItimatInA huM sumitra nAmanA putra chuM. pitAnA rASathI te dezane tajIne sUra, sIdhara, sutrAma ne sAgara nAmanA cAra mitrAnI sAthe huM cAlI nIkaLelA chuM. te mArA mitrA jUdI jUdI cAra prakAranI vidyA meLavavA mATe cha mAsanI mudata karIne cAra jagyAe rAkAyelA che. te hakIkatane pAMca mAsa thaI gayA che. have eka mahInAnI aMdara avadhi pUrNa thavAthI cAre vidyAe laine te jarUra pAda--vidyAthI ahIM mArI pAse AvI mane maLaze.' A pramANe potAnA bhattare kahelI hakIkatanuM smaraNa karIne teNe vicAryu ke ' have thADA vakhatamAM te miA Avaze ane saMjIvinI vidyAvaDe mArA svAmIne te jIvADaze; tethI tyAM sudhI mAre mArA zIlanI temaja jIvitavyanI rakSA karavI joie. jIvatA manuSya hajAreA kalyANAne joI zake che.' A pramANe vicArI kumAranu zreSTha zarIra upADI AvAsanA
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) aMdaranA nivinakArI bhAgamAM sArI rIte mUkIne, nekarone bhalAmaNa karIne te vezyAnI sAthe cAlI. anukrame teo zrI vijayanagara najIka AvyA ane upavanamAM rahyA. tyArabAda te kuTinIe keInI sAthe rAjAne vadhAmaNI mekalI. uchaLatA kAma-aMkuravALA, strI-lAlaca makaradhvaja rAjA AnaMdita thaye sate parivAra yukta sAme AvyuM. tyAM raMbhAnA rUpa sarakhI teNIne joIne rAjA makara ja potAnA manamAM atyaMta harSita thayo. pachI manahara ane alaMkArathI bhUSita evA zreSTha hastIne tyAM lAvIne snehapUrvaka kamaLa vacanavaDe rAjA bolyo ke he priyA ! mArI sAthe A hAthI upara besIne nagaramAM cAla ane mArA vAMchitanI pUrNatAne mATe mArA rAjamaMdirane zebhAvALuM banAva." kALa vyatIta karavAnA miSathI nirmaLa zIlavALI teNIe rAjAne kahyuM ke amArA baMnenA (pati-patnInA) kalyANa mATe ApanI maherabAnIthI eka mAsa sudhI bhikSukane dAna ApavA mATe huM ahIM ja rahIza. tyArabAda yogya evuM tamAruM kArya huM karIza." A pramANe sAMbhaLIne rAjAe tyAM dAnazALA karAvI ApI. premIjane strIone rAjI karavA mATe zuM zuM karatA nathI ? te paNa tyAM rahI satI dIna-anAtha janane Ichita dAna ApavA lAgI, kAraNa ke vivekavALA purUSe hamezAM avasarocita jANavAvALA ja hoya che. A eka mahine rAjAne trIza varSa jevaDe thaI paDyo; jyAre dAnarUpI amRtamAM magna thayelItemAM rasayukta banelI teNIne te trIza kSaNa eTale lAgyo. mahine pUrNa thaye sate tenA patinA cAre bhAIbaMdhe tyAM AvI caDyA. tene dhaNIe kahelI hakIkatathI oLakhI kADhavAmAM
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) AvyA. pachI bhaktipUrvaka tene jamADIne teNIe tene pUchyuM ke 'tame koNa che ? ' tyAre te khelyA ke- ame rAjakumAra sumitranA mitro chIe. mitranI rajA laIne ame adhA jUdA paDyA hatA. ame tenA mATe gurU AgaLathI vidyAe prApta karI. huM bhadre ! padAnucAriNI vidyAnA prabhAvathI kumA2nA pagale pagale ame eka ujjaDa nagaramAM gayA, paraMtu tyAM te sanyA nahIM. jUdA jUdA aneka bagIcAo ane jaLAzaye jyAM jyAM kumAre krIDA karI hatI tyAM tyAM tapAsa karatAM kAIka strInA pagalAM paNa tenI sAthe jovAmAM AvyA. tyArabAda kAIpaNa sthaLe mitra sumitranu pagalu amane maLyuM nahIM, jethI e strIonA pagalAne anusaratA ame ahIM AvyA. huM strI ! te emAMnI tamA eka che, tethI jo tame jANutA hai| teA prANavallabha evA amArA mitra kayAM che te kaheA; kAraNa ke have pachI ame tenA vinA prANa dhAraNa karavAne paNa sama nathI; tethI tenI vArtA amArA prANarakSaNane mA tame kahevAne cAgya che. ' A pramANe potAnA bhartAranA mitrAnA vacane sAMbhaLIne priya'gumaMjarI vicAravA lAgI ke-'mArA vaubhane dhanya che ke jena AvA mitrA che. vaLI huM ati dhanya chu ke jene evA pati maLyo che.' A pramANe vicArIne pachI teNIe jevuM banyuM hatu' tevuM sarva vRttAMta yathArtha kahI batAvyu. eTale teo melyA ke chu uttame! te amArA mitranA zarIrane tame amane zIghra batA vA.' te khelI ke- tA tame AkAzagAmI ratha manAve ke jethI ApaNe zIghra tyAM paheAMcI zakIe.' sAgare tarataja eka mehu kASTa magAvIne AkAzagAmI ratha zIghra taiyAra karyo.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) have ahIM mahIne pUrA thayA eTale makaradhvaja rAjA priyaMgumajarIne lai javA mATe utsuka thaI ADaMbara sahita tyAM AvyuM ane ekScA ke huM priye! have nagaramAM pagalAM karA ane mArI jevA dAsanI upara he bhAmini tame prasanna thAe.' rAjaputrI eAlI ke-'he rAjan ! tame sArA rUpa maiM kuLa vALI cAra kanyAone ahIM lAvA ke jethI teonI ane A vairiNInI sAthe rathamAM besIne ApaNe nagaramAM jaie.' tene vaza thayelA rAjAe tarataja tenA kahevAnA amala karyo ane rUpavAna cAra kanyAone gAmamAMthI khelAvI lIdhI. e vAta prasiddha ja che ke * kAmI purUSa zuM zuM karatA nathI ?" have kAtuka jovA mATe tyAM nRpAdi rAjaleAka ane nagarajanA puSkaLa ekaThA thayA. pachI priya gumaMjarI peAtAnA bhattatttaranA cAra mitrA ane cAra kanyAo sahita te rathamAM beThI. vezyAne paNa sAthe besADI ane ekadama AkAzamArge ratha calALye. mArgamAM pelI duSTa evI vezyAne rathamAMthI nIce pADI dIdhI. nirAdhAra evI te jaLadhArAnI jema paththarapara paDI jethI tenA sarva aMge bhAMgI gayA ane ghaNuM du:kha pAmI. kahyuM che ke atyugra puNyapApanuM phaLa ahIM ja prApta thAya che,' e tha anukrame rAjA vigerenI dRSTithI adRzya thayA ane sarve zrIkanaka nAmanA nagare paheAMcyA. tyAM temane priya guma jarIe netramAMthI azrudhArA vahete temanA mitranuM zarIra AvAsanA madhyamAM gupta sthAne rAkhyu hatu te khatAvyu. sutrAme sajIvinI mahAvidyAvI tene sacetana karyA eTale kumAra paNa kSaNamAtramAM suine uThyo hAya ema jAgRta thayA. rUpastha dhyAnamAM lIna thayelI ceAginInI jevI rAjaputrI yathAsthita patinu rUpa jeIne patinA sarvAMgamAM praveza karI gai.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ). sumitre pUrNimAnA caMdrane cakora jue tema A sarva RyuM. sUra, sIdhara, sutrAma ne sAgara atyaMta harSa pAmyA. sumitre ubhA thaIne te cAre mitrane AliMgana karyuM. pAMce mitronuM vigajanya duHkha sarvathA nAza pAmyuM. pachI sahue snAna vArcanAdi karyuM eTale sUre akSaNa pAtravALI vidyAvaDe amRta jevA AhArathI saune bhejana karAvyuM. anyadA sumitra kumAre sUra, sIdhara, sutrAma ane sAgarane pUchayuM ke-"tame vidyA meLavIne zI rIte AvyA?" eTale prathama sIdhara belyo ke-"he dhavaLa rAjedranA kuLarUpa kamaLamAM ravisamAna! sAMbhaLo. huM be mAsa tyAM rahyo ane bhakti vaDe te vidyAdhArIne raMjita karyo, tethI teNe mane padajJA vidyA saMpUrNa ApI. pharIne paNa keTalAka kALa sudhI meM te saddagurUnI sevA karI. pachI prasannacitta thayelA temaNe mane AjJA ApI eTale tyAMthI cAle. gurUnI kRpAthI maLelI padavidyAnA prabhAvathI bhAgyane laIne tamAre ane A mitrane mane meLApa thayo. vidyA prApta karelA traNe mitronI sAthe tamAre pagale pagale cAlatAM A zaca nagare ame AvyA ke je nagara tamArA pagalAthI pavitrita thayeluM hatuM. meM nagaranA udyAnAdi bhUmimAM tamArA puSkaLa pagalAo joyA, paraMtu zrI bAhubalie prabhAtakALe prathama jinane jayA nahotA tema ame paNa tamane ahIM joyA nahIM. pachI e strIonA pagale pagale ame zrIvijayapattana nagare gayA. tyAM dAnazALAmAM rahelI A priyaMmaMjarIne ame joI. tyArapachI je banyuM te A rAjaputrI jANatI hovAthI te kaheze." ema sAMbhaLIne sumitre priyaMgumaMjarIne tyArapachI vattAMta pULyo eTale te rAjaputrIe siddhasIkettarInI mAyA, aNanI muSTinuM bALI nAkhavuM, tenI sAthe vijayapattana javuM, pote
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 35 ) " karelA prapaMca ane tyAMthI chuTIne ahIM Avavu e saMbadhI badhI vAta kahI. te sAMbhaLIne kumAra vicAravA lAgyA ke huM dhanya chuM, pUrepUrA puNyavAna chu ke jene AvA cAra mitrA ane bhAryo che. ' pachI teNe mitrAnA stutya guNeAnI ane bhAryAnA zIlAdi sadguNeAnI harSathI utkaSaeN pAmelI, miSTa, kAmaLa ane madhura vANIvaDe stuti karI. pachI sumitra temaja tenI priyAnA AgrahathI surAdi cAra citrA zrIvijayapattanathI sAthe lAvelI cAre kanyAone anukrame paraNyA. pachI sUrAdi save e parama mitra ane prauDhapratApI sumitranA tyAMnA rAjya upara AdarapUrvaka abhiSeka karyA. cAre dizAe rAkSasanA bhayathI vyAkuLa thaIne alyA gayelA maMtrI, sAmata, vyavahArIA vigere leAkeAe, te rAkSasane haNIne sumitra nAmanA padaeNzI rAjakumAra zrI kanaka puranA mahArAjyapara beThela che evuM carAnA mukhathI sAMbhanyuM; tethI te rAjAne atyutra puchyavALA jANIne rasapUrita evA sarve leAkeA tenA puNyathI AkarSita thaine tyAM AvyA. eTale te deza ne nagara sarva samakALe prathamanI jema vasI gayuM ane yathAsthAna sthita thayelA sarve leAkeA paNa atyaMta zAbhavA lAgyA. yukatAyukatane vicAra karI zakanArA sumitra rAjAe sadbuddhinA maMdira tulya sUrane maMtrIpade sthApana karyAM, zrIdharanI upamAvALA sIdharane kATavALanA sthAnake sthApana karyA, sutrAmane pureAhitanuM pada arpaNa karyuM ane sAgarane sarva sUtradhAramAM mukhya manAvyeA. e rIte bIjA paNa tyAM rahelA yAgya manuncenI seAgya sthAne ceAjanA karI. peAtapotAnA sthAnane zeAbhAvanArA cAra adhikArIovaDe svargamAM rahela iMdra jema leAkapALeAvaDe thele tema te pRthvItalapara zezabhavA lAgyA. anyadA caturaga senAnA aLathI yukata evA sumitra mahArAjA sainyathI pRthvIne ka pAvate digvijaya mATe nIkaLyeA ane ghaNA dezeAne sAdhIne, aneka
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) rAone sevaka anAvIne, dizArUpa cakranuM AkramaNa karatA pRthvInA IMdra jevA teNe puna: peAtAnI nagarImAM praveza karyAM. tyArabAda aneka rAjAenI putrIe sAthe teNe lagna karyA ane utkRSTa buddhivALA teNe priya guma jarIne mahArANI pade sthApana karI. kaiTaleAka samaya vItyA khAda tenA khAvIza baMdhue te navIna rAjAnI sevAne mATe te nagaramAM AvyA. cha mahInA mAda khedayukata sukhavALA teone sUra maMtrIe ALakhyA eTale temane rAjA AgaLa meLApa mATe lAvavAmAM AvyA. rAjAe tarataja tene oLakhyA, paraMtu kuyeAgI. jema parabrahmane eLakhe nahIM tema sAmrAjyapadane bhAgavatA evA te rAjA (sumitra)ne atyaMta ArIkAithI jovA chatAM paNa teo eLakhI zakayA nahIM. pachI rAjAe tene pUchyuM ke- tame kANu che ? kacAMthI Ave che. zA kAraNe ahIM AvyA che ? ane tadna zAbhA vinAnA kema thaI gayA che ? * eTale teo bAlyA ke- huM nRpanI zreNInA mukuTamAM rahelA ratnAthI rajita caraNakamaLavALA rAjan ! sAMbhaLe. zrapApurI nAmanI nagarImAM zreSTha evA dhavaLavAhana nAmanA rAjA che. tenA ame badhA putra! chIe. te rAjAne eka bIjo putra hatA paraMtu mahAjananA temaja amArI preraNAthI rAjAe tene tyAMthI kADhI mUkaye, ciMtAmaNi jevA uttama te rAjaputra tenA cAra mitrA sAthe tyAMthI kayAM gayA tenI amane khakhara maLI. nahIM, tenA mAtA tenA maneAhara guNeAne saMbhAratI satI nira tara kUdana karatI hatI ane pAse rahelA sa janAne rAvarAvatI hatI. te rAjaputranA gayA pachI rAjAne ane mahAjanane ghaNuM! pazcAttApa thayeA. tyArapachI ceDA ja vakhatamAM rAjA dhaLavAhana maraNa pAmya!. amArUM pUrva paraMparAthI AveluM rAjya puNyahInanI pAse dalpavRkSa rahe nahIM tema amArI pAse rahyuM nahIM. amArA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (39) zatruoe maLAtkAre kheMcI lIdhu, rAjyabhraSTa evA ame anepha sthAne bhamyA paraMtu amAre nirvAha thAya tevuM koi paNa sthAna amane prApta thayuM nahIM. ema karatA karatA peAtAnA guNAthI prakhyAti pAmelA evA tamane navA rAjAne sAMbhaLIne huM mahIpALa ! ame tamArI sevA karavAne mATe ahIM AvyA chIe. > A pramANe temanI hakIkata sAMbhaLIne rAjA ekadama peAtAnA siMhAsanaparathI uDIne gADha AliMgana daine temane bheTyo ane kahyuM ke-"huM vaDIla baMdhue ! huM tamArA trevIzame nAnA bhAI chuM, meM pUrvabhavamAM upArjana karelA puNyathI A cAra mitrA ane A vizALa evuM rAjya meLavyuM che tene huM adhuo! tame sukhapUrvaka bhAgavA." sumitranA AvAM vacanA sAMbhaLIne te baMdhue vicAravA lAgyA ke- ahA puNya ! ahA bhAgya ! ahe. AnI udAratA! sarva guNanA AdhArabhUta evAM ANe kevuM rAjya prApta karyuM?' A pramANe vismayapUrvaka vicArIne teA tyAM AnadathI rahyA. pachI teoe ceAgya avasara joine sumitrane kahyuM ke he bhrAtA! he narezvara ! tamArU rAjya te amArU ja rAjya che, emAM kAMipaNa zaMkA karavA jevuM nathI; paraMtu pitAnA rAjyane mATe amArI AkAMkSA vRddhi pAmyA kare che tethI kRpA karIne amane te rAjya apAvA ane nadInA pravAha jema vRkSAne ukheDI nAkhe tema amArA zatruone mULathI ukheDI nAkhA,' peAtAnA A enI A pramANenI tIvra icchA jANIne yuddhanA kautukI evA sumitre tarataja sainyane ekaThuM karanArI jayaDhakkA vagaDAvI. pachI tatkALa ekatra thayelI catura Mga senAvaDe paravarelA teNe pRthvIne kapAvatA satA tyAMthI prayANa karyuM. avirata prayANavaDe cAlatAM aMgadezanI najIka AvyA eTale prathama sImApara rahelA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38). sarAba ene chatIne pitAne vaza karyA. caMpApurImAM rahelA rAjAe sumitra rAjAne lazkara sAthe pitAnI sImA para Avela sAMbhaLe, eTale te paNa pitAnuM sainya ekatra karIne sAme gALe. ane sinyo ekaThA maLyA eTale senArUpI samudramAMthI je bhayaMkara nAda ucho te jANe pralayakALanA agnithI saMkSubdha thayelA sAdri ne viMdhyAdrinA maLavAthI thayo hoya ema jaNAvA lAgyo. ratna, svarNa ane rUkhamaya phAra evA mukuTanA samUharI eNe hajAre sUryacaMdravALuM AkAza ja na hoya ema jaNAvA lAgyuM. hAthInA gajaravathI, gheDAonA haiSAravathI, rathanA cItkArothI ane pAyadaLonA siMhanAdothI AkhuM jagata nAdamaya thaI gayuM. ghoDAonI kharIothI ukhaDelI dhULavaDe AkAza pUrAI javAthI amAvAsyAnI rAtrImAM jema svecchAe me tema pretarAkSase bhamavA lAgyA. prAraMbhamAM baMne sainyanA senAnIo sAmasAmA yuddha karavA lAgyA ke jethI jagajanane camatkAra utpanna kare e tumula dhvani raNabhUmimAM pravatI gaye. vIra subhaTanA parasparanA khago athaDAvAthI agni utpanna thaye te vIrajanenA zarIramAMthI nIkaLatA rUdhirarUpa jaLathI zAMta thaze. subhaTanA kramanA paDavAthI uchaLela dhULa vaDe vistAra pAmela aMdhakAramAM truTI paDelA kaDAMomAM rahelA ratnonA samUhathI udyota thai rahyo. te raNagaNamAM rUdhirathI saMtoSa pAmelA vetALa nAce tema cheeI gayelA zarIravALA mahArauddha evA kabaMdhe nAcavA lAgyA. A pramANe yukane saMmarda thavAthI vairInA subhaTee sumitra rAjAnA rInyane dInadazAvALuM karI dIdhuM tevuM hatapratApavALuM potAnA sainyane joIne zrI sumitra rAjAe tatkALa hAthavaDe AsphAlana karIne dhanuSya grahaNa karyuM ane dhArAdharavarasAdanI kSamAvALA sumitra rAjAe dhArAnA sArabhUta evA ukya A varasAvIne rAjaerUpa hasene Amatema chuTA pADI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) dIdhA. zatrubhata rAjAonA samUhanA mukuTenuM khaMDana karI nAkhIne, temanA mastakene bAvaDe muMDI nAkhIne temanA lakSane vilakSa karI mUkayuM, eTale zatrunuM sainya bhAgavA mAMDayuM ane saumitrI (lakSmaNa) nI jema baLavAna e sumitra rAjA vijayavaMta thaze. e pramANe zatruone jItIne capApurInA rAjya upara saMgrAma kumArane sthApana karIne temaja bIjA bhAIone jUdA jUdA vibhAge ApIne pote mAtAne maLavA mATe rAjamahelamAM Avyo tene joIne prItimatI rANI navA varasAdanA pANIthI sIMcAyelI vanarAjInI jema vikasvara thaI. pachI mAtAne page lAgIne, temanI AzISa meLavIne bhAIonA AgrahathI keTalAka kALa tyAM AnadathI rahyo. pachI bhAione pUchIne temanI rajA laIne mAtA ane sainya sahita vijetA sumitra rAja tyAMthI nIkaLI pAtAnA nagaranI samIpe Avyo. pachI zubha muhUrta joine eka evA hastIpara ArahaNa karI kanakanA teraNa temaja vaMdanamAlikAvALA pitAnA vizALa nagaramAM mAtA sahita teNe praveza karyo. Iti zrI harSakuMjaropAdhyAyaviracite dAnaratnapAkhyAne zrI sumitracaritre mUchapagama, rAjyapaTTAbhiSeka, kuLakamAyAtamULarAjyasaMpAdanavane nAma dvitIya: prastAva samApta:
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha tutIyA prastAva prItimatI mAtAne priyaMgumaMjarI vigere sarve vahue page lAgI ane sAsunI hitAziSa pAmIne ghaNI harSita thaI. prItimatI mAtA paNa idranA jevI potAnA putranI lakSmI jaIne atyaMta harSane pAmI. e pramANe sumitrarAjA iMdranI jema rAjya pALe che. ekadA te rAjasabhAmAM beThela che tevAmAM pratihArIe AvIne vijJapti karI ke-cakAra jema caMdrane jevA irache tema che svAmin ! udyAnapAlaka tamArA caraNakamaLa javAne uSNuka thayo te dvAre rahelo che. (tene mATe zuM AjJA che?" te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke-"tene zIdhra praveza karAva."eTale pratihArIe rajA ApavAthI udyAnapAlaka rAjasabhAmAM praveza karI skurAyamAna bakulanA puSpanI mALA arpaNa karIne bolyo ke- he rAjana ! he deva! ApanA puSpAvataM saka nAmanA udyAnamAM dhamadhASa nAmanA AcArya ghaNuM hastIonA parivArathI paravarelA yuthanA svAmI gajedranI jema ghaNuM sAdhuo sahita padhAryA che." karNAmRta jevI (amRtanI jevI-kAnane atyaMta priya lAge tevI) vANIne sAMbhaLIne harSita thayelA zarIravALA te nRpatizreSTha atyaMta harSathI tene sarva AbhUSaNe ApI rAjI karyo. pachI maMtrI, sAmaMtayukta tarataja tyAMthI uThIne priyaMgumaMjarI che mukhya jemAM evI aMta:puranI rANIothI paravArele, paTTahastI upara caDe, chatrathI zobhatA, skurAyamAna prItivALo, iMdranI jema cAmarayugalathI be bAju vIMjhAte te rAjA udyAna tarapha cAlyA. aneka prakAranA vAcha vAgate sate, aneka prakAranA gAyane gavAte sate, vividha prakAranA nRtya (nAce) te sate ane puSkaLa dAna Apate sate te rAjA sUripaMgavane atizaya bhaktithI namaskAra karavAne mATe meTA ADaMbara sahita te udyAna najIka
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahoMcyo. eTale hAthI Adi rAjacihano tyAga karIne, pAMca prakAranA abhigama jALavavApUrvaka vidhine jANavAvALA te rAjAe parivAra sahita vidhipura:sara te AcArya mahArAjane namaskAra karyo. maMtrI, mitro ane strIo vigere parivAravALA tene gurUe utkRSTa sukhane ApanAra "dharmalAbha Ape. varasAdanA AvavAthI jema mera harSita thAya tema gurUmahArAjanA AgamanathI atyaMta AnaMdane prApta karIne sarva nagarajanee paNa tyAM AvI AcArya devane namaskAra karyo. pachI suMdara bhAvALI sabhAmAM sarva bhavyajene potapotAne gya sthAne gya rIte besI gayA bAda akhaMDa zAMti patharAye sate bhavyajIne mokSa prApta karAvavA mATe ane prANImAtranA saMsArarUpI du:kha-kalezanA nAzane mATe komaLa ane madhura vANI vaDe gurUmahArAje dezanA devAne prAraMbha karyo ke "he bhavyajI! raMka manuSya jema ciMtAmaNiratnane pAme tema durlabha manuSya janma pAmIne buddhimAna ane vivekazALI manuSyae tenAthI dharmarUpa phala prApta karavuM joIe. ratnathI paripUrNa evuM nidhAna prApta thayA chatAM mUkhe manuSya kaDI meLavavA Iche tema maphaLane Ape e manuSya janma pAmIne A prANI tenA vaDe bhegane Icche che, paraMtu A manuSya janmamAM dharma ja sadA sevavA lAyaka che. kalpavRkSanI jema te sarva Icchitane ApanAra che. te dharmamAM paNa gorasamAM chUtanI jema saMteSa sArabhUta che kahyuM che kesaMteSarUpa bhUSaNa jeNe prApta karyuM che tene sarva nidhAne samIpa ja che. kAmadhenu te tenI pAchaLa cAle che ane devo kiMkarapaNuM kare che. asaMtoSI evA cakIne ke IMdrane paNa sukha nathI. jeo saMtoSavALA hoya che temane ja te baMne sukhadAyaka sthiti prApta thAya che. asaMtoSathI udbhavate lebha parama vairanuM kAraNa thAya che, te upara rAjA, maMtrI, zreSThI ane ArakSaka (koTavALa)nA putranuM daSTAMta che te A pramANe :-
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) sarva vastuonA saMketavALuM suMdara ane uttama nagara jevuM vasaMtapura nAmanuM nagara che. tyAM jitazatru nAme rAjA che. te zatru rUpa hastIonA samUhamAM siMhanA kizAra je che ane pitAnI prajArUpa kamaLane vikasAvavAmAM sUrya jevo che. te nagaramAM rAjA, amAtya, zeTha ne ArakSakanA samAna vayavALA putre niraMtara sAthe rahIne krIDA kare che. eka ja lekhazALAmAM te cAre sarva kaLAo zIkhyA. anukrame teo yuvatIjananA manane moha pamADanAra yauvana pAmyA. bAlyAvasthAthI ja paraspara snehavALA teoe ekadA pUrvakarmanA prabhAvathI ema vicAra karyo ke-ApaNe kuvAnA deDakAnI jema niraMtara kAyarapurUSa jema potAnA gharamAM ja besI rahe tema A nagaramAM zA mATe rahevuM? paradeza javAthI aneka prakAranA Azcaryo joI zakAya ane sajajana temaja durjanane paNa oLakhI zakAya ane pRthvI para bhamavAthI ApaNe AtmAnI paNa kiMmata AMkI zakAya. jyAM sudhI ApaNe pitapotAnA pitAnA kAryabhArathI AkAMta thayA nathI arthAta te che ApaNA upara AvI paDyo nathI tyAM sudhImAM nizcita evA ApaNe pRthvI para rahelA kautuke zA mATe na joIe?' A pramANe vicArIne bIja. traNee rAjaputrane kahyuM ke he kumAra ! tamAre pitAnA cittamAM kAMipaNa ciMtA na karavI, kAraNa ke ame traNe tamArA sevakarUpa thaIne amArI kaLAmAM sadA rakata rahyA satA tenA vaDe upArjana karelI vastuothI tamArI khAnapAna vigerenI bhakita karazuM." (zrI AvazyakasUtramAM kahyuM che ke jenA AdhAra upara AkhuM kuLa hoya tenI AdarapUrvaka bhakita karavI, kAraNa ke gADAnA paDAnuM tuMba vinAza pAme sate ArAo sAjA rahI zakatA nathI.) A pramANe nirNaya karIne cAre jaNa rAtrie potapotAnA. mAtApitAne pUchyA sivAya pitapotAnA AvAsathI nIkaLIne saMketasthAne ekaThA thaI AgaLa cAlyA. te ja divase sAMje eka
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) gAmamAM jaIne thAkelA evA traNe jaNA suI gayA. tevAmAM cAranI dhADa AvI. te vakhate paDjha tathA dhanuSyane dhAraNa karanArA ArakSakanA putre ghora yuddha karIne teone bhagADyA. teo jIva laIne tyAMthI bhAgI gayA. te hakIkata jANavAthI gAmanA loko bahu rAjI thayA, eTale bIje divase teoe temane AdarapUrvaka jamADyA. teo jamIne jarAvAra sukhapUrvaka AsAyeza laIne pAchA AgaLa cAlyA. anukrame teo eka nagara pAse AvyA ke je nagara sarvavastuovaDe paripUrNa jaNAtuM hatuM. tyAM vyavahArInA putre bhajana meLavavA udyama karyo. bajAramAM dukAnanI zreNu tarapha AvIne keIka vaNikanA hAthamAM mudrikA ApIne teNe amuka dravya lIdhuM. pachI vastuonI parIkSAmAM vicakSaNa evo te catuSpathamAM gaye ane tyAMthI kaI vastu saste bhAve kharIda karI, tarata ja te vecI nAkhIne pAMcaze dramma meLavyA. eka pahAranI aMdara e pramANe lAbha meLavIne adIna evA teNe mULa dravya pAchuM ApIne mudrikA pAchI meLavI. pachI meLavelA kammavaDe bhojana, vastra, tAMbula, kusumAdika kharIda karo mitra pAse AvIne te zreSThIputre potAnA mitrone saMteSa pamADyo. tyAM rAtri rahIne pAchA AgaLa cAlyA. anukrame surapura nAmanA nagare AvyA. tyAM koI devakuLamAM cAre mitre AnaMdathI rahyA. Aje maMtrIputrane vAro hevAthI te catuSpathamAM gaye. teNe paTa7 vAgate sAMbhaLIne koIne pUchyuM ke-A paTaha zA mATe atyaMta vagADavAmAM Ave che?" teNe javAba Apyo ke-"he dUradezamAM rahenArA musAphara! tenuM kAraNa sAMbhaLa. ahIMyA ke sarvadhartaziromaNi manuSya keI sthaLethI Avelo che. teNe ahIMnA eka sArthavAhane eka divasa kahyuM ke "huM tamAre tyAM chAnI rIte eka lakSa dInAra mUkI gaye chuM, te he sArthapati ! mana pAchA Ape." sArthapatie kahyuM ke- teno sAkSI keNa che?"
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) dhrutta olyA ke- chAnI thApaNa mUkavAmAM sAkSI kANu DhAya ? sAkSI teA eka paramezvara che.' A pramANe tenA vivAda cha mAsa cAlyA paNu kAI teno vigraha maTADI zakayu nahIM tethI teo rAjasabhAmAM gayA. te baMnenI upara pramANenI vAta sAMbhaLIne rAjAe amAtyAne kahyu` ke- tamAre buddhizALIoe AnA kalaha zIghra bhAMgI nAkhavA.' pachI badhA maMtrIe ekaThA maLyA ane te buddhizALIoe ghaNA divasa sudhI A khAmatano vicAra karyA paraMtu teno vigraDa maTADI zakayA nahi; tethI rAjAnA AdezathI A paTahu vAge che ke- je koI pAtAnI buddhivaDe Ano vivAda bhAMgaze tene rAjA A maMtrIonI pAsethI lAkha drumbha apAvaze, emAM jarA paNa zaMkA karavI nahIM.' AvA udghASaNApUrvaka vAgatA pahu buddhimAna maMtrIe spo. eTale gheADApara besADIne rAjAnA adhikArI purUSa! tene rAjA pAse rAjasabhAmAM lai gayA. te maMtrIputrane suMdarAkAravALA temaja caMdramAnI jema kaLAvALA ane samudranI jevA gaMbhIra joIne rAjA harSa pAmyeA. rAjAe tene kahyuM ke- he vatsa ! A dhrutta ne zreSThInA vivAdano viveka huMsa jema kSIranIrano kare tema karI batAva. ' pachI maMtrIputre te ba Mnene peAtAnI pAse elAvyA. teo AvyA eTale dhRttane joine matrIputra ekadama elye kempa' ahA he bhagna ! meM tamane oLakhyA, bahu kALe bhAgyayeAge tame dekhavAmAM AvyA paNa bahu ThIka thayuM. he bhAi ! meM tamArI pAse cAra lakSa dravya paramAtmAne sAkSI rAkhIne mUkeluM che te satvara ApI do. ( mAre khapa che.) A pramANe sAMbhaLIne pelA dha zAkhAdraSTa thayelA vAnara jevA ane jhAMkhA mukhavALA thai gayeA. pachI te elyo ke dharma thI ja jaya che, adharmathI nathI. ' zA pramANenA dharuMnA vacano sAMbhaLIne rAjAe tenA para kApA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) yamAna thaine rAjapurUSane hukama karyA ke-'ane AkhA nagaramAM pheravI tenI vigeAvaNA karIne ene cAranI jema mArI nAkheA. te vakhate matrIputre rAjyanA pagamAM paDI yAcanA karIne te mahAdhrutta na jIvatA cheDAvI dezapAra karAvyo. rAjAe ' ahA buddhi ! ahA buddhi ! ahe tenA dharmanI prazasyatA !' ema kahIne maMtrIAnI pAsethI tene lAkha draSma tarataja apAvyA. leke kahevA lAgyA ke- A purUSane dhanya che ke jeNe ApaNA zreSThIpuMgavana upAdhimukta karyA.' A pramANe sa` leAkeAnI praza MsA sAMbhaLatA te maMtrIputra khajAramAM Avyo ane te dravyavaDe annapAnavasrAdi grahaNa karI mitrA pAse Avyo ane mitrAne yatheccha khAnapAnavaDe prasanna karyo. ' gRhasthAne atha e kalpavRkSa tulya che. ' pachI teoe vApI, kUpa, sareAvara, kamaLe! ane prAsAde vigere citravicitra evA cAtaram krIne joyA, kAraNa ke tee kAtukapriya hatA. svecchAvihArI evA teo tyAM keTaleAka kALa rahIne dUra deza jovAnI icchAvaDe pAchA tyAMthI AgaLa cAlyA. mAmAM eka mahAghAra aTavI AvI. te siDu, vAgha, hAthI vigere sthApadAthI vyApta hatI. yAgI jema saMsArano pAra pAme tema teo sukhe sukhe te aTavIno pAra pAmyA. eka divasa saMdhyAkALe teo eka vistiNuM vaDavRkSanI nIce AvyA. grAmanI najIkanA ja te bhAgamAM cAlavAthI thAkelA ane visAmAnA icchaka evA te cAre tyAM ja rAtrivAseA rahyA. rAtrinA cAra paheAre cAkI karavA mATe ekeka jaNunA vArA TharAvI ekeka jaNe paheregira tarIke jAgRta rahevAnuM ane bAkInA traNa mitrae maLa sthaLa joIne zayana karavAnuM TharAvyuM. pahele paheAre rAjaputrane vArA DAvAthI te jAgatA hatA. te vakhate aMtarikSamAM rahIne kAI elyu' ke ' paDuM ? 'A pramANe
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) vAravAra tevA zabda sAMbhaLavAthI sAhasikazirAmaNi ane vIra evA rAjaputra khAlyuM. ke- vAraMvAra paDuM paDe. zuM kAma ele che ? paDavu hAya tA tarata ja yathecchapaNe paDe. ' vaLI aMtarikSamAMthI avAja AvyeA ke- mArA paDavAthI tamane sarvane moTA anI sAthe ananI paNa prApti thaze.' te sAMbhaLIne rAjaputra khelyA ke- te arthAthI anatha thAya, amRtathI maraNa thAya ane kapUrathI dAMtanuM paDavuM thAya tA bhale thAo. ' kumAranA AvA vacanethI aneka vidyuDa jevA sphurAMyamAna kAMtivALA ane dizAone prakAzita karatA eka suvarNa purUSa tyAM paDavo. tRSNArUpI nadIene varSo samAna tene joIne duSita thayelA kumAre kai jagyAe khADA khAdIne temAM te purUSane gAThavyeA. bIjA traNa mitrAnA paherAnA vakhate pazu te ja pramANe banyuM ane temanee paNa eka-bIjA na jANe tema te suvarNa purUSane jAke brUke sthAne gepabyA. pachI prabhAta thayuM, paraMtu petAtAnA suvarNa purUSa saMbaMdhI lAlasAvALA tee tyAMne tyAM Amatema bhamavA lAgyA. kAinuM mana tyAMthI AgaLa cAlavAnu thayuM nahIM. pachI rAjA ane kATavALanA zastradhArI putrA ekAMtamAM maLyA ane pAtapeAtAnu' rahasya ekabIjAne kahyuM. maMtrI ne zreSThInA putrAe paNa e ja rIte ekabIjAne kahyuM. have rAjA ane kATavALanA putrAe paraspara vicAra karyA ke-'ApaNe A vaNikaputrAnuM zuM kAma che? ApaNA bhAgyathI maLelA suvaNa purUSamAMthI temane bhAga zA mATe devA joie ? mATe tene mArI nAkhIe; nahIMtara tA bhAga devA paDaze.' A pramANe vicArIne te baMnene gAmamAM AhArAdvi levA melyA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) ane teo Ave tyAre tene mArI nAkhavA sArU te hAthamAM talavAra rAkhIne vRkSanA mULamAM saMtAi rahyA. pelA be jaNAe paNa bheAjana mATe mArgomAM anyeAnya vAte karavA lAgyA. ke-' ApaNA puNyathI ApaNane baMnene suvarNapurUSanI prApti thaI che, te jo ApaNA e kSatriya mitrA jANaze te te maitrIbhAvathI khaLAtkAre bhAga paDAvaze, mATe ene mArI nAkhavA e ja yukta che.' Ama vicArIne te annane viSamizrita karIne lAvyA. te bahAra AvyA eTale vRkSanA mULa pAse sa MtAI rahelA e jaNAe te ba Mnene mArI nAkhyA. pachI lAvelu annAdi viSamizrita che ema na jANavAthI te khane kSatriyeAe kSudhAkAMta hAvAthI khAdhu jethI teo paNa tyAM ja maraNa pAmyA. yAtrA < huMve te avasare AkAzamArge nadIzvaradvIpanI karavA mATe rAjasa jevA ujjvaLa be cAraNamunie jatA hatA. temAMthI ziSye gurUne pUchyuM ke- huM svAmI ! A cAramAM e zastradhAtathI ne e viSaprayAgathI kema maraNu pa!myA ? te kaheA.' tyAre gurUe kahyuM ke- he vatsa ! sAMbhaLa. pUrve sugrAma nAmanA gAmamAM sudraDha nAmanA rAjAne cAra zreSTha sevakA hatA. te cArene vairIe gRhaNa kareluM peAtAnuM gAma bALI nAkhIne ane lekene mArI nAkhIne vaira vALavA mATe tenA svAmI kAjAe mekalyA. te gAmane pazu, strIo ne khALakA vigerethI vyAsa-bharapUra joine dayAvaDe AcittavALA teo peAtAnA cittamAM A pramANe vicAra karavA lAgyA ke- sekAnA jIvi tane dhikkAra che ke jee sadaiva parAdhIna vRttivALA heAvAthI kSamAtra paNa sukha meLavI zakatA nathI. se ke peAtAnI udara 6
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 48 ) patti mATe parataMtrapaNuM svIkArIne ghera pApa kare che ane pitAnA AtmAne narakamAM laI jAya che, mATe ApaNe te mahApApane baMdhAvanAruM A gAmane bALI devArUpa kArya karavuM nahIM. A pramANe vicArI koIka najIkanA khetaramAM ghAsanA puLAne saMcaya hatuM te bALI dIdhe. te puLAnI gaMjImAM koIka hAlika vAvALAnA bhayathI saMtAI rahyo hato te paNa banI gaye. te hAlikane jIva maraNa pAmIne vyaMtara thaye. "jaLa ne agnithI maraNa pAmelA ja saumyabhAvavALA hoya che te te vyaMtara thAya che." pelA cAra sevake maraNa pAmIne rAjA, amAtya, zreNI ne keTavALanA putrapaNe jamyA. puNyagathI teo suMdara rUpa ne AkRtivALA thayA. Aje kamalege te cArene A suMdara vRkSa nIce AvelA joIne, avadhijJAnavaDe tene pUrvabhavanA vairI jANIne temane vadhane mATe cAra svarNa purUSa thaIne dareka pahere te vyaMtara paDyo, te svarNa purUSanA lebhathI rAjA ne ArakSakanA putre bIjA be mitrane zastravaDe haNyA ane te be jaNa viSamizrita anna khAvAthI maraNa pAmyA. vyaMtara pitAnA varane dhAryA pramANe badale maLavAthI harSa pAme ane meM barAbara chaLavaDe badale lIdhe ema teNe mAnyuM." A pramANe kahIne te munio tyAMthI AgaLa cAlyA gayA. e pramANe lebhathI aMdha banelA ane saMtoSarUpI aMjanathI rahita cha bhavarUpI mahAaraNyamAM hamezAM atyaMta kaSTone sahana kare che; tethI he rAjana ! kareluM vera keIpaNa prakAre anya bhavamAM paNa prANIone atyaMta pIDAkArI thAya che. " tRSNa-pRhA-leba upara rAjakumAra, maMtrI putra. zreSThIputra ane keTavALanA putranI kathA saMpUrNa.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) A pramANenuM hRSTAMta gurUmahArAjane mukhe sAMbhaLIne Azcaya pAmelA sumitrarAjA khelyA ke--' he prabhu ! ajJAnapaNAmAM karelA eka manuSyanA nAzathI paNa anya bhavamAM teone du:khe karIne aMta karI zakAya evuM phaLa bhAgavavu paDyu tA amArA jevA jANIbUjhIne hiMsA karanAra jIvAnI kaI gati thaze ? " " gurUmahArAje kahyuM ke- saMvRta AtmA je khAra prakAre tapanuM AcaraNa kare to sava kano kSaya jarUra thAya. maLatA evA khAdya ane abhyaMtara taparUpa agnimAM 62-nIkAcita evA karmo paNa tatkAla laya-nAza pAme che. A pramANe sAMbhaLIne karmanA phaLathI bhayabhIta thayelA te rAjAe sa'sArarUpI samudramAM nAva samAna evuM cAritra grahaNa karavA IcchA darzAvI. tyAre gurUe kahyuM ke-'he rAjana! tAre pUrvabhavamAM upArjana karelA dAnapuNyanA phaLarUpa nIkAcita bhAgA bhAgavavAnA hajI AkI che. devone paNa durlabha evA bhAge! tAre lAMbA kALa sudhI bhAgavavAnA che, mATe sAMprata kALe-hAlamAM cAAratra levAnI tamArI ceAgyatA nathI.' rAjAe kahyuM ke- he svAmina ! tevA bhAge bhAgavavAthI zuM ke je bhAgA viSavALA annanI jema khAdhA pachI pa taparitApI evA mahA mADhA vipAkane Ape?" gurUe kahyuM ke- huM nRpa ! tame satya kahyuM para`tu keTalAka ka evA hAya che ke je bhAgavyA sivAya chUTakA thatA ja nathI. kahyuM che keH-- nAbhuktaM kSIyate karma kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubhaM // 'kAMDAgame varSo vyatIta thaI jAya teA paNa mAMdhelu karma bhAgavyA sivAya kSaya pAmatuM nathI. zubha ke azubha
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) kareluM karma avazya bhogavavuM ja paDe che. vaLI sarve jIve pUrve karelA karmonA phaLarUpa vipAkane pAme che. lAbhamAM ke hAnimAM anya te nimitta mAtra ja thAya che. he rAjana AjathI eka lAkha varSa pachI kevaLI gurUnI pAsethI tamane AvaccidIkSA prApta thaze, tyAM sudhI huM kahuM chuM te zrAvakadharma tamAre sukhapUrvaka ArAdho. ethI tamArA keTalAka karmonI nirjarA thaze." A pramANe gurUmahArAjanA kahevAthI sumitra rAjAe priyaMgumaMjarI rANI sahita zrAvakadharma ghaNA harSapUrvaka aMgIkAra karyo. te vakhate samyaktvayukta bAra vratarUpa zrAvakadharma temaja sAdhudharma paNa nagaranA aneka janoe svIkAryo. rAjA gurUmahArAjane namIne pitAnA nagaramAM Avyo eTale gurUmahArAje paNa tyAMthI anyatra vihAra karyo. pachI sumitrarAjAe pRthvIpara hajAre jinamaMdire karAvyA ke je potAnA puNyapujanI jevA ujavaLa teraNavALA ane ghaNA uMcA hatA. te maMdiramAM lAkho jinapratimAo teNe sApana karI ke je sukRtavaDe bharelA suvarNanA nidhAnarUpa kaLaza jevI hatI. prativarSa te rAjA tIrthayAtrAdi mahotsava karate hatA ane niraMtara ahaMtu cetyamAM meTI addhi sAthe khAvapUjA karatA hatA. teNe sarve sAdharmikone dANa vigerenA karathI mukta karyA tethI mULa dravyathI maLelA karIyANAonA kaya-vikrayathI ghaNA zrAvake keTIzvara thaI gayA. rAjA ubhaya kALa Avazyaka (pratikamaNa) kare che ane bhakti temaja zaktipUrvaka traNe kALa jinArcana kare che. dara mahIne lAkhanuM ane daravarSe kroDa sAdharmIonuM vAtsalya bhojana karAvavApUrvaka kare che, ane te vakhate dareka sAdhamaone ratnakaMbaLa, divya vastro
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ). tathA ratnanA caraNe Ape che. parvadivase hajAra rAjAonI sAthe upavAsayukata posaha kare che ane bIje divase sarvane harSa pUrvaka pAraNA karAve che. nyAyarUpa vallIsamUhamAM caMdasamAna ane anyAyarUpa samudra mATe agati trASi samAna te rAjAe potAnA rAjyamAM mArInuM temaja mAra evA zabdanuM nivAraNa karI dIdhuM. A pramANe puNyaprabhAvathI te rAja dinaparadina dharma - kAryamAM vRddhi pAmavA lAgyo ane tenuM rAjya paNa dvitIyAnA caMdranI jema prathvIpara vRddhi pAmatuM gayuM arthAt ghaNuM vadhyuM. priyaMgumaMjarI vigere skAra rUpalAvaNyavALI nava hajAra aMtaHpurIo (rANIo) thaI, eka hajAra rAjAo tenA sevakabhUta thayA, pAMcaze matrIe thayA. A badhA rAjahaMsanA samUhanI jema tenA caraNakamaLane sevatA hatA. hAthI, ghoDA ne ratha vIza vIza lAkha thayA. padAti ane grAma cAlIza koDa thayA, batrIsa hajAra nagara thayA. A pramANe te rAjAnI aneka prakAranI saMpadA A bhUmitala upara thaI. anyadA pAchalI rAtre priyaMgumaMjarI rANIe svapnamAM kurAyamAna rUpavALA iMdrane dIThA. prAta:kALe harSita AzayavALI teNIe te hakIkata bhartArane nivedana karI. rAjAe kahyuM ke-"tamane eka suputranI prApti thaze." te divasathI teNIe garbha dhAraNa karyo. te garbha bhartAranA manoratha sAthe vRddhi pAmavA lAge. rANI parimita ne hitakArI vaDe yatnapUrvaka garbhanuM poSaNa karavA lAgI. yaMgya samaye pUrva dizA mA sUryane prasave tema tene putrane prasava thaye. te pitAnA parivAranA samUhamAM AnaMdadAyaka thaye ane pitAnA zaguerapa aMdhakArano nAza karanAra che. rAjA putrajanmanI hakti
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (para). nAjANIne paramAnaMda pAmya ane vistArathI jotsava karyo. ghaNA manuSyane vadhAmaNIo ApI. pachI jAgarikA vigere mahatya vyatikrAMta thaye sate bArame divase rAjAe pitAnA jJAtivarganuM annapAnA divaDe sanmAna karIne, A putra garbhamAM Avyo tyAre tenI mAtAe iMdrane svapnamAM joyA hatA tethI svapnAnusAre tenuM idradatta nAma pADyuM. mAtApitAnA manorathe sAthe dhAtrIothI pAlanapoSaNa karAte te putra vRddhi pAmavA lAgyo. anukrame te ATha varSane thayo. bAlyAvasthAmAM te rAjaputra anya kumAranI sAthe pitAne ucita evI aneka prakAranI krIDAo aharniza karavA lAgyo. tyArapachI kaLAcAryanI pAsethI sarva zubha kaLAo zIkhe. anukrame te sarva strIvargane vaza karavAnA auSadhasamAna yauvanAvasthA pAmyuM. eTale mAtApitAe meTA AnaMda-utsava sahita cosaTha kaLAyukta pAMca se rAjakanyAo paraNAvI. jena zAsananI prabhAvanA karatA zrI sumitra rAjAne zrAvakadharmanuM pratipAlana karatAM eka lAkha varSa sukhe vyatIta thaI gayA. anyadA rAjA sabhAmAM beThela che tevAmAM dvArapALe AvIne vijJapti karI ke-"he mahArAja ! bahAra vanapAlaka ubhe che, te Apane harSanA utkarSa sAthe nivedana kare che ke-"ApanA udyAnamAM surAsura ne munIzvarathI sevAtA zrIyazobhadra nAmanA kevaLI bhagavaMta samavasaryA che. A hakIkata sAMbhaLIne varasAdane garava sAMbhaLavAthI mayUra haSita thAya tema utkaMThita thaIne rAjAe te vanapALakane dAridrane vidhvaMsa karanAra dAna apAvyuM. pachI kSamA eTale pRthvInA adhIza evA te rAjAe kSamA eTale zAMtinA adhIza evA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (53) kevaLI bhagavaMtane namaskAra karavA mATe hastI para ArUDha thaIne parivAra sAthe prayANa karyuM. gurU samipa AvatA hAthIparathI utarI traNa pradakSiNA daIne teNe kevaLI bhagavAnane namaskAra karyo. kevanIe dharmAzISa ApI eTale rAjA vigere yogya sthAne beThA. pachI dAMtanI kAMtithI utmizra oSThanI rakta kAMtivaDe muktAphaLa ne pravAlanA cUrNane saMgama karatI hoya tevI gAyanA dudhane temaja amRtane anusaranArI ane vANIvaDe traNa lenA prANIone AlAda utpanna kare tevI madhura dezanA devI zarU karI:- "aho bhavya loke! aMtamukhI bhAvane Azraya karIne temaja manadaSTivaDe sArI rIte joIne asArane tajI: daI sArane saMgraha kare. A asAra saMsAramAM sarva saMsArI ane ciMtAmaNiratnanI jevuM amUlya ane sArabhUta mAnuSya (manuSyapaNuM) prApta thavuM ati durlabha che. temAM paNa sArA kuLamAM utpatti, dIrgha Ayu, nirogIpaNuM, dharma karavAnI IcchA ane sadagurUne vega A badhI sAmagrInI prApti vizeSa durlabha che. evI durlabha sAmagrI pAmIne manavAMchita phaLane Ape teve jinezvarabhASita dharma ja sadA sevavA egya che. A bhavarUpI bhayaMkara aTavImAM pUrve karelAM karmathI prerAyelA prANIo haraNonI jema brAMtivaDe cotarapha bhramaNa karatA satA vyartha duHkhI thAya che. A saMsAramAM sukhanI jhaMkhanA karatA satA pagale pagaleM duHkhathI dagdha thatA jIvo pavane uDADelA khAkharAnA pAnanI jema cotarapha cAre gatimAM bhame che. hA Iti khe! bhava (saMsAra) thI udvigna thayelA keTalAka bhavya che paNa kaI mUkha Iaichatane athI chatAM kalpavRkSane na seve tema A lokamAM ne paralokamAM sukhane ApanAra dharmane-jine
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) kAranA Adezane sevatA nathI. " e avasare sumitrarAjAe hAtha joDIne pUchyuM ke" huM svAmin! meM ane priya gumajarIe pUrvabhavamAM zuM punya karyuM hatu ke .jethI AvA sAmrAjyanI amane prApti thaI. ane zuM pApa karyuM hatu ke jethI vairiNI vezyAe amArI mahAduHkhadAyaka durdazA karI ?' gurUmahArAje kahyuM ke ' huM rAjana! tArA pUrvabhava sAMbhaLa. pUrve sugrAma nAmanA gAmamAM kSemasAra nAmanA eka kuTuMbI vasatA hatA. tene kSemazrI nAme bhAryA hatI. tathA sAma, sAhaDa, lakSmaNa ane bhIma nAmanA premanA bhAjanarUpa cAra mitrA hatA. te pAMce mitrA meTA Arabha, samArabha ane parigrahavALA ane khetI karIne gujarAna calAvanArA hatA. ekadA kSemazrIe kahelu kAI kAryaM tenI cAkarIe karyuM nahIM tethI kApAyamAna thayelI teNIe te vAta potAnA dhaNI (kSemasAra)ne kahI. eTale kSemasAre te nAka raDIne adhakAramaya bhAMyarAmAM pUrI, jyAM te trIza mutta sudhI sUcchita avasthAmAM paDI rahI. pAchaLathI krodhane tajI daIne yAthI bhIMjAyelA manavALA teNe tene bahAra kADhI, paraMtu te (cAkarI ) manamAM atyaMta saMtApa dhAraNa karavA lA. ekadA lavAnI ( pArvatI ) sAthe mahezvara ( zaMkara ) nI jema kSemazrI sAthe AmasAra peAtAnA gharamAM beThA hatA, tevAmAM bIlakula suzruSA karyA vinAnA dehavALA, vanamAM rahetA hAthInI jevA, velaDIvALA vRkSanI jema jenA zarIranI naso dekhAya che tevA, pratApavaDe sUryanI jema tapanA prabhAvathI kAMtiyukta agAvALA, kheDelA khetaranI bhUmanI jema jainA ane paDakhA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) pratyakSa khADAvALA dekhAya che tevA koI munirAjane mAsa khamaNunA pAraNAne mATe AvelA aMge sAkSAt puNyanI mUrti hAya tevA temaNe joyA. vizuddha AtmapariNativALA te uThIne strI sahita vizuddha annapAnanA dAnathI te mahAmunina mAsakhamaNanuM pAraNuM karAvyuM, te samaye pAMca kriye pragaTa thayA, te jANe ema sUcavatA hAyanI ke supAtre dAna ApavAthI denAra-dAtAne paMcamI (meza) gati prApta thAya che. sAma vigere tenA mitrai te vakhate tyAM AvyA. teo te anee mAsakhamaNavALA munine karAvelA pAraNAnI anumodanA karavA lAgyA. peAtAnA AtmAne dhanya mAnanArA te chae manulye Ayu pUrNa karIne zudhdhAne kALadharma pAmyA ane sAdhama devalAkamAM deva thayA. e atyaMta sukhavALA sthAnamAM te aneka prakAranA sukhA bhAgavIne Ayu pUrNa thaye cyavyAM. temAM phremasAranA jIva he rAjana ! tame sumetra thayA, kSemazrIne jIva priya'guma'jarI nAmanI tamArI rANI thaI, sAma pramukha cAra mitrA A bhavamAM paNu tamArA sUra vigere cAra mitra pUrvabhavanA sa MbaMdhane laine thayA. dAna-puNyanA prabhAve tamane A sarva soMpattinI prApti thaI. he rAjana! dharmonA sevanathI zuM zuM prApta thatuM nathI ? dharma utkRSTa maMgaLa che, dhama sadA sukhane karanAra che, dharma sajjanAne samRddhinA ApanAra che ane dharma kamaLane dUra karanAra che; mATe uttama janAe dharmarUpa kalpavRkSa nira Mtara sevana karavA yAgya che, te dhama rUpa kalpavRkSa dAna, zIla, tapa ne bhAvarUpa cAra zAkhAvALA che.ana sarva prakAranA sukharUpa phaLane ApanAra che. vaLI uttama janAma sura, asura ane manuSyanI sTAra samRddhirUpa phaLane ApanArI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) dharma nAmanI ka2velI prayatnavaDe sevavA yogya che. he rAja! tamArI je dAsI hatI ke jene tame kaI ApyuM hatuM te tamArA para dveSa vahana karatI duSTa bhAve maraNa pAmIne ghaNA bhava saMsAramAM bhamI rAte zrI vijayanagaramAM vairi nAme vezyA thaI. teNe pUrvajanmanA verabhAvathI tamane mahAduHkha ApyuM, kemake verI zuM zuM karatuM nathI.?" A pramANe kevaLInA mukhethI pUrvabhava saMbaMdhI pitAne anubhavele sarva vRttAMta sAMbhaLavAthI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. te jJAnavaDe jevuM kevaLIe kahyuM hatuM tevuM pitAnuM sarva vRttAMta yazAsthita jANIne saMsArathI bhaya pAmelA aMtaHkaraNavALA bane (rAjA-rANu) cAritra levAne ughukta thayA. temaNe gurUmahArAjane kahyuM ke-"he prabhu! ame rAjya saMbaMdhI ghaTita vyavasthA karIne satvara ApanI pAse AvI dIkSA grahaNa karazuM." gurUe kahyuM ke "he mahAnubhAva! zubha kAryamAM pratibaMdha ( vilaMba ) na kare." gurUmahArAjane namIne teo pitAne sthAne AvyA ane rAjyanI gya vyavasthA karI. pachI cAra gatine dUra karanAra caturvidha saMghanI yathAyogya sevA karIne, dInajananA vAMchitane dhananA samuccayavaDe pUrNa karIne, potAnA putra iMdradattane AgrahapUrvaka rAjya sthApana karIne vita grahaNa karavA mATe kevaLI bhagavaMta pAse meTA mahotsavapUrvaka AvyA ane cAritra grahaNa karyuM. sura sIdhara, sUtrAma ne sAgare paNa cAritra grahaNa karyuM. bIjA paNa ghaNA manuSyae samyakatva ane vratAdika grahaNa karyA. pachI keTalAka divasa tyAM rahIne kevaLI bhagavate badhA sAdhuonI sAthe tyAMthI vihAra karyo. surAdika cAra mitra tIvra tapatapIne svarge gayA, teo mahAvideha
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSetramAM manuSya thaIne kamamAtrane mAya karI siddhipadane pAmaze. have rAjA-rANI ane zrI gurUmahArAjanI pAsethI ane prakAranI zikSAne grahaNa karatA satA temanI sAthe ja vihAra karavA lAgyA ane aneka prakAranA tapa tapavA lAgyA. vAraMvAra potAnA rAjyamAM jaIne potAnA putrane dhamamAM preraNA karavA lAgyA ane vyasananA sevanathI sUra rAkhavA lAgyA. A pramANe pitAnA gurUtarIke mAtApitAe ApelI zikSAvaDe pitAnA AtmAne dhanya mAnate idradatta rAjapamamAM atyaMta daDha thayo. - zrI sumitra rAjarSi ane priyaMgumaMjarI sAdhvI bane ghayatAthI khaDuganI.dhArAsamAna cAritrane pALatA hatA. anyatA temanuM cAritramAM sthisthANuM joIne revAnI samakSa Idra vAraMvAra temanI atyaMta prazaMsA karavA lAgyA. tene nahIM sahana karate keImithyAtvI deva tyAMthI cAhakArayukta thaIne manuSyalokamAM AvyuM. teNe aneka prakAre caLAvavA prayatna karyo paNa teo cakyA nahIM, eTale calAyamAna phaMDaLavALe te deva pragaTa thaI, khamAvI, ke karelI prazaMsAnI hakIkata kahIne potAne sthAne gaye. tyArapachI kevaLagurUnI pAse ja Agamane abhyAsa karIne vinayAdi guNovALA te bane. gItAmAM ziromaNi thayA. teo caMdranI jevA atyaMta saumya, merUparvata jevA nizcaLa, pRthvInI jevA sarvasa, sadArAramAM ne dayAmAM tatpara, AkAzanI jema AlaMbana vinAnA, kAcabAnI jema idrine pavanArA, vairAgyarasamAM nirAzA ane atyaMtara zatruone nAza karanArA thayA. ekadA gumAvaDe ghAtikane kSaNamAtramAM kSaya thavAthI te baMne kevajJAna pAmyA. tatkALa aneka deve tyAM ekatra thayA ane temaNe temanA jJAnane mahe
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) tsava karyo. te e racelA kanakakamaLa upara besIne amRta jevI madhura vANIvaDe temaNe aneka bhavyajIne bodha karyo ane rAte bhagrAhI cAra aghAti kamIne kSaya karIne te baMne nirvANapadane pAmyA. A sumitra rAjA ane priyaMgasaMjarI vigerenuM caritra sAMbhaLIne buddhimAna manuSyoe dAna dhamane viSe Adara ra. teone ekavAranA ja munidAnanA prabhAvathI sthAne sthAne saMkaTane samudra te khAbocIyA je thaI gaye, bIjA saMkaTamAM paNa dAna AdhArabhUta thayuM, mATe bhavajanee dAnadhamanA sadA abhyAsa karo. priyaMgumaMjarIe jema kaSTamAM paNa zIva pALyuM tema anya strIoe kaSTamAM paNa ujvaLa zIla pALavuM. ekavAra dAsI upara karele krodha temane bhavAMtaramAM dukha ApanAra thaye ema jANIne anya janee paNa keInI upara dveSa ke krodha na kare. jema te daMpatIe tIva cAritra pALyuM tema muktisukhane ApanAruM cAritra vivekI jene e niraticArapaNe pALavuM. * zrI pArzvanAthanA prasAdathI dAnadharmanA pragaTa ane zreSTha evA suprabhAvathI Alya zrI sumitragupanuM zreSTha evuM caritra meM saM. 1535 nA varSe zrAvaNa zukala paMcamIe zrI mahApurI nAmanI nagarImAM banAvyuM che, te caritra pRthvI para cirakALa payata vaMcAtuM tuM jayavaMtuM varto. iti zrI harSakuMjarapAdhyAyaviracite dAnarane pAkhyAne sumitracaritre guvAMgamana, pUrvabhavaprakAzana, saMyamagrahaNa, mukitasIkhyaprApaNuvarNane nAma tRtIya prastAva samApta iti zrI sumitranUpacarivaM samAptama,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
_