Book Title: Pathik 1995 Vol 35 Ank 10
Author(s): Nagjibhai K Bhatti and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/535418/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 10 mA pustaka 35 muM saM. 2053 " VG sana 1997 ASADha julAI [ ItihAsa-purAtattavanuM eka mAtra gujarAtI mAsika] Adya taMtrI : sva, mAnasaMgajI bAraDa taMtrI-maMDaLa H De. nAgajIbhAI ke. bhaTTI, De bhAratIbahena kI. zelata po, subhASa brahmabhaTTa (saMpAdaka) bhAvAMjali - cha mAsanA gALAmAM gujarAte gujarAtanA purAvakSetre sva. DaoN. hasamukha sAMkaLiyA pachI tarata ja sthAna meLavanArA ArUDha purAtattvavida che, Do. ramaNalAla nAgarajI mahetA ane kacchanI saMskRti-sabhyatAnA eka gaya keTinA vidvAna zrI rAmasiMhajI rAThoDa, e beunAM anukrame tA. 22-1- 97 ane tA. 21-6-97 nA divasomAM thayelA avasAna tarapha ame gherA zokanI lAgaNI anubhavaye chiye ane sadgatanAM kuTuMbIjano upara AvI paDelI A ApattimAM samavedanA vyakta kariye chie, sAthe sadgatanA amara AtmAne paramakRpALu prabhu parama zAMti arpe evI prArthanA kariye chiye. A aMkamAM anyatra AraMbhamAM emanA vizenA hRdayabhAva be vidvAnoe vyakta karyA che te tarapha pathika' nA vAcakenuM dhyAna dariye chiye. ke. kA. zAstrI subhASa brahmabhaTTa pharI vinaMti jUnA tema navA badhA ja grAhakene yAda Apiye chiye ke jUnanA aMkanA mukhapRSTha upara jaNAvyA pramANe "pathika' nuM lavAjama A julAI mAsathI rU. 35- karyuM che. ejanTa bhAIonuM paNa A tarapha dayAna dariye chiye. AjIvana sahAyakanA rU. 401/- karavAmAM AvyA che. For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAlAbhaDI [pravAsanoMdha]. - - - zrI yazavaMta ha, upAdhyAya kAlAvaDanI dakSiNa bhAga eTale kAlAvaDI nadInuM mathALa- uparavAsane vistAra, jyAM eka samaye bAvaLanI kAMTa hatI. tyAM eka mAladhArIne nesaDe hatA anubhuta che ke e nesamAM janmelI bALakIe. camatkAra saryo hoya ema suvAvaDI mAtAne khAvAnuM apAtuM te bALakI agI jatI. thoDA divase eTale ke cha sAta divase gharane puruSane khyAla Avyo ke A bALakInuM vartana nirALuM che. emaNe chUpI rIte A bALakI upara najara rAkhI te bALa avasthAvALI A dIkarI badhe ja birAka ApAgI zakatI...ene pUchatAM khyAla Avyo ke te jogamAyA-varUpe devIzaktirUpe pragaTe che. bALa avasthAmAM jenI pUjA arcanA thayela te devIne bAlAbhaDI tarIke oLakhI e mAladhArane nesa jyAM vasele tyAM ja thaDA upara mAtAjInA phaLa svarUpe pUjAtI A jAgatI jota jevuM zyAmaka jyAM che te taraphathI vahetI nadIne leke bAlAbhaDI nadI tarIke oLakhatA, mAtAjInI A jagyA prAcIna samayathI che ema lekamukhethI jANavA maLyuM. tyAMthI AgaLa jatAM eka jagyAe khetaramAM zivAlaya che. A khetaramAM kUve gaLAto hato temAMthI zivanuM liMga maLyuM ane enI sthApanA vADImAM thayela, A sthAna paNa jUnuM che. tyAMthI cAlatAM ame bAlAbhaDI gAma tarapha AvyA, eka loka jayakA mujaba A gAmamAM avAranavAra ragadoSa AvatA ane dIkaro dasa bAra varasane thAya te te enA bApane svargavAsa thate. keI kudaratI rogane kAraNe....emAMthI UgaravA lokoe gAmane jhAMpe pheravyuM. gAmanA jUnA jhAMpAnI sAme pAdaramAM vAcharA dAdAnuM sthAnaka, hanumAnajInuM sthAnaka ane dhAvaLI mAtAjInuM sthAnaka che, dhAvaLI mAtAne bAlAbhaDIne vasavAyA samAja nevedya dharAve che. varasamAM eka vAra tyAM u sava thAya che, gAmane jhAMpe pUrvAbhimukha mUkI tyAM rAvaLa devInuM sthAna banAvyuM, jemAM haLanA vaLAvALA bhAgane jyAMthI jamIna kheDI zakAya te bhAgane, lekadarzanArthe rAkhI, siMdUra, sUMThavALo bhAga jamInamAM rahe. A sthAnaka khullAmAM paththaranA DhagalA vacce che. ASADhI bIjanA divase vaLAdevanI pUjA thAya che. tyAra pachI ja kheDUte vAvaNImAM sAMtI joDa che. A bAlAbhaDI gAmanI bAlabhaDI nadI jyAM kAlAvaDI nadIne maLe che tyAM Dema baMdhAyeluM che jene bAlAbhaDI Dema" tarIke oLakhavAmAM Ave che bAlAbhaDI DemamAM jUnA bakhatamAM sUrIlA gAma hatuM te DUbamAM AvatAM enuM sthaLAMtara thayuM che. ame A DemanA sa vana vistArane pravAsa karI tyAM batakanAM iMDAM ane mALAe joyo ane ene aMgenI vizeSa vigata meLavI DemanA pALA tarapha gayA tyAM eka daragAha joI ane hanumAnajInAM darzana karI kAlAvaDa tarapha kAlAvaDI nadInA kinAre cAlatA cAlatA biDiyAra mAtAjInAM darzana karyA, jUnu kAlAvaDa zahera ahI hatuM... Aje e sthaLane "rAjavAnA TIMbA " tarIke leke oLakhe che. tyAMthI Aire kinAre kalyANezvara mahAdevanI purAtanI jagyAnAM darzana karI parata AvyA, For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TrasTI-maMDaLa, 1. De. cinubhAI ja nAyaka, 2, De. kezavarAma kA. zAstrI, 3. de, nAgajIbhAI ke. bhaTTI, 4. De, bhAratIbahena zelata, pa. pro. subhASa brahmabhaTTa vArSika lavAjama : rUA. 35/-, videza rU 112-, chUTaka rUA.4-50 varSa 36 ASADha saM. 2053 9 julAI 1997 aMka 10 pathika pathika' pratyeka aMgrejI | mahinAnI 15 mI tArIkhe prasiddha thAya che. pachInA 15 divasamAM aMda na maLe te sthAnika posTa ophisamAM likhita phariyAda karavI ane nakala amane ekalavI * "pathika' sarvopaye gI vicArabhAvanA ane jJAnanuM mAsika che. jIvanane UrdhvagAmI banAvatAM abhyAsa pUrNa ane ziSTa maulika lakhANane svIkAravAmAM Ave che. * prasiddha thaI gayelI kRtine pharI prasiddha karavA mATe nA melavAnI lekhake e kALajI rAkhavI * kRti sArA akSare zAhIthI ane kAgaLanI eka ja bAjue lakhelI hevI joIe kRtimAM koI anya bhASAnA avataraNa mUkyAM heya te ene gujarAtI tarajUme Apane jarUrI che. kRtimAMnA vicAranI javAbadArI lekhakanI raheze. * "pathikamAM prasiddha thatI katione vicAre-abhiprAya sAthe taMtrI sahemata che ema na samajavuM. * asvIkRta kRti pAchI meLavavA jarUrI TikiTa AvI haze te tarata parata karAze namUnAnA aMkanI nakala mATe 5-00 nI TikiTa mekalavI. ma.e. DrAphaTa-pa mATe lakhe pathika kAryAlaya be, je. vidyAbhavana, Azrama roDa, amadAvAda-380008 e sthaLe mekale. anukrama sva. De. ramaNalAla nAgarajI mahetA De. cInubhAI nAyaka 1 sva. zrI rAmasiMhajI rAThoDa zrI nareza aMtANI re vaDanagaranuM kSetrapAlIna zilpa ! eka navIna upalabdhi zrI munI veNIza ra jozI 4 sorASTramAM mau-gupta rAjavazAsananuM saMkSipta etihAsika apayana zrI goviMda pu. makavANA ke saurASTra-kaccha ItihAsa pariSada mI hasamukhabhAI vyAsa 8 kAThI saMsthAne (sTeTa) 6 zrI bhejavALA , jhI jhuvADAnA jhAlAo zrI balavaMtasiMhajI bI. jhAlA 12 yeSThImanAM kuLadevI bijAmAtA zrI pramAda jeThI 13 gujarAtanI sauprathama strI adhyApana pAThazALA Demakaranda mahetA, mahAlakSmI phimela TreniMga kaoNleja De zirAna mahetA 14 bAlabhaDI (pravAsanadha) zrI yazava ta upAdhyAya pUThI-3 vize thoDuM AjIvana sahAyaka thavAnA rUA. 401/ : mudraNasthAna : preraNuM mudraNAlaya, 17pa6, rustamaalIno DhALa, mirajApura roDa, amadAvAda-380001 phona : papa06607 ke lesara TAIpa seTiMgaH kriznA grAphikasa 966, nArapurA junA gAma, amadAvAda-380013 = kena : 7484393 For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sva. DaoN. ramaNalAla nAgarajI mahetA Do. cInubhAI nAyaka (pramukha) gujarAta purAvastu sAdhana-sAmagrImAM bhAratanAM bIjAM rAjyo karatAM samRddha hovA chatAM emAM purAvastuvidyAnA jANakAro AMgaLIne veDhe gaNAya eTalA ja che. DaoN. hasamukha sAMkaLiyA pachI A viSayamAM pahelo pATalo DaoN. ramaNalAla nA. mahetAno paDe. zrI dilIpakumAra royanA pustakamAM Among the GreatmAM kavivara ravIndranAtha TAgore ApaNA prathama vaDApradhAna zrI javAharalAla naheru vize lakhatAM kahyuM che ke vasaMtaRtune bhAratavarSamAM janma levAnuM mana thayuM ane e javAharalAla naherunA svarUpamAM avataryA. A pramANe DaoN. ramaNalAla mahetA vize paNa kahI zakAya ke purAvastuvidyAne gujarAtamAM janmyA. levAnuM mana thayuM ane e ramaNalAla mahetAnA svarUpe katAragAmamAM 15, Disembara 1922 mAM janmI prAthamika zikSaNa emaNe vaDodarA, marolI ane navasArImAM lIdhuM. bI.e ane ema.e.nI padavI ema.esa.yunivarsiTI oNpha baDaudAmAMthI prApta karI ane pIeca.DI.nI padavI paNa e yunivarsiTInI meLavI. DiplomA ina myujhiyolaoNjIno abhyAsa paNa e ja yunivarsiTImAM karyo. potAnI kArakirdInI zarUAta emaNe zikSaka tarIke karI ane tyArabAda ma. sa. yunivarsiTI vaDodarAmAM risarca skolara, vyAkhyAtA, rIDara ane prophesara tarIke sevAo ApI. navanirmANanAM varSomAM DIna tarIke paNa sevA bajAvelI. purAvastu vidyAnA kSetramAM emaNe gujarAta, rAjasthAna, madhyapradeza ityAdi rAjayonAM aneka sthaLoe sthaLatapAsa karIne utpanano karyA che. gujarAtamAM karelAM utpananomAM zAmaLAjI najIka devanI morI, khaMbhAta pAse nagarA, cAMpAnera, valabhI, khaDA ItyAdi sthaLo ullekhanIya che. emaNe gujarAtanAM aitihAsika nagaro, jevAM ke amadAvAda, vaDodarA, khaMbhAta, surata, vaDanagaranAM sthaLanAmono paNa abhyAsa karyo che. emanA mArgadarzana heThaLa lagabhaga 30 jeTalA vidyArthIoe saMzodhana karIne pIeca.DI.nI padavI prApta karI che. emaNe gujarAtanI judI judI yunivarsiTIomAM itihAsa, bhAratIya saMskRti ane purAvastuvidyAnI abhyAsa samiti upara rahIne mahattvanuM pradAna abhyAsakramo ghaDavAmAM kareluM che. gujarAta itihAsa pariSadanA maMtrI, upapramukha ane pramukha tarIke paNa varSo sudhI sevAo ApelI che. gujarAtImAM lakhAyelA emanA pustaka "purAvastuvidyAne narmada suvarNacaMdraka enAyata karavAmAM Avelo che emaNe gujarAtI bhASAmAM lagabhaga 37 jeTalAM pustako lakhyAM che ane judAM judAM sthaLonAM utpananonAM aMgrejI bhASAmAM pustako lakhyAM che. A uparAMta emaNe 300 jeTalAM lekho itihAsa, saMskRti ane purAvastuvidyAne lagatA lakhyA che. eone taravAno ane bhAratIya ramatono bhAre zokha. vaDodarAmAM savAranAM caDI paherIne doDatA tethI mitromAM "bhIkhu caDI" tarIke oLakhAtA. eo svabhAve premALa, ramUjI ane kheladila hatA. AvA bahumukhI pratibhA dharAvanAra purAvastuvidanuM vaDodarA mukAme 22, jAnyuArI 1997 nA roja dehAvasAna thayuM. eo "pathika'nA cAhaka, prazaMsaka, protsAhaka ane lekhaka hatA. "pathika' eone AdarabharI zraddhAMjali arpatA gaurava anubhave che. pazcika + julAI-1990 # 1 For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kacchanA ItihAsa ane saMskRtinA paheragIra rAmasiMhajI rAThoDa zrI nareza aMtANI kacchanI bhAtIgaLa saMskRtinAM anekavidha pAsAMone samagra deza samakSa mUkanAra ItihAsavida rAmasiMhajI rAThoDanuM 82 varSanI jaipha vaye gata 25 mI jUnanA roja bhUja khAte duHkhada avasAna thayuM. gujarAte eka khamatIdhara lokasaMskRtinA praharI, itihAsavida gumAvyA. kacchanI saMskRti tema itihAsanA jIvatA jAgatA "jJAnakoza" evA sadgata rAmasiMhajIbhAInI khoTa gujarAta ane kacchane kAyama raheze. kacchI bhASA ane sAhityanA vikAsa mATe eo chevaTa sudhI sakriya rahyA, emanuM adhUruM A kArya pUrNa karavAnI javAbadArI navI peDhI para AvI paDI che. sadgata rAmasiMhajIbhAIne aMjalirUpe A lekha sAdara che.. lupta thaI rahela lokavArasAnA jatana mATe jIvana arpaNa karanArA zrI rAThoDa no janma kacchanA aMjAra tAlukAnA bhUvaDa gAme I.sa. 1917 nI sAlamAM thayo hato. jaMgalakhAtAmAM nokarImAM joDAIne potAnA jIvananI kArakirdIe zarU karI. "ka" varganA kaccha rAjayamAM ane dvibhASI "muMbaI" rAjaya tathA gujarAta rAjyanA jillA tarIke sthAna pAmela eo kacchamAM jaMgalakhAtAnA ucca amaladAra (I.E.S) tarIke nivRtta thayA. yuvAvasthAthI te cheka jIvananA aMta sudhI kacchanI saMskRti, itihAsanAM vividha kSetre, zilpa sthApatya, lokasAhitya, lokakalA, itihAsa, bhASA ane bhUstarazAstrakSetre kArya karyuM ane eTale ja gujarAtanAM kavivara umAzaMkarabhAI rAmasiMhajIbhAIne saMzodhanakSetranA "vanarAja" kahetA hatA. jIvananA cha dAyakA sudhInA emanA saMzodhananI jhalaka bhUja khAte emaNe sthApelA "bhAratIya saMskRtidarzanaH kaccha" nAmanA saMgrahAlayamAM jovA maLe che. kacchanA itihAsanI sAmagrImAM zahAdatanI tavArIkha ApatA pALiyA, sikkA, kacchanA jUnA graMthabhaMDAro, zilAlekho, tozAkhAnAM, daphataro, dharmAdA maTho ane jAgIromAM rahela purAvastuo lupta thAya e pahelAM eka prAdezika saMgrahasthAna banAvI emAM enuM rakSaNa jatana karavuM e eonI mukhya icchA hatI; e IcchAmAMthI "bhAratIya saMskRti darzana kaccha"no udbhava thayo, eo kahetA ke "jeno koI lekhaka nathI, kavi paNa nathI, paNa janatA jenI janetA che evI kacchI vANInuM sAhitya ja sAcA arthamAM lokasAhitya che. navI asara heThaLa kacchI bolInI taLapadI ane viziSTatA alupta thaI rahI che enI eone satata ciMtA hatI ane ethI kacchI bhASA ane sAhityane mAnyatA maLe, kacchI sAhitya akAdamInI racanA thAya ane e dvArA kacchIbhASAnI asaliyata jaLavAI rahe tathA navodita kacchI lekhakone protsAhana maLe e emano satata prayatna hato. emanA A prayatnane saphaLatA maLe e pahelAM eo vidAya thaI gayA. gujarAta sarakAre "kacchI sAhitya akAdamI"nI racanA karavA emanA adhyakSasthAne "kacchIbhASA-sAhitya vikAsa samitinI racanA karela hatI. emano ahevAla sarakAsnI vicAraNA heThaLa hato te siddha thayo che ne kacchI akAdamInI sthApanA thaI rahI che, mAtra e sAMbhaLavA eo hayAta nathI. kacchanI taLapadI saMskRtinI yogya saMgraha abhyAsIo, saMzodhako ane bhAvI peDhInA jIvana ghaDataramAM pIe + jaNAi-1990 + 2 For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAmUlo vAraso banI zake evuM mAnanArA sadgata rAmasiMhajIbhAIe potAnI nivRttinA samayane e mATe pravRtti banAvI prAraMbhamAM potAnI proviDanTa phaMDanI rakama tathA pensana saMgrahAlaya banAvavAmAM kharcavA lAgyA. saMgrahAlayanI racanA karavA "bhAratIya saMskRti phAunDezana sosAyaTI"nI sthApanA karI ane Ama emanuM svama kaoNleja roDa para sAkara thayuM. "bhAratIya saMskRti darzana : kaccha, saMgrahAlaya" enuM uddhATana gujarAtanA kavivara zrI umAzaMkarabhAI jozIe karyuM hatuM -111980 nA sthApAyela A saMgrahAlayamAM aneka rIte viziSTa evI 4500 jeTalI vastuo ane 1500 jeTalA alabhya graMthono saMgraha pradarzita karavAmAM Avyo che. ahIM kalA, sAhitya, hastakalA, itihAsa, purAtattvavidyA, bhUzAstra vagerenA saMgrahane khUba ja vyavasthita ane Adhunika Dhabe pradarzita karavAmAM Avela che. deza-videzanA abhyAsIo mATe eka sarasa keMndra banyuM che, kumAra" ane enA saddagata taMtrI bacubhAI rAvata dvArA emane khUba ja preraNA ane mArgadarzana maLyAM che. "kumAra" kAryAlaya dvArA ja emanA sarvaprathama graMtha "kacchanuM saMskRtidarzana" pragaTa thayuM hatuM. emano A graMtha gujarAtamAM khUba ja lokapriya banyo ane kacchanA saMzodhana mATe e khUba ja adhikRta thayo. A graMthane traNa evaoNrDa maLyA, jemAM gujarAta sAhitya sabhA-amadAvAdano raNajitarAma suvarNacaMdraka, sAhitya akAdamI evorDa ane dvibhASI muMbaI rAjyano evaoNrDa. emano tAjetaramAM ja prakAzita thayelo bIjo graMtha "kaccha eNnDa rAmasaMgha"nuM lokArpaNa morArIbApunA haste thayuM. - . A graMthanI prastAvanA sadgata harIndra davee lakhI che. rAmasiMhajIbhAIne gujarAta sarakArano gaurava puraskAra paNa prApta thayo che. gujarAtanA sarvaprathama "kaccha myujhiyama"nI 1978 mAM UjavAyela zatAbdI samitinA e adhyakSa hatA e vakhate myujhiyamanI punaH racanAmAM eoe sakriya yogadAna ApyuM hatuM. sadUgata rAmasiMhabhAInA nidhanathI gujarAte saMskRtino rakhevALa gumAvyo che, je khoTa purAvAnuM zakya nathI, emanA yogadAna samA "saMgrahasthAna"ne mAtra jALavavAthI ja nahi, paNa enA vistAra thakI ja emaNe AvI aMjali arpI zakAze. The. 3, nAgaravaMDI, chaThThI bArI, bhUja (kaccha)-370001 (anusaMdhAna pRSTha 8 nuM cAlu) 5. saurASTranA ratnAkara(verAvaLathI dvArakA)nA kinArAnA pradezamAM mAtRzaktinA avazeSo bahoLA pramANamAM maLe che, je "zivapUjA pahelI ke zaktipUjA' evo sahaja prazna uThAve che. A ja rIte A vistAromAM prAcIna sUryamaMdironA paNa ghaNA avazeSo maLyA che. prasiddha jayotirliMga somanAtha paNa mULa sUryapUjAnuM mahattvanuM kendra hovAnuM purAvidonuM mAnavuM che. A baMne muddAo aMge paNa pariSade mAtra A aMgenA nibaMdho lakhAvI-vaMcAvI na letAM kaiMka nakkara saMzodhana hAtha dharavuM joIe. A pUrve noMdhyuM tema verAvaLathI dvArakA vaccenA sAgarane ja "ratnAkara' kahevAto hovAno mata paNa saMzodhanano muddo banI rahe che. 6. saurASTranA madhyakAlIna Arthika rAjakIya dhArmika ne sAmAjika itihAsanAM prAmANika saMzodhanaAlekhana aMge paNa pariSade kaika karavuM joIe. saurASTra-kaccha itihAsa pariSadanI TIkA karavAno A prayAsa nathI, paNa kaiMka apekSita racanAtmaka abhigama apanAvavA aMge dizA-nirdeza mAtra karyo che. astu. The. jAmakaMDoraNA hAIskUla, jAmakaMDoraNA (ji, rAjakoTa)-360405 pathika + julAI-1990 3. For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - vaDanagaranuM kSatrapakAlIna zilya eka navIna upalabdhi -zrI munIMdra veNIzaMkara jozI gujarAtanA rAjakIya ane sAMskRtika ItihAsamAM vaDanagaranAM sthAna-pradAna vize ghaNI vigato prasiddha thayela hoI enI punarAvRttinI AvazyakatA jaNAtI nathI, paraMtu atre carcita zilpanA samayAMkanane dhyAnamAM letAM vaDanagaranAM IsunI zarUAtanI sadIonAM noMdhapAtra zilpo vize joIe to vaDanagaranA utpananamAMthI prApta mAtA ane zizunuM pArevA paththaranuM zilpa ghAMsakoLa daravAjA bahAra khetaramAMthI nIkaLela. I.su.nI pAMcamI sadInuM pArevA paththaranuM eka mukhaliMga ane tAjetaranA varSomAM gAma bAharanA eka khetaramAMthI nIkaLela mathurA zailInI ratAza paDatA paththaranI bodhisattvanI 2-3 sadInI pratimA gaNI zakAya. tAjetaramAM vaDanagara mukAme zrI hATakezvara mahAdevanA parikaramAM Avela maMdira samUhanA abhyAsa daramyAna eka nAnI daherInI bahAra atre carcita zilpa lekhakanA dhyAna para Avela hatuM. kAlabaLanA pariNAme lAgela ghasAro, vAtAvaraNanI asara, uparAMta khaMDita zilpane pAchaLanA samayamAM lagAvela simenTane kAraNe paNa keTalIka vigato maLI zake ema nathI. Ama chatAM zilpanI kalAzailI, besavAnI laDhaNa, dehasauSThava vagerenA prathamadarzI abhyAsathI paNa A zilpa mAtra vaDanagaranA ja nahi, paraMtu gujarAtanA zilpajagatamAM noMdhapAtra ane mahattvanuM sthAna dharAve che. - pArevA paththaramAMthI kaMDArela zilpanuM mApa 0.12.5 x 10 x 0.35 se.mI. che. zilpa ghasAyela tathA hAthamAM dhAraNa karela Ayudha spaSTa na hoI zilpa kayA devanuM che enI oLakha zakya nathI. deva UMcA Asana para paryakAsane birAjela che. mastakanA pRSThabhAge padmapatranI bhAta-vALuM prabhAmaMDaLa jaNAya che. corasa mukhAkRti, lAMbA kAna tathA gaLAmAM hAra dhAraNa karela che. dvibhuja devano vAma hasta poMcIthI khaMDita hoI AyudhanI vigata maLatI nathI, jyAre dakSiNa kare dhAraNa karela vastu paNa aspaSTa hovA chatAM hatheLInI nIceno bhAga paghadaMDano bhAga pathika + julAI-1997 + 4 For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hovAnuM jaNAya che. baMne hAtha paganA ghUMTaNa para Tekavela che. baMne hAthanI sthiti jotAM sAmAnyatayA sUrya pratimAomAM jovA maLatI zailIne anurUpa che. mastaka parathI kezakalA paNa prAcIna paripATInI dyotaka che. prastuta zilpa, upara jaNAvyA mujaba, khaMDita ane ghasAyela hovA sAthe aspaSTa Ayudha vagerene kAraNe anya vigato upalabdha nathI, paraMtu enI kalAzailI parathI vyakta thatI enI prAcInatAne kAraNe noMdhapAtra to che ja. pratimAnA samayAMkananI vicAraNA karatAM ane besavAnI laDhaNa, padmapatranuM saMbhavita prabhAmaMDaLa tathA dakSiNa karamAM dhAraNa karela vastu pA hovAnuM gaNIe to pratimA sUryanI hovAnuM jaMNAya che. pratimAnAM vispharita moTA netro, dehasauSThava, besavAnI laDhaNa, mukhAkRti ane kezakalA mathurA saMgrahAlayanI eka sUryapratimA sAthe sAmya dharAve che. gujarAtamAMthI agAu noMdhAyela A samayagALAnI anya sUryapratimAo ke je dolatapura(kaccha) ane jUnA sojA(mahesANA jillo)mAMthI maLela che. A baMne zilpomAM mAtra devano mastakabhAga ja avaziSTa che. A baMne zilpa-zIrSa para kuSANazailIno TopAghATano mukuTa che, jyAre vaDanagaranA devazIrSa para lAMbA vALa che, jenI zailI upara varNavela mathurAnI sUryapratimA sAthe sAmya dharAve che. uparAMta mukhAkRtino corasa ghATa paNa mathurA-saMgrahAlayanI sUryapratimA sAthe sAmya dharAve che, gaLAmAM dhAraNa karelA AbhUSaNanI paripATImAM paNa sAmya che. mathurAnI pratimAnuM prabhAmaMDaLa sAduM che, jyAre vaDanagaranA zilpanA prabhAmaMDaLamAM padmapatra-bhAtanAM aMkana che. Ama baMne zilponA abhyAsa parathI eTaluM to sapaSTa thAya che ja ke vaDanagaranI pratimA paNa mathurAzailInI paripATImAM ghaDAyelI che. baMne pratimAonA tulanAtmaka abhyAsa parathI vaDanagaranuM zilpa I.sa.nI rajI sadIthI pAchaLanA samayanuM nathI, Isu.nI 1 lI-2 jI sadImAM mUkI zakAya ema che. Ama vaDanagaranA zilpanI oLakha spaSTa na hovA chatAM gujarAtamAM IsunI zarUAtanI sadIonAM zilponI saMkhyA jotAM e daSTie ane vaDanagaranA kalA itihAsanI dRSTie paNa A zilpa gaNanApAtra che. pAdaTIpa : 1. DaoN. subbArAva ane DaoN. Ara.ena.mahetA, "eskevezana eNTa vaDanagara," eNma. esa. yuni. jarnala, va.1, mArca, 1955 2. jozI munIMdra veNIzaMkara, vaDanagaramAM khodakAma daramyAna maLela mukhaliMga', pathika, varSa 32, aMka 1-2, pR.72 citra-2 (mukhapRSTha) 3. jozI munIndra vI. ane bhAvasAra ratibhAI', 'vaDanagarathI prApta bodhisatvathI ullekha pASANapratimA ' pathika', varSa : 33, aMka 1-2, pR. 72 4. pArekha suMdaralAla esa, 'sUryanAM be viziSTa zilyo", "svAdhyAya', pustaka : 19 aMka -2, mukhapRSTha paranuM citra 5. zAha umAkAnta e., "gujarAtanA eka kSatrapakAlIna zilpanuM mastaka", "svAdhyAya pR-1, aMka-2, pu. 196 98 6. hajaranIza ravi ane jozI munIndra, "gujarAtanA eka Aprasiddha kSatrapakAlIna zilpanuM zIrSa", "svAdhyAya', 6. 24, aMka 2, 5. 18182 sadarahu abhyAsa daramyAna jarUra sAtha-sahakAra ApavA badala tathA zilpano phoTogrApha ApavA badala pro. ratibhAI bhAvasArano lekhaka AbhAjJa che. pathika + julAI-1999 + 5. For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saurASTramAM maurya-gupta rAjyazAsananuM saMkSipta aitihAsika adhyayana zrI goviMda pu. makavANA - pUrvabhUmikA : saurASTranuM A jUnuM nAma prAcIna yugamAM "surASTra" ke "surASTrI' tarIke oLakhAtA pradezanuM nAma che. grIka ane cIna dezanA ItihAsanA graMthomAMthI paNa "surASTra nAma maLI Avela che "surASTra eTale sAro deza evo saraLa artha thAya che. aMgreja graMthakAro e sUryapUjaka prajAno deza evo artha kare che, paraMtu samaya jatAM marAThA zAsana ahIM astitvamAM AvatAM marAThAoe enuM nAma "kAThiyAvADa karI nAkhyuM hatuM, je hAla paNa "saurASTranA nAma sAthe pracalita che. dvArakAmAhAtyamAM dvArakA kSetranuM jUnuM nAma "kuzadvIpa' ke kuzAvarta deza hatuM. zrIkRSNa pahelAM ahIM kuza nAmano daitya rAjya karato hato tethI enuM nAma kuzAvarta paDyuM hatuM. A nAma purANo ane jaina graMthomAMthI paNa maLI Ave che. tyAra pachI ahIM sUryavaMzanA rAjavI zAryAta Anarta rAjya jItI lIdhuM tethI enuM nAma Anarta pracalita thayuM hatuM. samrATa azokanA sAmrAjyanI cAra sImAo upara cAra zaila lekho kotarAvelA che enA uparathI jANI zakAya che ke enI sattA kAbUlathI baMgALa ane uDiyA (orissA) sudhI tathA himAlayathI saurASTra temaja mALavA sudhI phelAyelI hatI. girinagaranA zaila lekhamAM azokane "devAnAM priya priyadarzI' tarIke varNita karela che. rudradAmAnA lekhamAM paNa A vistArane "surASTra' nAmathI oLakhavAmAM Avela che, eTale ke enuM jUnuM asala nAma surASTra hatuM. I.sa.nI sAtamI sadI sudhI gujarAtano ghaNo pradeza saurASTramAM gaNAto hato evA purAvA cInanA musApharonA graMthomAMthI maLela che. cInI musAphara hyuenasaMga sAtamI sadImAM bhAratavarSamAM Avela hato teNe potAnI pravAsanoMdhamAM saurASTranI sImA mahI nadI sudhI darzAvela hatI. saurASTramAM maurya zAsanano amalaH I.sa. pUrve cothI sadInI zarUAtamAM saurASTramAM mauryavaMzanA rAjA caMdraguptanA elacI (adhikArI)nI nimaNUka girinagara(jUnAgaDha)mAM karavAmAM AvI hatI. caMdraguptanuM rAjaya pUrvamAM baMgALa, UDiyA (orissA) ane kaliMga sudhI tathA pazcime kAzmIra, paMjAba, mAravADa ane saurASTra sudhI vistareluM hatuM. giranAranA pahADa najIka eka nAnA khaDaka uparanA aitihAsika traNa zaila lekhomAM rAjA rudradAmano paNa eka zaila lekha che temAM lakhavAmAM AvyuM che ke girinagaranI bAjumAM Avela sudarzana nAmanuM taLAva caMdragupta mauryanA rAjaya taraphathI girinagaramAM niyukta thayela puSyagupta nAmanA adhikArI dvArA baMdhAvavAmAM AvyuM che. samrATa azokanA vakhatamAM paNa saurASTramAM maurya zAsana astitvamAM hatuM. enA yugane suvarNayuga tarIke oLakhavAmAM Ave che. azoke enA rAjayanI cAra bAjunI sImAo upara cAra zaila lekha kotarAvelA che temAM dharmanIti-rItinA niyamonuM pAlana karavAnuM jaNAvavAmAM Avela che. A cAra lekhomAM eka zaila lekha girinagaranA upara batAvelA khaDaka para kotarAyela che. A girinagara mauryakAlIna zAsana-vyavasthAnuM saurASTranuM mukhya mathaka vaDuM mathaka athavA peTA rAjadhAnInuM nagara hatuM. ahIM rahI mauryavaMzanA zAsakanA amaladAro saurASTrano vahIvaTa karatAM hatA. * gujarAta itihAsa pariSadanA 19mA adhivezana prasaMge raju karela zodhanibaMdha pazcika ja julAI-1990 + 6 For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir azokanA rAjyanI cAra dizAnI sImAo kAbUlathI baMgALa ane uDDiyA (orissA) sudhI ane himAlayathI saurASTra ane mALavA sudhI hatI. girinagaranA zilAlekhamAM azokane 'devAnAMpriya priryadarzI' tarIke darzAvela che. kSatrapa rAjajA rudraramAnA zaila lekhamAM noMdhavAmAM Avela che ke saurASTramAM azokanA zAsanakAla daramyAna tuSAsya nAmanA grIka elacI (garvanara)ne girinagaramAM niyukta karavAmAM Avyo hato ane A elacIe sudarzana taLAvanI navaracanA (punaH nirmANa) sArI rIte pharIthI karAvela hatI. Ama saurASTramAM mauryavaMzanI rAjyasattAnA amalanA purAvA rudradAmAnA zaila lekhamAMthI tathA jaina ane bauddha graMthomAMthI maLI AvelA che. saurASTra gupta rAjya zAsanano amala H bhAratamAM zaka-kSatrapa rAjavIoe 300 varSa sudhI rAjyazAsana calAvyuM hatuM ane tyArabAda gaMgA tathA jamanA nadInA kinAre guptavaMzanA rAjavIono udaya thatAM zakavaMzanA rAjavIonuM jora-baLa-sAmrAjya nabaLu paDyuM hatuM ane guptavaMzamAM je moTA rAjA thayA hatA teomAMnA kumAragupta nAmanA rAjAnA samayamAM saurASTra sudhI enA rAjyazAsananI sImA vistarelI hatI. kumAragupta pachI eno putra skaMdagupta gAdIe Avyo hato teno zaila lekha girinAramAM azoka ane rudradAmAnA zailalekhanI bAjumAM che. enuM bhASAMtara DaoN. lAue ghaNA parizramathI kareluM che. emAM lakhyuM che ke skaMdagupta taraphathI parNadattanA dIkarA cakrapAlitane ghaNo ja yogya ane lAyaka gaNIne enI girinagaranA adhikArI tarIke nimaNUka karI hatI. enA amalamAM varSARtumAM ghaNo varasAda thavAthI girinagaranA pahADamAMthI nIkaLatI suvarNarekhA (sonarekha) tarIke oLakhAtI nadImAM pUra AvavAthI sudarzana taLAvano baMdha vaccethI tUTI gayo hato. A nadInuM nAma 'suvarNarekhA' eTalA mATe pracalita thayuM hatuM ke enI retI sonAnI jema caLakatI hatI gaumukhInA jharaNAMnI AsapAsanI retI jovAthI A samajAya che. baMdha tUTI javAthI taLAvanuM pANI khAlI thaI gayuM, jenA kAraNe lokone ghaNI ja muzkelI paDI hatI. e kAraNe guptazAsananA adhikArI cakrapAlite sudarzana taLAvanuM punaH nirmANa suMdara rIte vyavasthita karAvyuM hatuM. A zaila lekhanA AdhAra parathI jANI zakAya che ke girinagara prAcIna saurASTra gujarAta sahitanuM rAjadhAnInuM nagara hatuM ane sudarzana taLAvanuM mahattva lokonA upayoga mATe temaja kRSi ane pazupAlana mATe khUba ja jarUrI hatu. Ama A zaila lekha uparathI paNa jANI zakIe chIe ke saurASTramAM guptavaMzano paNa amala eka samaye hato. The. daphatara bhaMDAra-uttara vartula - 380006 saMdarbha : 1. saurASTra dezano itihAsa, bhAga-1, I.sa. 1868 lekhaka : bhagavAnalAla saMpatarAma 2. kAThiyAvADano rAjakIya paricaya : go. pu. makavANA pUrti noMdhavA jevuM to e paNa che ke I.sa.455-57 mAM cakrapAlite AjanA dAmodarakuMDanA dakSiNa kAMThe 'cakrabhRt' viSNunuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. e maMdiramAM trivikramanI beu mUrti A samaya jeTalI jUnI che. maMdirano jIrNoddhAra thayA karyo che. jhINI najare UbhaNIno nIceno bhAga jotAM e samajAya ema che. Ama saurASTranAM prAcIna maMdiromAM A maMdira sauthI jUnuM che, je baMne mUrtionuM svarUpa jotA spaSTa thAya che. pathika * julAI-1997 * 7 For Private and Personal Use Only --saMpAdaka taMtrI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saurASTra-kaccha ItihAsa pariSada vize thoDuM zrI hasamukhabhAI vyAsa gata 1/2 phrebu. '97nA be divasa baherA-mUMgA vIrANI zALA(rAjakoTa)mAM saurASTra-kaccha ItihAsa pariSadanuM 12 muM adhivezana yojAI gayuM. A saMsthAno huM paNa AjIvana sabhya chuM e prathama ja jaNAvI dauM chuM. cheka 1974 thI pravRtta A saMsthA mahattvanI hovA chatAM emanA dvArA je kArya thavAM joIe te thayela nathI e duHkha sAthe kahevuM paDe che A aMge thoDA muddA nodhuM chuM: 1. AjhAdI pahelAM lagabhaga dareka dezI rAjyamAM enA bhUgoLa itihAsa - prAthamika kakSAethI ja zIkhavAtAM, paraMtu vartamAna gujarAta-saurASTranA vidyArthIonI kamanasIbI e che ke emane emanA potAnA ja rAjyano itihAsa ane enI bhUgoLa zIkhavA maLatAM nathI ! arthAta hAlanA gujarAtanA dho. 5 thI 10 sudhInA itihAsa(samAjavidyA)nA abhyAsakramamAM saurASTra-gujarAtanA itihAsa vize apavAdarUpa prakaraNa sivAya kazuM ja AvatuM nathI. hakIkate A samayagALA daramyAna ja vidyArthIne evA pradeza-rAjyanA itihAsathI vAkepha karavo joIe ane Ama karavuM ene prAMtavAda na kahevAya. saurASTra- kaccha ItihAsa pariSade (ane guja pariSade) A karavA. arthAta abhyAsakramamAM saurASTra-gujarAtano itihAsa dAkhala karAvavA saghana prayA joIe. A eka pAyAnuM kAma che, je baMne itihAsa pariSadane adyApi dhyAna para pakSa Avela nathI ! 2. zrI zaMbhuprasAda desAI(A saMsthAnA pAyAnA paththara)e saurASTrano itihAsa to avazya lakhyo che, paNa e to samagra saurASTranA itihAsanI rUparekhA mAtra che. prasiddha purAvida sva.DaoN.hasamukha sAMkaLiyAe saurASTrane ItihAsa purAtattvanI khANa' kahela che e yayArtha ja che, kemake saurASTramAM gAmegAma itihAsa-purAtattvanA aMzo saMgharAyela che. A aMge vistRta ne vyApaka sthaLatapAsa thavI joIe, je eka vyaktinuM kAma nathI ja. AnA mATe philDa-varka karI zake tevA dRSTisaMpanna saMzodhakonI TIma-varkanI jarUra rahe che. Tebala para besI, lAyabrerImAMthI, pustako lAvI, vAMcI lekha lakhI kADhe evAonuM AmAM kAma nathI ja. chellA keTalAka samayathI A pariSadanA adhivezana ke jJAnasatro "kalAsarUma lekya banI rahyAM che ! kahevAyeluM kahyA karavAno zo artha? 3. A pUrve noMdhyuM tema saurASTra purAtattvanI dRSTie ati samRddha che. cheka AdimAnavathI haDappIya kSatrapagupta va.samayanI saMskRtinI purAtattvIya sAmagrI Thera-Thera dharabAyelI paDI che, jarUra che mAtra enA anvezakonI jo saMzodhana karavAmAM Ave to haDappIya ane kSatrapa samayanI vasAhato moTA pramANamAM maLI Ave ema che. khAsa to kSatrapakAlIna saMzodhananI jarUra che, kemake haDappIya samaya vize to saMzodhana-utpanana thayela che eTalA pramANamAM kSatrapa samaya dhyAnamAM levAyela nathI. A aMge pariSada sthaLatapAsa karAvI purAtattva khAtAnI madada le to ghaNuM kAma thaI zake ema che. A lekhake lagabhaga 50 jeTalA AvA TIMbAo prakAzamAM ApyA che. 4. saurASTranA rAjapUto ane enAM rAjyo vize to ghaNuM saMzodhana thayela che, paNa saurASTranI AvI ja eka mahattvanI jAti "kAThI' vize je kAma thavuM joIe te thayela nathI, je kaMI thayela che te mAtra aMgrejoe je kaMI karela tene kendramAM rAkhIne ja thayuM che ke thAya che. koI bhUtapUrva kAThI rAjaye athavA to khAsa to saurASTra yuni. dvArA A aMge vistRta Ayojana karI abhyAsa-saMzodhana thAya e IcchanIya che. pariSada paNa AmAM ghaNI madada karI zake ahIM eka vAta noMdhavI rahI ke bhUtakALamAM keTalAMka kAThI saMsthAnoe A aMge avazya kAma karAvela (jemake jasadaNa, vaDiyA vagere), paNa emAM itihAsa karatAM prazasti vadhu hoya ema lAge che. alabatta, ene najaraaMdAjha to na karI zakAya ema nathI ja. A ja rIte saurASTranI mAladhArI jAtionuM paNa saMzodhana thavuM eTaluM ja Avazyaka che. (anusaMdhAna pRSTha 3 nIce) { pathika + julAi-1990 + 8 ) For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kAThI saMsthAno ('sTeTo') : www.kobatirth.org da. zrI bhojavALA saurASTramAM I.sa. ogaNIsaso pAMtrIsanI sAlamAM rAjakIya dRSTie kevI sthiti hatI enA namUnArUpa badhAMnuM nahi, paraMtu mAtra kAThI saMsthAno pUratuM nirdezana karuM chu, kAraNa ke vistArabhaye ApI zakAya ema nathI. kAThI saMsthAnomAM bhASA-bhAganI prathA hatI, (chelle moTA kAThI saMsthAnoe ane ghaNAM kharAM nAnAM saMsthAnAe, paNa TilAta-phaTAyA dhAro dAkhala karelo), tethI saMsthAno nAnAM banI jatAM, jeno InDiyana rUliMga prinsIsa' jovAthI khyAla Avaze. (1) jetapura bhAgadAro rAjya (2) bagasarA bhAgadAro rAjya (3) koTaDA pIThA bhAgadAro (4) khAcara saMsthAna (5) koTIlA saMsthAna 17 kSetraphaLa Avaka 13,79,000 3 kSetraphaLa Avaka 1,60,000 1 kSetraphaLa Avaka 12,000 5,28,000 3 kSetraphaLa Avaka 1 kSetraphaLa Avaka 24,000 25 1074 21,03,000 emAM paNa jo prajAlakSI sAro vahIvaTa Ape to eonI sattA vadhArI devAmAM AvatI hatI. chellI paristhiti pramANe sUryapratApagaDha ane anIDA ema be saMsthAno banelAM, je 6.zrI pUMjAvALAnA be dIkarAo vacce vaheMcaNI thatAM 1935 bAda balelAM temaja da.zrI rAmaharasUranA saMsthAnano vAraso emano nirdeza jatAM da.zrI rAmamULune maLelo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 590 co. mAIla 058 co.mAIla 25 co.mAIla 378 co.mAIla 23 co.mAIla evuM paNa banatuM ke rAjA eka ja hoya chatAM enAM be saMsthAna hoya tethI adhikAro paNa judA judA hoya, e bIlakhAnA da. zrI rAvatavALAnI bAbatamAM baneluM, je sAthenuM koSTaka jovAthI jaNAze. chelle sAMbhaLavA mujaba DAMgAvadarane 2000 daMDa karavAnI, cha mAsanI sajA karavAnI ane rUA. 5000 hajA2no dAvo sAMbhaLavAnI sattA maLelI,paraMtu e 1935 bAda baneluM hoI 'rUliMga prinsIsa'mAM nathI. sAthenA patraka mujaba naM. 1,2,3,4,5,6,8,11,12,13,14,15,19,20,21,22 A jetapura bhAgadAro che ane eo dasamI peDhIe eka thAya che temaja naM.7,9,10 bagasarA bhAgadAro che ane teo tathA jetapura bhAgadAro bAramI peDhIe eka thAya che. koTaDA bhAgadAro agiyAramI peDhIe eka thAya che. naM. 23, 24,25 khAcara saMsthAno hatAM. mAtra DeDANa eka ja koTIlA saMsthAna hatuM. thuMbALA saurASTramAM pAcamAM varganAM rajavADAMomAM pahelo darajjo bhogavatuM. cUDA (soraTha)- tA. bhesANa, - 362020 pathika ma julAI-1997 * 9 For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private and Personal Use Only dhI rUliMga prinsIsa cIpha eNnDa lIDiMga pasensa ina dhI vesTarna inDiyA sTeTsa ejansInA I.saM. 1935 mujabanAM kAThI rAjyo rAjya rAjAne maLelo jAtapUrato adhikAra ( hayAtI sudhI) sajA karavA kva karavAnI satA nI sattA saMpUrNa sAta varSa 1ood 1. thAvAdevaDI da.zrI (amaranAtha) 2.DiyA 3. jetapura . 4.bIlakhA 5.thuMbALA 6.bIlakhA 7.haDALA bagasarA 8.baravaLA 9.bagasarA 10.bagasarA rASTra 11. anIDA amarAvALA da.zrI suragavALA 6.zrI maLavALA da.zrI cavatavALA da.A bhAbhAvavALA 6.zrI jIvatavALA da.zrI vAsaravALA da.zrI bhANadeza da.zrI rAmarasara da.zrI. rAmamULu da.zrI puMjAvALA 12.cAMparAjapura 6.zI 13.citaLa cAMparAjavALA da.zrI. ubhaLavAmA rAjyanI Avaka 3. 3000 200000 2,50,000 200000 40000 25000 popp 10000 30000 90000 traNa mAsa poooo 10000 sA kAyamI adhikAra (vaMzaparaMparAgata) daMDa karavAna dAvo saMbhAkaravAnI nI sattA vAnI sattA sAta varSa 10000 traNa varSa traNa varSa traNa varSa 50000 be varSa be varSa be varSa be varSa 1500 - myeocmyeoc traNa mAsa nAna traNa mAsa 5000 traNa mAsa 5000 2000 2000 traNa mAsa 200 2000 2000 200 200 200 200 20000 | saMpUrNa 10000 10000 10000 5000 5000 5000 5000 OM OM OM OM 500 / 1 / traNa varSa 5000 1 / 1 bevarSa / ' / 1 2000 , ' rAjyanuM kSetraphaLa zo. mA. saMpUrNa 117/32 dAvo sAMbha gavAnI sattA 20000 10,000 ' 5000 3 102 72 or & thayela sarathI 25 25 20 13 20 39 12 heDakvArTara pIThaDIsA banyuM ' anIDA 3 - rimArka 1935 bAda kyAre ?) jepura sTeTa 6.zrI.kAMthaDavALAsAhebano vAraso maLela te da.zrI.maMthaDavAlA sAhebano vAraso maLe ta te AlAvALA grupa naM.4mAM batAvelA rUbarU sA. ja hatA. Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja heDakvATara rImArka rAjayanI | kAyamI adhikAra rAjAne maLelo khatarato adhikAra ! Avaka ! (vaMzaparaMparAgata) ( hayAtI sudhI) corasa mAIla Jsana karavA dAvosaMbhaLA- sajA karavA- daMDa karavA- ghavI sAMbhaLavA sattA vAnI sattA nI satA nI sattA nI sattA Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra co.mAIlamAM | ravAnI. 50 - I For Private and Personal Use Only 14.sanALA da.zrI | 20000 traNa mAsa 20nuM gIgA havA 15.bhAyAvadara da.zrI 2000 JtraNa mAsa 20 IbhAyAhu 16.mAnapura da.zrI 24000 traNa mAsa 2oche. mANasIyA vALA 17.mAyAyAdarAda.zrI 2000 traNa mAsa re dizAnAga 18 koTaDApIThA majamubhAga 800 traNa mAsa 2 majabU tAlukta udAro 19 khijaDiyA pada zrI 80000 traNa mAsa 20) (hanumAna) vAlerAvALA ! 20.AlIbrA |da.zrI YOOOO traNa mAsa amarAvALA 21.DAMgAvadara di.zrI | 15000 traNa mAryA ebhalavALA 22.harasurapura da.zrI 20000 hirasuravALA 23.jasadaNa Jda zrI. No saM.sattA. AlAkhAcara 24.ANaMdapura da.zrI traNa mAsa 25.ANaMdapura da.zrI | 1000 traNa mAsa khAcara 26DeDANa da.zrI,naDa| 12000 traNa mAsa bhANakoTIlA! www.kobatirth.org 200 500 20. 500 sAMthaLI traNa mAsamAM 200 saM.sA sa.sattA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir traNa mAsa 200 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jhIMjhuvADAnA jhAlAo zrI balavaMtasiMhajI bI. jhAlA jhIMjhuvADA e jhAlAvADa jillAmAM pATaDI tAlukAmAM Avela che. rAja harapAladevajInI 17 mI peDhIe rAja raNamalajI thayA. emanA moTA kuMvara chatrasAlajI (zatruzalya), (2) soDasAlajI, (3) vanavIrajI e pramANenA traNa kuMvaro hatA.zatruzalyajI sane 1408 thI 1420 pATaDI ane bAda mAMDalanI gAdIe beThA. soDasAlajIne pATaDI najIkanAM 12 gAma maLelAM ane vanavIrajIne paNa 12 gAma girAsamAM maLelAM. A vakhate musalamAnonuM khUba jora hatuM, jyAre rAjapUto veravikhera hatA. chatrasAlajIe e samaye saMghanI racanA karelI ane IDara cAMpAnera. jUnAgaDha jevA moTA rAjyone bhegAM karelAM tathA muslimo sAme laData ApelI. evAmAM jhIMjhavADA paNa pATaNanA sabedAranA kabajAmAM hatuM. ane pATaNathI hindumAMthI muslima thayela eka phojadAra hakUmata karavA jhIMjhuvADA Avela teNe rAjarAjezvarI mAtAnA maMdiramAM gAya mArI maMdiramAM raktano chaMTakAva karyo. kahevAya che ke tethI mAtAjIe vanavIrajIne svapramAM jhajhuvADA upara caDAI karavA Adeza Apyo ane rAja vanavIrajIe chatrasAlajI ke jeo moTA bhAI ane pATaDInA mahArAja hoI emanA AdezathI jhIMjhuvADA upara saMvata 1464(I.sa. 1408) vaizAkha vadi AThama ne budhavAre jhIMjhuvADA sara karyuM. je musalamAno sAmA thayA temane kApI nAkhavAmAM AvyA ane tyArathI jhIMjhuvADA musalamAnI hakUmatathI mukta thayuM. jhIMjhuvADAne 12 gAma hatAM ane tyArathI jhIMjhuvADAne eka nAno tAluko gaNavAmAM Avato hato. pachI to ghaNI UthalapAthala thaI gaI, paraMtu hiMdane AjhAdI maLI tyAMsudhI jhIMjhuvADAnA jhAlAoe e kabaje rAkhyuM hatu. jhIMjhuvADAthI dakSiNe traNeka phlio mITara dUra 'jhIlakezvara kuMDa" Avela che tyAM kuMDamAM bhAdaravA mAsamAM sarasvatInuM vaheNa Ave che evI mAnyatAne lIdhe tyAM AjubAjumAMthI hajAro mANaso snAnavidhi karavA AvatAM. A kuMDa 400 phUTanI laMbAIno ane 240 phUTanI pahoLAIno che. A kuMDa paththaranI zilAothI bAMdhelo che. kuMDamAM bAre mAsa pANI bhareluM rahetuM ane pANI UbharAIne kacchanA nAnA raNamAM jaI samAI jatuM. kuMDa kacchanA nAnA raNamAM Avela che, paraMtu trIseka varasathI emAM pANI AvatuM baMdha thaI jatAM hAla emAM pANI rahetuM nathI. e sukAI gayela che, paraMtu comAsAmAM pANI AvatAM kuMDa bharAI jAya che. kuMDanI eka bhAganI dIvAla tUTI jatAM gAmanA bhAIoe kuMDamAMthI mATI kADhavAnuM kAma zarU karAveluM, paraMtu ghaNI UMDAI hovAthI pUratuM kAma thaI zakeluM nahi, paraMtu emAMthI eka zilAlekha maLela, je zilAlekhanI be cAra bhAIone khabara paDatAM e purAtatva khAtAne mokalI ApavAmAM Avela che. traNa cAra varasathI eoe kAMI tajavIja nahi karatAM meM dhrAMgadhrA rAjasAheba zrI megharAjajIne jaNAvatAM eoe jAte rasa laI kAma AgaLa calAvavA jaNAvatAM enI phoToprinTa meLavI pathikane mokalavAmAM AvI. je lekha "pathikamAM A pUrve vigatavAra chapAyo che. jhIMjhuvADAno killo pATaNanA solaMkI mahArAjA siddharAja jayasiMhadeve potAnA rAjaamala daramyAna baMdhAvela che. amAruM gAma raNanA kAMThe AveluM hovAthI pahelAMnA samayamAM muslimonA dhADA raNamAM thaI prathama amArA gAme AvatAM tethI enuM rakSaNa karavA sarahadI killo pAMca-cha phUTanI zilAothI bAMdhavAmAM Avela hato. kaLAkArIgarImAM enI koI joDa maLI zake ema nathI. AkhA kaccha saurASTra ane gujarAtamAM Avo benamUna killo koI sthaLe jANavAmAM nathI. killAne cAra daravAjA che ane enI UMcAI lagabhaga 50 phUTanI che. killo saM. 1165 nA mAgha vadi cotha ne ravivAre baMdhAvo pUro thayo. killAnI dIvAla upara AkhI Traka harI pharI zake eTalI pahoLAIno mArga che. joke atyAre gaDhanI moTA bhAganI dIvAlo paDI gayela che, paraMtu amuka dIvAla haju enI sAkSI pUravA UbhI che. daravAjA cAre cAra hajuM akabaMdha UbhA che. meM. 2, dAudI ploTa, "gurukRpA', morabI-363641 (pathika + julAI-1990 a 12 E For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jayeSThImallonAM kuLadevI liMbanI mAtA zrI pramoda jeThI gujarAta rAjyamAM mahesANA jillAmAM pATaNathI 10 mAIla temaja moDherAthI 7 mAIla delamAla AveluM che. gujarAta rAjasthAna kaccha saurASTra tathA dakSiNa bhAratamAM vasatA jayeSThImallonAM kuLadevI mA liMbAnuM A sthAna che. A delamAla gAma eka samaye devanagara tarIke jANItuM hatuM ane sAta parAmAM vaseluM hatuM. eka kavie enI kAvyanI stutimAM "navakhaMDanA teDAvyA malla, AI, sAte pADA sahavAse vasyA re" ema gAyuM che, je siddha kare che ke delamAla eka samaye ati mahattvanuM nagara haze. Aja paNa delamAla gAmamAM cAre bAju devamaMdiro tathA khaMDita zilpo veravikhera thayelAM jovA maLe che. delamAla gAmanI vacce Adyazakti mA liMbAnuM maMdira AveluM che. A maMdiramAM jovA maLatAM zilpo ucca koTinAM che ane khajarAtanI yAda apAve che. maMdiramAM praveza karavAnA dvAra pAse kIrtitoraNa bAMdhela che, je moDherAmAM jovA maLatA kIrtitoraNanI AbehUba nakala che. mukhya maMdiramAM birAjela zrIliMbajA mAtAjInI mUrtine cAra hAtha che ane mAthA upara sarpanI phaNA che. uparanA jamaNA hAthamAM trizULa ane nIceno jamaNo hAtha varada mudrAmAM che. uparanA DAbA hAthamAM ghaMTa ane nIcenA DAbA hAthamAM kaLaza che. devInI DAbI ane jamaNI bAjue vAgha ane siMha che. A jotAM mA liMbAdevI e vaiSNavI devI nahi, paNa mA durgAnuM ja svarUpa che. maMdiranA sabhAmaMDapamAM suMdara zilpo kaMDArelAM che. A maMdira uttarAbhimukha che. maMdiranI parazALAmAM pAchaLanI bAjue naiAtya khUNAmAM "lakSmInArAyaNanuM maMdira, agnikhUNAmAM "sUryanArAyaNanuM maMdira,pUrva tarapha "pArzvanAthanuM maMdiMra, vAyavya khUNA tarapha "brahmAnuM maMdira Avela che, jayAre pazcima bAju vIra pahelavAna lAkhAjI jeThInA zarIranuM pramANa darzAvato kIrtistaMbha Avela che, A staMbha paranuM lakhANa vaMcAtuM nathI. maMdiranA pravezadvAra AgaLa suMdara maMDapa Avela che. rAmanavamI, ASADhI bIja, navarAtra jevA zubha | divasoe ahIM homahavana thAya che. maMdiramAM pravezatAM ja DAbI bAjue traNathI cAra pALiyA Avela che, jemAM strIpuruSa UbhelAM che. lakhANa ghasAI gayela che delamAla gAmamAM anya delamAliyA hanumAnajI, pallImAtA, gaNezajI, brahmANI mAtAjI ane kAlakAmAtAnAM maMdiro Avela che. A delamAla gAme dara varSe caitrI suda sAtamanA divase pallI(pallavI)mAno ratha nIkaLe che. A prasaMge rAjasthAna (koTA-udepura) vaDodarA bhUja-kaccha amadAvAda pATaNa UMjhA jAmanagara vagerethI jayeSThImallo bhegA thAya che. mAtAjInA rathanuM saMcAlana jayeSThImallo ja kare che, jenI taiyArI mATe jayeSThImallonAM dasa gotrane alaga alaga kara (hakka) ApavAmAM AvyA che. ThAkariyA zAkhA ratha upara UbhIne cokhAnA bokaDA banAvI ratha pasAra thAya tyAre cAre bAju uDADe, bAmaNiyA zAkhA baLadanI dhUMsarI para bese, aMkaDAMta havana karAve, mAru gADA para lAkaDAnI mAMgaNI kare, dhUpA cerAta dhUpa kare, raMga cerAta mAtAjInI chaDI pokAre, A rItanuM Ayojana pAraMpArika rIte nakkI thayeluM che. baLada dhUMsarImAM vagara jotare joDAya ane doDatA doDatA mAtA pallImAnA maMdire pahoMce, vacce 64 jogaNIo A devIratha para savAra thAya che, je vakhate game tevA baLukA baLada hoya to paNa enI gati dhImI paDI jAya che. (anusaMdhAna pUi 1da nIce palu). = pathika + julAI-1990 + 13 For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtanI sauprathama strI adhyApana pAThazALA : mahAlakSmI phimela rDA. makaranda mahetA, DaoN. zirIna mahetA TreniMga kaoNleja prastAvanA : jenA nAmathI 19 mI sadImAM amadAvAdamAM gujarAtanI sauprathama strI adhyApana pAThazALA sthApAI hatI te to Aje phUlIphAlIne vizALa vaTavRkSa-samAna banI che,paraMtu mahAlakSmI(1859-1882) vize ApaNI jANakArI nahivat che tethI A saMkSipta lekha dvArA mahAlakSmI tathA koleja vize carcA karavAmAM AvI che. mahAlakSmIno jamAno H mahAlakSmIno samaya kanyAkeLavaNInI samasyAono hato 1850 mAM harakora zeThANI ane maganabhAI karamacaMde be kanyAzALAo to sthApI, paNa "bhaNavAthI choDI bagaDI jAya" ema mAnIne moTA bhAganAM mAbApa ene zALAmAM mokalatAM acakAtAM.' 1857 mAM sthapAyelI "mela TreniMga koleja'mAM taiyAra thayelA mahetAjIo "puruSa jAti"nAM hovAthI emanAmAM vAlIone vizvAsa nahoto. AvA saMjogomAM kumArI maeNrI kArpenTara nAmanAM IMglenDanAM zikSaNazAstrIe 1866 mAM amadAvAdanI mulAkAta lIdhI. emanI sAthe harakora zeThANI, pArvatIkuMvara, samarathabahena, AlIbahena kharazedajI, mahIpatarAma rUparAma ane bhoLAnAtha sArAbhAI jevAM samAjasudhArako tathA nagarazeTha premAbhAI hImAbhAI, becaradAsa lazkarI, raNachoDalAla choTAlAla tathA maganabhAI karamacaMda jevA dAnavIra vepArIo carcAvicAraNA karI sau evA nirNaya52 AvyAM ke kanyAkeLavaNInA vikAsa mATe zikSikAo taiyAra karavI jarUrI che. mahAlakSmI phimela TreniMga kaoNleja : A carcAne pariNAme amadAvAdIoe sauprathama 1871 mAM "phimela naoNrmala skUla" zarU karI enA traNa varSa bAda 1874 mAM suprasiddha udyogapatti ane samAjasudhAraka becaradAsa lazkarIe(1881-1889) dAna ApatAM rAyakhaDamAM khamAsA geTa pAse uparyukta saMsthAnI suMdara ImArata astitvamAM AvI. saMsthAe navuM nAma dhAraNa karyuM "mahAlakSmI phiyela TreniMga koleja." mahAlakSmI becaradAsanAM putrI hatAM. mahAlakSmInI karuNa dAstAna H emanA pitA becaradAsa kyUbI jJAtinA hatA. raNachoDalAla bAda amadAvAdamAM bIjI mila sthApanAra (1867) eo samAjasudhAraka, paNa putraprAptinI jhaMkhanAne lIdhe emaNe pAMca patnIo karI hatI ! pAchaLathI emane traNa putro prApta thayA, paraMtu emanuM prathama saMtAna mahAlakSmI hatuM. e traNa mahinAnAM thatAM mAtA zivakoranuM avasAna thayuM. dhanika pitAe enA uchera mATe AyAo rAkhI,paNa e to bALAne dUdhamAM aphINa pAIne kalAko sudhI suvADI detI. mAtra eka varSanI vaye mahAlakSmInuM 1860 mAM lagna thayuM. patinuM nAma hatuM cunIlAla vanamALIdAsa, paNa A bALa patinuM avasAna thatAM mahAlakSmI traNa varSanI vaye vidhavA thayAM. jJAtinI paraMparA anusAra ene bIjI vakhata "paraNAvyAM" eTale ke nAtaruM karyuM, paNa pharIthI e vidhavA thayAM. pitA hiMmata na hAryA, paNa pharIthI trIjI vakhata emanuM nAtaruM DAhyAbhAI jamanAdAsa nAmanA puSTha vayanA vidhura sAthe karyuM ! becaradAsa lazkarI mAyALu svabhAvanA hatA.putrI mahAlakSmI mATe emane ghaNI mamatA hatI.vaLI emaNe kaNabI jJAtimAM sudhArA karavAnA bhagIratha prayAso karyA hatA. bALakInI hatyAnA krUra rivAja sAme to emaNe jhuMbeza zarU karI hatI, Ama chatAM emanI jJAtimAM kurivAjonuM evuM to jora hatuM ke sudhAraka hovA chatAM "bAra varSe eka vakhata AvatA bAMdhyA vivAhadina"nA rivAjomAM eo DUbyA ane dIkarIne paNa DubADI. pitAnI AMkha have UghaDI. becaradAsa taMbUro suMdara rIte vagADI zakatA. eo putrIne sAMtvana ApavA avAranavAra bhajano gAI saMbhaLAvatA. emaNe jamAInI saMmati meLavIne aMgreja zikSikAone mahAlakSmInA zikSaNa mATe baMgalAmAM bolAvavI zarU karI.vidyAbhyAsa uparAMta e bharatagUMthaNa ne citrakalA zIkhyAM. bALalagna pathika ** julAI-1997 ** 14 For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane rovAkUTavAnA rivAja sAme to e jabaro Akroza vyakta karatAM ane e eTale sudhI ke emanA eka putrane bALalagnanI vedImAM caDAvavAno jyAre prasaMga Ubho thayo tyAre emaNe kalpAMta karatAM kahyuM ke "mArA putranuM lagna mArI IcchA viruddha thAya che. mane emAM sAmela na karazo. mane ekalI paDI rahevA do." putranuM mAtAnI IcchA viruddha lagna thayuM, paNa mAtAnI hayAtImAM ja putra temaja putravadhUnuM avasAna thayuM AvA to aneka karuNa prasaMgo A strInA jIvanamAM banyA. e jIravI na zakayA ane kSayano bhoga banyAM. pitA ane patie emanI sAravAra karavAmAM kazI ja maNA na rAkhI, Ama chatAM e divase divase nabaLAM paDatAM gayAM. mRtyunAM be divasa pahelAM emanI ane pati DAhyAbhAInI vacce thayelo saMvAda hRdayadrAvaka che ane nArIvAdI itihAsakAro (feminist historians) mATe mahattvanuM bhAthuM pUruM pADe tevo che. DAhyAbhAInA zabdomAM : "te bhalI bAI mArA mATe paheravAnAM bUTa, galapaTA, TopIo vagere karI ApatI....bacavAnI AzA na rahetAM tenI AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvyAM ane mane kahyuM ke huM tamArI cAkarI karI zakI nathI tethI mane mApha karajo. mAruM hRdaya paNa bharAI AvyuM. meM tenI sAthe paralokanI vAto karIne kahyuM ke tuM have mArAmAMthI mana vALI laIne IzvaramAM parova. teNe kahyuM ke hu tema ja karIza evuM bolatAMmAM to A pavitra nArInI jIbha baMdha thaI gaI ane mArI hAjarImAM te 4 me, 1881 nA roja IzvaranA darabAramAM pahoMcI gaI." mahAlakSmI bharajuvAnImAM rame varSe mRtyu pAmyAM. mahAlakSmI phimela kaoNleja upara darzAvyuM che e mujaba A kaoNleja mahAlakSmInI hayAtImAM ja zarU thaI ! hatI. tA. 21-8-1874 mAM enA uddaghATana prasaMge amadAvAdanA kalekaTara e.e. borIDele jAhera karyuM hatuM e mujaba becaradAse rU.10,000 nI mAtabara rakama kaoNlejanI ImArata bAMdhavA mATe emanA hAthamAM mUkI hatI. vidhavA putrIne ghera bhaNAvavA zarU zarUmAM koI zikSikA prApta na thaI tyAre becaradAse kaoNleja mATe A dAna karyuM hatuM. mahAlakSmI phimela TreniMga kaoNleja gujarAtanI pratiSThita saMsthA hatI. e samaye kolejanI prinsipAla tarIke aMgreja strIone nImavAmAM AvatI. ke cembaralena, kuM. mIsala ane ku. koleTa jevI AcAryAo iMglenDamAM tAlIma pAmI hatI. vaLI A tamAma strIo gujarAtI paNa zIkhI hatI. koleTe 1882mAM aMgrejI ane gujarAtI gIto" nAmano graMtha racyo hato. "buddhiprakAze" ene vize lakhyuM hatuM ke gujarAtanI kanyAzALAomAM bhaNatI bALAo hoMze hoMze gujarAtI ane aMgrejI gIto gAya che ane bhaNavAnI sAthe ramUja anubhave che. - mahAlakSmI phi. kaoNlejamAM itihAsa bhUgoLa ane gaNita uparAMta bharatagUMthaNa tathA saMgIta zikhavADavAmAM AvatAM emAM vaLI mAdhyamika zALA ane "preTisiMga skUla"no umero karavAmAM Avyo. gujarAtanAM sauprathama mahilA grejayueTa vidyAbahena nIlakaMTha ane zAradAbahena mahetA A saMsthAmAM bhaNyAM hatAM. eo temaja yazodAbAI ThAkura nAmanI eka vidhavA yuvati A saMsthAmAM bhaNIne meTrika pAsa thayAM hatAM, jazodA kALIdAsa nAmanI khAravA yuvati garIba hatI tene ziSyavRtti ApIne A kaoNlejamAM bhaNAvavAmAM AvI hatI.vaLI gujarAtanAM sauprathama mahilA navalakathAkAra (kRti : sadguNI hemaMtakumArI, 1899) to cheka saMtarAmapura jevA AdivAsI vistAramAMthI zikSaNazAstranI tAlIma levA A kolejamAM AvyAM hatAM. ahI traNa varSano abhyAsa karIne eo saMtarAmapuranI kanyAzALAmAM pAchAM pharyA hatAM. madadanIza zikSakamAMthI emane "heDamisTresa' tarIke baDhatI maLI hatI. samApana : A kaoNleja have "mahAlakSmI strI adhyApana maMdira" tarIke oLakhAya che. eNe strIzikSaNanuM umadA kAma karyuM che. vidhavAo sahita seMkaDonI saMkhyAmAM nAnI moTI vayanI strIo emAM bhaNIgaNIne potAnA (pathika + julAI-1990 + 15 For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1. www.kobatirth.org paga para UbhI thatI jovAmAM Ave che. joke eka bAbata koI paNa saMvedanazIla nAgarikane sAle tevI che. mahAlakSmInuM bAvaluM to zuM emanI eka chabI paNa kaoNlejanI dIvAla upara jovAmAM AvatI nathI. emano phoTogrApha emanA kuTuMbamAM sacavAyo che. A aMge kAMIka thAya to kaoNlejanA aitihAsika mahattvamAM vadhAro thAya ema che, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9. pAdanoMdho : makaranda mahetA, "bhomiyA vina saMgharSayAtrA 19 mA saikAnI traNa vidhavAonuM pArzvadarzana,paryAya, jAnyuArIjUna 1995,pR.1-15 ra. Mary Carpenter, Six Months in India, 2 Vols; vol 1 (london, 1868, pp. 52-55; gujarAta zALApatra, mArca 1867, pR. 70-71 3. becaradAsanI sarvAMgI pravRttio mATe juo maMgubhAI paTela, rauva bahAdura becaradAsa aMbAIdAsa lazkarIH gujarAtanA sAmAjika ane audyogika netAnA jIvana-vRttAMtano abhyAsa (amadAvAda, 1988) 4. DAhyAbhAI jamanAdAsa, mahAlakSmInuM TUMku jIvanacaritra (amadAvAda, 1882) 5. eMjana 6. buddhiprakAza, sapTembara, 1874 7. buddhiprakAza, oNgasTa, 1883 zAradAbahena mahetA, jIvana saMbhAraNuM, (bIjI AvRtti, amadAvAda, 1983) pR. 12-13; prathama AvRtti, 1938 10. makaranda mahetA ane zirIna mahetA, "kRSNAgaurI rAvaLa", kumAra, julAI 1995,pR. 300-305 (anusaMdhAna pRSTha 13 nuM cAlu) rathamAM joDAvAnuM ane mAtAjInA maMdira sudhI jatA rathanI cAlavAnI sthiti, baLadanuM joDAvavuM, hAthamAM rAkhela jyotanI sthiti vagere parathI AvatA varasanuM bhAvi jovAya che. sAMjanAM pallImAnA maMdira pAse yajJa pUro thatAM ratha varatiyo thAya che. A vakhate hanumAnajInA maMdira sudhI ja baLado joDAya che. tyAra bAda baLadanI jagyAe lAMbI katAramAM mANaso rathane kheMcIne liMbajAmAnA maMdira sudhI calAve che. tyAM mAtAjIno prasAda (loTa, jene ratana kahe che) ApavAmAM Ave che, je jeThImallo pUjAmAM rAkhe che. The' AyanA mahela, bhUja-370001. pathika * julAI-1997 * 16 For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir julAI '97 Reg. No. GAMC-19 25 cAjalI ane uttaHkAma, tA. bionlaMlAvai sAdhikaryudhAnA. karatI khAtara no 1 ki.grA. poliyesTara pAuca memAM 5 ane pa0 ki.grA. eca. DI.pI.I. begamAM rati L KIT viziSTa yuriyA koTiMga pAvaDara, nukazAnarahita, jaMtu-pratirodhaka, ' harbala ane bAyoDIgreDebala che. vanaspati vRddhivardhaka pa00 grAma ane 1 ki.grA. poliyesTara pAuca peDamAM 100, 200, 500 mI.lI. 1 lITara ane 5 lITaranA pekamAM tIvra ejhADirekTIna (harbala proDakTasa) pravAhI ane dANAdAra 100, 500 mI.lI., 1 lITara ane 5 lITaranA pekamAM vadhu jANakArI mATe saMko amitAla sIiva roDa egro InDararIjha tama mALa, popalera hAusa, Ama roDa, amadAvAda RES 'AAT - mudraka prakAzaka ane taMtrI : pathika kAryAlaya' mATe pro. (De.) kezavarAma kA. zAstrI, The. madhuvana, elisabrija, amadAvAda-380 006 tA. 15-7-97 mudraNasthAna 1 preraNA mudraNAlaya, rustamaalIne DhALa, mirajApura, amadAvAda-380 001 pUruM InTaranezanala prinTiga va sa, zAhapura mALIvADanI pALa sAme, amadAvAda-380 001 For Private and Personal Use Only