Page Text
________________ પોતાનું જીવન એ રીતે વ્યતીત કરવું જોઈએ અર્થાત્ કલ્યાણથી સુપ્રાપ્ય નીતિના માર્ગ ઉપર એ રીતે વ્યવહાર કરવો જોઈએ કે જેથી ચંદ્ર સમાન ઉજ્જવલ કીર્તિ ચારે દિશાઓમાં પ્રસરે. ઉન્નતિના કારણભૂત એવી ગુણ શ્રેણિવિકાસને પામે અને અશુભ કર્મોનો નાશ કરવામાં સમર્થ એવું પુણ્ય વૃદ્ધિને પામે. 96/l હવે આગળના શ્લોકમાં મહાપુરુષોના આંતરિક આભુષણોનું સ્વરૂપ દર્શાવે છે - છંદ્ર - શિવરિપીવૃત્ત रेश्लाघ्यस्त्यागः शिरसि गुरुपादप्रणमनं, ___ मुखे सत्यावाणी श्रुतमधिगतं च श्रवणयोः / हृदिस्वच्छावृत्तिर्विजयि भुजयोः पौरुषमहो, विनाप्यैश्वर्येण प्रकृतिमहतां मण्डनमिदम् // 97 // अन्वय : अहो! औश्वर्येण विना पि प्रकृतिमहतां इदम् मण्डनम् (तद्यथा) करे श्लाघ्यः त्यागः शिरसि गुरुपादप्रणमनम् मुखे सत्यावाणी श्रवणयोः श्रुतम् अधिगतं हृदि स्वच्छावृतिः (तथा) भुजयोः विजयि पौरुषम् / શબ્દાર્થ: (મો) આશ્ચર્યની વાત છે કે ઐશ્વર્યેા વિના પિ) ધનસંપત્તિ વગર પણ (પ્રતિમહત) સ્વભાવથી જ મહાન આત્માઓનું (દમ) નીચે લખેલું વર્ણન (માટુનમ્) શૃંગાર છે. (તથા) (2) હાથમાં તો (સતાધ્ય) પ્રશંસનીય (ત્યા:) દાનદેવાની પ્રવૃત્તિ છે. (શિશિ) મસ્તક પર (ગુરુપા પ્રથમન”) મોટા પુરુષોને નમવાની પ્રવૃતિ છે. (મુ) મુખમાં (સત્યાવાળા) સત્ય બોલવાની પ્રવૃત્તિ છે. (શ્રવણયો) કાનોમાં (શ્રુતમ્ ધિરાત) શાસ્ત્ર સાંભળવાની પ્રવૃત્તિ છે. (વિ) હૃદયમાં (સ્વચ્છી વૃત્તિ) નિર્મલ ભાવના છે, (અને) (મુનયો) ભુજા ઉપર (વિનથિ પૌરુષમ્) જય પામનારો પુરુષાર્થ છે. l97ii ભાવાર્થ: આશ્ચર્યની વાત છે કે ધન માલમિલ્કત વગર પણ સ્વભાવથી જ મહાન એવા આત્માઓના દેહ પર નીચે દર્શાવેલા આભૂષણ શોભી રહ્યા છે. જેમ કે હાથમાં કંકણ કડા આદિના બદલે પ્રશંસનીય દાનની પ્રવૃત્તિ રૂપી આભૂષણ શોભે છે. તેમજ મસ્તક ઉપર મુકુટના બદલે વડીલજનોના ચરણોમાં નમવાની પ્રવૃત્તિ રૂપી આભૂષણ શોભે છે. મુખમાં સ્વર્ણની દૂતાવળીના સ્થાનકે સત્યવચનની પ્રવૃત્તિ શોભે છે. કાનોમાં કંડલના સ્થાને શાસ્ત્ર સાંભળવાની પ્રવૃત્તિ શોભે છે. હૃદયમાં હારના બદલે નિર્મલ ભાવના શોભે છે. ભુજાઓ ઊપર મુજબંધના સ્થાને જયશીલનો પુરુષાર્થ શોભે છે. આ પ્રમાણે મહાન્ આત્માઓનાં એ આભૂષણો છે. 97 વિવેચન : આ શ્લોકમાં ગ્રન્થકારશ્રીએ જે સાધક આત્માને મહાનું બનવું છે, સાધ્ય સિદ્ધ કરવું છે તેણે આ શ્લોકમાં દર્શાવેલ ગુણોને આત્મસાત કરીને અંતરંગ આભૂષણોને પ્રાપ્ત કરવા જોઈએ. તે આભૂષણ છે - (1) દાન (2) નમ્રતા (3) સત્યવચન (4) શાસ્ત્ર શ્રવણ (પ) નિર્મલ ભાવના (6) સપુરુષાર્થ. આ અંતરંગ આભૂષણને પ્રાપ્ત કરીને મહાન 102
| SR No. | 022067 |
| Book Title | Sindur Prakar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanandvijay |
| Publisher | Guru Ramchandra Prakasham Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 110 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |