Book Title: Sindur Prakar
Author(s): Jayanandvijay
Publisher: Guru Ramchandra Prakasham Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022067/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI somaprabhAcArya viracita silvara makara vivecaka : munirAja zrI jayAnaMdavijayajI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AdinAthAya namaH | II prabhuzrI rAjendrasUrIzvarAya namaH | zrI somAbhAcArya viracita sindara prakara : AzIrvAda : zrI vidhAcandrasUrIzvarajI munirAja zrI rAmacandravijayajI : vivecaka : munirAja zrI jayAnaMdavijayajI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be bola sinduraprakara' para anekAneka mahApuruSoe potAnA jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama mATe vivecana saMskRta, hindI, gujarAtI bhASAmAM karela che. A grantha A prakaraNa eka evo janapriya banI gayela che ke jene vAMcavAnI vicAravAnI pratyeka taka sAdhaka mATe aNamola banI jAya che. graMthakArazrIe e graMthanI racanA samaye evA ja zubha paramANuono AmAM praveza karAvela che ke jo sAdhaka AtmA pAmavAno arthi banIne Ane vAMcaze to e AtmA AmAMthI meLavaze, meLavaze ane avazya Atma sAdhanAno mArga meLavaze ja. ethI ja to zvetAmbara, digaMbara, sthAnakavAsI sau jaino, eTaluM ja nahIM ajaino paNa A prakaraNane mAne che. ene bhAvathI vAMce che. (A prakaraNanA vIza viSayothI ISTa ISTa viSayonI ArAdhanAnA hisAbe digaMbara jainonA vIzapaMthI ane terApaMthI bhedo paDyA che.) AcAryazrIe A prakaraNanA ghaNA zloko potAnA kumArapAla paDibohomAM utAryA che. A siMdUra prakara upara kharataragacchIya A.zrI jinahitasUrinA ziSya A.zrI cAritravadhUne saM. 1505nA vaizAkha sudi 8 ne gurUvAre . 4800 pramANa TIkA racI che. nAgorI tapAgacchanA harSakIrtisUrie saM. 1660 lagabhagamAM tenA upara eka TIkA racI che. vaLI digaMbara-terApaMthI matanA pravartaka banArasanA paM. banArasIdAse saM. 1691mAM teno hindI padyAnuvAda karyo che. jyAre eka vidvAne teno gujarAtI padyAnuvAda karelo paNa maLI Ave che. ? - jaina paramparAno itihAsa, bhAga 2, pR. 557 - meM paNa A prakaraNane kaMThastha karyuM e samayathI A prakaraNa para vivecana lakhavAnI bhAvanA hatI. te A samaye pUrNa thAya che. pa.pU. AcAryadeva zrI jayaMtasenasUrIzvarajI ma.sA.e A vivecanane AghopAMta vAMcI upayogI mArgadarzana Apela te badala emano AbhAra mAnuM chuM. presa mAlika zrI kIrtibhAI eca. vorAe to amArA kArya mATe je bhoga Apyo che te badala emano AbhAra mAnIe eTalo ocho che emane ame cAra-cAra vAra pUpho maMgAvyA toya emaNe pUpho baTara pepara sudhA mokalAvIne zuddhi mATe sAro sahakAra Apela che. chatAM 'nthiyA pulviyA dura zuddhinA' nA nyAye A vivecanamAM kyAMya truTI rahI gaI hoya to vAcakagaNa pAThakagaNa sudhArIne vAMcI vicArIne jIvanamAM utAraze eja. prathamavRtti dIpAvalI parva 2050, dhAnerA lI. jayAnaMda bIjI AvRtti dIpAvalI parva 2062, pAlItANA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : zrI guru rAmacaMdra prakAzana samiti, bhInamAla, rAja. saMcAlaka : (1) sumeramala kevalajI nAhara, bhInamAla, rAja. (2) mIliyana grupa, sUrANA, rAja. muMbaI, dillI, vijayavADA (3) zrImatI sakudevI sAMkaLacaMdajI nethIjI hukamANI parivAra, pAMtheDI, rAja. rAjendra velarsa, 4 rahemAna bhAI bi.esa.jI. mArga, tADadeva, muMbaI-34 (4) sva. hastamalajI bhalAjI nAgotrA solaMkI kI smRti meM haste parivAra bAkarA (rAja.) (5) zA dUdhamala, narendrakumAra, ramezakumAra beTA potA lAlacaMdajI mAMDota parivAra bAkarA (rAja.) maMgala ArTa, dozI bilDIMga, 3-bhoIvADA, bhUlezvara, muMbaI-2 (6) kaTArIyA saMghavI lAlacaMda, ramezakumAra, gautamacaMda, dinezakumAra, mahendrakumAra ravIndrakumAra beTA potA sonAjI bherAjI dhANasA (rAja.) zrI supara spearsa, 11-31-3A pArka roDa, vijayavADA-sikandrAbAda. (7) ema. Ara. imeksa, 16-e, hanumAna Teresa, dUsarA mAlA, tArATempala lena, lemIgTana roDa, muMbaI-7, phonaH 23801086 (8) gulAbacaMda rAjendrakumAra chaganalAlajI koThArI amerIkA, AhIra (rAja.) (9) zA zAMtilAla, dIlIpakumAra, saMjayakumAra, amanakumAra, akhIlakumAra - beTA potA mUlacaMdajI umAjI talAvata AhAra (rAja.) rAjendra mArkeTIMga, po.bo. naM. 108, vijayavADA (10) zA samarathamala, sukarAja, mohanalAla, mahAvIrakumAra, vikAsakumAra, kamaleza, anila, vimala, zrIpAla, bharata pholA muthA parivAra sAyelA(rAja.) aruNa enTaraprAIjesa, 4 lena brADI peTha, gurra-2 (11) zA sumeramala, mukezakumAra, nitIna, amIta, manISA, khuzabu beTA potA perAjamalajI pratApajI ratanapurA boharA parivAra, modarA (rAja.) rAjaratana golDa proDa. ke. vI. esa. kopleksa, 3/1 asaMDala peTa, gurRra . (12) zA narapatarAja, lalItakumAra, mahendra zaileSa, nileSa, kalpeza, rAjeza, mahIpAla,. dikSIta, AzISa, ketana, azvIna, rIMkeza, yaza beTA potA khImarAjajI thAnAjI kaTArIyA saMghavI AhIra (rAja.) kalAMjalI javelarsa, 4/ra brADI peTha, gurra-2 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) zA tIlokacanda mAyAcanTa enDa kaM. 116, gulAlavADI, muMbaI - 4 (14) zA lakSmIcaMda, zeSamala, rAjakumAra, mahAvIrakumAra, pravINakumAra, dIlIpakumAra ramezakumAra beTA potA pratApacaMdajI kAlujI kAMkarIyA modarA (rAja.) gurra (15) zrI zAMtidevI bAbulAlajI bAphanA cerITebala TrasTa, muMbaI, mahAvideha bhInamAladhAma, pAlItAnA - 364270 (16) zAMtirUpacaMda ravIndacandra, mukeza, saMdeza, RSabha, lakSita, yaza, dhruva beTA potA milApacaMdajI mehatA, jAlora - beMglora (17) eka sagruhastha (18) eka sagRhastha (khAcarauda) (19) saMghavI jugarAja, mahendra, surendra, rAja, jainama, akSata beTA potA kuMdanalAlajI bhuvAjI zrIzrImAla vardhamAna gautrIya AhAra (rAja.) kalpataru javelarsa, 305 sTezana roDa, saMghavI bhavana, thAne (pazcima) 400 601 (20) dozI amRtalAla cImanalAla pAMcasovorA tharAda nivAsIe - pAlItAnAmAM upadhAna karAvela tenI sAdhAraNanI AvakamAMthI (21)zA bhavaralAla, jayaMtilAla, surezakumAra, prakAzakumAra, mahAvIrakumAra, zreNikakumAra, pritama, pratika, zAhIla, pakSAla beTA potA zA samarathamalajI sogAjI duragANI, bAkarA (rAja.) jaina sTorsa, sTezana roDa, aMkApalI-pa31 00ra |HprApti sthAna zA devIcaMda chaganalAlajI zrI AdinAtha rAjendra sadara bAjAra,bhInamAla jaina peDhI 343029 sAMduM, 343026 phonaH (02969) 220387 phona: 254221 zA nAgAlAlajI vajAjI khIrasarA mahAvideha bhInamAla dhAma zAMtivilA apArTamenTa, tIna battI, taleTI hastagiri liMka roDa, kAjI kA maidAna, gopIpurA, sUrata pAlItANA - 364 270 phona: 2422650 phonaH (02848) 243018 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAra kA paricaya (1) samaya - prastuta grantha ke nirmAtA zatArthika zrI somaprabhasUri kA samaya vikrama kI terahavIM zatAbdI kA prArambha mAnA jAnA nimnokta pramANoM se siddha ho sakatA hai| Apake janma, dIkSA, sUripada Adi ke samaya kA ullekha spaSTatayA kahIM nahIM milatA, tathApi yaha mAlUma hotA hai ki - Apa kA janma prAgvATajJAtIya jaina mahAjana vaMza ke ucca kula meM huaathaa| Apa ke pitA kA nAma sarvadeva aura pitAmaha (dAdA) kA nAma jinadeva thA, jo ki kisI rAjya ke mantrI Adi mAnanIya pada para niyukta the| zrI somaprabhasUri kI dIkSA kumArAvasthA meM hI ho cUkI thii| paTTAvalI meM Apa kA bhagavAn mahAvIra se 43vA~ paTTa mAnA gayA hai| Apake paTTa para hI AyaMbila vrata ke dhAraka vartamAna tapAgaccha ke pravartaka zrI jagaccaMdrasUrIzvarajI hue| jinakI isa kaThina tapasyA ke kAraNa baDagaccha kA nAma parivartana ho saMvat 1285 meM tapAgaccha nAma huA aura ve tapAgaccha ke prathama sUtradhAra khlaae| isa samaya meM lagabhaga Apa kA antima samaya mAnA jA sakatA hai, aura Apane isa grantha kI prazasti meM apanA paricaya usa prakAra diyA abhajadajitadevAcAryapaTTodayAdri dhumaNi vijayasiMhAcAryapAdAravinde / madhukarasamatAM yastena somaprabheNa, praci muninetrA sUktimuktAvalIyam // 10 // isase spaSTa mAlUma hotA hai ki granthakArazrI ajitadevasUri ke ziSya zrI vijayasiMhasUri ke ziSya the aura zrI vijayasiMhasUri paramArhata kumArapAla pratibodhaka zrImad hemacaMdrAcArya ke samakAlIna the| granthakartA ke samaya meM mahArAjA kumArapAla aura zrImad hemacaMdrAcArya ke jIvana kI viziSTha ghaTanAe~ navIna rUpa meM hI thii| inhI tAjI ghaTanAoM ko lekara Apane kumArapAla pratibodha grantha kI racanA kI hai| kartA ne isa grantha meM racanA kA samaya vikrama saM. 1241 ASADha zuklASTamI ravivAra kA diyA hai| yathA-zazijaladhisUryavarSe, zucimAse ravidine sitASTamvAs / jinadharmapratibodhaH klUpto'yaM gUrjendrapure // uparokta pramANoM se yaha nizcaya kiyA jA sakatA hai ki paramArhata mahArAjA kumArapAla kI vidyamAnatA ke etihAsika pramANa 1229-30 taka ke milane se 10-11 varSa bAda isa grantha kI racanA isa samaya se pUrva kI bhI vidita hotI hai| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ina anumAnoM dvArA kama se kama 15 varSa kI avasthA meM Apa kI dIkSA mAna lI jAya, aura karIba 15 sAla Apa kA pUrNa vidyAbhyAsa kA mAneM to bhI Apa kA janma 13vIM zatAbdI ke prArambha kAla meM mAnanA yuktiyukta hai| astu| . janma kA, dIkSA kA tathA sUripada Adi kA samaya pUrNa rUpa se nizcita na hone para bhI yaha bAta to niHsandeha siddha hotI hai ki Apa terahavIM zatAbdI ke prArambha aura madhyakAla se lekara zatAbdI ke lagabhaga anta taka meM apane astitva se bhAratavarSa ke mukhya mukhya dezoM ko aura jainazAsana ko dedIpyamAna kara rahe the| pAThakoM ko yaha bhI dhyAna rahe ki Apa ke sivAya eka aura bhI isa nAma ke zrI somaprabhasUri ho gaye haiM, parantu unakA samaya prastuta zrI somaprabhasUri se lagabhaga 150 varSa bAda zuru hotA hai, jo ki bhagavAn mahAvIra kI paTTaparamparA meM 47 veM paTTa para hue haiN| (2) vidvatA - zrI somaprabhasUri jaina-jainetara zAstra ke advitiya vidvAna the, sAtha hI sAtha vyAkaraNa, kAvya, koSa tarka alaMkArAdi viSayoM ke pUrNa jJAtA the| isameM to koI prakAra kA saMdeha hI nahIM kAraNa ki isa bAta kI sAkSI meM unake upalabdha grantha hI pramANabhUta haiN| gurvAvalI Adi meM bahuta saMkSipta meM varNana milatA hai ki ve SaD-darzana ke pUrNa abhyAsI aura prathama tArkika the, parantu SaDdarzana vicArAtmaka koI bhI svatantra grantha unakA banAyA huA dekhane meM nahIM AtA aura yaha koI khAsa niyama nahiM hai ki jo vidvAna jisa viSaya kA pUrNa pAMDitya rakhatA ho, vaha una una viSayoM para grantha avazya likhe hii| parantu Apako vyAkaraNa aura kAvya meM asIma zakti thI, yaha bAta Apa ke upalabdha granthoM se asandigdha hI hai| Apa kA banAyA huA 'zatArthakAvya' jisakI svopajJa TIkA meM Apane pratyeka zloka ke upara alaga-alaga 100 sau artha kara dikhAye haiN| ___isI kRti ko lekara Apa apane samakAlIna vidvAnoM dvArA zatArthika pada se vibhUSita kiye gye| aura pichale vidvAnoM ne bhI Apa kA 'zatArthika' upanAma ke sAtha hI paricaya karAyA hai| 51ve paTTadhara zrI munisundarasUri kRta gurvAvalI kA yaha ullekha hai ki - 'somaprabho munipatirviditaH zatArthI, tataH zatArthikaH khyAtaH zrI somprbhsuuriiraatt|' isa grantha ke avalokana se Apa kA saMskRta sAhitya meM kitanA adbhUta pAMDitya thA usakA anumAna svayaM ho jAtA hai| (3) grantha - zatArthika zrI somaprabhasUriviracita jo grantha upalabdha haiM, unake nAma ye haiM - (1) kumArapAla pratibodha, (2) zatArthakAvya, (3) zrRMgAravairAgyataraMgiNI, (4) zrI sumatinAtha caritra, (5) siMdUraprakara - prastuta grantha 100 zlokabaddha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha prakAra ke chandoM meM banAyA gayA hai / sindUra prakara isa padya se zurU hone ke kAraNa sindUra prakara ke nAma se vizeSa prakhyAta hai| kitaneka AcAryazrI kI kRti 100 zloka meM hAne se AcAryazrI 'soma' nAma lagAkara 'somazataka' ke nAma se bhI pahicAnate haiM tathA aneka viSaya para sUkti hone se 'sUktimuktAvalI' bhI kahI jAtI hai| (4) parivAra aura vihAra zrI somaprabhasUrizvarajI kA ziSya saMpradAya kitanA bar3A thA isakA spaSTa khulAsA nahIM milatA, tathApi yaha mAlUma hotA hai ki aneka suvihita AcArya aura saMvigna munivara Apa ke Azrita the| Apake samaya meM caitravAla gacchIya zrIbhuvanacandrasUri bhI eka pratiSThita AcArya the, inake sAtha ApakA ati ghaniSTha saMbaMdha thaa| AcAryazrI kA vihAra aura Apake dvArA sAmAjika, dhArmika Adi kArya ke viSaya meM etihAsika pUrNa sAdhana na milane ke kAraNa nizcaya karanA kaThina hai tathApi gurvAvalI Adi se yaha jAnA jA sakatA hai ki Apa kA vihArasthala gujarAta, mAlavA, mevAr3a, saurASTra, mAravAr3a Adi prAntoM meM adhikAMza thaa| - (5) svargavAsAdi kA anumAna - AcArya zrI saM. 1282 meM upAdhyAya devaprabha, zrI jagaccandrasUri, karmagrantha ke nirmAtA zrI devendrasUri Adi bahuta munivara ke parivAra saha 'zrI bhIlaDIyA pArzvanAtha tIrtha, kI yAtrArthe padhAre the| isI varSa meM AbU (delavAr3A) para zrI bhuvanacandrasUrijI ke upadeza se mahArAjA vIradhavala ke mantrI vastupAla tejapAla kA banAyA huA zrI neminAtha prabhu ke mandira kI pratiSThA hone ke kAraNa zrI bhuvanacandrasUrijI kI preraNA se mantrI vastupAla tejapAla ne Apako isa avasara para padhArane kI atyAgrahabharI prArthanA kii| eka janazruti yaha bhI hai kI isa samaya meM prAcIna nagara zrImAla Adhunika bhinamAla acchA unnata aura vaibhavazAlI thaa| jisa para musalamAnoM ke AkramaNa ho rahe the, yahA~ kI prajA ne ekatrita ho isa AkramaNa ko haTAne ke lie pATaNa ke rAjA se sahAyatA lenI ucita samajhI aura isa kArya ke lie prajAjana kI tarapha se mukhya nAgarika, seTha, sAhUkAra zrImAla, brAhmaNa, rAjapUta Adi Adi netA niyata kara pATaNa kI ora bheje gye| rAste meM bhIlaDiyA tIrtha para zrI somaprabhasUri se inakI bheMTa ho gayI, Agantuka mahAzayoM meM se bahuta se Apake pUrva paricita the| ataH unhoMne apanI duHkhada kahAnI AdyopAnta ApazrI ko nivedana kii| yaha saMbhava hai ki isa duHkhada ghaTanA se AcAryazrI kA mana atIva dukhita huA ho, kAraNa ki yaha sthAna parama pavitra bhagavAn mahAvIra svAmI, gautamasvAmI Adi anake RSi muni kI pavitratAtmAoM kI sparzanA se parama pavitra mAnA jAtA hai jo ki jaina, vaiSNava Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAnuyAyioM kI aneka jAti ke itihAsa kA gaurava batalAnevAlA hai| ataH isa sthAna kI rakSA karanA Avazyaka samajha vicAranimagna the ki - daivayoga se . kanauja para musalamAnoM kA adhikAra hone se rASTrakUTa (rAThoDa) vaMzIya rAva sIhAjI apanI senA ko lekara mAravAr3a kI tarapha A rahe the| inheM yogya aura dharmapratipAlaka vIra samajha, bhinnamAla kI durdazA batalAkara dharma kI rakSA ke lie uttejanA dii| rAva sIhAjI ne saharSa svIkArakara ApakA AzIrvAda prAptakara Agantuka bhinnamAla ke mahAzayoM ke sAtha rAva sIMhAjI ne bhinnamAla pahuMcakara musalamAnoM ko bhagAkara apanA adhikAra jmaayaa| idhara AcAryazrI bhI kucha dina bAda bhinnamAla padhAre, upAdhyAya zrI devaprabhajI jagaccandrasUri aura zrI devendrasUri Adi ko Abu kI ora vihAra karavAyA, ApakI sammati se Abu pratiSThA mahotsava para zrI bhuvanacandrasUri ne inheM AcArya pada diyA aura ApakI AjJA se inakA 1283 kA cAturmAsa pATaNa aura 84 kA bIjApura huaa| ApakA cAturmAsa sAMcora, bhinnamAla huA ho, rAva sIhAjI ne apanI vijaya meM Apake upadeza se yahA~ ke eka vizAla jaina mandira ke jIrNoddhAra meM sahAyatA aura jamIna Adi dI thI jo ki Aja vaha mandira khaNhara ke rUpa meM avaziSTa hai| isa tIrtha kA ullekha 1743 meM paNDita zIlavijayajI ne bhayabhaMjana pArzvanAtha ke nAma se svaviracita tIrthamAlA meM kiyA hai| bhinnamAla kI vijaya meM isI Azaya kA eka dohA bhI pracalita hai - bhInamAla lIthA bhaDai, sIhai sela bajAya / data dIdhau sata saMgrahyoM, o jasa kade na jAya // ApakA svargavAsa 1284-85 meM yahA~ ke AsapAsa hone kA anumAna kiyA jA sakatA hai aura Apake paTTadhara zrI jagaccandrasUri Adi ne mevADa tarapha vihArakara mevADa kI rAjadhAnI aghATa (ahaDa) nagara meM mevADa rANA kI ora se Apako tathA aura vAdiyoM ke sAtha vAda karane meM hIre ke samAna abhedya rahane ke kAraNa 'hIralA' kI padavI prApta huI thI, vizeSa jijJAsuoM ke gurvAvalI dekhanI caahie| mu. bAgarA (mAravADa) muni kalyANavijaya 1. jaina paramparA ke itihAsa bhAga-2 ke pR.556 para 1284 meM saMgha ke sAtha meM zatrujaya kI yAtrA kI aura aMkevAliyA meM cAturmAsa kiyA usI cAturmAsa meM svargavAsa huA aisA likhA hai| Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Arthika sahayogI muthA juhAramalajI bhurAjI bAreyAM parivAra, AhIra Ayojita [dhvANuM yAtrA prasaMge jJArnAdhi mAMthI - parama pAvana nizrA: A. zrI vidyAcaMdrasUrIzvarajI ma.sA. nA ziSya ane munirAja zrI rAmacaMdravijayajI nA kRpApAtra munirAja zrI jayAnaMdavijayajI ma.sA. Adi ThANA A. zrI hemacandrasUrIzvarajI nA AjJAnuvati vi. sA. zrI saMghavANathIjI nA ziSyaratnA vi. sA. zrI maNiprabhAzrIjI vi. sA. zrI punitaprajJAzrIjI Adi ThANA A. zrI rAmasUrIzvarajI (DahelAvALA) nA AjJAnuvati vi. sA. zrI prasannaprabhAzrIjI Adi ThANA vi. saM. 2061, poSa zukla 13, pAlItANA nagare Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI zatrunayatIrthAdhipati mahinAthAya namo namaH . // prabhu zrImadvijayarAjendrasUrIzvaragurubhyo namaH / / sira prakara, sAnvaya gujarAtI artha sAthe maMgalAcaraNa chaMda - zArdula vikrIDitavRtta sindUrapakrastapaH kariziraH kroDe kaSAyATavI dAvArcirnicayaH prbodhdivspraarmbhsuuryodyH| muktistrIvadanaika kuGkumarasaH zreyastaroH pallava prollAsaH kramayo khadyutibharaH pArzvaprabhoH pAtuvaH // 1 // anvaya : pArzvaprabhoHkramayoH nakhadyutibharaH tapaH karizira kroDe sindUraprakaraH kaSAyATavIdAvAciInacayaH prabodhadivasaprArambhasUryodayaH muktistrIvadanaikakuGkumarasaH zreyastaroH pallava prollAsaH vaH paatu| zabdArtha : (pArvapramoTa) prabhupArzvanAthanA (mo) banne pagonA (naravruttimara) nakhonI kAMtIno samUha (tapa: rizira RoDe) tapa rUpI hAthInA mastakanA madhyabhAgamAM (sinvarapra.) sijUranA tilaka samAna zobhe che. ane (RSAyAdavIdrAvAnvirnivaya:) kaSAyarUpavanane bALavA mATe dAvAnalanA samUha samAna dekhAya che. tathA (pravolivapraraMgasUryoda) jJAna rUpI divasanA prAraMbha karavAmAM sUryanA udaya jevo che ane (mustriIvarnamarasa) mukti rUpa strInA mukha upara rahelAM kuMkumanA tilaka jevo che. tathA (zreyastaro) kalyANa rUpI vRkSanA mATe (pattavaprotsAsaH) navIna kUpalanA jevo che. evo e kAMtino samUha (vaDa) tamArA sarvenI (pAtu) rakSA karo ll1il bhAvArtha : prabhu pArzvanAthanA banne caraNonA nakhonI kAMtino samUha tapazcaryA rUpI hAthInA mastakanA madhyabhAgamAM sijUranA tilakanI samAna zobhAyamAna che, kaSAya rUpI vanane bALavA mATe vaDavAnalanA jevo dekhAya che, jJAna rUpI divasa jANe ke prAraMbha karavA mATe sUryodayanA udayanI jema dekhAya che, muktirUpI strInA mukha upara rahelA kuMkumanA tilaka jevo che, ane kalyANa rUpI vRkSanA mATe tAjI ugelI kuMpalo jevo che (evA e pArzvanAthanA caraNonA nakhonI kAMtino samUha) tamArA sarve bhavyAtmAonuM rakSaNa karo. zrI somaprabhasUrIzvarajIe 1241nA aSADa suda AThamanA divase A prakaraNanI racanA karI. A prakaraNanA prathama pAdathI AnuM nAma "siMdura prakara" vividha viSayo paranI 1. kucakumbha Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA hovAthI "sukti muktAvali ane so zlokonI kRti hovAthI AcAryazrInA nAma sAthe "somazataka' paNa kahevAya che. A zlokamAM AcAryadeve zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI stavanArUpe emanA caraNonA nakhonI kAMti paNa bhavyAtmAonA kalyANa mATe che ema darzAvIne emano deha ane emano AtmA to bhavyAtmAonA kalyANa mATe keTalo upayogI che e sujJa AtmAone samajAvI dIdhuM che. zrI hemacaMdrAcArya kRta sakalAhit stotramAM paNa pAMcamA bhagavAna zrI sumatinAtha bhagavaMtanI stutimAM kahevAmAM AvyuM che ke dhusatkirITazANAgro tejItAMghrinakhAvalI, bhagavAn sumatisvAmI tnotvbhiimtaanivH| devo dvArA namaskAra karavAnA kAraNe emanA mastaka para rahela mukaTanA maNionI kiraNo dvArA zrI sumatinAthanA caraNonA nakhonI zreNI tejasvI banIne tamArA kalyANanA mATe thAo. - AmAM paNa nakhonI tejasvItA bhavyAtmAonA hitanA mATe darzAvela che. sajjanapuruSo pratye graMthakartAnuM nivedana chaMda - zArdula vikrIDitavRtta santaH santu mama prasannamanaso vAcAM vicArodyatAH, sUte'mbhaH kamalAni tatparimalaM vAtA vitanvantiyad kiMvA'bhyarthanayAnayA yadi guNo'styAsAM tataste svayaM, kartAraH prathanaM na cedatha yazaH pratyarthinA tena kima? // 2 // anvayaH vAcAM vicArodyatAH santaH mama prasannamanasaH santu, vA anayA abhyarthanayA kiM yad ambhaH kamalAni sUte tat parimalaM vAtAH vitanvati ataH yadi AsAM guNaH asti tataH te svayaM prathanaM kartAraH na cet yazaH pratyarthinA tena kim? // 2 // zabdArtha (vAva) vANIno (vivArodyatA:) vicAra karavAmAM udyamavaMta (santa) saMtapuruSa (mama) mArA para prasannamanaH) prasanna manavALA (satu) thAo; (vA) athavA (manayA) A (ASyarthanA) prArthanAthI (f) zuM thavAnuM che (16) kAraNa ke (mAmA) jalapANI (matAni) kamalanA phUlone (su) utpanna kare che. parantu (ta) te kamaLonI (parimata) sugaMdhane (vAtA:) vAyu ja vitattvatti) cArebAju phelAve che. A mATe (yati) athavA (sAM) A suktiyomAM kAMI paNa (mu. ti) guNa che (tataH) to te) e saMtapuruSo (svayaM) pote ja A suktiyonI (prathanaM :) prasiddhi karanArA banI jaze. ane te veta) jo A suktiyomAM guNa nahIM hoya to pachI (yazaH pratyarthanA) yazane kalaMkita karanArI (tena) suktiyonI prasiddhithI (jhim) zuM lAbha che? arthAt kAMI lAbha nathI. ||2|| 2 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha : granthakArazrI kahe che ke vANInA vicAramAM udyamavaMta saMtapuruSa mArA para prasanna manavALA thAo. athavA A prArthanAthI saryuM kAraNa ke pANI to kamalanA puSpone utpanna ja kare che, paNa e kamalonI suvAsa-sugaMdha to vAyu ja-pavana ja, cAre dizA-vidizAmAM phelAve che, prasArita kare che. (temaja) A suktiomAM kAMIpaNa guNa haze to te saMta sajjana puruSo pote ja A suktionI prasiddhi ka2nA2A thaI jaze ane jo A suktiomAM ja kAMI nahIM hoya to pachI yazane kalaMkita karavAvALI prArthanA karavAno zuM artha che? vivecana : pUjyapAda AcAryadevazrIe A prakaraNanI racanA karavAnA samaye bIjA ja zlokamAM A prakaraNane sajjana puruSo apanAve e mATe prArthanA karI ane prArthanA karavAnA samayamAM e paNa kahI dIdhuM ke AmAM Apane guNa dekhAya to grahaNa karajo nahIM to Ane Ama ja rahevA dezo. AcAryadevazrIno kahevAno Azaya e ja che ke jyAM jyAM je je granthamAM guNa hoya che tyAM tyAM sujJa sajjana puruSo te te granthane apanAve ja che. Ano pratyakSa purAvo A prakaraNa ja che. A prakaraNamAM guNa joIne ja keTalAMye granthakArazrIe A prakaraNanA zloko potAnA granthomAM TAMkayA che. e zloko pa2 pAnAonA pAnAo bharIne vivecana karyuM che. vaktAo A zloko 52 mahInAo sudhI vyAkhyAno Ape che. A prakaraNa to pAThyakramanuM eka aMga ja banI gayuM che. A prakaraNanA adhyayana vagaranuM adhyayana phIkuM lAge che. prakaranI racanA karavAnA samayamAM AcAryadevazrInA puNya52mANuo A zlokomAM evI rIte ekameka thaI gayA che ke Aja divasa sudhI emanI yazaHkIrti prasArita thaI rahI che. trivargamAM dharmanuM prAdhAnyapaNuM chaMda - upajAti vRtta trivargasaMsAdhanamantareNa pazorivAyurviphalaM narasya / tatrApi dharmaM pravaraM vadaMti, na taM vinA yad bhavato'rthakAmau // 3 // anvaya H trivarga saMsAdhanaM antareNa narasya AyuH pazoH Iva viphalam tatrA'pi dharmaM pravaraM vadanti yad taM vinA artha kAmau na bhavataH / zabdArtha : (trivai saMsAdhana) trivarga eTale dharma, artha ane kAma A traNenI sAdhanA (antareLa) vinA (narasya) manuSyano (AyuH) janma (pazoH va) pazunI jema (vitam) niSphala che. (tatrA'pi) AmAM paNa mahApuruSo (dharma) dharmane (pravara) zreSTha (vanti) kahe che. (cavuM) kAraNa ke (tA vinA) dharmavinA (artha hrAmau) artha ane kAma (na bhavataH) nathI hotA ||3|| bhAvArtha : dharma, artha ane kAma A traNenI sAdhanA vagara manuSyano janma pazunI jema niSphaLa che. AmAM paNa mahApuruSo dharmane ja zreSTha kahe che. kAraNa ke te vagara tenA sivAya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha ane kAmanI prApti thatI nathI. vivecana : AgamakAroe cAra puruSArthanI prarUpaNA karI che. artha, kAma, dharma ane mokSa. AmAM ahIM traNa puruSArthane grahaNa karIne dharmamAM mokSa puruSArthano samAveza karelo che. kAraNa ke dharmathI ja mokSa che. dharmanuM phaLa paNa mokSa ja che. A zlokamAM dharma puruSArthanI mahattA darzAvI che. artha ane kAmanI pAchaLa pAgala banelAone saMketa karyo che ke e benI prApti paNa dharmathI ja thAya che. ane e be mATe ja dharma karyo to e maLI jaze ane te AtmAne durgatimAM laI jaze. e sunizcita che. mokSa mATe dharma karyo ane mokSa na maLe tyAM sudhI artha kAma maLaze ja ane te artha kAma mArelA viSanI jema haze te auSadhinuM kAma karanArA thaze tethI te AtmAne mokSa puruSArthamAM sahAyaka ja banaze. e mATe mAnave dharma puruSArtha niSkAma bhAvathI ja Adaravo joIe. mAnava janmanI durlabhatA ___ chaMda - indrajrAvRtta yaH prApya duSprApyamidaM naratvaM, dharmaM na yatnena karoti mUDhaH / klezaprabandhena sa labdhamabyau, ciMtAmaNiM pAtayati pramAdAt // 4 // anvayaH yaH mUDhaH idaM duSprApya naratvaM prApya yatnena dharmaM na karoti saH klezaprabandhena labdhaM cintAmaNiM pramAdAt abdhau paatyti|| zabdArtha (yaH mUDha.) je mUrkha mANasa (6) A (puSpApya) duHkhathI maLe evA ghaNA kaSTa maLe evA) (naratva) mAnava janma ne (prANa) pAmIne (yatnano prayatnapUrvaka (dha) dharmane (roti) karato nathI (sa) te mUrkha (phlezapratyenI ghaNI muzkelIthI (tabdha) pAmelA (vintAmAM) ciMtAmaNi ratnane (pramAvA) AlasathI (maththI) samudramAM (pAtati) pADI nAMkhe che 4 bhAvArtha : je murkha mANasa A duHkhe maLe evA ghaNA kaSTa maLe evA) mAnava bhavane pAmIne prayatna pUrvaka dharmAcaraNa karato nathI te mUrkha ghaNI muzkelIthI meLavela ciMtAmaNi ratnane AlasathI samudramAM pADI nAMkhe che. vivecana : je je bhavyAtmAo mAnavabhavane pAmyA che emaNe pUrvanA bhavomAM ghaNA kaSTo sahana karyA che, ane ghaNAM bhavAnI mahenatanA phaLa rUpe mAnava bhava meLavyo che. e mAnava bhavane pramAdamAM paDIne bhautika sukha suvidhAo prApta karavA pAchaLa gumAvavo e murkhatA ja nahIM mahAmUrkhatA gaNAya. ciMtAmaNI ratna to vaLI bIjIvAra paNa maLI zake paNa A mAnava bhava bIjIvAra maLavo ghaNo ja muzkela che ema jJAniyo kahI gayA che. ApaNe A nara janmane saphaLa banAvIe to ja ApaNA puruSArthanI kiMmata che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmahIna mAnavo ne upamAo __ chaMda - mandAkrAntAvRtta svarNasthAlekSipati sa rajaH pAdazaucaM vidhate, pIyUSeNa pravarakariNaM vAhayatyaindhabhAram / cintAratnaM vikirati karAdvAyasoDDAyanArtham, yo yuSpApa namayati muvA matsaMgana pamata jo anvaya : yaH pramataH duSprApaM martyajanma mudhA gamayati, saH svarNasthAle rajaH kSipati, pIyUSeNa pAdazaucaM vidhatte, pravarakariNaM endhabhAram vAhayati, vAyasoDDAyanArtham karAt cintAratnaM vikirti|| zabdArtha: (1) je (pramatta:) gAMDo (kuSpA5) muzkelIthI maLe evA (maryana) mAnavajanmane (mudhA) phokaTa (mati) gumAve che. (saH) te gAMDo (jANe ke) (svasthAne) sonAnA thAlathI (ra) mATI (pati) pheMke che. (ane) (pIyUSeT) amRtathI (pAvazaurva) paganI zuddhi (vidha) kare che. (vaLI) (pravaraphyuri) uttama hAthIthI (WmAraN) lAkaDionA bhArane (vAdathati) upaDAve che ane (vAcasonArtham) kAgaDA uDAvavA mATe (rAta) hAthathI (vinnAratna) cintAmaNi ratnane (vijhirati) pheMke che. //pI. bhAvArtha : je pAgala mANasa (gAMDo mANasa) ghaNA kaSTa maLe evA mAnavajanmane (khAvApivAmAM ja) phokaTa gumAvI de che te jANe ke sonAnA thALathI mATIne pheMke che, amRtathI paganI zuddhi kare che. uttama hAthIthI kASTanA bhArAM jaMgalamAMthI lAve che ane hAthamAM rahelA ciMtAmaNi ratnane kAgaDA uDAvavA mATe pheMke che. vivecana : je mANasanI pAse ciMtAmaNI ratna hoya ane te ratna kAgaDAne dUra karavA mATe pheMkI de, sAta hAtha UMco sapheda hAthI hoya ane enA para ja bALavA mATe jaMgalI lAkaDA maMgAve, amRtathI bharelA kuMbhano paga dhovA mATe upayoga kare ane mArgamAM paDelI dhULa sonAnA thALamAM laIne gharamAM nAMkhe to evA kRtyo karanArane jonArAo mUrkha ja kahe. temaja mAnavabhava rUpI uttamottama padArthane pAmelA bhavyAtmAo eno saMsAranA duHkhakAraka sukha meLavavA mATe upayoga karatA hoya tyAre anaMta jJAniyo teone (tevA mAnavone) mUrkha kahe e yogya ja che. chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta te dhattUrataruM vapanti bhavane pronmUlya kalpadrumaM, cintAratnamapAsya kAcazakalaM svIkurvate te jaDAH / vikrIya dviradaM girIndrasadRzaM krINanti te rAsabhaM, ye labdhaM parihRtya dharmamadhamA dhAvanti bhogAzayA // 6 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - anvaya : ye adhama labdhaM dharma parihatya. bhogAzayA dhAvanti te bhavane kalpadrumaM pronmUlyaM dhattUrataruM vapanti te jaDAH cintAratnaM apAsya kAcazakalaM svIkurvate te girIndrasadRzaM dviradaM vikrIya rAsabhaM kriinnnti| . . . zabdArtha (ve) je (prathamA) nIca puruSo (baeN) bhAgyathI maLela (dharma) dharmane (paritya) choDIne (moziyA) viSayabhogonI AzAthI (dhAnti) doDe che (te) teo (mavane) potAnA gharamAM rahelA hatpamaM) kalpavRkSane (projUnya) ukheDIne (jANe ke) (dhatUrataruM) dhatUrAnA vRkSane (vapatti) vAve che. (athavA) (te naDA) te mUrkha mANaso potAnA hAthamAM rahelA vistAranaM) ciMtAmaNi ratnane (pA) dUra pheMkI (vizahi) kAcanA TukaDAne (svIpharvata) laI le che. athavA (te) adhama buddhivALA te puruSo (girIza) parvata jevA moTA (hi) hAthIne (vijhIya) vecIne (rAsa) gadheDAne (tti) kharIde che. I6. bhAvArthaH bhAgyathI maLela dharmane choDIne je mANaso viSayasevanamAM mAnava janmane pUrNa kare che teo jANe ke gharamAM rahela kalpavRkSane ukheDIne dhatUrAnuM vRkSa lagAve che. ratnane choDIne kAMcanA TukaDAne grahaNa kare che ane parvata jevA moTA hAthIne vecIne gadheDAnI kharIdI kare che. vivecana : mAnave janmanI prApti dharma karavA mATe thayelI che. e bhavamAM je mANaso dharma nathI karatA ane artha kAmanI pAchaLa doDI rahyA che teone jJAniyoe adhama puruSo kahyAM che. te adhama puruSo konI jevA che te batAvatAM kahyuM ke, "vyavahAramAM jema koI puruSa gharamAM rahelA kalpavRkSane ukheDIne enA sthAne dhatUrAnA vRkSane (viSavRkSane) lagADe, hAthamAM rahelAM ciMtAmaNi ratnane pheMke ne kAcanA TukaDAne enI camakathI AkarSAIne grahaNa karI le ane potAnI pAse rahela vizALa parvata jevaDA moTAM hAthIne nakAmo samajIne ene vecI ne enA sthAne gadheDAne upayogI mAnIne laI le. evA mANasone vyavahAramAM paNa ochI buddhivALA, buddhihIna, akkala vagaranA che tema kahevAya che tema mAnava janmane pAmyA pachI dharma puruSArtha na karanAra mANasa paNa emanA jevo adhama kahevAya che. 6 - ziravaripI vRtta. apAre saMsAre kathamapi samAsAdya nUbhavaM, ___ na dharmaM yaH kuryAdviSayasukhatRSNAtaralitaH / buDan pArAvAre pravaramapahAyapravahaNaM, sa mukhyo mUrkhANAmupalamupalabdhuM prayatate // 7 // anvaya : apAre saMsAre kathamapi nRbhavaM samAsAdya yaH viSayasukha tRSNAtaralitaH dharmaM na kuryAt saH mUrkhANAM mukhyaH pArAvAre (ca) bruDan pravaraM pravahaNaM apahAya upalaM upalabdhuM prytte| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha (mAre) jeno pAra na pAmI zakAya evA (saMsAra) saMsAra samudramAM (thamava) - jevI tevI rIte mokaSTathI (7mava) mAnava janmane (samAsArthe) pAmIne (2) je puruSa (viSayasuratRtaratita) kAma bhoga rUpI viSaya sukhonI mRgatRSNAne vaza thaIne (dharma) dharmane ( ) na kare (saH) te (mUrvALAM) sarva mUrkhAmAM (mura) moTo mUrkha che. ane (parIvAre) jeno Aro na Ave evA samudramAM (jhuMDana) DubatA evA mAnavane (prava6) uttama (pravaVi) nAvane (sapahAya) choDIne jANe ke (upanaM) pattharane (upagyuM) levA mATe prayato) prayatna kare che. bhAvArtha : jeno pAra pAmavo kaThina che evA A saMsAra rUpI samudramAM jevI tevI rIte mAnava janmane pAmIne je puruSa kAma bhoganA kSaNika sukhonI mRgatRSNAne Adhina thaIne dharma puruSArtha karato nathI te mANasa sarve jAtanA mUrkha mANasomAM prathama, mukhya mUrkha che. ane jANe ke jeno Aro na Ave evA samudramAM pote Dubato hoya ane uttama nAva maLatI hoya tene choDIne pattharane levA mATe prayatna karanAra jevo che. vivecanaH A chaMdane zikhariNI vRttamAM laIne ja zlokakAre ema kahyuM che ke A mAnavabhava zikhara para caDhavA mATe che gartAmAM (khADAmAM) paDavA mATe nathI. jema samudrane pAra karavo ane eno pAra pAmavo kaThina che ema A saMsAra rUpI samudrano pAra pAmavo paNa kaThina che. evA A saMsAramAM pAra pAmavA mATe mAnava janma maLI gayo. ane mahAkaSTathI meLavela A bhavane kSaNika sukha ApanAra kAma-bhoga je aMte du:khadAI ja che evA bhogone meLavavA mATe upayoga karanAra mUrkha ja nathI paNa sarva jAtanA mUrkhAmAM moTo mUrkha che. kAraNa ke samudramAM DubI rahela eka vyaktine lAkaDAnI nAva maLatI hoya ane e vyakti e nAvane choDIne pattharanuM zaraNa levA jAya enA jevA kRtyo karanAra te pote che tethI tene mahAmUrkha kahyo te barobara che. ApaNo naMbara AmAM na Ave e ja ApaNe jovAnuM che. granthamAM AvanAra viSayonA nAmo __chaMda - zArdUlavikriDitavRtta bhaktiM tIrthakare gurau jinamate so ca hiMsAnUta- . steyAbrahmaparigrahAdyuparamaM krodhAdharINAM jayam / - saujanyaM guNisaGgamindriyadamaM dAnaM tapo bhAvanAM * vairAnce 2 suSya nivRttiparve pati tuM manaH relI anvaya : (he bhavya!) yadi nivRti pade gantuM manaH (astitarhi) tIrthakare gurau ya bhaktiM kurUSva (evaM) jinamate saMghe ca hiMsAnRtasteyaabrahmaparigrahAdyuparamaM krodhAdyarINAM jayaM saujanyaM guNisaGgaM indriyadamaM tapo bhAvanAM vairAgyaM ca kuruussv| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha : he bhavya (dri) agara (nivRtipade) mokSa nagaramAM (tuM) javAnI (mana) IcchA hoya to (tIrthakare gurauva) tIrthakara ane sadgurunI bhakti ( gg) kara ane (ninamata saMghe va) jinadharma ane jaina saMgha para zraddhA bhAva rAkha (hiMsA) hiMsA (kanRta) asatya, (te) corI (braha) maithuna (paripradyuparama) parigraha AdithI viraktabhAva dhAraNakara (znodhArIyii) krodha mAna mAyA lobha Adi aMtaraMga zatruone (nayaM) jItI le, (saunacaM) sajjanatA svIkAra kara (musA ) guNijanonI saMgata kara (ndriyama) indriyonuM damana kara (vAnuM) dAna de, (tapa:) tapa kara (mAvanAM) bhAvanA bhAva ane (vairAgye va) vairAgyanuM ( q) sevana kara ll8l bhAvArtha he bhavyAtmA jo tAre mokSa nagaramAM javAnI IcchA hoya to tIrthakara, sadgurunI bhakti kara, jinadharma ane caturvidha jinasaMgha para zraddhA rAkha, hiMsA, asatya, corI, maithuna ane parigraha AdithI virakta banI jA, aMtaraMga krodhAdi zatruo para jaya meLava, sajjanatAno svIkAra kara, guNavAnonI saMgati kara, indriyonuM damana kara, lakSmInA svabhAvane oLakhIne dAna Apa, tapa kara, bhAvanAo bhAva ane vairAgya bhAvanuM sevana kare jethI ati zIghratAthI mokSapada prApta thaI jaze. vivecana : granthakArazrI A zlokamAM potAne je je viSayo upara vicAraNA karavAnI che tenA nAmo ApavAnI sAthe vAcakane sAdhakane mokSa meLavavA mATe AvA kAryo karavAnI preraNA kare che. A zlokamAM darzAvelA kAryo karyA sivAya AtmA mokSanagaramAM jaI zakato nathI. AmAM ekavIsa bAbato batAvI che te nIce pramANe che - (1) tIrthaMkara bhakti (2) gurubhakti (3) jinamata bhakti (4) caturvidha saMgha bhakti (5) hiMsA tyAga (6) asatya tyoMga (7) corI tyAga (8) maithuna bhAva tyAga (9) parigraha tyAga (10) krodha para vijaya (11) mAna para vijaya (12) mAyA para vijaya (13) lobha para vijaya (14) sajjanatA dhAraNa karavI (15) guNijanonI saMgata karavI (16) IndriyonuM damana karavuM (17) lakSmIno svabhAva (18) dAna ApavuM (19) tapa karavo (20) bhAvanA bhAvavI (21) vairAgyabhAvanI abhivRddhi karavI. A zlokamAM lakSmInA svabhAvanI vAta mULa zlokamAM nathI paNa dAna dharmanI vyAkhyA lakSmInA svabhAvane batAvIne karavAthI vizeSa lAbha thAya ema dAna zabdanA antargata ja A prakaraNane paNa emaNe gaNI lIdhuM haze. tethI mULamAM A nAma ApyuM nathI. A ekavIsa prakaraNo para have vivecana granthakArazrI pote kare che. (1) jinapUjana prakaraNam * chaMdra - zAhUtavijhIDitavRtta - pApaM lumpati durgatiM dalayati vyApAdayatyApadaM, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyaM saJcinute zriyaM vitanute puSNAti nirogatAm / saubhAgyaM vidadhAti pallavayati prItiM prasUte yazaH, ___svargaM yacchati nivRttiM ca racayatyArhatAM nirmitA // 9 // anvaya : sugama che. (zabdArtha anvayanA anusAra ja che.) zabdArtha (gatAM) zrI arihaMtone (nirmitA) karelI (garvI) pUjA (pApa) pApane (tumpati) kApe che (kuti) durgatinuM (yati) dalana kare che. (mApadaM) ApadAno (vyApArvati) nAza kare che. (puvaeN) puNyane (sacinu?) bheguM kare che. ziya) lakSmIne (vitanu) phelAve che. (nIropAtAma) Arogyane (puSpati) puSTa kare che. poSaNa kare che (saumArca) sukhane (viddhAti) kare che (prIti) prItine (patnati) vadhAre che (yaza, kIrtine (prasUte) utpanna kare che (0) svarga sukhane (chati) Ape che ane nivRtti) mokSamArgane (ravayati) banAve che ! bhAvArtha : zrI tIrthakara bhagavaMtonI karelI pUjA pApane kApe che, durgatine miTAve che. ApadAono nAza kare che. puNyane bheguM kare che, lakSmIno vistAra kare che. ArogyatAnuM poSaNa kare che. ene puSTa kare che. sukhane kare che, prItine vadhAre che, yazane utpanna kare che, svargane Ape che ane mokSamArgane banAve che. vivecanaH je je bhavyAtmAo tIrthakara bhagavaMtanI dravya ane bhAvapUjA kare che te bhavyAtmAone phaLa maLe che enuM varNana cAra zlokomAM granthakArazrIe karyuM che. ratnapAtrasama tIrthakara bhagavaMtanI bhaktinA phaLanuM varNana karIe eTaluM ochuM ja hoya chatAM nAnuM bALaka paNa be hAtha pahoLA karIne kahe che ke "samudra AvaDo moTo hato' evI rIte ApaNe paNa bhagavaMtanI bhaktinA phaLanuM varNana karIe. e varNanane vAMcIne ApaNe tIrthakaranI bhaktimAM layalIna banIe. prathama zlokamAM kahe che ke bhagavaMtanI pUjA bhaktanA pApane kApanArI che, durgationuM dalana karanArI che, ApadAono to nAza ja karI nAkhe che. puNyano jattho ghaNo bhego karAve che. enI pAse lakSmIno vistAra vadhe che. enuM deha ane bhAva Arogya puSTa bane che. bhautika ane Atmika banne prakAranA sukho ene prApta thAya che. prIti to vadhatI ja jAya e jyAM jAya tyAM ene prema ja maLe. yaza kIrti utpanna thatI ja rahe che. mokSa na maLe tyAM sudhI svargAdikanA sukho Ape ane mokSa nagarano mArga e banAve che. eTale e mArga para e potAnA AtmAne calAve che. have bIjA zlokamAM pUjAnA phaLane darzAvatA kahe che - chaMdra - zAhUtavivrIDitavRtta svargastasyagRhAGgNasahacarI sAmrAjyalakSmIH zubhA, .. saubhAgyAdiguNAvalirvilasati svairaM vapurvezmani / . 9 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAraH sutaraH zivaM karatalakroDe luThatyaJjasA, yaH zraddhAbharabhAjanaM jinapateH pUjAM vidhatte janaH // 10 // anvaya H yaH janaH zraddhAbharabhAjanaM jinapateH pUjAM vidhatte tasya gRhAGgaNam svargaH (tathA) zubhA sAmrAjyalakSmIH sahacarI (evaM ) vapurvezmani saubhAgyAdi guNAvaliH svairaM vilasati saMsAraH sutaraH zivaMzreyaH karatalakroDe aJjasA lutthti| zabdArtha : (yaH nanaH) je mANasa (zraddhAmaramAnanuM) zraddhAyukta cittathI je rIte bane e rIte (ninapateH) jinezvaradevanI (pUnAM) pUjAne (vidhatte) kare che (tasya) tenuM (gRhAALam) ghara AMgaNuM (svar:) svarga jevuM thaI jAya che ane (zumA) kalyANakArI (sAmrAnya lakSmIH) sAmrAjyarUpI lakSmI (enI) (sahavarI) sAthe rahenArI strInA jevI thaI jAya che ane enA (vapurveni) deharUpI gharamAM (saubhAgyAvimuLAvattiH) saubhAgya saMpatti Adi guNonI zreNi (svara) (yathAsyAttathA) svataMtra je rIte hoya e rIte (vitasati) 2me che. vicare che ane enA mATe (saMsAraH) saMsAra rUpI samudra (sutaraH) sukhe tarI zakAya evo thaI jAya che ane (zivaMtreyaH) sAdhyarUpa mokSa (ratajoDe) hathelImAM ja (agnA) jaldIthI (tuti) loTe che. 10 bhAvArtha : je mANasa zraddhA yukta cittathI je rIte bane e rIte jinezvara devanI bhakti kare che tenuM ghara svarga jevuM thaI jAya che enuM kalyANa karanArI sAmrAjya rUpI lakSmI to enI strInA jevI thaIne enI sAthe rahe che. enA AtmarUpI gharamAM saubhAgya, saMpatti Adi guNo svataMtrapaNe vicare che. ane e duHkhetarAya evA samudrane sukhapUrvaka tarI jAya che. ane enA mATe mokSa to hathelImAM ja AvI jAya che. vivecana : granthakArazrI pUjAnA mAhAtmyanI sAthe pUjAnuM phaLa darzAvatA thakAM AgaLa kahe che - je bhavyAtmA bhagavaMtanI bhakti zraddhAyukta manavALo thaIne potAnI zakti anusAra kare che tenA gharanuM vAtAvaraNa devalokamAM rahenArA devo jevuM banI jAya che. ane enA gharamAM lakSmI paNa evI rIte rahe ke e lakSmI enI strInI jema enA kalyANamAM ja kAma Ave arthAt e lakSmI dvArA e Atma utthAnanA ja kAryo kare ane bIjA arthamAM enI sattArUpI lakSmI enI strInI jema rahe che arthAt enA vacanane sarve loko mAnya kare enI AjJAnuM koI ullaMghana na kare enA AtmamaMdiramAM saubhAgya Adi guNo svataMtrapaNe ramaNa kare enuM AtmamaMdira guNo rUpI khajAnAthI bhareluM hoya. e atialpa kAlamAM saMsAra samudrathI pAra utarI jAya jethI enI hathelImAM ja mokSa AvI gayo ema kahevAyuM che. trIjA zlokamAM granthakArazrI pUjAnA phaLane darzAvatAM thakAM kahe che - chaMda - zikhariNIvRtta kadAcinnAtaGkaH kupitaiva pazyatyabhimukhaM, vidUre dAridya cakitamiva nazyatyanudinam / 10 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraktA kAnteva tyajati kugati saGgamudayo, na muJcatyabhyarNaM suhRdiva, jinArcA racayataH // 11 // anvaya : jinAryoM racayataH AtaGka kupita iva kadAcit abhimukhaM na pazyati (tathA) dAridyaM cakitaM iva anudinam vidUre nazyati (evaM) kugatiH viraktA kAntA iva saGgaM tyajati udayaH (ca) suhRd iva abhyarNaM na munycti| zabdArtha (ninA) jinezvaranI pUjA (vayataH) karanArane (sAta) roga (pita rUva) gussAmAM hoya ema (Avita) kyAreya paNa (mamurarva) sAme (na pati) joto nathI. ene (vArghi) garIbAI (ti rUva) bhaya pAmelI hoya ema (anuvanama) nitya (vitra) dUrathI ja (nazyati) nAsI jAya che. ane (tiH) durgati to (viraktA). virakta thayelI (rAga vagaranI) (RntiAM rUva) strInI jema (samAM vaijJAti) eno sAtha choDI de che. ane (3yaH) unnati (sutva) mitranI jema ( f) enI samIpatAne (na mujhuti) choDatI nathI. 11// bhAvArtha : jinezvaranI pUjA karanArane bImArI kupita thaI hoya ema kyAreya enA sAme na jue, garIbAI bhaya pAmelI hoya ema enAthI nitya dUrathI ja nAsI jAya, durgati to rAga vagaranI strInI jema eno sAtha ja choDI de che ane unnatI sajjana mitranI jema enI samIpatAne choDatI ja nathI. vivecana : trIjA zlokamAM vitarAga devanI pUjA karanAra bhavyAtmAne jinapUjAnuM phaLa darzAvatA kahyuM ke rogo to enA para evA kupita thaI gayA che ke enI sAme kyAreya jovAnA ja nathI eTale have ene koIpaNa jAtanI bImArI AvavAnI nathI. dAridratA to evI bhayabhIta banI gaI che ke roja enAthI dUra nAzI jAya che arthAt e pUjaka have kadI daridra thavAno nathI. durgati to rAga vagaranI strInI jema enA saMgane IcchatI ja nathI. arthAt have enuM durgatiyomAM bhramaNa thavAnuM nathI ane enI unnati to enAthI dUra thatI ja nathI. satata enI pAse ne pAse ja rahe che. sarvottama pUjyonI sevAbhaktinA AvA phaLo to atialpa che. enAthI paNa vizeSa phaLo e meLavI zake che. have cothA zlokamAM pUjAnA phaLane darzAvatA thakA kahe che ke - chaMdra - zAvikrIDitavRtta yaH puSpairjinamarcati smitasurastrIlocanaiH so'rcyate, yastaM vandata ekazastrijagatA so'rhanizaM vandyate; yastaM stauti patravRtradamanastomena sa stUyate, yastaM dhyAyati klUptakarmanidhanaH sa dhyAyate yogibhiH // 12 // manvaya : sugama che. zabdArtha H (1) je puruSa (puSpa) puSpanA hArathI (nina) zrI jinezvara bhagavaMtane Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (narvati) pUje che (1) te (mitarastrInova) hasatA moDhA vALI devAMganAonA nayanothI (bargata) pUjAya che. (ane) (5:) je (ta) te jinezvara bhagavaMtane (pA ) ekavAra (vandrata) vaMdana kare che (:) te (maharniza) rAtadivasa (trinatA) traNa jagatanA jIvo dvArA (vanyata) vaMdAya che. (ane) () je (taM) te jinendra bhagavaMtanI (tauti) stuti kare che (1) te (paratra) paralokamAM (vRtravamanastomena) indrAdinA samUhathI (tUyate) khavAya che ane () je (i) te bhagavaMtanuM dhyAti) dhyAna kare che (saM.) te (vastRptaRrma nidhana) karmono nAza karIne (yonimA) yogipuruSo dvArA (dhyAya) dhyAna karAvAya che. 12. bhAvArtha : je puruSa phulonA hArathI bhagavaMtanI pUjA kare che te hAsyayukta devAMganAonI AMkhothI pUjAya che. je ekavAra jinezvara bhagavaMtane vaMdana kare che te rAta divasa traNe jagatanA jIvo dvArA vaMdAya che. je jinendra bhagavAnanI stuti kare che te paralokamAM indrAdikanA samUha vaDe stavAya che. ane je bhagavaMtanuM dhyAna kare che te karmono nAza karIne yogI puruSo dvArA dhyAvAya che. vivecana cothA zlokamAM jinezvara bhagavaMtanI pUjA karanAra vyaktine te pUjAnA phaLa rUpe zuM maLe che tenuM varNana karatAM thakAM kahe che ke - je puruSa jinezvara bhagavaMtane phUlonA hAra vaDe pUje che tene devAMganAo hAsyayukta nayano vaDe jue che. tene pUje che. arthAt pUjAnA phaLarUpe paralokamAM te deva bane che ane tene devAMganAo pUje che. je bhagavaMtane ekavAra paNa vaMdana kare che tene traNe jagatanA jIvo vaMdana kare che. A paMkti siddhastava sUtranI ikkovi namukkAro" gAthAnI yAda karAve che. ekavAra paNa karelo namaskAra puruSa ane strIne tAre che. arthAt sAcA bhAvathI traNa yoga traNa karaNathI ekavAranI vaMdanA paNa AtmAne muktimAM mokale che ane te traNe jagatanA jIvo vaDe vaMdanIya banI jAya che. je vItarAga devanI stuti kare che tenI paralokamAM Indrono samUha arthAt causaTha indro stuti kare che. arthAt te AvanAra bhavamAM tIrthaMkarAdi evI padavI pAme ke je padavInA indro paNa guNagAna kare che. ane je te devAdhidevanuM dhyAna kare che tenAM karmasamUhano nAza thAya che tethI yogI puruSo tenuM dhyAna karatA thaI jAya che arthAt yogI puruSo mATe te dhyAna karavA yogya banI jAya che. e rIte A zlokomAM parama pUjanIya tIrthakara bhagavaMtonI pUjA karanAra vyaktine zuM zuM phaLa maLe che te saMkSepamAM darzAvIne have granthakArazrI sadguru bhagavaMtanA mahatvane darzAvatAM thakAM kahe che. 12 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguru mahatva prakaraNam chaMda - vaMzasthavRtta avadyamukte pathi yaH pravartate, pravartayatyanyajanaM ca nispRhaH sa eva sevyaH svahitaiSiNA guruH, svayaM taraM stArayituM kSamaH param // 13 // anvaya : svahitaiSiNA saH eva guruH sevyaH yaH avadyamukte pathi pravarttate (tathA) nispRhaH (san) anyajanaM pravartayati (evaM) svayaM taran param tArayituM kssmH| zabdArtha : svahinaiSiUT) potAnuM hita icchanArA AtmA mATe (saH hava) teja (guru) AcArya (sevya) sevA karavA yogya che ke () je (mavadyamukta) nirdoSa (patha) mArga para (pravartata) cAle che ane nispRda) (sana) koIpaNa jAtanI kAmanA vagaranA thaIne (anyananaM) bIjA mAnavone paNa te satya mArga para (pravartayati) calAve che. (pa) A pramANe (svayaM) pote (tarana) tare ane teo ja (parama) bIjAne saMsAra samudrathI (tArayituM) tAravAmAM (ma) samartha che. /1lI. bhAvArtha: potAnA hitanI IcchAvALA AtmAoe evA ja sadgurunI AcAryanI sevA karavI joIe ke je pote nirdoSa mArga para cAlatA hoya ane bIjA sAdhako pAse koI paNa kAryanA badalAnI AzA vagara te sAdhakone te satya mArga para calAve te sadguru pote tare che ane bIjAne tAravA mATe teja sakSama eTale samartha che. ll13|| vivecana : AtmahitanI bhAvanAvALAne prathama cAra zlokamAM devAdhidevanI pUjA ane tenA phaLanuM varNana samajAvIne devAdhidevanA sthApelA zAsanane saMbhALanArA calAvanArA sadguruo hoya che te sadguruo kevA hoya tenuM ati saMkSepamAM varNana A cAra zlokomAM karIne sadgurunI bhaktimAM ja sarva ArAdhanAono samAveza thAya che e paNa darzAvyuM che. A prathama zlokamAM potAnA hitanI IcchAvALA sAdhake evA gurunI sevA karavI ke je guru pote jinAjJA anusAra sAdhvAcAranuM pAlana karatA hoya. ane nispRhavRttithI arthAt ziSya ane bhaktavarga pAse koIpaNa jAtanI sevAnI paNa AzA rAkhyA vagara emane nirdoSa mArga para calAvatA hoya, nirdoSa mArga sadupadezatA hoya te ja sadguru kASTanI nAva jevA hoya che je pote tare che ane potAnI pAse AvanArane, potAne zaraNe AvanArane tAre che. kAraNa ke evA sadguruo ja bIjAne tAravA mATe samartha hoya che. evA sadguruothI ja Atmahita sAdhya susAdhya bane che. II13. chaMdra - mAninIvRtta. vidalayati kubodhaM bodhayatyAgamArthaM, sugatikugatimArgoM puNyapApe vyanakti; avagamayati kRtyAkRtyabhedaM guruyoM, bhavajalanidhipotastaM vinA nAsti kazcit // 14 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvaya : ya guruH kubodhaM vidalayati Agamam bodhayati sugatikugatimArgoM puNyapApe vyanakti (tathA) kRtyAkRtyabhedaM avagamayati taM vinA kazcid bhavajalanidhipotaH naasti| zabdArtha: (1) je (guru) AcArya (vobaM) ajJAnano ( viyati) nAza kare che (bApAmArtham) zAstronA rahasyo (vodhati) samajAve che. (surAtitimA) sugati - ane gatinA mArga rUpI (puthapApa puNya ane pApane dharma ane adharmane (vyakti ) alaga-alaga kare che, samajAve che (ane) tyAotyamevuM) kartavya ane akartavyanA bhedanI (avakAmati) jANakArI karAve che (taM vinA) teo vagara (vi6) bIjo koI paNa (mavananidhapotaH) duHkhe pAra pamAya evA saMsAra samudramAMthI pAra karavAvALA jahAja samAna (nAsti) nathI. 14ll bhAvArtha je AcArya AtmAonA ajJAnano nAza kare che. zAstronA rahasyone samajAve che, sagati ane durgationA mArga svarUpa dharma-adharmane alaga alaga batAve che, karavA yogya ane na karavA yogyanA bhedonI jANakArI karAve che, evA guru sivAya A saMsAra rUpI samudrathI pAra utaravA mATe jahAja samAna bIjA koI paNa nathI. II14. vivecana : bhavyAtmAnA mATe moTAmAM moTo bIjA naMbarano zatru ajJAna che te ajJAnano sadguru vinA koI nAza karI zake nahIM tethI kahyuM ke ajJAnano nAza kare che ane AgAmonA rahasyone samajAve che. AthI eka vAta siddha thAya che ke AgamAM potAnI meLe vAMcavAnI vastu nathI. kAraNa ke saguruo ja tenA rahasyone jANatA hoya che. rahasyo AgamomAM lakhelA hotA nathI te to guru paraMparAe ja prApta thAya che. te pachI sAdhaka sadgati ane durgatinA kAraNa rUpa dharmAdharmane pRthaka pRthak rUpamAM batAve che eno artha e thayo ke dharmathI sadgati ane adharmathI durgati AtmAne maLe che. tenuM vyavasthita jJAna karAve che. kAraNa ke potAno mAnelo dharma kyAreka adharmanA gharano paNa hoI zake che ane kyAreka dekhAto adharma paNa dharma hoI zake che. tenuM sAcuM svarUpa sadguruonI pAse ja maLe che. pachI kahyuM ke sAdhakane karavA yogya ane na karavA yogya zuM zuM che tenuM pRthak pRthak svarUpa batAve che tethI sAdhaka karavA yogyane AcaraNAmAM mUke ane na karavA yogya thaI rahyuM hoya to tenAthI mukta thaI jAya teno tyAga karI de. evA sadguru bhagavaMto ja saMsAra rUpI samudramAM DubatA jIvone kASTanI naukA samAna che, bIjA nahIM. jeo pote ajJAnI che, agAmonA tattvane jANatA nathI, dhamadharma jANatA nathI (utsarga apavAdane jANatA nathI) sAdhvAcAra zuM? zrAvakAcAra zuM? ane zIthilAcAra zuM? enA marmathI anabhijJa hoya evA banI beThelA guruo kaI rIte pote tare ane bIjAne tAre? teo to A saMsAra rUpa samudramAM pattharanI naukA samAna che. je pote Dube ane Azaro lenArane paNa DubADe. evA kuguruothI dUra rahevAno saMketa karIne grathakArazrI trIjI gAthAmAM durgatimAM 14 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatAM bacAvanAra sadguru sivAya koI nathI enuM vizeSa svarUpa AgaLanA zlokamAM darzAve che. chaMda - zikhariNIvRtta pitAmAtAbhrAtApiyasahacarIsUnunivahaH, - suhRtsvAmImAdyatakaribhaTarathAzvaH parikaraH nimajjantaM jantuM narakakuhare rakSitumalaM, gurordharmAdharmaprakaTanaparAtko'pi na paraH // 15 // anvaya : dharmAdharmaprakaTanaparAt guroH paraH ko'pi narakakuhare nimajjantaM jantuM rakSituM alaM na (vizeSeNa) pitAmAtAbhrAtApriyasahacarIsUnunivahaH suhRt svAmI mAdyamiTarathAzva (parva) parijhara:I ' zabdArtha (dharmAdhuryapraTanaparAta) dharma adharmane batAvavA vALA (gura) guruthI () moTo (choDa) koIpaNa AtmA (naraznada) narakakuMDamAM (nimagnanta) DubatA evA (nanuM) prANIne (kSatuM) bacAvavA (kAM) samartha () nathI. (vadhAre zuM) (pitAmAtA prAtApriyadarI) pitA, mAtA, bhAI ane prANapriyA (sununiva) putrono samUha (mAdyat rimarathI4:) mandonmatta hAthI ghoDA ane yuddha karanAono svAmI (ane) (rira) bIjA kuTuMbIo paNa A AtmAne bacAvavA asamartha che. 15 bhAvArtha : dharmAdharmane batAvavAvALA sadguruthI vadhAre koIpaNa mAnava prANIne naraka kuMDamAM paDatAne bacAvavA samartha nathI. vadhAre zuM pitA, mAtA, bhAI, prANapyArI strI ane putrono samUha, mitra, madonmatta hAthI, ghoDA ane sainikono svAmI, ane anya kuTuMbIjana Adi koI paNa prANI narakAdi gatiyomAM jatA bacAvavA samartha nathI. //pA vivecana : dharma ane adharmanA svarUpane dekhADavAvALA sadguru bhagavaMto sivAya koI paNa manuSya narakAdi durgatiyomAM DubatA prANInI rakSA karavA mATe samartha nathI. ema darzAvIne je jIvo ema samaje che ke "mArA svajana saMbaMdhI mArI sukha-duHkhamAM rakSA karaze" emane kahyuM che ke vadhAre zuM kahIe A jagatanA mAtA, pitA, bhAI, patnI, patro, mitra ane madonmatta hAthI Adiono svAmI arthAt rAjA Adi anya kuTuMbIjana durgatiyomAM paDatA jIvone bacAvavA samartha nathI. A vizvanI koI bhautika zakti durgatimAM paDatA jIvane bacAvavA samartha nathI ja. kAraNa ke cakravartI je cha khaMDanI Rddhino svAmI hoya che ane te jyAre narakamAM jAya che tyAre ene narakamAM jatAM bacAvavA enI sevAmAM rahelA soLa hajAra devatAo, enA battIsa hajAra mukuTabaddha rAjA ane enI cakravRttinI cauda ratna-navanidhAna rUpI Rddhi koI paNa samartha thaI zakatA nathI ene narakamAM javuM ja paDe che. A bhavanA duHkhane paNa dUra karavAnI zakti bhautika zaktiomAM nathI ema spaSTa 15 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhAya che. jema ke - brahmadatta cakravartInI AMkho eka nizAna bAje phoDI tyAre enI senA ane rAjAo enI pAse ja hatA. koIpaNa enI AMkhone bacAvI zakyA nathI. are enI rIddhi ane enA rAja vaidyo enI AMkhonuM teja pAchuM lAvI zakyA nathI. are enI sevAmAM enI pAse rahelAM devatAo paNa ene enI AMkhonuM teja pAchuM ApI zakyA nathI. tethI ja granthakArazrIe kahyuM che ke sadguru bhagavaMto sivAya koI ene durgatimAM jatAM bacAvI zakatA nathI. ApA chaMdra - zACvikrIDitavRtta kiM dhyAnena bhavatvazeSaviSayatyAgaistapobhiH kRtaM, . pUrNa mAniyAmayitamaiH paryApta mAtArmika kiMtvekaM bhavanAzanaM kuru guruprItyA guroH zAsanaM sarve yena vinA vinAthabalavatsvArthAyanAlaM guNAH // 16 // anvaya : dhyAnena kiM azeSaviSayatyAgaiH bhavatu tapobhiH kRtaM bhAvanayA pUrNa indriyadamaiH alaM AptAgamaiH paryAptam kintu bhavanAzanaM ekaM guroH zAsanaM guruprItyA kurU (yataH) yena vinA sarveguNAH vinAthabalavat svArthAya alaM n| zabdArtha: (dhyAna) prabhunA dhyAnathI (%i) zuM kAma che? (gazeSa viSayatyAsI) sarva vAsanAnA tyAgathI (vA) kAMI lAbha nathI. (tapomi) tapazcaryAthI paNa kRta) thaI rahyuM (zumamavanayA) sadbhAvanAthI paNa () saryuM (driyama) IdriyanigrahathI paNa (anaM) kAMI siddha thavAnuM nathI. (bAptAmi.) AptapuruSo dvArA prarUpita AgamanA adhyayananI paNa (paryApta) AvazyakatA nathI (kinta) (mavanAzano saMsAra rUpI samudrathI pAra utAravAvALA (%) eka (puroH zAsana) gurunI AjJAne ja (guraprityArU) ghaNA premathI svIkAra kara kAraNa ke (cena vinA) je vinA (sarveTUT:) sarva guNo vinAthavatavata). nAyaka vagaranI senA jevA che (svArthAya) tethI te potAnuM kArya siddha karavA mATe (1) samartha (na) nathI. 16/ bhAvArtha bhagavaMtanA nAmasmaraNa rUpa dhyAnathI zuM kAma che? sarve jAtanI viSayavAsanAono tyAga karavAthI zuM matalaba che? tapazcaryA karavAthI saryu, sadbhAvanAo bhAvavAthI kAMI thavAnuM nathI. Idriyono nigraha karavAthI koI kArya siddha thavAnuM nathI. AgamonA adhyayananI AvazyakatA nathI. paNa saMsAra rUpI samudrathI pAra utAravAvALA eka guru AjJAnuM ghaNAM ja premathI pAlana kara kAraNa ke e vinA sarve guNo svAmI vagaranI senA jevA potAnA svArtha (kAryane) siddha karavA samartha nathI. 16 vivecana : A cothA zlokamAM granthakArazrI sadguru bhagavaMtanI AjJA pAlananI mahattA darzAvatAM thakAM kahe che ke - je AtmAne potAnuM Atmahita sAdhavuM che eNe ekameva sadguru AjJAnuM ghaNAM ja premathI pAlana karavuM kAraNa ke tenA vinA prabhunA nAma smaraNa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa dhyAna, viSayavAsanAono tyAga, mAsakSamaNAdi tapa, zubhabhAvanAo bhAvavI, Idriya nigraha ane AgamonA adhyayanarUpI guNo nAyaka vinAnI senA jevA hoIne Atmahita sAdhavA mATe samartha banI zakatA nathI. te kAryo karavAthI aMzamAtra AtmAne lAbha thato nathI. ane sadguru AjJAnA pAlana pUrvaka yatkiMcit thoDuM anuSThAna anaMtaguNa lAbha ApanAra bane che. e mATe pratyeka sAdhake Atmahita sAdhavA mATe sadguruvaranI AjJA anusAra ja dharmAnuSThAna karavuM joIe jethI atizIghratAthI bhavasamudrano pAra pAmI zakAya. ll16ll sudeva ane sugurunI bhaktinA mahAtma ane phaLane darzAvIne have, jinadharmanI mahattA ane enI ArAdhanA dvArA thanArA phaLane darzAvavA cAra zloka kahe che. jinamata mahatva - chaMdra - zivaripIvRtta na devaM nAdevaM na zubhagurumevaM na kuguruM, na dharmaM nA'dharmaM naguNapariNaddhaM na viguNam; na kRtyaM nA'kRtyaM nahitamahitaM nApi nipuNaM, vilokante lokA jinavacanacakSurvirahitAH // 17 // anvaya : jinavacanacakSurvirahitAH lokAH na devaM na adevaM na zubhaguruM (evaM) na kuguruM na dharmaM na adharmaM na guNapariNaddhaM na viguNam na kRtyaM na akRtyaM na hitaM na ahitaM api nipuNaM na viloknte| zabdArtha (ninavanavakuMvaMhitA:) jinAgama rUpI AMkho vagara (no) manuSya (R revaM na kaheva) na sudeva ane na kudevane ( gumaguruM) na sadgurune na puruM) na garune (na dharma na madha) na dharmane na adharmane na guNapariddhi) na guNavaMtane (na viyugam) na guNahInane (na caM) na karavA jevAne (na kartavya) na nahI karavA jevAne (na hita) na hitakArIne () na ahitakArIne (pa nipu) e sarvene paNa sArI rIte tenA viknotte) joI zakatA nathI. /17ll bhAvArthaH jinavacananA saMgraha rUpI jinAgama rUpI AMkhothI rahita mAnavo, nathI to sudevane, nathI to kudevane, nathI to sadgurune, nathI kugurune, nathI dharmane, nathI adharmane, nathI guNavAnane, nathI nirguNIne, nathI satkRtyane, nathI akRtyane, nathI hitane, nathI ahitane e sarvene paNa sArI rIte joI zakatA nathI. /17ll vivecana granthakArazrI e jinadharma mahAbhyanA prathama zlokamAM jinAgamane cakSunI upamAM ApIne kahyuM che ke jinavacana rUpI cakSu je bhavyAtmA pAse nathI e AtmA sudeva ane kudevane, suguru ane kugurune, sudharma ane kudharmane, guNavAna ane nirguNIne, satkRtya ane akRtyane, hitakArI ane ahitakArI kAryone nipuNa buddhipUrvaka eTale sukSmatAthI joI 11. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakato nathI. e AtmA devaguru AdimAM "su" ane "kunA bheda na mAnIne sarvane ekasamAna mAnIne vartato hoya che. tenA mATe goLa ane khoLa, amRta ane viSa ekasamAna hoya che. evA AtmAo potAnuM ahita kare che. ema granthakArazrIe spaSTa kahIne A vAta paNa kahI dIdhI ke pratyeka Atmae jinAgama rUpI cakSuthI ja pratyeka padArthane jovo. ane A vAta "AgamacakhkhasAhu' evA Agamokta vacananI ja AvRtti che. AgamomAM lakhyuM che ke sAdhu AgamarUpI AMkhavALo hoya che. I/17ll. je AtmAe jinavANInuM zravaNa karyuM nathI tene upAlaMbha ApatA kahe che ke - chaMdra - zArdUlavikrIDitavRtta mAnuSyaM viphalaM vadanti hRdayaM vyarthaM vRthAzrotrayo nirmANaM guNadoSabhedakalanAM tessaamsNbhaaviniim| durvAraM narakAndhakUpapatanaM muktiM budhA durlabhAM, sArvajJaH samayo dayArasamayo yeSAM na karNAtithiH // 18 // anvaya : dayArasamayaH sArvajJaH samayaH yeSAM karNAtithiH na budhAH teSAM mAnuSyaM viphalaM vadanti, (asya ca) hRdayaM vyarthaM zrotrayornirmANaM vRthA, (eteSAM) guNadoSa bhedakalanAm asaMbhAvinIm, narakAndhakUpapatanaM durvAra, muktiM durlbhaam| zabdArtha : (vacAra samaya:) dayArasathI ekameka (sArvajJasarvajJa bhagavaMtano (samaya:) upadeza (ceSAM) jeonA ( tithi na) karNapaTala para Avyo nathI. (vRdhA) paMDitaloga jJAnI mahAtmA (teSA) tevA AtmAono (manuSya) mAnavabhava ( vina) nila (vakti) kahe che (ane emanA) (caM) hRdayane cittane (vyartha) nakAmuM kahe che (zrotrayornirmA) karNonuM nirmANa emane kAnonI prApti (vRthA) vyartha che. nakAmI che. (eomAM) (gukhAvopamezatanAmuM) guNa ane doSonA nirUpaNanI vyavasthA ( saMmAvinIma) asaMbhavita ja che. eonuM (narajAWpapatana) narakarUpI azvArA kUvAmAM paDavAnuM (durvA) dUra karI zakAya ema nathI. vadhAre to zuM eone (mu#i) mokSa paNa (kurtamAma) duSpApya che..18 bhAvArtha: dayArasathI ekameka jinezvara bhagavaMtano upadeza je mAnavonA kAnomAM paDyo nathI teono mAnavabhava jJAnI puruSo vyartha kahe che temane hRdayathI kAMI lAbha nathI. teone kAnanI prApti kAMI kAmanI nathI, emanAmAM guNa ane doSanA vibhAjananI zakti hoI zakatI nathI emanuM narakarUpa azvArA kUvAmAM paDavAnuM koI rokI zake ema nathI. ane eone muktinI prApti paNa duSmApya che, durlabha che. .18 vivecanaH jinadharmanI mahattA darzaka bIjA zlokamAM granthakArazrI jinavANI zravaNa vagaranA jIvanane nirarthaka darzAvatAM thakAM kahe che je AtmAe karUNArasathI ekameka banelA tIrthaMkara bhagavaMtano dayAmaya upadeza sAbhaLyo nathI. te AtmAnA mAnavabhavane jJAniyo nirarthaka kahe che kAraNa ke mAnavabhavanuM prathama kArya che. jinavANInuM zravaNa karavuM ane te te AtmA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karato nathI tethI te AtmAno mAnavabhava niSphala che. tene maLeluM hRdaya paNa kAMI kAmanuM nathI kAraNa ke hRdayamAM dayAno aMkuro jinavANInA zravaNa sivAya pragaTavAno nathI. temaja tene maLelA kAna nakAmA che. je kAna amRtamaya jinavANI na sAMbhaLe ane viSamaya bIjA vacano sAMbhaLe to te kAna zuM kAmanA? ane potAnA jIvanamAM utAravA jevA guNo ane jIvanamAMthI dUra karavA jevA doSonuM vibhAgIkaraNa karavAnuM kArya enA mATe asaMbhavita che kAraNa ke A bAbatanuM spaSTa svarUpa jinavANI sAMbhaLavAthI ja maLe che. ane guNadoSonA vibhAgIkaraNa vagaranuM jIvana anAcAronA sevanathI yukta thavAthI te AtmAnuM naraka rUpI aMdhArA kuvAmAM paDavAnuM sahaja che tene dUra karavA mATe te asamartha che. ane vadhAre to zuM kahevAya tenA mATe muktinuM sukha duSpApya che, durlabha che../18 jinavANInA zravaNa vagaranuM jIvana AvI rIte nila batAvIne je AtmAo jinadarzanane bIjA darzanonI jema sarakhAve che teone udezIne trIjA zlokamAM kahe che ke chaMdra - zArdUtavikrIDitavRtta pIyUSaM viSavajjalaM jvalanavattejstamastomava ___mitraMzAtravavatsrajaM bhujaGgavaccintAmaNiM loSThavat / jyotsanAM grISmajadharmavat sa manute kAruNyapaNyApaNaM, jainendramatamanyadarzanasamaM yodurmatirmanyate // 19 // . anvaya : yaH durmatiH kArUNyApaNaM jainendraM matam anya darzanasamaM manyate saH pIyUSaM viSavat jalaM jvalanavat tejaH tamastomavat mitraM zAtravavat srajaM bhujaGgavat cintAmaNiM loSThavat jyotsnAM grISmadharmavat mnute| zabdArtha : (yaH durmatiH) je durmati mUrkha (AruSapaSyApavi) dayAnI dukAnanI jema (nainendra matam) jinezvaranA dharmane (kanyana samuM) bIjA dharmonI samAna (anya) mAne che (manAve che) (saH) te mUrkha (pIyUSa) amRtane (viSavata) jhera sarakhuM (viSa samAna) () jalane (khyattanava) Aga jevuM tena:) prakAzane (tamastomavata) aMdhakAranA sarakhuM (mitra) mitrane (zAtravavatuM) zatru sarakho (sana) phUlonA hArane (munava) sarpa jevo (vintAma) cintAmaNiratnane (toSThavata) pattharanA TukaDA jevo (ane) (conAM) caMdramAnI nirmala kAMtine (grISmanadharmavata) unALAnI RtumAM dhUpa jevI (manune) mAne che. 19 bhAvArtha : je mUrkha dayAnI dukAna jevA jinadevaprarUpita dharmane bIjA dharmanI sAthe sarakhAve che (bIjA dharmonI samAna che ema mAne che-manAve che) te mUrkha mANasa amRtane vizvanA jevuM, jalane agni jevuM, prakAzane aMdhakAra tulya, hitaiSIne zatru samAna, puSpahArane sarpanI jevo, ciMtAmaNiratnane pattharanA TukaDA jevo ane caMdramAnI nirmala kAMtine unALAnA dhUmataDakA jevo mAne che. I19ll 19. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecanaH A trIjA zlokamAM jinadharmane bIjA dharmonI sAthe sarakhAvanArAone dRSTAMto dAkhalAo dvArA kahyuM che ke tame je karI rahyA cho te keTaluM yogya che tenA upara pAcho vicAra karajo. je loko karUNApradhAna kevali prarUpita dharmane anya dharmonI haroLamAM mUke che. teo A vicAra ja karatA nathI ke yajJamAM pazune homavAmAM dharma mAnanAranI ahiMsA ahiMsAnA gharanI ja nathI evA dharmonI haroLamAM jinadharmane mUkIne to teo amRtane viSa, jalane agni, mitrane zatra, puSpahArane sarpa, ciMtAmaNine patthara ane candramAMnI zItaLatAne dhUmataDakA jevo mAnanAranA jevA mUrkha mANasomAM potAno naMbara lagADe che. je amRta jevo dharma che tene bIjA dharmonI haroLamAM mUkavo e potAnI mUrkhAInuM pradarzana ja che. amRtanuM amRtapaNuM ene viSanI haroLamAM mUkavAthI jatuM nathI paNa potAnI mUrkhatA prakaTa thAya che ema mAnIne A pravRttithI dUra rahevuM. vartamAna kALamAM ghaNAM kahevAtA dharmione pracAranuM bhuta vaLageluM che te pracAranA mohamAM jinadharmane bIjA dharmonI sAthe sarakhAve che ane A jaina dharma je vizvamAM prathama naMbare che tene vizvamAM AThamo dharma banyo ema garvapUrvaka bole che, lakhe che te vAstavamAM svaparanuM ahita ja kare che e nizcita che. 19 granthakArazrI cothA zlokamAM dharmanI amApa zaktinuM ane dharmAcaraNanA phaLanuM saMkSepamAM varNana karIne sAdhakonI zraddhAne sudRDha banAve che. chaMdra - zAhnavikrIDitavRtta dharmajAgarayatyaghaM vighaTayatyutthApayatyutpathaM, . _ bhinte matsaramucchinatti kunayaM manAti mithyAmatim / vairAgyaM vitanoti puSyati kRpAM muSNAti tRSNAM ca ya tajjainaM matamarcati prathayati dhyAyatyadhIte kRtI // 20 // anvaya : kRtI yat jainaM matam arcati prathayati dhyAyati adhIte tat dharmam jAgarayati, aghaM ca vighaTayati, utpathaM utthApayati matsaraM bhinte kunayaM ucchinatti mithyAmatim mathnAti vairAgyaM vitanoti kRpAM puSyati tRSNAM mussnnaati| zabdArtha (tI) vidvAna puruSa (yata) je ninamatam) jina dharmanI (arvati) pUjA kare che (prathati) tenI prazaMsA kare che. (dhyAti) tenuM dhyAna kare che. (madhIte) jinAgamanuM adhyayana kare che. (tata) te jinadharma (dharmama) mAnava dharmane mAnava bhavanA kartavyone (nAriyati) jAgRta kare che (kAM) pApano (vipati) nAza kare che (utpathaM) unmArganuM (sthApati) utthApana kare che (matsara) ISyane (mitte) dUra kare che tenAM) anyAyane (jIinatti) ukheDIne pheMkI de che. (mithyAti) miththAbuddhinuM (mathyAti) maMthana karIne nAza kare che. (vairAcaM) vairAgya bhAvanAno (vinoti) vistAra kare che. (pa) karuNAMne (puSyati) puSTa kare che. (ane) (tRMI) mAnasika mRgatRSNAnI (muwiAti) corI kare che, 20 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUra kare che. rA . bhAvArtha je vidvAna jinadharmanI pUjA kare che, prazaMsA kare che, tenuM dhyAna kare che ane tenuM adhyayana kare che te jinadharma mAnavanA mAnavadharmane ujAgara kare che, pApano nAza kare che, unmArganuM utthApana kare che, IrSyAne dUra kare che, anyAyane ukheDIne pheMkI de che (asatya) mithyAtvanI buddhinuM maMthana karIne eno nAza kare che, vairAgya bhAvamAM vadhAro kare che, karuNAnI puSTI kare che ane mAnasika tRSNAnI to corI ja karI de che ene dUra karI de che. vivecanaH vidvAna puruSo dvArA pUjita, prazasita, dhyAyita ane adhita jinadharma mAnavAmAM rahelA mAnavadharmane jAgRta kare che. arthAt mAnavajIvananA kartavyomAM mokSa puruSArtha sarvazreSTha puruSArtha che enuM jJAna karAvIne ene jAgRta kare che. jinadharma sarva pApono nAza kare che. unmArganuM utthAna kare che, arthAt jIvone satar emanA utthAnano sanmArga ja darzAve che. unmArge cAlanArAone unmArganI bhayaMkaratA samajAve che jethI teo unmArgathI sanmArgamAM AvI jAya che. IrSyAne dUra kare che. jinadharma sarve jIvone potAnA jevA mAnavAnuM kahe che jethI koI jIva para IrSyA Ave ja nahIM, anyAyane ukheDIne pheMkI de che. nyAyamArganI nIMva para TakI rahelo jinadharma anyAyanI jaDane ja ukheDIne pheMkI de che. kAraNa ke jinadharma lobha ane parigraha saMjJAne pApanuM mULa kAraNa samajAve che. ane e benI puSTi mATe ja anyAya mArga che e bene ja ukheDIne pheMkI devAno udghoSa karanAra jinadharma ja che tethI te anyAyane ukheDIne pheMkI denAro kahevAmAM Avyo che. mithyAtva buddhinuM maMthana karIne nAza kare che. arthAta mithyAtva graMthInA bhedananI vAta jinadharme ja karI che. bIje kayAMya AvI vAta ja nathI. tethI tene (mithyAtvane) maMthana karIne naSTa karavAnuM kahyuM che. jinadharma ja vItarAgatAnI vAta kare che. tethI te dharma virAgabhAva vairAgyabhAvano vistAra karAvanAra che. jinadharma jevI karuNA bIje zodhI jaDe ema ja nathI. sukSmamAM sUkSma jIvanI paNa virAdhanAthI bacavAnuM kahIne jinadharme karuNAnI puSTI karI che. ane AtmAmAM mAnasika tRSNAne rahevA ja na denAra jinadharma vAstavamAM mAnasika tRSNAnI corI karanAra ja che.rA e pramANe cAra zlokamAM jinadharmanI mahattAnuM saMkSepamAM svarUpa darzAvIne e jinadharmane AcaraNAmAM mUkanAra je saMgha te saMgha kevo hoya, te saMghanI pUjAthI zuM maLe ItyAdi vAto granthakArazrIe AgaLanA zlokamAM kahI che. saMgha prakaraNam chaMdra - zArdutvavikrItivRtta ratnAnAmivarohaNakSitidharaH khaM tArakANAmiva, svargaH kalpamahIruhAmiva saraH pa.hANAmiva; Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAthodhiH payasAmivendumahasAM sthAnaM guNAnAmasA, vityAlocya viracyatAM bhagavataH saMghasya pUjAvidhiH // 21 // anvaya H ratnAnAM rohaNakSitidharaH iva, tArakANAM khaM iva, kalpamahIruhAM svarga iva, paGkeruhANAm sara iva, indumahasAM payasAM pAthodhiH iva asau guNAnAM sthAnam iti Alocya bhagavataH saGghasya pUjAvidhiH viracyatAm / zabdArtha : (rajjJAnAM) amulya ratnone utpanna karanAra (rohakSitidharaH) rohaNAcala nAmanA parvata (va) jevo (tArALAM) tArAo mATe (ghuM phla) AkAza jevo (lpamahIrahAM) kalpavRkSo mATe (svargaH Dva) svarga jevo (pa''jJAAm) kamalo mATe (sara:Dva) sarovara jevo, (phannunahatAM) caMdramAM sarakhA ujvala (payasAM) jala mATe (pAthodhiH) samudra jevo (asau) A zrI sahya (muLAnAM) sarve guNonuM (sthAna) janmasthAna che. (kRti) ema (Ato--) vicArIne (mAvataH) bhagavatsvarUpa (saddhasya) zrIsaMghanI (pUvidhiH) pUjanavidhi (virattvatAM) karajo. I // 21 // bhAvArtha : amUlya ratnone utpanna karanAra rohaNAcala parvata jevo, tArAo mATe AkAza samAna, kalpavRkSo mATe svarga samAna, kamalo mATe sarovara samAna, candramAM jevA ujjavala jala mATe samudra samAna A zrIsaMgha sarve guNonuM janma sthAna che evo vicAra karIne A zrIsaMghanI pUjAvidhi karavI. / / 21 / / vivecana : granthakArazrI saMgha stutinA prathama zlokamAM saMgha konA jevo che te darzAve che. jema rohaNAcala parvata amUlya ratnone utpanna kare che tema A zrIsaMgha, tIrthaMkara, gaNadhara, pUrvadhara, yugapradhAna, AcArya, upAdhyAya ane susAdhu jevA na22tnone utpanna kare che. AkAza tArAone utpanna kare che, sarovara kamaLone utpanna kare che ane samudra caMdramA jevA ujjavala jalane utpanna kare che ema zrIsaMgha sarve guNonuM janma sthAna che. arthAt jagatamAM jeTalAM paNa guNo che te sarva guNo saMghathI ja utpanna thAya che. caturvidha saMgha che to ja guNo che. caturvidhasaMgha nathI to guNo paNa nathI. ema sArI rIte vicAra karIne bhagavatsvarUpa sAkSAt tIrthaMkaranI samAna A zrIsaMghanI pUjA bhakti karavI joIe. A zlokamAM granthakArazrIe saMghane bhagavataH zabdathI saMbodhine saMghanI mahattAnuM spaSTIkaraNa karI dIdhuM che. e saMgha jinAjJAnusAra AcaraNA karanAra ja hoya. je jinAjJAnuM ullaMghana karanAra hoya tene to zrI haribhadrasUrijIe hADakAno mALo kahI dIdho che. tethI je te nAmadhArI saMghanI pUjA bhaktinuM vidhAna jinazAsanamAM nathI e paNa samajI levuM. 112911 chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta yaH saMsAranirAsalAlasamatirmuktyarthamuttiSThate, yaM tIrthaM kathayanti pAvanatayA ye nAsti nAnyaH samaH / 22 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasmai tIrthapatirnamasyati satAM yasmAcchubhaM jAyate, sphUrtiryasya parAvasanti ca guNA yasmin sa sngghoddrcytaam||22|| anvaya : yaH saMsAranirAsalAlasamatiH muktyartham uttiSThate yaM pAvanatayA tIrthaM kathayanti yena samaH anyaH na asti (evaM) asmai svayaM tIrthapatiH namasyati yasmAt satAM zubhaM jAyate yasya parA sphUrtiH yasmin guNAH vasanti saH saGghaH arcytaam| zabdArtha: (1) je zrIsaMgha (saMsAnirIsanA7samati ) (sana) saMsAra choDavAnI tIvra IcchAvALo thaIne (murrArthama) mokSa meLavavA mATe (ttijha) prayatna kare che. (ane bhavyAtmAo) (4) jene (pAvanatayA) atyaMta pavitra hovAthI (tIrtha) tIrthasvarUpa ( kti) kahe che (tathA) (ye sama) jenI samAna (A saMsAramAM) (anya) bIjo koI saMgha (nA ati) nathI. (ane) (3) jene (svayaM) (tIrthapati ) tIrthakara bhagavaMta (namasyati) namaskAra kare che ane) (smAta) jenAthI (satAM) sapuruSonuM (rAma) kalyANa (nAyate) thAya che. (a) () jenI (parA) atiuttama (rti) mahimA che (ane) (smina) je zrIsaMghamAM (guru) aneka guNa (vasati) nivAsa kare che (saH sakka:) te saMghanI tame (3marcatAma) pUjA karo. rarA bhAvArtha je zrIsaMgha saMsAra choDavAnI tIvra IcchAvALo thaIne mokSa meLavavA mATe prayatna kare che (bhavyAtmAo) jene atyaMta pavitra hovAthI tIrtha svarUpa kahe che, jenI samAna A saMsAramAM bIjo koI saMgha nathI ane jene tIrthakara bhagavaMta pote namaskAra kare che ane jenAthI sasturuSonuM kalyANa thAya che ane jenI ati uttama mahimA che ane je zrIsaMghamAM aneka guNo rahelAM che te zrIsaMghanI tame pUjAbhakti karo. 22 vivecanaH A bIjA zlokamAM granthakArazrI kahe che ke jene saMsAra choDavAnI tIvra lAlasA hoya ane mokSa meLavavA mATe pUrNa prayatna karatA hoya evA vyaktiono samudAya te zrIsaMgha, arthAt caturvidha saMghamAM te ja vyaktino samAveza thAya ke je saMsAra choDavA jevo, dIkSA levA jevI ane mokSa meLavavA jevo mAnato hoya, e bhAvanA sivAya saMghamAM samAveza thaI zakato nathI. evo zrIsaMgha atyaMta pavitra hovAthI e tIrthasvarUpa kahevAya che. evA saMghanI barAbarImAM bIjo koI saMgha AvI zake nahIM. jyAM jina dharmane mAnanArA paNa jo saMsArane choDavA jevo na mAne, dIkSA levA jevI ane mokSa meLavavA jevo na mAne emanA samudAyane paNa saMgha na kahyo to bIjAonI to vAta ja kyAM? evA zrIsaMghanI mahattA pratyeka bhavyAtmAnA hRdayamAM besADavA mATe tIrthakaro pote "namo tIssa' kahIne tIrthane namaskAra karIne ja samavasaraNamAM bese che. e tIrthanI sthApanAthI aneka AtmAonuM kalyANa thAya che. e saMghanI mahimAM zAstromAM atyuttama sarvotkRSTa varNavAyelI che. ane evA zrIsaMghamAM jagatanA sarve guNono samAveza thaI ja jAya che. sarve guNo tyAM nivAsa 23. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne rahelAM che. granthakArazrI vAcaka, pAThaka ane zrotA Adi bhavyAtmAone kahe che ke tame evA zrIsaMghanI pUjA karo. rara : evA zrI saMghanI pUjA karavAthI zuM phaLa maLe che te A trIjA zlokamAM granthakArazrI kahe che. chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta lakSmIstaM svayamabhyupaitirabhasAkIrtistamAliGgati prItistaM bhajate matiH prayatate taM labdhumutkaNThayA / svaH zrIstaM parirabdhumicchati muhurmuktistamAlokate, yaH guNarAzidenisanaM paviH seva rara anvaya : zreyoruciH yaH guNarAzikelisadanaM saGgha sevate taM lakSmIH svayaM abhyupaiti kIrtiH taM rabhasA AliGgati prItiH taM bhajate matiH taM labdhaM utkaNThayA prayatate svaH zrIH taM parirabdhuM icchati muktiH muhuH taM aalokte| zabdArtha (zreyo) svakalyANanI IcchAvALo () je mAnava (rAzinisana) aneka guNonuM krIDA sthAna (sargha) zrIsaMghanI (sevo) sevA kare che (i) te mAnavane (nakSmI) lakSmI (sva) pote ja (amyuti) prApta thAya che. sIrti) yazakIrti (i) tene (ramasI) jorathI (enI icchA na hoya to paNa) AliMgana kare che. (prIti) divyaprema (poteja) (i) tenI pAse (mana) dauDIne Ave che (mati) sabuddhi ( taM buM) te puruSane prApta karavA mATe ( 3vyA) icchApUrvaka prayata) prayatna kare che. sva. zrI ) svargalokanI rAjyalakSmI (ta) tene (parivyu) bheTavA mATe, maLavA mATe (chati) cAhe che. (ane) (muktiH ) mukti (mu) vAraMvAra (ta) tene (mAlote) jue che. #raDA bhAvArtha : potAnA kalyANane cAhanAro je manuSya aneka guNonA krIDAsthAna samA zrIsaMghanI sevA bhakti kare che tenA ghare lakSmI pote ja Ave che. yazakIrti to cAre bAjuthI jANe AliMgana na karatI hoya ema ene maLe che. traNe jagatano prema dauDI dauDIne enI pAse Ave che. buddhi e sAdhakane meLavavA mATe icchApUrvaka prayatna kare che. svarganI rAjyalakSmI tene maLavA mATe icchA kare che ane mukti strI ene vAre vAre jue che. ra3 vivecana granthakArazrI kahe che ke je bhavyAtmA potAnA hita mATe aneka guNonA krIDAsthAna rUpa zrIsaMghanI traNa yoga traNa karaNathI sevA kare che te bhavyAtmAne lakSmI meLavavA mATe prayatna karavo paDato nathI. lakSmI ja tenA ghare Ave che. yaza, kIrti, ijjata, AbarU meLavavA mATe ene kAMI ja puruSArtha karavo paDato nathI te pote ja enI IcchA na hoya to paNa ene AliMgana kare che. arthAt cAre bAju tenI yazakIrti vistarIta thAya che. devatA Adi traNe jagatUnA jIvono prema ene sahajatAthI maLe che. e bhavyAtmAne sabuddhi mATe paNa prayatna karavo paDato nathI te pote ja IcchApUrvaka tevA bhavyAtmAnA hRdayamAM pragaTa 24 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. devalokanI rAjyalakSmI ema Icche che ke evA bhavyAtmAo ahIM AvIne mAro upabhoga kare to huM dhanya banI jAuM ane mukti rUpI strI e bhavyAtmAne vA2e-vA2e joIne ema vicAre che ke ahiM AvIne mArA pUrvanA anaMtA patidevomAM A paNa maLI jAya to mane AnaMda Ave e rIte zrIsaMghanI pUjAbhakti ka2nA2 bhavyAtmAne Atmika ane bhautika banne prakAranA lAbhonI prApti thAya che. 23 tene vizeSa spaSTa karatAM thakAM cothA zlokamAM granthakArazrI kahe che ke yadbhakteH phalamarhadAdipadavI mukhyaM kRSeH sasyabaccakritvatridazendratAditRNavatprAsaGgikaM gIyate, zaktiM yanmahimastutau na dadhate vAco'pi vAcaspateH saGghaH so'ghaharaH punAtu caraNanyAsaiH satAM mandiram // 24 // anvaya H kRSe sasyavat yad bhakteH mukhyaM phalaM arhatAdipadavI cakritvaM tridazendratA tRNavat prAsaGgikaM gIyate ( evaM ) yanmahimastutau vAcaspateH vAcaH api zaktiM na dadhate aghaharaH saH saGghaH caraNanyAsaiH satAM mandiram punaatu| zabdArtha : (RSeH) khetI mATe (sasyavat) dhAnyanI jema (thavuM mahteH) je zrIsaMghanI bhaktino (mulye) mukhya (i) lAbha (arhat Adi padavI) tIrthaMkara Adi durlabha padanI prApti kare che ane (vRttvi) cakravartIpaNuM ane (trivazendratA Adi) indrapada Adi to (tRLavatA) ghAsanI jema (prAsAiruM) gauNa (nIyate) mAneluM che. (jJAniyoe kaheluM che) ane (yajJahimastutau) jenA mahimAnI stuti karavAmAM (vAvasvate ) deva guru brahaspatinI (vAttaH avi) vANI paNa (zakti) zaktine (na vakhate) rAkhatI nathI. (ayattaraH) pApono haraNa ka2nA2 (saH) te (sahyaH) zrIsaMghaH (varapanyAsaiH) potAnA paga mukavA vaDe (satAM) satpuruSonA (indiram) gharone (punAtu) pavitra kare che. / / 24 / / bhAvArtha : khetI mATe dhAnyanI jema zrIsaMghanI bhaktinuM mukhya phaLa arihaMta Adi durlabha padavI prApta thavI te che ane cakravartIpaNuM, IndrapaNuM Adi to ghAsanI jema gauNa gaNAya che. ane jenA guNagAna gAvA mATe bRhaspatinI vANI paNa zaktine dhAraNa karatI nathI evo zrIsaMgha je sarva pApano haranAra che te zrIsaMgha potAnA caraNothI satpuruSonA ghare AvIne temanA gharone pavitra kare. // 24 // vivecana : granthakArazrI zrIsaMgha mahimA darzaka zlokonA cothA zlokamAM khetIno dAkhalo ApIne kahe che ke jema khetImAM dhAnyanI prApti mukhya phaLa che ane ghAsa AdinI prApti gauNa phaLa che tema zrIsaMghanI bhaktinuM phaLa to arihaMtAdi padavI eTale pAMca 52meSThimAM sthAna maLavuM te che ane te na maLe tyAM sudhI gauNarUpe cakravartI, indrapaNuM deva mAnavanA sukhonI prApti thAya che. evA phaLa dAtA zrIsaMghanA guNonuM varNana ka2vAmAM koI samartha nathI e darzAvavA mATe laukika vyavahArano dAkhalo Apyo ke bRhaspati jevA jo varNana ka2vA 25 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bese to temanI pAse paNa zrIsaMghanA guNonuM varNana karavAnI zakti nathI. jinAjJAnuM aNizuddha pAlana karanAra evA zrIsaMghane 'pApanAzaka' bIrUda ApIne kahyuM ke evo zrIsaMgha sapuruSonA (bhavyAtmAonA ghare) gharone pavitra kare arthAt bhavyAtmAoe evA zrIsaMghanA pagalAM potAnA ghare karAvIne potAnA gharane pavitra karAvavuM joIe. mukhyapaNe mokSa mATe ja ArAdhanA karanAra vyaktiono samUha te saMgha ane te saMghanI pavitra raja aneka bhavyAtmAonI pApa rajane dUra karavAmAM sahAyaka bane che. jema kAMTo kAMTAne kADhe che tema pAparajane emanI pavitra raja dUra karI de che. e mATe pratyeka bhavyAtmAe evA ArAdhaka AtmAonA pagalAM potAnA ghare karAvIne lAbha levo joIe. paNa sabura! vicArajo! A kALamAM saMghanA nAmathI hADakAMnA mALA jevo saMgha paNa pUjAvA lAgyo che tethI vadhAre jAgRta banIne saMgha bhakti karavAnI che vizeSa to jJAniyone rUbarU maLIne samajavuM Avazyaka che. ra4o. saMghanA mahAbhyanuM darzana karAvIne saMghane karavA yogya kAryomAM prathama ahiMsAnA mahAbhyane darzAve che. - ahiMsA mahAggadarzaka chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta krIDAbhUH sukRtasya duSkRtarajaH saMhAravAtyAbhavo danvannaurvyasanAgnimeghapaTalI saMketadUtI zriyAm / niHzreNistridivaukasaH priyasakhI mukteH kugatyargalA sapu thitAM vaiva bhavatu vartaurazeH pa orabI anvaya : sukRtasya krIDAbhUH duSkRtarajaH saMhAravAtyA, bhavodanvan nauH vyasanAgnimeghapaTalI zriyAm saMketadUtI tridivaukasaH niHzreNiH mukteH priyasakhI kugatyargalA kRpA evaM sattveSu kriyatAM paraiH azeSaiH klezaiH bhvtu| zabdArtha (suvRtasya) puNyanI ( mUka) krIDAWlI, ( kutaraH saMhAravAtyA) pAparUpI rajane uDADavAvALI AMdhI bAvaLa (mavorvanI ) saMsAra rUpI samudrathI pAra utAravA mATe nAva samAna. (vyasanAni paTarnI) duHkha rUpI dAvAnalane bujhAvavAvALI ghanaghora ghaTA, (ziyAnuM saubhAgyane saMtadUtI) prApta karAvavAvALI dUtI, trivivIsa ) svarganI (niHni:) nisaraNI, (muktaka) muktinI (priyasaravI) priyasakhI, tyatA) durgatinI Agala jevI kRpA parva) dayA ja (sattvapu) prANiyo para (kriyatAM) karo (pareDa) bIjA ( :) saMpUrNa (klezaH) kaSTothI (mavatu) kAMI paNa thavAnuM nathI. ripI bhAvArthaH puNyanI krIDAbhUmi, pAparUpI dhUlane uDADavA mATe AMdhI bAvaLa samAna, saMsAra rUpI samudra pAra karavA mATe nAva samAna, duHkha rUpI dAvAnalane bujhAvavA mATe varSAnI ghanaghora ghaTA samAna, saubhAgyane meLavavA mATe dUtI samAna, svargalokamAM javA mATe 26 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisaraNI samAna, muktinI priya sakhI durgati mATe Agala samAna evA dayA rUpI dharmanuM prANiyo para pAlana karo. bIjA kaSTakArI kAryo karavAthI kAMI ja thavAnuM nathI. ripo vivecana granthakArazrI ahiMsAnA mahAtmayane darzAvatA thakAM prathama zlokamAM prathama pAdamAM ja ene puNyanI kriDAbhUmi kahIne enI sarvotkRSTatA siddha kare che. ahiMsA pAlanathI ja puNya utkRSTa thAya che. ane ahiMsAnuM pAlana pAparUpI dhUlane uDADavA mATe AMdhI eTale bhayaMkara pavana samAna che ke jethI pApa rUpI raja dUra thaI jAya che. saMsAra rUpI samudrathI pAra utaravuM hoya tenA mATe ahiMsA e naukA samAna che to du:kha rUpI dAvAnaLamAM sapaDAyelA AtmAo mATe ahiMsA zrAvaNa mAsanI megha ghaTA samAna che jethI duHkha rUpI dAvAnaLa zIta thaI jAya che. ahiMsAnA pAlanathI saubhAgya maLe che ane ahiMsA pAlana rUpI nisaraNI para caDhIne jIvAtmA svargane meLave che. ane ahiMsA to mukti strInI priya sakhI che emaja ahiMsA durgatinA dvAranI AgaLa che kAraNa ke ahiMsAnuM pAlana karanAra mATe durgatinA dvArA baMdha thaI jAya che. grIkArazrI bhArapUrvaka kahe che ke sarve jIvo para dayA karo. bIjA kaSTadAyaka anuSThAna karavAnuM koI kAma nathI. ahiM eka zaMkA thAya che ke gurumahAtmadarzaka zlokamAM "gurozAsana" guru AjJApAlananI ja vAta karI ane ahiM ahiMsAnI ja vAta karI Ama kema? AnA pratyuttaramAM samajavAnuM ke jinazAsanamAM ekalI ahiMsAnI vAta nathI. jyAM jinazAsananI ahiMsA che tyAM saMyama ane tapa che ja ane saMyama sadguru AjJA pAlana vagara hoI zake ja nahIM tethI ahiM ahiMsAmAM paNa sadguru AjJA pUrvakanI ja ahiMsA samajavI. //rapI. - jinazAsanamAM ekAMtavAda nathI. je je samaye je je kahevAya che te apekSA bhedathI kahevAya che ane e mATe saddaguru bhagavaMtonI nizrAmAM ja adhyayana karavAnuM vidhAna che. granthakArazrI ahiMsAnA bIjA zlokamAM hiMsAthI dharma thato nathI e darzAvavA kahe che - chaMda - zikhariNIvRtta yadi grAvA toye tarati taraNiryadhudayati, pratIcyAM saptarci yadi bhajati zaityaM kathamapi; .. yadi kSmApIThaM syAdupari sakalasyApi jagataH, prasUte sattvAnAM tadapi na vadhaH kyApi sukRtam // 26 // anvaya : grAvA yadi toye tarati taraNiH yadi praticyAM udayati kathamapi yadi saptarciH zaityaM bhajati yadi mApIThaM sakalasya jagataH upari syAt (parantu) tadapi sattvAnAM vadhaH kvApi sukRtam na prsuute| zabdArtha (AvA) pattharanI zILA paNa (vi) kadAca (toye) pAnI upara (tati) tarI jAya (tara) surya (hi) kadAca (pratISyAM) pazcimamAM (3yati) udaya thaI jAya (thamAM) 27 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ game te rIte (vi) kadAca (sarva) agni paNa (tya) zItala (mati) thaI jAya (ddhi smApIDha) kadAca pUrI pRthvI (satI nAtaH) sarva saMsAranA (3pari yAta) upara thaI jAya (paranta) (tAva) to paNa (tasvInAM) prANIyono (vadha:) hiMsA (sthApa) kyAre paNa kayAMya paNa (sukRtam) puNyane (na prasUte) utpanna karatI nathI. ra6 . bhAvArtha : pattharanI zILA paNa kadAca pAnI upara tarI jAya. sUrya kadAca pazcimamAM ugI jAya. koIpaNa prakAre kadAca agni ThaMDI thaI jAya. kadAca pRthvI maMDala sarva jagatanA upara thaI jAya. to paNa prANiyonI hiMsA kayAMya paNa kayAreya paNa puNyane utpanna na karI zake. enAthI pApa ja thavAnuM. //ra6ll vivecana : granthakArazrI dAkhalA ApIne hiMsAmAM dharma nathI ja ema samajAve che. jo ke patthara kadi tarato nathI eno svabhAva DubavAno che ja paNa kadAca pattharanI zILA pANI para tarI jAya. kadAca sUrya paNa pazcimamAM udaya thaI jAya. agni paNa kadAca koIpaNa rItathI zItaLatAne sevI le, bhUmi-pRthvI sarva jagatanA upara thaI jAya. A kAryo kyAreya banyA nathI, banatA nathI ane banaze nahIM paNa kadAca AvA kAryo banI jAya to paNa kyAreya koI sthAna para jIvahiMsAthI puNyanI utpatti thAya ja nahIM. arthAt jIvahiMsAmAM dharma che ja nahIM. jJAniyoe jIvahiMsAne adharma ja kahyo che ethI pApa ja baMdhAya che.ra6 hajI trIjA zlokamAM paNa hiMsAmAM dharma nathI ja e vAtanI puSTi karatA thakA kahe che ke - chaMda - mAlinIvRtta sa kamalavanamagnervAsaraM bhAsvadastA damRtamuragavaktrAt sAdhuvAdaM vivAdAt / rugapagamamajIrNAjjIvitaM kAlakUTA- . dabhilaSati vadhAdyaH prANinAM dharmamicchet // 27 // anvaya : yaH prANinAM vadhAt dharmam icchet saH agneH kamalavanaM, bhAsvadastAt vAsaraM, uragavaktrAt amRtam, vivAdAt sAdhuvAdaM, ajIrNAt rugapagamaM, kAlakUTAt, jIvitaM abhilssti| zabdArtha H (1) je (prApinAM) prANiyonA (vAta) vadhathI (dharma) dharmane (o) Icche che (sa:) te (jANo ke) (ne) agnimAMthI (7vanam) kamalanA vananI utpattine Icche che. (mAsvavastAta) sUryanA asta thavAnA samaye (vAsa) divasanI utpattine Icche che. (3ravastrota) sarpanA mukhamAMthI (mRtam) amRtane Icche che (vivAvA) laDAIthI (sAdhuvAvuM) prazaMsAne Icche che (nI) ajIrNathI (parAma) roganI zAMtine Icche che ane ( chUTAtu) kAlakUTa nAmanA bhayaMkara viSathI (nIvita) jIvitavyane (marSati) Icche che. ra7I Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha je jIvo prANiyonA vadhathI dharmane Icche che teo jANe ke agnimAMthI kamalanA vanane, sUryAstathI divasane, sarpanA mukhamAMthI amRtane, laDAIthI prazaMsAne, ajIrNathI rogazAMtine ane kAlakUTa nAmanA viSathI jIvitavyanI cAhanA karanArA AtmAo jevA che. pArakA. vivecana granthakArazrI hiMsAmAM dharma nathI ja enuM vadhAre spaSTIkaraNa karatA thakAM kahe che ke- agnimAMthI kamalavanane ugADavAnI, sUryAstanA samaye divasanA prAraMbhanI, sarpanA mukhathI amRta nikaLavAnI, kalaha laDAI AdithI prazaMsAne, ajIrNa dvArA rogonI zAMtine ane kAlakUTa nAmanA viSane khAIne jIvatA rahevAnI IcchA rAkhanArA AtmAo mUrkha ja nahIM mahAmUrkha kahevAya tema e koTInA te jIvo che jeo prANine mArIne dharmanA phaLanI AzA rAkhe che. jinezvara bhagavaMte koIpaNa prANinA vadhamAM dharma nathI ja evuM spaSTa vidhAna karyuM che. ra7ll have cothA zlokamAM ahiMsAnuM pAlana karanArane zuM phaLa maLe che te saMkSepamAM batAve chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta AyurdIrghataraM vapurvarataraM gotraM garIyastaraM, vittaM bhUritaraM balaM bahutaraM svAmitvamuccastaram, ArogyaM vigatAntaraM trijagati zlAghyatvamalpetaraM, saMsArAmbunidhiM karoti sutaraM cetaH kRpArTAntaram // 28 // anvaya : kRpArTAntaram cetaH AyuH dIrghataraM karoti vapuH varataraM, gotraM garIyastaraM, vittaM bhUritaraM, balaM bahutaraM, svAmitvaM uccastaram ArogyaM vigatAntaraM trijagati alpetaraM zlAghyatvaM (karoti) saMsArAmbunidhiM ca sutaraM kroti| zabdArtha (pArkAntara5) kRpA dayAthI ArTa baneluM (QtaH) aMtakaraNa (gAyu:) AyuSyane (vIrghatara) vadhAre che, (vadhu) zarIrane (varata6) suMdara kare che (gotra) gotrane (rIyastara) mahimAvALuM kare che (vinaM) dhananI (mUritAM) vRddhi kare che (varlsa) zaktine (vaDutara) vadhAre che. (svAmitva) svAmIpaNAne (3a starama) uccastaramAM kare che. (mArotham) ArogyatA ( vitAntara) nirantara rahevA vAlI kare che (trinAti) traNe jagatamAM (manveta2) atizaya vadhAre pramANamAM (rAdhyatva) prazaMsA karAve che. ane saMsAravunirdha) saMsAra rUpI samudrane (sutara) sukhetarAya evo (roti) kare che. 28 bhAvArtha: kRpA (dayA)thI Adra citta che jenuM te dayA te manuSyanA AyuSyane lAMbu kare che. zarIrane sundara kare che. gotrane mahimAvALo kare che. dhananI vRddhi kare che. zaktine vadhAre che, svAmIpaNAne uccastara para laI jAya che. Arogyane sadA rahevAvALuM banAve che. traNe lokomAM atyaMta prazaMsAne phelAve che. ane saMsAra samudra sukha pUrvaka karI zakAya evo kare 29 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 28 vivecana : ahiMsA prakaraNanA aMtima zlokamAM granthakArazrIe dayAthI yukta cittanI zaktinuM darzana karAvyuM che. temaNe kahyuM ke - je vyaktinuM hRdaya dayArasathI otaprota hoya tenuM AyuSya lAMbu arthAt tene sadgatinuM lAMbu AyuSya maLe che..ene zarIra suMdara maLe che, ene vaMza-gotra paNa mahimAvALuM maLe che. enI pAse je dhana hoya emAM vRddhi thAya ane AvanArA bhavomAM paNa ene dhanavAnonA ghare janma maLe che. enI zaktimAM vadhAro thAya che ane AvanArA bhavomAM e zaktizALI bane che. A bhavamAM enuM mAlikIpaNuM uMcuM thAya che ane AvanAra bhavamAM e uccakoTIno svAmI bane che. enuM Arogya kAyama jaLavAI rahe che. ane AvanAra bhavamAM e nirogI ja rahe che. A bhava ane parabhavamAM enI kIrti cAre bAju phelAya che. ane saMsArane sukharUpa tarI jAya evo banAvI de che. arthAt betraNa bhavamAM ja enI mukti thaI jAya che. ra8. ahiMsAnuM mahAsya darzAvIne have satyanuM mahAtma darzAve che. satya prakaraNam __chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta vizvAsAyatanaM vipattidalanaM devaiH kRtArAdhanaM, mukteH pathyadanaM jalAgnizamanaM vyAghoragastambhanam / zreyaH saMvananaM samRddhijananaM saujanyasaJjIvanam kIrteH kelivanaM prabhAvabhavanaM satyaM vacaH pAvanam // 29 // anvaya : vizvAsAyatanaM vipattidalanaM devaiH kRtA''rAdhanaM mukteH pathi adanaM jalAgnizamanaM vyAghroragastambhanam zreyaH saMvananaM, samRddhijananaM saujanya saJjIvanaM kIrteH kelivanaM prabhAvabhavanaM (ca) pAvanaM satyaM vcH| zabdArtha (vizvasIyatana) vizvAsanuM ghara, (vipattinanI ApadAne dUra karanAra (vevaiH tArAdhana) devadrArApaNa ArAdhita (muktaka) muktinA (tha) mArgamAM (1) AhAra (bhAtArUpa) (natAnizamanaM) jala ane agninuM zamana karanAra (vyAdhrotiMmanama) vyAgha ane sarpanuM staMbhana karanAra (zreyaH saMvananuM) kalyANane vaza karanAra samRddhinananaM) saubhAgyane utpanna karanAra (saunanya sabbIvana) sajjanatAne jIvADanAra (kIrte) kIrtine (tivana) krIDA karavA mATe udyAna samAna ane prabhAvamavana) prabhAvanuM ghara (sarvotkRSTa) (povanaM) pavitra eka (satyaM veva) satyavacana che. ra9. bhAvArthaH vizvAsanuM ghara, ApadAne maTADanAra (dUra karanAra) devo dvArA paNa ArAdhita, mukti mArgamAM pAtheya samAna, jala ane agni Adi upadravonuM zamana karanAra, vyAgha ane sarpa jevA hiMsaka prANIne khaMbhita karanAra, kalyANane vaza karanAra, saubhAgyane utpanna karanAra, sajjanatAmAM prANa pUranAra, kIrtinuM krIDAudyAna, ane mahimAnuM ghara evuM 30 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka pavitra satyavacana che. 29 // vivecana : granthakArazrI satyavacananI vyAkhyAmAM satyavacananI mahattA prathama zlokamAM darzAvatA kahe che ke A satya vacana bolanAra AtmA pratyekane vizvAsanuM ghara bane che. enA para pratyeka jIvAtmA pUrNa vizvAsa muke che. ene vipattio viDaMbita karI zakatI nathI. kadAca pUrvakRta karmayoge ApadAo AvI jAya to e atizIghra dUra thaI jAya che. e samaye e Artta, raudra dhyAnamAM Avato nathI. e AtmAne satyavacana muktimArgamAM moTuM sabaLa (bhAta) bane che. enA para jo jala ane agni AdinA upasargo thAya to te zAMta thaI jAya che. vAgha ane sarpAdi jo upadrava kare to te ja staMbhita thaI jAya che. Atma kalyANa to enA hAthamAM ja che. ene vaza thaI gayuM che. enuM saubhAgya nAma karma evuM baMdhAIne udayamAM Ave che ke enI pAse lakSmI Ijjata AbarU sarve ApoApa maLatI ja jAya che. enAthI sajjanatA kyAreya dUra thAya ja nahIM. satata jIvaMtarUpe dekhAya che. kIrtinA mATe to te pote udyAna banI jAya che. ke jethI enI cAre bAju kIrti pharatI ja rahe che. e AtmA mahimAnuM ghara ja banI jAya che. loko enA guNagAna karatAM thAkatAM ja nathI evI rIte satyavacana eka atipavitra anuSThAna che. / / 29 / / have bIjA zlokamAM asatyabhASAthI thatAM nukazAno darzAve che. chaMda - zikhariNIvRtta - yazo yasmAdbhasmIbhavati vanavanerivavanaM, nidAnaM duHkhAnAM yadavaniruhANAM jalamiva / na yatra syAcchAyA''tapa iva tapaH saMyamakathA, kathaJcittanmithyAvacanamabhidhatte na matimAn // 30 // anvaya H vanavahneH iva vanaM bhasmIbhavati yasmAt yazaH yat avaniruhANAM jalaM iva duHkhAnAM nidAnaM yatra Atape chAyA iva tapaH saMyamakathA na syAt tat mithyAvacanam matimAn kathaJcit na abhidhatte / zabdArtha : (vanavaheH) dAvAnalathI (va) jema (vanaM) jaMgala (mammImati) rAkha thaI jAya che (temaja) (yasmAt) je asatya vacana che tethI (yazaH) kIrtino nAza thAya che. (ane) (yat) je asatyavacana (anihALAM) vRkSonA mATe (nAM va) jalanI jema (duHllAnAM) duHkhonuM (nivAna) mukhya kAraNa che ane (yaMtra) jyAM (AMtape) taDakAmAM (chAyA rUva) chAyAnI jema (tapaH saMyama thA) tapazcaryA ane saMyamapAlananI vAta (na yAt) nathI. evA (yat) te (mithyAvajJanam) asatya vacanane (matimAna) buddhimAn manuSya (thazcita) kyAreya koIne paNa (na amitte) kahetA nathI. 30 bhAvArtha : jema dAvAnalathI jaMgalo bhasma thAya che tema asatya vacana bolanAranI kIrtino nAza thAya che. jema vRkSonA mATe ati jala duHkhanuM kAraNa bane che tema asatyavacana duHkhanuM 31 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa bane che. taDakAmAM chAyA rahI zakatI nathI tema asatya bhASAmAM tapa ane saMyamanI vAta rahetI nathI. ethI buddhimAn bhavyAtmA asatyavacana koIne paNa kaheto nathI.i3 ll vivecana : asatya vacana bolanArane upadeza ApatA ane asatya vacanathI thanArA nukazAnonuM saMkSepamAM varNana karatA thakAM granthakArazrI kahe che ke - je AtmA asatyavacana bole che tenI kIrti dAvAnalathI jaMgalonI jema rAkhamAM palaTAya che. arthAt have enA guNagAna koI kare nahIM ane vRkSone jala vadhAre pramANamAM Ave to emane duHkhanuM kAraNa thAya che ema e asatyavacana rUpI jala AtmA mATe ati du:khanuM kAraNa bane che. taDakAmAM chAyA rahe ja nahIM tema asatya vacana bolanAramAM tapa saMyama rahI zakatA nathI. asatya bolanAra kadAca tapa karato, saMyama pAlana karato dekhAya to te paNa AtmavaMcanA ane jalamAM thalanI ane thalamAM jalanI bhramaNAnI jema che. ane ethI ja buddhimAna bhavyAtmAo kadI paNa asatya vacana bole nahIM. AvI nukazAnIno vyApAra koNa kare! I30I have trIjA zlokamAM paNa asatya vacananA pariNAmone ja batAve che. chaMdra - vaMzasthavRtta. asatyamapratyayamUlakAraNaM, kuvAsanAsadmasamRddhivAraNam / vipannidAnaM paravaJcanorjitaM, ___kRtAparAdhaM kRtibhirvivarjitam // 31 // anvaya : apratyayamUlakAraNaM, kuvAsanA sadma, samRddhivAraNam, vipanidAnaM, paravaJcanorjitaM (tathA) kRtAparAdhaM asatyaM kRtibhiH vivrjitm| zabdArtha : (pratyayamUnAraVi) avizvAsanuM mULa kAraNa, (vIsanAma) kharAba (duSTa) vAsanAonuM ghara (samRddhivAragam) samRddhine rokanAra (vipatrikAnaM) vipattionuM mUla kAraNa, (paravarDsanormita) bIjAne ThagavAmAM samartha (tathA) (tAparArdha) aparAdhavALu (evuM) (satya) asatyavacana (tima) paMDito dvArA (vivarnitama) tyAjya che, tajeluM che. 31]. bhAvArthaH avizvAsanuM mukhya kAraNa, duSTavAsanAonuM sthAna, saMpatti ane sukha samRddhine AvavA na denAra, ApadAonuM mukhya kAraNa, bIjAne ThagavAmAM samartha ane aparAdhathI yukta evA asatya vacano paMDito dvArA tyAjya che. 31. vivecana : granthakArazrI trIjA zlokamAM asatyavacana paMDito dvArA jJAnI puruSo dvArA tyAjya batAvIne ja enI ayogyatA batAve che. ane sAthe jJAnI paMDito zA mATe eno tyAga kare che te paNa batAvatA kahe ke - A asatya vacana avizvAsanuM mUla kAraNa che jyAM jyAM je je lokono loko vizvAsa karatA nathI tyAM tyAM joI lejo e vyakti asatya vacananA zaraNe rahelo haze. 32 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa vAsanAonuM ghara kahIne kahI dIdhuM ke jyAM kuvAsanAonuM jora hoya tyAM asatya vacananI hAjarI haze. vikArI kAryone gopavavA mATe e AtmA asatyano ja sahAro le che. sukha samRddhine rokanAra kahIne kahyuM ke je AtmAo A bhavamAM duHkhI che teoe pUrvanA bhavomAM asatyano Azaro grahaNa karelo haze ane A bhavamAM A asatyanA zaraNe gayelAne bhavAMtaramAM dhanahInatA ane duHkha durbhAgye ja maLavAnuM che. A bhavamAM asatya bhASI bhale bAhya moja karatAM dekhAtA hoya paNa aMtaramAM to azAMtinI agana jvAlA lagabhaga saLagatI haze. ApadAnuM mukhya kAraNa kahIne batAvI dIdhuM ke jyAM jyAM bhavyAtmAone ApadAo bhogavavI paDe che tyAM tyAM enuM pradhAna kAraNa asatyavacana che. bIjAne ThagavAmAM samartha kahIne e spaSTa karI dIdhuM che ke je AtmAo jyAM ThagAya che tyAM temane ThaganAra asatyabhASI hato. satya bhASI koI divasa koIne Thage ja nahIM ane aMtamAM aparAdha karelo arthAtu aparAdhIthI yukta kahIne asatya bolanArAone cetavaNI ApI ke tame aparAdha karI rahyA cho tenuM phaLa tamane bhogavavuM ja paDaze. 31 have cothA zlokamAM satya vacana bolanArane thanArAM lAbhonuM varNana kare che. chaMdra - pArTUrnAviDitavRtta tasyAgnirjalamarNavaH sthalamarirmitraM surAH kiGkAH , . kAntAraM nagaraM girirgRhamahirmAlyaM mRgArimUMgaH; . pAtAlaM bilamastramutpaladalaM vyAlaH zrRMgAlo viSaM, pIyUSaM viSamaM samaM ca vacanaM satyAJcitaM vakti yaH // 32 // anvaya : yaH satyAJcitaM vacanaM vakti tasya agniH jalaM, arNavaH sthalaM iva, ariH mitraM, surAH kiGkarAH, kAntAraM nagaraM, giriH gRham ahiH mAlyaM, mRgAriH mRgaH pAtAlam bilam, astram utpaladalam vyAlaH zrRgAlaH viSaM pIyUSaM viSamaM samaM (mati) zabdArtha H (1) je puruSa (satyAzcita vavana) satyayukta vacanane (vakta) kahe che bole che (tasya) tene (ni) Aga (7) jalanI jema zItala thaI jAya che ( vaDa) apAra samudra (thAM va) sthalanI jema (zi) zatru (mitra) mitranI jema (rA) devatA (1i :) dAsanI jema (AnAra) bhayAnaka aTavI (nara) nagaranI jema hariH) parvata () gharanI jema (gari ) sarpa (mAtam) puSpamALAnI jema, (mRIri) siMha (mR.) haraNanI jema, (pAtAlam) bhayaMkara pAtAla (vitam) sAdhAraNa khADAnI jema, (tastrama) tINa astra (utpatnittam) utpaladalanI jema (vyaniH) pAgala hAthI (zrani:) ziyALanI jema viSa) viSa (pIyUSa) amRtanI jema ane viSaH) koIpaNa viparIta kArya (H) anukULanI jema (mati) thaI jAya che. ||32 vivecana granthakArazrI cothA zlokamAM satyavaktAne thanArAM lAbhonuM yatkiMcit digdarzana 33 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAve che. je sadA satya vacana ja bole che tenA mATe Aga jalanI jema zItala thAya che. samudramAM paNa sthaLa thaI jAya che. tenA duzmano paNa satyavacanathI AkarSAIne mitro banI jAya che. devatAo to enI sevA karavAnA Icchuka banIne UbhA rahe che. bhayAnaka jaMgalamAM paNa ene nagaranA jevuM ja vAtAvaraNa maLe che. jaMgalanA hiMsaka pazuo paNa enA kuTuMbIjana jevA thaI javAthI jaMgala paNa nagaranI jema thaI jAya che. parvata caDhavo e to gharamAM paga mukavA jevo ene lAge che. enA mATe koIe sApa lAvyo hoya to paNa te puSpamALA banI jAya che. siMha haraNanI jema enI pAse Ubho rahe che. bhayaMkara pAtAlamAM javuM hoya to paNa te tene sAdhAraNa chidra jevuM dekhAya che. zAstranI mAra paNa kamaladalanI jema sukhada ja bane che. pAgala hAthI paNa ziyALanI jema enAthI bhaya pAmIne dUra thaI jAya che. ene koI viSa de to paNa tenA mATe te amRtanuM kAma kare che. kadAca tenAthI koI viparIta kArya thaI jAya to paNa te kAryathI tene sAruM ja thAya che. ethI paNa ene lAbha ja maLe che. e rIte satyavacana AtmA mATe satata hitakArI ja che. 32) have asteya (corI)nA viSayamAM cAra zlokomAM vivaraNa kare che - asteya prakaraNam chaMda - mAlinIvRtta tamabhilaSatisiddhistaM vRNIte samRddhi, stamabhisarati kIrtirmuJcate taM bhavArtiH / spRhayati sugatistaM nekSate durgatistaM, pariharati vipattaM yo na gRhaNAtyadattam // 33 // anvaya : yaH adattam na gRhNAti vipat taM pariharati durgati taM na ikSate sugatiH taM spRhayati bhavArtiH taM muJcate kIrtiH taM abhisarati samRddhiH taM vRNIte siddhiH taM abhilssti| zabdArtha () je (tam) na ApeluM na) nathI (mRAAti) leto hato tene vipata) vipattio (pariharati) choDI de che. (kutiH) kaSTadAyaka dazA (ta) tenA sAme ( rUkSate) jotI nathI. (sutiH) sukhadAyaka dazA (taM) tene (pRdayati) cAhe che. (vArti) saMsAranI sarve pIDAo (ta) tene (muti) choDI de che. (jAti) yazaH (ta) tenI pAse (milarati) Ave che, (samRddhi) ezvarya () teno (vRta) svIkAra kare che. (siddhiH) aNimAdi aDasiddhi (ta) tenI (miti) abhilASA kare che. 33 bhAvArtha : je manuSya adatta leto nathI te manuSyane Apatti choDI de che. kaSTadAyaka dazA tenA sAmuM jotI nathI. sukhadAyaka sthiti tene cAhe che. saMsAranI pIDAo to tene choDI de che, yazaH enA sAme Ave che, ezvarya pote ja eno svIkAra kare che, ane aNimAdi 34 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhio paNa evA puruSanI IcchA kare che. / / 33 / / vivecana H granthakArazrI prathama zlokamAM kahe che ke je manuSya koInA ApyA vagara koI padArtha leto nathI. sAthe ja ApanAra ghaNA hoya, padArtha paNa ghaNA prakAranA hoya paNa potAne jenI AvazyakatA na hoya to ApavA chatAM paNa tene na lenArA AtmAone zuM lAbha thAya che tenuM saMkSepamAM prathama zlokamAM varNana kare che. adatta agrAhIne Apattio pIDatI nathI. enI pAse evuM puNya bala bheguM thAya che ke kaSTadAyaka dazA to enI sAmuM ja na jue ane e puNyabalathI satata sukhadAyaka sthitimAM ja te rahe, saMsAranI AdhI, vyAdhi, ane upAdhi to enA puNya baLanI sAme UbhI ja na rahI zake tene choDI de ane e puNya baLanA pratApe ene yazaH ghare beThAM maLI jAya che. ene yazaH meLavavA mATe kAMI karavuM paDatuM nathI. ezvaryatA pote ja enA puNyabaLathI AkarSAIne enI pAse Ave ane aNimAdi AThe siddhio satata ema IcchA karatI hoya che ke ame evA adatta agrAhI puruSanA kaMThamAM varamALA paherAvIne enA caraNamAM ja AloTIe. ema prathama zlokamAM adatta agrAhIne maLanArA lAbhonI vAta karIne hajI ene zuM zuM lAbha thAya che te batAve che. chaMda - zikhariNIvRtta adattaM nA''datte kRtasukRtakAmaH kimapiH yaH, zubha zreNistasmin vasati kalahaMsIvakamale / vipattasmAd dUraM vrajati rajanIvAmbaramaNe, vinItaM vidyeva tridivazivalakSmIrbhajati tam // 34 // anvaya H yaH kRtasukRtakAmaH kimapi adattam na Adatte tasmin zubhazreNiH kamale kalahaMsI iva vasati tasmAt vipat aMbaramaNeH rajanI iva dUraM vrajati tridivazivalakSmI vidyA vinIta va tam (savA) matiA zabdArtha : (yaH) je puruSa (taM sutAmaH) karyA che puNya prApta karavAnA mano2tha jeNe (evo thaIne) (mipi) kAMIpaNa (avattam) na ApeluM (na avatte) leto nathI (tasmin) te puruSamAM (zukhazreHi) kalyANanI zreNi (matte) kamalavanamAM (tanneMsI) kalahaMsInI strInI (va) jema (vasati) rahe che. (tasmAt) te puruSathI (vipat) vipatti saMkaTa (aMvaramaLe) sUryathI (rananI va) rAtrinI jema ( vranati) dUra thaI jAya che. tathA (triviziva takSmI) trailokyanI zubha rAjyalakSmI paNa (vidyA) jJAna (vinIta) namratAne prApta thAya che (va) tema (tam) te puruSane nirantara (manati) seve che. 34 // bhAvArtha : puNya prApta karavAnA manoratha karIne je bhavyAtmA kAMI paNa adatta leto nathI te puruSamAM kamalavanamAM kalahaMsa pakSInI strI rahe che tema kalyANanI zreNi rahe che. sUryathI 35 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtri jema dUra thAya che tema adatta na levAthI vipattiyo dUra thaI jAya che. vidyA, vinaya ane namratAthI ja maLe che. tema traNe lokanI rAjyalakSmI adatta grahaNa na karanAranA caraNa seve che. |3 vivecana : granthakArazrI kahe che ke je bhavyAtmA puNya prApta karavAnA manoratha kare che arthAt jene mokSa meLavavAnA manoratha thaI gayA che evo bhavyAtmA kAMIpaNa padArtha ApyA vagara le ja nahIM, te puruSanI aMdara kalyANanI zreNio rahe che te konI jema to kahyuM ke jema kamalavanamAM kalahaMsa pakSInI strI enAthI dUra thAya nahIM enI jema enAthI e zreNio dUra thAya nahIM. e bhavyAtmAthI vipattio dUra jAya che konI jema to kahyuM ke jema sUryanA udayathI rAtri dUra thAya che tema ane jJAna namra vyaktine prApta thAya che tema traNe lokanI zubha rAjyalakSmI evA adatta agrAhIne prApta thAya che. ahIM koI jo zaMkA kare ke puNya prApta karavAnI vAtane Apa mokSa meLavavAnI sAthe kema joDo cho?, kAraNa ke puNya prApta karavAnA manorathamAM to saMsAranA sukhonA manoratha paNa AvI zake che to enA pratyuttaramAM samAdhAnamAM kahevAnuM ke granthakArazrI je rIte adatta agrAhInI vAta kare che te samyagU dRSTi AtmAne ja ghaTe che ane enA manoratha mokSa meLavavAnA ja hoya che. bIjI vAta Aja zlokamAM zubha zreNi zabdano prayoga karyo che to jinazAsanamAM upazamazreNi ane kSapakazreNi e bene ja zubhazreNi kahI che ane te mokSanI bhAvanAvALAne ja maLe che. tethI ahiM "kRtasukRtakAma:' nA arthamAM mokSa meLavavAnA manorathane sevanAra bhavyAtmA e artha karavo yogya lAge che. ane mugdhaloko mATe to bhautika sukhArtha puNyanI vAta paNa ghaTe ja che. tethI koI virodha thato ja nathI. 34 adattAgrAhIne lAbhanI vAta kahIne have adatta grahaNa kevI rIte anarthakArI che te batAve che. chaMdra - zArdUttavizvAhitavRtta yannivartitakIrtidharmanidhanaM sarvAgasAM sAdhanaM, pronmIladvadhabandhanaM viracitakilaSTAzayodbodhanam / daurgatyaikanibandhanaM kRtasugatyAzleSasaMrodhanaM, protsarpatpadhanaM jighRkSati na tImAnaMdattaM dhanam // 35 // anvaya : dhImAn tat adattam dhanam na jighRkSati yat nirvattitakIrtidharmanidhanaM sarvAgasAM sAdhanaM pronmIladvadhabandhanam viracitakliSTAzayodbodhanam daurgatyaikanibandhanam kRtasugatyAzleSa saMrodhanam protsrptprdhnm| zabdArtha (dhImAna) buddhimAna puruSa (tat sattama) te na ApeluM arthAt coreluM (dhanama) dhanane (na nivRkSati) jovAnI paNa icchA karatAM nathI (kAraNa ke) (yata) je (corelo padArtha) nirvartitIrtidharmInadhana) kIrti ane dharmano nAza karanAra che (ane) (sarvoDaDAsA) Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva aparAdhono sarve doSono (sAdhana) sAdhanabhUta che arthAt (sarva doSo enAthI thAya che) tathA (promItadUdhabandhanam) vadha ane kaida karAvanAra che (ane) (viracitaMtiSTAzayojJodhanam) duSTa hRdayane jagADanAra che. (tat) (vautyikanivandhanam) durgati apAvanAra che (ta sutkArateSasaMrodhanam) puNya ane sadgatinI prAptine rokanAra che. vizeSa to zuM (protsarvapradhanam) mRtyune paNa ApanAra che. AthI adattagrahaNa sarvathI choDavA yogya che. 35 bhAvArtha : buddhimAna puruSa je hoya te koIe na ApeluM arthAt coreluM letAM nathI. kAraNa ke je kIrti ane dharmano nAza karanAra che, sarva doSone utpanna karanAra sAdhana che. vadha ane kaida (baMdhana) karAvanAra che. cittane duSTa karanAra che, durgati apAvanAra che, puNya ane sadgatine rokanAra che, ethI paNa vizeSa te mRtyune AmaMtrita karanAra che. AvA kAraNothI adatta sarvathA tajavA yogya ja che. 35 // vivecana : granthakArazrI prathamanA be zlokomAM adatta agrAhIne thanArA lAbhonI vAta karIne have adatta grahaNa kaI rIte alAbhakartA che te batAve che. adatta agrAhIne buddhimAna vizeSaNathI upamita karIne e darzAvyuM ke adatta grahaNa ka2nA2 buddhihIna hoya che tene sArA sArano viveka hoto nathI. tethI ja te kIrti ane dharmano nAza karanAra adatta grahaNa kare che. jenAthI sarva prakAranA doSo utpanna thAya che. aparAdhonI utpatti enAthI vadhe che. A bhavamAM paNa corelo mAla lenArane baMdhanamAM jakaDAvuM paDe che. kyAreka phAMsInA mAMcaDe caDavuM paDe che. manane malina banAvIne durgatinA daliyA bhegA karAvI adattAdAna durgatimAM mokalanAra che. sAthe sAthe puNya (dharma) ane sadgatine rokanAra che. e adattagrAhI dharma karI na zake ane sadgatimAM jaI na zake. granthakArazrI kahe che ke vizeSa to zuM kahuM A adattane lenAra AtmAnuM mRtyu paNa atizIghra thaI jAya che. kAraNa ke adatta lenAra satata ciMtA magna raheto hoya che. ene pakaDAvAno ane enA dhanane paNa koI laI na jAya eno bhaya satata hoya che. tethI tenuM AyuSya ochuM thaIne te mRtyu pAme che. AvA kAraNothI jJAnIpuruSo adatta grahaNa karavAno niSedha kare che. tene tyAjya kahe che. / / 35 / / have cothI gAthAmAM punaH e adatta grahaNanA ja duSaNo batAvatA thakAM kahe che - chaMda - hariNIvRtta parajanamanaH pIDAkrIDAvanaM vadhabhAvanA, bhavanamavanI vyApivyApallatAdhanamaNDalam / kugatigamane mArgaH svargApavargapurArgalaM, niyatamanupAdeyaM steyaM nRNAM hitakAGkSiNAm // 36 // anvaya : (yaH) parajanamanaH pIDAkrIDAvanaM vadhabhAvanAbhavanam avanI vyApi 37 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApallatAghanamaMDalam kugatigamane mArgaH svargApavargapurArgalam steyaM hitakAGkSiNAm nRNAM niyataM anupaadeym| zabdArtha (pararjhanamanaH pIDAkjhoDAvana) bIjA manuSyonA manane pIDA ApavAmAM krIDAvananI jema A adattAdAna che. ane (vadhamAvanA mavanam) bIjAne mAravAnI bhAvanAnA mahala rUpamAM che (avanI vyApi vyApactAnamaMDanama) sarva pRthvI para phelAyelI vipatti rUpI velonA mATe meghamaMDalanI jema che (ti mane mA) asadgati javA mATenA mArga rUpa che. (svapavApurAma) svarga ane mokSa nagaramAM Agala samAna che. AvuM A (teya) corInuM kArya hitAkSiTIm nRri) hita cAhanAra puruSonA mATe niyata) nizcayathI (anupAyama) tajavA yogya che. li36 bhAvArtha: A cauryakarma bIjA AtmAonA manane kaSTa ApavA mATe jANe krIDA karavAnA vana jevuM che, bIjAne mAravAnI bhAvanAnA makAna samAna che, sarva pRthvI upara prasarelI ApadA rUpI velonA mATe meghaghaTAnI samAna che, durgatiyomAM javA mATe mArga rUpa che ane svarga ane mokSamAM javA mATe AgaLA samAna che tethI ja A corInuM kArya potAnA AtmAnuM hita IcchanAranA mATe vAstavamAM tajavA yogya che. 36/ vivecana : granthakArazrI cothA zlokamAM corInuM kArya zA kAraNe aniSTa karanAra che tene samajAvatAM thakAM kahe che ke A coryakarma bIjA AtmAone jenuM dhana corAya ene mAnasika kaSTa pahoMcADavAmAM krIDAvana samAna che. udyAnamAM krIDA karanAra jema tyAMnI vanaspatine pIDA pahoMcADe che tema corI karanAra bIjA AtmAne mAnasika pIDA Ape che. temaja bIjA AtmAone mArI nAkhavAnA vicAronuM bhavana che. coryakarma karanAranA hRdayamAM bIjA jIvone mAravAnI buddhi AvI jAya che ane A cauryakarmane jagatamAM rahelI vipattionA siMcanamAM meghaghaTA samAna darzAvIne kahyuM ke corI karanAra jagatanI sarve vipattione potAnA ghare bolAve che. aMtima hita zikSA ApatA kahyuM ke A coryakarma AtmA mATe svargamAM javA mATe ane mokSamAM javA mATe AgaLA samAna che. jema koInA gharamAM javuM hoya paNa AgaLo mArelo hoya to tyAM javAya nahIM tema cauryakarma rUpI AgaLo svarga ane apavarga rUpI mahalane lagADanAra kaI rIte svarganagara ane mokSanagaramAM jaI zake? e mATe ja sarve jJAniyoe eka avAje kahyuM che ke potAnuM hita IcchanAre nizcayathI teya (caurya) karmane choDI ja devuM joIe. ll36/ have granthakArazrI zIla prakaraNanI vyAkhyA karatAM thakAM kahe che ke - zIla prakaraNam __ chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta kAmArtastyajati prabodhayati vA svastrIM parastrIM na yaH,' 1. A lAIna koIka pratamAM cothI ApelI che. 38 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ dattastena jagatyakIrtipaTaho gotre maSIkUrcaka, . zcAritrasya jalAJjalirguNagaNArAmasya dAvA'nalaH - satasattApalAM zivapuradvAre vAro TUDha: reza anvaya : yaH kAmAtaH svastrIM na prabodhayati parastrIM na tyajati tena jagati akIrtipaTahaH, dattaH gotre maSIkUrcakaH dattaH cAritrasya jalAJjaliH guNagaNArAmasya dAvAnalaH sakalApadAM saGketaH (tadvat) zivapuradvAre dRDhaH kpaattH| zabdArtha (yaH mArta) je kAmAsakta AtmA (svastrI) potAnI patnIne ( pravothati) samajAvato nathI ane (52) bIjAnI strIne (na tyati) choDato nathI. (tene) te puruSe te AtmAe (nAti) saMsAramAM ( krItipaTa:) apajazanuM nagArU () vagADyuM che ane (gotra) potAnA kulamAM (maSivUrva) kAlimAnuM potuM (uttara) daI dIdhuM che ane (vAritra:) saccaritra Upara (nanISmati) pANInI aMjali reDI dIdhI che. ane (ITUTIR maca) guNonA samUha rUpI upavana mATe (vAvADanaH ) dAvAnalanI jema che. (sanI vAM) sarva ApadAo mATe ( taH) IzArAnuM saMketanuM sthAna che. (tenI jema) (zivapuradvAra) mokSamArganA dvAra para (vRDhapATa) daDha daravAjA samAna che. mai37ll bhAvArtha : vAsanAmAM Asakta je AtmA potAnI strIne kAmabhoganI bhayaMkaratA samajAvato nathI. parastrInA saMgane tajato nathI te puruSa te AtmAe, saMsAramAM apayazanuM nagArU vagADyuM, potAnA kULanI AbarU upara kAlimA potI, saccAritra sadAcAritA upara jalanI aMjalio choDI, guNonA samUharUpI udyAnamAM dAvAnala pragaTAvyo, jagatanI sarva vipattione nimaMtraNa ApyuM ane mokSamArganA dvAra para majabuta kapATo daravAjAo jaDI dIdhA che. II37ll vivecana granthakArazrI zIla prakaraNanA prathama zlokamAM abrahmanA sevana karanArane zuM zuM alAbha thAya che te darzAvatAM thakAM kahe che ke - kAmAsakta vAsanAthI pIDita je AtmA potAnI strIne vAsanAthI mukta thavA mATe samajAvato nathI ane bIjI strIono saMsarga na karavAno niyama leto nathI te AtmA A saMsAramAM potAno apayaza gavAya, bhaviSyamAM paNa gavAto rahe e mATenuM nagArUM vagADe che, enI bApa-dAdAonI arjita kAM potAnI arjita ijjata AbarU rUpI sapheda divAra para kAlakha (kAjala)nuM potu mArI de che ane saccAritranuM mAre pAlana karavuM nathI e mATe eNe jalanI aMjalI (hAtha pANI) choDI ane guNonA samUharUpI je udyAna zIlanI . suvAsathI mahekatuM hatuM emAM dAvAnala lagADI dIdho, jagatamAM jeTalA prakAranI vipattio che, zArIrika ane mAnasika e sarvene bolAvavAno saMketa karI dIdho. nimaMtraNa ApI dIdhuM ane mokSa mArganuM khAsa zIlapAlana rUpI kAra che enA para majabuta zIlA jevA daravAjA jaDI dIdhA. A rIte zIlanuM pAlana na karanAra AtmA mokSamAM javA mATe ayogya banI 39 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che ane jagatamAM satata du:kho ja meLave che. II37 / / have bIjA zlokamAM zIla pAlananuM mahattva darzAvatAM thakAM kahe che ke - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta vyAghravyAlajalAnalAdivipadasteSAM vrajanti kSayaM, kalyANAni samullasanti vibudhAH sAnnidhyamadhyAsate; kIrtiH sphUrtimiyartiyAtyupacayaM dharmaH praNazyatyaghaM, svarnirvANasukhAni sannidadhate ye zIlamAbibhrate // 38 // anvaya H ye zIlam Abibhrate teSAM vyAghravyAlajalA'nalAdivipadaH kSayaM vrajanti kalyANAni samullasanti vibudhAH sAnnidhyam adhyAsate kIrtiH sphUrtim iyarti dharmaH upacayaM yAti aghaM praNazyati svarnirvANasukhAni sannidadhate / zabdArtha : (ve) je AtmA (zItam) saccaritrane sadAcArane (Avidmate) dhAraNa kare che (teSAM) te AtmAonI (vyAghravyAtanatAnanAvivipaH) vAgha, sApa, jala, agni AdinI ApadAo (kSayaM vranatti) no nAza thAya che. (jyAni) kalyANakArI kAryono (samutttasanti) vikAsa thAya che (vivrudhAH) devagaNa (sAnnidhyam) teonA sAnnidhyamAM (adhyAsate) 2hevAnuM kare che (nairtiH) moTAI (sphUrtim) vikAsane (pati) pAme che. (dharma) teono dharma paNa (upavayaM) vRddhine (yAti) pAme che (ayaM prAti) teono pApa nAza thAya che tathA (svanirvAMgasuAni) svarga ane nirvANanA sukha paNa (zIlavaMta puruSane) (sannidhate) prApta thAya che. 38 // bhAvArtha : je AtmA sadAcArane dhAraNa kare che te AtmAonI vAgha, sarpa, jala, agni AdinI aneka Apattio nAza thaI jAya che. kalyANakArI kAryono vikAsa thAya che. devatAo teonI pAse rahevAnuM kare che. moTAI vikAsane pAme che. teono dharma paNa vRddhine pAme che. teonA pApono nAza thAya che ane svarga ane nirvANanA sukho evA zIlavaMta puruSone prApta thaI jAya che. II38 // vivecana : granthakArazrI zIla mahAtmya darzaka bIjA zlokamAM kahe che ke A zIlanuM pAlana eTale kevaLa kAyAthI abrahma sevanano tyAga eTaluM ja nahIM paNa zIla eTale sadAcAra, mana, vacana, kAyAthI karaNa, karAvaNa ane anumodana ema traNe yoga ane traNe karaNa vaDe asadAcArano tyAga ane sadAcAranuM pAlana enuM ja nAma zIla, eTale ja to 'tavesuvAjhattama haMmaghera' sarve tapomAM, sarve anuSThAnomAM uttama anuSThAna brahmacaryanuM pAlana karavuM kahyuM che. e zIla pAlana karanAra AtmAne vAgha, sarpa, jala ane agni AdinA kevA paNa kaSTadAyaka upasargo hoya yA anukULa upasargo hoya e sarve vipadAono ja nAza thaI jAya che. enA kAryomAM Atma kalyANakArI kAryono vikAsa thAya che. pUrvanA karatAM paNa have vizeSa AtmahitanA kAryomAM pravRti karavAnI bhAvanA thAya che. devatAo paNa evA 40 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavaMta puruSonI pAse rahevAnuM kare che. e AtmAonI yazogAthA vistArane pAme che, te AtmAonA pApo nAza thaI jAya che temaja svarga ane mokSa sukhanI paNa prApti zIlavaMta puruSane thAya che. 38 have trIjA zlokamAM zIla pAlananA phaLane darzAvatAM thakA kahe che ke - chaMdra - mAlinIvRtta - haratikulakalaGka lumpate pApapaGka, sukRtamupacinoti zlAghyatAmAtanoti; namayati suravarga hanti durgopasarga, racayati zucizIlaM svargamokSau salIlam // 39 // anvayaH zuci zIlam, kulakalaGkaharati, pApapaGka lumpate, sukRtaM upacinoti, zlAghyatAm Atanoti, suravargam namayati, durgopasarga hanti (tathA) svargamokSau salIlam rcyti| zabdArtha : (zurizInama) pavitrazIla (bhuja) kulanA koI kalaMkanuM (hRti) haraNa kare che (pApa) pAparUpI kIcaDane (tumpa) dhoI nAMkhe che (sukRta) puNyakAryonI (3pavinoti) vRddhi kare che. (zIdhyatAnuM) prazaMsAne (mAtanoti) vistAre che (surava) devatAone paNa (namati) namAve che ( 6pa) bhayaMkara upadravone (hRtti) miTAve che. (tathA) (svamokSa) svarga ane mokSane paNa (sItam) lIlAmAtramAM ( 8vyati) banAve che prApta karAve che. 39 bhAvArtha : pavitrazIlanuM pAlana e AtmAnA kulanA kalaMkanuM haraNa kare che. pAparUpI kIcaDane sApha kare che, puNyakAryonI vRddhi kare che, enI prazaMsAne vistarita kare che, devatAone paNa namAve che. bhayaMkara upadravone miTAvI de che ane svarga tathA mokSa ne paNa lIlA mAtramAM prApta karAve che. 39. vivecana granthakArazrI zIla pAlana karanArane zuM zuM lAbha thAya che te darzAvatA thakAM kahe che ke je AtmA zIlanuM pAlana kare che tenI khAnadAnI para pUrvanA azubha karmanA udayakALathI koI kalaMka AvI gayuM hoya to paNa te A zIla pAlana dvArA dUra thaI jAya che. pApa rUpI kIcaDane dhoIne AtmAne svaccha banAve che. dharmakAryonI vRddhi karAve che. zIla pAlananuM kartavya aneka prakAranA dharmakAryomAM vRddhi karAve che. e AtmAnI prazaMsAne vistRta kare che. devaloka sudhI zIlanI sugaMdha pahoMcI jAya che ane e devatAo enA caraNamAM namaskAra kare che. zIlapAlananA pratApe bhayaMkaramAM bhayaMkara upasargo vighno dUra thaI jAya che ane svarga ane mokSanI prApti lIlA mAtramAM karAvI de che. 39 A rIte zIlapAlananI mahimA darzAvatA thakAM cothI gAthAmAM zIlapAlana karanArane vizeSa zuM phaLa thAya che te kahe che. 41 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta toyatyagnirapi sUjatyahirapi vyAgho'pi sAraGgati, ___vyAlo'pyazvati parvato'pyupalati kSveDo'pi pIyUSati; vighno'pyutsavati priyatyarirapi krIDAtaDAgatyapAM nAtho'pi svagRhatyaTavyapi nRNAM zIlaprabhAvAd dhruvam // 40 // anvaya : nRNAM zIla prabhAvAt dhruvam agniH api toyati ahiH api srajati vyAghraH api sAraGgati vyAlaH api azvati parvataH api upalati kSveDaH api pIyUSati vighnaH api utsavayati ariH api priyati apAMnAthaH api krIDAtaDAgati, aTavI api svagRhati / / 40 // zabdArtha (7) manuSyonA (zInaprabhAvIta) sasvabhAvanA prabhAvathI zIla-sadAcArI pAlananA pratApathI, (dhruvam) nizcayathI ( niH pi) Aga paNa (toyati) pANInI jema zItala banI jAya che. (diH Ni) sarpa paNa (tranati) phUlamAla banI jAya che. (H gi) khUMkhAra vAgha paNa sArAti) haraNiyAnI jema sarala banI jAya che. (vyaHi pi) madonmatta hAthI paNa (mati) avanI jema sukhapUrvaka besAya tevo thaI jAya che. (parvataH a9i) UMco pahADa paNa (3pati) nAnA patthara jevo thaI jAya che. (gheDa vi) viSe paNa (pIyUSati) amRtanI jema guNakArI bane che. vipnaH mA) upadrava paNa utsavati) mahotsava banI jAya che. (rika aNi) zatru paNa priyati) mitranI jema banI jAya che. (pAMnAthaH vi) samudra paNa (%IDItaDI ti) krIDAsarovara thaI jAya che (naTavI pa) jaMgala paNa (svagRti) potAnA ghara jevuM thaI jAya che. 40. bhAvArtha mANasonA zIlapAlananA prabhAvathI nizcayathI agni paNa jalanI jema ThaMDaka ApanAra bane che, sarpa puSpamALa banI jAya che. khUMkhAra vAgha paNa haraNa jevo sarala banI jAya che, duSTa hAthI paNa azvanI jema sukhAroha banI jAya che. parvata paNa nAnA pattharanI jema banI jAya che. viSa paNa amRtanI jema kArya karanAra bane che. upadrava paNa mahotsavanA jema (javo) thaI jAya che. zatru paNa mitra samAna thaI jAya che. samudra kriIDA sarovara thaI jAya che. ane jaMgala paNa potAnA rahevAnA ghara jevuM thaI jAya che. teoll vivecana : granthakArazrI zIlapAlananA mahattvane darzAvatA cothA zlokamAM kahe che ke je je mAnavo zIlapAlana kare che temanA te sasvabhAvanA prabhAvathI e AtmAo mATe Aga paNa pANInI jema ThaMDaka ApanAra thaI jAya che. Aga emane bALe nahIM paNa jala banIne jIvADe che. sarpa paNa emanA gaLAmAM puSpamALa banIne emanI zobhAmAM vadhAro kare che. emanI suvAsane vistAra che. khataranAka vAgha jevuM prANI emanI pAse haraNanI jema sIdhuM ane sarala banIne rahe che. madonmatta hAthI paNa emanA mATe ghoDAnI jema sukhapUrvaka 42 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ besavA jevo thaI jAya che. uMco parvata paNa emanA mATe nAno pattha2 thaI jAya che. emane koI viSa ApI de to te paNa amRtanuM kAma kare che. deva mAnava tiryaMcAdi kRta upadravo paNa emane mahotsava mATe thaI jAya che. emanA zatruo paNa zIlapAlananA pratApe mitra banIne Ave che. kinAro na dekhAya evo samudra paNa eone krIDA ka2vAnuM sarovara banI jAya che. arthAt A zIlapAlana karanAra vyaktine koIpaNa jAtanuM kaSTa pUrvakRta azubhodayanA kA2Ne AvI jAya to te paNa sukha ApanAra banIne aMte mokSa sukha ApanAra bane che. ||4|| ema granthakArazrIe cAra zlokamAM zIla mahAtmya varNavIne have parigraha tyAga prakaraNane varNavatAM kahe che ke - parigraha tyAga prakaraNam chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta kAluSyaM janayan jaDasya racayan dharmadrumonmUlanaM, kliSyannItikRpAkSamAkamalinIlabhAmbudhiM vardhayan maryAdAtaTamuTujan zubhamanohaMsapravAsaM diza nkiM na klezakaraH parigrahanadIpUraH pravRddhiM gataH // 41 // anvaya H pravRddhiM gataH parigrahanadIpUraH jaDasya kAluSyaM janayan dharmadrumonmUlanaM racayan nIti-kRpA-kSamA- kamalinI klizyan (tadvat) lobhAmbudhiM vardhayan maryAdAtaram udrujan ( evaM ) zubhamanohaMsapravAsaM dizan kiM klezakaraH nA zabdArtha : (pravRddhi) vRddhine (taH) pAmelo (parigrahanavIpUH) parigraha pratyeka padArthanA saMgrahanI bhAvanA rUpI nadIno pravAha (naDasya) mUrkha AtmAonA cittamAM (hrAnuSyam) kaluSatA pApa pravRttine (nanayana) utpanna karIne (dharmadrumonUtana) dharmarUpIvRkSanuM unmUlana (ravayana) karIne (nIti-pA-kSamA-matinIH) nIti, kRpA, kSamArUpI kamalonI vanAvalIne (tAizyana) murajhAvIne (tenI jemaja) (lobhAvrudhi) lobharUpI samudrane (varSayana) vadhArIne (maryAvAtara) maryAdArUpI kinArAne (jjunas) toDIne (zumananoosapravAsa) sAttvikavicAra rUpI haMsane paradeza (vizana) mokaLIne ()i zuM (vaktezaraH) kleza utpanna karanAra (7) nathI? apitu Avo parigraha jarUra du:khadAyI ja che. 41 bhAvArtha : vRddhine pAmelo parigrahanI bhAvanA rUpI nadIno pravAha mUrkha AtmAonA cittamAM pApa pravRttine vadhA2vA chatAM, dharma rUpI vRkSanuM unmUlana karatAM chatAM, nIti-kRpA ane kSamA rUpI kamalonI vanAvalIne murajhAvatA chatAM, lobha rUpI samudrane vadhA2vAM chatAM, maryAdA rUpI kinArAne toDatA chatA, sAttvika vicAra rUpI haMsane paradeza mokalatAM chatAM zuM duHkhane utpanna karanAra nathI? arthAt e parigraharUpI nadInuM pUra avazya duHkhanuM ja kAraNa che. 41 // 43 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana : granthakArazrI parigraha tyAga prakaraNamAM parigrahathI thatA nukazAnone darzAvatAM thakAM prathama zlokamAM kahe che ke - A parigraha rUpI nadInuM pUra jyAre vRddhine pAme che tyAre jaDa-mUrkha AtmAonA cittamAM pApa pravRttine utpanna kare che. parigraha e pApanuM mULa che ema Agamokta vAta karIne AgaLa kahyuM ke A parigraha dharmarUpI vRkSano nAza kare che. parigraha meLavavAmAM Asakta vyaktine dharmakriyA karavAno samaya ja maLato nathI. A parigraha meLavavAnI bhAvanAvALo nIti-dayA ane kSamA rUpI kamalanI vanAvalIne to murajhAvI de che. kAraNa ke A vanAvalI saMtoSarUpI jalathI navapallavita rahe che. e jalanuM siMcana na thAya tyAre guNo rUpI vanAvalI murajhAI jAya che ane e lobha rUpI samudrane to vadhAre che. (nannAlAotannAoddo) jyAM lAbha tyAM lobha, vALI Agamokta vAta ahIM batAvI che ke jema jema parigraha vadhe tema tema lobha vadhe che. ane ethI e maryAdA rUpI kinArAne toDI nAMkhe che. lobhI lAlacI vyaktine koI jAtanI vyavahArika maryAdA paNa rahetI nathI. ane evo AtmA sAttvika vicAra rUpI hRdayane to azubha vicAro rUpI paradezanA pravAse mokalI de che. arthAt e parigrahanA lobhI vyaktimAM zubha vicAro Ave ja nahIM ane tethI ja AvA kAraNothI kayAM kayAM duHkhone te nimaMtraNa na Ape? arthAt Ape ja, eTale ja Avo parigrahano moha jarUra du:khadAyI ja che. 118911 have bIjA zlokamAM parigraha kevo che te darzAvatAM kahe che ke - chaMda - mAlinIvRtta kalahakalabhavindhyaH krodhagRdhazmasAnaM, vyasanabhujagarandhraM dveSadasyupradoSaH sukRtavanadavAgnirmArdavAmbhodavAyu rnayanalinatuSAro 'tyarthamarthAnurAgaH // 42 // anvaya : atyartham arthAnurAgaH kalahakalabhavindhyaH krodhagRdharamasAnaM vyasanabhujagarandhraM dveSadasyupradoSaH sukRtavanadavAgniH mArdavAM'bhodavAyuH nayanalinatuSAraH / zabdArtha : (atyartham) atyaMta vadhA2e (arthAnuALaH) dhanAdisaMgrahano bhAva prema (hi tamavindhya) kalaharUpI hAthInA bALaka mATe vindhyAcalanA parvata samAna che. (jodhaIpraznasAnaM) krodharUpI gIdha mATe zmasAna jevo che. (vyasanamunArandra) du:kha rUpI sarpa mATe bilanI jema che. (dveSavastuproSaH) dveSarUpI corane sukha ApavA mATe rAtrinA prAraMbha jevo che. (sutavanavAntiH) puNya rUpI vanane bALavA mATe dAvAnala agni samAna che. (mArvavAmmovavAyuH) sajjanatArUpI vAdaLAo mATe vAyunI samAna che. ane (nayanatinatRSAH) nyAyarUpI kamalanA mATe barmanI jevo che. / / 42 / 44 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha vadhAre pramANamAM dhanAdi padArthanA saMgrahanI Asakti kalaharUpI hAthInA bALako mATe vidhyAcalanA pahADa samAna che. krodharUpI gIdhaDAM mATe zmazAna samAna che, duHkha rUpI sApa mATe bila jevo che. TheSa rUpI cora mATe rAtrinA prAraMbha samAna che. puNyarUpI vanane bALavA mATe dAvAnaLa samAna che. sajjanatA rUpI vAdaLA mATe vAyuM che ane nyAyarUpI kamala mATe barpha samAna che. 142 vivecana granthakArazrI bIjA zlokamAM parigraha bhego karavAno prema Asakti konA jevI che te darzAvatAM dRSTAMto dvArA batAve che ke jema hAthInA bALakone vidhyAcala parvata kalaha-laDAI karavA mATe mokaLu medAna Ape che tema parigraha laDAI-jhagaDA karavA mATenuM mokaLuM medAna che. jema gIdha pakSI masAnamAM mAMsa joIne AnaMdathI rahe che tema krodharUpI - gIdha parigrahanI mamatAvALAnA hRdayane masAna mAnIne rahe che. arthAt te satata krodha karatA rahe che. jema sApa bilamAM AnaMdathI rahe che tema duHkha rUpI sarpa parigrahanI mamatA rUpI bilamAM AnaMdathI rahe che. arthAt parigrahano lAlacu duHkhI hoya che. jema corone rAtrino prAraMbha AnaMdadAyaka lAge che teo vicAre che ke have thoDIvAramAM corI karavA mATe jaIne mAla laIne AvazuM tema ASa mATe parigrahanI Asakti AnaMdadAyaka che. arthAt parigrahamAM Asakta AtmAmAM dveSa bhAva rahelo hoya che. jema vanane dAvAnaLa agni bALIne rAkhamAM palaTAve che tema parigrahanI mamatA sukRtorUpI vanane puNyarUpI vanane bALIne rAkha karI de che. jema vAdaLAone vAyu vikherI nAkhe che tema sajjanatA rUpI vAdaLAone parigrahanI mamatArUpI pavana vikherI nAkhe che arthAt evA vyaktimAMthI sajjanatA cAlI jAya che ane jema kamalane hIma-barpha naSTa karI de che tema nyAya-nIti rUpI kamalane parigrahano premarUpI barpha naSTa karI de che arthAt e parigrahano premI nyAyane mAnato ja nathI, ene anyAya ja priya hoya che. have trIjA zlokamAM paNa parigrahanI Asakti kevI hoya che te batAve che. chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta pratyatho prazamasya mitramadhRtermohasya vizrAmabhUH, __ pApAnAM khanirApadAM padamasaddhyAnasya lIlAvanam vyAkSepasya nidhirmadasya sacivaH zokasyahetuH kaleH kelivezmaparigrahaH parihRteryogyo viviktAtmanAm // 43 // anvaya : prazamasya pratyarthI adhRteH mitraM mohasya vizrAmabhUH pApAnAM khaniH ApadAM padam asaddhyAnasya lIlAvanam vyAkSepasya nidhiH madasya sacivaH zokasya hetuH kaleH kelivezma viviktAtmanAm parihateH yogyH| zabdArtha je (prazamaJ) zAMtino (pratyarthI) zatru che (dhRteH) utAvaLano mitra) dosta che (moha) ajJAnane (vizrAmamU) vizrAma sthaLa che. (pApAnAM) pAponI (ni.) 45 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAna che. (Apa) ApadAonuM (pa) sthAna che. (sad dhyAnasya) kharAba vicArone (tItAvanama) khelavA mATe udyAna che. (vyAkSepasya) gabharAmaNano (nidhi) khajAno che (sa0) pAgalapana (makAna)no (vivAda) maMtrI che. (zorcA) duHkhanuM rahetu) kAraNa che (1) jhagaDAne (nivezmana) krIDA karavAnuM ghara che. Avo adhamaparigraha (viviktAtminAma) saMsAra tajelI AtmAo mATe sarvathA (parite) choDavA (yogya) jevo ja che. 43 bhAvArtha : je parigrahano prema zAMtino zatra che, utAvaLano dosta che, ajJAnanuM vizrAma Dla che, pAponI khANa che, ApadAonuM sthAna che, kharAba vicArone ramavA mATe udyAna che, gabharAmaNano khajAno che, pAgalapana (abhimAna) no maMtrI che, duHkhanuM kAraNa che, laDAI-jhagaDAne krIDA karavAnuM ghara che, Avo A adhama parigraha saMsAra tajIne sAdhu banelA AtmAoe sarvathA tajavo ja yogya che. 43 vivecana : granthakArazrI parigraha tyAga prakaraNanA trIjA zlokamAM parigrahano prema zuM zuM anartha kare che te batAve che ke - A parigrahano prema, zAMtino zatra che. arthAt e AtmAne zAMti rahetI nathI. temaja e je kArya karaze temAM utAvaLa haze, adhIrAI haze. kAraNa ke parigrahanI Asakti caMcaLatAne utpanna karIne e AtmAmAM utAvaLa utpanna karI de che. A Asaktine ajJAna mATe vizrAma sthaLa kahIne kahyuM ke e AtmA sArAsAranA viveka vagarano ajJAnI hoya che. pAponI khANa kahIne kahyuM ke parigrahano prema pApakAryo ja karAve che. ApadAonuM sthAna kahIne e AtmAne vipadAo choDatI ja nathI. kuvicArone ramavA mATe udyAna karIne kahyuM ke e AtmA satata bIjAnuM ahita karavAnA vicAromAM ja ramato rahe che. gabharAmaNano khajAno kahIne kahyuM ke e AtmA satata bhayabhIta rahe che. mAruM dhana, mArI milkata koI laI na jAya evo bhaya ene satata rahe che. pAgalapanano maMtrI kahIne kahyuM ke e AtmA pAgala nathI paNa pAgala jevA kAryo kare che. du:khanuM kAraNa karIne kahyuM ke AtmA parigrahane kAraNe satata du:khI ja hoya che. meLavavAnI ciMtA maLe to mukavAnI ciMtA, mukayA pachI rakSaNanI ciMtA ane koI laI jAya to mRtyunuM du:kha paNa AvI jAya. eTale A parigraha duHkhanuM ja kAraNa che. pachI laDAI mATe krIDAnuM sthAna kahyuM te e rIte ke parigrahanA pApe pitA, putra, bhAI-mAdIkarI-pati-patnI vacce paNa yuddha thayAnA dAkhalAo itihAsakAroe noMdhyA che. vartamAnamAM banI rahyA che. parigrahanA pApe to keTalAye nirdoSa AtmAonA prANa harI lIdhA che. AvI duHkhanI paraMparA sarjaka parigrahano sarvathA tyAga saMsAra tyAgioe eTale sAdhuoe to karavo ja joIe. kahevatamAM paNa kahyuM che ke "je sAdhunI pAse koDI e sAdhunI kiMmata koDInI." sAthe-sAthe gRhastha-zrAvake paNa parigraha paranI Asakti-mUcchane tyAgavA - parizrama karavo ja joIe. ll4rA , Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahanA pApathI lipta AtmAne upadeza ApatA thakAM cothA zlokamAM granthakArazrI chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta vahnistRpyati naindhanairiha yathA nAmbhobhirambhonidhi stadvallobhaghano ghanairapi dhanairjanturna santuSyati, natvevaM manute vimucya vibhavaM niHzeSamanyaM bhavaM,.. yAtyAtmA tadahaM mudhaiva vidadhAmyenAMsi bhUyAMsi kim // 44 // anvaya : yathA iha vahniH indhanaiH na tRpyati ambhonidhiH ambhobhiH na tRpyati tadvat lobhaghanaH jantuH ghanaiH api dhanaiH na santuSyati evaM na tu manute AtmA niHzeSaM vibhavam vimucya anyaM bhavaM yAti tat ahaM mudhAeva bhUyAMsi enAsi-kim viddhaami| zabdArtha (yathA) jema (3) A saMsAramAM (vahni) agni (zvanaiH) lAkaDA AdithI (na tRMti) tRpta thatI nathI ane (monidha) jema samudra (moma.) jalathI (ne tRti) tRpta thato nathI (ta) temaja (somana) atyaMta lobhI (natuM) prANI (pane pi) vadhAre paNa (dhane) dhanathI (te saMtuSyati) saMtoSita thato nathI to paNa (4) A pramANe ( manune) vicAra karato nathI ke (AtmA) A jIva (niHzeSa) sarva (vimavam) dhanane-vaibhavane (vimukhya) ahiM ja mUkIne (kanya mava) bIjA bhavamAM yAti) jAya che (tata) to (kadaM) hUM (mudhArava) vyartha ja (mUyAMti) ATaluM vadhAre (panAMti) pApone jiM vidhAmi) zA mATe karu? I44 bhAvArtha : jema A saMsAramAM Aga lAkaDA Adi padArthothI tapta thatI nathI ane samudra jalathI tRpta thato nathI te rIte atyaMta lobhI AtmA vadhAre meLavIne paNa tRpta thato nathI. to paNa A pramANe vicArato nathI ke A jIva sarvadhanAdi padArthone ahiM ja choDIne (ekalo ja) bIjA bhavamAM jAya che. to pachI huM vyarthamAM ja ATalA vadhAre pApone zA mATe karuM? 44. vivecana : granthakArazrI parigraha prakaraNanA cothA aMtima zlokamAM be dAkhalAo ApIne bhavyAtmAne kahe che - jema Aga, lAkaDA Adi padArtho dvArA zAMta thatI nathI paraMtu vizeSa prajvalita bane che. ane samudra game eTalI nadIonuM pANI emAM Ave to paNa e tRpta thAya nahiM temaja atyaMta lobhI AtmAo vadhAremAM vadhAre dhanAdi padArtho maLavAthI paNa tRpta thatAM nathI. AgamomAM spaSTa lakhyuM che ke lobha rUpI khADAnI koI divasa pUrti thatI ja nathI. cha khaMDano adhipati bIjA cha khaMDa meLavavAnI pravRtti kare che. granthakArazrI kahe che ke te Avo vicAra paNa karato nathI ke A AtmA sarva dhanAdi parigrahane choDIne ahIM 1. stadvanmoha iti pAThAntara Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUkIne bIjA bhavamAM cAlyo jAya che. to huM zA mATe vyarthamAM ATalA badhA pApo karuM? parigrahanA poTalA pApa karyA sivAya meLavAtA nathI. jo AtmA AvA vicAro karI le to enI parigraha pratyenI mamatA ati zIdhra naSTa thaI jAya ane te karmamukta banI zake che. parigraha paranI mamatA dUra thaI gaI to pachI bIjI mamatAo to bALelA doraDAnA vaLa jevI che te mamatAo dUra thatAM vAra lAgatI nathI. mATe pratyeka sAdhake prathama parigrahanI mamatA dUra karavAno prayatna karavo joIe. I44ll parigraha prakaraNanI vyAkhyA karyA pachI tyAga prakaraNamAM krodhanA pariNAmonuM varNana karatAM thakAM kahe che ke - krodha tyAga prakaraNam chevuM - zArdUlavikTohitavRtta yo mitraM madhuno vikArakaraNe savAsasampAdane, - sarpasya pratibimbamaGgadahane saptArciSaH sodaraH / caitanyasya niSUdane viSataroH sabrahmacArI ciraM, sa krodhaH kuzalAbhilASakuzalaiH pronmUlamunmUlyatAm // 45 // anvaya : yaH vikArakaraNe madhunaH mitraM, santrAsasampAdane sarpasya pratibimbaM, aGgadahane saptArciSaH sodaraH caitanyasya niSUdane viSataroH sabrahmacArI ciraM saH. krodhaH kuzalAbhilASakuzalaiH pronmUlaM unmuulytaam| zabdArtha (1) je krodha (vikAsa) ahita karavAmAM (madhunaH) dArUno mitra) dosta che. mitra che (sannIsampane) bhaya utpanna karavAmAM sarvazca) sarpanI (prativivu) chAyA che. (nava) zarIrane bALavAmAM (samarviSa:) agnino (so) sago bhAI che. ane (vaitanyasya) cetanatAne nipUrane) dUra karavAmAM vitaroH) viSa vRkSano (brahmavAra) cira ghaNA samaya sudhI sahapAThI sAthe bhaNanAra che. AvA A (krodha) krodhane (zAminISazAste) potAnuM kuzala cAhanAra AtmAoe (pronmatta) jaDathI (3mUlyatAm) ukheDIne pheMkI devo joIe. japA bhAvArtha je krodha ahita karavAmAM dArUno mitra che, trAsa, bhaya utpanna karavAmAM sarpanI chAyA samAna che, zarIrane bALavAmAM agnino sago bhAI che, cetanatAne dUra karavAmAM viSavRkSanA jevo ghaNA kALa sudhI sAthe bhaNelA jevo che. evA A krodhane potAnuM hita IcchanArA AtmAoe jaDathI jema bane tema ukheDIne pheMkI devo joIe. 4pA. vivecana granthakArazrI krodha tyAga prakaraNanA prathama zlokamAM krodha kevo che te darzAvatAM kahe che ke - A krodha svapara ahita karavAmAM dArUno mitra-dosta che. jema dArU pInAra potAnuM ane paranuM bhAna bhUlIne ahita kare che tema krodhAndha AtmA svapara bannenuM ahita kare che. 48 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAsa bhaya upajAvavA mATe sarpanI chAyA samAna che. jema sarpanI chAyAthI paNa lokone bhaya utpanna thaI jAya che tema krodha bIjA prANiyone bhaya upajAve che. zarIrane bALavA mATe agninA sagA bhAI jevo che. agni zarIrane bALe che tema krodhAgni zarIramAM prakaTa thatAM ja ene bALavAnuM kAma kare che. cetanatA-sajIvatAne dUra karavAmAM viSavRkSanA cirakAlanA sahapAThI jevo che. viSa cetanane acetana banAvI de che. arthAt prANIne mArI nAMkhe che. tema krodha ghaNI vakhata AtmAne mRtyunA mukhamAM dhakelI de che. tethI evA A krodhane potAnA AtmAnuM hita cAhanArAoe jema bane tema jaDamULathI ukheDIne pheMkI devo joIe. arthAt krodhane utpanna ja na thavA devo. 4pAI have bIjA zlokamAM tapAdidharmAnuSThAna karanArAoe e dharmAnuSThAnane krodhathI ' bacAvavA joIe tenuM varNana karatAM kahe che ke - chaMdra - harinIvRtta phalatikalitazreyaH zreNI prasUna paramparaH, prazamapayasA sikto muktiM tapazcaraNadrumaH / yadi punarasau pratyAsattiM prakopahavirbhUjo bhajati labhate bhasmIbhAvaM tadA viphalodayaH // 46 // anvaya : asau tapazcaraNadrumaH yadi prazamapayasA siktaH kalita zreyaH zreNIprasUna paramparaH muktiH phalati (parantu) punaH asau yadi prakopahavirbhUjaH pratyAsattiM bhajati tadA viphalodayaH bhasmIbhAvaM lbhte| zabdArtha (sau) A tapazvarakumaH) tapazcaryA rUpI vRkSa jo (prazamayasA) zAntirUpI jalathI (sikta) sIMcavAmAM Ave to (tizreyaH zrevIprasUna parampara) sArAmAM sArI kalyANanI zreNI rUpI puNya paramparAthI yukta thaIne (mukti) mokSarUpI phalane (mati) utpanna kare che. (ane) (punaH kasI vi) pAchu A (taparAdhanA) jo propavimunaH) krodharUpI agninI pratyAtti) samIpatAne (manati) seve che. (tarA) tyAre vizvanodaya:) : phala rahita thaIne viparIta (mammImAtaM namate) bhasmIbhUta thaI jAya che. jalIne rAkha thaI jAya che. 46I bhAvArtha: A tapazcaryA rUpI vRkSane jo samatArUpI pANIthI sIMcavAmAM Ave to te tapa vRkSa sArAmAM sArI kalyANanI zreNIrUpI puNya paramparAthI yukta thaIne mokSa rUpI phaLa utpanna kare che. e ja tapa rUpI vRkSa samIpamAM krodharUpI agnine rAkhavAmAM Ave to te vRkSa phalarahita thaIne rAkhamAM palTI jAya che. arthAt te tapArAdhanA niSphaLa jAya che..46| vivecana : granthakArazrI krodhatyAga prakaraNanA bIjA zlokamAM krodha dvArA kroDo varSonuM tapa phaLa hArI javAya che e darzAvatAM thakAM kahe che ke - jo tapArAdhanAne zAMti samatArUpI pANIthI siMcana karavAmAM Ave to te ArAdhanA 49 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI rIte kalyANanI zreNI rUpI puSpAdithI navapallavita jevI rahIne mokSarUpI phaLane acUka prApta karAve che. paNa jo mokSa phaLane prApta karAve evI tapAdi ArAdhanAnI pAse jo krodha rUpI agni mUkavAmAM Ave arthAt tapArAdhanA sAthe krodha karavAmAM Ave to te tapa phaLane to niSphaLa banAve ja che. ane kyAreka viparIta phaLa paNa prApta thaI jAya che. granthakArazrIe 'tapavarAvumaH' zabdano prayoga karIne eka vAtanI spaSTatA karI che ke krodha e tapanuM ajIrNa che. tapazcaryAnuM pAcana thAya eTalo tapa karavAmAM Ave, pAcana thAya e rIte karavAmAM Ave to ajIrNa utpanna ja na thAya. bIjI ArAdhanAo paNa krodhathI niSphaLa jAya che paNa tapa zabda mUkIne tapasvIone vizeSa jAgRta rahevAnuM sUcana karyuM che. kAraNa paNa che ke tapasvIomAM krodha vadhAre utpanna thato dekhAya che. II46 / / have trIjA zlokamAM krodhathI zuM zuM nukazAna thAya che te darzAvatAM kahe che ke - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta santApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamutsAdaya tyudvegaM janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte kaMlim / kIrtiM kRntati durmatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM, datte yaH kugatiM sa hAtumucitoroSaH sadoSaH satAm // 47 // anvaya H yaH santApaM tanute vinayaM bhinatti sauhArdaM utsAdayati udvegaM janayati avadyavacanam sUte kalim vidhatte kIrtim kRntati durmatim vitarati puNyodayaM vyAhanti kugatiM datte saH roSaH sadoSaH satAm hAtum ucitaH / zabdArtha : (yaH) je krodha (sattApa) paritApane (tanute) vistAre che (vinayaM) vinayaguNane (minatti) dUra kare che (sauhArda) maitrIbhAvane (utsAvayaMti) miTAve che (vvuAM) udvegane (nanayati) utpanna kare che. (avadyavananam) asatya vacanane (sUrta) utpanna kare che. (Rtim) kalahane (vitte) kare che (rti) kIrtine (ntati) kApe che. (tutim) durbuddhine (vitarati) vadhAre che (puchyovaM) puNyanA udayane (vyAhanti) roke che (ti) durgatine (vatte) Ape che (saH roSaH) te krodha (saroSaH) doSa sahita che. e mATe (sAm) satpuruSoe (hAtum avitaH) choDavA yogya che. II47 bhAvArtha : krodha paritApane vistAre che, namratAdi vinaya guNane dUra kare che. maitrI bhAvanAne naSTa kare che. udvega janmAve che. asatya vacanane utpanna kare che. kalahane ka2e che. kIrtine kApe che. durbuddhine vadhAre che. puNyanA udayane roke che. durgatine Ape che. te krodha doSa yukta ja che. e kAraNathI satpuruSoe krodha sarvarIte choDavA yogya che. vivecana : granthakArazrI krodha prakaraNanA trIjA zlokamAM krodha karavAthI thanArAM aniSTone darzAvatAM thakAM kahe che ke A krodha satttApane vistAre che. krodhI vyakti satata mAnasika ciMtA karato hoya che ane tethI teno sattApa vadhato ja rahe che. krodha yukta vyaktimAM - 50 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkAra AvI javAthI vinaya yogya AtmAono te vinaya na karavAthI kahyuM ke A krodha vinayane dUra kare che. krodhanA kAraNe AtmA game tevA saMbaMdhine paNa jema tema bolI jAya. che ane tethI tene koInI sAthe mitratAnA bhAva rahetA nathI. tethI kahyuM maitrI bhAvane miTAvI de che. agninuM kArya bALavAnuM che te rIte ja krodhAgni paNa sva-para bannene bALavAnuM kAma kare che ane baLavuM e duHkha ja che tethI kahyuM ke duHkha utpanna karanAra che. krodhamAM AtmAne satyAsatyanuM bhAna rahetuM nathI. ane potAnA svArthane siddha karavA vyakti asatyano Azaro paNa laI le che. tethI kahyuM ke asatyane utpanna kare che. krodha ane kalahanI to dostI che. eka dosta bIjA dostane bolAve che. tema jyAM krodha tyAM kalaha hoya tethI kahyuM ke kalahane kare che. krodhI vyakti game te vyaktinI sAthe AvezamAM ne AvezamAM saMbaMdho bagADI de che tethI tenI kIrtine te kApe che. krodhI AtmAnA vicAro satata duSita hoya che tethI te krodha tenI buddhine duSTa banAve che tethI kahyuM duSTa buddhine vadhAre che. krodha kaSAya pUrvanA puNyodayane paNa rokI de che. zubha kArya thavAnI taiyArImAM hoya ane vyakti krodhanA AvezamAM game te rIte vartana karIne potAnA zubhodayane lAlajhaMDI batAvI de che. krodha azubha karmone grahaNa karAve che. ane tethI te durgati prAyogya karmone bAMdhe che. tenA kAraNe kahyuM ke durgatine Ape che. ema A krodha doSa yukta hovAthI sapuruSoe sarvadA tajavA yogya che. 47ii. have cothA zlokamAM kahe che ke - - chaMdra - zArdUtvavikrIDitavRtta yo dharmaM dahati drumaM dava ivonmathnAti nItiM latA, dantIvendukalAM vidhuntuMda iva kliznAti kIrtiM nRnnaam| svArthaM vAyurivAmbudaM vighaTayatyullAsayatyApadaM tRSNAM dharma ivocitaH kRtakRpAlopaH sakopaH katham // 48 // anvaya : davaH druma iva yaH dharmam dahati dantI latAM mathnAti vidyuntuda indukalAM iva nRNAm kIrtim kliznAti vAyu ambudaM iva svArthaM vighaTayati dharmaH tRSNAM iva ApadaM ullAsayati kRtakRpAlopaH saH kopaH katham ucitH?| zabdArtha : (va) vananI Aga (duma va) vRkSanI jema (1) je krodha (dharmam) dharmane (ti) bALe che. (tI) hAthI (tatAM) velane (jJAti) masale che. (vidhutuvaH) rAhu (rUndujInAM rUva) candramAMnI kalAne jema (ghaTADe che tema) (kRmi) mAnavonI (kIrtima) kIrtine (ktinAti) ghaTADe che. (vAyu) havA (Dua ) vAdaLAone jema te (svArtha) svArthane viSaTati) chinna bhinna kare che. ane (dharma) garmI (tRSNA) tRSAne (va) jema te (Apa) ApadAone (3nAsayati) vadhAre che ane tapAso:) karyo che jeNe dayAno lopa (sa.) te (pa) krodha (tham) kevI rIte (vita:) yogya che? koIpaNa 51 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte krodha karavo ucita nathI. 48 bhAvArtha : vanamAM lAgelI Aga vRkSone bALe che tema krodha rUpI Aga dharmane bALe che. hAthI jema velIne masaLIne naSTa kare che tema krodha dharmane naSTa kare che. rAhu candramAnI kalAne ghaTADe che tema krodha manuSyonI kIrtine ghaTADe che. havA vAdaLAone vikhere che tema krodha mAnavonA svArthane chinna bhinna karI de che. garmI tRSAne vadhAre che tema krodha ApadAone vadhAre che ane je krodhamAM karUNAno lopa thayelo che evo e krodha karavo kaI rIte ucita che? arthAt na ja karavo joIe. 48 vivecana: granthakArazrI krodha prakaraNanA aMtima cothA zlokamAM kahe che ke - A krodha Aga jevo che. jema vanamAM lAgelI Aga vRkSone bALIne rAkha kare che tema A krodha dharmAcaraNanA phaLane bALIne rAkha kare che. kroDo varSonI dharmArAdhanA kSaNavAranA krodhanA kAraNe niSphaLa thaI jAya che. ane hAthI jema velaDIone masaLIne kSaNavAramAM naSTa kare che tema krodha dharmArAdhanAne masaLIne naSTa karI de che. A krodhane rAhanI upamA ApIne kahyuM ke jema candramAnI kalAne rAhu ghaTADe che tema A krodha kIrtirUpI candramAnI kaLAone ghaTADe che. e AtmAnI AbarU ijjata yazagAthA ochI thaI jAya che. krodhane havAthI upamita karIne kahyuM ke havA jema varSanArA vAdaLAone kSaNavAramAM chinna-bhinna karI de che tema krodha dharmaphaLa rUpI svArthane chinna-bhinna karI de che. krodhane garmInI upamA ApIne kahyuM che ke jema A garmI tuSAne vadhAre che tema A krodha Apattione vadhAre che. krodhI AtmAone ApadAo vizeSa bhogavavI paDe che. evA A krodhanA kAraNe Atma hRdayamAM rahelI karUNAdevIno lopa thaI jAya che. tethI A krodha karavo kaI rIte ucita che? ema sAdhakane prazana karIne sUcanA karI ke koIpaNa rIte krodha karavo ucita nathI ja. je loko ema mAne che ke kyAreka krodha karavAthI ApaNuM kAma thaI jAya che te jarA vicAra kare! kSaNabhara krodhathI kAma thatuM dekhAya che te bujhAtA dIpakanI jyota samAna che je aMdhakAramAM palaTAya che, tema krodhathI thatuM kArya paNa vinAzane ja karanAruM che te jANIne krodhathI sarvadA dUra rahevuM eja zreyaskara (kalyANakArI) che. ll48. have mAna tyAga prakaraNanuM vivaraNa karatAM thakA kahe che ke - chaMdra - maMvAntiAvRtta yasmAdAvirbhavati vitatirdustarApannadInAM, . yasmin ziSTAbhirucitaguNagrAmanAmApi nAsti; yazca vyAptaM vahati vadhadhI dhUmyayA krodhadAvaM, taM nAnAa parikTara surApodamauvityavRttaH 41 anvaya : yasmAd dustarApannadInAM vitatiH Avirbhavati yasmin ziSTAbhirucitaguNagrAmanAma api nAsti ca yaH vadhadhI dhUmyayA vyAptaM krodhadAvaM vahati taM 52 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aucityavRtteH durArohaM mAnAdriM prihr| zabdArtha (smAta) jethI (kustara) duHkhe tarAya evA (mApa) ApadArUpI (navInAM) nadIonAM vitati ) samUha (mArvimati) prakaTa thAya che (yamana) jenAM (ziSTa) sArA mANasone (bhavita) manapasaMda (zuprAmanAma kavi) guNonA samUhanuM nAma paNa (nAstio nathI. (2) ane (3) je (vadhadhI) hiMsAnI buddhirUpI (dhUkhyayA) dhUmADAthI (vyApta) vyApelo (krodhAvaM) krodharUpI dAvAnalane (vati) dhAraNa kare che to te (gauvityavRtta) yogya vyavahAranA mATe (kurArohaM) duHkhathI paNa na caDhAya evA ati kaThina (mAnAdri) mithyAabhimAna rUpI parvatane (parihara) choDI de. f/49 bhAvArtha : jethI duHkhe marAya evA ApadA rUpI nadIono samUha prakaTa thAya che. jemAM sArA mANasone manapasaMda guNonA samUhanuM nAma paNa nathI ane je hiMsAnI buddhirUpI dhumADAthI vyApelo krodharUpI dAvAnaLane dhAraNa kare che te yogya vyavahAra mATe duHkhathI paNa na caDhAya evA ati kaThina mAna rUpI parvatane choDI de. 49 vivecanaH granthakArazrI krodhanA vipAkonuM vivaraNa karIne krodha karatAM paNa vizeSa Atmaahita karanAra mAna kaSAya tyAganuM vivaraNa karatAM thakAM kahe che ke - jema nadIonA pravAhane oLaMgavo taravo ati kaThina hoya che, ahaMkAra karavAthI evI evI vipattio vipadAo Ave che ke vipadAono pAra pAmavo ati kaThina banI jAya che. ahaMkArI abhimAnI vyaktimAM sajjana puruSone priya evA ekapaNa guNanuM nAmanizAna hotuM nathI. ahaMkAra garvanA kAraNe AtmAmAM krodha eTalo badho vyApelo hoya che ke tethI te vyakti hiMsAtmaka buddhi dharAvanAra banI jAya che. enI krodhAgni eTalI badhI prajavalita hoya che ke jANe dhumADAvALo dAvAnaLa joI lo. mAna kaSAyane parvatanI upamA ApelI che. kAraNa ke garvita vyakti parvatanI jema aNanama rahe che. koIne namavAmAM nAnapa samaje che. tethI te aucityatArUpI yogya vyavahAranA pAlanamAM te rUkAvaTa kare che. tethI kahyuM che ke yogya vyavahAranA pAlana mATe duHkhe caDhAya evA mAna rUpI parvatane choDI de. arthAt mAnakaSAyano tyAga karI de. I49 have bIjA zlokamAM mAna tyAganA viSayamAM hitazikSA ApatAM mAnanI bhayaMkaratA darzAvatAM thakAM kahe che ke - chaMda - zikhariNIvRtta zamAkaDanAnuM mana vinatinADuiM vighaTava kirandurvAkpAMsUtkramagaNayannAgamasRNim / bhramanurtyAM svairaM vinayanayavIthiM vidalaya naHruM nAkanartha nathati mandAtho dipa phuva banI anvaya : madAndhajanaH madAndhoH dvipaH iva zamA''lAnaM bhaJjan vimalamatinADi 53 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vighaTayan durvAkpAMsUtkaram kiran AgamaH sRNim agaNayan urvyAM svairaM (yathAsyAttathA) bhraman vinayanayavIthiM vidalayan kaM anarthaM na janayati / zabdArtha : (mavAntaH) mithyAbhimAnathI aMdha (nanaH) mANasa (mAnyaH) madonmatta (dvipaH) hAthInI (va) jema (zamADAnuM) zAMti rUpI baMdhananA staMbhane (masran) bhAMgato thako toDato thako. (vimalatinAsi) nirmala buddhi rUpI doraDAne (viSayanuM) toDato thako (pUrvA) duSTavANIrUpI (pAMsu) dhUlanI (uram) DhagalIone (rina) uDAvato thako (ATE:) Agama-siddhAMtazAstrarUpa (sRmi) aMkuzanI (ayan) avagaNanA karato thako (3r) pRthvI tala u52 (svara) (yathAsyAntathAti-kriyA vizeSaNa) svataMtratA pUrvaka (jema manamAM Ave tema) (praman) bhamato thako (vinayanayavithi) namratA ane nyAyarUpI mArgane (vitAyana) ujjADato thako ( anartha) kevA anarthane (maiM nanayati) utpanna karato nathI? / / 5 / / bhAvArtha : mithyA ahaMkArathI yukta AMdhaLo mANasa madonmasta hAthInI jema zAMtirUpI AlAnastaMbhane ukheDI nAkhato nirmala buddhirUpI rassIne toDIne duSTa vacanorUpI dhuLanI DamarIone DhagalIone uDADato thako AgamarUpI aMkUzane avagaNIne svataMtratA svacchaMdatApUrvaka pRthvI tala upara bhamato namratA ane nyAyarUpI mArganuM dalana karI nAkhe che evo A mAna kayA prakAranA julmane anarthane utpanna karato nathI? arthAt sarve prakA2nA anarthone utpanna kare che. 50 vivecana : granthakArazrI mAna kaSAya tyAga prakaraNanAM bIjA zlokamAM ahaMkAra garvathI grasita mAnava kevo hoya che ane te potAne mATe kevo anarthakArI hoya che te darzAvatAM thakAM kahe che ke je juThA abhimAnathI yukta banIne AMdhaLAnI jema madAndhamadathI unmatta banelo gAMDo hAthI AlAnastaMbhane ukheDI nAMkhe che tema madAndhamAnava zAMtirUpI AlAnastaMbhane ukheDI nAMkhe che, madathI unmatta hAthI doraDAne toDI nAMkhe che tema madAndha mAnava nirmalabuddhine toDI nAMkhe che. madathI unmatta hAthI jema dhULanI DamarIo uDADato bhame che tema madAndhamAnava duSTavANInA zabdone pheMkato cAle che. tene bolavAmAM zAnabhAna hotuM nathI. madathI unmatta hAthI jema mahAvatanA aMkuzane avagaNIne bhame che tema madAnya sAdhaka AgamonA vidhi niSedhanA vacanone avagaNIne pRthvI tala para svacchaMdatApUrvaka manamAM Ave tema bhame che ane namratA ane nyAyarUpI mArganuM ullaMghana karIne aneka prakAranA anarthone utpanna kare che. / / 5 / / have trIjA zlokamAM mAna zuM zuM anartha kare che tenuM ja varNana karatAM thakAM kahe che ke- chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta aucityAcaraNaM vilumpati payoSAhaM nabhasvAniva, pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitam / 54 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIrtiM kairaviNIM mataGgaja iva prollAsayatyaJjasA, mAno nIca ivopakAra nikaraM hanti trivargaM nRNAm // 51 // anvaya H mAnaH nRNAm trivargam hanti (yataH ) nIcaH (svoparikRtaM) upakAranikaraM (punazca mAnaH kiM kiM karoti iti AzaMkAyAmAha iti khaMDAnvayaH) mAnaH aucityAcaraNaM vilumpati (yathA)) nabhasvAn payovAhaM, (punaH mAna kiM karoti ?) vinayaM pradhvaMsaM nayati (yataH) ahiH prANaspRzAM jIvitam (punaH kiM karoti? tat kathyate) kIrtim aJjasA prollAsayati (yathA) mataGgajaH kairaviNIM / zabdArtha : (mAnaH) mithyA abhimAna ahaMkAra (nRAm) mAnavonA (trivargam) dharmaarthakAmano (nti) nAza kare che. jemake (nIzvaH) adhamapuruSa (potAnA u52 ka2elA) (3pa niraM) upakAronA samUhane bhUlAvI de che, bhUlI jAya che. (vaLI mAna zuM kare che evI AzaMkAnA samAdhAnamAM kahe che ke) (A) (mAnaH) mithyA ahaMkAra (auvityAgharaLa) ucita AcaraNane(vidyumnati) miTAvI de che (jemake) (namasvAna) vAyu (payovAha) vAdaLone vikherI de che (vaLI) (mAnaH) mithyAbhimAna (vinayaM) namratAno (pradhvansa nayati) dhvaMsa kare che, nAza kare che. jema ke (atiH) sarpa (prAUA) saMpUrNa jIvadhAriyonA (nIvitam) jIvitavyano potAnA viSathI nAza kare che (vaLI) (mAnaH) ahaMkAra (jhIrtim) ujjavala yazane (annattA) ekasAthe (proOAsayaMti) malIna ka2e che (jema ke) (matInaH) hAthI (raviLI) kamalanA paudhAne ukheDIne murajhAvI nAMkhe che. 51 bhAvArtha : ahaMkAra mAnavonA dharma-artha ane kAmano nAza kare che. jema ke nIca puruSo potAnA 52 ka2elA upakAronA samUhane bhUlI jAya che. vaLI mAna ucita AcaraNano nAza ka2e che jema ke pavana vAyu vAdaLonA samUhane vikherI nAkhe che. vaLI mAna namra AcaraNano namratA guNano dhvaMsa kare che jema ke jIvaMta AtmAonA jIvanane sarpa daMza mArIne nAza kare che. vaLI mAnavonA ujjavala yazane kalaMkita kare che, malina ka2e che jema ke hAthI kamalanA paudhAne ukheDIne murajhAvI de che. II51 // vivecana : granthakArazrI A zlokamAM mAna tyAga mATe hitopadeza ApatAM dAkhalAo udAharaNo ApIne kahe che ke jema adhama puruSo upakAriyonA zata-zata upakArone bhUlI jAya che tema ahaMkAra mithyAbhimAna mAnavonA dharma-artha ane kAma puruSArthano nAza kare che. mAnathI grasita mAnavane dharmAdi puruSArtho dvArA je phaLa maLavAnuM hoya te phaLa tene maLatuM nathI. jema vAyu AkAzamAM rahelAM vAdaLAoMne veravikhera karI nAMkhe che tema ahaMkAra mAnavanA ucita AcaraNano nAza kare che. jema sarpa daMza dvArA jIvonA jIvitavyano nAza kare che tema mAna mAnavInA namratA guNano nAza kare che. ahaMkArathI grasita mAnava potepAtAne ja moTo mAne che. e jagatanA 55 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjanIya puruSo AgaLa paNa namra rahI zakato nathI. mAnathI grasita mAnava vyavahAra zuddhinuM pAlana karI zakato nathI. e sarvene tuccha samajIne tochaDAI bharyuM vartana karI le che. jema hAthI kamaLanA choDane ukheDIne ekabAju pheMkIne ene murajhAvI de che tema abhimAna mAnavonA ujjavala yazane eka sAthe kalaMkita yA malina karI de che. abhimAnI mAnava ayogya AcaraNa dvArA potAnA pUrvamAM upArjana karelAM yaza nAma karmanA udayamAM AvelA daliyAM je che temane mala-malina karI de che. e rIte mAnathI yukta mAnava potAnA puruSArthane, potAnA namra AcaraNane, vyavahAra zuddhine ane yaza kIrtine, duHSita karI de che. pa1// - have cothA zlokamAM mAnano tyAga kaI rIte karavo enA mATe mArga darzana ApatAM thatAM kahe che ke - chaMda - vasaMtatalikAvRtta - muSNAti yaH kRtasamastasamIhitArthaM, sabbIvana vinaya gIvitanamAnAm | jAtyAdimAnaviSajaM viSamaM vikAraM, . . mArvavAmRtarasena nayastha zAntim parA anvaya : yaH aGgabhAjAm kRtasamastasamIhitArthaM saJjIvanam vinayajIvitam muSNAti, taM jAtyAdimAnaviSajaM viSamaM vikAraM mArdavA'mRtarasena zAntim nysv| zabdArtha () je ahaMkAra (mAmAnA) deha dhAriyonA (tasamastasamIhitArtha) karyA che saMpUrNa vAMchita artha jeNe arthAt sarva manorathone siddha karanAra ane (sadgavinam) saMjIvanI jaDIbuTInI jema guNa karanAra (vinayanIvitam) namatArUpI jIvanano (muSpati) - nAza kare che. (ta) te (jJAtyAvimAnaviSana) jAti-kuLa-baLa-gautra Adi ATha prakAranA mAnarUpI viSathI utpanna thanAra (viSama) ati igra vijhADuM) vikArane (mArvavAmRtarasena) komaLatArUpI amRta rasathI (zAMtim nayasva) zAMta kara. RparA. bhAvArtha je ahaMkAra abhimAna deha dhAriyonA sarva manoratha siddha karanAra ane saMjIvanI jaDIbuTInI jema guNa karanAra,namratArUpI jIvanano nAza kare che. te jAti-kuLa-rUpa Adi ATha jAtanA mAnarUpI viSathI utpanna thanAra ati ugra vikArano komaLatA rUpI amRta rasathI zAMta kara. /pa2|| vivecana : granthakArazrI mAna tyAga prakaraNanA aMtima cothA zlokamAM mAna kaSAyanA tyAga mATe sarasa vAta kare che. kahe che ke - A mAna kaSAya dehadhArI AtmAonA sarva icchita manorathone pUrNa karanAra ane saMjIvanI jaDIbuTInI jema guNa karanAra namratA rUpI jIvanano ahaMkAra rUpI viSa dvArA nAza kare che. AmAM granthakArazrIe namratAne manoratha pUrNa karanAra ane saMjIvanI auSadhInI upamA ApIne sAdhaka AtmAne e vAtanI pratitI karAvI che 56. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke sAdhakanA je je manoratho che te namratAthI pUrNa thAya ja che. ane sAdhakanuM jIvana paNa namratA rUpI saMjIvanI auSadhInA sevanathI atruTita thaI jAya che. paNa sAdhaka jyAM pramAdane vaza thaI mAna kaSAya rUpI viSanuM pAna karI le che tyAre tenuM namratA rUpI jIvana naSTa thaI jAya che. te viSane dUra karavA mATe upAya darzAvatAM kahyuM ke A mAna kaSAya eka ja nathI. enA ATha bheda che. jAti, kuLa, bala, rUpa, tapa, ezvarya, vidyA, lAbha e ATha subhaTothI yukta mAnakaSAyanA daMza mAravAthI thayela je ati viSama (ati ugra) vikArane komaLatA rUpI amRtarasathI zAMta kara. viSavikAra amRtarasathI zAMta thAya che tema mAnanA vikAro komalatA dhAraNa karavAthI upazAMta thaI jAya che. sAdhake jIvanamAM komalatAne vizeSa sthAna ApavuM joIe. para. A cAra zlokomAM eka vAta vizeSa rIte spaSTa thaI che ke mAna abhimAna jyAM che tyAM krodha che. krodha che tyAM mAna hoya ane na paNa hoya paNa mAna hoya tyAM krodha hoya ja. AgaLanA kaSAyo pAchaLanA kaSAyothI yukta hoya che. A vAta udayane AzrayIne che. ane kSayamAM kramazaH kSaya thAya che. tethI sAdhake vizeSa jAgRta rahevAnuM che - have mAyA tyAga prakaraNamAM kahe che ke - A. mAyA tyAga prakaraNas, chaMdra - mAninIvRttA kuzalajananavandhyAM satyasUryAstasandhyAM, . kugatiyuvatimAlAM mohamAtaGgazAloma / zamakamalahimAnIM duryazo rAjadhAnI, * vyasanazatasahAyAM dUrato mUJca mAyAm // 53 // anvaya : kuzalajananavandhyAM satyasUryAstasandhyAm kugatiyuvatimAlAM mohamAtaGgazAlAm zamakamalahimAnIM duryazorAjadhAnI vyasanazatasahAyAM mAyAm dUrataH munyc| zabdArtha (zanananavadhya) kuzalatAne janma ApavAmAM vAMjhaNI strInI jema (satya sUryAsta sAm) satyarUpI sUryane asta karavAmAM saMdhyAnA kALanI jema (tiyuvatimAtA) durgatirUpI yuvatine paheravA mATe mAlAnI jema (mohamAzAtAma) ajJAnarUpI hAthIne bAMdhavA mATe gajazAlAnI jema (zamaznamahimAnI) zAMtirUpI kamaLanA vana mATe barphanI varSAnI jema (kuryazorInAnI) apakIrtine rahevA mATe rAjadhAnInI jema (vyasanazatasadAya) zatAdhika prakAranA duHkhonI sahAyatA karanArI (mAyAma) A mAyAne he bhajana tU tUrataH) dUrathI ja (mu) choDI de. pa3 bhAvArtha A mAyA kevI che to kahe che ke - kuzaLatAne janma ApavAmAM vAMjhaNI strI jevI, satyarUpI sUryane asta karavAmAM saMdhyAnA samaya jevI, durgati rUpI yuvatIne paheravA mATe mAlA jevI, ajJAnarUpI hAthIne bAMdhavA mATe gajazALA jevI, zAMtirUpI kamaLonA vanane Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALavA mATe barphanI varSA jevI, apayazane rahevA mATe rAjadhAnI jevI ane zatAdhika prakAranA duHkhone sahAyatA karanArI evI A mAyAne he bhavyajana tU dUrathI ja choDI de.pa3ll vivecana: granthakArazrI trIjo kaSAya je mAyA tenA tyAganA vivaraNane prarUpatAM thakAM kahe che ke - jema vAMjhaNI strI bALakane janma ApI ja na zake tema A mAyA kuzaLatA rUpI bALikAne janma na ja ApI zake. jyAM jyAM mAyA che tyAM tyAM koIpaNa prakAranI vAstavika kuzaLatA hotI nathI. jema saMdhyA sUryane asta karIne ja rahe che tema mAyA satyane asatyarUpI aMdhakAramAM chupAvI de che. jema nIca jAtinI striyone paheravAnI mALAo alpAtialpa mUlyavALI ane asuMdara hoya che tema A mAyArUpI mALA durgati rUpI strIne paheravA yogya asuMdara mALA che arthAt je mAyA kare che tene durgati rUpI varamALA paheravI paDe che. jema hAthIyone gajazALAmAM bAMdhavAmAM Ave che tema A mAyA rUpI gajazALAmAM ajJAnarUpI hAthIne bAMdhavAmAM Ave che arthAt mAyAthI ajJAna aMdhakAra phelAya che. jema barphathI kamaLanA vanano nAza thAya che tema A mAyA rUpI barpha zAMtirUpI kamaLanA vanane bALI nAza karI de che. jema rAjA mahArAjAo rAjadhAnImAM AnaMdathI rahe che tema A mAyA rUpI rAjadhAnImAM apayaza, apakIrti Adi AnaMdathI rahe che. arthAt mAyAnA kAraNe AtmAno apayaza apakIrti thAya che. - evI A mAyA je zatAdhika duHkhone sahAyatA karavAnA svabhAvavALI che tene atizIghratAthI choDI de. mAyA karanArane aneka prakAranA duHkho bhogavavA paDe che. AvA kAraNothI A mAyAne choDI devI e ja yogya che. piyA have bIjA zlokamAM mAyA karanAra kevI rIte ThagAya che te darzAvatAM kahe che ke - chaMdra - upendravastrAvRtta vidhAyamAyAM vividhairupAyaiH parasya ye vaJcanamAcaranti; .. te vaJcayantitridivApavarga-sukhAnmahAmohasakhAH svameva // 54 // anvaya : ye vividhaiH upAyaiH mAyAM vidhAya parasya vaJcanaM Acaranti mahAmohasakhAH te svaM eva tridivApavargasukhAt vnycynti| zabdArtha (ce) je puruSa (vividha ) nAnA prakAranA (upAye) upAyothI (mAyA) mAyAjAla (vidhAya) karIne (parasyavegnane sAvaratti) bIjAne Thage che. (madAmodarA) moTA ajJAnanA sAthIdAra evA (te) te mAyAvI puruSa (sva parva) pote potAne ja (trivivApavAsuravI) svarga ane mokSanA sukhathI (vakRtti) dUra rAkhe che arthAt svarga ane mokSanA sukhathI ThagAya che. pa4 bhAvArtha : je mAnava potAnA svArtha mATe mAyA jAla karIne bIjAne Thage che te mAyA dvArA upArjana karelA pAponA kAraNe svarga ane mokSanA sukha na maLavAthI te pote potAne ja 58 t - - Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Thage che. ApA vivecanaH granthakArazrI bIjA zlokamAM mAyAvI AtmA potAnA AcaraNo dvArA lAbhamAnIne nakazAnI vahorI le che te batAve che. jema koI vyakti potAnA koI paNa jAtanA svArtha mATe mAyAjAla karIne kapaTa kriyA karIne bIjAne Thage che ane potAne lAbha thayo ema mAne che te pote lAbhamAM nathI paNa nukazAnImAM che te darzAvatAM kahyuM ke e mAyA kapaTanA AcaraNathI upArjana karelAM pApakarmonA kAraNe te AtmA svarga ane mokSa sukhathI dUra rahyo tethI te pote ThagAyo che, bIjA ThagAyA nathI. je bhavamAM satkAryo dvArA svarga athavA mokSa meLavavAnI zakyatA hatI teja bhavamAM durgati prAyogya AcaraNa karIne durgatinA duHkho bhogavavAnuM e pote potAne ThagyA jevuM ja che. tethI jJAniyoe mAyAvI AcaraNathI potAne bacAvavAnI vAta karI che. pa4. have trIjA zlokamAM mAyAvI mAnavInI dazAnuM varNana karatAM kahe che ke - che - phandravajJAvRtta mAyAmavizvAsavilAsamandiraM, durAzayo yaH kurute dhanAzayAH; so'narthasArthaM na patantamIkSate yathA biDAlo laguDaM payaH piban // 55 // anvaya : yaH durAzayaH dhanAzayA avizvAsavilAsamandiram mAyAm kurute saH patataM anarthasArtham na ikSate yathA piban biDAlaH lguddN| zabdArtha: (yaH kurAzaya) je kharAba antakaraNavALo mAnava (dhanAzayA) dhana kamAvavAnI icchAthI (vivAvitasamandiram) avizvAsanA vilAsa gRha rUpI (mAyA) mAyAne ( te) kare che (:) te mAnava (patata) potA upara paDatI (anarthasArthana) ApadAonA samUhane (ne rUkSate) joto nathI. (yathA) jema (payaH pivana) dUdha pIto (viDI:) bilADo (tapuDuM) lAkaDIne joI zakato nathI. //papI bhAvArtha: je kharAba antakaraNavALo mAnava dhana kamAvavAnI lAlasAthI avizvAsanA ghara jevI mAyA kare che te ApadAonA samUhane potAnA upara paDatA joI zakato nathI. konI jema? to kahyuM ke jema dUdha pI rahelo bIlADo lAkaDI laIne pAchaLa ubhelA mANasane joI zakato nathI. dUdha pIvAnA lobhamAM pAchaLa lAkaDInA mArane joto nathI tema dhana kamAvavA mATe mAyA karavAnA lobhamAM vipattionA vaNajhAranI mAra tene dekhAtI nathI..papI vivecanaH granthakArazrI trIjA zlokamAM mAyA karanAra mAnavIne bIlADA jevI sthitimAM darzAvIne kahe che ke jema dUdha pIvAnI lAlasA vAlo bIlADo lAkaDInI mArane joI zakato nathI paNa jyAre lAkaDInI mAra paDe che tyAre ja tene bhAna thAya che ane te dUdha pIvuM mUkIne bhAge che temaja dhana kamAvavAnI lAlasAthI yukta mAnava mAyAcaraNa kare che te samaye tene tenA phaLarUpamAM vipadAonA vaNajhAranI mAra dekhAtI nathI paNa jyAre ene vipattionA vAdaLa gherI vaLe che te bhAgI paNa zakato nathI ane eka pachI eka vipattio ane 59 ' Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogavavI ja paDe che. tethI jJAnIpuruSa granthakArazrI kahe che ke jIvanamAM mAyAcaraNane sthAna na Apo. papI. have mAyA tyAga prakaraNanA cothA zlokamAM apathya bhojananI upamA mAyAcaraNane ApIne kahe che ke - ___ chaMda - vasaMtatalikAvRtta mugdhapratAraNaparAyaNamujjihIte, yatpATavaM kapaTalampaTacittavRtteH, jIryatyupaplavamavazyamihA'pyakRtvA, nA paththamoganAnavAmathamAyatI tat kadI anvaya : kapaTalampaTacittavRteH yat mugdhapratAraNaparAyaNam pATavam ujjihIte tat iha upaplavaM avazyaM akRtvA na jIryati iva apathyaM bhojanaM Ayatau aamyN| zabdArtha (paTanampavittavRtta) mAyAthI lepAyelI manovRtti che jenI evA AtmAnI (yata) je ( pratAraVTVrayA) ajJAnI AtmAone ThagavAmAM kuzaLatA (pATavam) caturatA (unnidIne) prakaTa thAya che. (tata) te caturatA (6) A janmamAM paNa (upaptava) ahitane (avazya) avazya ( svA) karyA vagara na nIti) rahetI nathI. (4) jemake (pathya monana) ahitakArI bhojana (gAyatI) bhaviSyamAM (kAmacaM) rogotpatti ryA vagara rahetuM nathI. pa6l bhAvArtha kapaTayukta cittavRtti vALA mAnavanI je bhoLA mAnavone ThagavAnI pravRttinI kuzaLatA, caturatA prakaTa thAya che te caturatA A janmamAM paNa avazya enA kaTu phaLane ApyA vagara rahetI nathI. konI jema? to kahyuM ke jema apathya bhojana viruddha prakRtivALo AhAra bhaviSyamAM rogotpatti karyA vagara raheto nathI. pa6/ vivecana : granthakArazrI mAyA tyAga prakaraNanA cothA zlokamAM kahe che ke je AtmA ahitakArI apathya bhojana peTamAM padharAve che tene thoDA ja samayamAM rogo gherI vaLe che. te ja rIte je AtmA apathya, ahitakArI rUpI mAyAcaraNa kare che tenA phaLarUpe Atma dehamAM A bhavamAM ja aneka vikAronI utpatti thaI jAya che. enA vicAra, vANI ane vartana traNe eTalA badhAM azuddha banI jAya che ke te A bhavamAM paNa aneka duHkhone nimaMtraNa ApI de che ane bhavAMtaramAM paNa ene aneka duHkho bhogavavA paDe che. tethI A mAyAno tyAga karavo ja joIe. ApaNe have cotho kaSAya je lobha tenA tyAganAM viSayamAM varNana karatAM thakAM kahe che ke lobha tyAga prakaraNam chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta yadUrgAmaTavImaTanti vikaTa krAmanti dezAntaraM,, 60 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAhante gahanaM samudramatanuklezAM kRSi kurvate; sevante kRpaNaM patiM gajaghaTAsaGghaTTaduHsaJcaraM, sarpanti pradhanaM dhanAndhitadhiyastallobhavisphUrjitam // 57 // anvaya : dhanAndhitadhiyaH yat durgAm aTavIM aTanti vikaTaM dezAntaraM krAmanti gahanaM samudraM gAhante atanuklezAM kRSi kurvate gajaghaTAsaGghaTTaduHsaJcaram kRpaNaM patiM sevante tathA pradhanaM sarpanti tat lobhvisphuurjitm|| zabdArtha (dhanaOidhayaH) dhananA lobhamAM AMdhaLI buddhivALA loga () kAraNathI (6) durgama (karavI) aTavImAM-jaMgalamAM (mati) bhramaNa kare che. (vi) vikaTa (zAntara) deza-paradezamAM (AmaMti) ghUme che. () gahana (samudra) samudramAM (ho) praveza kare che. (matanuttezAM) vadhAre duHkhadAyaka (kRSi) khetIne (urvata) kare che ( nidhaTAkSasazaram) hAthiyonI bhIDamAM na javA jevA sthAnamAM (pa pati) kapaNasvAmInI pAse jaIne paNa tenI (sevanta) sevA kare che (tathA) (vi) mRtyune paNa (sarpati) AliMgana kare che, bheTe che (ta) te sarve (topavipUrtita) lobhanuM ja phaLa che. pa7ll bhAvArthaH dhanArjanamAM AMdhaLI buddhivALA banelA loga ja kAraNathI durgama aTavImAM bhame che. vikaTa deza-paradezamAM ghUme che, jAya che. gahana samudramAM praveza kare che. ati du:khadAyaka khetIne kare che. hAthiyonI ghaTAnI bhIDamAM na javAya evA kRpaNasvAmInI pAse jaIne tenI sevA paNa kare che. adhika to zuM mRtyune paNa bheTI jAya che. maraNaneM zaraNa banI jAya che. A sarve lobha kaSAyanuM phaLa che. pachI vivecanaH granthakArazrI lobha kaSAya tyAga prakaraNanA prAraMbhanA zlokamAM dhanalobhI jIvo zuM zuM kare che te darzAvatAM thakAM kahe che ke - lobha kaSAyane vaza paDelAM jIvo dhana kamAvavA mATe potAnI AMkho baMdha karIne lobhanI AMkhathI jagatane jue che, tethI teo lobha rUpI pizAcanI pUrti karavA mATe durgama aTavIomAM bhramaNa kare che. vikaTa mArge deza-pradeza jAya che. pUrvanA yugamAM sArthavAho dhana kamAvavA mATe evI evI aTaviyomAMthI pasAra thaIne paradezomAM jatA ane kyAreka sArtha lUMTAI jato ane bhikhArI banIne AvatA. Aje paNa dhana kamAvavAmAM aMdha banelA mAnavo (dAnavo) dharma ane vyavahArathI virUddha dezomAM jAya che. samudra mArge musApharI kare che. kyAreka vahANa tuTI jAya che. DubI jAya che. vimAna tUTI paDe che. bomba visphoTa thAya che. to paNa lobhane vaza badhuM kare che. vaLI granthakArazrIe kahyuM ke atidu:khadAyaka khetI kare che. pUrvanA yugamAM paNa khetI duHkhadAyaka duHkha phaLaka hatI, hamaNA to khetImAM adhikAdhika hiMsAne sthAna ApIne vadhAre duHkhadAyaka banAvI dIdhI che. vaLI kahyuM ke hAthIyonA samUha hoya tyAM javuM duSkara che ane temanI pAsethI maLavAnuM kAMI nathI tema kRpaNa mAlikanI pAse tenI sevA mATe rahIne dhana meLavavuM 61 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSkara che. chatAM dhanalobhI te kAryane paNa kare che. granthakArazrI kahe che ke vadhAre zuM kahuM loga lobha mATe maraNane paNa AliMgana karI le che. huM marI jAuM to vAMdho nahIM paNa dhana maLavuM joIe. e mATe to logo vimAo utarAve che. e sarve A lobhakaSAyanuM ja phaLa che. Hpa7ll have bIjA zlokamAM lobha kevo che te darzAvatAM kahe che ke - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta mUlaM mohaviSadrumasya sukRtAmbhorAzikumbhodbhavaH, krodhAgneraraNiH pratApataraNi pracchAdane toyadaH / krIDAsadmakalevivekazazinaH svarbhAnurApanadI sindhu kIrtilatAkalApakalabho lobhaH parAbhUyatAm // 58 // anvaya : he narA! mohaviSadrumasya mUlaM sukRtAmbhorAzikumbhodbhavaH krodhAgne araNiH pratApataraNi pracchAdane toyadaH kaleH krIDAsadmavivekazazinaH svarbhAnuH ApannanadIsindhuH tathA kIrtilatAkalApakalabhaH lobhaH praabhuuytaam| zabdArtha H he mAnavo! (moda viSaddamasya) ajJAnarUpI viSavRkSanI ja (mUi) jaDa che (sutAmorazipu momava:) puNyarUpI samudra mATe agatyaRSinI jevo che. (medhA ne) krodha rUpI agnine prakaTa karavAmAM (karAra) araNinA maMthana jevo che. (pratApatarajipracchAne) tejarUpI sUryane AcchAdita karavA mATe (toya) vAdaLA jevo che. (ra) kalahanuM (DIsarbhaH) ghara che (vivezazinaH) jJAnarUpI caMdramA mATe (svanaH) rAhunI jevo che. (mApananavIsikyu) vipadAo rUpI nadIyone bhegI karavA mATe samudra jevo che (ane) (kortitInApanama:) prazaMsA kIrti rUpI velano nAza karavA mATe hAthInA bALaka jevo che. evo (soma) A lobha (parImUyatAma) sarvathA choDI do..pa8 bhAvArtha he mAnavo! A lobha kevo che to ke "ajJAna rUpI viSavRkSanI jaDa, puNyarUpI samudrane zoSavA mATe agatya RSI jevo, krodhAgnine prakaTa karavA mATe araNinA kASTa jevo, tejarUpI sUryane AcchAdita karavA mATe vAdaLA jevo, kalahanuM to ghara, jJAnarUpI caMdrane grasavA mATe rAhunI jevo, Apattio rUpI nadIonA samUhane bhegI karavA mATe samudra jevo, yaza kIrtirUpI velano nAza karavA mATe hAthInA bALaka jevo A lobha sarvathA choDI do. vivecana : granthakArazrI bIjA zlokamAM lobha kevo che te darzAvIne ene sarvathA choDavAnuM kahe che. jema vRkSanI jaDamAM ja viSa hoya to phaLo viSayukta ja AvavAnA tema A lobha ajJAnatAnI jaDa rUpa hovAthI e AtmA lobhanA kAraNe ajJAnI thaze. samudranA pANIne agamya RSi jema pI le che. tema A lobha AtmAnA puNyarUpI samudrane pIne ene nipUNya banAvI de che. jema araNinA kASTane ghasavAthI agni prakaTa thAya che tema lobha 62. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAthI krodhAgnino prAdurbhAva thAya che. vAdaLAo sUryane AcchAdita kare che, tema A lobha AtmAnA vAstavika tapa tejane AcchAdita karI de che. A lobha kalaha laDAI jhaghaDAnuM to ghara che. jema rAhu caMdramAne grasita kare che tema A lobhe AtmAnA jJAna rUpI caMdramAne grasita karI de che. jJAna upara AvaraNa AvI jAya che. jema samudra aneka nadIyone saMgrahe che tema A lobha ApadAo rUpI nadIyono saMgraha kare che arthAt lobhanA kAraNe aneka prakAranI ApadAo bhogavavI paDe che. jema velaDIyone hAthIyonA bALako nAza kare che tema A lobha rUpI hAthInuM bALaka yazakIrti rUpI velaDiyone naSTa karI de che. evA A lobhane sarvathA tajavAnuM granthakArazrIe kahyuM che. pa8 have trIjA zlokamAM lobhane agninI upamA ApIne hitopadeza detA kahe che ke chaMda - vasantatilakAvRtta niHzeSadharmavanadAhavijRmbhamANe, " TuthrI masmana visarpIrtidhUne * * bADhaM dhanendhanasamAgamaddIpyamAne, - nomAnabhezanamAM namate guNIH 13 anvaya : niHzeSadharmavanadAhavijRmbhamANe, duHkhaughabhasmani visarpat akIrtidhUme, dhanendhanasamAgamadIpyamAne, lobhAnale guNaughaH bADham zalabhatAm lbhte| zabdArtha : (niHzeSadharmavanarAvikRmamA) saMpUrNa puSya rUpI vanane bALavA mATe taiyAra thayelo (phuvIpamani) du:kha samUharUpI rAkhanA DheravALo (visarpat bakIrtidhUma) apayazarUpI dhUmADAne phelAvanAra (tathA) (dhanezva-samAmitIpyamAne) dhanarUpI lAkaDAnI prItithI prakAzita thavAvALo (nomAnane) lobha rUpI AgamAM (pu ) guNono samUha (vADhaY) avazya karIne (zattamatAnuM) pataMgiyApaNAne (tama) pAme che. pilo bhAvArtha akhila puNyarUpI vanane bALavA mATe taiyAra thayela duHkhasamUha rUpI rAkhanA Dhera vALo apayazarUpI dhUmADAne phelAvanAra ane dhanarUpI lAkaDAnA maLavAthI vadhAre prakAzita thanAra lobharUpI AgamAM guNono samUha pataMgiyAnI jema nAza pAme che. jema AgamAM pataMgiyuM nAza pAme che tema lobharUpI AgamAM mAnavanA guNono nAza thAya che. palA vivecana granthakArazrI trIjA zlokamAM lobhane AganI upamA ApIne e Aga kevI che te darzAvatA kahe che ke - jema Aga saMpUrNa vanane bALe che tema saMpUrNa puNyanA jasthAne bALavAmAM tatpara, padArthanA baLavAthI jema rAkhano Dhera maLe che tema puNya rUpI jattho baLyA pachI duHkhonA samUharUpI rAkhano Dhera ja rahe che. ane jema padArtha baLato hoya tyAre dhumADo nikaLe che tema lobharUpI AgamAM puNyano jattho baLyA pachI apakIrti rUpI dhumADo phelAvavAno che. jema agni kASTa,lAkaDAnA maLavAthI vadhAre dIpta bane che arthAt jema jema dhana vadhe che tema tema lobha vadhe che. granthakArazrIe ahIM dhanane kASTanI upamAM ApIne Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanane eka tuccha padArthanI zreNimAM sthAna ApyuM che. jema pataMgiyuM AganI jyotathI AkarSAIne potAnuM jIvana emAM homIne nAza pAme che tema A lobharUpI AganA bAhya AkarSaNathI AkarSAI je jIvo lobhane bheTavA jAya che temanA Atmika guNono samUha nAza pAme che. kyAreka emanuM jIvana ja naSTa thaI jAya che. palA have lobhatyAganA cothA zlokamAM saMtoSanA svarUpane darzAvatAM thakAM kahe che ke - - i6 - zArdUlavikrIDitavRtta. jAtaH kalpataruH puraH suragavI teSAM praviSTA gRhaM, cintAratnamupasthitaM karatalaprApto nidhiH sannidhim / vizvaM vazyamavazyamevasulabhAH svargApavargazriyaH, . ye santoSamazeSadoSadahanadhvaMsAmbudaM bibhrate // 60 // anvaya : ye azeSadoSadahanadhvaMsAmbudaM santoSaM bibhrate teSAM puraH kalpataruH jAtaH gRham suragavI praviSTA cintAratnaM karatalaprAptaH upasthitaM nidhiH sannidhim vizvam vazyam svargApavargazriyaH avazyameva sulbhaaH| zabdArtha (ve) je mAnava (gazeSatoSanarbAsAkhyudaM) sarvadoSarUpI agnine bujhAvavAmAM vAdaLAnI jema (santoSa) saMtoSane vizvane dhAraNa kare che (teSAM) teonI (pura) sAme jANe ke (zveta gAtaH) kalpavRkSa utpanna thayuM che. (pRdam) teonA ghare (suravI) kAmadhenu gAye (praviSTA) praveza karyo che. vistAra) teone ciMtAmaNI ratna (tattaprAtaH) hathelImAM Avelo (upasthita) maLI gayo che. (nidhi) devatAono dhanabhaMDAra paNa (sannidhim) teonI pAse AvI gayo che. vizvamuM) sarva saMsAra (vazyama) teone AdhIna che. ane (svapazraya:) svarga ane mokSanI lakSmI (gavazyameva) nizcayathI teone (suttamAH) sulabha che. 60aaaa bhAvArtha je mAnavo sarva doSo rUpI agnine bujhAvavAmAM vAdaLA samAna saMtoSane dhAraNa kare che te mAnavonA mukhanI sAme ja jANe ke kalpavRkSa utpanna thayuM che. teonA ghare kAmadhenu gAye praveza karyo che. teonA hAthamAM ciMtAmaNi ratna AvI gayuM che. kubera devano dhana bhaMDAra teonI pAse AvI gayo che. pUrNa vizva teone AdhIna che. ane svarga ane mokSa lakSmI nizcayathI teone sulabha che. 6ol vivecana granthakArazrIe lobhakaSAya tyAga prakaraNanA aMtima zlokamAM saMtoSanA guNagAna karIne sAdhakane saMtoSa apanAvavAno upadeza Apyo che. cAre kaSAya tyAga prakaraNano A aMtima zloka che temAM saMtoSanI vAta karIne cAre kaSAya para vijaya meLavavAno eka ja mArga batAvI Apyo ke je mAnava saMtoSa dhAraNa kare tene koI kaSAya naDe nahIM. tethI ja kahyuM ke "A saMtoSa kevo che to ke sarvadoSorUpI agnine bujhAvavAmAM vAdaLA samAna che." doSone agninI upamA ApIne kahyuM ke doSa AtmaguNone bALI nAkhe che. saMtoSane 64 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdaLAonI upamA ApIne kahyuM ke sarvaguNone siMcana karIne vadhAranAra saMtoSa che. evA saMtoSane dhAraNa karanAra mAnavanA gRha AMgaNe zuM hoya che? arthAt e keTalo samRddhizALI hoya che te batAve che. jenI pAse saMtoSa che tenI pAse jANe ke kalpavRkSa tenI sAme ja che. kAmadhena gAya tenA ghare AvI gaI che. cintAmaNi ratna enA hAthamAM che. kuberano dhanabhaMDAra tenI pAse che. pUrNa vizva ene vaza che ane svarga ane mokSa paNa avazya ene sulabhatAthI prApta thAya che. bhautika manovAMchita puranAra padArthone darzAvIne kahyuM ke saMtoSa dhAraNa karanAra AtmAnA sarva jAtanA manovAMchita pUrNa thaI jAya che. enuM paNa moTuM kAraNa che ke saMtoSIne koI cAha rahetI nathI. jyAM koI paNa padArtha meLavavAnI icchA ja na hoya tyAM jagatanA sarva padArtho maLelA ja hoya che ane tethI ja te AtmAne bhavasthiti mokSa meLavavA jevI hoya to mokSa maLe che ane jo bhavasthiti paripakva na thaI hoya to svagadinA sukho to avazya maLe ja che. A kAraNathI pratyeka sAdhake saMtoSa dhAraNa karavo joIe. 6oll have sajjanatA prakaraNane darzAvatAM thakAM durjanatAne dhAraNa na karavA vize prathama zlokamAM kahe che ke - saujanya prakaraNam chaMda - zikhariNIvRtta ' varaM kSipta pALiH rupitaLano vatravedI, varaM jhampApAto jvaladanalakuNDe viracitaH vAM prANAntaH sapaDhi naTarAntarvinihito, ' na janyaM daurjanyaM tadapi vipadAM sadma viduSA // 61 // anvaya : kupitaphaNinaH vaktrakuhare kSiptaH pANiH varaMjvalat analakuNDe viracitaH jhampApAtaH varaM prAsaprAntaH sapadi jaTharAntarvinihitaH varaM tadapi viduSA vipadAM sadma daurjanyaM na jny| zabdArtha : (pitaLanaH) krodhamAM AvelAM sarpanA (vatrado) mukharUpI bilamAM (kSitaH pALi:) hAtha nAMkhavo (vara) sAro (nvat banata) balatI AganA kunDamAM (virati luppApati:) jhampApAta karavo (vara) sAro (prAsaprAntA) bhAlAnI aNI (saMpati) ekadama (narAntarvanihita) peTamAM ghuseDavI () sArI (tapi) to paNa (vipuSA) buddhimAna mAnave (viparAsabhbha) aneka ApadAonA ghara jevI (vIrna) durjanatA (nanya) na karavI joIe. 61 . bhAvArtha H krodhita banelA sarpanA moDhAmAM hAtha nAMkhavo, jalatI AgamAM kudI paDavuM, bhAlAnI aNI ekadama peTamAM ghuseDavI e traNe kAryo karavA sArA paNa buddhidhArI mAnave 65. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka ApadAone AmaMtrita karanAra durjanatAne to AcaravI ja na joIe. II61ii vivecana granthakArazrI saujanyatA prakaraNanA prathama zlokamAM suMdara hitazikSA ApatA kahe che ke he mAnava! durjanatAnuM AcaraNa karavA pahelAM jarA vicAra karI le ke "krodhita sarpanA moDhAmAM hAtha nAkhavo, AgamAM kUdavuM ane bhAlAnI aNI peTamAM ghuseDavI e traNa kAryo keTalAM vinAzaka che tenA karatAM paNa bIjAnuM ahita thAya evuM AcaraNa bhayaMkara vinAzakartA che. e mATe durjanatAne tajI ja devI joIe. II61ii. have sajjatA ane durjanatAnA AcaraNanI vyAkhyA dvArA hitopadeza ApatA kahe che ke - - chaMda - vasantatilakAvRtta saujanyameva vidadhAti yazazcayaM ca, svazreyasaM ca vibhavaM ca bhavakSayaM ca, daurjanyamAvahasi yatkumate tadarthaM dhAnye'nalaM kSipasi tajjalasekasAdhye // 2 // anvaya : yazazcayaM ca svazreyasaM ca vibhavaM ca bhavakSayaM (ta) saujanyameva vidadhAti (punaH) kumate tadartham yat daurjanyam Avahasi tat jalasekasAdhye dhAnye analaM kssipsi| zabdArtha : (yazaya) kIrtinA samUhane (2) ane (svazreyasaM) AtmakalyANane (2) ane (vimava) vaibhavane (2) ane (avakSaya) saMsAra baMdhananA nAzane (to) (sonameva) sajjanatAno ja vyavahAra vidhAti) kare che ( hemato) are kubuddhidhAraka tU (tartham) uparokta kAraNo mATe (yata) jo kornacama) durjanatAne duSTatAnA vyavahArane (bAvasi) dhAraNa kare che (tata) te to jANe ke (navanalesAcce) jalathI vRddhine pAmavA jevA (dhAnyo) dhAnyanA kSetramAM (mananaM) Agane (kSatti) pheMke che. 6rA bhAvArtha : kIrtinA samUhane, Atma kalyANane, vaibhavane ane bhavakSayane Icchato evo mAnava sajjanatAnA vyavahArane ja kare che to pachI te kumati dhAraka! tU uparokta kAryo mATe durjanatAne dhAraNa kare che te to jalathI vRddhi pamADavA jevA dhAnyanA kSetramAM Aga pheMkavA jevuM ja kArya che. JI6ra vivecana granthakArazrI kahe che ke - je mAnavane kIrti samUhanI, AtmakalyANanI, vaibhavanI ane bhavakSayanI IcchA hoya te potAno vyavahAra sajjanatA bharyo ja rAkhe che. ane tethI ja uparokta kAryo thAya che. paNa durjanatA yukta mAnava uparokta kAryonI siddhi durjanatA yukta kAryo dvArA pUrNa karavA mATe prayatnazIla hoya tyAre tene kahyuM ke tU to jalathI siMcavA yogya khetamAM rahelAM dhAnya upara agni nAkhavAnuM kAma kare che. arthAt jema khetI baLIne rAkha thaI jAya che tema duSTatA bharelA kAryo karanAra AtmAne kIrti, AtmakalyANa, vaibhava 66 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke bhavakSaya Adi eke zubhakAryanI siddhi thatI nathI. tethI durjanatAne choDIne sajjanatAne ja svIkArIne zubhakAryonI siddhi meLavavI joIe. II62 have trIjA zlokamAM sajjana puruSone zuM priya che te darzAvatAM thakAM kahe che ke - chaMda - pRthvIvRtta varaM vibhavavandhyatAsujanabhAvabhAjAM nRNA masAdhucaritArjitA na punarurjitAH sampadaH, kRzatvamapi zobhate sahajamAyatau sundaraM, vidhAvirasA na tu zyalyusanmavA sthUlatA 5ddA.. anvaya H sujanabhAvabhAjAM nRNAM vibhavavandhyatA varaM asAdhucaritA'rjitA UrjitA saMmpadaH punaH na varaM Ayatau sundaraM sahajaM kRzatvamapi zobhate vipAkavirasA zvayathusambhavA sthUlatA na zobhate / zabdArtha : (sunanamAvamAnAM nRLAM) sajjanatA bharyuM AcaraNa karanAra mAnavone (vimavavandhyatA) dhanarahitapaNuM (vara) sAruM lAge che. paNa (asAdhuritAgnitA) ayogyarItithI meLavelI evI (niMtA) kamAvelI ghaNI ghaNI (samparH) saMpatti (dhanamALa milkata) paNa (na vara) sArI lAgatI nathI. jema (Ayato) bhaviSyamAM (sunvara) suMda2 thavAvALI evI (sahana) svAbhAvika (zatvamapi) durbalatApaNa (zomate) zobhe che (paNa) (vipAvirasA) bhaviSyamAM duHkhadAyaka (vayathusanmavA) sojAthI utpanna thayelI (sthUlatA) za2I2nI moTAI (na zomate) sArI dekhAtI nathI. II63 / / bhAvArtha : sajjana puruSone ayogya rItithI kamAIne ghaNI lakSmI meLavavA karatAM dhanarahita paNuM arthAt sAdhAraNa sthitimAM rahevuM sAruM lAge che jema ke sojA dvArA Avela zarIranI sthUlatA je bhAvImAM duHkhadAyaka che te sArI lAgatI nathI paNa svAbhAvika zarIrika durbaLatA paNa sArI lAge che. II63 / / vivecana : granthakArazrI trIjA zlokamAM kahe che ke durjana mAnavo ane sajjana mAnavone dhana kamAvavuM paDe che e vAta nizcita che paNa sajjana puruSo dhana kamAvavAmAM paNa sajjanatAne ja mukhya sthAna Ape che. tethI teo asAdhu arthAt anyAya-anItinA AcaraNa dvArA ghaNuM dhana, ghaNI lakSmI meLavavA karatAM nyAya ane nItipUrvaka alpa maLe athavA na paNa maLe to paNa tene ja sArUM mAne che. nirdhanAvasthA guNakArI paNa ayogya AcaraNa dvArA meLavela dhanI avasthA sArI nahIM. A viSayane samajAvavA mATe eka dRSTAMta/udAharaNa ApyuM ke jema zarIra sthULatA jagatamAM sArI gaNAya che paNa sthULatA jo sUjana sojA dvArA AvelI hoya to te guNakArI nathI. te to bhaviSyamAM duHkhadAyaka che tenA karatAM to svAbhAvika durbaLatA ja guNakArI che. anyAya anItithI meLavela dhananI dhanikAvasthA sojAthI meLavela sthULatA jevI che je bhaviSyamAM duHkhadAyaka che ema 67 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakArazrIe sajjana puruSone dhana kamAvavA mATe paNa anyAya anItino sahAro levAno niSedha karyo che. vaLI eka vAta spaSTa thAya che ke anyAya anItithI dhanArjana karanAra vyApArI sajjana puruSanI gaNatrImAM paNa nathI Avato. II63gI have cothA zlokamAM sajjana puruSanI AcaraNA batAvatAM kahe che ke - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta na brUte paradUSaNaM paraguNaM vaktyalpamapyanvahaM 1 santoSaM vahate pararddhiSu parAbAdhAsu dhatte zucam / svazlAghAM na karoti nojjhati nayaM naucityamullaGghayatyukto'pyapriyamakSamAM na racayatyetaccaritraM satAm // 64 // anvaya : (yaH) paradUSaNaM na brUte (paraMtu) alpaM api paraguNaM anvahaM vakti pararddhiSu santoSaM vahate parAbAdhAsu zucam dhatte svazlAghAM na karoti nayaM nojjhati aucityam na ullaGghayati apriyaM uktaH api akSamAM na racayati satAm etat caritram / zabdArtha : (paradUSaI) bIjAonA doSo (na vrUte) bolatA nathI paNa (atyaM api) thoDA paNa (parazuLa) bIjAnA guNone ja (annahaM) roja (vita) kahe che bole che (paraddhiMtu) bIjAnI RRddhi joIne (santoSa) saMtoSane (vahate) dhAraNa kare che ane (parAvAyAsu) bIjAnA du:khone joIne (zuttama) zokane (dhatte) dhAraNa kare che. (svaztAmAM) svaprazaMsAne (na roti) karato nathI. (nayaM) nyAyamArgane (noAti) choDato nathI. (auvityam) ucitatAnuM (na ullaMghayati) ullaMghana karato nathI. (apriya santaH sarpi) koInA dvArA kaTu vacana kahevAyA chatAM (gakSamAM) krodhane narapati) karato nathI (satAm) satpuruSonuM sajjana puruSonuM (tat) Aja (ritram) caritra che AcaraNa che. II64 // bhAvArtha : je bIjAnA dUSaNa bolato nathI, bIjAnA thoDA paNa guNane roja bole che. bIjAnI Rddhine joIne saMtoSa dhAraNa kare che, bIjAnA duHkhane joIne ciMtA kare che, potAnI prazaMsA karato nathI, nyAyamArgane choDato nathI. ucita AcaraNanuM ullaMghana karato nathI, koInA kaTuvacana sAMbhaLIne krodha karato nathI. sajjana puruSanuM A ja caritra che.64|| vivecana : granthakArazrIe sajjana prakaraNanA aMtima cothA zlokamAM sajjana puruSonI AcaraNAnI saMkSepamAM paNa mahatvanI vAto karI che. temaNe kahyuM che ke sajjana puruSa - (1) bIjAnA doSone bole nahIM. (2) bIjAnA thoDA paNa guNane roja yAda karIne bole. (3) bIjAnI Rddhi joIne IrSyA na kare paNa saMtoSa dhAraNa kare. na (4) bIjAnA duHkhamAM dukhI thAya. (5) Atma prazaMsA to kare ja nahIM. 68 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) nyAyanItinA mArganuM sadA pAlana kare e mArgano tyAga kayAreya na kare. (7) sajjanatAnI lAyakAtanuM kadI ullaMghana na kare. (8) koIe kaTuvacana kahyA chatAM paNa tenA para krodha na kare, AvezamAM na Ave. uparokta ATha bAbatomAM sajjana puruSonI sarva prakAranI AcaraNAono samAveza thaI jAya che. je AtmAne sajjana puruSomAM potAnI gaNanA karAvavI hoya teNe A zlokanA bhAvone hRdayamaMdiramAM bIrAjamAna karavA ja rahyAM. 64o. have guNijanonI saMgata na karanAra ane karanAranA viSayamAM vivecana karatAM kahe che ke - guNisaga prakaraNam chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta dharma dhvastadayo yazazcyutanayo vittaM pramattaH pumA kAvyaM niSpatibhastapaH zamadamaiH zUnyo'lpamedhAH zrutam / - vastvAlokamalocanazcalamanA dhyAnaM ca vAJchatyasau, . yaH saGgaM guNinAM vimucya vimatiH kalyANamAkAGkSati // 65 // anvaya : yaH vimatiH guNinAM saGgaM vimucya kalyANam AkAGkSati asau dhvastadayaH dharmam.cyutanayaH yazaH pramattaH vittaM niSpratibhAH kAvyaM zamadamaiH zUnyaH tapaH alpamedhAH zrutam alocanAH vastvAlokam calamanAH dhyAnaM vaanychti| / zabdArtha H (1) je puruSa (vimatiH) buddhirahita thaI (muLanAM sa) guNI puruSono saMga (vimukhya) tajIne (jyAkha) AtmakalyANane ( kSati) Icche che. (sI) te jANo ke (dhvastarIya) nirdaya thaIne (dharmanuM) dharmane, (cutanaya) nItibhraSTa thaIne (yazaH) kIrtine (prama) pramAdI banIne vitta) dhanane, niSpatimA:) nibuddhi thaIne (kAvya) sAhitya racanAne (zamauH zUnya) zama, damathI rahita thaIne (tapa:) tapazcaryAne (alpamedhA) alpajJAnI hoIne (kRtam) zAstrajJAnane (manojanA) AMdhaLo hoIne (vartAnoma) padArthane jovAne (vasaMmanA:) caMcala cittavALo thaIne (dhyAna) samAdhine (vAcchati) cAhe che, Icche che. I6pA bhAvArtha je puruSa buddhirahita thaI guNavAna puruSono saMga tajIne kalyANane Icche che te to jANe ke, nirdayI thaIne dharmane, nItirahita thaIne kIrtine, ALasu banIne dhanane, nibuddhi thaIne, sAhitya-kAvya racanAne, samatA ane indriya jayathI rahita thaIne tapane, alpamedhAvALo thaIne zAstrIya jJAnane, AMdhaLo thaIne padArthone jovAne, caMcala cittavALo thaIne dhyAna-samAdhine Icche che. 6pA 1. zamadayA pAThAntara / 69. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana granthakArazrI prathama zlokamAM guNijanonA saMgano tyAga karIne AtmakalyANa, mokSa mATe yatna karanAra AtmAne kahe che, "tU jo sajjana puruSonI sobata-saMga choDIne svakalyANa Icchato hoya to nIce batAvyA evA kAryo karanAranI jevo thaIne kAyaklezanA phaLane pAmIza. nirdayI AtmA dharmane Iccha, nItirahita vyakti kIrtine cAhe, AlasI vyakti dhana meLavavAnI IcchA kare, buddhihina sAhitya ane kAvya racanA Adi karavAnI bhAvanA kare, samabhAva ane indriya vijaya vinA tapazcaryA kare, alpa buddhivALo zAstra jJAnane meLavavA Icche. AMdhaLo AtmapadArthone jovA Icche. caMcala cittavALo samAdhine Icche to e kAryo kadi banI zake nahIM. tema guNijanonI saMgata karyA sivAya Atma kalyANa thaI zake nahIM. 6pA. have bIjA zlokamAM guNijanonI saMgatinA pariNAmo darzAvatAM kahe che ke chaMdra - harivRtta harati kumatiM bhinte mohaM karoti vivekitAm, . vitarati ratiM sUte nItiM tanoti vinItatAm; prathayati yazo dhatte dharmaM vyapohati durgatiM janayati nRNAM kiM nAbhISTaM guNottamasaGgamaH // 66 // anvaya : guNottamasaGgamaH nRNAM kiM abhiSTaM na janayati, kumatiM harati, moham bhinte, vivekatAM karoti ratiM vitarati nItiM sUte vinItatAm tanoti yazaH prathayati dharmaM dhatte durgatim vypohti| zabdArtha (guvottamasAma) guNo prApta karavA mATe uttama guNadhArI puruSono saMga (7) mAnavone ( jhiMgaSTa) kayA manorathane (nananayati) pUrNa nathI karato? arthAt sarva manorathane pUrNa kare che te niM) kumatine (hati) naSTa kare che. (moham) ajJAnane (mitte) dUra kare che. (vivetAM) jJAnane (roti) utpanna kare che. (rati) premane (vitarati) Ape che. (nIti) nyAyane (sU) utpanna kare che. (vinItatAm) namratAne (tanoti) phelAve che. vistAra che. (yaza:) yaza-kIrtine (prathati) vadhAre che. () dharmane (ba) puSTa kare che. (kutiyuM) kharAba gatine (vyapoti) haTAve che, dUra kare che. 66/ bhAvArtha sadguNone meLavavA mATe uttama puruSono saMga mAnavonA sarva manorathone pUrNa kare che kAraNa ke guNIjanono saMga kubuddhino nAza kare che, ajJAna dUra kare che. jJAnane prApta karAve che. premane Ape che. nyAyane utpanna kare che. namratAne vistAra che. Ijjatane vadhAre che. dharmane puSTa kare che. ane durgatine haTAve che. 66/ vivecana : granthakArazrI guNIjanonI saMgatinA mahimAnuM varNana karatA kahe che ke guNI 1. guNAvalim pAThAntara 70. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSono saMga, emanI sAtheno saMparka AtmAnA sarva manorathone pUrNa karanAra che. tenA kAraNo darzAvatAM kahyuM ke guNIjanonI saMgati AtmAnI kubuddhino nAza kare che. guNavAnono saMga sArI buddhine vadhAranAra bane che. temano saMga ajJAnane haTAvI jJAnane utpanna karAve che. guNIjana sarvane premanuM pradAna kare che. temane jagatamAM koI apriya che ja nahIM. temaja nyAyamArgane utpanna kare che. guNIjanono saMga karanAra anyAya mArga para DagaluM paNa na bhare. saguNadhArInA saMgamAM rahenAra namrAtinamra bane che. ahaMkAra to gaLIne dUra thaI jAya che. evA puruSano yaza vRddhine pAme che. sAthe dharmAcaraNane ane Atmadharmane puSTa kare che ane durgatimAM AtmAne javA de nahIM. e AtmA mATe durgatinuM dvAra baMdha thaI jAya che.66ll have trIjA zlokamAM guNIjanonI saMgati zA mATe karavI joIe e AzayanuM varNana karatAM kahe che ke - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta labdhuM buddhikalApamApadamapAkartuM vihartuM pathi, prAptuM kIrtimasAdhutAM vidhuvituM dharmaM samAsevitum / roddhaM pApavipAkamAkalayituM svargApavargazriyaM / " cittasamI guNavatAM tatvatri anvaya : he citta cet tvaM buddhikalApaM labdhaM samIhase, ApadaM apAkartuM, pathi vihartuM, kIrti prAptuM asAdhutAM vidhuvituM dharma samAsevitum pApavipAkaM roddha (tathA) svargApavargazriyaM AkalayituM tat guNavatAM saGgaM anggikuru| zabdArtha (devitta) re mana! (ve) jo (d) (vuddhinApa) buddhivaibhavane (tabdha) prApta karavAne (samIra) Icche che ane (mApadaM) ApadAone (kapAtuM) dUra karavA Icche che (patha) sanmArga para (vikratuM) cAlavA Icche che (krIti) yazane (prAtuM) pAmavA Icche che (gasAdhutAM) duSTa bhAvane vidhuvatuM) dUra karavA Icche che (dha) dharmane (samAvitam) sevavA Icche che. (pApavipA) pApanA pariNAmane (roddha) rokavA Icche che tathA (svapavAzraya) svarga ane mokSanI zobhAne (sIvituM) anubhavavA Icche che. (ta) to (muLavatAM) guNavAna puruSonA (sahyAM) saMgane (gIra) svIkAra. I67ll bhAvArtha: he mana! jo tU buddhidhanane meLavavA Icche che, ApadAne dUra karavA Icche che, sanmArgamAM cAlavA Icche che. yaza meLavavA Icche che. kharAba bhAvone dUra karavA Icche che. dharmAcaraNa karavA Icche che. svarga ane mokSanI zobhAne anubhavavA Icche che to guNavaMta puruSono saMga svIkAra kara. 67 vivecana : granthakArazrI A zlokamAM guNavaMta puruSonI saMgata karavAthI zuM zuM lAbha thAya che tenuM nirupaNa karatAM thakAM kahe che ke jo tu AvA guNo meLavavA Icchato hoya to ' 71 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNIjanono saMga kara, bhAvArthamAM eja rIte darzAvyuM che. ane vivecanamAM guNIjanonI saMgatathI zuM zuM thAya e rIte darzAvyuM che. guNIjanonI saMgata karavAthI, AtmA buddhizALI bane che, bhautika ane AMtarika sarve ApadAo dUra thAya che. sanmArganI prApti thAya che. yaza kIrti deza-videzamAM prasArita thAya che. mananA azubha bhAvo dUra thaIne mana zuddha thAya che. dharmAcaraNa zAstrAnusAra thAya che. pApakarmonA vipAko vipAkodayathI bhogavavAne badale pradezodayathI bhogavAI jAya, svarga ane mokSanA sukhono anubhava thAya che. I67ii. AvA prakAranA lAbho guNIjanono saMga karavAthI maLe che ane nirguNI puruSono saMga karavAthI zuM zuM nukazAna thAya che te batAvatAM kahe che ke - chaMdra - jinIvRtta himati mahimAmbhoje caNDAnilatyudayAmbude, dviradati dayArAme kSemakSamAbhUti vajrati / samidhati kumatyagnau kandatyanItilatAsu yaH zvimamatapatAM zreyaH zreyAnuM ja niLisImaH dA anvaya : yaH nirguNisaGgamaH mahimAmbhoje himati udayAmbude caNDA'nilati, dayArAme dviradati kSemakSamAbhRti vajrati kumatyagnau samidhati anItilatAsu kandati saH zreyaH abhilaSatAM (puruSANAM) kiM shreyaan?| zabdArtha (yaH nilama) je nirgaNi puruSono saMga (dimAgyone) mahimArUpI kamalanA mATe dimati) barpha jevo che. (3yAkhyuke) unnatti rUpI vAdaLA mATe (vaglAniti) pracaMDa vAyu jevo che. (yArAme) dayArUpI udyAna mATe ( diti) hAthI jevo che. (kSamakSamAkRti) kalyANa rUpI parvata mATe (vannati) vaja samAna che. (vumana) kumatirUpI Aga mATe (samiti) lAkaDA jevo che. (anItinatANu) anyAyarUpI velo mATe (nvati) kanda jevo che. (saH) te nirguNiyono saMga (zreyaH matapatAM) kalyANa IcchanAra AtmAo mATe (hiM zreyAna?) zuM kalyANakArI che? nA kayAreya te kalyANakArI nathI. 68 bhAvArtha : je nirguNi mAnavono saMga mahimA rUpI kamalanA mATe barphanI samAna che. unnatirUpI vAdaLA mATe pracaNDa vAyu jevo che, dayArUpI bagIcA mATe hAthI samAna che, kalyANarUpI parvata mATe vajanI jevo che. kumatirUpI Aga mATe lAkaDAnI samAna che. anyAyarUpI velaDiyo mATe kaMda samAna che. evo nirguNi puruSono saMga kalyANanI IcchAvALA AtmAo mATe zuM kalyANakArI che? nA te kalyANakArI che ja nahIM viparIta akalyANakara che. 68 vivecana : granthakArazrI guNisaMga prakaraNanA cothA zlokamAM nirguNI AtmAono saMga 1. zreyaH pAThAntara 72 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nukazAnakArI che e sAdhakane samajAvavA mATe sarala dRSTAMto ApIne sarasa rIte samajAve che ke - jema barpha kamaLanA mATe vinAzaka che tema nirguNi puruSono saMga mahimA prazaMsA yaza Adi mATe vinAzaka che je AtmA nirguNI AtmAono saMga kare che teno mahimA tenI prakhyAtI nAza pAme che. ema ja vAdaLAone bhayaMkara vAyu vikherI nAkhe che tema AtmAnI unnatine nirguNIyono saMga aTakAvI de che. avanati karAvI de che. bagIcAmAM hAthIne chUTo choDI dIdho hoya to te hAthI bagIcAno nAza kare che tema nirgaNiyono saMga AtmAnA karUNA rUpI udyAnano nAza karI nAkhe che. jema parvatane vaja bhede che tema kalyANanA kAryo rUpI parvatane nirguNIno saMga bhedI nAkhe che. AtmAnuM kalyANa evAonA saMgathI thAya ja nahIM. jema Aga Idhana maLavAthI vadhe che tema kumati-kubuddhi rUpI Aga nirguNIsaMgarUpI lAkaDAothI vadhe che. arthAt AtmA kubuddhidhAraka bane che. jema velAo kaMdanA kAraNe vadhe che tema anyAyarUpI velA nirguNinA saMgathI vadhe che arthAt AtmA anyAyanA AcaraNamAM AgaLa vadhe che. AvA kAraNothI nirguNi AtmAono saMga koI kALe hitakArI che ja nahIM, nukazAnakartA ja che. 68. have indriya damana prakaraNamAM AtmAno indriyo para kAbu meLavavA hitopadeza ApatAM kahe che ke - indriyadamana prakaraNam chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta AtmAnaM kupathena nirgamayituM yaH sUkalAzvAyate, kRtyAkRtyavivekajIvitahRtau yaH kRSNasarpayate; yaH puNyadrumakhaNDakhaNDanavidhau sphUrjatkuThArAyate, taM luptavratamudramindriyagaNaM jitvA zubhaMyubhava // 69 // anvaya : yaH AtmAnaM kupathena nirgamayituM sukalAzvAyate (tathA) yaH . kRtyAkRtyavivekajIvitahatau kRSNasarpayate (tathA) yaH puNyadrumakhaNDakhaNDanavidhau sphUrjatkuThArAyate taM luptavratamudraM indriyagaNaM jitvA zubhaMyuH bhv| zabdArthaH () je indriyono samUha (sabhAnaM) AtmAne (5thena) unmArgathI niyatuM) laI javAne (sUnAvAya) unmArga gAmI ghoDAnI jema AcaraNa kare che. ane () je (tyakRtyavivenIvihatI) kartavya akartavyanA jJAnarUpI jIvanane haraNa karavAmAM (MPsayate) kAlA sarSanI jema AcaraNa kare che (parva) :) je (puSpakumaravADanavidhI) dharmarUpa vRkSanA TukaDA TukaDA karavAmAM (sthUrnajUtarAyate) dhAravALA kuhADAnI jema AcaraNa kare che. (i) te (luptavratamudra) naSTa karI che vratanI mudrA jeNe evA (ndriyA) baLavAna indriyasamUhane (nivA) jItIne potAnA kAbumAM karIne (zumaMyuH) kalyANa sahita (mava) 73 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaIjA. II69 / / bhAvArtha : je indriyono samUha AtmAne unmArgamAM laI javAne unmArgagAmI ghoDAnI jema AcaraNa kare che je kRtyAkRtyanA jJAnarUpI jIvanane haraNa karavAmA kALA nAganI jema AcaraNa kare che, dharmarUpI vRkSanA TukaDA TukaDA karavAmAM dhAravALA kuhADAnI jema AcaraNa kare che ane vratonI mudrAno lopa karanAra evA indriya samUhane jItIne kalyAMNa karanAra thaI jA. arthAt indriyone potAnA kAbumAM karIne Atma kalyANa kara. II69 // vivecana : granthakArazrI indriyo upara vijaya meLavavA mATe prathama zlokamAM indriyo konI jema AcaraNA ka2nA2 che te darzAvIne indriya upara kAbu meLavavAnuM kahe che ke - jema viparIta cAlanAro ghoDo savArane unmArge laI jAya che tema A indriyono samUha A AtmAne unmArgamAM laI jAya che. AtmA mukti nagaramAM prayANa karavA Icchato hoya to A indriyo ene durgatiyonA cakkaramAM laI jAya che. jema kALo nAga jIvananuM haraNa kare che tema A indriyo ka2vA jevuM ane na karavA jevuM je jJAna rUpI jIvana che te jIvana naSTa karI de che. AtmA na karavA jevAM kAryone karavA jevA ane karavA jevA kAryone na karavA jevA mAnIne AcaraNa karato thaI jAya che. tethI jJAna rUpI jIvananuM mRtyu thaI jAya che. jema kuThAra vRkSanA TukaDe TukaDA karI nAMkhe che tema A indriyo dharmarUpI vRkSanA TukaDe TukaDA karI nAkhe che. AtmA paripUrNa rUpathI AcaraNa karI zakato nathI. A indriyo vikArItAnI puSTimAM AcaraNa karIne vrata niyamanA vicArone naSTa karI de che. AtmA koI jAtano niyama vrata bAdhA Adi levA Icche to A indriyo enA vicArone toDIne kahI de che ke A ApaNAthI na paLAya. vrata-niyama na lo. evA A duSTa indriya samUhane potAnA kAbUmAM rAkhIne ja AtmakalyANa thAya che. mATe he sAdhaka! tuM indriyo u52 vijaya meLava. II695 / have bIjA zlokamAM paNa indriyo ahitakartA kaI rIte che te kahe che - chaMda - zikhariNIvRtta pratiSThAM yanniSThAM nayati nayaniSThAM vighaTayatyakRtyeSvAdhatte matimatapasi prematanute / vivekasyotsekaM vidalayati * datte ca vipadaM, padaM taddoSANAM karaNanikurambaM kuru vaze // 70 // anvaya H yat pratiSThAM niSThAM nayati nayaniSThAM vighaTayati akRtyeSu matiM Adhatte atapasi prematanute vivekasya utsekaM vidalayati ca vipadaM datte tat doSANAM padaM nikurambaM vaze kuru| zabdArtha : (cait) je indriyasamUha (pratiSThA) manuSyanI Ijjatane niSThAM nayati) naSTa kare che. (nayaniSThAM) nItinA bhAvone (viSayati) vicchinna kare che. (atyevu) akaraNIya 74 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryomAM (mati). buddhine (gAyatte) lagADe che. (tratapasi) tapazcaryA na karavAmAM (prema) premane (tanute) phelAve che. vistAra che. (viveccha) viveka jJAnano (3nTenka) udayane ( vitnati) roke che. () ane (vipa6) ApadAne (?) pradAna kare che, Ape che. evA (tata) te (koSA parva) aneka doSonA sthAnabhUta (raniradhva) indriya samUhane (vaze ) potAnA vazamAM kara. 70|| bhAvArtha : je indriyono samUha manuSyanI Ijjatano nAza kare che, nItinA bhAvone vicchinna kare che. kharAba kAryomAM matine prere che. tapazcaryA na karavAmAM premane vistAre che. jJAnanA udayane roke che ane ApadAo Ape che evA te aneka doSonA sthAnabhUta indriyonA samUhane potAnA vazamAM kara. Al70 vivecanaH granthakArazrI bIjA zlokamAM paNa Indriyono samUha mAnavane kaI rIte vinAzaka bane che te darzAvatAM kahe che ke manuSyanI Ijjata AbarUno nAza kare che. indriyo bekAbu banIne manuSyanI pAse khAnadAnImAM lAMchana lAge evA kAryo karAvIne enI ijjata AbarUno nAza karI nAkhe che. nItinA bhAvo vicArone chinna bhinna karI nAkhe che. indriyo potAnI vAsanA pUrti mATe je padArtho joIe te padArtho meLavavA nItinA vicArone chinna-bhinna karAvIne game te rIte te padArtho meLavavA AtmAne uzkere che. tethI te anItinuM AcaraNa kare che. akAryomAM buddhine prere che. manuSyane je kAryo karavA jevA nathI tevA kAryo karavA mATe indriyo buddhine preraNA kare che ane AtmA te kAryo kare che. tapa na karavAmAM premane vistAra che. indriyo potAnI vikArI vAsanAonI pUrtimAM tapane vinna karanAra jANIne AtmAne samajAve che ke tapamAM bhUkhe maravuM paDe che. bhUkhe maravAthI zarIra kSINa thAya che. pachI bIjI mojazokhanI kriyAo thatI nathI e mATe tapa na karavo sAro ema tapa na karavA pratye rUci vadhAre che. jJAnanA udayane roke che. indriyo ema mAnIne jo jJAna prApta thaI jaze to amArI vikArI vAsanAonI pUrti nahIM thAya te mATe AtmAnA jJAna prApta karavAnA samaye pramAda karAvIne jJAnanA udayane roke che. indriyo potAnA kahyA pramANe vartana karAvIne AtmAne ApadAonuM dAna Ape che. A pramANe aneka doSone utpanna karanAra evA A indriyonA samUhane vazamAM karavAnuM kahyuM che. 70nA have indriya samUhane na jItanAranA dharma kArya kaI rIte niSphaLa che te batAve che. __ chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta dhattAM maunamagAramujjhatu vidhiprAgalbhyamabhyasyatA mastvantargaNamAgamazramamupAdattAM tapastapyatAm / zreyaH puJjanikuJjabhaJjanamahAvAtaM na cedindriya vAtaM jetumavaiti bhasmanihataM jAnItasarvaM tataH // 71 // 75 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvaya : he manuSya! cet maunam dhattAm AgAraM ujjhatu vidhiprAgalbhyam abhyasyatA antargaNaM antaH astu AgamazramaM upAdattAM tapasa tapyatAm (parantu) zreyaH puJjanikuJjabhaJjanamahAvAtaM (ima) indriyavrAtaM jetuM na avaiti sarve bhasmanihutaM jaaniit| zabdArtha (ve) jo (maunama) maunatAne (dhattAma) dhAraNa karo cho. ( 4) ghara (ujjaitu) choDI do cho, vidhiprAgyam) dharmavidhinI caturAIne (kamyasthatA) sIkho cho (kantai) gacchanI aMdara (kastu) raho (gAmazrama) zAstrAbhyAsane (3pattA) sAMbhaLo (tam) tapane (tatA) tapo (paranta) (zreyaH punivumanamadAvAta) kalyANanA samUharUpI udyAnane naSTa karavAmAM mahAvAyu samAna (A) (ndriyavrAta) Indriya samUhane (netuM) jItavAnuM (mati) jANato nathI. to pUrvanI e (sarve) sarve vAto (kAryo) (mammaniTui) rAkhamAM nAkhelI vastunI jema niSphaLa (nAnI) jANo. II71 bhAvArtha he manuSya! je tame mauna vratane dhAraNa karo, gharane choDo, dharmAcaraNanI vidhimAM catura bano, gacchamAM raho, AgamavANInuM zravaNa karo, tapa tapo, paNa jo kalyANa samUharUpI udyAnane naSTa karavAmAM AMdhInA samAna indriyasamUhane jItavAnuM nathI jANatA to pUrvanA maunavrata levA AdinI vAto rAkhamAM karelA homa jevI niSphaLa jANavI. 71. vivecana : granthakArazrI indriyone niyaMtraNamAM rAkhavA mATe hitopadeza ApatAM thakAM kahe che ke "he sAdhaka! tuM mauna rahe, ghara choDIne sanyAsI bane, dharmAcaraNanI vidhine pUrNa rIte zIkhI le, gurUkuLavAsamAM ja rahe, jinavANInuM zravaNa kare ane tapa tape e pramANe aneka prakAranA dharmAnuSThAna kare chatAM jo indriyono samUha je kalyANakArI sarve kAryone palabharamAM vinaSTa karavAnI kSamatA dharAve che. tene jItavAnI kaLA nathI jANato to e tArI dharmArAdhanA jema koI kolasAnI rAkhamAM homa mATenA padArthone nAkhe to te niSphaLa jAya che tema indriyonA samUhanA vikAra bhAvarUpI rAkhamAM dharmArAdhanA niSphaLa jAya che. tethI sarvaprathama sarve indriyonA vikAra bhAvone jItavAno puruSArtha karavo. 71|| - have cothA zlokamAM indriya samUhane na jItavAthI sAdhakanuM kaI rIte akalyANa ja che te darzAvatAM kahe che ke - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta dharmadhvaMsadhurINamabhramarasAvArINamApatyathA laGkarmINamazarmanirmitakalApArINamekAntataH / sarvAnnInamanAtmanInamanayAtyantInamiSTeyathA ___ kAmInaM kupathAdhvanInamajayannakSaudhamakSemabhAk // 72 // anvayaH dharmadhvaMsadhUrINaM abhramarasAvArINaM Apat prathAlaGkarmINaM azarmanirmitakalApArINaM ekAntataH sarvAnnInaM anAtmanInaM anayAtyantInaM iSTe yathA kAmInaM kupathAdhvanInaM, akSaughaM na ajayat (saH) nitarAM akssembhaa| Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha (dharmaghnapUrIvi) dharmano nAza karavAmAM mukhya sUtradhArasAvArI ) satyajJAnane DhAMkavAvALA (kAvat prathArthIoi) vipadAone vistAranAra (zarma nirmita nApArIvi) akalyANa karanAra kalAomAM pravINa (AntataH sarvAnnIna) ekAMta sarva gumAvanAra (manAtmanIna) AtmAnuM akalyANa karanAra (manayAtyantIna) anItino pakSa lenAra (Se yathAzamIna) svacchaMdatApUrvaka vihAra karanAra (pathadhvanIna) kumArga para unmArga para cAlanAra (evA) (bakSIpaM) indriyanA samUhane jo ( manaya) nathI jItyo to (saH) te indriyo (nitarAM) sadA (gakSemamApha) ApaNuM ahita karanAra ja che. I72 bhAvArtha: dharmAcaraNano nAza karavAmAM pradhAna, satya jJAnane DhAMkanAra, vipadAone vistAranAra, akalyANa karavAnI kaLAmAM pravINa ekAMte sarvasva gumAvanAra, AtmAnuM akalyANa karanAra, anItino pakSapAta karanAra, svaccheda vihAra karanAra, unmArga para cAlanAra, evo A indriyano samUha jo na jItyo to te sadA niyamo ApaNuM ahita ja karanAra che. IcharA vivecana granthakArazrI indriya samUha jItavAnA prakaraNanI cothI gAthAmAM indriyonA samUhane na jItavAthI te zuM zuM nukazAna karIne ApaNuM ahita kare che te darzAve che. ApaNe dharmAcaraNa karatAM hoIe paNa na jItAelI A indriyo e dharmAcaraNano nAza karI nAkhe che. AtmAnA satya jJAnane AcchAdita karI de che. je indriyono gulAma bane che tene satyAsatyanuM bhAna rahetuM nathI. indriyonA kathanAnusAra cAlanAra vipadAone vistAra che. A indriyo upara kAbu na hoya to e akalyANa karavAnI kalAmAM pravINa che, AtmAne naraka gatinAM daLIyAM baMdhAvIne paNa e AnaMda manAvaDAve che. AtmAe bhegI karelI puNyanI muDIne kSaNabharamAM naSTa karAve che tethI kahyuM sarvasva gumAvanAra AtmAnuM akalyANa karanAra ja che. indriyonA dAsa mAnavo sadA. anyAya mArganA pakSadhara ja hoya che ane teo koInI AjJA mAne nahIM te to svaccheda thaIne ja vicare tethI unmArga para ja cAle che. AvI te nahIM jItAelI indriyo AtmAnuM ahita ja karanAra che.I72. have lakSmI svabhAva prakaraNanuM vivaraNa darzAvatAM kahe che ke - lakSmI svabhAva prakaraNam chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta nimnaM gacchati nimnageva nitarAM nidreva viSkaMbhate, __ caitanyaM madireva puSyati madaM dhUmyeva thattenthatAm / cApalyaM capaleva cumbati davajvAleva tRSNAM naya- . tyullAsaM kulaTAGganeva kamalA svairaM paribhrAmyati // 73 // . anvaya : kamalA nimnagA iva nimnaM gacchati, nitarAM nidrA iva caitanyaM viSkaMbhate madirA iva madaM puSyati dhUmyA iva andhatAm dhatte capalA iva cApalyaM cumbati : 77 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davajvAlA iva tRSNAM nayati evaM kulaTAGganA iva ullAsaM svairaM pribhraamyti| zabdArtha : (mA) lakSmI (nimnA) nadInA (phva) jema (nimna) nica puruSane ja (Rti) prApta thAya che. tathA (nitarAM) sadA (nidrA Dva) nidrAnI jema (caitanya) sarvajJAnanI prAptinI sUcanA mATe (vimate) AgaLAnI jema rUkAvaTa ka2nA2 che (virA va) dArUnI jema (mavuM) ahaMkArane (puSpati) puSTa kare che. (ghUmyA va) dhUmADAnA samUhanI jema (andhatam) mAnavane AMdhaLo (dhatte) kare che. (vapattA va) vijaLInI jema (cApalyuM) capaLatAne (ghumnati) pAse rAkhe che. (vavantrAntAva) dAvAnaLanI jema (tRLAM) dhananI tRSNAne (nayati) utpanna kare che ane (dTAAnAva) kulaTA strInI jema (utttAsaM) ullAsapUrvaka (svara) svataMtra (parivrAmyati) bhaTake che. 735 bhAvArtha : A lakSmI nadInI jema nIca puruSane prApta thAya che. niraMtara nidrAnI jema AvanArA jJAnane AgaLAnI jema roke che. madirAnI jema ahaMkAranuM poSaNa kare che, dhUmADAnI jema mAnavane AMdhaLo banAve che. vijaLInA camakArAnI jema capaLatAne pAse rAkhe che, dAvAnaLanI jema dhananI tRSNAMne utpanna kare che. kulaTA strInI jema svacchaMdapaNe bhaTake che. 735 vivecana : granthakArazrIe lakSmInA svabhAvanuM varNana karatAM prathama zlokamAM ati sarasa vAto kahI che ane anubhavanI kasoTI upara A vAto kharI utarelI che ke A lakSmI adhikAMza mAtrAmAM lakSmImAM Asakta evA svabhAve nIca AtmAone prApta thavAnA svabhAvavALI che. lakSmI AtmAnA vAstavika svarUpane (satyajJAnane) prApta thavAmAM AgaLA samAna hovAthI tene nidrAnI upamA ApI. lakSmI mAnavane garviSTha banAvI de che tethI kahyuM ke madirAnI jema ahaMkArane puSTa kare che. lakSmIvAna mAnava AMdhaLo banI jAya che tethI kahyuM ke dhUmADAnI jema mAnavane AMdhaLo banAve che. lakSmI di koInI pAse sthira rahetI nathI tethI vijaLInA camakArAnI upamA ApI. lakSmInI prAptithI AtmAnI AzA rUpI pyAsa bujhAtI nathI tethI upamA ApI ke dAvAnaLamAM pyAsa vadhe che tema lakSmIMnI tRSNA vadhe che. lakSmIne kulaTA strInI upamA ApIne to sAdhaka AtmAone vizeSa jAgRta rahevAnuM sUcana karyuM che ke jema kulaTA strI koI divasa koInA baMdhanamAM rahetI nathI tema lakSmI svacchaMda vihAra karanArI che. tethI teno vizvAsa karavo nahIM. / / 3 / / have lakSmInA icchuka koNa hoya che te darzAvIne lakSmInI heyatA pratipAdita karatAM thakAM kahe che ke - - chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta dAyadAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmIbhUjo, gRhaNanticchalamAkalayya hutabhugbhasmI karoti kSaNAt 78 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanma: snAvati kSitI vinihita rakSAdAnta hatAr . ; surghattAstanathI nathati nidhanaM vizvavathInuM ghanam cho. anvaya : (yasya vittasya) dAyAdAH spRhayanti (ya) taskaragaNAH muSNanti bhUmIbhUjaH chalaM Akalayya gRhaNanti hutabhUk kSaNAt bhasmI karoti ambhaH plAvayati.kSitau vinihataM yakSAH haThAt harante durvRttA tanayAH nidhanaM nayanti (ataH) bahvadhInaM dhanaM fdhal zabdArtha je dhananI (vAyAvA) kuTuMmbio (pRdayatti) IcchA kare che (jene) (taspara :) cora (muwAnti) corIne laI jAya che (mUmImunaH) rAjAo (chai) mAyA ( tathya) karIne (vRtti ) harI le che. (hutamUva) agni (kSata). kSaNabharamAM palamAtramAM (makSmI roti) bALI nAkhe che. (5) pANI (pnAvati) potAnI sAthe laI jAya che. kSitI) pRthvImAM (vinitaM) rAkheluM (yakSa) yakSadevo (vAta) balajabarIthI (harajo) haraNa kare che. (kuvRttIstanayA) duSTa bALako putro (nidhanaM natti) naSTa karI nAkhe che. evA A (varvathInaM) ghaNA mANasone AdhIna banelA (dhana) dhanane (dhi) dhikkAra che. I74 , bhAvArtha: je dhananI IcchA kuTuMbIjano karatA hoya che, coro jene corIne laI jAya che, rAjAo chaLakapaTa karIne dhananuM haraNa karI le che, agni palabharamAM tene naSTa karI de che. je pANInA pravAhamAM taNAI jAya che, bhUmimAM gADelAne yakSadeva balAtkArathI paNa laI jAya che. potAnA duSTa mativALA putro teno nAza karI nAkhe che. evA prakAranA ghaNA logone AdhIna banelA A dhanane ja dhikkAra che, arthAt A lakSmI dhikkArane yogya che, AdaravA yogya nathI. II74 . . . . . . ! vivecana granthakArazrI lakSmInA svabhAvanA varNanamAM A lakSmIne keTa-keTalAM puruSo kaI rIte meLavavA Icche che ane emanI pAsethI kaI rIte bIjA laI jAya che tenuM sacoTa darzana karAve che. jema ke dhanavAna dhana para enA ja kuTuMbI dikarA dikarI ane bhANeja AdinI najara lAgelI ja hoya che. kyAre A mare ane kyAre ame A lakSmIne laI jaIe. cora logo paNa dhanavAnonA ghare khAtara pADI ene laI javAnI bhAvanAmAM ja ramatAM hoya che ane samaya Ave tyAre laIne ja jAya che. rAjAo to dhanavAno para game te rIte kara Adi nAkhIne ene vAta-vAtamAM bharamAvIne chaLakapaTa karIne paNa tenuM dhana rAja bhaMDAramAM lAve che. lAga maLe to Aga enA dhananA bAgane bALIne bhasma karI de che. lobhI puruSe dhanane jamInamAM dATyuM hoya ane enI IcchA na hoya to paNa yakSadevo enA dhananuM haraNa karI le che. pachI ene tyAM kolasA dekhAya che. enA potAnA sagA dikarAo durjana banIne enA jotAM ja enA kamAvelA dhanano nAza karI nAkhe. jugAra AdimAM uDAvI de che. evA A dhana para aneka prakAranA logonI najara coTelI hovAthI ghaNA logone AdhIna evA 79 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A dhanane dhikkAra pAtra darzAvIne dhanalobhathI AtmAne mukta rahevAno saMdeza Apyo che.I74 have trIjA zlokamAM dhanalobhI AtmA dhana meLavavA zuM zuM kare che te saMkSepamAM darzAvatAM thakAM kahe che ke - chaMdra - zAlvikrIDitavRtta nIcasyApi ciraM caTUni racayantyAyAnti nIcairnatiM, zatrorapya guNAtmano'pi vidadhatyuccaiH guNotkIrtanam / - nirveDha - vikti viziSTatajJathApi sevAne, kaSTaM kiM na manasvino'pi manujAH kurvanti vittArthinaH // 75 // anvaya : vittArthinaH manasvinaH manujAH api kiM kaSTaM na kurvanti nIcasya api ciraM caTUni racayanti nIcaiH natiM AyAnti zatroH api aguNAtmanaH api guNotkIrtanam uccaiH viddhati akRtajJasya sevAkrame kiJcit api nirvedaM na vidnti| zabdArtha : (virArthanaH) dhananI icchAvALo (manasvinaH pa) buddhivAna (manunA) mAnavo () paNa hiMRSTa) zuM zuM kaSTakArI kArya (na karvatti) karatAM nathI? arthAt sarva kaSTakArI kAryo kare che. jema ke (nIvasya pi) nIca prakRtinA mANasonI paNa vira) ghaNA samaya sudhI (vaTUni) khoTA prazaMsAtmaka vAkyoM vaDe (ravayanti) stuti kare che. (nIrvaH) nIcA namIne (tti) namaskAra (AyAtti) kare che. (zatroH pi) potAnuM ahitakartA hoya to paNa (muItmanaH) durguNI hoya to paNa tenA guNotkIrtanam) guNonI prazaMsA (vai) jorathI (viddhati) kare che. ane (tajJaJ) karelA upakArane bhUlI janAranI (sevA me) sevA karavAmAM vita) thoDuM (pa) paNa nirva6) duHkhane (na vinti) jANatA nathI. 7pI bhAvArtha : pote potAne buddhizALI mAnatA hoya evA mAnavo paNa dhananI IcchA vALA thaIne kyA kaSTo nathI bhogavatA? arthAt sarva prakAranA kaSTo bhogave che. jema ke nIca prakRtinA mANasonI ghaNA samaya sudhI khoTA prazaMsAtmaka vAkyo vaDe stuti kare che. ghaNA samaya sudhI nIca puruSone nIcA namI-namIne namaskAra kare che. zatrunA ane durgaNiyonA paNa guNagAna jorajorathI gAya che. akRtajJanI sevA karavAmAM paNa te duHkha jotA nathI.7pA vivecana granthakArazrI trIjA zlokamAM dhana meLavavA mATe mAnava zuM zuM kaSTo duHkho bhogave che tenuM saMkSipta vivecana kare che. pAMca mANasomAM potAne pravINa mAnato mAnava dhananA mATe nIca puruSanI cATuM vAkyo vaDe prazaMsA kare che. tene jhukI-jhukIne nIco namIne namaskAra kare che. zatru ane durguNIonI paNa emanAmAM guNo na hoya to paNa emanA guNonI jora-jorathI prazaMsA kare che. akRtajJa mAnavonI paNa sevA karavAmAM racyo pacyo 80 . Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahe che. tenuM tene duHkha paNa lAgatuM nathI. I7po. have cothA zlokamAM lakSmIne zubha kAryomAM lagAvavA mATe upadeza ApatA kahe che chaMdra - zArdUtvaviditavRtta lakSmIH sarpati nIcamarNavapayaH saGgAdivAmbhojinI- . saMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kvApi dhatte padam caitanyaM viSasannidherivanRNAmujjAsayatyaJjasA, dharmasthAnaniyojanena guNibhirgAhyaM tadasyAH phalam // 76 // anvaya : arNavapayaHsaGgAt iva lakSmIH nIcaM sarpati (tathA) ambhojinI saMsargAt iva kaNTakAkulapadA kva api padam na dhatte (evaM) viSasannidheH iva nRNAM caitanyaM aJjasA ujjAsayati tat guNibhiH dharmasthAne niyojanena asyAH phalaM graahym| zabdArtha : (avayaH sati) samudranA jalanA saMsargathI ja (phava) jANo ke (nI) lakSmI (nIvaM) nIcanI pAse (sarpati) sarake che. jAya che. (ane) (moninI saMsata) kamalinInI saMgatathI ja (va) jANe (TApavA) kAMTAothI vyApelA pagavALI thaIne ( pi) kayAMya paNa (patrama) pairane (na dhare) mukatI nathI. (vaM) viSasanna cheH rUva) viSanA saMparkanI jema (nRpaI) mAnavonA (jaitanya) jJAnane (masA) zIgha (3jJAti) naSTa karI de che. (tata) te kAraNathI (mi) guNavAna AtmAoe (dharmasthAne niyoganena) dharmakAryomAM lagAvIne kharca karIne (masyA:) A lakSmInA (7) lAbhane (grAhyam) laI levo joIe. /76ll bhAvArtha : samudranA jalanI saMgatathI ja jANe ke lakSmI nIca puruSonI pAse jAya che. kamalinInA saMgathI ja jANe ke kAMTAothI vyApta pagavALI thaIne kyAMya paNa potAnA pagane sthiratAthI mukatI nathI. viSanA saMganI jema mAnavonA jJAnaguNane jaldIthI naSTa karI de che. A kAraNothI guNavAna AtmAoe A lakSmIne dharmakAryomAM kharca karIne lakSmInA phaLane laI levuM joIe. 76o. vivecana granthakArazrI A cothA zlokamAM pharamAve che ke jema jalano svabhAva ja nIce sarakavAno che tema lakSmI paNa vadhAre pramANamAM nIca buddhivALAonI pAse nIca jAtivALAnI pAse sarake che. jema kAMTAothI vyApta paga thaI jAya to te AtmA potAnA pagane kayAMya paNa sthiratAthI mUkI zakato nathI tema lakSmI kamaLa upara rahenArI tenA paga kayAMya sthiratAthI rahetA nathI. arthAt kayAMya sthira thaIne rahI zakatI nathI. tethI ja to tene hAthInA karNanI upamA paNa ApI che. jema viSa dravya prANonuM haraNa kare che tema lakSmI mAnavanA bhAva prANo je jJAna-darzanaguNa che tenuM haraNa karI le che. arthAt lakSmI AvI ke mAnavInA jJAnAdi guNo lupta thavA mAMDe che. AvI rItano lakSmIno svabhAva jJAna dvArA 81 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANIne ane aneka bhavomAM teno anubhava karIne sAdhaka AtmAone saMdeza Apyo ke pUrvanA puNyanA udaye lakSmI maLI che tene dharmakAryomAM kharca karIne tene saphaLa banAvavI joIe ane teja lakSmI pAmyAnuM sAcuM phaLa che. II76 // have lakSmIne dAnadharmamAM kharca karavI e sarvottama mArga hovAthI dAnanA viSayamAM prarUpaNA karatAM kahe che ke - dAna prakaraNam chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta cAritraM cinute tanoti vinayaM jJAnaM nayatyunnatiM; puSNAti prazamaM tapaH prabalayatyullAsayatyAgamam, puNyaM kandalaMyatyadhaM dalayati svargaM dadAtikramA zirvAtriyanAtanoti nihita pAtre pavitra dhanam // o anvaya H pAtre nihitaM pavitraM dhanam cAritraM cinute vinayaM tanoti jJAnaM unnatiM `nayati prazamam puSNAti tapaM prabalayati Agamam ullAsayati puNyaM kandalayati aMghaM dalayati svargaM dadAti kramAt nirvANazriyaM aatnoti| zabdArtha : (pAtre) satpAtramAM (nihitA) ApeluM (pavitra dhanam) pavitradhana (cAritra vinutte) cAritrane uttama banAve che. (vinaya) namratAnI (tanoti) vRddhi kare che. (jJAna) buddhine (unnati) unnatinA mArga para (nayati) laI jAya che. (prazamam) zAMtine (puSnAti) puSTa kare che. (tattva) tapArAdhanAne (pravatayati) baLavAna banAve che. (Amam) Agama jJAnane (satttAsati) vikasita kare che. (puchyuM) dharmane (nvayiti) aMkurita kare che. (artha) pApano (layaMti) nAza kare che. (svarga) svargane (66ti) Ape che. ane (mAt) anukramathI (nirvAzriyaM) mokSa lakSmIne (Atanoti) prApta karAve che, meLavI Ape che. 119911 bhAvArtha : supAtramAM ApeluM uttama dhana, uttama dhanano artha evA dhanathI lAvela, banAvela AhArAdi padArtha samajavAno che. keza 2kama ke bahumUlya padArtha nahIM. cAritrane uttama banAve che. namratA guNane vadhAre che. buddhine unnatinA mArga para laI jAya che. zAMtine puSTa kare che. tapa karavAnI zaktine vadhAre che. Agama jJAnane vikasita kare che. dharmano aMkuro pragaTAve che. pApano vinAza kare che. svarga apAve che ane anukrame mokSa lakSmIne meLavI Ape che. mokSanagaramAM pahoMcADe che. 77|| vivecana : granthakArazrI dAna prakaraNanA prathama zlokamAM dAna dharmanI vyAkhyAmAM lakhe che ke dAna supAtramAM apAya tyAre te AtmAne nimnokta phaLa maLe che. pAtre zabdano prayoga karIne saMpUrNa dAnadharma teja ke je supAtramAM apAtuM hoya ane supAtramAM apAtuM dAna paNa 1. dhanoti pAThAntara 82 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale te lakSmI paNa kevI joIe to kahyuM ke pavitradhanam pavitra dhana', nyAya, nItipUrvaka meLaveluM koI paNa jAtanA dUSaNa vagaranuM te pavitradhana satpAtramAM kharca karAya tyAre ApanAranuM cAritra uttama bane che. arthAt dAna dAtA uttama AcaraNa karanAro bane che. timAM ayogya AcaraNa karavAnI bhAvanA jAge nahIM. te namra hoya che. ane satpAtramAM dAnathI teno namratA guNa vRddhine pAme che. Ama vRkSa para jema phaLa lAge ane te jema namra bane tema dAnadAtA namra bane che. enI buddhi nirmala banIne unnatinA mArga para ja cAle che. e potAnA mATe ane bIjAnA mATe buddhino sadupayoga ja kare che. enA svabhAvamAM samatA zAMtatAnI puSTi thAya che. e uzkerAya ja nahIM. AvezamAM Ave nahIM. tapa karavAmAM te zaktizALI bane che. AgamajJAna enuM vikasita bane che kAraNa ke supAtrone dAna ApavAthI emanA paricayamAM Ave emanI pAse sanzAstranuM zravaNa karIne AgamanA rahasyone prApta kare che. dharmano aMkuro prakaTa thAya che. satpAtramAM dAna ApavAthI samyagdarzana guNa prakaTa thaI jAya che te dharmano aMkuro prakaTa thayo ema kahyuM che. pApono nAza kare che. have enA azubhakarmo naSTa thAya che. e satpAtramAM dAnanA prabhAve devalokanuM AyuSya baMdhAya che ane krame krame e AtmA satpAtramAM dAnanA phaLa rUpe mokSa phaLane meLave che. ema supAtramAM ApeluM dAna dInadAtAne aneka prakArathI guNakArI bane che. II77ii . bIjA zlokamAM paNa supAtramAM dAnanI mahattA darzAvatAM thakAM kahe che ke - chaMdra - zArtuvannaDitavRtta , dAridya na tamIkSate na bhajate daurbhAgyamAlambate, nATTIrtine paramavomiSate na cAdhirAhattvati dainyaM nAdriyate dunoti na daraH kliznanti naivApadaH, . pAtre yo vitaratyanarthadalanaM dAnaM nidAnaM zriyAm // 8 // anvaya : yaH zriyAm nidAnaM (evaM) anartha dalanaM dAnaM pAtre vitarati taM dAridyaM na ikSate, dorgatyam na bhajate, akIrtiH na AlaMbate, parAbhavaH na-abhilaSate, vyAdhiH na Askandati dainyaM na Adriyate daraH na dunoti ApadaH naiva klishnnti| zabdArtha H (1) je manuSya (ziyAm) lakSmI prAptinuM nivA) mukhya kAraNa (ane) (northana) anyAyane dUra karanAra (vAna) dAna () supAtramAM vitarati) Ape che (i) te manuSyane (vAI) garIbI ( rUkSate) joI zakatI nathI. (votya) durbhAgyapaNe (na manAte) tene hoI zakatuM nathI. (bakIrti) apajaza (na AnaMvata) teno Asaro laI zake nahIM. (pAmavaH) parAjaya (ma7Sate) tene cAhe nahIM (vyAdhI bImArI (ne #ti) tene thakavI zake nahIM. vaicaM) durbalatI ( gAdriyo) teno saMga kare nahIM (2) bhaya ( gunoti) tene duHkhI karI zake nahIM ane (mApa) ApadAo (naiva stiRtti) tene satAvI zake nahIM. l78 83. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha je mAnava lakSmI prAptinuM mukhya pradhAna kAraNa ane anartha anyAyane dUra karanAra evuM dAna supAtramAM Ape che. te mAnavane garIbI joI zakatI nathI. durbhAgyapaNe tene joI zake nahIM, apajaza teno Asaro laI zake nahIM, parAjaya tene Icche nahIM, vyAdhi tene thakavI zake nahIM, durbalatA teno saMga karI zake nahIM, bhaya tene duHkhI karI zake nahIM. ApadAo tene satAvI zake nahIM. 78 vivecana: granthakArazrI dAna prakaraNamAM supAtramAM dAnadAtAne viziSTa lAbho maLe che tenuM Agamokta varNana karatAM kahe che ke - je mAnava lakSmInuM pradhAna kAraNa ane anyAyane dUra karanAra evuM dAna satpAtramAM Ape che tene garIbI joI zakatI nathI. granthakArazrIe ahIM lakSmInI prAptinuM mULa kAraNa dAnane kahIne e spaSTa karI dIdhuM che ke je AtmAe A bhava ke parabhavamAM satpAtramAM dAna ApyuM che tene ja lakSmInI prApti thaI che ane satpAtramAM Apela dAnanI jo anumodanA karI haze to te lakSmI kadI anyAya anIti karAve ja nahIM. evo vyakti garIba thaI zake nahIM. pachI kahyuM ke durbhAgyapaNe tene maLatuM nathI. satpAtramAM dAnadAtA saubhAgyazALI ja hoya che. satpAtramAM dAnadAtAnI kIrti cAre dizAmAM prasArita thAya che tethI kahyuM ke apajaza teno Asaro laI zake nahIM. teno apajaza kayAreya thAya nahIM, satpAtramAM dAnadAtA pratyeka sthAna para vijayanI varamALA ja vare che tethI kahyuM ke parAjaya tene Icche nahIM. te sadAnirogI rahe tethI kahyuM ke vyAdhiyo tene thakAve nahIM. kadAca karmanA yoge vyAdhiyo AvI jAya to paNa te tene mAnasika rIte durbaLa na banAve tethI kahyuM ke durbaLatA teno saMga na kare. te sadA nirbhaya thaIne rahe tethI kahyuM ke bhaya tene duHkhI karI zake nahIM. Apattiyo to tene satAvI zake ja nahIM. ema dAnadAtAne AvA prakAranA lAbho maLe che. I78 have trIjI gAthAmAM paNa eja lAbhanAM varNanane vizeSarUpe kahe che ke - ___ chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta lakSmIH kAmayate matirmUgayate kIrtistamAlokate, prItizcumbati sevate subhagatA nIrogatA''liGgati; zreyaH saMhatirabhyupaiti vRNute svargopabhogasthiti muktirvAJchati yaH prayacchati pumAn puNyArthamarthaM nijam // 79 // anvaya : yaH pumAn puNyArthaM nijaM artham prayacchati taM lakSmIH kAmayate matiH mRgayate kIrtiH aalokte| prItiH cumbati, subhagatA sevate, nIrogatA AliGgati zreyaH saMhatiH abhyupaiti svargopabhogasthitiH vRNute muktiH (ca) vaanychti| zabdArtha (yaH pumAna) je puruSa (puSArtha) puNya meLavavA (ninaMgathI potAnA dhananuM (pracchati) dAna Ape che. (ta) te puruSane (takSmI.) lakSmI (Ayata) cAhe che, Icche che. (mati) jJAna buddhi) (mRyate) tene zodhe che. (zArti) yaza (mAnone) tenI sAme 84 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jue che. (prIti) prema (vRdhvati) tene cumbana kare che (sumAtA) saubhAgyapaNuM (sevo) tene seve che. (nIro tA) ArogyatA (zAnniti ) tenuM AliMgana kare che. (zreya saMti) kalyANano samUha (kamyuti) tenI pAse Ave che. (svAmI sthiti) svarganA sukhopabhoganI sthiti (vRyte) tene vare che. ane (muktiH) mokSa lakSmI (vIskRti) tene Icche che. II79 bhAvArtha : je puruSa puNya meLavavA mATe potAnI lakSmIne dAnamAM Ape che te puruSane lakSmI cAhe che. jJAna tene khoje che, zodhe che, yaza tenI sAmuM jue che, prema tene cumbana kare che. saubhAgya tene seve che. nirogatA tene AliMgana kare che. kalyANano samUha tenI pAse Ave che. svarganA sukho tene vare che. ane mokSa lakSmI tenI icchA kare che. 79 vivecana: granthakArazrI dAna prakaraNanA trIjA zlokamAM dAnadAtAne maLanArA phaLonuM varNana karatAM kahe che ke - je puNyAtmA puruSa puNya meLavavA mATe (paraMparAe mokSa meLavavA mATe) potAnA dhananuM satpAtramAM dAna Ape che te puruSane lakSmI pote ja cAhe che. e puruSane lakSmI meLavavA mATe prayatna karavo paDato nathI. lakSmI pote ja tenA gharamAM Ave che. buddhi evA dAnadAtAne zodhIne tenI pAse rahevA Icche che. yaza nAmakarma pote ja tenI sAmu jUe che. arthAt te dAnadAtAno yaza cAre dizAmAM prasare che. pratyeka sajjana AtmA evA dAnadAtAnI sAthe prIti Icche che. tethI kahyuM prIti tene cumbana kare che. saubhAgyapaNe tenI sevAmAM hAjara rahe che. te puruSane Arogya vinA prayatna AliMgana kare che. te puruSa rogI banato nathI. kalyANano samUha tenI pAse Ave che. arthAt te aneka prakAranA Atma kalyANanA kAryo sahajatAthI kare che. te dAnadAtAne svarganAM sukho varamALA paherAve che. ane paraMparAe mukti strI tenI icchA karatI tene varamALA paherAve che. l79o. - have cothA zlokamAM granthakArazrI kahe che ke - chaMdra - manvantIvRtta tasyAsannA ratiranucarI kIrtirutkaNThitA zrIH, snigdhAbuddhiH paricayaparAH cakravartitvaRddhiH pANau prAptA tridivakamalA kAmukI muktisampa tsatakSetyAM vapati vipulaM vittavIgaM nibaM thaH anvaya : yaH saptakSetryAM nijaM vipulaM vittabIjaM vapati tasya ratiH AsannA kIrtiH anucarI zrIH utkaNThitA buddhiH snigdhA ca cakravartitvaRddhiH paricayaparAH trivikramanA (ta) pALI prAptI (vaM) musipUta (tasya) mui zabdArtha : (yaH) je puruSa (saptakSetyAM) sAtekSetramAM nibaM) potAnA vipu) vipula (vijJavIna) dhanarUpI bIjane (vapati) bove che. (tasya) tene (ti) saMtoSa athavA prIti (mAsannau) divasarAta pAse rahe che. (RIrti) prazaMsA (anuvarI) tenI dAsI thaIne rahe 85 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. (zrI) lakSmI (3nkaMDitA) tenA mATe lAlAyita rahe che. (vuddhi ) jJAna (dvidha) vizuddha thaI jAya che. (vakravartitaMtraddhi) sAmrAjyarUpI saMpatti parivAra:) te puruSathI te lakSmI paricaya vadhAre che. (trivikkamatA) svarganI samRddhi (tenA) (pauprAptA) hAthamAM AvelI hoya che. (ane) (muktisampata) mokSa lakSmI paNa (teno) (mu) upabhoga karavAnI icchAvALI thaI jAya che. 80I. bhAvArtha : je puruSa sAtakSetramAM potAnA vipula dhanarUpI bIjane bove che. saMtoSa tenI pAse divasa rAta rahe che. prazaMsA tenI dAsI banI rahe che. lakSmI tenI pAse rahevA mATe utsuka hoya che. tenuM jJAna vizuddha bane che. sAmrAjya saMpatti teno paricaya vadhAre che. svarganI samRddhi tenA hAthamAM AvelI hoya che. ane mokSalakSmI tenA upabhoganI Icchuka hoya che. 100mA , , , vivecana : granthakArazrI satpAtramAM dAna ApanAra AtmAne maLanArA lAbhonuM varNana karatAM kahe che ke - je puruSa sAtekSetramAM potAnI pAse rahelAM vipula dhana rUpI bIjane bove che. ahIM vipulano artha vizuddhanA rUpamAM levo. kAraNa ke jinazAsanamAM ghaNuM dhana kharca karavAnuM mahattva nathI paNa vizuddha dhana kharca karavAnuM mahatva che. je AtmA sAte kSetrone samAna rUpamAM samajIne je samaye je kSetramAM vadhAre AvazyakatA hoya te samaye te kSetramAM vizeSa dhana kharca kare to paNa teNe sAte kSetramAM kharca karyuM ema manAya. evA AtmAnI pAse saMtoSarUpI dhana divasa rAta rahe che. tene kadI dhana na malyAno asaMtoSa rahe nahIM. prazaMsA tenI dAsI banIne rahe. arthAt sajjana puruSo te AtmAnI prazaMsA karatAM thAkano anubhava na kare. lakSmI tenA gharamAM rahevA mATe satata utsuka hoya che. arthAt cAre bAjuthI tenA ghare lakSmI AvatI rahe che. camakatA pattharo paNa ratnomAM palaTAI jAya che. tenuM jJAna vizuddha bane che. cakravartI AdinI Rddhi tene vAraMvAra maLe che. tethI kahyuM ke te puruSathI paricaya vadhAre che. tenA mATe svarga hAthaveMtamAM hoya che. ane mokSalakSmI paNa evA AtmAne meLavavA mATe icchA karatI hoya che. TaMkA cAre zlokamAM satpAtramAM dAna ApanAra AtmAne maLanArA aneka prakAranA lAbhonuM varNana karIne have tapa dharma dvArA maLanArA lAbhonuM varNana karatAM thakAM kahe che ke - .. ', tapa prakaraNam * . iMdra - zArvaviDitavRtta yat pUrvArjitakarmazailakulizaM yatkAmadAvAnala vAlAgAlagarta tharathAmAdimavAkSaram - yatpratyUhatamaH samUhadivasaM yallabdhilakSmIlatA mUlaM tadvividhaM yathAvidhitapaH kurvItavItaspUhaH // 81 // anvaya : yat pUrjitakarmazailakulizaM yatkAmadAvAnalajvAlAjAlajalaM yat Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ugrkrnngraamo'himntraakssrm| yat pratyUha tamaH samUhadivasaM yat labdhi lakSmIlatAmUlaM tat vividhaM tapaH yathAvidhi vItaspRhaH kuurviit| zabdArtha (ya) je (pUrvArnitautiza) pUrvabhavamAM bhegA karelA karmarUpI parvata mATe vaja samAna che (yata) je (zrAmavAvAnvitInAnAM) kAmarUpa dAvAnalanI pracaNDa jvAlAone zamAvavA mATe jalanI samAna che. (tu) je ( ujjara grAmaDaminTAkSaram) ati ugra indriya samUharUpI sarpanA mATe maMtrAlara samAna che (ya) je (nyUhatama samUdavivAM) vighnarUpI gADha andhakAra mATe divasanI samAna che. (1) je (vhistakSmInatAmU) lakSmIrUpI latAnI jaDa samAna che. (tata) te (vividha) aneka prakAranA (tapa:) tapane (yathAvidhi) vidhipUrvaka (vItaspRda) nispRha thaIne (urvata) kara. ll81 bhAvArtha : je tapa pUrvanA bhavomAM bhegA karela karmarUpI parvata mATe vaja samAna che je kAmarUpI dAvAnalane bujhAvavA mATe jala samAna che, je ati ugra indriya samUhathI sarpanA jherane utAravA mATe maMtrAlara samAna che. je vighnarUpI gADha andhakAranuM bhedana karavA mATe divasa samAna che. je labdhirUpI lakSmInI latAnI jaDa samAna che. te tapa dharmane je aneka prakArano che tene vidhipUrvaka nispRha thaIne Acaro. ll81// vivecana : granthakArazrIe tapa dharmathI thanArA lAbhonuM varNana karatAM be bAbatonI vizeSa spaSTatA karI che. tapane be vizeSaNa ApyA che ema kahIe to cAle. prathama vAta karI yathAvidhi je tapa karavo che te vidhipUrvaka hovo joIe. ane bIjI vAta karI "vItaspRha koIpaNa jAtanI kAmanA vagara IcchA vagara tapa karavo. avidhi ane IcchApUrvaka arthAt tapArAdhanA dvArA kaMIka meLavavAnI IcchApUrvaka tapa thAya to tethI AmAM darzAvelA lAbho na maLI zake. te tapa kahevAya paNa tapadharma na kahevAya. tapanI vyAkhyAmAM AgamomAM agilAI ane "aNAjIvI' A be vizeSaNo ApelA che. yathAvidhimAM agilAIno ane vItaspRhamAM aNAjIvIno samAveza thaI ja jAya che. je je AtmA vidhipUrvaka nispRhavRttithI tapArAdhanA kare che te AtmAnA pUrva bhavonA upArjana karelA karmorUpI parvatone te tarUpa vaja kSaNabharamAM vinaSTa karI nAkhe che. kAmarUpI dAvAnalanI pracaNDa jvAlAo jenA hRdayamAM saLagatI hoya te AtmA tapadharma rUpI jala dvArA te jvAlAone zAMta karI de che. ati ugra evo indriyono samUha jene sarpanI upamAthI upamita karIne kahyuM ke enA viSane tArUpI mantrokSara dUra kare che. vighna rUpI gADha andhakAra prasarelo hoya che to paNa tapArAdhanA rUpI divasa dvArA te vighno rUpI andhakAra naSTa thaI jAya che. ane labdhi rUpI lakSmIne latAnI upamA ApIne kahyuM ke te latAnI jaDa tapArAdhanA che. tapArAdhanA dvArA aneka prakAranI labdhio prApta thAya che. e mATe aneka prakAranI tapArAdhanA nispRhabhAvathI vidhipUrvaka karavI. I81// 87 : Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have bIjA zlokamAM tapadharmathI maLanArA lAbhone varNavatA kahe che ke - chaMdra - zArdUtavikrIDitavRtta yasmAdvighnaparamparA vighaTate dAsyaM surAH kurvate, kAmaH zAmyati dAmyatIndriyagaNaH kalyANamutsarpati / unmIlanti maharddhayaH kalayati dhvaMsaM ca yaH karmaNAM, svAdhInaM tridivaM zivaM ca bhavati zlAghyaM tapastanna kim? // 2 // anvaya : yasmAt vighnaparamparA vighaTate surAH dAsyaM kurvate kAmaH zAmyati indriyagaNaH dAmyati kalyANaM utsrpti| maharddhayaH unmIlanti yaH karmaNAM dhvaMsaM kalayati tridivaM ca zivaM svAdhInaM bhavati tat tapaH kim zlAghyaM na? / zabdArtha (mAta) jenAthI vipnaparamparA) vidgonA samUhano viSaTata) nAza thAya che. (surA) devatAo (hAsya) sevA (pharvata) kare che (Ama:) madanajvara (zAti) zAMta thAya che. (ndriya pada) indriyanA samUhanuM (vAti) damana thAya che. (jApAM) kalyANano (3tsarpati) vistAra thAya che. (madardaya) moTI moTI saMpattio Rddhio (3nmIti) vikasIta thAya che. ane () je rmAM) karmasamUhano ( ti) nAza kare che ane jethI triviva) svarga (va) ane (ziva) mokSa (svAdhIna) potAne Adhina (mavati) hoya che. (ta) te (tapa:) tapadharma (mi) kema (zaetAaprazaMsAyogya (1) nathI? arthAt tapa prazaMsavA yogya ja che. II82 bhAvArtha: jenAthI vipnasamUhano nAza thAya che. devatAo sevA kare che. madanajavara utarI jAya che, zAMta thAya che. indriyonA samUhanuM damana thAya che. kalyANano vistAra thAya che. moTI moTI RddhionI prApti thAya che. je karmono nAza kare che. svarga ane mokSa potAne AdhIna kare che evA tapa dharmanI prazaMsA kema na thAya? arthAt te tapadharma prazaMsavA yogya ja che. ll82/ vivecana : granthakArazrI tapadharmanI mahattAnI vAto karIne te tapadharma prazaMsavA yogya kema nathI ema prazna dvArA siddha kare che ke A tapadharma prazaMsavA yogya ja che kAraNa ke - tapadharmanI ArAdhanA karanAranA vidgono nAza thAya che. tenI devatAo sevA kare che. tenI ArAdhanAthI kAmavara zAMta thaI jAya che. indriyonuM damana thaI jAya che. indriyone puSTa AhAra maLe to ja te viphare che paNa tene jyAre AhAra na maLe tyAre teonuM damana thaI jAya che. tapathI kalyANano vistAra thAya che. uttarottara guNaThANAnI prApti te ja kalyANano vistAra. tapa dvArA aneka prakAranI siddhi, labdhi ane RddhinI prApti thAya che. karmono dhvaMsa thAya che. svarga ane mokSa to tapasvIne svAdhina hoya che. l82 have trIjA zlokamAM karmasamUhanA nAza mATe tapadharma sivAya bIjuM koI mukhya kAraNa nathI ema darzAvatAM kahe che ke - Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta kAntAraM na yathetaro jvalayituM dakSo davAgniM vinA, dAvAgniM na yathAparaH zamayituM zakto vinAmbhodharam / niSNAtaH pavanaM vinA nirasituM nAnyo yathAmbhodharam, * karmoghaM tapasA vinA kimaparo hantuM samarthastathA // 83 // anvaya : yathA kAntAraM jvalayituM davAgni vinA itarAH na dakSaH yathA dAvAgniH zamayituM ambhodharam vinA aparaH zaktaH na, yathA ambhodharaM nirasituM pavanaM vinA anyaH niSNAtaH na, tathA kaughaM tapasA vinA aparaH hantuM kiM smrthN?| zArtha : (yathA) 4 zata (kAntAraM) galane (jvalayituM) pANamai (davAgni vinA) vAna vin| (itarAH) mITha (na dakSaH) samartha nathI. (yathA) rIte (dAvAgni) hAvAnasane (zamayituM) juvAmA (ambhodharam vinA) pAhaNonA vinA (aparaH) kI (zaktaH na) samartha nathI (yathA) . (ambhodharaM) vANAmAne (nirasituM) 62 421mA (pavanaM vinA) 5vana vinA (anyaH) 7 (niSNAtaH na) yatura nathI (tathA) tebha (karmoghaM) samUDane (tapasA vinA) ta5 vin| (aparaH) bI pI (hantuM) n| 42vAmai (kiM samarthaM) zuM samartha cha? arthAt jI o nA nA bhATe samartha nathI. // 8 // bhAvArtha : je rIte vanane bALavA mATe dAvAnaLa vinA koI samartha nathI, dAvAnaLane bujhAvavA mATe vAdaLo vinA koI samartha nathI, vAdaLAone vikheravA mATe pavana sivAya koI catara nathI temaja tapa vinA bIjA dharmo karmasamUhane nAza karavA samartha nathI.I83 vivecana :granthakArazrI tapa dharmanI mahattA darzAvatAM kahe che ke - jaMgalano nAza karavA mATe sAmAnya agninuM kAma nathI tyAM to dAvAnaLa ja upayogI che. dAvAnaLane bujhAvavA mATe kuvA-sarovara AdinuM alpa jaLa kAma na Ave tyAM to vAdaLAo varase to ja dAvAnaLa zAMta thAya. ane evA vAdaLAone vikheravA mATe paMkhAnA pavana kAma na Ave tyAM to kudaratanA gharano pracaMDa pavana ja te vAdaLAone vikherI zake che. temaja karma samUhano nAza sAmAnya bIjA kriyAkAMDa rUpI dharmathI na thAya. tenA nAza mATe to ugra tapArAdhanA ja samartha che. ema tapArAdhanAthI ja karmasamUhano nAza thAya che. l83o. have cothI gAthAmAM tapadharmanuM vizeSa varNana karatAM kahe che ke chaMda - sragdharAvRtta santoSaH sthUlamUlaH prazamaparikaraHskandhabandhaprapaJcaH, . paJcAkSIrodhazAkhaH sphuradabhayadalaH zIlasampatyavAlaH / zraddhAmbhaH pUrasekAdvipulakulabalaizvaryasaundaryabhogaH ___ svargAdiprApti puSpaH zivapadaphaladaH syAttapaH kalpavRkSaH // 84 // 1. pAdapo'yam pAThAntara 89 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvaya : tapaH kalpavRkSaH syAt (tasya) santoSaH sthUlamUlaH prazamaparikaraH skandhabandhaprapaJcaH paJcAkSIrodhazAkhaH abhaya sphurat dalaH zIlasampatpravAlaH zraddhAmbhaH pura sekAt vipulakula balaizvaryaH saundaryaH bhogasvargAdi prApti puSpaH (vaM) zivanA zabdArtha (tapa: chatpavRkSa) taparUpa je kalpavRkSa che tene (santoSa:) saMtoSarUpI (zUnamUna:) mukhya jaDa che. (prathamaparizvara) zAMtinA upakaraNa je che te sarve ( vantha) mULa zAkhA Adino (prazna:) vistAra che. (pazcAkSI) pAMce Indriyone (rodhaH) rokavI te ja (zArad:) tenI nAnI moTI DAliyo che. (maya ratu) abhayadAna ApavuM eja ugatA evA (uttara) patrasamUha che. (zInasapUtvavA) zIlarUpI je saMpatti teja navA patronuM udgama sthAna che. (zraddhA) zraddhArUpa je (zna:pura) jalanA pravAhathI (setu) sIMcana karavAthI (vipulata:) UMca gotranI prApti (7) bala-zakti (varya) aizvarya (saundarya) suMdaratA (mo) saMsArika viSayasukhone bhogavA (svAtiprANi puSpa:) ane svargAdinI prApti thavI Adi tenA puSpa che. ane (ziva ) mokSa rUpI uttama phalane te tapa rUpI vRkSa Ape che. ll84 bhAvArtha: tArUpI je kalpavRkSa che tenI mukhya jaDa saMtoSa che. zAMtinA upakaraNa je che te sarve tenuM mULa zAkhA Adino vistAra che. pAMca indriyone rokavI te tenI nAnI moTI DAliyo che. dayAnA aMkurAthI apAtuM abhayadAna te teno patrasamUha che. zIlarUpI saMpatti te navA patrono udbhava che. zraddhArUpI jalanA siMcanathI pragaTela UMcakula, bala, aizvarya, saundarya, sAMsArika sukhopabhoga ane svargAdinI prApti e sarve tenA puSpa che. ane mokSanI prApti e tenuM phaLa che. l84 vivecana granthakArazrIe tapa prakaraNanA aMtima zlokamAM tapane eka kalpavRkSanI upamAthI upamita karIne tapa dvArA AMtarika guNonA prakaTIkaraNane darzAvatAM saMtoSane tArUpI kalpavRkSanI mukhya jaDa batAvIne e siddha karyuM che ke jyAM saMtoSa che tyAM ja vAstavika tapa che. saMtoSa vagarano tapa e jaDa vagaranA vRkSa jevo che. je kSaNa mAtramAM vinaSTa thavAno che. zAMtinA guNone te vRkSanA thaDa ane moTI zAkhAono vistAra kahyo. pAMce IndriyonA vikArabhAvane rokavA te nAnI moTI DAliyone darzAvI che. skurAyamAna thatuM je abhayadAna teja te vRkSano patrasamUha che. ane zIla rUpI saMpatti te navA patrono udgama kahyo che. zraddhArUpI jalanA siMcanathI UMca kula, bala, aizavarya, saundarya, saMsArika sukhopabhoga svargAdinI prApti Adi te vRkSanA puSpa che ane mokSanI prApti thavI te tenuM phaLa che. ll84 e rIte tapadharmanI mahattA darzAvIne have bhAvanAnI mahattA darzAvatAM kahe che ke 90. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA prakaraNam __ chaMda - zArdUlavikrIDitavRtta nIrAge taruNI kaTAkSitamiva tyAgavyapeta prabho sevAkaSTamivoparopaNamivAmbhojanmanAmazmani / vizvagvarSamivoSarakSititale dAnArhadarcAtapaH svAdhyAyAdhyayanAdi niSphalamanuSThAnaM vinA bhAvanAm // 85 // anvaya : nIrAge taruNI kaTAkSitamiva, tyAgavyapeta prabhoH sevAkaSTaM iva azmani ambhojanmanAm uparopaNaM iva USarakSititale viSvag varSa iva dAna arhat arcA tapaH svAdhyAya Adi anuSThAnaM bhAvanAm vinA nissphlm| zabdArtha (nIrA) rAgarahita puruSa pratye (tapITAkSita rUva) taruNI strInA kaTAkSanI jema (tyAre vyaveta pramo) ApavAmAM kRpaNa evA svAmInI karelI (sevA RSTa rUva) naukarI kaSTanI jema ( ni) patthara upara (mona"nAma) kamalano (uparopavi rUva) ugADavAnI jema (3SakSatita) uSara bhUmi upara (viSyam varSa rUva) cAre bAju thayelI varSanI jema vAna tapaH svAdhyAya adhyayana vi) dAna ApavuM, jinapUjana, tapa, svAdhyAya adhyayana Adi karavuM anuSThAnaM) e kriyA (sarve) (mavinAm vinA) zraddhA bhakti vagara niSNana) vyartha che, niSphaLa che. ll8pA bhAvArtha: rAgarahita puruSa pratye karelA tarUNI strInA kaTAkSanI jema, ApavAmAM kRpaNa evA svAmInI sevAnA kaSTanI jema, patthara upara kamaLanA choDane ugADavAnI ceSTAnI jema, uSara bhUmi upara thayela cAre bAjunI varSAnI jema, dAna, jinapUjana, tapa, svAdhyAya, adhyayana Adi anuSThAna zraddhAbhakti bhAva vinA niSphaLa che. ll8pI vivecana granthakArazrI bhAvanA prakaraNanA prAraMbhanA zlokamAM bhAvanAnI mahattA darzAvatAM cAra udAharaNo dAkhalAo ApIne kahe che - bhAvanA vinA anuSThAno niSphaLa che. jema jitendriya puruSanI pAse kAmAsakta navayauvana nArI kaTAkSa Adi karIne ene kAmAtura banAvavA Icche to tene ja nirAza thavuM paDe che. te puruSa kadI viSayanI icchAvALo bane ja nahIM. jema kRpaNa svAmInI sevA karanArane te svAmI pagAra Adi Ape nahiM tyAre naukarInI sevA ene ja kaSTadAyaka thAya che. jema jalamAM uganArA kamaLone patthara upara ugADavAnI IcchAthI je koI prayatna kare to te teno prayatna niSphaLa jAya. jema khArI jamIna upara ghAsa paNa uge nahIM tyAM game eTalo varasAda varase to te paNa niSphaLa ja che. tema dAna, tapa, jinapUjana, svAdhyAya, adhyayana Adi sarve anuSThAno zraddhAbhakti bhAvanA vinA niSphaLa ja che. ll8pI. have bIjA zlokamAM bhAvanAthI zuM prApta thAya te darzAvatAM kahe che ke - Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdra - zAhnavikrIDitavRtta sarvaM jIpsati puNyamIpsati dayAM dhitsatyaghaM bhitsati, krodhaM ditsati dAnazIlatapasAM sAphalyamAditsati / kalyANopacayaM cikIrSati bhavAmbhodhestaTaM lipsati, muktistrI pariripsate yadi janastad bhAvayed bhAvanAm // 86 // anvaya : yadi janaH sarvaM jIpsati puNyaM ipsati dayAM dhitsati argha bhitsati krodhaM ditsati dAnazIlatapasAM sAphalyaM Aditsati kalyANopacayaM cikIrSati bhavAmbhodheH taTaM lipsati mukti strI pariripsate tad bhAvanAm bhaavyed| zabdArtha (vi) jo nana:) manuSya (sarva) sarva viSayone (jJIkSati) jANavA cAhe che. (puSya) dharmane (khaMti) icche che. (dayA) karuNAne utpati) dhAraNa karavA Icche che. (paM) pApane mitpati) dUra karavA icche che. (krodha) krodhane (tmiti) dUra karavA icche che. (vAnazatratapaNAM) dAnazIla ane tapanI (sArca) saphaLatAne (zrAviti) meLavavA icche che. (tyAno vaye) kalyANakArI kAryonI vRddhine vikkIrvati) karavA icche che (navAgodhe ta8) bhavasAgarathI pAra thavA (liptati) icche che ane (muktistrI) muktirUpI strIne (paririplete) AliMgana karavA Icche che (6) to (mAvanAmu) zraddhAbhaktirUpI bhAvanAne potAnA-dilamAM (mAthe) bhAvita kara. ll86ll . bhAvArtha: je manuSya sarva viSayone jANavA icche che, dharmane icche che, dayAne dhAraNa karavA icche che, pApane dUra karavA icche che. krodhane dUra karavA icche che. dAnazIla tapanI saphaLatAne icche che. kalyANakArI kAryonI vRddhine icche che. bhavasAgarathI pAra thavA icche che. ane muktirUpI strIne AliMgana karavA icche che te AtmAe, zraddhAbhakti bhAvanAne potAnA dilamAM vasAvavI joIe arthAt pratyeka dharmakriyA zraddhA bhakti ane bhAvanApUrvaka karavI joIe. II86I/ vivecana : granthakArazrIe bhAvanAnI mahattAnuM varNana karatAM kahyuM che ke - je je sAdhaka AtmAo sarva viSayone arthAt AgamanuM saMpUrNa jJAna meLavavA icche che to teNe bhAva dharmane hRdayamAM sthAna ApavuM paDaze, temaja dayAne dhAraNa karavI hoya, pApane dUra karavo hoya, krodhane dUra karavo hoya, dAna zIla tapanI kriyAne saphaLa karavI hoya, e ja rIte bIjA paNa aneka Atma kalyANa karanAra kAryonI vRddhi karavI hoya, bhavasAgarathI pAra thavAnI icchA hoya ane mukti rUpI strI meLavavI hoya to bhAvadharmane prathama sthAna ApavuM ja paDaze. te sivAya pratyeka dharma kriyA paripUrNa phaLane ApI na zake.ll86ll have trIjI gAthAmAM kahe che ke - 92 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMda - pRthvIvRtta vivekavanasAriNI prazamazarmasaJjIvanI, __ bhavArNavamahAtarI madanadAvameghAvalIm calAkSamRgavAgurAM guruSAyazailAzaniM, vimuvara patharI mAta bhAvanAM ziM ? zA manvaya : sugama che. zabdArtha (vivevanasAri) vivekarUpI vanamAM ativegathI vahevAvALI nadInA samAna (prazamazarmagrIvanI) zAMti ane sukhane utpanna karanArI (mavAvamahAtarI) saMsArarUpI samudrathI pAra utAranAra moTA jahAja samAna (manavAvamedhAvI) kAmarUpI dAvAnalane bujhAvavA mATe meghaghaTAnI samAna (vastAkSamRmevApurAM) caMcala indriyarUpI haraNone rokavA mATe mRgabaMdhana jAlasamAna (guruSAyanAniM) moTA moTA kaSAya rUpI parvato mATe vaja samAna vimukta thavesarI) mokSamArgamAM laI javA mATe ghoDInI samAna evI (bAvana) zraddhAbhakti rUpI bhAvanAne ja potAnA dilamAM (mana) dhAraNa karo. (pa.) bIjA bIjA sAdhanothI (%i) zuM prayojana che? arthAt kAMI nathI. TakA bhAvArtha : vivekarUpI vanamAM ati vegathI vahevAvALI nadInA samAna, zAMti ane sukhane utpanna karanAra, saMsArarUpI samudrathI pAra lagAvavA mATe moTA jahAja samAna, kAmarUpI dAvAnalane bujhAvavA mATe moTA megha samAna, caMcala indriyarUpI hariNone rokavA mATe jAla samAna, mokSa mArgamAM laI javA mATe ghoDI samAna evI zraddhAbhaktine ja potAnA cittamAM sthApana karo. bIjA bIjA sAdhanonuM zuM kAma che? arthAt kAMI nathI. TakA vivecana : granthakArazrI A zlokamAM bhAvanAne aneka upamAothI upamita karIne bIjA bIjA sAdhano karatAM bhAvanAne ja hRdayamAM karavAnuM kahe che. A bhAvanA vivekarUpI vanamAM ati vegathI vahevAvALI nadInA samAna, ativegathI vahetI nadI kacarAkAMTAne jema zIghratAthI dUra karI de che tema Atma rAjyamAM rahelAM vivekarUpI vanamAMthI bhAvanArUpI nadI karmakacarAne dUra karI de che. zAMti ane sukhane utpanna karanArI, jema moTA samudramAMthI pAra javA mATe jahAjanI AvazyakatA hoya che tema saMsArarUpI samudramAMthI pAra utaravA mATe bhAvanA moTA jahAja samAna che. caMcala haraNone baMdhanamAM levA mATe jAlanI AvazyakatA che tema caMcala indriyorUpI haraNone baMdhanamAM rAkhavA mATe bhAvanArUpI jAla sarvottama sAdhana che. bhAvanAne vajanI upamA ApIne kahyuM ke jema ja moTA parvatone paNa bhedI nAMkhe che tema kaSAyarUpI moTA moTA parvatone paNa A bhAvanA rUpI vaja aMtarmuhUrtamAM bhedI nAMkhe che. bhAvanAne ghoDInI upamA ApIne kahyuM ke jema mArga pAra karavA mATe ghoDInI AvazyakatA che tema mokSa mArgamAM cAlavA mATe A bhAvanA rUpI ghoDI uttamottama sAdhana che. ll87 93 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema bhAva dharmanI mahattAne vizeSa spaSTa karIne aMtima zlokamAM kahe che ke chaMda - zikhariNIvRtta dhanaM dattaM vittaM jinavacanamabhyastamakhilaM, kriyAkANDacaNDaM racitabhavanau suptasakRt / tapastIvraM taptaM caraNamapi jIrNaM cirataraM, na ceccitte bhAvastuSavapanavatsarvamaphalam // 8 // anvaya : (yadyapi mAnavena asmin janmeSu) dhanaM vittaM dattaM akhilaM jinavacanam abhyastaM caNDaM kriyAkANDaM racitaM asakRt avanau suptaM tIvraM tapaH taptam cirataraM caraNam api jIrNaM cetcitte (yadi) bhAvaH na sarvam tuSavapanavat viphlm| zabdArtha : (jo ke mAnave A janmamAM) (dhanaM vitta) ghaNuM dhana (vRtta) dAnamAM ApyuM (ahitA) sarva (ninavavanam) jinazAstrano (abhyasta) abhyAsa karyo (vaLyuM) ati ugra (yiAANDa) dharmakriyAone (ravita) prApta karI. (asta) cirakALa sudhI ghaNAM samaya sudhI (avanau supta) bhUmi 52 zayana karyuM. (tIvra) kaThina (tapaH) (taptam) karyo. (viratara) ghaNA samaya sudhI (rAm) cAritranuM (nIf) pAlana karyuM (zvetA) paNa (vitte) hRdayamAM jo (mAvaH) bhAvanA (na) nathI to te (sarvam) upara kahelI sarve vAto (tuSavapanavat) khetamAM kevala ghAsa-ugADavA samAna (vitam) niSphaLa che. 885 bhAvArtha : joke A bhavamAM mAnave ghaNuM dhana dAnamAM ApyuM hoya, sarva jinAgamonuM adhyayana karyuM hoya, ati ugra kriyAkAMDone prApta karyA hoya, lAMbA samaya sudhI bhUmi u52 zayana karyuM hoya, kaThina tapa karyo hoya, lAMbA samaya sudhI cAritranuM pAlana karyuM hoya paratuM jo hRdayamAM zuddha bhAvanA na hoya to khetaramAM ugADela ghAsa samAna niSphaLa che.88 vivecana : granthakArazrI bhAvadharmanI vyAkhyAnI pUrNAhuti karatAM kahe che ke jema koI vyakti kheta2mAM haLa kheDe khAtara nAkhe paNa bIjanA ThekANe anAjanA chilakA ja nAkhe to anAja ugavAnA badale jema ghAsa ja uge tema je AtmA sAdhanArUpI khetaramAM ghaNuM dAna Ape, sarva jinAgamonuM adhyayana kare, AkarI kriyAo kare, dIrghakAla sudhI bhUmi upara saMthAro kare. kaThina tapazcaryAo kare, lAMbA kALa sudhI cAritranuM pAlana kare. e sarve kriyAo bhAvadharma vinA hoya tyAre bIjanA sthAne chIlakA vAvyA ema kahevAya ane tenA phaLa rUpe je mokSa maLavo joIe tenA badale sAMsArika sukharUpI ghAsa maLIne te kriyAo sarve niSphaLa jAya che. e mATe pratyeka dharmakriyAmAM sAdhake bhAvadharmane oLakhI zuddha bhAvapUrvaka AcaraNA AcaravI joIe.||88|| have ekavIsamuM vairAgya prakaraNa u52 vyAkhyA karatAM kahe che ke - 94 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya prakaraNam chaMda - hariNIvRtta yadazubharajaH pAtho haptendriyadviradAGakuzaM kuzalakusumodyAnaM mAdyanmanaH karizrRGkhalA, viratiramaNIlIlAvezma smarajvarabheSajaM, zivapatharathastad vairAgyaM vimRzya bhavA'bhayaH // 89 // anvaya H sugama che. zabdArtha : (yat) je (azumaranaH pAthaH) azubhakarmarUpI rajane dhovA mATe jalanI samAna che. (ptendriyadviravAhavuAM) baLavAna evI svataMtra banelI indriyonAM samUharUpI hAthIne vaza karavA mATe aMkuza samAna (zatasumodyAnna) kalyANarUpI puSponuM udyAna (mAinmAnaH ri zrRvattA) unmattamanarUpI hAthIne bAMdhavA mATe sAMkaLa samAna (viratimaLIlIlAvezma) virati rUpI sundarInA mATe krIDAnuM ghara (smaranvarmeSanaM) kAma jvaranuM amogha auSadha ane (zivapatharathaH) mokSamArgamAM laI javA mATe ratha samAna (tap) te (vairAgyuM) vairAgyane (vidRzya) vicArIne dhAraNa karIne (amayaH) abhaya (mava) thaI jA. 5895 bhAvArtha : je amAMgalika karmarUpI rajane dhovA mATe jalanI samAna che. balavAna evI svataMtra banelI indriyo rUpI hAthIne vaza karavA mATe aMkuzanI samAna che. kalyANarUpI puSponuM udyAna che, unmatta manarUpI hAthIne bAMdhavA mATe sAMkaLa samAna che, viratirUpI strIne krIDA karavAnuM gha2 che. kAmajvaranuM amogha auSadha che ane mokSa mArgamAM laI javA mATe uttama ratha che te vairAgyane vicArIne dhAraNa karIne nirbhaya thaI jA. 89 // vivecana : granthakArazrI vairAgya prakaraNanA prAraMbhanA prathama zlokamAM vairAgya konI samAna che te darzAvatAM dAkhalAo ApIne vairAgyanI mahattA sAdhakane samajAve che. jema dhULane dhovA mATe jalanI jarUra che tema azubha karmarUpI jalane dhovA mATe vairAgya jala samAna che. hAthIne vaza karavA jema aMkuza che tema baLavAna ane svataMtra banelI evI indriyonA samUharUpI hAthIne vaza karavA vairAgya aMkuzanI samAna che. puSpothI udyAna zobhe che tema kalyANarUpI puSpothI vairAgyarUpI udyAna zobhe che. unmatta hAthIne bAMdhavA mATe sAMkaLanI jarUrata che tema unmatta banelA evA manarUpI hAthIne bAMdhavA mATe vairAgya sAMkaLa samAna che. strI jema gharamAM krIDA kare che tema viratirUpI sundarIne vairAgya krIDA karavAnuM ghara che. jva2-tAvane dUra karavA jema auSadha hoya che tema kAmarUpI jva2ne dUra karavA vairAgya e amogha auSadha che. ane mokSa mArgamAM javA mATe vairAgya e sarvottama 2tha darzAvIne kahyuM che ke - he sAdhaka! tuM evA vairAgyane vicArIne, dhAraNa karIne e rathamAM besIne nirbhaya thaI jA. vairAgyane vicArIne dhAraNa karavAnuM kahIne eka vAta spaSTa karI ke jinazAsanamAM 95 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanI mahattA che. samajapUrvakanI ja krIyA AtmoddhAraka che. evA vairAgyane dhAraNa karanArane karmarAyano bhaya hoya ja nahIM tethI kahyuM nirbhaya thaI jA. ITalA have bIjA zlokamAM vairAgyanI zaktinuM darzana sAdhakane karAvatA kahe che ke - chaMdra - vasantatinAvRtta . . caNDAnilasphuritamabdacayaM davArci, vRkSavajaM timiramaNDalamarkabimbam / vajraM mahIdhanivahaM nayate yathAntaM, - vairAgyamenTamAM arma tathA samathar aa anvaya : yathA caNDAnilaH sphuritam abdacayaM anta nayate (yathA) davArci vRkSavrajaM (jvAlayati) timiramaNDalaM abimbam (AcchAdayati) vajraM mahIdhranivahaM (bhinnati) tathA eka api vairAgyaM samagram karma (vinaashyti)| zabdArtha (yathA) jema (vapnAnita) pracaMDa havA (ritam) AkAza maMDaLamAM vistarIne (dravaye) vAdaLAonI ghaTAne (banne nAte) vikherI nAMkhe che. jema (vArvi) vananI agni (vRkSa vanaM) vRkSonA samUhane jalAvI de che. jema (timiraDuttam) AMdhInuM bhayaMkara mAMDaLa (gavikhyam) sUryanA bimbane chupAvI de che. (varjha) vaja (mahInivadaM) parvatanA samUhane toDI nAkhe che (tathA) temaja (% maSi) eka paNa (vairAgye) viraktipaNuM (samagram) sarva (ja) karmajAlane vinaSTa karI nAMkhe che. 9ol bhAvArtha : jema tuphAnI pavana AkAzamAM phelAIne vAdaLAonI ghaTAne vikherI nAkhe che. vananI Aga vRkSanA samUhane bALI nAkhe che. jema bhayaMkara adhInuM mAMDaLe sUryane DhAMkI de che, vaja parvatone bhedI nAkhe che temaja eka paNa vairAgya dharma karmajAlane toDI nAMkhe che.90 vivecana : granthakArazrI sAdhakane vairAgyanI zaktinuM darzana karAvatAM kahe che ke - jema pracaMDa pavana AkAzamAM vistarIta thaIne vAdaLAonI ghaTAne vikherI nAMkhe che, jema vananI agni vRkSanA samUhane bALI nAMkhe che, jema AMdhInuM bhayaMkara tuphAna sUrya bimbane chupAvI de che. jema ja parvatonA samUhane toDI nAMkhe che, temaja eka paNa A vairAgya arthAt ekalo vairAgyabhAva (saMsAranA padArtho pratyeno anAsaktabhAva) anaMtAbhavonI guMthelI karma jAlane vinaSTa karI nAkhe che. ethI saMsAranA padArtho pratye anAsakta bhAva keLavavo joIe. have trIjA zlokamAM vairAgyabhAva sahasAdhanA ja phaLavatI bane che te darzAvatAM kahe ' 96 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMda - zikhariNIvRtta namasyAdevAnAM caraNavarivasyA zubhaguro stapasyA niHsIma kalamapadamupAsyA guNavatAm / niSadyA'raNye syAt karaNadamavidyA ca zivadA, virAgaH krUrAgaH kSapaNanipuNo'ntaH sphurati cet // 11 // .anvayaH cet krUrAgaH kSapaNanipuNaH virAgaH antaH sphurati devAnAM namasyA zubhaguroH caraNavarivasyA niHsIma kalamapadaM guNavatAm upAsyA araNye niSadyA karaNadamavidyA zivalI (aa * zabdArtha (ta) jo (jUrI pAnipuve) moTA doSone dUra karanAra vira:) vairAgyabhAva (mantaH rati) antaHkaraNamAM birAjamAna che. to revAnAM) devatAone karela (namasthA) namaskAra (zumaguro) sugurunI (varavarivasthA) caraNasevA niHsIma nAmapadaM) kaSTakArI tapazcaryA (guNavatam) guNadhArIonI (upAsyA) saMgati (ra) jaMgalamAM niSadyA) besavuM (vasavuM) ane (rama vidyA) indriyono nigraha ane vidyA A sarve (ziva) mokSa phaLa ApanAra (sthAtu) thAya che. 91 ' bhAvArthaH je moTA moTA aparAdhone, gunhAone, doSone dUra karanAra vairAgyabhAva anta karaNamAM rahelo che to paramAtmAne karela namaskAra, sagunI caraNasevA, kaSTakArI tapazcaryA, guNIjanono saMga, vanamAM rahevuM ane indriyono nigraha ane jJAna e sarve mokSa phaLa ApanAra thAya che. ll1nA vivecana granthakArazrI vairAgyano trIjA zlokamAM vairAgyathI dharmakriyAo phaLadAyI bane che te batAvatAM kahe che ke - je sAdhakanA cittamAM aneka doSono nAza karanAra vairAgya bhAva anAsakta bhAva ramI rahyo che tenI ja nimnokta dharmakriyAo jema ke sudevone karela namaskAra, sadguruonA caraNakamalanI sevA, kaSTakArI mAsakSamaNAdi tapazcaryA, guNIjanonA saMgamAM rahevuM, vanamAM vasavuM ane indriyonA viSaya vikAro para vijaya meLavavo e sarva mokSa phaLa ApanArI bane che. jo saMsAra pratye udAsInatA bhAva na hoya to tenI uparokta kriyAo mokSa phaLadA banatI nathI. I91 ema kahIne have saMsArika bhogapabhoganI sAmagrIne kevI samajIne teno tyAga karavo te sAdhakane darzAvatAM kahe che ke - chaMdra - zAhUtavikrIDitavRtta : bhogAn kRSNabhujaGgabhogaviSamAn rAjyaM rajaH sannibhaM, bandhUn bandhanibandhanAni viSayagrAmaM viSAnnopamam / bhUtiM bhUtisahodarAM tuNatulaM straiNaM viditvA tyajan teSvAMsakti manAvilo vilabhate muktiM viraktaH pumAn // 12 // 97 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manvaya : sugama che. zabdArtha (mo) IndriyanA sukhone (kRSNamunAmo viSamAna) kALA sarpanI jema bhayaMkara (vivitva) jANIne (racaM) rAjyalakSmIne ranaH sami) dhULa samAna samajIne (vadhUna) kuTuMbijanone (valpanivazvanAni) baMdhananuM kAraNa jANIne (viSayAmaM) indriya samUhane viSAnopamama) viSAkta bhojana samajIne (pUta) aizvaryane (mUtisahora). rAkha samAna samajIne (strI) strInA samUhane (tatta) tinakA samAna samajIne (teSa) te viSayomAM (kAvikta) premane (tyanana) choDato evo (anAvila) niSpApa ane (viraktaH) virakta cittavALo (pumAna) sAdhaka puruSa (mukti) mokSane vitta mate) meLave che. 92. bhAvArtha : indriyonA sukhone kALA sarpanI jema bhayaMkara jANIne, rAjyalakSmIne dhULa samAna samajIne, svajana saMbaMdhiyone baMdhananuM kAraNa samajIne, IndriyasamUhane viSAkta bhojana samajIne, ezvaryane rAkha samAna samajIne, te viSayomAM je Asakti bhAva che tene tajato evo niSpApa ane anAsakta cittavALo sAdhaka mokSane meLave che.al92A vivecana : granthakArazrI vairAgya prakaraNanA aMtima zlokamAM sukhopabhoganI sAmagrInI heyatA darzAvatAM kahe che ke - indriyonA sukho kALA sarpanI jema bhayaMkara jANIne, AmAM kevaLa sarpanI upamA na ApIne kRSNa sarpanI upamA ApI che te indriya janita sukho atyaMta kaSTadAyaka che te samajAvavA mATe ApI che. rAjyalakSmIne dhULa samAna samajIne, AmAM cakravartInI Rddhine paNa rastAnI dhULa samAna samajavAnI vAta che. svajanavargane baMdhananuM kAraNa samajIne, vAstavamAM svajanono moha AtmAne bhava vanamAM vadhAre bhaTakAve che. janmamaraNanA baMdhanamAM jakaDI rAkhe che. indriyonA samUhane viSAkta (viSayukta) bhojana samAna samajIne viSAkta bhojana mANasane tarata mAre che. tema A chUTI mukelI indriyo bhAva prANono nAza kare che. aizvaryAne rAkha samAna samajIne aizvaryane kolasAnI rAkha samAna darzAvIne enI heyatA darzAvI che. ane strIyonA samUhane taraNAtulya samajIne ghAsanuM taNakhaluM rastAmAM uDatuM hoya che tenI pratye AkarSaNa hoya ja nahIM teja kAraNathI strIne taNakhalAnI upamA ApIne tenA pratyenA AkarSaNane nAmazeSa karavAnuM kahyuM, te pachI kahyuM ke je mANaso uparanA viSayomAM Asakti bhAvane choDIne niSpApa ane virakta citta thaIne sAdhanA karaze teo muktine ati zIghratAthI prApta karaze. 9rA have 93mAM zlokamAM mAnavajanmanA phaLane darzAve che - chaMdra - 3panAtivRtta jinendrapUjA guruparyupAsti, sattvAnukampAzubhapAtradAnam / guNAnurAgaH zrutirAgamasya, nRjanmavRkSasya phalAnyamUni // 13 // manvaya : sugama che. 98 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha (ninendrapUnA) jinapUjA (guruparyaMpAti) sadgurucaraNasevA (sarvAnummA) prANimAtra para dayA, (zumapAtratAna) satpAtramAM dAna, (muInurA) sadguNo upara premabhAva ane (kRtirA) zAstra pratye zraddhA (mUni) uparanI vAto () A (7nanmavRkSaNya) manuSyajanma rUpI vRkSanAM (tAni) phala che. 93/ bhAvArthaH jinezvara bhagavaMtanI pUjA, sarunA caraNakamaLanI sevA, jIvadayA, supAtramAM dAna, saguNo pratye prema ane jinavacana para zraddhA e cha A mAnava janmarUpI vRkSanA phaLa che. 93 vivecanaH granthakArazrIe A zlokamAM mAnava janmane eka vRkSanI upamA ApIne mAnava janmanA je kartavyo che tene saMkSepamAM cha vibhAgamAM vaheMcIne tene mAnava janmanA cha phaLa darzAvyA che. je vRkSa phaLarahita hoya athavA kaDavA phaLavALuM hoya to tenI kiMmata kAMI ja rahetI nathI. temaja mAnava janma zubha kartavyo vagaranuM athavA azubha kAryo dvArA jatuM hoya to tenI kiMmata jJAniyonI najaramAM kAMI ja nathI. tethI dareka sAdhake jIvanamAM A che kartavyone apanAvavA prayatna karavo joIe te cha kartavyo che - (1) jinendra pUjA, (2) sadguru caraNasevA, (3) jIvadayA pAlana, (4) supAtradAna, (5) sadguNo pratye prema, (6) jinavacana para zraddhA. kayAMka mAnavajIvananA ATha phaLa paNa batAvyA che - pUjya pUjA dayAdAnaM, tIrthayAtrA japa stapaH / zrutaM paropakAraM ca martyajanmaphalASTakam // (1) pUjya puruSonI pUjA, (2) jIvadayA pAlana, (3) supAtradAna, (4) tIrthayAtrA, (5) namaskAra mahAmaMtrano jApa, (6) yathAzakti tapa, (7) dharmazAstronuM adhyayana, (8) paropakAra. mAnavajanmanA A ATha phaLa che. e rIte kayAMya che ane kyAMya ATha phaLa darzAvIne sAdhakane mAnava janmane saphaLa banAvavAno ja upadeza Apyo che. 93 have granthakArazrI sAdhakane sAdhanA dvArA sAdhya siddha karavA mATe sAmAnyapaNe sAdhanAnA mArgo sAmAnya upadeza dvArA dekhADe che. - sAmAnya upadeza ___ chaMda - zikhariNIvRtta zriyaM pAtre vApaM janaya nayamArga naya manaH / smarakrodhAdyArIn dalaya kalaya prANiSu dayAM, jinoktaM siddhAntaM zruNu vRNu javAnmuktikamalAm // 14 // 99. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvaya : (he bhavyAtmA! tvam) trisandhyaM devArcA viracaya yazaH cayaM prApaya pAtre zriyaH vApaM janaya, manaH nayamArga naya, smara krodhAdyArIn dalaya, prANiSu dayAM kalaya, jinoktaM siddhAntaM zrRNu, javAt muktikamalAm vRnnu| zabdArtha: ( tricya) traNe saMdhyAmAM (devArSI) bhagavAnanI pUjA (viravaya) kara. (yazaH) kara. (na:) cittane niyamA) nyAyanA mArga para (nava) laI jA. (znaraznodhAdArIna) kAma, krodha Adi zatruonuM (taya) dalana kara, nAza kara. (prASa) jIvo para (yAM naya) dayA kara. ninokta) jinabhASita (siddhAnta) siddhAMtane (zra) sAMbhaLa ane (navA) jaldIthI (mumitAma) mokSa lakSmIne (vRg) vara. 94ll bhAvArtha: he sAdhaka, tuM savAra, bapora ane sAMja ema traNe kALa jinezvaranI pUjA kara. yazakIrtine vadhAra, supAtramAM lakSmIne kharca kara, manane nyAya mArga para laI jA. kAma, krodha Adi aMtaraMga zatruono nAza kara. jIvo para dayA kara, jinabhASita siddhAMtane sAMbhaLa ane jaldIthI mokSa lakSmIne meLava. I94 vivecana : granthakArazrIe A zlokamAM sAmAnya upadeza ApatAM zrAvakane karavA yogya kiMcita kAryonuM svarUpa darzAvyuM che ke gRhastha traNe kAla jinapUjA, yazakIrti vadhAranAra kRtyonuM AcaraNa, supAtramAM lakSmIno sadyaya, manamAM nyAya mArganuM sthApana, aMtaraMga zatruono vinAza, jIvo para dayA, jina siddhAMtonuM zravaNa ane mokSa lakSmIne meLavavA je je dharmakAryo che te te kAryo karavA joIe. jo have AgaLanA zlokamAM sAmAnya upadeza ApatAM kahe che ke - 6 - zArdUnavikrIDitavRtta kRtvA''rhat pUjanaM yatijanaM natvA viditvA''gama, hitvAsaGgamadharmakarmaThadhiyAM pAtreSu datvA dhanam / gatvApaddhatimuttamakramajuSAM jitvAntarArivrajaM, smRtvA paJcanamaskriyAM kurukakroDasthamiSTaM sukhaM // 95 // anvaya : arhatpadapUjanaM kRtvA yatijanaM natvA AgamaM viditvAM adharmakarmaThadhiyAM saGgaM hitvA pAtreSu dhanaM datvA, uttamakramajuSAM paddhatiM gatvA antarArivrajaM jitvA, paJcanamaskriyAM smRtvA iSTaM sukhaM karakroDasthaM kuru| zabdArtha (matvapUnanaM) arihaMta bhagavaMtanA caraNanI sevA kRtvA) karIne (yatinana) susAdhuone (navA) namaskAra karIne (kAma) AgamanuM vivivA) jJAna meLavIne jANIne (dharmarmafdhayA) pApIjanonI (sI) saMgati (hitnI) choDIne, (pAtrapu) supAtramAM (dhanaM -aa) dhananuM dAna ApIne (3ttamamanuSa) sanmArgagAmI mahApuruSonA (paddhati) mArge (tviA) jaIne (kantarAribranaM) aMtaraMgazatruone (nItvI) jItIne 100 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (paDjhanamayiAM ) paMcaparameSThi namaskAra mahAmaMtrane (mRtvI) yAda karIne (3STa) vAMchita (surad) sukhane (rakkoDaU) hathelImAM raheluM (guru) karApA bhAvArtha : jinendra bhagavAnanI caraNa sevA karIne, susAdhuone namaskAra karIne, AgamazAstronuM jJAna meLavIne, pApIjanonI saMgati choDIne, supAtramAM dhananuM dAna ApIne, sanmArga gAmI mahApuruSonA mArga para cAlIne, aMtaraMga zatruone jItIne, namaskAra mahAmaMtrano jApa karIne, icchita sukhane hathelImAM raheluM evuM kara. pI vivecana : granthakArazrIe A zlokamAM manavAMchita sukhane hathelImAM raheluM evuM karavA dizA sUcana karatAM keTalIka kriyAone apanAvavAno upadeza Apyo che. arthAt je sAdhaka AtmA A kriyAo karaze tenA mATe manovAMchita sukha hathelImAM AvI gayuM che ema samajavuM te kAryo che - (1) jinapUjA, (2) susAdhune namaskAra, (3) zAstrazravaNa, (4) pApI AtmAonA saMgano tyAga, (5) supAtramAM dAna, (6) mahApuruSonA mArganuM AlaMbana, (7) aMtaraMga zatruono nAza, (8) namaskAra mahAmaMtrano jApa. pA. . . ' have AgaLanA zlokamAM vaLI sAmAnyathI upadeza ApatAM kahe che ke chaMdra - harIvRtta prasaratiyathAkIrtirdikSu kSapAkarasodarA ___'bhyudayajananI yAti sphAtiM yathA guNasantatiH / / kalayati yathAvRddhiM dharmaH kukarmahatikSamaH, duzanesunama cALe hArya tathA thavartananuM uddA anvaya : (sajjanAnAM ayaM kartavyaM yat) kuzalesulabha nyAyye pathi tathA varttanaM kAryaM yathA kSapAkasodarA kIrtiH dikSu prasarati abhyudayajananI guNasantatiH sphAti yAti kukarmahatikSamaH dharmaH vRddhiM klyti| zabdArtha (zajosuttama) kalyANathI sulabha (cAye) nItinA (tha) mArgapara (tathA) e pramANe (vartanaM RArya) cAlavuM joIe. (yathA) jethI (kSArasoDA) candramA samAna ujajavala (kIrti) yaza (vikSa) cAre dizAomAM (prasarati) thAya che. (tathA) (Dutya nananI) unnatinuM kAraNa (evI) (musittati) guNazreNi (Rtti) vikAsane (yAti) prApta thAya che. (ane) (kurmatikSama:) kukarmone haNavAmAM samartha evuM (dharma) puNya vRddhi yati) vadhe che. 96 bhAvArtha : sajjana puruSone joIe ke teo kalyANathI sulabha nItinA mArga upara e rIte cAle ke jethI caMdramA samAna ujjavala kIrti cAre dizAomAM prasare ane unnatinuM kAraNa evI guNazreNi vikAsane pAme ane duSkarmone haNavAmAM samartha evuM puNya vRddhine pAme. gI6 vivecana granthakArazrI sAmAnya paNe upadeza ApatAM kahe che ke - sajjana puruSoe ' 101 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnuM jIvana e rIte vyatIta karavuM joIe arthAt kalyANathI suprApya nItinA mArga upara e rIte vyavahAra karavo joIe ke jethI caMdra samAna ujjavala kIrti cAre dizAomAM prasare. unnatinA kAraNabhUta evI guNa zreNivikAsane pAme ane azubha karmono nAza karavAmAM samartha evuM puNya vRddhine pAme. 96/l have AgaLanA zlokamAM mahApuruSonA AMtarika AbhuSaNonuM svarUpa darzAve che - chaMdra - zivaripIvRtta rezlAghyastyAgaH zirasi gurupAdapraNamanaM, ___ mukhe satyAvANI zrutamadhigataM ca zravaNayoH / hRdisvacchAvRttirvijayi bhujayoH pauruSamaho, vinApyaizvaryeNa prakRtimahatAM maNDanamidam // 97 // anvaya : aho! auzvaryeNa vinA pi prakRtimahatAM idam maNDanam (tadyathA) kare zlAghyaH tyAgaH zirasi gurupAdapraNamanam mukhe satyAvANI zravaNayoH zrutam adhigataM hRdi svacchAvRtiH (tathA) bhujayoH vijayi pauruSam / zabdArtha: (mo) AzcaryanI vAta che ke aizvaryeA vinA pi) dhanasaMpatti vagara paNa (pratimahata) svabhAvathI ja mahAna AtmAonuM (dama) nIce lakheluM varNana (mATunam) zRMgAra che. (tathA) (2) hAthamAM to (satAdhya) prazaMsanIya (tyA:) dAnadevAnI pravRtti che. (zizi) mastaka para (gurupA prathamana") moTA puruSone namavAnI pravRti che. (mu) mukhamAM (satyAvALA) satya bolavAnI pravRtti che. (zravaNayo) kAnomAM (zrutam dhirAta) zAstra sAMbhaLavAnI pravRtti che. (vi) hRdayamAM (svacchI vRtti) nirmala bhAvanA che, (ane) (munayo) bhujA upara (vinathi pauruSam) jaya pAmanAro puruSArtha che. l97ii bhAvArtha: AzcaryanI vAta che ke dhana mAlamilkata vagara paNa svabhAvathI ja mahAna evA AtmAonA deha para nIce darzAvelA AbhUSaNa zobhI rahyA che. jema ke hAthamAM kaMkaNa kaDA AdinA badale prazaMsanIya dAnanI pravRtti rUpI AbhUSaNa zobhe che. temaja mastaka upara mukuTanA badale vaDIlajanonA caraNomAM namavAnI pravRtti rUpI AbhUSaNa zobhe che. mukhamAM svarNanI dUtAvaLInA sthAnake satyavacananI pravRtti zobhe che. kAnomAM kaMDalanA sthAne zAstra sAMbhaLavAnI pravRtti zobhe che. hRdayamAM hAranA badale nirmala bhAvanA zobhe che. bhujAo Upara mujabaMdhanA sthAne jayazIlano puruSArtha zobhe che. A pramANe mahAn AtmAonAM e AbhUSaNo che. 97 vivecana : A zlokamAM granthakArazrIe je sAdhaka AtmAne mahAnuM banavuM che, sAdhya siddha karavuM che teNe A zlokamAM darzAvela guNone AtmasAta karIne aMtaraMga AbhUSaNone prApta karavA joIe. te AbhUSaNa che - (1) dAna (2) namratA (3) satyavacana (4) zAstra zravaNa (pa) nirmala bhAvanA (6) sapuruSArtha. A aMtaraMga AbhUSaNane prApta karIne mahAna 102 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banavuM joIe. I97ll have upadezanA aMtima zlokamAM je AtmAne mokSamAM javuM che tene viSayatyAgavAnI vAta kahe che - viSayatyAga chaMda - zikhariNIvRtta bhavAraNyaM muktvAyadijigamiSurmuktinagarI, tadAnIM mAkArSIrviSayaviSavRkSeSu vasatim / yatazchAyApyeSAM prathayatimahAmohamacirA dayaMjanturyasmAtpadamapi na gantuM prabhavati // 98 // anvaya : yadi bhavAraNyaM muktvA muktinagarIm jigamiSuH tadAnIM viSayaviSavRkSeSu vasatim mAkArSIH yataH eSA chAyA api acirAt mahAmohaM prathayati yasmAt ayaM jantuH padmapi gantum na prbhvti| zabdArtha (vi) jo (8) (mavArartha) saMsArarUpI vanane (mundhA) choDIne (muktinamArIma) mokSanagaramAM ( nimiSa) jAvAnI icchAvALo che to (tavAnI) tyAre viSayaviSavRkSepu) indriyonA viSayavikAronA sevavArUpI viSAkta vRkSa upara (vasatima) rahevuM (mArthI) na kara. (yataH) kAraNa ke (kSA) A (chAyA pi) vRkSanI chAyA paNa (virA) jaldIthI (mahAmoTuM) bhayaMkara mucchabhAvane (thati) prasarAve che, phelAve che ane dhummata) jethI (yaM naq) A prANI (param api) eka paga paNa (tum) AgaLa javA mATe tene premavati) samartha banato nathI. 98 bhAvArtha: he sAdhaka! jo tuM saMsArarUpI vanane choDIne mokSanagaramAM jAvAnI IcchAvALo che to tAre indriyonA viSayavikArone sevavArUpI viSAkta vRkSa para rahevAnuM na karavuM kAraNa ke A vRkSanI chAyA paNa jaldIthI bhayaMkara mUccha bhAvane prasarAve che ane jethI A prANI eka DagaluM paNa AgaLa javA mATe samartha banato nathI. 98 vivecana : granthakArazrI A graMthanA upadezanA aMtima zlokamAM viSaya tyAgano upadeza ApatAM thakAM eka vAtano nirdeza kare che ke pAMca indriyonA viSaya vikAroe A AtmAne anaMtakALa sudhI paribhramaNa karAvyuM che ane have A mAnavabhavanI sAthe tane jina prarUpita dharma malyo che, AvA granthonuM adhyayana karavAnuM sAMbhaLavAnuM saubhAgya prApta thayuM che to te have A viSAkta viSayarUpI vRkSanI chAyAno paNa Azraya na karato. A viSayorUpI vRkSanI chAyAne ja arthAt viSayasevananI bhAvanAne granthakArazrI bhayaMkara batAvIne viSayonA sevanano to spaSTarUpathI niSedha ja kare che. je sAdhaka mukti mArgamAM AgaLa vadhavA Icche che e jo A viSayarUpI vRkSanI chAyAno Azraya laI le to eka DagaluM paNa AgaLa vadhI na zake ema darzAvIne sAdhakane 103 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanI bhAvanA ne utpanna ja na thavA devI e ja sAdhanA mATe hitakArI che. ema upadeza Apyo che. 1985 A upadezane ApaNe sahu AtmasAta karIe eja. granthakartAnuM nAma ane A granthanA upadezanuM phala batAve che. somaprabhAcAryamabhA ca loke, vastu prakAzaM kurute yathAzu / tathAyamucvairupadezalezaH, zubhotsavajJAnaguNAM stanoti // 19 // anvaya : yathAzu loke somaprabhA ca aryamabhA vastuprakAzaM kurute tathA ayam upadeza lezaH uccaiH zubhotsavajJAnaguNAn tnoti| zabdArtha (yathAzu) je rIte ati zIdhra (to) A saMsAramAM (somapramA) caMdramAnI kAMti (va) ane (maryamama) sUryanI kAMti (vastuprazaM te) pratyeka padArthane prakAzita kare che. (tathA) temaja (muM) A (upadezaneza:) alpaupadeza (3nve) moTA moTA (zumotsavajJAnaguna) suMdara kalyANakArI jJAnarUpI guNone hRdayamAM (tanoti) vistArita kare che. hatyA A zlokamAM granthakArazrIe potAnuM nAma zrI somaprabhAcArya e paNa darzAvyuM che. bhAvArtha jema A saMsAramAM caMdramAnI kAMti ane sUryanI kAMti pratyeka padArthane prakAzita kare che teja rIte A alpa upadeza paNa AtmAnA suMdara kalyANakArI jJAna guNono hRdaya maMdiramAM vistAra kare che. granthakArazrInI prazasti abhajadajitadevAcAryapaTTodayAdri ghumaNivijayasiMhAcAryapAdAravinde .. madhukarasamatAM yastena somaprabheNa ____ vyaraci muNipa netra sukti' muktAvalIyam // 10 // manvaya sugama che. zabdArtha (1) je (nita levAvI payAdridyumanavinaya siMhAvAryapAlAravindra) . zrI ajitadeva AcAryanA paTTa AsanarUpI sumeru parvata upara sUryasamAna vijayasiMha AcAryanA caraNakamalomAM (madhuramatAM) bhamara bhAvane (mana) seve che (tena) te (muni netrA) muniyone mAnya (somaprameT) somaprabhAcArya (ya) A (muktimuktAvatI) suktirUpI motiyonI mAlA (vyaravi) banAvI che. ll100 bhAvArtha je zrI ajitadeva AcAryanA paTTadhara zrI sumeruparvata upara sUryanI jevA vijaya 1. soma prabhAcAryamabhA ca yanna puMsAM tamaH paMkamapAkaroti tadapyamuSminnupadezaleze, nizamyamAne'nizameti nAzam / / 99 / / pAThAntara 2. rAjJA sUkta pAThAntara 104 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhAcAryanA caraNakamalomAM bhamara bhAvane seve che te muniyone mAnya evA somaprabhAcArya A suktirUpI motiyonI mAlA banAvI. vivecana : A bane zlokamAM granthakArazrI potAnuM nAma darzAvIne upadezAtmaka sukta muktAvalI jagatanA padArthonI vAstavika oLakhANa karAvanAra che. te darzAvyuM che ane te soe so TakA sAcuM che ke - A grantha ati saMkSepamAM paNa nathI ane ati vistRta paNa nathI. paraMtu jagatanI oLakhANa, saMsAranA svarUpane samajavA mATe ati upayogI grantha che. granthakArazrI potAnA dAdAguru, guru ane potAnuM nAma aMtima zlokamAM batAve vivecanakAranI prazasti zrI saudharma bRhattapAgacchIya zrI rAjendrasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara zrI dhanacaMdrasUrIzvarajI ma.nA paTTadharazrI bhUpendrasUrIzvarajI ma. paTTadhara zrI yatIndrasUrIzvarajI ma. nA paTTadhara zrI vidyAcaMdrasUrIzvarajI ma. (jeo A sevakanA dIkSAdAtA che) paTTadhara zrI jayaMtasenasUrIzvarajI ma.nA zAsanakALamAM pa.pU. AgamajJa zrI rAmacaMdravijayajI ma.nA divya AzIrvAdathI A sijUra prakAranuM vivecana zabdArtha bhAvArtha sahita muni jayAnaMda vijaye pUrNa karyuM che. munizrI kalyANavijayajI ma. kRta sindara prakAranA hindI bhAvaoNrthanA AdhAre A vivecana karyuM che. tethI temano huM RNI chuM. dhAnerA dIpAvalI parva 2050 jayAnaMda 105 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MESCO PRINTS 080-22380470