Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kA mukhapatra zruta sAgara AzIrvAda : rASTrasaMta jainAcArya zrIpadmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. varSa 2, aMka 7, bhAdrapada 2054, sitambara 1998 sampAdaka maNDala manoja jaina DaoN. bAlAjI gaNorakara kanubhAI zAha zata zata vandana... REE yugadraSTA, rASTrasaMta gurudeva AcAryazrI padmasAgarasUrIzvarajI mahArAja kI nizrA meM bhavya zAsanaprabhAvanA mahesANA nagara meM zramaNazreSTha munirAja zrI ravisAgarajI kI zatAbdI, aMjanazalAkA, dIkSA mahotsava, paMnyAsapadavI pradAna samAroha kA zAnadAra Ayojana *parama pUjya zAntamUrti AcArya zrImad manoharakIrtisAgarasUrIzvarajI ma.sA. evaM rASTrasanta, yugadraSTA, samartha jainAcArya zrImata padmasAgarasUrIzvarajI mahArAjA Adi vizAla sAdhu-sAdhvIjI bhagavantoM kI pAvana nizrA meM For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 2. aitihAsika nagara mahesANA kI pavitra tapobhUmi para zrIsaMgha meM zramaNazreSTha muni zrI ravisAgarajI mahArAja kA zatAbdI mahotsava, aMjanazalAkA pratiSThA, bhAgavatI pravrajyA evaM paMnyAsapadAropaNa ke sunahare avasara sampanna hue. vinAyaka pArka (mahesANA) meM nUtana jinamaMdirajI meM aMjanazalAkA prANapratiSThA mahotsava khUba ullAsapUrNa vAtAvaraNa meM paripUrNa huA. di. 13-06-98 ke zubha muhUrta meM gaNivarya zrI aruNodayasAgarajI ma.sA. tathA zrI vinayasAgarajI ma.sA. ko paMnyAsapada tathA bAla mumukSu zrI kintanakumAra kI evaM kumArI parezA bahana kI bhAgavatI dIkSA caturvidha saMgha kI vizAla janamedanI se khacAkhaca bhare mahesANA kI dAdAvADI ke prAMgaNa meM harSollAsa se sampanna huI. sAtha hI kriyAniSTha- zramaNazreSTha munipravara zrImad ravisAgarajI ma.sA. kI puNyazatAbdI tithi ke avasara para pUjyazrI ke guNAnuvAda pU. gurUdeva AcAryazrI kI ojasvI vANI se kiyA gayA. isa mahA mahotsava ke avasara para anekavidha mahApUjana, udyApana, sAdharmika-vAtsalya Adi anuSThAna kie gae isa avasara para mahAnagaroM se gurubhaktoM evaM rAjakIya netAoM ne padhArakara ullAsa evaM zAsana kI zobhA meM abhivRddhi kI. *pa.pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA., upAdhyAya bhagavanta zrImad dharaNendrasAgarajI, paMnyAsa pravara zrI vardhamAnasAgarajI ma., paMnyAsa pravara zrI amRtasAgarajI, paMnyAsa pravara zrI vinayasAgarajI evaM gaNivarya zrI devendrasAgarajI Adi vizAla guruvaroM kA ahamadAbAda (rAjanagara) meM zrI mIrAmbikA jaina saMgha ke prAMgaNa meM bhavya svAgata ke sAtha padArpaNa huaa| pUjyazrI ke pAvana padArpaNa ke avasara para 5000 se adhika gurubhaktoM ne padhArakara jaina zAsana kI zAna baDhAI. gujarAta vidhAna sabhA adhyakSa mAnanIya zrI dhIrUbhAI zAha ne pravacana sabhA meM jina zAsana kA sevAlakSI sundara udbodhana kiyA. rASTrasanta, pravacanaprabhAvaka, AcArya deveza zrImad padmasAgarasUrIzvarajI mahArAja kA 5 julAI 98 ko atibhavya svAgata ke sAtha zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobA tIrtha meM cAturmAsa praveza huA. Apake zubhAgamana ke avasara para deza bhara ke dillI-kalakattA-madrAsa-mumbaI-beMglora Adi vibhinna nagaroM se hajAroM gurubhaktoM kA Agamana huA. isa pAvana avasara para gujarAta ke mAnanIya mukhyamaMtrI zrI kezubhAI paTela, gujarAta vidhAnasabhA ke adhyakSa mAnanIya zrI dhIrUbhAI zAha Adi aneka lokapriya rAjapuruSa evaM zrI ANaMdajI kalyANajI peDhI ke adhyakSa mAnanIya zrI zreNikabhAI kasturabhAI, bambaI nivAsI mAnanIya zeThazrI bharatabhAI koThArI, zrImAn mukezabhAI navInabhAI zAha Adi aneka pratiSThita zreSThigaNoM ne bhAga liyA. pUjya AcAryazrI ke preraka pravacana ne dasa hajAra se adhika zrotAoM ke mana moha lie. dharmasabhA ke daurAna pUjyazrI ke kambala vahorAne Adi kI suMdara upaja huI tathA isa sunahare avasara para dharmasabhA ke daurAna vyAkhyAna maMDapa meM udghATana dIpa prajvalita karate hue dharmAnurAgI zeTha zrI navanItabhAI paTela (pArzvanAtha kaoNrporezana) ne AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira ko ru. 51,000/ kA anudAna ghoSita kiyA. sone meM sugaMdha kI taraha pharIdAbAda (dillI) nivAsI parama gurubhakta zrImAn Ara. ke. jaina ne apane sAjindoM ke sAtha padhAra kara gurubhakti nimitta suMdara bhAvavAhI bhajana gAe. upasthita zrotAgaNa ko gIta-saMgIta ke sAtha gurubhakti meM tallIna banAne vAle jainasAheba ne anta meM AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira ko ru. 1,25,000/ kA anudAna ghoSita kara gurubhakti ke sAtha-sAtha jJAnabhakti kA anUThA udAharaNa prastuta kiyA. anta meM zeTha zrI sohanalAlajI lAlacaMdajI caudharI parivAra ne padhAre hue gurubhaktoM kA sAdharmikavAtsalya se amUlya lAbha liyA. kaccha ke tUphAna pIr3itoM ke sahAyatArtha ru. 1,11,111/= kA ceka mukhyamaMtrI ko arpaNa : isa avasara para pUjya AcAryazrI kI satpreraNA se zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobA tIrtha kI ora se saMsthA ke pramukha zrI sohanalAlajI ke dvArA ru. 1,11,111/ kA ceka mukhyamaMtrI zrI kezubhAI paTela ko arpita For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 kiyA gayA. mukhyamaMtrIzrI ne AcAryazrI prerita isa anukaMpA ke lie AbhAra vyakta kiyA aura gurUdeva ke caraNoM meM apAra zraddhAbhakti ke sumana arpita kie. isa avasara para mukhyamaMtrI ne pAlItANA tIrthakSetra meM ahiMsA yUnivarsiTI banAne kA AhvAna kiyA tathA isa dizA meM pUrNa sahayoga dene kA vacana diyA. / ho ki pUjya AcAryazrI ke dharmabindU graMtha para pratyeka ravivArIya preraka pravacana dopahara 3-00 se 4-30 taka ho rahe haiM. ahamadAbAda-sAbaramatI evaM gAMdhInagara Adi se hajAroM zrotA pravacanarUpa amRtapAna kara rahe haiM. ravivArIya pravacana ke bAda gurubhaktoM dvArA sAdharmika vAtsalya rakhA gayA hai. parva paryuSaNa meM aneka nagaroM se upAsakoM ne padhAra kara sundara tapasyA ke sAtha dharmArAdhanA kI. pUjyazrI ke preraka pravacanoM kA amUlya lAbha prApta kara ArAdhakoM kI sAdhanAe~ saphala huI. *gurUdeva ke ziSya pa.pU. jJAnadhyAnataponiSTha upAdhyAyajI zrImad dharaNendrasAgarajI ma.sA. Adi ThANA kA zrI nAraNapurA jaina saMgha meM sundara cAturmAsa praveza huA. ApazrI kI nizrA meM paryuSaNa parva ke avasara para sundara tapasyAdi ArAdhanAeM sampanna huI. prazAntamUrti paMnyAsapravarazrI vardhamAnasAgarajI ma.sA. evaM nUtana paMnyAsapravarazrI vinayasAgarajI ma.sA. Adi ThANA zrI mIrAmbikA jaina saMgha nAraNapurA meM cAturmAsa virAjamAna haiM. ApakI preraNA se zrIsaMgha meM samyag jJAna hetu ziviroM ke sundara Ayojana ho rahe haiM tathA paryuSaNa parva ke upalakSya meM ullekhanIya tapArAdhanAyeM huI. jyotirvida nUtana paMnyAsapravara zrImad aruNodayasAgarajI ma. evaM nUtana bAlamuni zrI kailAsapadmasAgarajI ma. kA cAturmAsa zrI sImandhara jina maMdira mahesANA tIrthabhUmi meM vyatIta ho rahA hai. pa.pU. paMnyAsajI ma. kI pAvana preraNA se zrI rAMteja jaina tIrtha ke jIrNoddhAra kA kArya sucArurUpa se Ayojita ho rahA hai. gurubhaktoM ko udAratA se isa puNyAnubaMdhI puNya ke zubha kArya meM sahayoga karane kA yaha ati uttama yoga prApta ho rahA hai, ataH Apa sahayoga avazya kareM. *pravacanakAra, yuvAmunivara zrI nirmalasAgarajI ma. evaM munivara zrI padmodayasAgarajI ma.sA. byAvara(rAja.) meM cAturmAsa virAjamAna haiM. sumadhura pravacanakAra, yuvAhRdayasamrATa munivarazrI vimalasAgarajI ma. Adi ThANA mevAr3a kI dharatI udayapura meM cAturmAsa virAjamAna haiM. ApakI nizrA meM harSollAsa pUrvaka dharmArAdhanAe~ cala rahI hai. *pU. munivarya zrI nirvANasAgarajI ma. evaM munivarya zrI araviMdasAgarajI ma. Adi ThANA mahesANA jainasaMgha meM cAturmAsa virAja rahe haiM. yahA~ paryuSaNa parva ke avasara para anumodanIya tapasyAe~ evaM utsavoM kA Ayojana huA. bhAdoM zukla 11, di. 2/9/98 ke zubhadina pUjya AcAryazrI padmasAgarasUrIzvarajI mahArAjA ke janmadina ke zubha avasara para gujarAta ke mahAmahima rAjyapAla mAnanIya zrI aMzumAna siMhajI ne padhArakara pUjyazrI ke caraNoM meM zubha kAmanAe~ pradAna kI evaM apanI zraddhAbhakti ke sumana samarpita kie. sone meM sugaMdha kI taraha isa avasara para 1008 pU. ananta zrI vibhUSita zrImajjagadguru rAmAnujAcArya indraprastha evaM siddhadAtApITha hariyANA pIThAdhizvara svAmI zrI sudarzanAcAryajI mahArAja kA padArpaNa haA. Apane pUjya gurUdeva ke caraNoM meM anekoM zubha kAmanAe~ arpita kI. !!! pAThakoM se namra nivedana !!! yaha aMka Apako kaisA lagA, hameM avazya likheM. Apake sujhAvoM kI hameM pratIkSA hai. Apa apanI aprakAzita racanA/lekha suvAcya akSaroM meM likhakara/TaMkita kara hameM bheja sakate haiM. saMpAdaka, zrutasAgara, AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA, gAMdhInagara, 382 009 For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 mahAna zAsanaprabhAvaka, yugadraSTA, sumadhura pravacana-prabhAkara, rASTrasaMta jainAcArya zrI padmasAgarasurIzvarajI ma.sA. nuM jIvana vRttAnta kanubhAI zAha jainAcAryonI gauravavaMtI paraMparAmAM AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajInuM nAma tejasvI tArakanI mAphaka camake che. bALaka premacaMdathI AraMbhIne AcArya zrI padmasAgarasUri sudhInI emanI vikAsayAtrAmAM aneka dhArmika ane sAmAjika kAryono eka navo itihAsa sarjAto joI zakAya che. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI mahArAjamAM vyavahArakuzaLatA, vAkapaTutA, saraLatA, nirbhayatA, kartavyaparAyaNatA, anuzAsanapriyatA jevA aneka guNono saMgama thayo che. emanA bahumukhI vyaktitvanA mULamAM mahAna Adarzo rahelA che. dhyeya prati apAra niSThA tathA sadvicArone mATe emaNe emanuM samagra jIvana samarpita karyuM che. janma ane bAlyAvasthA: baMgALa prAnta aneka mahApuruSone janma Apyo che. aneka mahApuruSonAM kAryonI amara ghaTanAonuM te sAkSI rahyuM che, jemAM A prAntanA ajImagaMja nagarano paNa samAveza thAya che. bAMgalAdezanI sImA upara AveluM tatkAlIna murzidAbAda rAjyanuM A nagara apAra vaibhava ane adbhuta dharmabhAvanAnuM milanasthaLa che. gaganacuMbI zikharothI suzobhita sAta jinaprasAdavALA A nagaramAM 10 sapTembara, 193panA maMgaLa divase eka virala bALakanI mAtA bhavAnIdevInI kukSie janma thayo. A bALakanuM nAma premacaMda rAkhavAmAM AvyuM. janma pahelAM ja bALaka premacaMde pitA zrI rAmasvarUpasiMhajInI chatrachAyA gumAvI hatI. bALakanA lAlana-pAlana ane poSaNanI javAbadArI mAtA bhavAnIdevIe kuzaLatApUrvaka pAra pADI. bALaka tejasvI mukhamudrAvALo tathA AMkhomAM vilakSaNa camakavALo hato. A lakSaNone laIne A bALakanuM bhaviSya ujjavaLa che ema sau koI anumAna karatuM hatuM. labdhicaMdanA hulAmaNA nAmathI sagAMsaMbaMdhIomAM premacaMda priya ane mAnIto banyo hato. bALaka premacaMde mAtAe batAvelA Adarzone jIvanamAM utAryA hatA. bALaucheramAM mAtAne paDatAM kaSTo joIne bALakanuM mana paNa vadhAre karmaTha ane AtmavizvAsavALuM thayuM. saMgharSamaya jIvananA prAraMbhane lIdhe AcArya zrI padmasAgarasUri ma.sA.nI jIvanayAtrA saphaLa banI. zikSA ane saMskAra : cha varSanI uMmare premacaMdane ajImagaMjanI zrI rAyabahAdura budhasiMha prAthamika zALAmAM dAkhala karavAmAM Avyo. premacaMde cha dhoraNa sudhIno abhyAsa A zALAmAM karyo. vidyAbhyAsamAM premacaMda khUba ja tejasvI hato. ane enI adbhuta smaraNa zaktinA lIdhe vidyAlayanA vidyArthIomAM enuM nAma sauthI mokhare hatuM. premacaMdanI jIvanazailI prArambhathI ja ucca gharAnAnI paraMparAone anurUpa ghaDAI hatI. navalakhA khAnadAna sAthe ghaniSTatA hovAne lIdho te khAnadAnanA keTalAka guNo premacaMdanA jIvanamAM UtaryA; jema ke sau sAthe adabapUrvaka vyavahAra karavo, sabhyatAthI bolavuM, svacchatAthI rahevuM vigere. ajImagaMja e jamAnAmAM yationuM kendra hatuM. ajImagaMjanA badhA ja jamInadArone tyAM vyavahArika tema ja dhArmika zikSaNa patijI mahArAja ApatA hatA. navalakhA parivAramAM yati zrI motIcaMdrajI ma.sA. zikSaNa ApavA AvatA hatA. AnA pariNAme zarUAtathI ja premacaMdanA jIvanamAM susaMskAronuM siMcana thayuM. jaina darzana ane adhyAtmanI vAto jANavA maLI. A kAraNe nirdoSa bALakanuM mana AdhyAtmika jIvana jIvavA mATe utsAhI thayuM. pariNAme premacaMdamAM zaizavakALathI ja adhyAtmanAM bIja ropAyAM. mAtRbhUminI pavitra caraNarajamAM bALaka premacaMde che dhoraNa sudhI abhyAsa pUro karyo. tyAra bAda premacaMda zivapurInA zrI vIratattva prakAzaka maMDaLa dvArA saMcAlita jaina vidyAlayamAM AgaLanA abhyAsa mATe dAkhala thayo. zAstravizArada AcAryapravara zrI vijayadharmasUrIzvarajI For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 ma.sA.nA athAga prayatnothI sthapAyela ane emanA vidvAna ziSya muniratna zrI vidyAvijayajI ma.sA.nA kuzaLa mArgadarzana dvArA saMcAlita A aitihAsika zikSaNasaMsthAmAM zrI premacaMde ATha dhoraNa sudhI abhyAsa karyo. A abhyAsa daramiyAna munizrI vidyAvijayajI mahArAjanA gADha saMparkamAM AvavAnuM thayuM. munizrInA satsaMga-samAgamanA kAraNe premacaMdajIno abhUtapUrva AdhyAtmika tema ja bauddhika vikAsa thayo. A be varSanA gALA daramiyAna premacaMde aneka siddhio hAMsala karI, dhArmika abhyAsamAM pAMca pratikramaNa, jIva vicAra prakaraNa kaMThastha karyA. munizrInI AkarSaka pravacanazailImAMthI preraNA laIne premacaMda bhASaNa ApavAnuM paNa zIkhyo. A rIte vyAkhyAna ApavAnI pragatizIla prakriyA dvArA premacaMda jaina zAsanano prakhara pravaktA banyo ane samAje emane pravacana-prabhAkaranuM biruda ApyuM. madhya pradezanA kharagona jillAnA kalekTara zrI zaratacaMdra paMDyA emanA sahAdhyAyI hatA. zivapurInI A saMsthAmAM be varSa abhyAsa karIne 1950mAM premacaMda kalakattA pAcho Avyo. ahIM eka saMbaMdhInA ghare rahIne zrI vizuddhAnaMda sarasvatI ucca mAdhyamika vidyAlayamAM 9 ane 10 dhoraNanuM zikSaNa puruM karyuM. tyAra bAda AdhyAtmikatAnA raMge raMgAyelo premacaMda vyavahArika adhyayanamAM AgaLa vadhI zakyo nahi. I. sa. 1952nA anne premacaMda kalakattAthI pharI ajImagaMja AvI gayo. svAmI vivekAnaMdanA vicArothI premacaMdane utsAha ane preraNA maLyAM. pharIthI te bhAratanA pramukha aitihAsika nagaronI yAtrAe nIkaLI paDyo. eNe pAMDicerI, deharAdUna, haradvAra, RSikeza, mathurA, dilhI, AgrA, koTA, gvAliyara ityAdi nagaronA aitihAsika-paurANika sthAno joyAM, Azramo ane dhArmika adhyAtmika saMsthAo paNa joI. sadagurunI zodha : aitihAsika-paurANika nagaronI yAtrA bAda premacaMda pAlItANAnI yAtrA mATe amadAvAda Avyo. ahIM zivapurInA abhyAsakALanA sahAdhyAyIne tyAM nivAsa karyo. e sahAdhyAyI mitranI sAthe pAlitANAnI yAtrA karIne premacaMdanuM jIvana dhanya banyuM. pAlItANAnI yAtrAethI pAchA pharIne premacaMda potAnA mitranI sAthe sANaMda gAme virAjita parama zraddheya zAsana prabhAvaka siddhAMtavettA, yugadraSTA mahAna saMyamI ajAtazatru AcArya bhagavanta zrI kalAsasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA darzane Avyo. AcAryazrInuM darzana karIne premacaMdanuM jIvana dhanya banyuM. AcAryazrInA darzana mAtrathI premacaMdamAM rahelI jijJAsAo ane praznonuM samAdhAna thayuM. AcAryazrInI divya ane preraka vANIthI premacaMdanA mAnasamAM vairAgyanA bIja ropAyAM ane daDha thayAM. gurudevane joyA, emanI vANI sAMbhaLI ane A divya vANIno hRdayamAM svIkAra thayo. AcAryazrInI vItarAga vANInA zravaNathI ane emanA mArgadarzanathI premacaMdanA jIvanamAM navIna dizAno saMcAra thayo ane premacaMde vItarAga prabhue cIMdhelA dIkSAmArge javA saMkalpa karyo. kharekhara AcAryazrInA sAMnidhyathI premacaMdanA jIvanamAM AdhyAtmika prakAza patharAyo ane AcAryazrI samakSa manomana dIkSA grahaNa karavAno saMkalpa karyo. premacaMdanA jIvanane dhanyatA arpanAra evA jIvana-zilpInI mahAna zodha pUrI thaI. gharano tyAga : vItarAga patha e kaMTaka patha che ane e mArge vIra ja Daga bharI zake. nirbaLa manuSyonuM to A mArge cAlavAnuM kAma nathI. premacaMdanuM mana A amarapatha para cAlavA mATe talapApaDa banyuM hatuM. saMsAramAM Asakta loko mATe saMyama eka kAMTA bharelo mArga che. sAdhaka A kaMTaka-pathane phUlono mArga samaje che. kaSTa vinA sAdhanA nathI ane sAdhanA vinA mukti prApta thatI nathI. sahana karavAnI zakti-kSamatA jemanAmAM che te ja siddhi prApta karI zake che. A prakArano AcArya bhagavantano upadeza premacaMdanA kAnomAM satata guMjyA kare che. AcArya bhagavaMtanI vANIno asarakAraka prabhAva premacaMdane AdhyAtmika rasamAM taraboLa karI mUke che. premacaMda mitranI rajA laIne ajImagaMja Ave che. relayAtrAnI gatinI sAthosAtha kudaratanAM dazyone nihALato For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 6 nihALato premacaMda manomana vicAromAM cAle che. jIvanano artha zuM? jIvananuM dhyeya zuM? traNa divasanI avirata yAtrA pachI premacaMda ajImagaMja Ave che. ghera AvIne paNa premacaMda potAnAmAM khovAI gayo hato. keTalAMka jarUrI kAryo pUrA karI premacaMde dIkSA levAno potAno saMkalpa potAnA mitrane jaNAvyo. ekAeka eka divasa savAre mAtAjIne praNAma karIne premacaMda saMyamamArge javA mATe nIkaLI paDyo. khissAmAM thoDA rUpiyA sivAya potAnA mATe premacaMde kAMI ja lIdhuM na hatuM, chatAM tenuM mana saMyama-sAdhanAnA mArge viharavAnA pUrA vizvAsa sAthe chalakatuM hatuM. vItarAganA paMthe : gharano tyAga karIne premacaMda vaDodarA thaIne divALInA divasomAM amadAvAda Avyo. amadAvAdamAM sahAdhyAyI mitrane ghe2 rahIne nUtana varSanA maMgaLa prabhAte premacaMda gurumahArAjanI pAse sANaMda pahoMcyo. AcAryazrInI pAse pahoMcI guru bhagavaMtane vaMdana karIne premacaMdane apAra saMtoSa thayo, maMgaLa prabhAte mAMgalika pravacana sAMbhaLIne premacaMde AcAryazrI samakSa dIkSA levAnI potAnI prabaLa bhAvanA vyakta karI. premacaMdanA vicArane protsAhita karIne AcArya mahArAje thoDA divaso potAnI sAthe rahevA sUcavyuM. AcAryazrI pAse rahIne premacaMda zramaNa jIvananA AcAra vicArano sUkSmatAthI abhyAsa karavA lAgyo. dhArmika adhyayana paNa cAlu karI dIdhuM. premacaMdanI dIkSA levAnI utkaTa bhAvanA joIne tathA enA AcAra-vicAra joIne guru bhagavaMte eka divasa saMghanI pramukha vyaktione dIkSA-mahotsavanuM Ayojana karavA jaNAvyuM. AcAryazrInA prastAvane saharSa vadhAvI laIne dIkSA mahotsavanI taiyArI zarU thaI gaI. 13 naveMmbara, 1955no divasa sANaMda saMghamAM khUba ja aitihAsika divasa tarIke gaNAyo. janarmadanI ekatra thavA lAgI. saMyamanAM gIto gavAvAM lAgyAM. zaraNAInA mIThA sUra saMbhaLAvA lAgyA. premacaMde rAjakumAra jevo ThAThamATha dhAraNa karyo hato. jyAM juo tyAM premacaMdanI saMyama grahaNa karavAnI utsAha prerita vAto thatI hatI. sau potapotAnI rIte saMyamamArganI anumodanA karatAM hatAM. dIkSA vidhino prArambha thayo. zubha ghaDInI rAha jovAtI hatI te zubha ghaDI AvI pahoMcI. AcAryazrIe premacaMdane odho (rajoharaNa) arpaNa karyo. muMDana bAda sapheda vastromAM sajja zrI premacaMda saMyamanI bhAvanAne dhAraNa karatAM muni padmasAgara ma.sA. tarIke oLakhAyA. janamedanIe AMkhamAM harSAzru sAthe nUtana muni padmasAgarajInuM abhivAdana karyuM. AcArya zrI kailAsasAgarasUri ma.sA.nA vidvAna ziSyaratna AcArya zrI kalyANasAgarasUri ma.sA.nA padmasAgarajI ma.sA. ziSya banyA. adhyayananI lagana dIkSA aMgIkAra karIne muni zrI padmasAgarajI ma.sA. zramaNa jIvananAM aMtaraMgabahiraMga kAryo samajavAmAM lAgI gayA. ane AcAryazrInA sAMnidhyamAM adhyayana-manana-ciMtananI sAthe sAdhuonA AcAra-vicAranI maryAdAonuM pAlana karavAnuM samajyA. muni jIvananA thoDA samayamAM ja muni padmasAgarajIe potAnI virala pratibhAno paricaya ApI dIdho. potAnI kuzAgra buddhi, tIvra smaraNazakti ane prakhara pratibhAthI munizrIe phakta vidyAbhyAsa kSetre ja nahi, paraMtu AdhyAtmika jagatamAM paNa potAno vikAsa khUba ja jhaDapathI sAdhyo. dhIraja, maitrI, karuNA, samatA ityAdi jIvanavidhAyaka guNone munizrIe AtmasAt karI lIdhA. vizeSe karIne munizrIno dAdAguru tarapha apAra zraddhA ane samarpaNabhAva rahelo jaNAya che. sahanazaktinI atUTa bhAvanA : premacaMda nAmanA A kizore I. sa. 1955mAM dIkSA grahaNa karI, sAdhujIvananI yAtrAmAM aneka jinazAsananA kAryo karI AcAryapadane dIpAvyuM che. mahAnatA ApameLe prApta thatI nathI. enA mATe aneka prakAranAM kaSTo tema ja saMgharSa sahana karavAM paDe che. muni padmasAgarajIne muni jIvananA prAraki varSomAM aneka kaThaNAiono sAmano karavo paDyo; paraMtu dareka saMgharSamAM munizrI aDaga For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kopatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 7 rahyA. du:khone kSaNika samajIne jIvavAnuM ApazrInuM manobaLa, dhairyabaLa aDaga rahyuM. koInA sahArA vinA jIvavAnA divaso paNa ApazrInA jIvanamAM AvyA che. gaMbhIra bImArIono sAmano paNa karavo paDyo che. keTalIka vakhata lohInI ulaTIo jevI vyAdhinA divasomAM paNa Apane vihAra karavo paDyo che. ApazrIne pahelA ane bIjA ziSyanI dIkSA prasaMge paNa parezAnI bhogavavI paDI che. A samaya daramiyAna jAhera mArgo choDIne ApazrIne khetaromAM ane pagadaMDIo para vihAra karavo paDyo che. kahevAya che ke mAravAvALAnA karatAM bacAvavAvALAnA hAtha ghaNA lAMbA hoya che. muni padmasAgarajInuM prArabdha khUba prabaLa hatuM. nAgaura ane pAlInA zraddhALu sajjanoe ApazrIne tana-mana-dhanathI sahayoga Apyo. Aje AcAryazrI padmasAgarajI ma.sA. jIvananI mahAna UMcAI pAmI cUkyA che. hajAro-lAkho lokonA vaMdanIya pUjanIya banyA che. munizrInA saMgharSamaya ane sahanazIlatAbharyA bhUtakALane kAraNe guru bhagavaMtano Ajano vartamAna suvarNamaya banyo che. jagata Aje zaktihIna- buddhihIna manuSyonI kadara karatuM nathI; paraMtu UgatA sUryane loko pUje che, namaskAra kare che tevI rIte temane temanA virodhIo paNa buddhimAna ane mahAna kahe che ane pUje che. muni padmasAgarajIe virodhIonA virodhanA kAraNe potAno vikAsa karavAno saMkalpa na choDatAM vadhu dRDha banAvyo. virodha ane saMgharSa e to vikAsa mATe preraNArUpa che. muni padmasAgarajIe virodhIonA virodha prasaMge mauna sevavAnuM pasaMda karyuM. kAnathI khoTI vAto sAMbhaLavAnuM baMdha karyuM. samAjanA gaMdA vAtAvaraNane AMkhothI jovAnuM baMdha karyuM ane niraMtara vadhatA rahyA ane siddhio prApta karatA rahyA. varSo pahelAM vikAsane paMthe je mahAna dhyeyone sAme rAkhIne saphaLa yAtrA para nIkaLyA hatA te dhyeyo Aje paNa naja2 samakSa rAkhyA che. bauddhika pratibhA vyavahArika kuzaLatA ane jinazAsana pratye apAra AsthAne lIdhe muni padmasAgarajIne 28 jAnyuArI, 1974nA divase gaNipada ane 8 mArca 1976nA divase paMnyAsa padavI ApavAmAM AvI. tyAra bAda ApazrInI yogyatA ane lAyakAta joIne 9 DiseMmbara, 1976nA roja mahesANA tIrtha ke jenA nirmANamAM pUjyazrIno paNa siMha phALo rahyo che tyAM eka vizALa ane zAnadAra samArohamAM hajAronI janamedanI vacce AcAryapadavI ApavAmAM Avela. AcAryapada prApti bAda 5.pU. zrI padmasAgarasUri ma. nI khyAtimAM adbhuta vyAkhyAna zailIne kA2Ne divase-divase vadhAro thayo. vyAkhyAna vAcaspati AcAryazrInAM vyAkhyAnomAM lokonI saMkhyA uttarottara vadhavA mAMDI. AcAryazrInuM pravacana jAdugaranI mAphaka lokone lAMbA samaya sudhI jakaDI rAkhe che. saraLa hindImAM ane dRSTAMto sahita emanuM pravacana dArzanika viSayone paNa lokabhogya banAve che. bhASAnI saraLatA, spaSTa vaktRtva, abhiprAyanI gaMbhIratA, vicAronI vyApakatA ane maulika rajUAta- e AcAryazrInA pravacananI vizeSatA che. ApazrInAM pravacano lokomAM priya banyAM che. jaina zAsanane ApazrInA mATe garva che. ApazrInAM prabhAvaka pravacanothI vyaktio ane samAjamAM AvelAM parivartanono koI hisAba nathI. yazasvI pradAna : AcArya banyA bAda, bhAvanagaramAM prathama cAturmAsa dAdA guru ane gurudevanA sAMnidhyamAM karyuM. A cAturmAsa daramiyAna 5.pU. padmasAgarasUrIzvarajIe be mahattvanAM kAryo siddha karyAM. bhAvanagara saMghano bAladIkSA para pratibaMdhano TharAva hato te badalAvIne AcAryazrIe bhavya samArohamAM bAla mumukSune samagra saMghanI anumatithI dIkSA ApI; eTaluM ja nahi paraMtu 70 varSothI bhAvanagaramAM upadhAna tapanI ArAdhanA thaI na hatI te upadhAna tapanI suMdara ArAdhanA karAvIne temaNe aitihAsika kirtImAna sthApita karyo. te samayanA gujarAtanA mukhyamaMtrI zrI bAbubhaI jazabhAI paTelane jaNAvIne zatruMjaya mahAtIrthamAM thatI jIvahiMsA rokavAmAM AvI. [anu. pAnA. na. 8] For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 jaina sAhitya-7 [pichale aMka meM AcArAMgasUtra ke dvitIya zruta skaMdha se paricaya karAyA gayA thA. isa aMka meM sUtrakRtAMga kA varNana kiyA jA rahA hai. ] zvetAmbara paramparA meM sUtrakRtAMga hetu sUtagaDa, sUyagaDa va sUttakaDa ye tIna prAkRta nAma upalabdha hote haiM. inakA saMskRta rUpAntaraNa AcArya haribhadrasUri Adi vidvAnoM ne sUtrakRta kiyA hai. isa Agama meM do zrutaskaMdha haiM jisameM pahale zrutaskaMdha meM 16 aura dUsare zrutaskaMdha meM 7 adhyayana haiM. inameM pahale zrutaskaMdha hetu gAthASoDazaka nAma prApta hotA hai jabaki dUsare zrutaskaMdha hetu aisA koI viziSTa nAma jJAta nahIM hotA. sUtrakRtAMga meM svasamaya- svamata, parasamaya- paramata, jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa Adi gUr3ha tattvoM ke viSaya meM pratipAdana kiyA gayA hai. apane mata ke siddhAntoM kA sthApana va paramata kA nirasana isa Agama kA pramukha sUra dikhAI detA hai. isI kAraNa isameM vividha matoM evaM vAdoM kI carcA huI hai. isa Agama meM pramukha rUpa se nimnalikhita viSayoM ko sthAna prApta huA hai- karma kA vidAraNa, anukUla evaM pratikUla upasarga, strI Asakti se kadarthanA, naraka kI vedanA, sacce brAhmaNa ke guNa, mahAvIrasvAmI kI utkRSTatA ke udAharaNa sahita manohArI stuti, mukti ke lie kuzIloM ke AcaraNoM kI tathA ajJAnakaSToM kI AlocanA, saccI vIratA, yathArtha dharma, samAdhi, mokSamArga, sacce zramaNa, parigraha kA nAza, ziSyoM kA dharma, puNDarIka kA adbhuta vRttAnta, teraha kriyA sthAna, AhAra kI khoja, pratyAkhyAna kI AvazyakatA, sadAcAraghAtaka mantavyoM kA nirAkaraNa, indrabhUti evaM peDhAla putra kA vAda-vivAda Adi. sUtrakRtAMga kA parimANa lagabhaga 2100 gAthAe~ haiM. isa Agama para 205 gAthA kI 265 zloka pramANa niyukti hai tathA 9900 zloka pramANa cUrNI upalabdha hai. sAtha hI AcArAMga ke TIkAkAra AcArya zIlAMkasUri kRta 12,850 zloka parimANa kI vidvattApUrNa vRtti bhI hai. isa vRtti meM pAMca Anantarya pApoM ke viSaya meM vicAra kiyA gayA hai. kramazaH pAna naM. 7 numA81] - mahAna zAsana pramA48... muMbainI mahAnagara pAlikAmAM abhyAsa karatAM bALakone pauSTika khorAkamAM IMDAM ApavAno sau prathama AvelA prastAvano te samayanA mukhya maMtrI zrI zaMkararAva cauhANane kahIne, amala thato AcAryazrIe rokAvyo hato. A prastAvane rokavAnI vidhivat ghoSaNA lemiMgTana roDa para AvelI navajIvana sosAyaTImAM AcAryazrInA sArvajanika pravacanamAM mukhya maMtrIzrIe karI hatI. A rIte AcArya bhagavaMte potAnA sAmarthyathI nAnAM-moTAM seMkaDo satkAryo karIne jaina zAsananI mahAna prabhAvanA karI che to bIjI bAjue lokakalyANanAM aneka hitavardhaka kAryo karIne samagra mAnava samAjanI sevA karI che. bIjo bhAga AvatA aMkamAM... pAnA naM. 10 nuM bAkI jenadarzanamAM prakAzapuMja samyajJAna kare che, Apatti kALe tyAga karato nathI ane yogya samaye madada kare che. zrImad zubhacaMdrAcArya jJAnArNavamAM lakhe che ke ajJAnI karoDo janma dhAraNa karI tapanA prabhAvathI je pApone jIte che te atula parAkramavALo jJAnI ardhI kSaNamAM bhasma karI zake che. ajJAnI AtmA pote ja karmarupI baMdhanathI baMdhAI jAya che paNa AtmA anAtmAno bheda jANanAra jJAnI te samaye sAvadhAna rahI potAnA AtmAne karmathI mukta kare che. ApaNAM mahAna puNyanA udaye ApaNane manuSyabhava ane jainadharma prApta thayo che to A ucca manuSyabhavamAM sarvajJa paramAtmAe batAvelA mArge cAlIne samyajJAna prApta karIne parama sukhanA bhaMDAra samuM muktisukha meLavIe.] For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 jenadarzanamAM prakAzapuMja samyajJAna paM. dilIpa vI. zAha samyajJAna eTale sAcuM jJAna. je jJAna saMsAra bhramaNamAMthI mukti apAve te samyajJAna. je jJAna AtmAmAMthI paramAtmA banAve te samyajJAna. je jJAna manuSyane puNya ane pApanI samaja Ape te samyajJAna. samyajJAna e pavitra prakAza che je ajJAnarupa ghora aMdhakAramAM paDela prANIne prakAzano mArga batAve che, durgatimAM paDatA prANIne durgatimAM paDato aTakAvI sadgati apAve che. samyajJAna sAcA deva-guru-dharmanI oLakha Ape che. vizvanuM koIpaNa jJAna samyajJAnanI tole AvI zake tema nathI. samyajJAna mAnavamAMthI mahAmAnava banAvI paraMparAe mukti apAve che. bAhya jJAna koI vyaktie game teTalA pramANamAM prApta karyuM hoya, moTI moTI DigrIo prApta karI hoya paraMtu jo tenAmAM samyajJAna na hoya to dhArmika dRSTie te DigrIonI kAMI kiMmata nathI. sA vidyA yA vimuktayo sAcI vidyA ke sAcuM jJAna te ja kahevAya ke je mukti apAve. atyAre skUla-kaoNlejamAM apAtuM jJAna vadhAremAM vadhAre rojI roTI ApI zake che. paraMtu saMskAra ke AtmahitanI preraNA nathI ApatuM. A vyavahArika jJAnane AtmA-paramAtmA sAthe kAMI levA devA hotA nathI. te phakta bhautika jJAna ja che ane tenuM jJAna rAga-dveSa mohane vadhAranAruM hoya che. pataMjali RSi pharamAve che ke svabhAvalAbha kAraNamiSyate je jJAna AtmasvarupanA lAbhanuM kAraNa bane te ja jJAna samyagu jJAna kahevAya bAkI ajJAna ane buddhinuM devALuM kahevAya. vyavahArika jJAnamAM ghaNI badhI pragati karI hoya, zaikSaNika moTI moTI DigrI meLavI hoya, moTAM moTAM pado Adi meLavyuM hoya tethI kAMI AtmAnuM hita thatuM nathI. jo tame sattAno moha, strIno moha, mAna pAnano moha ke baMgalA vAhanano moha nathI mUkI zakatA to A sattA ane A DigrIo A bhavamAM to mAna pAna ke paiso apAvaze paraMtu bhavAMtaramAM durgati apAvaze, du:khanA DuMgaro UbhA karaze. AtmalakSa vinAnuM koruM jJAna nAzavaMta zarIrano ja vicAra karaze. AtmAnA sukha zAMtino ke parabhavano jarAya vicAra ke ciMtA nahi kare, majjatyajJa kilAjJAne viSTAyAmiva karaH jJAnI nimajjati jJAne marAla iva mAnase | jema bhUMDa viSTAmAM ALoTe che tema ajJAni manuSya ajJAnarupI viSTAmAM ALoTe che. paNa jJAnI puruSa to mAnasarovaramAM jema haMsa krIDA kare che tema krIDA kare che. samyajJAnarupI sUryano udaya thatAM rAga-dveSa ane mohano gADha aMdhakAra dUra thAya che. jaina zAstramAM samyajJAnanA pAMca prakAra kahyAM che. jenA mATe karmazAstramAM A pramANe kahela che. mai sua ohi maNa kevalANi nANANi tattha mAnANI vaMjaNa vagUha cauhA maNa nayaNa viNidiya caukkA // mati, zrata, avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAna e pAMca jJAna che. (1) matijJAna- pAMca iMdriya ane mana dvArA niyata vastuno je bodha thAya te matijJAna kahevAya che. (2) zrutajJAna- zAstranA AdhAre je jJAna thAya te zrutajJAna kahevAya che. ane te paNa pAMca iMdriya ane mana dvArA thAya che. A be jJAna iMdriya grAhya hovAthI parokSa kahyAM che. (3) avadhijJAna- maryAdAmAM rahelA rUpI dravyanuM AtmAvaDe (IndriyAdikanI sahAyatA vinA) jANapaNuM thAya tene avadhijJAna kahevAya che. (4) mana:paryava jJAna- aDhI dvIpamAM rahela saMjJI paMcendriya jIvonA manogata bhAvane AtmAvaDe jANavA te mana:paryava jJAna kahevAya che. For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 zrutasAgara, bhAdrapada 2054 (5) kevaLajJAna- lokAlokanA rUpI-arUpI tamAma bhAvone eka samaye AtmAvaDe je jANe te kevaLajJAna kahevAya che. avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAna e traNa jJAna pratyakSa che. temAM paNa avadhi ane mana:paryava jJAna e deza pratyakSa che ane kevaLajJAna sarva pratyakSa che. jJAyate paricchidyate vastu ane iti jJAnam jenA vaDe vastu jaNAya-oLakhAya te AtmAnA guNane jJAna kahevAmAM Ave che. AtmAnA anaMta guNo che. temAM prathama guNa jJAna che. paDhamaM nANuM tao dayA. zAstramAM prathama jJAna ane pachI dayA batAvela che. Ama batAvavAnuM kAraNa je manuSyane samyajJAna nathI te dayA samajI zakato nathI ane dayA karavA jAya to tyAM adayAnuM kArya karI bese che. jo samyajJAna hoya to tenAmAM viveka dRSTi hoya che ane sArI rIte te dayA dharma pALI zake che. samyajJAna dvArA dharma-adharma, sAruM narasuM satya-asatya, pApa-puNya vigere samajIne te pramANe AcaraNa karI zake che. huM koNa chuM? kyAMthI Avyo chuM? mArA janmanuM prayojana zuM? janmanuM sArthakya zAmAM raheluM che? te sarva bAbatone sArI rIte prakAzamAM lAvanAra samyajJAna che. samyajJAna vaDe manuSya potAnA karmano kSaya karI zake che. manuSyane jJAna thatAM potAnA doSa jaNAya che. pote karelA aniSTa karmo tene yAda Ave che tathA pazcAtApa thAya che ane tethI karIne A bhavamAM je je azubha kAryo karyA hoya ane tethI sAmA jIvane je kAMI nukasAna thayuM hoya, teno yogya badalo ApavAno prayatna kare che. temaja je je azuddha vicAro karyA hoya tene badale tenA viruddha sArA vicArothI manane bhare che, manane pavitra ane nirmaLa banAve che. jo ke pUrva karmanA udayathI keTalIka vAra saMkaTa sahana karavA paDe paNa te saMkaTanA kAraNabhUta potAnI ja pravRtti hatI ema yathArtha samajato hovAthI sahanazIlatAthI te khame che ane Apatti rupa sadguru je bodha Ape che, te khuzIthI svIkAre che. saMkaTa ApanAra para gusso karato nathI, kAraNa ke bIjA to nimitta mAtra che paNa potAnA sukha duHkhanuM kAraNa pote ja che. A pramANe jUnA karmone zairyathI bhogavI temano kSaya kare che ane potAne maLelA jJAnathI evI pravRtti kare che ke navAM karma upArjana na thAya. A pramANe navAM karmono pravAha aTakAve che ane jUnA karmono kSaya karIne aMtamAM mokSa dazA prApta karI zake che. jJAnAgninA bhasmasAkurute karmANiI. manuSya jJAnarupI agni vaDe game tevA karmone kSaNavAramAM bhasmIbhUta karI zake che. bIjI mahattvanI vAta ke je vidyArupI dhana che te coronA hAthamAM AvatuM nathI. je kalyANanuM poSaka che; je vidyArthIone ApavA chatAM vRddhi pAme che ane pralayanA aMte paNa jeno nAza nathI. kahyuM che ke jJAna samo koI dhana nahi,samatA samuM nahi sukhA jIvita samI AzA nahi; lobha samo nahi du:khA sukha te mana para raheluM che mATe vidyAthI saMskAra pAmeluM mana je sukha prApta karI zake che te kevaLa dhanathI prApta thatuM nathI. jJAnIone je AnaMda, saMtoSa, ucca bhAvanA ane mana zuddhi thAya che tenI sAthe kevaLa dhanathI upajatuM sukha sarakhAvI zakAya tema nathI, tame vRddha thAo te pahelA jJAna meLavavAno zrama lo. kAraNa ke rUpA tathA sonA karatAM paNa vidyA vadhAre kiMmatI che. rUpuM tathA suvarNa nAza pAmaze, paNa meLaveluM jJAna sarvathA raheze. mATe jJAnane dhananA dhoraNathI nahi mApatAM tenAmAM rahelA apUrva lAbha tarapha dRSTi karo. jJAna e mitratAnI garaja sAre che. manuSyane jyAre koI bAbatamAM samajaNa na paDatI hoya tyAre mitranI salAha le che paNa je jJAnIo che teone bahAranA mitranI jarUra paDatI nathI. temanuM jJAna sUryanI mAphaka temanI buddhi satejita kare che. temanA prazno-zaMkAonuM samAdhAna thaI jAya che. jJAna rUpI sanmitra temane pApa karmathI nivAre che, hitakArI kAryamAM preraNA kare che, guNone prakaTa [anusaMdhAna pAnA naM. 8 upara For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 __ 11 hamAre jaina tIrtha - 1 rAMteja tIrtha paM. rAmaprakAza jhA hareka dharma meM usase jur3e tIrtha sthAna hote haiM aura usa tIrtha kA sambandhita dharma ke matAvalambiyoM ke sAtha aTUTa sambandha hotA hai. jaina dharma meM aneka tIrtha sthAna haiM. inameM se kucha kisI samaya ati prasiddha the tathA kucha kAlAntara meM prasiddha hue. kucha sthAnoM kA abhUtapUrva vikAsa huA hai tathA yahA~ aneka jinAlayoM sahita vividha dhArmika evaM zaikSaNika pravRttiyoM kA zubhArambha huA hai to kucha kinhIM kAraNoM se lupta jaise yA khaMDaharoM meM badala gae. caraNa-pAdakA, AyAga-paTaTa, stupa pUjA, mUrti pUjA Adi kA saMbaMdha ina tIrthoM ke sAtha jur3A haA hai. ina tIrthoM meM hamArI paramparA ke srota tathA mUla dRSTigata hote haiM. jaina samAja kI vigata zatAbdiyoM meM dhArmika bhakti kI parAkASThA evaM kalA prema kA utthAna tathA vikAsa bhI ina tIrthoM dvArA jAnA ja stambha ke antargata hama vAcakoM ko kramazaH yathAsambhava inakA paricaya prastuta kareMge jisase ve ina tIrthoM kI yAtrA kara saddharma kI prApti kara sakeMge. -saM. uttara gujarAta meM bhoyaNI tathA zaMkhezvara ke bIca avasthita rAMteja tIrtha eka atyanta sundara tIrtha hai jo prAcIna kAla meM ratnAvalI nagarI ke nAma se vikhyAta thA. isakI utpatti ke bAre meM kahA jAtA hai ki dhanapura (kaTosaNa) gA~va kA eka vyApArI vyApAra ke silasile meM yadA-kadA rAMteja gA~va meM AtA thA tathA kabhI-kabhI kisI ke ghara para rAtri vizrAma kara letA thA. eka rAta usane svapna meM dekhA ki usase koI kaha rahA hai ki isa gA~va meM sanyAsI ke maTha ke nIce eka bhavya jinamandira hai usakI khudAI karavAo. subaha jAgane para zrAvaka ne isa bAta ko svapna sama diyA. parantu eka do bAra nahIM balki kaI bAra use aisA hI svapna dikhalAI par3A. eka rAta adhiSThAyaka deva ne svapna meM usase pUchA ki tuma khudAI kyoM nahIM karavAte ho? zrAvaka ne kahA ki maiM to svapna samajhakara isa bAta ko TAla diyA karatA thA. adhiSThAyaka deva ne kahA ki tuma apane gA~va ke zrIsaMgha ke samakSa yaha bAta rakho. zrAvaka ne gA~va vApasa Akara zrIsaMgha ke samakSa svapna kI sArI bAta batalAI tathA zrI saMgha ko lekara vApasa rAMteja gA~va meM sanyAsI ke maTha para pahu~cA, sanyAsI ko kisI taraha isa bAta para rAjI kara liyA gayA ki agara isa jagaha se koI jinAlaya bAhara nikalegA to sanyAsI kA maTha yahA~ se thor3I dUra para banavA diyA jAegA aura agara kucha bhI nahIM nikalA to vApasa isI jagaha unakA maTha jyoM kA tyoM punaH kara diyA jAegA. khudAI Arambha kI gaI. thor3I khudAI ke bAda bAvana jinAlaya se yukta derAsara nikalA, parantu derAsara meM eka bhI mUrti nahIM dekhakara usa zrAvaka ko bahuta duHkha huA aura usane mahAmaGgalakArI aTThamatapa kI ArAdhanA Arambha kI. ArAdhanA ke tIsare dina rAta meM adhiSThAyaka deva ne darzana dekara kahA ki gA~va ke pUrva dizA meM sthita rabArIvAsa meM khudAI karAo to mUrtiyA~ nikaleMgI. dUsare hI dina rabArIvAsa meM khudAI kA kAma Arambha karavAyA gayA jisameM 18 pratimAe~ nikalIM. inameM se mulanAyaka neminAtha bhagavAna tathA anya jina pratimAe~ bhUtala kakSa meM sthApita kI gaI haiM. mUlanAyaka kI pratimA atyanta alaukika tathA prabhAvazAlI hai. bhUtala kakSa se bAhara nikalate hI dAhinI ora zrI padmAvatI devI kI pratimA hai. isake Upara prAcIna lipi meM koI lekha aMkita hai. anya sthaloM para bhI bahuta se lekha khude hue haiM. ina lekhoM ke AdhAra para yaha spaSTa hotA hai ki isa tIrtha ke jIrNoddhAra vi. saM. 1100, 1300, 1600, 1874 tathA 1885 meM hue the. vartamAna mandira kI pratiSThA vi.saM. 1893 meM mAgha zukla trayodazI ko huI thI tathA isI dina se prativarSa Aja taka niyamita varSagA~Tha manAI jAtI hai. For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 12 bhUtalakakSa ke 34 nambara kI deharI meM khudAI karane para bahuta sI khaNDita mUrtiyA~ nikalI thI jinheM saMrakSita kiyA gayA hai. bhUtala kakSa meM eka sAtha 50 vyaktiyoM ke khar3e hone kA sthAna hai. karNaparamparAnusAra yahA~ sthita bhUtalamArga rAMteja se moDherA hote hue pATaNa taka jAtA hai. anumAnataH yaha mArga rAjA kumArapAla ke samaya kA honA cAhie. pATaNa se pratidina zrAvaka samudAya pUjA karane ke lie yahA~ Ate the. bAvana jinAlaya ke pratyeka deharI meM parikara thA. ina parikaroM ke Upara vi.saM. 1100 se 1300 ke lekha bhI pAe gae haiM. bhUtala kakSa ke deharI saMkhyA 49 meM zrI sarasvatI devI kI bhavya pratimA hai jo atyanta prAcIna hai. dehariyA~ jahA~ samApta hotI hai vahA~ zrAvakoM kI cAra pratimAe~ haiM jina para vi.saM. 1308 ke lekha evaM lakSmaNa siMha saMgrAma siMha, ratnAdevI Adi nAma aMkita haiM. derAsara ke andara praviSTa hote hI garbhagRha meM zrI mahAvIra prabhu kI bhavya pratimA hai. rAMteja tIrtha ke camatkAra : 1. eka rAta eka cora mUla garbhagRha kA tAlA tor3akara bhagavAna kA mukuTa AbhUSaNa Adi lekara cala banA. jaise hI gA~va kI sImA para pahu~cA, usakI A~khoM kI rozanI calI gaI. cAroM ora aMdherA chA gayA, cora ghabarA gayA, use lagA ki yaha corI kA hI pariNAma hai. usane saMkalpa kiyA ki yadi merI A~khoM kI rozanI vApasa A jAegI to Aja ke bAda corI nahIM karU~gA tathA aba taka jo corI kI hai, usake prAyazcita ke rUpa meM bhagavAna ke prakSAla hetu eka gAya arpita karU~gA. aisA saMkalpa karate hI usakI A~khoM kI rozanI vApasa A gaI. vaha atyanta Azcaryacakita va bhagavAna ke prati zraddhAvAna ho gayA. usane turanta sAre AbhUSaNa mandira meM yathAsthAna rakha die va vApasa ghara A gayA. dUsare dina eka gAya lekara pujArI ke pAsa gayA, usase sArI bAta kahI tathA samasta zrIsaMgha ko bulAkara gAya arpita kara dI. 2. yahA~ prAyaH eka sundara nAgarAja pragaTa hote haiM jo kisI ko bhI u~sate nahIM haiM. aisA kahA jAtA hai ki adhiSThAyaka deva nAga ke rUpa meM isa tIrtha kI rakSA karate haiM. 3. isa tIrthakSetra meM Aja taka kisI kI mRtyu nahIM huI. eka bAra upAzraya meM vyAkhyAna cala rahA thA. usI samaya lagabhaga cAra sAla kA eka baccA Upara se gira gayA. pandraha phuTa kI U~cAI se girane para bhI vaha bilkula bhalA caMgA thA. isa prakAra ke aneka camatkAra isa tIrthakSetra meM prAyaH hote rahate haiM. yahA~ kI prAkRtika suSamA, zAnta tathA svaccha vAtAvaraNa yAtriyoM ke mana meM zraddhA aura bhakti kA pavitra bhAva pragaTa karatA hai. rAMteja tIrtha meM paMnyAsa pravara zrI aruNodayasAgarajI ma.sA. kI preraNA se punaruddhAra kArya: ho ki isa tIrtha kA punaruddhAra kArya pa.pa. rASTrasaMta AcArya zrI padmasAgarasarIzvarajI ma.sA. ke ziSya jyotirvida paMnyAsa pravara zrI aruNodayasAgarajI gaNi kI preraNA se prArambha huA hai. pRSTha 16 kA zeSa] anekAntavAda kI dRSTi se pUjya gurudeva ke kArya anekAntavAda ke sahI svarUpa ko bhAratavarSa meM hI nahIM videzoM meM bhI prastuta karane ke uddezya se AcAryazrI ne kobA meM zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra evaM AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira jaisI pAvana saMsthAoM kI mAtra parikalpanA hI nahIM kI, apitu apane athaka prayAsoM se ise jIvanta banAyA hai- Arya saMskRti kI dharohara ko akSuNNa banAye rakhane meM apanA asIma yogadAna diyA hai, de rahe haiM tathA bhavika jIvoM ko isameM yogadAna karane ko prerita kara rahe haiM. jaina samAja evaM pUre vizva ke liye gAMdhInagara sthita kobA kI yaha pAvana bhUmi eka sthAvara tIrtha aura svayaM AcAryazrI eka jaMgama tIrtha ke samAna haiM. anekAntavAda ke isa tIrthadhAma ko hamArA sAdara vandana.. For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 graMthAvalokana sacitra jaina kathA sAgara (bhAga 1 va 2) pUjya pAda gacchAdhipati AcArya zrI kailAsasAgarasUrIzvarajI ma.sA. dvArA saMskRta bhASA meM vibhinna kathA graMthoM se saMgRhIta 101 kathAoM ke saMgraharUma zrI kathA sAgara graMtha kA anuvAda gujarAtI bhASA meM zrI maphatalAlabhAI gAMdhI dvArA kiyA gayA thA. isa graMtha kA gujarAtI bhASiyoM ne bhalI-bhA~ti rasAsvAdana kiyA aura aisA pratIta hone lagA ki bahuta se hindI bhASiyoM ko isa graMtha meM antarnihita jIvana meM sadupayogI dharmasaMdeza kA lAbha prApta ho. isake lie pa.pU. paMnyAsa zrI aruNodayasAgarajI ma.sA. kI preraNA evaM mArgadarzana se prastuta hindI anavAda zrI nainamalajI sarANA dvArA kiyA gayA hai aura ise do bhAgoM meM jaina kathA sAgara nAma se prakAzita kiyA gayA hai. isa graMtha kA saMpAdana pU. sAdhvIzrI zubhrAMjanAzrIjI ma.sA. ne kiyA hai. jaina kathA sAgara ke prathama bhAga meM 22 kathAe~ evaM dvitIya bhAga meM 23 se 40vIM kathA taka kA anuvAda prastuta kiyA gayA hai. zeSa kathAoM kA prakAzana bAkI hai. ye kathAe~ zrAddhavidhi, zrAddhapratikramaNasUtra, zrAddhaguNavivaraNa, zIlopadezamAlA, upadezamAlA, dharmakalpadruma, triSaSThizalAkApuruSacaritra, prastAvazataka, kathAratnAkara, pariziSTa parva Adi graMthoM se nissRta hai. ina kathAoM meM choTI evaM bar3I donoM prakAra kI kathAe~ sammilita haiM. jinakA uddezya mAnava jIvana ke durguNoM kA nAza karake sadaguNoM kA poSaNa, saMvardhana, saMprasAraNa karanA hai. tyAga, vinaya, viveka, vairAgya, satya, ahiMsA, Adi kA udaya hokara jIva dharmAbhimukha evaM AtmAbhimukha ho yahI bhAvanA inake kartAoM kI rahI haiM. ina kathAoM meM anya kathAoM ke sAtha. hI avantIsukumAla kA vRttAnta, meghakumAra kA kathAnaka, mahAtmA cilAtI putra, jhAMjhariyA muni, kapila kevalI kI kathA, yazodhara caritra, gajasukumAla muni, cakravartI bharata, ArdrakumAra kA vRttAnta Adi kathAe~ vAcaka ke mana ko sparza karane meM atyanta saphala hai. ye jIvana ke vividha pakSoM ko sparza karatI haiM. ina kathAoM kA anuzIlana, rasAsvAdana jIva ko prabala Atmika bala detA hai. isa kathA sAgara meM sarala evaM subodha hindI bhASA meM bhAvavAhI, hRdayasparzI varNana prastuta kiyA gayA hai. yatra-tatra rekhAcitroM se kathAvastu ko samajhAne kA prazaMsanIya prayAsa kiyA gayA hai. pustaka ke prArambha meM yuvA vidvAna DaoN. jitendra bI. zAha ne vidvattApUrNa prastAvanA likhakara pustaka kI zobhA meM cAra cA~da lagA die haiM. IsvI san 1953 meM paM. zrI zivAndavijayajI ne gujarAtI graMtha ke hindI anuvAda kI mA~ga jaina kathA sAgara ke tIsare bhAga kI prastAvanA meM abhivyakta kI thI use pUrA karane meM gaNivarya zrI aruNodayasAgarajI kI preraNA evaM mArgadarzana bahuta upayogI siddha huA hai. etadartha ApazrI tathA saMlagna mahAnubhAvoM kA vAcaka varga RNI rahegA. sAtha hI ina do bhAgoM ko par3hate hI zeSa kathAoM ko bhI par3hane kI sahaja utsukatA hogI. jisake viSaya meM AzA rakhI jA sakatI hai ki zIghra hI zeSa kathAe~ bhI prakAzita ho jAe~gI. isa anuvAda kArya se nissaMdeha samAja ko eka naI dizA milI hai. isase preraNA prApta kara aneka aise prakAzana saMbhava kie jA sakate haiM jo abhI mAtra gujarAtI bhASA meM hI upalabdha haiM kintu bahusaMkhya varga inase achUtA rahA hai. (sacitra) jaina kathA sAgara , bhAga 1 va 2, saMgrAhakaH AcArya zrI kailAsasAgarasUri ma.sA. preraka va mArgadarzaka: gaNivarya zrI aruNodayasAgarajI ma.sA. saMpAdikAH sAdhvI zrI zubhrAMjanAzrIjI ma.sA., anuvAdakaH zrI nainamala surANA AvRttiH prathama, varSaH 1998 mUlyaH 40/= prati bhAga, prakAzakaH aruNodaya phAUNDezana, kobA. For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 14 karma kA astitva (caMdrahAsa trivedI kRta "karmavAdanA rahasyo" kA aMza) anuH divyakAnta parIkha vizva ke lagabhaga sabhI dharmoM ne karma kI mahattA svIkAra kI hai. saMsAra meM vyakti vyakti ke bIca meM jo asamAnatA dikhAI de rahI hai use kisa taraha ucita ThaharAnA yaha eka mahAprazna hai. pUrvakarma ke astitva ko svIkAre binA saMsAra meM pravarttamAna asamAnatA ko samajhanA lagabhaga azakya hai, asaMbhava hai. ataH saMsAra meM sarva dharmoM ne eka yA dUsare prakAra se karma ke prabhutva kA svIkAra kiyA hai. isa asamAnatA ke kAraNoM kI khoja karate-karate sabhI ko karma yA pUrva karma kA AdhAra lenA par3A. koI bAlaka dhanavAna ke yahA~ janma letA hai aura janma ke sAtha hI karor3oM kI saMpatti kA mAlika bana jAtA hai. jaba ki dusarA bAlaka gaMdI-aMdherI kuTiyA meM janma letA hai jisake liye sAdhAraNa anna yA vastra prApta karanA bhI muzkila hotA hai. koI janma ke sAtha hI apaMga hotA hai to koI kisI bhI taraha girane paTakAne ke bAvajUda bhI svastha hotA hai, kisI ko par3hane ke liye pAThazAlA jAnA bhI kaThina hotA hai, kisI ko jIvana meM Age bar3hane ke avasara sahaja me prApta hote haiM, koI insAna kaisI bhI pratikUla paristhitiyoM meM se rAstA nikAlakara Age bar3hate haiM to dUsarI ora kaIM loga prApta hue bhAgya avasaroM ko khokara aMta meM rAste ke bhikhArI bana jAte haiM. koI rUpa meM sundara-manohara hotA hai to koI kurUpa hotA hai. kabhI sAmAnya rUpa vAle ko svarUpavAna patnI prApta hotI hai to dUsarI ora svarUpavAna ko kisI sAmAnya manuSya kI patnI bana kara saMsAra calAnA par3atA hai. kisI ko suzIla svabhAva kI patnI hotI hai to kisI manuSya ko karkaza svabhAva vAlI patnI milatI hai. kisI ke karkaza vacanoM para amala karane ke liye sabhI tatpara rahate haiM to kisI kI namratApUrvaka vinatI para bhI koI amala nahIM karatA hai. janmajAta asamAnatA raMga, rUpa, saMpatti, buddhi, saMyoga, svabhAva va vyaktitva Adi ke liye kise jimmedAra kaheMge? yadi bhagavAna hI hameM janma detA hai to vyakti-vyakti ke bIca aisA aMtara kyoM rakhatA hai. yadi bhagavAna hI isa taraha priya-apriya karate hoM to phira manuSya kahA~ jAkara nyAya kI yAcanA kareM? isa taraha ke bheda rakhane vAle ko kyA bhagavAna kahA jA sakatA hai? saMsAra meM do prakAra se asamAnatA dekhI jA sakatI hai. eka hai janmajAta asamAnatA, nirdoSa janma lenevAle zizuoM ke bIca saMyoga, zarIra racanA, bhAgya ityAdi kI bhinnatA pAI jAtI hai, isake liye pUrva karma ke alAvA kisI ko bhI jimmedAra nahIM mAnA jA sakatA. dUsare prakAra kI asamAnatA bhI saMsAra meM pravartamAna hai. eka hI prakAra ke puruSArtha meM eka saphala ho pAtA hai jabaki dUsarA viphala rahatA hai. eka ko bahuta sI pratiSThA sahaja meM prApta ho jAtI hai to dUsarA kAbila hote hae bhI sabhI se anajAna rahatA hai. eka AdamI ke vacanoM para kArya karane ke liye hara koI taiyAra rahatA hai jaba ki dUsare AdamI kI vinatI para bhI koI pratibhAva nahIM detA. kisI ko aneka sukha-suvidhA hote hue bhI azAMti rahatI hai to koI rUkhI-sUkhI roTI khAkara, nadI kA pAnI pIkara, vRkSa ke nIce ArAma se so sakatA hai. kisI ko U~cI chata se girane se bhI kucha hAni nahIM hotI hai to kisI ko sAmAnya Thokara lagane se haDDiyA~ TUTane para aspatAla meM rahanA par3atA hai. kisI kI smaraNa zakti itanI teja hotI hai ki eka bAra par3ha lene se use yAda raha jAtA hai to koI rAta-dina paThana karane para bhI thor3A hI yAda rakha sakatA hai. kisI ke pAsa sukha saMpatti kI bezamAra mAtrA hotI hai ki usakA upayoga nahIM ho pAtA to kisI ke pAsa upayoga karane kI zakti hone For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15. zrutasAgara, bhAdrapada 2054 para bhI saMpatti kA abhAva rahatA hai. kabhI-kabhI bhugatane vAlA khuda mAlika bhI hotA nahIM hai to kabhI mAlika hone para bhI bhugata nahIM sakatA. ina sabhI viSamatAoM ke mUla meM bhI karma hI chupe hote hai. viSamatA evaM bhinnatA se bhare hue saMsAra ko, karma ko mAne binA samajhanA saMbhava nahIM hai. jisa taraha roga kI jAnakArI ke binA isakA upacAra nahIM ho sakatA vaise hI karma ko samajhe binA isake caMgula se chuTA nahIM jA sakatA. karma ko haTAye binA iSTa kI prApti nahIM ho sakatI... sAMsArika sAmagrI evaM saphalatA pAne ke liye bhI karma ko samajhakara isakI yathAyogya vyavasthA karanI Avazyaka hai. karma koI zraddhA kA viSaya nahIM, karma to vijJAna hai. yaha sadA tarkabaddha hai. jisa taraha vijJAna ke apane siddhAMta haiM vaise hI karma ke apane siddhAMta haiM aura usake anurUpa karma kAryazIla rahatA hai. karma ke siddhAMta meM kahIM bhI apavAda kA sthAna nahIM hai. karma ko zraddhA kA viSaya mAnakara eka ora nahIM rakha sakate aura yadi vaisA kiyA to aMta meM hameM hI sahana karanA par3egA. hAla meM jeneTika enjinIyarIMga nAmaka vijJAna kI zAkhA ne janmajAta bhinnatA ke viSaya meM kAphI saMzodhana kiyA hai aura usane jo niSkarSa diye haiM ve karma ke siddhAMta ko jyAdA samarthana karane vAle haiM. jeneTika vijJAna isa niSkarSa para pahu~cA hai ki vyakti-vyakti ke bIca kI bhinnatA kA AdhAra jina ke Upara hai. yaha hamAre zarIra ke racanA kA aMtima tattva (ghaTaka) hai. vijJAna use mUla ghaTaka mAnatA hai. isa jina meM saMsAra kA sUtra hote haiM. jisake AdhAra para vyakti-vyakti ke bIca meM bhinnatA rahatI hai. manuSya kA rUpa, svabhAva (prakRti), buddhi, bhAvi roga, zarIra racanA jaisI bahuta-sI bAtoM kA AdhAra ina saMskAra sUtroM para nirbhara hai. jina kA nirmANa mAtA-pitA ke bIja se hotA hai aura pratyeka jina ke aMdara kampyUTara kI taraha sUkSma saMskAra Adeza hote haiM. jise kromosoma kahate hai. isa taraha jeneTika vijJAna karma ke siddhAMta ke bahuta nikaTa A pahu~cA hai. Age kA savAla hai ki pratyeka jina meM- usake guNa sUtroM meM- saMskAra sUtroM meM bhinnatA kyo? isa bhinnatA ke liye yadi mA~-bApa kA bIja kAraNabhUta hai to eka hI mAtA-pitA ke do saMtAnoM meM bhinnatA kyo pAI jAtI hai? kabhI-kabhI to eka hI mA~-bApa kI saMtAno ke bIca meM guNa-doSa meM, rUpa meM, jamIna-AsamAna kA aMtara pAyA jAtA hai. isa aMtara kA jitanA mahattva hai isase bhI jyAdA mahatvapUrNa bAta yaha hai ki eka saMtAna ko jeneTika ke vArase meM (heriTeja) saba kucha acchA prApta hotA hai, dUsare ko kharAba prApta hotA hai va tIsare ko mizra rUpa saMskAra prApta hotA hai. phalasvarUpa pratyeka saMtAna ko saMsAra meM jo sahana karanA par3egA yA lAbha prApta hogA usameM bhI bhinnatA rahegI. isa bhinnatA ke liye kauna jimmedAra? jeneTika vijJAna ke pAsa usakA ekamAtra uttara hai "koinsIDensa" (AkasmikatA). isa bhinnatA ko Akasmika batAne ke sivAya unake pAsa aura koI cArA nahIM hai. isa Akasmika bAta meM koI saMtAna adhika lAbha prApta kara gayA to dUsare ko adhika sahana karanA par3A usakA kyA? phira nyAya kahA~ rahA? kArya-kAraNa kA niyama yahA~ para nirarthaka ho gayA kyA? karma vijJAna ke pAsa isa bhinnatA ke karaNa hai. kucha bhI Akasmika nahIM hai. karma jina ke bhI pUrva meM jAtA hai aura kisI eka saMtAna ke Upara isa prakAra ke hI jina kA prabhAva kyoM pAyA gayA. vaha batalAtA hai ki jina tattva ke pIche pUrva janma ke saMskAra jur3e hote hai isaliye eka hI mAtA-pitA ke se paidA hue saMtAna meM bhI bhinnatA aura taratamatA rahatI haiM. isa taraha karma vijJAna jeneTika vijJAna se Age hai. itanA hI nahIM balki jaba hama usakA abhyAsa karate haiM to avazya lagatA hai ki karmavijJAna sacamuca bahuta Age hai. vijJAna kI sabhI zAkhAoM meM karma vijJAna sabase mahatva kI zAkhA hai.... jina karmoM ke Upara hamArI pragati-patana, mukti-baMdhana, sukha-dukha, zAMti-azAMti kA AdhAra hai, unheM samajhe binA hameM sukha samRddhi kA rAstA nahIM mila sakatA. yadi jIvana meM kucha prApta karanA ho to manuSya jIvana ko sArthaka karanA hogA aura karma siddhAMta ko samajha kara hI Age calanA par3egA.. For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara, bhAdrapada 2054 anekAntavAda kI dRSTi se pUjya gurudeva ke kArya suzrI vinItA mukeza jaina carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra ke dvArA batAye gaye pAMca mahAvratoM- ahiMsA, amRSAvAda, asteya, brahmacarya evaM aparigraha kI mahattA evaM upayuktatA para kiMcit mAtra bhI saMdeha karane kA sAhasa sirpha ajJAnI evaM mithyAtvI mAnava hI kara sakatA hai. yUM dekhA jAye to pratyeka mahAvrata apane Apa meM anya sabhI kA bhI samAveza kara letA hai kintu sAmAnya AtmAoM ke sahaja urdhvagamana meM sahAyaka rUpa meM inheM pRthaka-pRthaka rUpa se samajhanA evaM apanAnA adhika upayogI banatA hai. isI saMdarbha meM vartamAna yuga kI prAsaMgikatA ke pariprekSya meM yadi ina pAMcoM mahAvratoM ko dekhA jAye to pratyeka samasyA ke samAdhAna rUpa meM 'anekAntavAda' ko sarvocca prAthamikatA denA atizayokti nahIM hogA. 'anekAntavAda' zabda hI vizAlatA evaM vyApakatA kI anubhUti karAtA hai. aura jise isa siddhAnta kI jaina darzana meM batAI bhAvapradhAna vyAkhyA ko AtmasAt karanA hai, vyavahAra evaM nizcaya donoM meM caritArtha karanA hai. use anekAntavAda ko samajhane ke lie sugurU kA sAnidhya pAnA aparihArya hI nahIM, atyaMta hI anivArya hai. bhArata deza kI Arya bhUmi meM Aja bhI zramaNa saMskRti phala phUla rahI hai tathA yaha anekAneka AtmAo ko mokSagAmI banAne meM sahAyaka hai. zramaNa saMskRti kA eka AdhArastambha sAdhu hai jise hama AcArya, upAdhyAya evaM muni ke rUpa meM jAnate haiM. hamArA yaha saubhAgya hai ki vartamAna duSama kAla meM bhI hamAre deza ko eka aise hI sugurU kA sAMnidhya milA hai jinheM hama rASTrasanta, yugadRSTA, prakhara pravacanakAra, AcArya deveza zrImata padmasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhaba ke nAma se jAnate haiM. AcAryazrI ke bahuAyAmI vyaktitva meM anekAntavAda eka sAmAnya ratna hI nahIM balki eka dedIpyamAna ratnamAlA banakara jaina zAsana ko hI nahIM varana pratyeka mumukSu AtmA ko Alokita kara rahI hai, tAki vaha AtmA mokSa mArga kI apanI yAtrA sahajatA evaM saralatA se kara sake. AcArya zrI ne apane saMyama jIvana kI 75,000 kilo mITara se bhI adhika bhArata evaM nepAla kI pada yAtrAoM meM apane pravacanoM ke dvArA jAgRta AtmAoM ke sAtha-sAtha suptaprAya AtmAoM ko bhI isa 'anekAntavAda' kA amRtapAna karAyA hai. arihaMta paramAtmA kI asIma karuNA kA srota mAnoM AcAryazrI ke pravacanoM meM avirata bahatA hI rahatA hai. Apake pravacanoM meM vividha dRSTAntoM kA samAyojana basa eka hI uddezya ke lie hotA hai- yena kena prakAreNa anekAntavAda ke sahAre pratyeka AtmA urdhvagAmI baneM; usakA adhopatana ruke. AcAryazrI kI isa maMgala kAmanA ke lie pratyeka jana kA unake prati anugRhita honA svAbhAvika hI hai. [zeSa pRSTha 12 para Book Post/Printed Matter sevA meM - preSaka: saMpAdaka, zruta sAgara AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamandira zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA, gAMdhInagara 382 009 (INDIA) prakAzaka : saciva, zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA, gAMdhInagara - 382 009 For Private and Personal Use Only