Book Title: Pandav Charitra Balavbodh
Author(s): 
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229600/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merurana - upAdhyAya-ziSya-kRta pAMDavacaritra - bAlAvabodha jaina paraMparA pramANenI mahAbhAratakathA ke pAMDavacaritra viSayaka A jUnI gujarAtI bhASAmAM racela bAlAvabodhanI, sadrata muni jinavijayajInI pAsedhI maLelI eka mAtra hastapratane AdhAre ahIM Apelo pATha taiyAra karyo che. hastapratamAM kula 90 patra che. pATha adhUro che. jarAsaMdhavadha ane pachInA nemicaritranA, neminAthe kRSNanuM mana rAkhavA anicchAe vivAha karavAnuM svIkAryu che evI AkAzavANI eTalA aMza pachI pratanuM lakhANa aTakyuM che. puSpikA paNa nathI. eTale kartA, lekhana-saMvata, lekhanasthAna vagereno nirdeza paNa nathI. pratanI pratilipi adhUrI ja choDI devAI che. prata jhINA akSare spaSTapaNe lakhAI che. azuddhio ochI che. koIka zabda cUkI javAyo che koIka koIka paMkti paNa. anunAsika, hrasvadIrgha, sakArazakAra vagerenA lekhana bAbata keTalIka asaMgati che, je bIjI jUnI gujarAtI hastapratomAM jeTalI maLe che tenA pramANamAM ThIkaThIka ochI che. keTalIka dekhItI bhUlo sudhArI lIdhI che. artha ke pATha aspaSTa ke zaMkAspada lAgyo che tyAM e zabda ke paMktinI pAse praznArtha mUkyo che. patradITha 23thI 25 paMkti ane paMktidITha 66 thI 75 akSaro che. lakhANanuM kula mApa keTaluM che teno aMdAja sahajapaNe ApI zakAya tema nathI, kema ke kRtino amuka aMza gadyamA ('bolI'mAM), ane amuka aMza padyamAM (mukhyatve duhA, copAI) ema uttarottara cAle che, ane lahiyAe Apela kramAMka mATe gadyAMzanA ekamano zo AdhAra che te saheje nakkI thaI zake tema nathI. paraMtu pratanuM lakhANa jyAM aTakyuM che, tyAM sudhI (AgaLa AvI gayelA 5600nA AMkar3A pachI 1thI zarU karIne 16 sudhInA kramAMka maLe che tethI) 5616nI saMkhyA thAya che. pAMDavakaurava -senA yuddha mATe sajja thaI sAmasAme AvI rahI ane raNavAdyono kolAhala thayo tyAM sudhInI kathA pachI 71mA patranA pahelA pRSTha para, cAlu varNana vacce noMdha mUkelI che. lahiyAe ApelA kramAMka 4781 pachInI pahelI be paMkti pachI nIce pramANe che : jar3a kimai vAg vANI sarasvatI tUsai, valI vidura-ziromaNi paMDita [68] Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meruratna taNAM pada-kamala tUsaiM tu kurava-pAMDava-taNA yuddha-taNI lava-lezamAtra saMkhepi varNanA kIjai 1 (47) (3) vAguvAMNi paya lAgI vIna, joDi beu nAmI siru namuM / / dehi mAi majha vAMNI niramalI, kavita eha karivA majha mani rulI // (47) (4) merurana-guru-ne pagi lAguM, kavita eha karivA mati mAguM / jhUjha-nI pari jisI huM jANuM, mAharI gati-lagai su vakhAMNuM // (47) (5) uttarakumAra vijaya karIne virATanagaramAM pAcho Ave che tyAre tenA pitA tenA zauryanI prazaMsA kare che. tenA pratyuttaramA; uttara jaNAve che ke e parAkrama bRhannalAnuM che. te pachI patra 70nA pAchaLanA pRSTha upara lahiyAe ApelA kramAMka 41 pachI nIce pramANe kartAviSayaka noMdha cha : chaMda ghaTA sarasati-sAmiNi mAi pAya-paNAMma bhAvihi kijjaie / mAgesu niramala vAMNi avirala tIha lAhU lijjaie / jai kimai tUsai mAi sarasai Upajai tisu mai ghaNI naravara-su-pAMDu-nariMda-naMdaNa-guNa-suvannaNa raDha ghaNI / / caMdragacha-rAu sa tavaha pakkhaha nAmi kumai paNAsaie / sAMmalI sarasai virudu vahai vAMNi sumai ulhaasie| pauma jima vayaNa-vikAsa aNudiNu ahiNavA guru goamaM guNa bhUri siri jayacaMda-sUri guru joDi kara nitu paya namuM tasa sIsa mAmaTa-sAha-naMdaNa kavaNa jagi tasa uppamaM / sIlavai-nIMnAdevi-uri sari rAyahaMsa aNovamaM / sobhAga-suMdara jagaha maNahara vAMNi-amIa su jalaharaM guNi sIli nimmala kaMti-jalahara merarayaNa-muNIsaraM (pAThayaM0 muNivaraM) vara viNaya lAvaNa kalA buhutari sayala suya paramANayaM / egAra aMga su caUda pUrava tatta navaha vakhANayaM vAdIa-vihaMDaNa-mAMNa vijjA-sayala-parama-nihAMNayaM [69]] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 vyAkaraNa-lakkhaNa-chaMda-guNa ahiMnANa- kevala nAMNayaM // rohiNIa - vara Asoa - puNNima - mayaMka jima muha sohaie vakkhANi vAMNi sudesaNA- rasi savia - jaNa maNa mohaie / niggoa - naraya - viAra cauvihi dhamma - bheya savi jAMNaie || maya-gavva-kohakasAya - loha riAsanA navi AMNaie jaya muhi huI lakha jIha jIha jIha lakha vAgesari vAgesari savi maNaha bhAvi jasa, diI tUsI vara / sAgara koDAkoDi jagihi jagi je nara jIvai navi AhAra nihAra jAsa nara nIMdra na Avai / siddha jima pauma - AsaNi rahai kevali labadhi sa Ujamihi / ima bhaNai vanu savi merarayaNa - guNa soI nara vaNNavi navi sakahi jaya muNivara merarayaNa tUsaI tu savi kalA lahuM lIlA sahi bhASA, zailI vagerenuM svarupa jotAM 15mI sadIno aMtabhAga racanAsamaya tarIke laI zakAya A bAlAvabodhano kRSNajanmathI kaMsavadha sudhIno khaMDa ( patra 10kha thI 15 kha ) meM saMpAdita karela kIku vasahIkRta 'kRSNabAlacaritra' (1992) mAM pariziSTa rUpe (pR. 62) prakAzita karyo che. oM namaH zrI neminAthAya / giranAra - girizRMge snAnaM gajapateH kuMDe kAsamIra-pura-maMDaNI guNa gAevA pAMDu-sua pahilaM avajhAura - nayara muradevi-naMdaNa nAbhi-sua namaH (? natvA) zrIneminaM jinam / kRtvA pApaH pramucyate // (kuru vaMza) paNamIa sarasai - pAu / majha mani lAgu DhAu // AdinAha tiha rAu | paNamaI sura nara pAu // [70] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramesarima-suha melhi kari aMgIkariuM cAritra / rAji ThavI paradesa bhaDa anu anukrami su putra // vihicIa dinhA desa su jeha jisA posAi / bharaha-khaMDa nAMmiiM bharaha tihuyaNi ima pabhaNAi / kururAjA kurukhitti hUa moTau mahI-nariMdu / sargi mRtyi pAyAli puri jANaiM iMda-phurNida // tiNi saMtAMni aneka niva avatarIA kuru-desi / hatthi-nAmi hathiNAuraha suravara-taNai nivesi // saMti kuMthu aranAtha jiNa hathiNAuri avatAra / dhamma-cakkavaya cakkavai jiNa-paya nitu johAra // (zAMtanu-vRttAMta) vali tihAM rAjA soma hUa soma-vaMsa supamANa / atibala pUThiiM avatariu syAMtana-rAu sujANa // hathinAuri vali avatariu sabala syAMtana-rAu / soma-vaMza-kula-maMDaNu ari-siri ropai pAu // dhammavaMta dhuri teha tu nimmala-kuli nikalaMka / pUa-bhava-pasAulai thiu paya paya sakalaMka || vadyaNa vilAguM pApamai nitu AheDai jAi / niraparAdha mRga mAratu kAMNi kisI na karAi // dhammi dhAMmai dhUsaTa paDai / viralu jAi ki vAra / -Na doi ligni lagADatu paNi kivAra dasa-bAra / / eka divasa uttAvaluM pallAMNIu pavaMga / / gayu mahAvani ikkalu. pikkhavi jUtha kuraMga // bhuiM chAMDI mRgalI mRgiiM balavai cUku bAMNa // vallIa-vaNi mRgalAM gayAM . vihi-vasa-taNai vinANi / vilakha-vayaNa rAjA hUu gayu Agerai ThANi / / pikkhavi vaNa rulIAMmaNuM naMdaNa-vaNa-samatulla / vilasaI phali phaliA taru mahamahaMti ai-phulla / / 10 [71] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koili karaI TahUkaDA jAMNe vasaMta avatariu tihAM risahesara - jiNa - bhUaNa DaMDa - kalasa sovaMNNamai Adesara johAri kari dIThu eka avAsa bali ghor3au baMdhiu bAraNai bhuI chuTTI giu sAtamI bhamara karaI jhaNakAra / ki malaya-giri avatAra // ai maNahara uttaMga | biMva rayaNamai jaMga // suMdara saitu thAi / tiNi rAjesara jAi // naravara mAhi payaTTha / kumarI - viMdati di // ( gaMgA - vRttAMta ) bhamara - palaMgaha UtarI jAMNe kiri jagi trIya- rayaNa vinu vivekihi sAcavai olakhANa - viNu tasa cariya pUchIa kahi suMdari kisiuM olakhAMNa navi Aja dhu ( ? ) / UThI eka sakhI kahai veyava-giri surayaNa- puri jovaNa - bhari puhutI jima bullAvI bahu- neha bhari kahi-na vatsi tU kuNa gamai paraNAvIa bahu riddhi diu~ kara joDI kaMnyA kahai kahiuM karai na ji mAha pUchiyA rAihiM rAya- sua koi na paraNai e kumari nivaDuM jAMNI eha vaNa kArIa Adesara - bhUaNa hava e kumari IhAM rahai kumari eka kara joDi / nayaNi na disaI joDi || rA rulIyAiti thAi / vAta hiai na samAi // evaDa viNau karaMti / huM pari na parIchaMti // sAMmI sAMbhali vAta / jaMha - rAu iha - tAta // baiThI pIa - ucchaMgi rAihiM mana - nai raMgi // maNa-vaMchia bharatAra | haya gaya ghaNa parivAra // vara natthI ama (? mha) ha resi | te vara maI mana desi // kahI kumAri - nI vatta / rANu rAuta || IhAM raciyA AvAsa / Adesaraha Asa / / kara niraMtara puNya / [72] 20 25 30 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNi je ko vara paraNisii iNi saMsAri na eha sabhI to huM jAMNuM dhanya // kanyA isI sucaMga / garUuM nAma sugaMga // IhAM padhAraiM rAu / guNa karaNI nimmala sumai bIjA trIjA TI ( dI ? ) haDA bolAvaI eha kumari-naI IhAM rAjana Aviu hatu tiNi kaMnyA dekhI karI maNihiM kheu rAjana ma dhari puMNya - udaya iha AvIAM ima kahatAM tiNi mahAvaNi AviyA ghaNa ghaMTA - ravi rahavara hathIArahaM bhariyA jAMNe kiri cakkavai - dala ima karatAM veaDDa- giri harakhiu dekhIya seNa bahu rAjA-syAMtana bhai je tamha mani chai te vacana jai lopuM vAcA kimai avagiNi jiu (?) u gaMgA maMDalIa maMDalIa mili ass mahotsava tihA kIDa rA puhuttu puri ApaNai hathaNAuri puri pANi jaM gaMgA - rAMNI kahai vAca na cUkaI gaMga-vara gaMgA gaMgAvara - sarisa puNya-pasAihiM ketale * A paMkti ane pachInI paMkti hAMsiyAmA umerelI che. [73] saMbhAlai vaNa - ThAu / / sAthi ika nemitta / saMbhAlI ika vatta || ma karisi kaya saMtApa / galIa gayAM savi pApa // malapaMtA mAtaMga | bahu pAkhariyA pavaMga // nira pAyala asavAra / koI na lAbhaI pAra // pahutu rAjA jaMnha / kuruvai rA-syAM taMna // hariSiraM karu vivAha | * tiNi majha dakSiNA bAha || tu majha eha ja DaMDa / sumai bullai ima balavaMDa // veaDDU - giri-sanAha / gaMgA-taNau vivAha || sarisI rANI gaMga / utsava huA ati caMga // taM taM rAu karaMti kahiuM sa te pAlaMti // suha bhogavai samAna / diNi upanuM odhAMna // 4 35 40 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 moya maNi maM(?) DohalA karai sa gaMgAdevi / jAMNai gaMgA-taDi jaI muNivara-paya paNamevi // gayavari caDi rAyaha sarisa gayapuri-cetrapravADi / jiNahari jiNa-pUjA karuM pUraM maNaha rahADi // saMti-kuMthu-ara-bhUaNi jaI ra, ti rAsa-vilAsa / abhaya-dAMNa dIjai jagihi tu pUraI savi Asa // suhiNaMtara sAcA lahai jANai maNa-nai raMgi / sIha-taNuM bAcaDuM sIMha dekhai nIa ucchaMgi / meraha Upari mahi kareM chatra-taNai AkAri / jaI (1ka)rAjesara vInaviu prIa vInatI avadhAri / maNaha raMgi rAjA bhaNai saMbhali devi suvatta / ku saMti-kuMthu-kula-maMDaNu tauM janamesi suputta // dhammavaMta guNavaMta ati rUpavaMta suvizAla / balavattara sUru sadhara caupaTa mala causAla || (gAMgeya - vRttAMta) navai mAsa aparAMti nava diNa rayaNI addheu / sahasakiraNa jima udaya-giri tima janamiu gAMgeu / / dIvA savi nitteja giyA bAlaka-ke teu / sola-kalAdhara bhAlIyali sohai siri gAMgeu / ghari ghari gUDIa UchalIa toraNa vaMdaravAli / ghiI UMbara ghaNa sIcIaI mANiNi-taNai jhamAli / / dIjaI dAMNa aNega pari kaNaya rayaNa maNi aMNNa / je utsava gAMgeya-janami kahi te jANai kuMNa || caupaI hathaNAuri janamiu gAMgeu utsava kahI na jANuM teu / keMdrIu-vRhaspati thAi graha paMca bhalA UMcai ThAi || jiNi thAnaki guru tINaI rAhu rAjA bhaNai karau utsAhu / je josI jAMNaI sua-bheu nAma paraThiuM teheM gAMgeu !! [74] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalapataru jima vAdhai kumara gAMgeya-taNA guNa nimmalA kaya jima bIja - caMda kaya amara / diNi diNi jAsa caDaMtI kalA // vali kittAvA (1) surapuri gayA rAi aheDI bolAviyA / te AviyA kihi le kRtirA rimajhimaMti pAe dhUvarA // havaM bolI syAMtana- rAjA - taNai rAji rAjA - taNai Adesi gajeMdra guDIaI chaI / eka mayagalA madyapAna karAvI karAvI madonmatta kIjaI chaI // turaMgama pAkharIai chN| eki tukhAra taNI khurI loha- pAtri jaDAvIaI cha / aneka mahAratha saja kIjaI chaI / te (hiM) bhiDamAla - pramukha Audha bharAvI aI chaI // . kuMNa kuMNa Audha ? bhalAM bhiMDamAla, ekAdhIA karavAla / jama-taNI jihvA taNI jisI kaTArI, kAlA kaMkaloha - nI churI // jisiu vIja- taNu jhAtkAra, tisI tarUAri / eka muhara, je thaDa (ghaDa ? ) nIMpajai loha - taNe bhAri // eki bolIaI paya, jisI kesara - syaMghanI huI capeTA / kodaMDa, dhanuSa, tIra, tarkasa, toNIra, bhAthA / SakhaMDa pRthvI - taNA sAdhaka khaDA // pAzu, parazu, phurI, gophaNa, joDa, kamAMNa, sabbala, sAMgi, sela / kuMta, lakuTa pramukha isAM chatrIsa DaMDAudha 1. tehe ratha bharAvIaI cha / isI sajAI dekhI devI gaMgA sasaMbhrAMta huI achai / e evaDu AraMbha - saMraMbha siu nIpajai barI ( ? ) // vairI keUM maliyA jAMNIaI nahI / paraca krAgama-taNI vArttA kaha nahI / akasmAta e gaya- nai kihAM Upari sajAI ? isa prastAvi kei eka pradhAna puruSa rANI pUchavA lAgI chai / te kahaI chaI, mAta, sAMbhaluM vAta / e rAjAdhirAja mahAmaMDalezvara || eha-naI bAlApaNa pApariddhi-karmma AkheTaka nauM vyasana chai / tamha paraNiyAM pUThi etalA dina vIsarI giDaM hatuM / kuNahi ekaM vyAdhi mRga-taNuM AmiSya AMNI bheTa kIdhI hatI / 58 [75] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te dekhI karI valI AkheTaka-nuM vyasana sAMbhariGa / te ete AkheTaka-nI sajAI hui chai / caupaI taM sAMbhali gaMgA-mani dAhi e to moTI majha asamAhi / jaM e rAu AheDu karai dIdhI vAca na te mani dharai // kara joDI gaMgA vIMnavai sAMmI tuM moT mahiyavai / AkheTaka-nau siu saMtApa jIva-taNu vadha pahilaM pApa // 60 jIvi vadhAriI jaIai samgi jIva vadhiiM jAIai nagi / jai kiri mAha) kahiuM karesi tu AheDai mana jAesi || apamAMnI rAMNI tiNi rAi UmaraDI AheDai jAi / gaMgA-devi vimAsai vAta kIdhI rAi vacana majha cAtra // prakaTiuM eha rAya-nauM abhAga eva majha rahivA Iha na lAga / putra leI pIhari jAesu dAMNa zIla tava puNya karesu // gaMgA cAlI le gAMgeu gaIa vegi veaDDa-gire u / juhAriu jaI ApaNu bApa bhAgu manaha taNu saMtApa // gaMgA dAna puNya ati karai viSaya-sukha-vAta na mani dharai / vAdhai kumara tihAM gAMgeu mAtuli kanhai bhaNai savi bheu / / 65 paDhai guNai savi graMtha apAra jAMNyA nava tatta-nA vicAra / smRti vea Agama savi purANa chaMda tarka lakkhaNa supramANa / lakhita paThita laga bahutari kalA sIkhI vali karivI kari tulA / khacara-kalA vidyA-nI jagIsa saramai daMDAudha chatrIsa // jAMNI vidyA bahurUpiNI nAga-pAsa sIkhI thaMbhaNI / maMtra aghora nahIM jagi teu je navi lahai kumara gAMgeu || svagi mRtyi varataI ji payAli te jAMNI vidyA tiNi kAli / devi na dAMNavi rANe rAi gAMgeu kiNi navi chetarAi // 69 valI bolI gAMgeu kumara aneka vidyAdhara-siu vAda-vivAda mAMDai / trigi cAcari cuvATA hIDai / aneki rAja-kumara-taNAM mana raMjavai / paNi dharma-nuM Agara / 1761 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vizvopakAra- karuNa - dayAmaya - sAgara | jaina-dharmma-rakta / eka mithyAtva - Upari virakta / satya vArtA bhAkhara / asatya bolI na dAkhai || dhuralagai ( 1 kha ) spaMgha - nAM pari(?) krama / vidyA- kalA - Upara upakrama // jAMNa- vetA bharaha- vetA sobhAga- suMdara / jAMNe kiri ko eka deva-nu kumara || deva bhagata, guru- bhagata, saMgha - bhagata, mAtA- bhagata, pitA- bhagata // pAtra kapaTaMtara jAMNai / dharmmavaMta vakhAM || sAdhu prasaMsai / duSTa rahaI sikhyA dii / chala-chadama na gamaI / jUi na ramaI | akhAdya na khaaii| apeu na pIaI || strI saMga na karaD / ahaMkAra na karaI // paNi jetalu ketalu ajugati-nuM karaNahAra, kUDa-kapaTa-nu dhaNI cora-caraDa, khUMTa- kharaDa, sAta vyasana-nu sevaNahAra, teha - naI sikhyA - dAna dii // tiNi karI aneka vidyAdharanAM kumara- naI aNagamatu thiu / mahA-durdAta kira vidyAdhara - nA kumara vaibhASya bolaI, gAli diI, akulIna kahaI / e bhUmi - gocaru bolIaI je (? jai ) sakulIna huI te muMhasAli kAMI rahisiI // isI vArttA sAMbhalI sAMsahai nahI / muhakama mArai / sava - kahi rahaI durjea / tiNi karI gAMgeu - kumara - nA olaMbhA AvaI / putra- taNA upAlaMbha gaMgA sahI na saI / te upAlaMbha bIhatI putra leI karI parvata - thikI UtarI tiNiI ji vana- khaMDi AvI vAsa kIdhu / gaMgA - nai gAMgeu-taNe guNe karI saMta sAdhu zrAvaka loka ghaNA vasiyA / tihAM sadA cAraNa zramaNa - mahAtmA AvaI / garUI nagarI maMDAMNI, caturdasa - yojana- bhUmikA - pramAMNa / te nagara- pAkhalIA garUuM vana khaMDa bolIai / sadApala vRkSa / kurbaka tilika azoka caMpaka priyAla sAla rasAla tamAla kiramAla / priyaMga pataMga nAga punnAga / nAlIari keli phophaliNi khArikI khajUrI karaNI jaMbIrI nAriMgI bIjurI rAjAdana akhoDa bAdAma tAla aMba jaMbu pramukha aneka zADvala vRkSa puSpita mukulita / sadA phala - phulli karI te vana- khaMDa virAjamAna, mahA saMzobhAyamAMna / puSpajAti valI rAya-caMpaka kaNaya- ketakI suvarNa mAlatI setra jAi DhUMDhaNIA veala kuMda mukuraMda mucakaMda mAkuMda tehane parimali karI maghamaghAyamAMna / valI -- sAMgalI selaDI gUMDagirI - taNA vADA tehe kisimi drAkSA- vallI nAgavallI - taNA maMDapa akSa- rasa teha - nI te vana- khaMDa -mAhi nadI -nA pravAha / caturmukha mahA manohara kuMDa vApI [77] zarkarA - rasa nIpajaI / zobhA // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUpa taDAgi karI virAjamAna / te nagarI pAkhalIA cau-phera caturdazayojana-pramANa mahA-vana bolIai / svApada jIva bhayaMkara nahI / hiraNa rojha sUara jhaMkAra sasA sIAla sUkAM triNAM-nI cAri-nA caraNahAra te jIva-nAM yUtha bolIaiM / tihAM gAMgeu-nai bhai karI vyAdha vAgarI bhIla puliMda durbalI ko paisai nahI / tiNi karI te abhayapurI nagarI kahIai / valI caupaI AkheTaka-nu kari utsAha pATaNi puhutu syAMtana-rAu / giyAM rAMNI gaMgA gAMgeu vikhavAdiu mani rAu aseu // 70 je rAjanuM sAra sA gaMga te pIhari gai le sua caMga / tiNi saMtApi rAu navi jimai avara vilAsa sukha navi gamai // vAta na goThi karai saMlApa gati divasa teha ji saMtApa / ika vAcA cUka huM Aja tINi viNAsiuM saghaluM kAja // ima nIMgamiyAM varasa cauvIsa hUu valI rAjA sa-jagIsa / AheDA-nuM vasaNa na jAi gayavara valI guDAviyA rAi // gayavara guDiyA turI pAkhariyA savi rAuta saMnAhiI variyA / kUDa-pAsa savi le samadAu valI AheDai cAliu rAu | mArai mRggha aheDu karai pApa-vasaNa kSaNu navi vIsarai / je hUMtAM vana-khaMDa arAMma hiraNa-taNAM nIThADiyAM nAma // eka divasa navi pAMmai mRgya tINi karI ati hUu viragga / cihu disi cara pAThavIA rAi jaI jou mRga chai kiNi ThAi / iki AvI rAjA vIMnavaiM saMcali rAu bahU mRga achaI / ika vana-khaMDa na lAbhai pAra hiraNa jIva tiNi achaI apAra // 77 valI bolI isI vArtA sAMbhalI rAjA syAMtana saharSita hUu chai / te vana-khaMDa-bhaNI pavarasi(?) pUrI caturaMgI senA, leI cAliu chai / jehaI gAMgeu-nA vana-khaMDamAhilA gamA saMprApta hUu, muhara-thikA vyAdha vAgarI haNi haNi mAri mAri karivA lAgA chaI / je ghoghara cUMnirA kUtira te melhIaI chaI / teha-ne paDasadde bApaDA mRgalA mRgalI bhayabhIta thikA tarala-locana pulAyana karivA [78]] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgA chaI / kehe-I eke karmakari majUri AdhI gAMgeu vInaviu / aho kumara, etalA divasa e vana-khaMDa-mAhilA gamA vyAdha labdhaka vAgarI aheDI kUtirA na dIsatA, Aja tehe karI vana-khaMDa saghalaMa-i dakSiNa disii bhariuM pUriuM dIsai chai, anai valI gaja ratha turaMgama pAyaka teha-nuM pAra nathI lAbhatu / isI vArtA sAMbhalI gAMgeu-kumara bhRkaTI-bhISaNa hUu chai / divyamai ratha eka saja karI chatrI DaMDAudha bharI pUrI ekAMga vara vIra-cAliu chaD / syAMtana rAjA-nI senA mAhi Aviu chai / gAMgeu Avatu dekhI je rAya-nA mahA subhaTa hUtA te save dhasamasI pAchA AvyA / rAi syAMtani bolAvyA / te kahivA lAgA chaiM / mahArAja, mahArathI eka Avai char3a rathArUDha thika / paNi mahA-zUra vIra parAkramI jisiu kAla-kitAMta hui / hivaDAM (raka) nai samai tisiu disivA lAgu chai, jisiu helA-mAtra mAhi kaTaka saghalAinu kalpAMta karai / valI AjJA detu ja Avai chai / ji-ko mAharai iNi vana-khaMDi mAharAM pAliyAM-posiyAM mRgalAM-pratiiM ghAu ghAlai, teha-naI tamhArA rAya-nI AjJA chai / kahatAM vaDI vAra lAgai / gAMgeu aaviu-ii-ji| senA saghalIa-i rAya-parai jai paiThI / rAjA muhavaDi hUu chai / valI gAMgeu kumara kahai chai / aho rAjana, mAharAM mRga-pratiiM ghAtu mA ghAlisi / mAharu vana-khaMDa-mAhi ma paisisi / bhai, sAMbhali jai kahiuM nahIM karai, tu helAMmAtra-mAhi pANI-UtAra karisu / rAjA syAMtana kahai chai / re pataMga kiTakamAtra, huM syAMtana-rAjA jai dIThu na hatu tu bAte-i nahatu sAMbhaliu ? maiM saMgrAmAMgaNi aneki rAi-rANAM-taNA ghara UMdhAM ghAliyAM chaI / isI vArtA bolI rAjA syAMtani kUci hAtha dhAliu chai / mUMcha vala bharikhA lAgu chai / hAthi koDaMDa leI karI bAMNa pariThiu / ArNake(?) pUrita / gAMgeu-kumara-bhaNI bAMNa mUMkiuM / gAMgeu-nai pratApi karI bAMNa DAvauM jimaNuM vahI giuM / valI gAMgeu kahai chai / hAsya-vArtA yalI mANasa thaI rahe / meghADaMbara-chatra-taNI anai chatradhara-taNI rakSA kare | valI caupaI gAMgeu bolai balavaMDa karIyali dharI dhaNaha-koDaMDa / guNa-nI majjhi pariThiuM bAMNa UbhA rahiA joai rA rAMNa // 179]] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avai bAMNa apara kuNa mAtra khaDahaDi paDiu chatradhara chAtra / bIjai bAMNi vidyA thaMbhaNI melhiDaM saklha-sena-bhaDa-bhaNI // navi lAgai navi ko mAraMti bhaDa thaMbhyA Tagamaga joaMti / kSipra bAMNa melhiuM vali kuMari gaI vINi saba-kahi huI kupari 80 riNi rosaggala thiu gAMgeu te jANiu gaMgA sahu bheu / vegi vegi puhutI tiNi ThAi AvaMtI dIThI kuri rAi // tiNi AvatI juhAriu rAu sAMmI tamha hama navi jasavAu / e tamha putra kumara gAMgeu gaMgAdevihi bhAgu bheu | valI kumara-taDi gaMgA gaI e tAharu pitA suNi bhaI / ima saMbhali ANaMdihi caDiu loTIMgaNe tAu paya paDiu / / ANaMdiu rAjA syAMtanna diTTha gaMga gaMgA-nuM vacaMnna / gAMgeu Aghu lahIai sighra balii sua sAiM dIai // ApaNapuM dhana vana maMnii mAharai sukumara gAMgeu / / gAMgevi diThai savi ........................|| AMma tAta tu moTu rAu tAharu trihu bhUaNe bhaDivAu / / Aja pachu e pari mana karesi khaDa khAtA mRgalA mana haNesi / / sena-sahita sahu gayauM avAsi bhojana-bhagati huI tasa-pAsi / gaMgA-nai kumari gAMgei amIya-vayaNi rA paDibohii / / bAra-varasa-nI etai sIma AkheTaka livarAviu nIma / rAi utsaMgihi le gAMgeu maMnAviu ati pariI kareu // mAMnai nahIM sa gaMgA-devi putta mokaliu mAihi khevi / hathaNAuri sa puhutu rAu gAMgeu-nu jagi jasavAu / valI bolI rAi syAMtani gAMgeu-nAM garUAM caritra jAMNI karI gAMgeu-pratiiM yuvarAjapadavI dIdhI / gAMgeu-kumara rAja-nI cyaMtA saghalIa-i karai / sAdhu pAlai, duSTa nigrahai / paNi rAtri-divasa bApa-nI bhagati karai / Age-I jima zrI rAmacaMdi nai lakSmaNi kIdhI / [80] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI caupaI ( satyavatI prasaMga ) eka divasa vali syAMtana- rAu jamaNA - taDi diThI ika kUMari yaha kUMari bolAvI valI kumari bhaNai sAMbhali majha vAta tIha - raI dharama - taNu mani bhAva visu pAyaku lIja nahIM rAjA bhaNai suNu tamhi vAta dhIa tamhArI dIThI amhe rAya - pAi beI jaNa par3I sAli dAli ghI je AharaI je vasaI pUThi-nI pavaMga jaha - nai ghari gaMga goraDI jai ati Adara karisiu tamhe jaI ki vAra e tamha ghara vAsi je eha - nai putra janamIaI gAMgeu rAja- taNau dhaNI - valI 1 IsI vArtA sAMbhalI satyavatI - nuM rUpa dekhI karI rAjA anurAga -citta hUu chai / jai potai bhAgya hui tu e kaMnyA-nuM pAMNi grahaNa karUM / te nAvaDA beDI - vAhA - nuM ghara - maMdira pUchI beDI - vADA - nai ghari giTha chai / beDI - vAhu sAMmha UThiu / praNAMma nIMpajAviu / AsaNa - baisaNa mAMDiyAM / rAjA baiThu / nAvaDu nAvaDI hAtha joDI Ubha rahiyAM kahaI ch| svAmina e kuSa vArtA ? karIra - nai gRhAMgaNi kalpa vRkSa Aviu ? valI caupaI 90 tihAM gayu jihAM jamaNA - ThAu / rUpavaMti bolatI caturi // kavaNa - taNI dhIa kAM ekalI / achai nAvaDu mAharu tAta // tasa Adesi vahAvuM nAva | satyavatI huM nAMmi sahI // bolI 92 mAharAM vacana ma karisiu cAtra / te majha ghari paraNAvu tamhe // bhaNai nAvaDu nai nAvaDI / khala-nI sAdra kAMi ne karaI ? | tIMha nara rAkhibha - siuM kuNa raMga ? / te nara navi paraNaI nAvaDI // tamha dIkarI na desiuM amhe / viSai - sukha bhogavai vilAsi // tamha pUThiI te rAji na te bApaDA rulaI revaNI // 95 thIaI / [81] 97 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI bolI tenA vaDAM - taNI vArttA sAMbhalI rAjA syAMtana vicchAya hUu chai / manaimAhi vimAsivA lAgu chai / e bApaDAM sAcIa - i ji vAta kahaI cha / (2kha) jIMha- nai gAMgeu sarIkhu beTu hui, tAM beDI - vAhA - nI beTInAM beTAM- naI rAja na huI / moTA rAya - nA beTA nIca karmma karatA lAjaI ! eka mAha muhata jAi / bIjuM tIha - nuM i muhata jAi / eha kAraNa iha - naI lAbha kAMI na hui / rAjA kAluM muha karI pAchu valiu / zloka kUpacchAyA saraMga dhUlI ca ( ? ) / bhAgyahIna - manorathAH // valiu jAMNe kiri sIkotari- chaliu / maSI - varNa dIThu gAMgei || kaya para - cakrAgama thiu agAli lopI ANa kiNihi sImAli / 100 a- bhagati kai hUI mAharI jAM rAya- nuM na lAbhaI maMtra maMti amAyata pUchiyA kumari gayu nAvaDAM-taNai avAsi bhaNai nAvaDu nai nAvaDI Age amhi aNamAMniu rAu mana-nI vAta save vali kahI valI vAta sAMbhali gAMgeu jaI kivAra rAjasana paDai samarI -: - galai chAjai navi hAra sAvadhAna sAMbhali etaluM vana- kusumaM kRpaNa- zrIM etAni vilayaM yAnti syAma vaNi muhi rAjA bIjai divasi sabhAM baisei kai rAMNI gaMgA sAMbharI // tAM maI navi karituM bhojana / jAMNi vAta save tiNi sa-dhari // karai vInatI tIha bihuM- pAsi | dhIama mAgisi bhai amha taNi // hava tamha mAgevA navi ThAu / rA dIkirI na desiuM sahI // ika akulINAM archu amhe u / kima kArelI sura-tarI caDai // kima nAvaDI rAu bharatAra | jhUjhiyA - pAMhai lUviu bhaluM // valI bolI nAvaDAM- taNAM kvana sAMbhalI gAMgeu--kumara kahai cha / bhaI sAMbhALa vAta / jAM kAMI huM mAharA bApa - nu manortha pUrI na sakuM, tAM kAMI majha bhojana karivA nIma / valI je tamhe vArtA kahu chu, te vAta saghalIa - i sAcI / [82] 98 105 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNi eka vAta mAharI sAcIa-i ji sAMbhalu / jai ki-vAraM satyavatI-nuM pANi-grahaNa rAjA karai, tu satyavatI mAharai sAcIa-i ji mAtA / gaMgApAMhaI adhika rAtri-divasa sevA karisu / valI sAMbhalu / je satyavatI-nA putra husiiM te mAharai luhaDA-i thikA rAjA syAMtana-pAMhaiM adhika na girkhA,tu majha-rahai~ tAta-hatyA / valI sAMbhalu / rAjA syAMtana-pUThiI majha-raI rAjyabhAra aMgIkarivA nIma / satyavatI-nA putra rahaI maI mAharaiM hAthi-siuM nImi sahi rAja devU / valI rAtri-divasa jima rAya-nI sevA karuM chaM tima satyavatI-nA putra-nI sevA karisu / valI sAMbhalu / jAM kAMI huM jIvisu, tAM majha jIvatA satyavatI-nA putra-- rahaI ko parAbhavI nahI sakai, jai bAra cakravati nAM dala AvaI tuha-i / tamhe satyavatI mAharA bApa-naI diu / etalI majha-rahaI samAdhi karu / ji-vAraM isI pratijJA gAMgeu karai chai, ti-vAraM giganAMgaNi vaimAnika devatA rahiyA joaiM chaiM / valI nAvaDu kahai chai / aho gAMgeu-kumara, sAMbhali / je vAta taI kIdhI, te saghalIa-i sAcI / ki-vAra ajI dra calai, paNi tAharI vAcA na calai / paNi eka ajI amhArA mani vAta chai / ti-vAraM gAMgeu kahai chai / ji-kAMI mani hui te hivaDAM kahe / nAvaDu kahai, sAMbhali / caupaI eka vAta sAMbhali satavaMta je ki-vi husiI tamharA putta / tamha jIvatAM mrijyAdaM rahaI tamha pUThiI te kima sAMsahaI ? // vali gAMgeu kahai saNi vacana Aja-AghI mAharai strI bahina / valI kahuM suNi bIjI vAta Aja-pachI strI savi majha mAta // dhana gAMgeu-kumara saMsAri isiu na bIju ko brahmacAri / caudhuM vrata kumari AdarI rana-vRSTi iMdrihiM siri karI // kanaka-vRSTi sura karaI ti khevi kusama-vRSTi eki karaI deva / raMbhA paumA gavari visAla saI hathi kaMThi Thavai jai-mAla / sAvitrI sovanamai thAla bhari motI mANika suvisAla / rohiNi zucI ji sura-mAninI vRddhApanI karaI kAminI // 105 [83) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI nAvaDu iNi pari bhaNai e maI dhIa dIdhI tamha taNai / eha-nu sAMbhali mUla-samaMdha satyavatI-nA guNa chai anudha // bhaNai nAvaDu anai. nAvaDI satyavatI amhi lAdhI paDI / eha amhArI navi dIkiri eha samI navi sura-suMdarI / / amha lii tAM vAMNI huI agAsi vAgu-vANi-nuM vacana vimAsi / nayara ratanapura rA ratanasena jayavaMtu sahasa-ki(?ka)ra jema // ratanAvalI rAMNI teha-nai sola kalA sasi-muhi jeha-nai / satyavatI suNi tIha-nI kumari vayara-bhAvi lAMkhI kiNi amari // iNi vAtaM harakhiu gAMgeu bhalu kouM bhAgu tamhi bheu / sAcI eha vAta savi kharI sIpa anai gaMgodaka-bharI // 110 satyavatI tu rathi baisAra gAMgeu Aviu pura-majhAri / vaDai mahotsavi kIu vivAha paraNiu gayapura-pATaNa-nAha // rAjA syAMtana cItavai INi manoratha pUriyA sava-i / mAharaI kAji brahma-vrata lIuM lokottaraha kAja iNi kouM // iNi majha mana-nI bhAgI Adhi iNi dIThaI mAharai mani samAdhi / huM eha-nA guNa kima chUTeu jaga-vaMdanIka e gAMgeu // rAjA sukha (3ka) bhogavai samAdhi apara kisI navi chai asamAdhi / satyavatI janami sata(?) putta citrAMgada tasa nAma nirutta / bIju kumara valI janamIu nAmihi vicitravIrya te hUu / sukha bhogavIa atihi iha-loki syAMtana-rA puhutu para-loki // 115 citrAMgada baisAriu pATi gAMgei tilika kouM nilATi / tAta-taNi pari sevA karai kAja-kAMma sadhalAM AdaraI / / gAMgeu bihu-nu uvajhAya kalA sIkhaviyA te jaga-mAhi / jima jima tani poDheru bhayu citrAMgada jayavaMtu hUu / / kaTakI-upari karai abhyAsa lii lUsai mArai maivAsa / cupaTa dali para-bhomahi bhamai tima tima mani gAMgeu gamai / iNi pari sayala lIyAM para-khaMDa apara bIhatA diiM ghaNa DaMDa / ika sImAla na mAMnaiM AMNa tasa Upari mAMDiuM maMDANa // [84] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrAMgada -mani chai jaM jisiuM / sakala sena cAliu teu || bAMdhava - taNai bolAviu nIlAMgada - rAu beu mahA-bhaDa riNahI caDiyA gAMgeu - siuM lIdhA ghAu lIdhA mayagala sayala turaMga lokAM savihuM dIdhI dhIra Aviu gayapura - nayara - majhAri mRtya -kAja kIdhAM navi ghATi rAti - divasa sevA nitu karai vicitravIrya vivAhaha resi je dekhu kaMnyA guNavaMti paNi gAMgeu na jAMNai isiuM viNu pUchiyA bAMdhava gAMgeu rovAMcii (?) jaI vaTiu nagara tihAM nIlAMgada rAjA sadhara / aMgoaMgi hUA bihu ghAu riNihi rahiu citrAMgada - rAu // vayari gAMgeu cAliu caupaTa rathi baseu / jhUjha - taNu re kari samadAu || rAvaNa rAma taNI pari bhiDiyA / riNi rahiu nIlAMgada rAu || lodhIa lUsI Athi sapataMga | leI desa- valIu vara vIra // bAMdhava taNuM dukkha apAri / vicitravIrya baisAriu pATi / satyavatI nitu paya aNusarai / cara mokaliyA cihu disi desi // vinayavaMti je vali rUpavaMti / - bali chali te kaMnyA ANesu vicitravIrya huM paraNAvesu // [85] 120 125 127 (cAlu) Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A -kRta merurala - upAdhyAya-ziSya - pAMDavacaritra - bAlAvabodha ('anasaMdhAna'-4, pR. 85 thI cAlu ) (aMbA-aMbikA - aMbAlikA haraNa ) vicitravIrya vivAhaha resi je dekhu kaMnyA guNavaMti bali chali te kaMnyA ANesuvicitravIrya huM paraNAvesu // (bolI) cara mokaliyA cihu disi desi // vinayavaMti je vali rUpavaMti / 126 isa prastAvi eki cara kAsI-nagara-thikA AviyA cha / tehe gAMgeu taNA pada kamala praNamI - nai vArtA kahaI chaI / sAMmI, sAMbhali kaMnyA trihuM- nI vArtA / Ava Ava (?) apasarA bhAMjI nai akekI ghaDI chai / kAsIpurI nagarI kAsI - narezvara rAjA rAjya karai / teha- nai kAsIzvarI paTarAMNI / teha- nai triNi kumari / triSNa-i yovana saMprApta hUI chaI / tiNi kAsI - narezvari vizva mAhilA gamA aneka rAja kumara joAvyA / paNi tIha-nI jAMmaliI vara kuNhai na milaI / ti vAra amhe isiuM vimAsiuM / IhaM trihuM kaMnyAnI jAMmalii eka vara rAjA vicitravIrya chai paNi bIju vara nathI / ti vAraM gAMgei kahiuM / te kaMnyAnAM nAMma siyAM ? cara kahaI chaI, sAMbhalu / vaDI nAMma aMbA, teha luhuDI-nuM nAma aMbikA, trIjI-nuM nAMma aMbAlikA / paNi devAM hI durlabha / valI gAMgeu kahai chai / eka vAra magAvIaI jai mAgI di tu liI / nahItari balAtkAri leI Avisu / cara valI kahaI chaI / sAMmI, mAgivuM tAgivuM rahiu / ata kAMI sayaMvarA-maMDapa maMDANuM chai / mahA-manohara suvarNamaya ratnamaya pITha / pittalAmaya ruSyamaya bhIti / thAMbhA kuMbhI sirAM pATa pIDha suvarNamai Upari ratna - kaMbala vastra tehanA ulloca / caMdroAnAM maMDANa / ti-vAra- pUThiiM maNimuktAphala- taNAM jhuNbikaa| aneki kiMkiNi-taNA jhnntkaar| koraNI - taNI vitipiti / citrAMmaNataNI vicitrAI / jala-yaMtra maMDANA cha / aneki maMconmaMca baMdhANA cha / rAya rANA maMDalIka prati kuMkuma patrikA mokalI chii| rAja kumara-nI koTi milI cha / paNi ji kAI ApaNapA hUi niraMtuM nathI / te satya nuM kAraNa bhaNI | kAI rAjA vicitravIrya beDIvAhA- nI beTI- nu beTu / eta na mAMna vicArIai chai / satyavatI - tu mUla saMbaMdha na jAMNai / - 127 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [102] gAMgeu kahai chai / pAdhaeM ApaNapA niuMtaraM nathI mokaliuM ? tu joe mAharA hAtha / tima karuM jima khAtA navi saraI / ti vAraM valI pailA kahaI chaI / svAmina, lagana-ADA pAMca dina chaI / ti vAta sAMbhalI anai gAMgei cara pahirAviyA / UThiu gaaNgeu| divyamai ratha eka saja kIdhu / chatrIsa DaMDAudha tehe bhariu pUriu / ApaNapaiM hAthi koDaMDa dhanuSa lIdhaiM / tolA yamala bhAlA bhAthA bhIDiyA / cAli kAsI-purI-bhaNI / pAMcamai dini prabhAta-samai gAMgeu rathi baiTu sayaMvarA-maMDapa-mAhi pahutu / rAja-kumara-nA lAkha koDi dekhivA lAgu / AbharaNi alaMkaraNi parivAri prvriyaa| aneki siMghAsaNa maMconmaMci baiThA nitya prekSaNIka karAvaI chaI / isi prastAvi kAsI-narezvara-rAjA maMDapa-mAhi Aviu chai rAMNI-sahita / triMNNai [3kha] kumari pratIhArI-sahita AvI chaI / te kumari-nA satya-nai teji karI rAjakumara-nAM teja AchAM kiyAM / triMNNi-i kumari trihuM-ne hAthe vara-mAlA / maMDapa mAlhatI mAlhatI pratIhArI muharaM thikI vara-taNAM vraNana karI vara dikhAlai chai / chatrIsa lAkha kanoja-desa-nu sAMmI kanoja-rAya-nu kumara karNa / gamai ? na gamai / valI AgheraDI cAlI pratIhArI / A sAta-lakSa karNATa-deza-taNu svAmI vipularAjA teha-nu kumara jaitamAla / gamai ? ata nA / valI AgheraDI cAlI pratIhArI / A nava-lakSa kUkaNa-deza-taNu svAmI balicaMDa rAjA teha-nu kumara balamitra / gamai ? ata nA ! valI A nava-sahasra navasArI-desa-taNu svAmI rAjA rUpasena teha-nu kumara sasivadana / gamai ? ata nA / valI pratI0 / A sATha-sahastra kekiMdhA, teha-nu svAmI ketu rAjA, teha-nu kumara sUryasena / gamai ? ata nA / valI pratI0 / A batrIsa-lAkha marahaTTha-nu svAmI mahIpAla rAjA, teha-nu kumara pradyotana / gamai ? ata nA / valI pratI0 / A mAlavA desa-nu svAmI dharavIra rAjA, teha-nu kumara pratApamalla / gamai ? ata nA / valo pratI0 / A nava- sahastra lADa desa-nu svAmI lIlAMgada rAjA, teha-nu kumara caMdrasena / gamai ? ata nA / valI pratI0 ! A nava-sahasra surASTra desa, jehanu svAmI AnaMdadeva rAjA, teha-nu kumara karNarAja / gamai ? ata nA / valI prtii0| A pAMcAladesa nu svAmI pAMcAla rAjA, teha-nu kumara vidyutprabha gabhai ? ata nA / valI prtii0| A kacchadesa-nu svAmI kapola (?) rAjA, teha-nu [kumara] suMdara / gamai ? ata nA / valI pratI0 / A nava-lAkha siMdhu desa-nu svAmI rAjA savera Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [103] nu kumara dadhipUrNa / gamai ? ata nA / valI pratI / A maru - desa nu svAMmI kRSNadeva rAjA - nu kumara mahInAtha | gamai ? ata nA / valI pratI / arbudAcaladesanu svAmI praharAja rAya-nu kumara rAjasyaMdhA / gamai ? ata nA / valI pratI0 / dasa sahasra medapATa-nu svAMmI sahasramalla- nu kumara kalAkarNa ! gamai ? aMta nA / valI pratI0 | savAlakha-nu svAMmI mallarAja teha-nu akhairAja kumara gamai ? ata nA / valI pratI / UMDaDavihAradesa -nu svAmI gaMgAdhara rAjA-nu kumara gaMgadatta 1 gamai ? ata nA / tihAM thikI triNai cAlI anai gAMgeDa- nai rathi AvI chaI / pratIhArI kahai chai, sAThi lakSa kurUkSetra desa, e teha - nu svAMmI gAMgeu bolIai, jAnhavI gaMgA-taNA udara--nu Upanu, syAMtana-rAya- taNu putra, sobhAga- suMdara, asama sAhasIka malla / sahasrakiraNa sUrya nai pratApi, sola-kalA- saMpUrNa jeha - nI kiraNAvalI / zUravIra parAkramI, syaMgha ne parikramI / mAtA-pitA-nu bhagata / gaMgAjala - samAna jehanA nirmala guNa / vAcA - avicala maryAdA -mayarahara / saraNAIciDAya - pAMjara | dAMni dalidrahara, jAcaka - jana - kalpatara / ekAMga vara vIra / vIrAdhivIra biridA caturdaza vidyA nidhAMna batrIsa - lakSaNaka / bahuttari-kalAkuzala / kUrcAla sarasvatI / gotra - govAla / bAla- brahmacArI / eha gAMgeu kumara / jai eha-nA pada kamala prAmIahaM tu manovAMchita vara-taNI prApti huI / pratIhArI - nA e bola kahatAM samI triSNai kanyA UpADI samakAla ApaNai rathi basArI / valI gAMgeu kahai char3a, bhaIo ! kahisi aNakahi chala karI giu / huM kahI kahAvI jAuM / jeha ne khave khAji hui, te Avijyu / jehanaI peTa dukhatuM hui, te Avijiu / isyA bola kahI gAMgei hAthi dhanuSa lIdhu / dhoMkAra nIMpajAviu / tivAraM ghaNA kumara palAyana karavA lAgA / nAsatA eki aDavaDI paDaI cha / hAtha-paga alagA huI chaI / jima kesarI syaMdha - nai nAdi gajeMdra gaDaDI paDai te pari sayaMvara maMDapa-mAhi huvA lAgI chai / cAliu gAMgeu hastinAgapura-bhaNI | tIha - mAhi je mahA zUravIra hatA te paraspariDaM kahivA lAgA / ApaNapaI jIvatAi A ekAkI mAtra triNii kanyA leI cAliu / valI kahI kahAvI - nai / ti vAra lAkha rAjakumAra U ( 4 ka ) ThiyA / ApaNe ApaNe parivAra - sahita gAMgeu - nA ratha-bhaNI AvIA / galaI valiyA ratha cau kera vaoNTiu / bAMNa- nI dhara dhoraNi calAvI / paNi gAMgeu lagai ekai na jAI / paNi tuha ... Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [104] gAMgeu - nai mani dayA - nu pariNAMma / ti vAra gAMgei bAMNa melhiuM / caupa java mAMgei paraThiuM bANa maNua bApaDA kahi kuNa mAtra melhiuM kSipra bAMNa gAMgevi kahi-nAM nAka gayAM kahi kAMna kAsIpati bolAviu rAu amha kUM kutrI nahI mokalI kAsIpati lAgu tu pAi e triNai kaMnyA tumhi varu cAlu huM sAthiI Avesu Apisu savi mayagala tokhAra gAMu - sAthi thiu rAu gayapuri pANi utsava - raMga vicitravIrya paraNAviu rAu amara loka chAMDai sura-ThANa viNa lAgA moDAviyA gAtra veNI-DaMDa gayA savi khevi nAsa bhaDa melhi savi mAMma kahi tUa karauM kisu hiva ThAu hava je tau sikhyA diuM kara joDI vIMnatI karAi jaM jaM jANu taM taM karu tihA AvI vIvAha karesu aratha garatha koThAra bhaMDAra lodhA apara save samudAu varatira vaDau mahotsava - raMga paNi te gAMgeDa - nu pasAu paMca viSaya suhabhara bhogavai ani kAMI teha ji ANaMda pAyaka parighu gaya tokhAra guru- deva-nI na jAMNai jugati dharama nIMma kAMI navi karai neha chuDi rAu durbalau deha manaha taNA manoratha savara viSaya - sukhi lAgu rAjiMda rAja-taNI kaya na karai sAra vIsArI mAya - taNI bhagati gAMgeu mana-mAhi na dharai diNi diNi ramaNi - sarisa ghaNa zravaNa aMkhi nAsA huI hINa taM jAMNI jaMpai gAMgeu viSaya - sukhi lAgu ekaMta dharma artha ziva-sukha - nuM ThAMma eka kAmi lAgu mana raMgi satyavatI dIdhU upadesa gAMgeu-ne lAgu pAi lI 130 vacana- kalA saghalI thaI kSINa sAMbhali bAMdhava sAcu bheu dekhi deha - nu Aviu aMta trihuM tanuM taI pheDiuM ThAMma jAisi marI nIMmisahi bhaggi lAjiu mani kAMI lavalesa cyArai bola patagariyA rAi 135 140 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [105] [dhRtarASTra-pAMDu-vidura-janma ] jAyau aMbAdevihi putra dIu nAma dhRtarASTra nirutta kAMI ika puvva-kaMma-vInAMNi janama-lagai jAyaMdha su jAMNi ji(?ja)Niu aMbikA valI suputra dhura-laga pAMDu-rogi saMjutta pAMDu nAma dIdhuM teha-naI pAMDu-roga dhura-laga jeha-naI aMbAlikA ji(?ja)Niu suta teNi jANItu rAMNe rAeNi vidura nAma dIdhuM sua tAsa vidyA-kalA-sarisa abhyAsa paMca paMca vauliyAM jai varasa gAMgeu baiThau trihuM sarisa kAI ika puvva-neha-i(?)hinAMNi vidyA kalA... bhaNAvai tAMNi sakala-kalA-nA huA sujAMNa poDhA thiyA prAkrama-parAMNa vicitravIrya vIsariu upadesa karai puNya navi kaya lavalesa 145 valI kAMma sevai atyaMta diNi diNi deha jhuDI gaI aMti khayana-roga lAgu jasa aMgi vivanu rAu vilAsi aNaMgi mRtyu-kAja kIdhAM gAMgei bolAviu dhRtarASTra guNei vaDu kumara tuM vaDu guNe u baisi pATi bolai gAMgeu dhRtarASTra bhaNi saMbhali tAu majha rAjya-nu nahIM e nyAu hu~ jAcaMdha kahiu dhRtarASTra pAMDu-kumara baisAru pATi pAMDu-kumara-rahaiM dIdhuM rAja jAMNe gAMgeu yuvarAja krami Rmi pAMDu huu vRdhivaMta tapai rAji jimi kamaliNi-kaMta 149 (dhRtarASTra-vivAha) (bolI) je vicitravIrya-nA kumAra dhRtarASTra, pAMDu anai vidura, tIhanA pANigrahaNaciMtA gAMgeu-nai mani apAra huI chai / ciMtA karu ma cItavu, avara ku ciMtai kaaNii| kSIra payohari jiNi Thaviu, bAlaka udari ThiyAi // gAMdhAra-desa, sabala rAjA, teha-nai zakuni beTu / gAMdhArI-pramukha ATha beTI, paNi AThai apacharA-samAMnA / ketaleI eke dihADe te sabala-rAjA divaMgata huu / zakuni rAji baiThu / paNi je ATha bahina chaI, tIha-nA vivAha-taNI ciMtA ghaNI / eka rAja-ciMtA / bIjI ATha bahina-nA vivAha-nI ciMtA / tiNi karI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [106} rAjA zakuni vyagra-citta dihADai dihADai dUbalu thAi / biMdunA'pyadhikA ciMtA cicA, thAi (?) bhavet tu me matiH / citA dahati nirjIvaM, ciMtA jIva-samanvitam // ekadA prastAvi rAjA zakuni nidrAM puDhai chai, sipunAMtara-mAhi siuM dekhivA lAgu chai / devi-eka dekhai, dIdIpyamAna deha, calata kuMDala AbharaNa (4kha), deva-dukkhita(?Sya) vastra / jisiu kAMI teja-nu puMja hui / rUpa saubhAgya lAvaMnya-nI dhaNIyAMNI jANai huMti ! (ti)Ni jaagviu| rAi page lAgI praNAma kIdhu / mAta, tamhe kuMNa / kahIu / huM tamhArI kulavati(? devatA) / tuM citAvanta jAMNI karI huM tujha rahaI kahivA AvI / e kumari-naI vara-taNI ciMtA ma karisi / IharaI eka-i-ji vara sirajiu chai / zakuni valI pUchai chai / mAta, kahu-na te kuMNa 1 devi kahai chai, sAMbhali / hastinAgapura pattana tihAM gAMgeu kumara syAMtana rAya-nu beTu jayavaMtu vartai, tailokya - namaskaraNIya, bAla-brahmacArI, zUravIra parAkramI / teha-nu laghu bhrAtA vicitravIrya rAjA divaMgata hUu / teha-nA triMNNi putra chaI, dhRtarASTra, pAMDu anai vidura / je dhRtarASTra chai, je janma-jAcaMdha chai, paNi bhAgyanu dhaNI chai / tAharI ATha-i bahinahaM raI vidhAtrAM teha-i-ji vara sirijiu chai / e vAta sAcIa-i-ji / paNi jAMNe teha-thikA tajha-raI sakhAIA ghaNA hasiI / etalI vAta kahI-nai devI jima vIja-nu jhAtkAra huI tima jAtIai thAkI / zakuni jAgira, jihAM devi AvI hatI tihAM pArijAtaka-nAM puSpa-nu prakara dekhai / ti vAraM sipunAMtara-nI vArtA sAcIa-i-ji jAMNI / rAi vimAsaNa kIdhIa-i-ji nahI / caturaMgI senA dravya-nI koDi, aneki samudAu, AThai kaMnyA gAMdhArI-pramukha pradhAna puruSa-rahaI rAjA calAvI anai hastinAga-pura-bhaNI cAliu / Agali thikA bhaTTamAtra mokaliyA chaI / tehe gAMgeu jaNAviu / te vAta jAMNI gAMgeu suharSita hUu / bhaTamAtra rahaiM ghaNuM dAMna dIrcha / moTai vistAri gAMgeu sAMmhu cAliu chai / rAjA gAMgeu Avatu dekhI zakuni revaMta-thiku Utariu gAMgeune page lAgu / vivAha-nI vAta jaNAvI / moTai mahocchavi dhRtarASTra ATha kumaritaNAM pANigrahaNa karAviu / zakuni ApaNi rAji puhutu / (pAMDu-vivAha) valI gAMgeu pAMDava-kumara-nA vivAha-nI ghaNI ciMtA karai / isii prastAvi kuNahiiM ekaM desaMtarI Agai gAMgeu yAdaveMdra-nI vAta jaNAviu chai / havaM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUMtI - nI vAta calAvIai chai / [107] ( caupaI ) mathurA - nayara vasai suvisAla jAMNe sahasakira (Na) avataMsa aNaha-- tatu (?) Agara bhara - pUra vistAri paNi bolI na sakesu jAMNe kira amarApura pavara nAma na jAMNuM savihuM taNAM aMdhaviSNu Thavi rAji loki rAji tapai jima sahasakiraNa pratApIka nai savi sucaritra sUravIra - paNa pAra na koI nAma - pahai adhikuM pariNAMma jeha - nA guNa jAMNaI savi deva jagi jAMNIai rAi - rAMNeNi jAI tisI na surasuMdarI eka jIbha te maI na kahAi kUMtI jAMNe rUpa-nidhAMna sakala kalA ApI uvajhAi rAjA ciMtAtura thiu timai vara jo Avai kuMtI - resi ati utsava huA pura--ThAi josI dIdhuM kuMtI nAMma poDhI thaI lesAlaM jAi joaNa- vesa puhuttI kimai cara pAThavIA desi videsi rAjA atihi maNihi lavalai kuMtI jogi na vara ko milai ( bolI ) rAi aMdhagaviSNi vaDDu beTu samudravijai teDiu char3a je mahA-guNe karI gaMbhIra, zUravIra, parAkramI / sAMbhali vatsa, kauMtI mahA-sarUpa kaMnyA / valI guNe karI viziSTa / eha-nA mana-gamatu abhISTa vara na milai / pracchanna-cittii majharaI ghaNA dina huA jo AvatA / ti vAra samudravijai kahiuM AMma tAta, e kauMtInuM rUpa paTTi likhAvIai / ko eka ApaNu cakora puruSa leInai (5ka) prithvI - maMDala-mAhi mokalIai / je anurUpa vara dIsai moTA kula-nu moTA vaMza - nu - gaMgA nai jamaNA bihu vicAli yadurAjA-nu moTu vaMsa teNi vaMsi avatarIu sUra kathA eka boli lavalesa zauri - nAMmi sorIpura nayara zaurirAya - nai beTA ghaNA zaurirAu puhutu para- loki mathurAM rAjA bhojagaviSNu aMdhagaviSNu tathA dasa putra dasa dasAra te bhaNIaI loi vaDA - kumara samudravijai nAMma dharaNa pUraNa lahuDu vasudeva bhojagaviSNu - ars ugraseNi aMdhagaviSNu-taNai dIkirI 150 155 160 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teha - naI dIjai / ti vAraM moTu eka paTTa karAviu / paNi mahA viziSTa valI kalAvaMta citrakara eka teDAviu / kauMtI-nA rUpa-nI citrAmi cItarivA-nI vAta jaNAvI / ti vAraM citraki kahiuM mahArAja, kauMtI - nA rUpa-nu lavakeza eka siuM kuNahi cItrAi chai, jai vRhaspati Avai tuhai ? paNi tuhai tamhAraDaM Adezi karI jisiuM jANisu tisiu paTTa nIpAisu / ' 'tu nIpAI' / [108] - (caupaI ) AMNyA hIMgaloa harIAla rasa kIjaitihAM eki rUpamai kauMtI bhaNai rUpi ahimAMNi likhiraM rUpa sarasai-AdhAri koraka - nAmi pAThaviu dUta aMtara- gati ApiyA avibheu pUrava paMtha phiriu nepAla marahaTha soraTha sahi naMmIADa kauMtI jogi nahI kai bhUpa kuNahi eka naimitti visesi gayapuri pATaNi gayu sujAMNa gAMu sahi pikkhIa pAMDu dIThau vidura anui dhRtarASTra jisiu pAMDu guNi rUpihi hoi nava- jovaNa nava-neha - guNeNi vAta jaNAviu tiNi gAMgeu gAMgeu tiNi baiTuM maMtra maI e dIDhuM rUpa majha gamai kumara na boliu kaMnyA gamI koraka pAMDi karI avali vAta koraka - sAthi je jaNa jAMNa paMca-varNa vAnAM suvisAla valI nIMpanA eki kanakamai sakala zarIra deha - paramANi jisI avara nAri na saMsAri vidyA kalA ji guNa-saMjutta cAliu koraka te paTa leu aMga baMga nai tilaMga DAhAla gUjara maru mAlava mevADa sUravIrapaNa guNi anurUpa koraka vahI gayau kurudesi rAjapATi kAM rAMNorAMNi anupama rUpa anai balavaMDa apara rAya - sua saI sAtATha tisiu avara navi dIsai koi koraka - nuM mana baiThu teNi paTTa dAkhi bhAkhiyA savi bheu pAMDu - kumara - rahaI kahi uvataMtra jai tAharu citta iNi ramai UThiu gAMgeu-paya namI meli vivAha ma karije cAtra kaMnyA joI kare pramANa 165 170 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 109 ] soi mokaliu sorIpura-bhaNI vAra ma lAisi kahIai ghaNI te beI sorIpuri gayA aMdhagaviSNu-rAu bheTIA dasa dasAra-sahi kahI su vAta pAMDu pratiiM kuMtI diu rAta kUtI rAu achai utsaMgi pAMDu vAna savi guNi mana-raMgi tu kuMtI samarai kiratAra majha iNi janami pAMDu bharatAra te bei mokaliyA avAsi bhojana-bhagati huI suvilAsi jAdava-rAi kahI mana-vAta ma karu eha vivAha-nI vAta e vara kUtI siu saMjoga janama-lagI eha-naI pAMDu-roga pAMDu nAma lAdhuM guNi teNi Agai vAta kahI majha keNi 175 sUta mokaliu pAchu rAi havaDAM achai vimAsaNa kAMi paNi toI kUtI-rahaiM miliu milI karI nai pAchau valiu kuMtI vara jAMNiu te sAra pAMDu Talata na karUM bharatAra dhAtrI vAta jaNAvI eha tiNi AzAsana dIdhI teha gAMgeu-nu cara giu tihAM hastinAgapura pATaNa jihAM vegihi miliu jaI gAMgeu tihAM-taNu sahU kahiu bheu 178 (bolI) cara kahai chai-sAMbhalI, pailA moTA rAjAdhirAja / paNi tuhai ApaNu vasa . vakhAMNiu / kula vakhAMNiuM / valI tehe kahiuM - jIha-nai pUrvija zrIzAMtinAtha prabhu, zrIkuMthunAtha, zrIaranAtha cakravarti dharma-cakrivarti huA huI, te ghara, te vara kiNi mAgiuM, kiNi lAdhuM ? paNi tAMhi vaDAM vimAsaNa chai / valI sarUpa kahAvIai cha / (caupaI) navi kiMtrarI na kai ciMtarI ehI nahI amara-suMdarI isI nAri avara na suNi bhUpa kuMtI-taNuM anupama rUpa (pakha) kahai pAMDu teha-nuM mana kisiuMjai jAMNai tu kahi chai jisiuM be kara joDI te cara bhaNai kuMtI kalatra husii tamha-taNai 180 kharIa vAta e savi jANau majha-Agali bhAgu tiNi bheu sAMbhali mAharI vAcA sAra pAMDu Talata na karu bharatAra iNi vAtaM mani harakhiu bhUpa jANiuM kUtI-taNauM sarUpa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [110] pAMDu-kumari navi lAI vAra dIdhu tAsa lakSa dInAra paNi toI mani ati asamAdhi jANe aMgi vilAgI Adhi kiNi diNi kuMtI paraNisu kahai tanu palaMgi nizi-bhari navi rahai bhojani rasi manu mAMnai nahI vAvi sarovari na ramai rahI surabhi sugaMdhi na manu vIsamai nadI-taDA-taDi jaI navi ramai (pAMDu vaDe vidyAdharanI mukti) eka divasa pallAMNi pavaMga bAhiri vaNi jAvA mana-raMga vegi vegi giu vani udyAMni turiya baMdhi pamariu ArAMmi 185 dIThu khAyara-thuDi eka purakha karaDa pukAri dehi ghaNa dukkha jaDiu nivaDa khIle lohamai dIThu khAMDu kumari tiNi samai te dekhI dukha thiuM bhUpAla divasa-mAhi puhacai(i)ha kAla janamiyA kAMI jiNiNi te purakha je na sakai bhaMjI para-dukkha samariu saMtinAha siri kuMthu samariu gAMgeu guNavaMta mAharA mana-nuM ciMtiu hujiu eha purakha-nuM dukha bhAjiu eka-manu giu tasa Asanu khIlu tAMNiu te lohamu sAhasa-bali soi nIkali jAipaDiu purukha mahi-maMDali ThAi ceta-veta navi kAMI tAsa adhiku levA lAga sAsa jAMNiuM marisii diuM navakAra vAruM ceta kimai jai lagAra 190 vAlA-keru kari vIMjaNu . tINi vAu kIdhu tasa ghaNu vali navakAra-maMtra-saMketa visA sola siri vAliGa cita mudrA pAMNi dikhADI teNi kara UtArI lai rAeNi tasa abhikheki nIri chAMTei gaia pIDa vegihi UThei pAMDu-kumara-ne lAgu pAi vinaya-vacana bolai tiNi ThAi kahi bAMdhava kuNa diuM apamAna taI majha dI, jIvI-dAMna upagAraha kIjai upagAra e navi kAMi vaDu vicAra paNi tAM tuM mani achai saciMta kahi majha-Agali bhAMgeM bhaMti majha vaitADhya vAsa-nu ThAma vizAlAkSa suNi mAhIM nAma vesAsI vidyAdhari lIu ihaM AMNI apAi pADIu 195 puvva-sanehi nisuNi balavaMta iNi vani Aviu bhamata bhamaMta Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 [1111 kihAM vaitADha (kihAM) e rAMna majha taI dIdhuM jIvI-dAMna viralA jANaMti guNA, viralA virayaMti laliya-kavvAiM / viralA para-kajja-karA, para-dukkhe dukkhiyA viralA // hiva ApaNapA bihuM saneha jehu mora anai vali meha eha neha rAkhe hue bhaMga avicala prIti anai mana-raMga tuM to rAu vasuha-vikhyAta majha Agali kahi mana-nI vAta jai bhAMjI na sakuM saMtApa tu majha kRtaghana-keru pApa dadAti pratigRhNAti, guhyamAkhyAti bhASate / bhuMjayate bhuMkte caiva, SaDvidhaM prIti-lakSaNam // (dohA) pAMDu bhaNai bAMdhava nisuNi kahIsu kUtI-vatta majha yAdava-vaMza jA na dii tiNi huM achu sacita taM suNi vidyAdhara bhaNai eha ji mudrA leha manaha manoratha parisii mani mANisi saMdeha iNi vidyA chai thaMbhaNI vamIkaraNa iNi hoi kaja-siddhi adRzIkaraNa atulAa bala iNi joi iNi kari thikI sahU namai rAula rA rAjiMda jai lavalesa sukIa hui saMbhali pAMDu nariMda ApuM agAsa-gAminI vidyA huM tamha-resi iNi mudrAM adhikI phurai hIDe desi videsi 205 vidyAdhara mukalAvi giu vali ApaNai suvAsi mudrA pihirI rAi kari joI vAta vimAsi (pAMDunuM zaurIpura-gamana) (caupaI) vidyA-bali UpaDiu agAsi giu sorIpura-taNai nivAsi ramali-resi tihAM kUtI (ka) achai gayu pAMDu tiNi vanakhaMDi pachai isai sUra Athamiu su jAMNi nava-pallava levA ahinAMNi dhAtrI gaI mAhi vana khaMDa adRza na dekhai kuMtI pAMDu Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [112] kUtI dhuri jAMNAvI vAta majha vara pAMDu naresara saraNi nahIMtara kaya saMjaya kaya maraNa AMma-tAta navi desii (tihAM) mAharu mana-ciMtita vara jihAM dhAtrI kahai sa buddhi karesu pAMDu naresara vara taI desu 210 savi vAta suNai chai pAMDu dhAtrI gaI mAhi vana-khaMDa nava pallava levA vana-khaMDa kuMtI rahI kayala-gRhi maMDi kuMtI valI vimAsI vAta kihAM gahilI nai kihAM somanAtha kihAM sorIpura kihAM kurunAha tAta mAMDa kima hui vivAha DAbha-taNu tiNi kIdhu dora lAMbu jADu atihi aghora caDi asoki gali ghAlI pAsa paramesara pUre majha Asa samariu mahA-maMtra navakAra hujiu pAMDu majha bhavi bharatAra caDi asoka-taru-kerI DAli baMdhi dora kuMtI tiNi kAli galai pAsa ghAli saja thaI nIcuM melhiu kSaNi navi mUMI pAMDu-rAi khaggihi siuM dora maMtra japiu navakAra aghora 215 kuMtI paDI dharaNi thaI aceta le utsaMgihi vAliGa ceta jAMNai apara puruSa-nai phurisi hava jIvInai kisiuM karesu ghaDIa eka-doi caDIu caMda kuMtI pikkhavi pAMDu nariMda nAmAMkita kaMkaNa bihuM hAthi harikhI hIai suakSara vAci pAMDu bhaNai ma giNisi mani bhrati huM te pAMDu nariMdu kahaMti ima karatAM dhAtrI tasa mAi AvI tiNi kadalI-gRhi ThAi doThu pAMDu olakhiu ti vAra tAM kuMtI tUThu kiratAra vegi vegi gAMdharva-vivAha kIdhu kuMtI pAMDu-sanAha rahiyAM beu kadalI-gRha-mAhi raMgi ramaMtAM rayaNi vihAi lAdhuM kaMta-taNuM ati mAMna kuMtA-devi haI sAdhAna / 220 rayaNi galaMtI cAliu rAu tihAM gayu jihAM gayapura-ThAu dhAtrI anaiM sa kUtA-devi saMpuhutI ghari kusale khemi kuMtI-udari vAdhai saMtAMna tapai kAMti tasa kaMcana-vana manaha-taNA DohalA visAla dAMna-taNI mati abalA bAla (cAlu)