Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIparamAtmane namaH / mokSazAstram / prakAzaka zrIjaina grantha-ratnAkara kAryAlaya, bambaI / mUlya do Ane /
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ efnahahhahahahahahhahahahhahan zrIparamAtmane nmH| zrImadumAsvAmiviracita mokSazAstra athavA tttvaarthsuutr| Grrrrrrrrrrrrrrningsmannarra prakAzaka zrIjaina-grantha-ratnAkara kAryAlaya, bmbii| bhAdra 1979 vikrm| aSTamAvRtti] [mUlya do Ane / essmanismssymsimsim
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudraka, anaMta bALakRSNa ghagave, 'zrIsarasvatI' mudraNAlaya, 514, giragAMva-bambaI ! prakAzaka, nAthUrAma premI, jaina-pranya-ratnAkara kAryAlaya, hIrAbAga, po. giragAMva, bambaI /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIparamAtmane nmH| AcAryazrImadumAsvAtiviracitaM mokSazAstram aparanAma tttvaarthsuutrm| mokSamArgasya netAraM bhettAraM karmabhUbhRtAm / jJAtAraM vizvatattvAnAM vaMde tadguNalabdhaye // 1 // samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH // 1 // tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam // 2 // tanisargAdadhigamAdA // 3 // jIvAjIvAsravabandhasaMvarani rjraamokssaastttvm||4|| nAmasthApanAdravyabhAvatastannyAsaH // 5 // pramANanayairadhigamaH // 6 // nirdezasvAmitvasAdhanAdhikaraNAsthatividhAnataH // 7 // satsaMkhyAkSetrasparzanakAlAntarabhAvAlpabahuvaizca // 8 // matizrutAvadhimanaHparyayakevalAni jJAnam // 9 // tatpramANe // 10 // Adye parokSam // 11 // pratyakSamanyat // 12 // matiHsmRtiH saMjJA cintA'bhinibodha ityanAntaram // 13 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / tadindriyAnindriyanimittam // 14 // avagrahehAvAyadhAraNAH // 15 // bahubahuvidhakSiprA'niHsRtA'nuktadhruvANAM setarANAm // 16 // arthasya // 17 // vyaJjanasyAvagrahaH // 18 // na cakSuranindriyAbhyAm // 19 // zrutaM matipUrvaM yanekadvAdazabhedam ||20|| bhavapratyayo'vadhirdevanArakANAm // 21 // kSayopazamanimittaH SaDvikalpaH zeSANAm // 22 // Rju vipulamatI manaHparyyayaH // 23 // vizuddhayaprati pAtAbhyA tadvizeSaH // 24 // vizuddhikSetrasvAmiviSayebhyo'vadhimanaHparyyayayoH // 25 // matizrutayornibandho dravyeSvasarvaparyAyeSu // 26 // rUpaSvavadheH // 27 // tadanantabhAge manaHparyayasya // 28 // sarvadravyaparyAyeSu kevalasya // 29 // ekAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcaturbhyaH // 30 // matizrutAvadhayo viparyayazca // 31 // sadasatoravizeSAdyadRcchopalabdherunmattavat // 32 // naigamasaMgrahavyavahArarjusUtrazabdasamabhirUDhaivaMbhUtA nayAH ||33|| iti tattvArthAdhigame mokSazAstre prathamo'dhyAyaH // 1 //
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtram / aupazamikakSAyikau bhAvau mizrazca jIvasya svatattvamaudayikapAriNAmikau ca // 1 // dinavATAdazaikaviMzatitribhedA yathAkramam // 2 // samyaktvacAritre // 3 // jJAnadarzanadAnalAbhabhogopabhogavIryANi ca // 4 // jJAnAjJAnadarzanalabdhayazcatustri tripaJcabhedAH samyaktvacAritrasaMyamAsaMyamAzca // 5 // gtikssaaylinggmithyaadrshnaa'jnyaanaa'sNytaasiddhleshyaashctushctustryekaikaikaikssddbhedaaH||6||jiik bhavyA'bhavyatvAni ca // 7 // upayogo lakSaNam // 8 // sa dividho'ssttcturbhedH||9|| saMsAriNo muktAzca // 10 // samanaskAmanaskAH // 11 // saMsAriNastrasasthAvarAH // 12 // pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH sthAvarAH // 13 // dIndriyAdayastrasAH // 14||pnycendriyaanni // 15 // dvividhAni // 16 // nirvRttyupakaraNe dravyendriyam // 17 // labdhyupayogI bhAvendriyam // 18 // sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrA nni|| 19 // sprshrsgndhvrnnshbdaastdrthaaH||20|| zrutamanindriyasya // 21 // vanaspatyantAnAmekara
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / // 22 // kRmipipIlikA bhramaramanuSyAdInAmekaikavRddhAni // 23 // saMjJinaH samanaskAH // 24 // vigrahagatau karmayogaH // 25 // anuzreNi gatiH // || 26 || avigrahA jIvasya // 27 // vigrahavatI ca saMsAriNaH prAkcaturbhyaH // 28 // ekasamayA'vigrahA // 29 // ekaM dvau trInvA'nAhArakaH // 30 // sammUrcchanagarbhopapAdA janma // 31 // sacittazIta - saMvRtAH setarA mizrAcaikazastadyonayaH // 32 // jarAyujANDajapotAnAM garbhaH // 33 // devanArakA gAmupapAdaH // 34 // zeSANAM sammUrcchanam ||35|| audArikavaikriyikAhArakataijasakArmaNAni zarIrANi // 36 // paraM paraM sUkSmam // 37 // pradezato'saMkhyeyaguNaM prAkU taijasAt // 38 // anantaguNe pare // 39 // apratIghAte // 40 // anAdisambandhe c||41|| sarvasya // 42 // tadAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcaturbhyaH ||43|| nirupabhogamantyam ||44|| garbhasammRrcchanajamAdyam // 45 // aupapAdikaM vaikriyikam // 46 // labdhipratyayaM ca // 47 // taijasamapi
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtram / // 48 // zubhaM vizuddhamavyAghAti cAhArakaM pramatasaMyatasyaiva // 49 // nArakasammUrcchino napuMsakAni // 50 // na devAH // 51 // zeSAstrivedAH // 52 // aupapAdikacaramottamadehA'saMkhyeya varSAyuSo'napavartyAyuSaH // 53 // iti tavArthAdhigame mokSazAstre dvitIyo'dhyAyaH // 2 // ratnazarkarAbAlukApaGkadhUmatamomahAtamaH prabhA bhUmayo ghanAmbuvatAkAzapratiSThAH sptaa'gho'dhH||1|| tAsu triMzatpaJcaviMzatipaJcadazadazatripaJconaikanarakazatasahasrANi paJca caiva yathAkramam // 2 // nArakA nityA'zubhataralezyApariNAmadehavedanAvikriyAH // // 3 // parasparodIritaduHkhAH // 4 // saMkliSTA'surodIritaduHkhAzca prAkcaturthyAH // 5 // teSvekatrisaptadazasaptadazadvAviMzatitrayastriMzatsAgaropamA sattvAnAM parA sthitiH // 6 // jambUdvIpalavaNodAdayaH zubhanAmAno dvIpasamudrAH // 7 // dvirddhirviSkambhAH pUrvapUrvaparikSepaNo valayAkRtayaH // 8 // tanmadhye merunAbhirvRtto yojanazatasahasraviSkambho
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / jambuddhIpaH // 9 // bharatahaimavataharivideharamyakahairaNyavatairAvatavarSAH kSetrANi // 10 // tadvibhAjinaH pUrvAparAyatA himavanmahAhimavaniSadhanIlarukmizikhariNo vrssdhrprvtaaH|| 11 // hemArjunatapanIyavaiDUryarajatahemamayAH // 12 // maNivicitrapArthA upari mRle ca tulyavistArAH // 13 // padmamahApadmatigicchakesarimahApuNDarIkapuNDarIkA hRdAsteSAmupari // 14 // prathamo yojanasahasrAyAmastadaIviSkambho hRdH||15|| dazayojanAvagAhaH // 16||tnmdhye yojanaM puSkaram // 17||tddhigunndvigunnaa idAH puSkarANi ca // 18 // tanivAsinyo devyaH zrIhIdhRtikIrtibuddhilakSmyaH palyopamAsthitayaH ssaamaanikprisstkaaH||19||gnggaasindhurohidrohitaasyaahririkaantaasiitaasiitodaanaariinrkaantaasuvrnnruupykuulaarktaarktodaaH saritastanmadhyagAH // 20 ||dvyordyoH pUrvAH pUrvagAH // 21 // zeSAstvaparagAH // 22 // caturdazanadIsahasraparivRtA gaGgAsindhvAdayo nadyaH // 23 // bharataH
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtram / SaDviMzatipaJcayojanazatavistAraH SaTcaikonaviMzatibhAgA yojanasya // 24 // tadviguNadiguNavistArA varSadharavarSA videhaantaaH||25|| uttarA dakSiNatulyAH // 26 // bharatairAvatayorvRddhihAsau SaTsamayAbhyAmutsarpiNyavasarpiNIbhyAm // 27 // tAbhyAmaparA bhuumyo'vsthitaaH|| 28 // ekadvitripalyopamasthitayo haimavatakahArivarSakadaivakuravakAH // 29 // tathottarAH // 30 // videheSu saGkhyeyakAlAH // 31 // bharatasya viSkambho jambUdvIpasya nvtishtbhaagH|| 32 // di'takIkhaNDe // 33 // puSkarAH ca // // 34 // prAmAnuSottarAnmanuSyAH // 35 // AryA mlecchAzca // 36 // bharatairAvatavidehAH karmabhUmayo'nyatra devakurUttarakurubhyaH // 37 // nRsthitI parAvare tripalyopamAntarmuhUrte / jhAta tattvArthAdhigame mokSazAstre tRtIyo'dhyAyaH // 3 // devaashcturnnikaayaaH|| 1 ||aaditnissu piitaantleshyaaH||2|| dazASTapaJcadvAdazavikalpAH kalpo // 38 // tiyegyonijAnAM ca // 39 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / papannaparyantAH // 3 // indrasAmA nikAyastriMzapAriSadAtmarakSalokapAlAnIkaprakIrNakAbhiyogyAkalviSikAcaikazaH // 4 // trAyastriMzalokapAlavarjyA vyantarajyotiSkAH // 5 // pUrvayondrAH // 6 // kAyapravIcArA A aizAnAt // 7 // zeSAH sparzarUpazabdamanaHpravacArAH // 8 // pare'pravIcArAH // 9 // bhavanavAsino'suranAgavidyutsuparNAgnivAtastanitodadhidvIpadikkumArAH ||10|| vyantarAH kinnarakimpuruSamahoragagandharvayakSarAkSasabhUtapizAcAH // 11 // jyotiSkAH sUryyAcandramasau grahanakSatraprakIkatArakA // 12 // merupradakSiNA nityagatayo nRloke // 13 // tatkRtaH kaalvibhaagH||14|| bahiravasthitAH // 15 // vaimAnikAH // 16 // kalpopapannAH kalpAtItAzca // 17 // uparyupari // 18 // saudhammaizAnasAnatkumAramAhendrabrahmabrahmottaralAntavakApiSTazukramahAzukrazatArasahasrAreSvAna taprANatayorAraNAcyutayornavasu graiveyakeSu vijayavaijayantajayantAparAjiteSu sarvArthasiddhau ca // 19 // sthi V
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtram / tiprabhAvasukhadyutilezyAvizuddhIndriyAvadhiviSaya-- to'dhikaaH|| 20||gtishriirprigrhaabhimaanto hInAH // 21 // pItapadmazuklalezyA ditrizeSeSu // 22 // prAgveyakebhyaH kalpAH // 23 // brahmalokAlayA laukAntikAH // 24 // sArasvatAdityabayaruNagardatoyatuSitAvyAbAdhAriSTAzca // 25 // vijayAdiSu vicaramAH // 26 // aupapAdikamanuSyebhyaH zeSAstiryagyonayaH // 27 // sthitirasuranAgasuvarNadIpazeSANAM sAgaropamatripalyopamAIhInamitA // 28 // saudharmezAnayoH sAgaropameDadhike // 29 // sAnatkumAramAhendrayoH sapta // 30 // trisaptanavaikAdazatrayodazapaJcadazabhiradhikAni tu // 31 // AraNAcyutAdUrvamekaikena navasu aveyakeSu vijayAdiSu sarvArthasiddhau ca // 32 // arApalyopamamadhikam // 33 // parataH parataH pUrvapUrvAnantarAH // 34 // nArakANAM ca dvitIyAdiSu // 35 // dazavarzasahasrANi prathamAyAm // 36 // bhavaneSu ca // 37 // vyantarANA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / ca // 38 // parApalyopamamadhikam // 39 // jyoti - SkANAM ca // 40 tadaSTabhAgo'parA // 41 // laukAntikAnAmaSTau sAgaropamANi sarveSAm // 42 // iti tattvArthAdhiyogame mokSazAstre caturtho'dhyAyaH // 4 // ajIvakAyA dharmAdharmAkAzapudgalAH // 1 // dravyANi // 2 // jIvAzca // 3 // nityAvasthitAnyarUpANi // 4 // rUpiNaH pudgalAH / / 5 / / A AkAzAdekadravyANi // 6 // niSkriyANi ca // 7 // asaGkhayeyAH pradezA dharmAdharmaikajIvAnAm // 8 // aakaashsyaanntaaH|| 9 // saGkhyeyAsaGgha ceyAzca pugalAnAm // 10 // nANoH // 11 // lokAkAze'vagAhaH // 12 // dharmmAdharmmayoH kRtsne // 13 // ekapradezAdiSu bhAjyaH pudgalAnAm // 14 // asaGkhayeyabhAgAdiSu jIvAnAm // 15 // pradezasaMhAravisarpAbhyAM pradIpavat // 16 // gatisthityupagrahau dhammAdharmma - yorupakAraH || 17 || AkAzasyAvagAhaH || 18 // zarIravAGmanaH prANApAnAH pudgalAnAm // 19 // sukhaduHkhajIvitamaraNopagrahAzca // 20 // parasparopagraho jIvAnAm // 21 // varttanApariNAmakriyAH para
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tccaarysuutrm| vAparatve ca kAlasya // 22 // sparzarasagandhavarNavantaH pudglaaH||23||shbdbndhsaukssmysthaulysNsthaanbhedtmshchaayaa''tpodyotvntshc // 24 // aNavaH skandhAzca // 25 // bhedasaGghAtebhya utpadyante // 26 // bhedAdaNuH // 27 // bhedasaMghAtAbhyAM cAkSuSaH // 28 // sadravyalakSaNam // 29 // utpAdavyayadhauvyayuktaM sat // 30 // taddhAvAvyayaM nityam // 3 // arpitAnarpitasiddheH // 32 // snigdharUkSatvAdandhaH // 33 // na jaghanyaguNAnAm // 34 // guNasAmye sadRzAnAm // 35 // yadhikAdiguNAnAM tu // 36 // bandhe'dhiko pariNAmikau // 37 // guNaparyayavadvyam // 30 // kAlazca // 39 // so'nntsmyH||40|| dravyAzrayA nirguNA gunnaaH||41|| tadbhAvaH pariNAmaH // 42 // iti tattvArthAdhigame mokSazAstre paJcamo'dhyAyaH // 5 // kAyavAGmanaHkarma yogH|| 1 // sa AstravaH // 2 // zubhaH puNyasyAzubhaH pApasya ||3||skpaayaakssaayyoH sAmparAyikaryApathayoH // 4 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / indriyakaSAyAvratakriyAH paJcacatuHpaJcapaJcaviMzatisaMkhyAH pUrvasya bhedAH // 5 // tiivrmndjnyaataajnyaatbhaavaadhikrnnviiryvishessebhystdvishessH||6||adhikrnnN jIvAjIvAH // 7 // AdyaM sNrmbhsmaarmbhaarmbhyogkRtkaaritaanumtkssaayvishessaistristristrishctushcaikshH||8||nirvrtnaanikssepsNyognisrgaadvicturditribhedaaH param // 9 // tatpradoSanihnavamAtsaryAntarAyAsAdanopaghAtA jJAnadarzanAvaraNayoH // 10 // duHkhazokatApAkrandanavadhaparidevanAnyAtmaparobhayasthAnAnyasaddhedyasya // 11 // bhUtavRttyanukampAdAnasarAgasaMyamAdiyogaH kSAntiH zaucamiti sadbhedyasya // 12 // kevalizrutasaGghadharmadevAvarNavAdo darzanamohasya // 13 // kaSAyodayAttIvrapariNAmazcAritramohasya // 14 // bahvArambhaparigrahatvaM nArakasyAyuSaH // 15 // mAyA tairyagyonasya // 16 ||alpaarmbhaaprigrhtvN mAnuSasya // 17 // svabhAvamArdavaM ca // 18 // niHzIlavatatvaM ca sarveSAm // 19 // sarAgasaMyamasaMyamAsaMyamA'kAmAnirjarAbAlatapAMsi dai.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArthasUtram / vasya // 20 // samyaktvaM ca // 21 // yogavakratA visaMvAdanaM cAzubhasya nAmnaH // 22 // tadviparItaM zubhasya || 23 || darzanavizuddhirvinayasampannatA zIlavrateSvanatIcAro'bhIkSNajJAnopayogasaMvegau za 13 titastyAgatapasI sAdhusamAdhirvaiyAvRttyakaraNamarhadAcAryabahuzrutapravacana bhaktirAvazyakAparihANirmA - rgaprabhAvanA pravacanavatsalatvamiti tIrthakaratvasya // 24 // parAtmanindAprazaMse sadasadguNAcchAdanodbhAvane ca nIcairgotrasya // 25 // tadviparyyayo nIcairvRttyanutsekau cottarasya // 26 // vighnakaraNamantarAyasya // / 27 // iti tattvArthAdhigame mokSazAstre SaSTho'dhyAyaH / / 6 / / hiMsAnRtasteyAbrahmaparigrahebhyo viratirvratam // 1 // dezasarvato'NumahatI // 2 // tasthairyArtha bhAvanAH paJca paJca // 3 // vAGmanoguptIryadAnanikSepaNasamityAlokitapAnabhojanAni paJca // 4 // krodha lobhabhIrutvahAsyapratyAkhyAnAnyanuvIcibhASaNaM ca paJca // 5 // zUnyAgAravimocitAvAsaparoparodhAkaraNa bhaikSya zu
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / sidhAjavisaMvAdAH pnyc||6||striiraagkthaashrvnntnmnohraanggniriikssnnpuurvrtaanusmrnnvRssyessttrssvshriirsNskaartyaagaaH paJca // 7 // manojJAmanojJendriyaviSayarAgadveSavarjanAni paJca // 8 // hiMsAdivihAmutrApAyAvadyadarzanam ||9||duHkhmev vA // 10 // maitrIpramodakAruNyamAdhyasthyAni ca satvaguNAdhikaklizyamAnAvinayeSu // 11 // jagatkAyasvabhAvau vA saMvegavairAgyArtham // 12 // pramattayogAtprANavyaparopaNaM hiMsA // 13 // asadabhidhAnamanRtam // 14 // adattAdAnaM steyam // 15 // maithunamabrahma // 16 // mUrchA parigrahaH // 17 // niHzalyo vratI // 18 ||agaaryngaarshc // 19 // aNuvrato'gArI // 20 // digdezAnarthadaNDaviratisAmAyikapoSadhopavAsopabhogaparibhogaparimANAtithisaMvibhAgavatasampannazca // 21 // mAraNAntikI sallekhanAM joSitA ||22||shNkaakaaNkssaavicikitsaa'nydRssttiprshNsaasNstvaaH samyagdRSTeratIcArAH // 23 // vratazIleSu paJca paJca yathAkramam // 24 // bandhavadhacchedAtibhArAro
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvAryasUtram / 15 paNAnapAnanirodhAH // 25 // mithyopadezarahobhyAkhyAnakUTalekhakriyAnyAsApahArasAkAramantrabhedAH ||26||stenpryogtdaahtaadaanviruddhraajyaatikrmhiinaadhikmaanonmaanprtiruupkvyvhaaraaH||27|| prvivaahkrnnetvrikaaprigRhiitaa'prigRhiitaagmnaannggkriiddaakaamtaavaabhiniveshaaH||28|| kSetravAstuhiraNyasuvarNadhanadhAnyadAsIdAsakupyapramANA'tikramAH // 29 // uurdhvaadhstirygvytikrmkssetrvRddhismRtyntraadhaanaani||30||aanynpressypryogshbdruupaanupaatpdlkssepaaH||31||kndrpkautkucymaukhryaasmiikssyaadhikrnnopbhogpribhogaanrthkyaani // 32 // yogaduSpaNidhAnAnAdarasmRtyanupasthAnAni ||33||aprtyvekssitaa pramArjitotsargAdAnasaMstaropakramaNAnAdarasmRtyanupasthAnAni // 34 // scittsmbndhsmmishraabhissvdusspkkaahaaraaH||35|| sacittanikSepApidhAnaparavyapadezamAtsaryakAlAtikramAH ||36||jiivitmrnnaashNsaamitraanuraagsukhaanubndhnidaanaani||37||anugrhaarth svasyAtisargo dAnam
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / // 38 // vidhidrvydaatRpaatrvishessaattdvishessH||39|| .. iti tattvArthAdhigame mokSazAstre saptamo'dhyAyaH // 7 // mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogA bandhahetavaH // 1 // sakaSAyatvAnjIvaH karmaNoyogyAnpudgalAnAdattesa bndhH||shaaprkRtisthitynubhaagprdeshaastdvidhyH||3|| Adyo jnyaandrshnaavrnnvedniiymohniiyaayurnaamgotraantraayaaH||4||pnycnvdyssttaaviNshticturdictvaariNshddhipnycbhedaa yathAkramam ||5||mtishrutaavdhimnHpryykevlaanaam // 6 // cakSuracakSuravadhikevalAnAM nidrAnidrAnidrApracalApracalApracalAstyAnagRddhayazca // 7 // sdsddhedy||8|| darzanacAritramohanIyAkaSAyakaSAyavedanIyAkhyAstridinavaSoDazabhedAH samyaktvamithyAtvatadubhayAnyakaSAyakapAyau hAsyaratyaratizokabhayajugupsAstrIpunnapuMsakavedA anantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnasaMjvalanavikalpAzcaikazaH krodhmaanmaayaalobhaaH||9|| nArakatairyagyonamAnuSadaivAni ||10||gtijaatishriiraanggopaanggnirmaannbndhnsngghaatsNsthaansNhnn
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtram / 17, sparzarasagandhavarNAnupUrvyAgurulaghUpaghAtaparaghAtAtapodyotocchvAsavihAyogatayaH pratyekazarIratrasasubhagasusvarazubhasUkSmaparyAptisthirAdeyayaza kIrtisatarANi tIrthakaratvaM ca // 11 // uccairnIcaizca // 12 dAnalAbhabhogopabhogavIryANAm // 13 // AditastisRNAmantarAyasya ca triMzatsAgaropamakoTikoTyaH parA sthitiH // 14 // saptatirmohanIsya // 15 // viNshtirnaamgotryoH|| 16 // trystriNshtsaagropmaannyaayussH||17 // aparA dvAdazamuhUrtA vedanIyasya 18 // nAmagotrayoraSTau // 19 // shessaannaamntrmuhuurtaaH|| 20 // vipAkonu'bhavaH // 21 // sa yathAnAma // 22 // tatazca nirjarA // 23 // nAmapratyayAH sarvato yogavizeSAtsUkSmaikakSetrAvagAhasthitAH sarvAtmapradezeSvanantAnantapradezAH // 24 // sadedyazubhAyurnAmagotrANi puNyam // 25 // ato'nyatpApam / / 26 // iti tattvAdhigame mokSazAstre'STamodhyAyaH // 8 // AsravanirodhaH saMvaraH // 1 // sa guptisamiti
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / dharmAnuprekSAparIpahajayacAritraiH // 2 // tapasA nijarA ca ||3||smygyognigrho guptiH // 4 // IryAbhASaNAdAnanikSepotsargAH samitayaH // 5 // uttamakSamAmArdavArjavazaucasatyasaMyamatapastyAgA'kiJcanyabrahmacaryANi dhrmH||6|| anityAzaraNasaMsAraikatvAnyatvAzucyAsravasaMvaranirjarAlokabodhidurlabhadharmasvAkhyAtattvAnucintanamanuprekSAH // 7 // mArgAcyavananirjarArtha parisoDhavyAH priisshaaH||8|| kSutpipAsAzItoSNadazamazakanAranyAratistrIca-niSadyAzayyAkrozavadhayAJcAlAbharogatRNasparzamalasatkArapuraskAraprajJA'jJAnAdarzanAni // 9 // sUkSmasAmparAyachadmasthavItarAgayozcaturdaza // 10 // ekAdazajine ||11||vaadrsaampraaye sarve // 12 // jJAnAvaraNe prajJAjJAne // 13 // drshnmohaantraayyordrshnaalaabhau||14||caaritrmohe nAgnyAratistrIniSadyAkrozayAJcAsatkArapuraskArAH // 15 // vedanIye zeSAH // 16 // ekAdayo bhAjyA yugpdeksminnekonviNshtiH||17|| sAmAyikacchedopasthApanApa
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtram / rihAravizuddhisUkSmasAmparAyayathAkhyAtamiti cAritram ||18||anshnaavmaudryvRttiprisngkhyaanrsprityaagviviktshyyaasnkaaykkeshaa bAhyaM tpH||19||praayshcittvinyvaiyaavRttysvaadhyaayvyutsgNdhyaanaanyttrm||20||nvctrdshpnycddhibhedaa yathAkramaM prAgdhyAnAt // 21 // AlocanapratikramaNatadubhayavivekavyutsargatapazchedaparihAropasthApanAH // // 22 // jnyaandrshncaaritropcaaraaH||23||aacaaryopaadhyaaytpsvishaikssyglaangnnkulsNghsaadhumnojnyaanaam // 24 // vAcanApRcchanAnuprekSAmnAyadharmopadezAH // 25 // baahyaabhyntropdhyoH||26|| uttamasaM. hananasyaikAgracintAnirodho dhyAnamAntarmuhUrtAt // 27 // Ataraudradharmya zuklAni // 28 // pare mokSahetU // 29 // ArtamamanojJasya samprayoge tadiprayogAya smRtisamanvAhAraH // 30 // viparItaM manojJasya // 31 // vedanAyAzca // 32 // nidAnaM ca // 33 // tadaviratadezaviratapramattasaMyAtAnAm // // 34 // hiMsAnRtasteyaviSayasaMrakSaNebhyo raudramavi
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSazAstram / - ratadezaviratayoH // 35 // AjJApAyavipAkasaMsthAnavicayAya dharmyam || 36 | zukle cAdye pUrvavidaH // 37 // pare kevalinaH // 38 // pRthvaktvaikatvavitarkasUkSma kriyApratipAtivyuparata kriyAnivartIni // // 39 // tryekayogakAyayogAyogAnAm // 40 // ekAzraye savitarkavIcA pUrve // 41 // avIcAraM dvitIyam // 42 // vitarkaH zrutam // 43 // vIcAro'rthavyaJjanayogasaMkrAntiH // 44 // samyagdRSTizrAvakaviratAnantaviyojakadarzanamohakSapa kopazamakopazAntamAhakSapakakSINa mohajinAH kramazo'saMkhyeyaguNanirjarAH // 45 // pulAkavakuzakuzIla nirganthasnAtakA nirgranthAH // 46 // saMyamazrutapratisevanAtIrthaliGgalezya ppaadsthaanviklptHsaadhyaaH||47|| iti tavArthAdhigame mokSazAstre navamo'dhyAyaH // 9 // 20 mohakSayAjjJAnadarzanAvaraNAntarAyakSayAcca kevalam // 1 // bandhahetvabhAvanirjarAbhyAM kRtsnakarmmavipramokSo mokSaH // 2 // aupazamikAdibhavyatvA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravArthasUtram / 21 nAM ca // 3 // anyatra kevlsmyktvjnyaandrshnsiitvebhyH||4|| tadanantaramUrdhvaM gacchatyAlokAntAt // 5 // pUrvaprayogAdasaGgatvAdandhacchedAttathAgatipariNAmAcca // 6 // AviddhakulAlacakravakSyapagatalepAlAbuvaderaNDabIjavadamizikhAvacca // 7 // dharmAstikAyA'bhAvAt // 8 // kSetrakAlagatiliGgatIrthacAritrapratyekabuddhabodhitajJAnAvagAhanAntarasaMkhyAlpabahutvataH saadhyaaH||9|| iti tattvArthAdhigame mokSazAstre dshmo'dhyaayH|| 10 // akSaramAtrapadasvarahInaM vyaJjanasandhivivarjitarepham / / sAdhubhiratra mama kSAmitavyaM ko na vimuhyati zAstrasamudre // 1 // dazAdhyAya paricchinne taccArthe paThite sati / / phalaM syAdupavAsasya bhASitaM munipuGgavaiH // 2 // tattvArthasUtrakartAraM gRddhapicchopalakSitam / / vande gaNIndrasaMjAtamumAsvAmimunIzvaram // 3 // iti tattvArthamUtrAparanAma tattvArthAdhigamamokSazAstraM samAptam /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina anva-ratnAkara kAryAlaya bambaImeM milanevAlI kucha jaina pustakeM / mokSazAstra-bAlabodhinI bhASATIkA sahita... nityaniyamapUjA-saMskRta aura bhASA ... ... ratnakaraNDazrAvakAcAra-anvaya artha sahita ... dravyasaMgraha-anvaya artha bhAvArtha aura dyAnatarAyakRta bhASAkavitAsahita bhakAmarastotra-anvaya artha bhAvArtha aura hindI kavitAsahita ... jainabAlabodhakaprathamabhAgabhakAmara-hemarAjajIkRta bhASA aura mUla saMskRta ... ... paMcamaMgala-abhiSekapATha aura paMcAmRtAbhiSakapATha sahita darzanapATha-daulata aura budhajanakRta darzanasahita chahaDhAlA-daulatarAmakRta bar3e akSaromeM chapA... ... bhUdharajainazataka-upadezamaya kavitta savaiyA... . bAlabodhajainadharma-cAra bhAga, yathAkrama mUlya ... -)-)10)-) chahaDhAlA-brahmacArI zItalaprasAdajIkRta bhASATokA ... ... -1) pArzvapurANa-chandobaddha bhUdharadAsajIkRta . niyamasAra-mUla, saMskRta TIkA aura bhASATIkAsahita ... ) milanekA patAjaina-prantha-ratnAkara kAryAlaya, hIrAbAga, po. giragAMva-bambaI,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharmasambandhI saba tarahake granthoMke milanekA patA jaina-grantha-ratnAkara kAyolaya, hIrAbAga, po0 giragAMva, bmbii|