________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાલાભડી [પ્રવાસનોંધ].
-
-
-
શ્રી યશવંત હ, ઉપાધ્યાય
કાલાવડની દક્ષિણ ભાગ એટલે કાલાવડી નદીનું મથાળ- ઉપરવાસને વિસ્તાર, જ્યાં એક સમયે બાવળની કાંટ હતી. ત્યાં એક માલધારીને નેસડે હતા અનુભુત છે કે એ નેસમાં જન્મેલી બાળકીએ. ચમત્કાર સર્યો હોય એમ સુવાવડી માતાને ખાવાનું અપાતું તે બાળકી અગી જતી. થોડા દિવસે એટલે કે છ સાત દિવસે ઘરને પુરુષને ખ્યાલ આવ્યો કે આ બાળકીનું વર્તન નિરાળું છે. એમણે છૂપી રીતે આ બાળકી ઉપર નજર રાખી તે બાળ અવસ્થાવાળી આ દીકરી બધે જ બિરાક આપાગી શકતી...એને પૂછતાં ખ્યાલ આવ્યો કે તે જોગમાયા-વરૂપે દેવીશક્તિરૂપે પ્રગટે છે. બાળ અવસ્થામાં જેની પૂજા અર્ચના થયેલ તે દેવીને બાલાભડી તરીકે ઓળખી એ માલધારને નેસ જ્યાં વસેલે ત્યાં જ થડા ઉપર માતાજીના ફળ સ્વરૂપે પૂજાતી આ જાગતી જોત જેવું શ્યામક જ્યાં છે તે તરફથી વહેતી નદીને લેકે બાલાભડી નદી તરીકે ઓળખતા,
માતાજીની આ જગ્યા પ્રાચીન સમયથી છે એમ લેકમુખેથી જાણવા મળ્યું. ત્યાંથી આગળ જતાં એક જગ્યાએ ખેતરમાં શિવાલય છે. આ ખેતરમાં કૂવે ગળાતો હતો તેમાંથી શિવનું લિંગ મળ્યું અને એની સ્થાપના વાડીમાં થયેલ, આ સ્થાન પણ જૂનું છે.
ત્યાંથી ચાલતાં અમે બાલાભડી ગામ તરફ આવ્યા,
એક લોક જયકા મુજબ આ ગામમાં અવારનવાર રગદોષ આવતા અને દીકરો દસ બાર વરસને થાય તે તે એના બાપને સ્વર્ગવાસ થતે. કેઈ કુદરતી રોગને કારણે....એમાંથી ઊગરવા લોકોએ ગામને ઝાંપે ફેરવ્યું. ગામના જૂના ઝાંપાની સામે પાદરમાં વાછરા દાદાનું સ્થાનક, હનુમાનજીનું સ્થાનક અને ધાવળી માતાજીનું સ્થાનક છે, ધાવળી માતાને બાલાભડીને વસવાયા સમાજ નેવેદ્ય ધરાવે છે. વરસમાં એક વાર ત્યાં ઉ સવ થાય છે,
ગામને ઝાંપે પૂર્વાભિમુખ મૂકી ત્યાં રાવળ દેવીનું સ્થાન બનાવ્યું, જેમાં હળના વળાવાળા ભાગને જ્યાંથી જમીન ખેડી શકાય તે ભાગને, લેકદર્શનાર્થે રાખી, સિંદૂર, સૂંઠવાળો ભાગ જમીનમાં રહે. આ સ્થાનક ખુલ્લામાં પથ્થરના ઢગલા વચ્ચે છે. આષાઢી બીજના દિવસે વળાદેવની પૂજા થાય છે. ત્યાર પછી જ ખેડૂતે વાવણીમાં સાંતી જોડ છે.
આ બાલાભડી ગામની બાલભડી નદી જ્યાં કાલાવડી નદીને મળે છે ત્યાં ડેમ બંધાયેલું છે જેને બાલાભડી ડેમ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે બાલાભડી ડેમમાં જૂના બખતમાં સૂરીલા ગામ હતું તે ડૂબમાં આવતાં એનું સ્થળાંતર થયું છે. અમે આ ડેમના સ વન વિસ્તારને પ્રવાસ કરી ત્યાં બતકનાં ઇંડાં અને માળાએ જોયો અને એને અંગેની વિશેષ વિગત મેળવી ડેમના પાળા તરફ ગયા ત્યાં એક દરગાહ જોઈ અને હનુમાનજીનાં દર્શન કરી કાલાવડ તરફ કાલાવડી નદીના કિનારે ચાલતા ચાલતા બિડિયાર માતાજીનાં દર્શન કર્યા, જૂનુ કાલાવડ શહેર અહી હતું... આજે એ સ્થળને “રાજવાના ટીંબા ” તરીકે લેકે ઓળખે છે. ત્યાંથી ાિરે કિનારે કલ્યાણેશ્વર મહાદેવની પુરાતની જગ્યાનાં દર્શન કરી પરત આવ્યા,
For Private and Personal Use Only