Book Title: Kalyan 1958 02 Ank 12
Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/539170/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa 14 : aMka 12 : phebruArI 1958 : SEUISE IBE vi nA za nI he LI zrI mohanalAla cunIlAla dhAmI. ghaNA mANase ema mAnatA hoya che ke nAtajAta ke samAjanA vADAo teDayA vA vagara mukta havA maLI zakatI nathI....pragati sAdhI zakAtI nathI athavA te jaDatA dUra thatI nathI. che paraMtu AvuM kahenArA mANaso pitAnA paga taLe jalatI Aga jotA ja nathI.... Q ikAraNa ke AvuM kahenArA varga paNa eka vaDe race haya che. pachI e vADo rAjanaitika che. hoya, sAMskArika haya, sAmAjika hoya ke game te prakAra hoya ane e rItanA adyatana che vADAmAM zista nAmanI je senerI jaMjIra bichAvavAmAM AvI hoya che te mAnavInA che mukta manane paNa jhakaDI letI hoya che. mAnavI pitAnA prAmANika vicArothI viruddha kArya karavA mATe taiyAra thatuM hoya che. zistanA suMvALA nAma pAchaLa chupAyelI mAnasika che gulAmI e vADAmAM bhaLelA mAnavI mATe kAtila viSa banI jAya che. mAnavInA manamAM che juduM hoya che, ne jIbha para paNa juduM hoya che. satya, prema ane ahiMsAnA khullA apamAna jevA AjanA adyatana vADAnA nAyake che chuM je Aryoe racelI samAjavyavasthAne teDavAne bakavAda karatA hoya te te kevaLa pitAnI che, nirbaLatA chupAvavA khAtara athavA te pitAnA svArthane piSavA khAtara ja karatA hoya che. che che. je samAjaracanA hajAro varSathI sthira thayelI che, je samAjaracanAe kadIpaNa 555 mAnavInA AdhyAtmika, naitika ane sAMskArika vikAsamAM avarodha karyo nathI, je samAja- 1 u racanAe bhArata jevA virATa dezanI vidhavidha bhASA, prajA, dharma vagerene premanA eka ja che, che. sUtra taLe bAMdhI rAkhela che, je samAjaracanA Arthika ghaTakanA suMdara gaNataMtra samI che A saphaLa banI che, je samAjaracanAmAM dehavijJAnane uccatama gaNAte raktazuddhi ane ke che prajAzuddhine Adarza saphaLa rUpe puravAra thaI zake che. ' chachachachajAjA cha chachachachachachachachachachajA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je samAjaracanAe rAma, kRSNa, mahAvIra, budhdha, manu, sItA, ahalyA, caMdanakhALA jevA eka nahiM paNa asaMkhya nA yugeyuge ApyAM karyAM che. je samAjaracanA kadIpaNuM ghaCNu rUpa ke mAnavI para mAnasika gulAmI lAdavA jevI bhayaMkara banI zakI nathI. AvI bhavya samAjaracanAnA vAravAra nAza karavAnI vAtA karanArAe peAte kevI vADAbaMdhI, dalakhadhI, guTakhaMdhI ane kAyamI jhaghaDAnI jaDa jevI imArata khaDI karI rahyA hAya che ? ane A dIvA jevI vAta teonI parAyA DhASa jovA TevAyelI AMkhAne kadIpaNu dekhAtI nathI. adyatana vADAbadhIe bhASAvAdanA bhaDakA jalAvye hateA....emAMthI goLIbArA sarajAyA hatA, dharapakaDo sarajAi hatI, AMdalanA ubhAM thayAM hatAM, eka khIjA prAMtAe parasparanA premabhAvane naive mUkI jANye samarAMgaNu sarajyuM hatu.... prAcIna samAjaracanAnA nAza karavAnI vAhiyAta vAtA karanArAone huM. prazna karU chuM ke itihAsamAM evA eka paNa prasaMga che ke AyenI samAjaracanAe bhASAvAda jevA kSudra praznA khAtara adyatana vADAo jevI saMhAralIlA ubhI karI hAya ! itihAsamAM ekaNu prasarjIMga nahi maLe ! AjanA vADAvAda pratipakSIne jarAye sahI lete nathI. AnI samAjaracanAe kAInA tiraskAra karyo nathI. AjanA vADAvAda kevaLa bhautika ane rAjakIya lAlasAne kacaDa bichAvatA heAya che. AyanI samAjaracanA mAnavInA prANamAM prema, tyAga, ahiM'sA ane satya jevA tattvA jaLavAI rahe tenI jAgRti rAkhe che. AjanA vADAvAda mAnavI mAnavI vacce hiMsA, dveSa, svArtha, saMgrAma ane cinagArIe pAtharatA hAya che. kalahanI AryonI samAjaracanAe to vidhIe, videzIo ke Akramakene paNa peAtAnA udAra aMtaramAM samAvI lIdhA che. AjanA adyatana gaNAtA vADAvAda vilAsa, lAlasA, anIti ane evAja kusaMskArAne jIvananI kalA athavA te vizeSatAnA nAme biradAvI eka naitika adhaHpatana sata hAya che. ArTsanI samAjaracanAe kadIpaNa AvuM pApa karyuM' nathI. eNe tyAgane ja varadAna mAnyuM che. eNe samabhAvanA Adarzane vizvazAMtinA maMtra mAnya che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryAnI samAjaracanAne teDavA mATe vAraMvAra garjanA karI rahelA ApaNA rAjadvArI AgevAnA ke sAmAjika AgevAnA ke bIjA AgevAnA jo peAtAnA hAthe sarajAi rahelA zmazAnaghATane madhyastha daSTithI nihALavA jeTalu dha rAkhatA hoya te saMbhava che ke, tee kaTThIpaNu vinAzanI mazAla hAthamAM laIne ghumatA na hata paraMtu zudhdhi ane saMskAranI mazAla laine eka navA prakAza pAtharavAnA prayatna karatA hota! paNa rASTranA kahe ke A dezanI mAnavajAtanA kahA, evAM durbhAgya eThAM che ke AjanA AgevAnAnA ataramAM dhaiya nAmanA athavA to samIkSA karIne vicAra karavAnA koi guNu bhAgyeja dekhAtA hAya che ! ane AvA adhikArI mANase Aja AryAnI samAjaracanAnA vinAzanA gabhArA caDAvatA hAya che. zA mATe ? ajJAna ane asatASanI gherI chAyAnA A prabhAta che. rAjakIya svArthI ane bIjAnA ahitathI potAnuM hita karavAnI ghelachAnuM A piraNAma che. gaikAle je hatuM te kharAba ja hatu e vAta sidhdha thaI zakatI racavAmAM Ave che te gaIkAla karatAM uttama banaze evI kAi AzA ane mAtra vinAzanI hALI cagAvavAmAM Ave che. ane sAmAjika bhUmikAne nAza zakAya ke je ArcanI samAjaracanA e vADAkha'dhI nathI.... mAtra Arthika ghaTake ghaTako sumeLapUrvaka rahI zake evI eka nakkara bhUmikA che. A nakkara karyA pachI bhAratIya janatA sAme evI keI nakkara bhUmikA nahiM mUkI bhAratIya janatAnA dharmane, saMskArane, nItine ane cAritryane TakAvI rAkhavAmAM sahAyaka bane ! rAjakIya madathI divAnA banelA mANaso gametevA bakavAda kare to paNa lekAe tenA zabda sAme jarAye dhyAna na ApavuM joIe. leke ATalu' karaze te vinAzanI DhALIne ApoApa vidAya levI paDaze. nathI. Aje je ubhI thatI nathI. ' ke lyA Nu' . mA sika nI phAilA 'yANa' ne Aje cAda varSa purAM thayAM che. temAM pahelA traNa varSanI phAila maLatI nathI. bAkInA varSanI phAileA paNa ja che. pAchaLathI vadhu ki'mata kha`tAM paNa maLavI muzkela che. dareka phAilamAM dhArmika kathA-vArtAo, zaMkA-samAdhAna, jJAna-gocarI, madhapUDA, vahetAM heNA, samayanAM kSIra-tIra vagere vibhAgeAthI samRdgha avanatru sAhitya pIrasavAmAM AvyuM che hAthamAM lIdhA pachI nIce mUkavAnuM mana nahi thAya. dareka bAinDIMga karelI phAilanA rUA. pAMca, pAsTeja alaga. je phAiaA haze teja ravAnA thaze. kalyANuM prakAzana mA~dira--pAlItANA. ( saurASTra ) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANajI cAluM aitihAsika vAto, (EIGYEGLELANA lekhaka : vaidarAja zrI. mohanalAla cunIlAla pAmI che pUrva paricaya : rAjakumArI kalAvatInuM pANigrahaNa zaMkhapuranA rAjA zaMkhasenanI sAthe thAya che, rAja zakhasene kalAvatInI pratijJA pUrIne mahatsavapUrvaka pANigrahaNa karyuM, ne nava5tnIne laIne rAjA pitAnA nagarabhI vidAya le che. zaMkharAjAnAM rAjayamAM tathA rAjakulamAM lAvatInA dhArmika jIvananA saMskAranuM suMdara pratibiMba paDe che. mahArANI garbhavatI bane che, vizAla nagarathI kalAvatIne levA parivAra sAthe maMtrIne mokalavAnuM vijayasena rAjA nakkI kare che. yuvarAja jayasena te veLA gerahAjara che. kApAlika tAmracUDa potAnA svArthane vaza thaI sAta kumArikAonuM 6 balidAna ApavA taiyAra thayela che. temAM pAMca kumArikAonuM teNe apaharaNa karAvela che, jemAM yuvarAja jayasenanA mitra Arya praphullanI henanuM paNu apaharaNa thayela che. A kAraNe yuvarAja ane prakala tAmracUDanI guphAmAM mAyAvI rIte praveza karI, tAmracUDanA be ziSyAne uThAvI jAya che. have vAMco AgaLa prakaraNa 16 muM tAmracUDanA baMne hAtha pakaDI lIdhA. zApita kaMkaNu tAmracUDa camaka ane bolyo. "alyA vanavAsI, mane zA mATe pakaDe che ? mUrkhanA saradAra ! huM tane Arya praphula jarA ye padasaMcAra na thAya te tapAsa karavAnuM kahuM chuM." rIte guphAmAM pharIvAra dAkhala thaye ane lapAto chUpAta uttaramAM jayasena khaDakhaDATa hasI paDayo ane mahAkALInI mUrtivALA khaMDa pAse pahee. praphulla paNa AvI gayo. praphulle jarAye vilaMba karyA teNe joyuM te yuvarAja jayasena sAthe tAmracUDa vagara tAmracUDanA moDhAmAM kapaDAne DUce ThasAvI dIdhe. khuza mijAjathI vAto karI rahyo hato, tAmracUDa , apaMga banI gayuM hatuM, chatAM tenA caherA paranI * tAmracUDa dhuMvAM phUvAM thaI rahyo hato. paNa thAya bhayaMkara rekhAo jarAye jhAMkhI nahotI paDI, tenI zuM ? jayasene enA ane hAtha eka rezamI derI vizALa AMkho evI ne evI tejasvI hatI. tenA vaDe pITha pAchaLa rAkhIne bAMdhI dIdhA. bhavya kapALa para kumakumanuM vilepana enI bhayaMkara akaLAyelA tAmracUDa kALajALa thaI gayo hato mAne vadhAre bhayaMkara banAvavAmAM sahAyaka jaNAtuM hatuM. paNa bele kevI rIte ? vakarelA vAdha mAphaka te zarI rane halAvavA lAgyo. * be paLa joyA karI Arya praphulle sAMketika khAMkhAro khAdho. khAMkhAro sAMbhaLatAM ja jayasena yuvarAja jayasene kahyuM: "tAmracUDa, ame koI samajI gayo ke baMne ziSyo pakaDAI cUkyA che. paraMtu vanavAsI nathI paNa tArI pApalIlAne aMta lAvavA AvyA chIe. dharmanA nAme ane melI vidyAnA jora tAmracUDe ThAra tarapha najara karatAM pracaMDa svare kahyuM: koNa Ave che?" para tuM mAnavaraktanuM pAna karI rahyo che, nirdoSa kanyAone uThAvI lAvI enA vana barabAda karI jayasene ubhA thaI dvAra tarapha jotAM kahyuM: rahyo che ane dharmanA oThA pAchaLa tArI pApakoI dekhAtuM nathI mahArAja !' lIlAo pijI rahyo che tArA baMne ziSyone mAre hamaNA ja koIne khAMkhAro mane saMbhaLAyo... nikoe pakaDI lIdhA che. Aje ame A tArA jarA tapAsa to kara !" tAmracUDe jayasenane kahyuM. pApasthAnane nAza karavAnA chIe." paraMtu jayasena tapAsa karavA na gaye. teNe tarata : tAmracUDa ghaNo vyAkuLa banyA gayA hatA........ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H kalyANaH phebruArI : 1958: 807: mA raNa maMtra vaDe baMnene nAza karavAnI paNa tenA mArgo hovA joIe. ApaNe hamaNAM ja sAMbhaLyuM prANamAM bhAvanA jAgI hatI... paNa moTuM baMdha hatuM ke balidAna mATe pAMca kanyAo ekatra karavAmAM hatuM... hAtha baMdhAyelA hatA. bhAraNamaMtranuM ArAdhana AvI che. te te game te gupta khaMDamAM ja hAvI je mudrA vaDe thavuM joIe te thaI zake tema nahotuM. joIe. Arya praphule kahyuMH tAmracUDa ! tuM melI vidhAnA "ApanI vAta satya lAge che. paraMtu gupta khaMDe baLa vaDe kazI dhamAla na masAve eTalA khAtara ja tara ja ke anya ke eno mArga ApaNane maLe kevI rIte ?" tArA hAtha bAMdhyA che ne tArA meDhAmAM DU bharAvyo tAmracUDa eTalo khaMdhe che ke kazuM nahiM bele che." tyArapachI teNe jayasena sAme joine kahyuM. paraMtu emanA ziSyone caudamuM ratna dekhADavAmAM "mitra, A guphA aMdara moTI hoya ema lAge che. Avaze to jarUra saphaLatA meLavI zakAze." yuvaaMdara gupta khaMDa paNa haze ane e badhI tapAsa rAje kahyuM. ApaNe karI levI paDaze. huM ApaNA sainikone baMne baMne mitra mukhya khaMDamAM AvyA. kedIo sAthe ahIM laI A." tAmracUDa ane tenA baMne ziSya baMdhanAvasthAmAM tarata praphulla guphA bahAra nIkaLI gayA. bahAra paDyA hatA ane manathI bhAre vyAkuLatA anubhavI nIkaLyA pachI teNe potAnI bheTamAM chupAvelo zaMkha rahyA hatA. Arya praphulle naMdaka pAse jaIne prazna karyo. bahAra kADhIne zaMkhanAda karyo. "pAMce ya kumArikAone kayAM chapAvI che ?" zaMkhanAda saMbhaLAtAM ja badhA sainiko je Asa naMdaka saLagatI AMkhe joI rahyo. pAsa chapAyA hatA te bahAra nIkaLyA. praphule pharIvAra kahyuM: tuM amArI AgaLa cAla Arya praphulle eka sainika sAme joIne kahyuM ane amane mArga batAva' "tame badhA guphAmAM Avaze. pelA baMne kedIone paNa naMdaka acaLa rahyo. sAthe ja letA Avaje." * jayasene kahyuM "mitra, A badhA lAtenA ATaluM kahIne Arya praphulla pAchI guphAmAM cAlyo adhikArI che .. vAtothI kadI nahi mAne. nirdoSa gaye ane cheDI ja vAramAM baMne kedIo sAthe kanyAonAM apaharaNa karanArA ane mAnavajAtanA sainiko paNa guphAmAM dAkhala thayA. moTAmAM moTA zatru che. dharmazAstra paNa AvA zetApotAnA gurudevane A rIte baMdhAvasthAmAM tene zikSA karavAnuM pharamAna kare che." tyAra pachI paDelA joIne naMdaka ane zrIpada bhAre vihavaLa banI eka sainika sAme joIne kahyuM: mAdhava, sAdhu puruSone paraMtu teo nirupAya hatA. teonA moDhAmAM vaMdanA karavI joIe ane sAdhunA vezamAM chapAyelA yA bharAvelA hatA. hAtha paga majabuta bAMdhelA hatA. zetAnane zikSA karavI joIe. je tArUM ya aca jayasene pitAne niko sAme joine kahyuM: kAtuM na hoya to huM tane AjJA karUM...' ahIM traNa jaNa rokAya. A narAdhame kaMI paNa yuvarAja zrI, ApanI AjJA huM mastake dhamAla kare te tarata teonAM mastaka dhaDathI judAM caDAvIza." mAdhave kahyuM. karI nAkhaje." yuvarAje cAre tarapha najara karI. eka khuNAmAM tyArapachI praphula ane anya senikone laIne tAmracUDane majabuta koraDe paDayo hato. tenA tarapha jayasena guphAmAM anya khaMDa tapAsavA gayo. AMgaLI cIMdhatA jayasene kahyuM: "jo mAdhava sAme anya khaMDa mAtra cAra ja dekhAya ane A zayatAnane ja koraDe paDe che. e koraDAne e cAre ya khaMDe sAva khAlIkhama hatA. jayasene upaga A lokoe Aja sudhI aneka nirdoSa kahyuM: "mitra, A guphAmAM koI bhedI khaDe ne gupta prANIo upara karyo haze... Aja e keTalo agni Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 808 : rAjadulArI : bharyAM che enA paricaya ane ziSyAne karAvavAnA che... tu kAraDA uThAvIne baMnenI pITha para nirdayatAthI viMjhavA mAMDaje. e nAlAyake jyAM sudhI guptagRhane mA na batAve tyAM sudhI tAre TakA mAryAM karavAnA che... jarA ye yA rAkhIza nahiM." yuvarAjanI AjJA mastake caDAvIne mAdhava agnasara thayA. teNe yagruti keraDA hAthamAM lIdho. prathama te tAmracUDanA ane ziSyA dhrujI uThyA... mAdhava tenI sAme AvyA. yuvarAje aMte ziSyA sAme joine kahyuM: "AkAraDAthI tamArI cAmaDI utarI jaze... e sthitimAM na mUkAvu hAya / tame AgaLa thAe ane jyAM pAMca kanyAone rAkha vAmAM AvI che te sthaLa amane batAve .'' tAmracUDanA ane ziSyAe nIce paDelA guru sAme joyuM. tAmracUDe AMkha vaDe izArA karIne nA kahI. ane ziSyA ema te ema ubhA rahI gayA. jayasena samajI gayeA A leke kAi paNa upAye damadATIthI vaza thAya tema lAgatA nathI. tenA manamAM ema ja hatuM ke koine paNa kazI IjA karyAM vagara jo saralatAthI kArya patI jAya teA uttama. pazu saralatA ahi' cAle tema naheAtI. jaya mAdhava peAtAnuM kAryAM zarU kare te pahelAM ja sene potAnA mitra prazulla sAme joine kAi na sAMbhaLe te rIte eka tarapha lai jai dhImA sAde kahyuM: "mitra, ApaNI maneAbhAvanA mAravAnI che nahiM ane saralatAthI A leAkeA samajI zake tema lAgatuM nathI. zuM karazuM ?'' prazule kahyuM: "mane eka saMzaya thayA che.' "zuM ?"' "A kALa bhairavInI mUrti dhaNI vizALa che... kadAca e mUrti pAchaLa mAga hoya athavA gupta dvAra hAya... Avu dhAM madirAmAM hoya che.' prazule kahyuM. "to ApaNe tapAsa karIe. chelle kaI nahi maLe teA caudamA ratnanA prayoga karIzuM." kahI jayasete mAdhava sAme joine kahyuM: "mAdhava, A duSTa leAkeAnI cAmaDI arbAda karatAM pahelAM ApaNe eka vAra tapAsa karI laIe'' '"jevI AjJA," kahIne mAdhava ubhA rahI gayeA. yuvarAja jayasena ane Aya prazulla kALabhairavInI virATa pratimA tarapha gayA. jainAnA prANamAM sudeva, suguru ane sudharma pratye bhakti hAya che. anya devI devatAo pratye zraddA hilanA karavAnI ke apamAna karavAnI paNa vRtti hotI ja nathI... tema chatAM anya deva-devIonI nathI hAtI. yuvarAja jayasena samajatA hatA ke hiMsAnA AvA atyAcAra baMdha karavA joIe. paNa A kA jyAM sudhI ajJAna paDayuM hoya che tyAM sudhI thaI zakatuM nathI. ane mitrA kALabhairavInI virATa pratimA sAme ubhA rahIne bArIkAithI jevA lAgyA. devInI ATha bhUjAe hatI ane ATheya bhUjAemAM vidhavidha prakAranA zasro zAbhI rahyAM hatAM. devInA caraNu para alatA purelA heAvAthI suMdaratAmAM zaga caDI heAya tema jaNAtuM hatuM. devInA ane maitre ati tejasvI ratnanA banAvelAM hatAM ane khUba ja prakAza ApI rahyAM hatAM, devInA gaLAmAM suvaNaeN ane ratnanA alakArA hatA, eka bALamuMDanI mALA cheka paga sudhI jhUlI rahI hatI. devInI lAla lAla ma bahAra nIkaLelI hatI ethI enuM raudra svarUpa vyakta thatuM hatuM. tAmracUDa ane tenA ane ziSyeA kAMTI AMkhe joI rahyA hatA. tAmracUDanA manamAM thatuM ke jo mArA meDhAmAM DUcA na mAryAM aAta ane hAtha mukta rAkhyA heta te A paLe ja mAraNu maMtra vaDe baMnene khatama karI nAkhata. pazu te lAcAra banI gayA hatA. nirIkSaNa karatAM karatAM yuvarAjanI dRSTi devInA trizuLavALA hAtha para sthira thai ane te AstethI ehyA: 'praphulla, trizulavALA hAtha anya bhUjA karatAM judA paDe che. je kANI pAse A sAMdhe dekhAya che... kadAca te vaLI zakatA hoya ane...' Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 - : kalyANa: phebruArI : 1958 : 809 : vacce ja praphula bolyo "barAbara che. e hAthamAM praphulle kahyuM: "Apa rahevA de. mane aMdara kaMika karAmata lAge che. javA de." A5 A bAjI Avo... huM tapAsa karI uttaramAM jayasena AchuM hasyo ane pIThika para lauM." kahI praphula pIThika para caDI gayo ane eka caDIne devInA jamaNA paDakhe mukta thayelA mArga paLane ye vilaMba karyA vagara teNe kALabhairavIne trizaLa- tarapha gayo. vALo hAtha pakaDo.. mAdhava ane bIjo eka sainika pIThikA para caDI tAmracUDa gabharAye. te rAThya nAkhavA gaye paNa gayA hatA. moDhAmAM DU hevAthI kazuM bolI zake nahi. cokI talavAra khulI karIne jayasena aMdara utaravA karatA niko joI zakyA ke tAmracUDa bhAre akaLA- mAM ... teNe joyuM aMdara pAna zreNI che, maNa anubhavI rahyo che. mAdhava harSa bhaya svare bAlI paraMtu aMdhakAra puSkaLa che. teNe pAchaLa utarI gyo: "mahArAja, tyAM ja kaMIka karAmata lAge che. rahelA mAdhavane kahyuM: "mAdhava, mazAla ke evuM kaMIka tAmracUDa akaLAya che e parathI lAge che ke..." maLaze ?" mAdhavanuM vAkaya purUM thAya te pahelAM ja praphule devI pAse eka dIvo baLe che." devIne trizuLavALo hAtha je vakra hato te sIdhe karI "te te laI le." nAkhyo hato ane sahunA Azcarya vacce kALabhairavInA mAdhavanI pAchaLa je sainika hato. teNe dIpakanI jamaNuM paDakhA pAse paDelo eka moTo kuMbha ApoApa adazya thaI gayo ane te sthaLe eka mANasa sahe dIpadAnI laI lIdhI; ane mAdhavane ApI. mAdhave lAIthI nIce utarI zake e yuvarAjanA hAthamAM soMpI. mA jaNAve. thoDI ja vAramAM yuvA ja baMne sainiko sAthe yuvarAje harSa bharyA svare kahyuM, "praphulla, gupta lagabhaga vIsa pagathIyAM utarI gayo. te joI zako mArga khulI gayo lAge che... tuM pharIvAra hAtha vAMkA ke nIce eka samathaLa coka che. eka taraphathI A vALa eTale khAtrI karI laIe." prakAza AvI rahyo che. praphulle trizuLavALo hAtha punaH have tema karyo mAdhave kahyuM: "mahArAja, ghaNuM suMdara ane svaeTale aMdara utarI gayelo kuMbha tarata pAche bahAra cha beMyaruM che... Ama to juo, sAme be khaMDa AvI gayo. dekhAya che." tAmracUDanI akaLAmaNa vadhI rahI hatI. te dhajI che "e khaMDa kholavA paDaze." kahI jayasena khaMDa rahyo hate ane Ama tema thaI rahyo hate. pAse gayo. khaMDanA dArane mAtra sAMkaLa ja lagAvelI praphulle pharIvAra hAtha sIdhe karyo ane tarata kuMbha hatI. jayasene sAMkaLa khelIne ThArane dhakko mAryo. dvAra aMdara cAlyo gayo. khulI gayuM. ane dIvAnA prakAzamAM traNeya mANasoe jayasene kahyuM: "praphulla, e hAtha enI meLe te joyuM, khaMDamAM cAre tarapha nAnI-moTI peTikAo va ja nathI ne ? paDelI che... koI mAnavI khaMDamAM nathI. - praphulle devIno hAtha ema ne ema sIdhe rahevA jayasene kahyuM: "mAdhava, saMbhava che ke A piTidaIne kahyuM: nA.." kAo dhanathI bharelI hoya ! ApaNe bIjo khaMDa te tuM ahIM dhyAna rAkhaje. huM be sainika tapAsIe." siAthe aMdara utarUM chuM." kahI yuvarAje mAdhava sAme traNe ya khaMDa khullo rAkhIne bahAra nIkaLyA. ane joine kahyuM: "mAdhava, tame be jaNa mArI sAthe bIjA khaMDanA dvAra chelyAM, e khaMDamAM paNa vividha - Ave.". prakAranA vAsaNo ne upakaraNo goThavelAM paDyAM hatAM, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 810 : rAjadulArI : koI hatuM nahiM. ane sAmenA khUNAmAM pAMca bALAo pitajayasene mAdhava sAme joIne kahyuM: "ahiM paNa pitAnI zavyA para beThI che. bhayathI bhAgye ja koI nathI... have ?" rahI che... paraMtu praphulanI bahena yuvarAjane oLakhI | mAdhave kahyuM: "mahArAja, ApaNe pelI tarapha gaI ane ekadama bolI uThI: "mahArAja..." jaIe... tyAM kaMika prakAza jevuM dekhAtuM hatuM jayasiMha harSamAM AvI gayo. "hA cAlo..." kahI jayasena AgaLa tha. - praphullanI bahena tene vaLagI paDI ane dhrusake jayasena khaMDamAM jyAM pahelA eka tarapha prakAzanI dhrusake raDavA mAMDI. e AchI rekhA joI hatI, traNeya te tarapha gayA. - jayasene kahyuM: "bena, raDIza nahiM... praphulla paNa prakAzanI AchI rekhA pattharanI eka sAMdhamAMthI | mArI sAthe che... ame tane zodhavAja AvyA hatA." AvI rahI hatI. paNa A pattharanI sAMdha pAchaLa thoDI ja vAramAM jayasena pAMceya bAlikAone zuM haze? laIne bahAra nIkaLyo ane je rastethI te aMdara mAdhave kahyuM: "mahArAja, A koI gupta kAra dAkhala thayo hato te rastethI badhAne laIne bahAra lAge che." nIkaLyo. paraMtu ene lava kevI rIte ?' kahI ene bahAra nIkaLatAM ja praphullanI bahena pitAnA moTA cAre tarapha bArIkAIthI jovA mAMDayo. lagabhaga adha bhAine ekadama vaLagI paDI. ghaTikAnA nirIkSaNa pachI te joI zako ke sAmenI jayasene tAmracUDa sAme joine kahyuM: "narAdhama, divAlanA khUNAmAM lokhaMDanuM eka cakra goThaveluM che. AvI kumaLI bAlikAone vadha karavAnI kalpanA paNa teNe mAdhava sAme joIne kahyuM: 'mAdhava, A dIpaka tane kema kaMpAvI zakatI nathI ? AvI nAMsa hatyA pakaDI rAkha..." che e dharma che ? "yArapachI teNe mAdhava sAme joIne mAdhave dIpaka hAthamAM lai lIdho ane jayasena kahyuM: "mAdhava, pAMca sainiko sAthe aMdara jA ane te lohacakra pAse gayo. be paLa vicAra karIne teNe , je khaMDamAM ApaNe paTikAo ne upakaraNe joyAM hatAM lehacakra pheravavA mAMDayuM. ane thoDI ja vAramAM je te badhA sAmAna bahAra kADhI lAvo." patyaranI sAMdha sAva jhAMkhI rekhA jevI jaNAtI tAmracUDa mAthuM pachADavA lAgyo. varase sudhI hatI te pahoLI thavA mAMDI ane eka virATa patharanI ekatra karelI saMpatti pitAnI AMkha sAme ja zuM zilA jANe ApoApa eka tarapha khulatAM hAra cAlI jaze ? e peTikAomAM suvarNa che, ratnAlaMkAro mAphaka khasavA mAMDI. mAdhave harSabharyA svare kahyuM che ane jagatamAM aprApya gaNAya evA bahumUlya mahArAja...Ama juo... zilA khasI rahI che. alaMkAro paNa che. tAmracUDa kaMIka kahevA mATe AkuLajayasene jorathI cakkara pheravavA mAMDayuM ane vyAkuLa banIne kAyAne Amatema karavA mAMDaze. jayaDI ja vAramAM be mANaso jAya eTalI jagyA sene tenA sAme joIne kahyuM: "kAMI kahevuM che ?" thaI gaI. tAmracUDe mAthuM dhuNAvyuM... hA jaNAvI. tarata jayasena pitAnA baMne sainiko sAthe aMdara jayasene mAdhavane kahyuM: "mAdhava, enA meDhA dAkhala thaye. aMdara dAkhala thatAM ja teo joI paranuM baMdhana kholI nAkha..." zakayA ke eka vizALa prastara khaMDamAM teo AvI tarata prahala boH "yuvarAja. e sAhasa gayA che. eka taraphanI divAlamAM saLagatI mazAla karavA jevuM nathI. A zetAna tarata kaMika maMtraprayoga bharAvelI che ane tene prakAza sArAye khaMDamAM vistarI che ke, rahyo che. ( anusaMdhAna peja 2) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMdhApAne vaibhava kayAM sudhI mANavo che? zrI guNavaMtarAya AcArya bhAratamAM comera paMcavarSIya yujanAnI vAte vahetI mUkAI rahI che, paNa Aje tenA nAme je kAMI kharcAo prajAnA parasevAnA pasAnA thaI rahyA che, te kevA bInajarUrI ne vyartha che, te samajavuM kalyANa" nA vAcako mATe paNa je dezamAM rahyA chIe te daSTie upayogI che, tethI gujarAtI sAhityanA prasiddha aitihAsika kathA lekhaka bhAI zrI AcAryanI ramUjI tathA haLavI raulImAM ahiM cavarSIya yojanAnA aMdhApAnA vaibhavanI hakIkata rajU thAya che. kAThiyAvADamAM eka kAThI darabAra eka tAlukAnA bApue mAvajIbhAI vAta karI. mAvajIbhAIe 3 dhaNuM. bAra mahine lAkha rUpiyAnI upaja kahyuM, "bApu, e amaladArane mANasa, enI AMkha, Ave. enA kAmadAra nAme mAvajIbhAI. mAvajIbhAI kahevAya. jAtanA hajAma, pagAra rUpiyA paMdarane paNa rAjane | bApune A vAta gaLe utarI. amaladAra to joIe tyAre nANuM dhIre evA. AdhA sArA ne emanI AMkho vaLI ghara AMgaNe rAjanA kAmadAra, eTale darabAranA khAsa salAha- kayAM bAMdhavI? kAra. rAjakharaca badhuM emane pUchIne thAya. | bAputhI hA te kahevAya evuM nA rahyuM. paNa nA darabAranA eka khAsa saMbaMdhI evA sarakArI kahetAM jIbha paNa na upaDe. amaladAranI garaja paDe amaladAra, rAtadivasa bApune e amaladAranuM kAma vArevAre. enI ciI pAchI kema vaLAya ? bApa, ne emAM kAThI. eTale emane lapharo he Apae kAThIzAhI rIta cAlu karI, "sAMje hajAra hoya. emAMthI piNe bAganI patAvaTa A Avajo, savAre Avajo, mAvajIbhAIne kahIsa, Aja amaladAra mAraphata thAya. te esANa nA rahyuM. have kAla vAta, A amaladAre ekavAra emanAM kAIka uranA * Ama amaladAranA arajadAra sagAne te savArasagAne bhalAmaNa cIThThI ApI. bApu upara bApunA sAMjanA dhakkA thayA DAyare.. tAlukAmAM ene kayAMka koIka nekarI ApavAnI. Ama ATha dina vItyA . ci laIne e sago bApu pAse gaye. bApu te gAmane gora mahArAja karUNo A rojanI DelIe DAyarAmAM beThA hatA. kasuMbA dhuMTAI rahyA che. Avana jAvana jue. pelo sage roja jame mahAmUMgApaNInAM paDIkAM ukhaLI rahyAM che. hajAma bApunA rAjane ghera. e kALamAM gAmamAM hoTelo ke loje hAkA bhare che ne DAyarAmAM beThelA bIja khavAso ochI. sArA mANaso mahArAjane ghera baMdobasta kare, hakArA bhaNe che. A bhAI A karUNu mahArAjane tyAM jame. vAtacIta pele amaladArI sago bApaDo darabArI rAmane kare ne karUNa mahArAjane vAta samajamAM AvI. jANakAra te nahi ja. eNe te DAyarAmAM jaIne ciThThI ApI bApunA hAthamAM. bApue cida vaMcAvI. eNe pUchayuM, jayantIbhAI tame mAvajIbhAIne maLyA ? amaladAranuM kAma rAta-divasa paDe te ene nA kahevAya nahi. rAjakha mAvajIbhAIne pUchyA vagara nA, bApu upara cIThThI hatI te emane ja maLe. na thAya. eTale hAye na paDAya. bApue teDa kA. are, gAMDA bhAi, Ama te varase dhakkA khAze 'bA ema karone sAMje Avajene ? teya nahi te tamArUM. amAre tyAM mAvajIbhAIne maLe nahi tyAM sudhI rAjamAM cakaluM ya uDI nathI zakatuM. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 81ra ; aMdhApAne vaibhava : e sagA-jayantIbhAI te mAvajIbhAIne maLyo. hatI ne bApue hA pADI che. mAvajIbhAI kahe, "Ave, zuM AvyA hai? bApu sAme joIne mAvajIbhAIe pUchayuM. "A nokarI mATe bhAI Avyo chuM. he bApu? tame Ane hA pADI che?" te tame te amaladAra sAhebanI cII laIne sAhebanI cIThThI eTale jIbha kacarAI to AvyA che ne, bApuneya maLyA che, te ahI mArI "tame ya zuM bApu, A ame tamArI nokarI pAse zuM che ? jAva bApu pAse, e deze nokarI tamane - karIye ja chIe ne. ne bAkI kAma hoya to gAmanA jayantIbhAIe kahyuM, "kAmadAra sAheba, amaladAra bAmaNu vANIyA thaDA nA pAvAnA che? amaladAra sAheba to mArA dUranA sagA thAya ne mane mAMDa te kahe ene kyAM pagAra Apavo che ? ne tamAre te. cIrI ApI che. huM to garIba mANasa chuM. ne mAre bApu AkhI vasatI nekara. tamAre vaLI zuM kAma karavI che nekarI, mane garIbane bhAI sAheba dhakake che nokaranuM? na caDAvo.' - jayantIe kahyuM, bApue mane hA pADI hatI. he, te ema pahelethI ja sIdhesIdhI mane vAta karavI bApu amArA bhalA ane dayALa mANasa. arahatIne? zuM pagAra leze? jadAra karagarato Ave te moDhAmAM nA ja nahi. A bacaravALa mANasa chuM. vIsa rUpiyA hoya to ThIka. kAThIomAM bApu eka che, bIjA thAvA pahelAM to vIsa bIsa te ThIka jANe samajyA. paNa tamane kAThIyANI jaNavA jaze. bAkI bApune nokarInI kayAM mAro niyama khabara che? tANa hatI ? ne amaladAranuM ya kAMI gayuM. dezamAMthI sago Avyo che ke lakhe cII, paNa have bApue jIbha kacarI che te vaLI tamArI sAthe vAta pahelA varasanA pagAramAMthI aradhA mArI haka karIe. vAtane pADe caDe te ThIka. ne nahi te sAIne mane ApavAnA. bistarA pioTalAM laIne mAMDe hAlavA... kAM bApu "jI, ema ApuM, paNa mArI pAse te badhA bolyA nahi ? . rUpiyo ya nathI. have to so savA rUpiyA mArI sAva sAcuM, mAvajIbhAI sAva sAcuM! pAse nathI. te bhAI keTalo pagAra leze? e te have jozuM. sAruM sAMje DAyarAmAM Aivaje." vIsa rUpiyA." jayantIbhAI sAMje DAyarAmAM gayA. tyAM mAvajIbhAI mAvajIbhAI aradhA ubhA thaI gayA. aradhIcIsa beThA hatA. ra. jevA avAje bolyAH vIsa rUpiyA ? mahine ? jayantIbhAIne jotAM ja mAvajIbhAI aradhA ubhA eTale ke jANe A mahine tamane vIsa rUpIyA thaIne AMkha kADhatA tADUkyA. daIe. ne bIje mahIne bIjA vIsa daIe emaja. ' 'e mistara? ahI savAra-sAMja sAMja-savAra hAlyA ja Avo che te tamAre kAMI kAma che?' ne trIje mahIne trIjA vIsa..... ne ce the jI nokarI mATe AvuM chuM.' mahIne cothA vIsa.. ne tame nokarI kare tyAM sudhI nokarI karI kevI? AMhI karI bekarI amAre tamane mahIne, ne mahIne mULAnA patIkA kAMI khAlI nathI. jevA vIsa vIsa devAnA? cha, amaladAra sAhebe bApu upara cI ApI che... ' 'jI, nA; Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa :: phebruArI 1958: 813H are bApu, mAvajIbhAI te jANe na trAsa paisA vAparavAnA che e badhAne ja e maMjhIlanI anubhavatA hoya evA hAvabhAvathI bolyA. bApu khabara che kharI? AvuM te hoya? mahine... ne... mahine... rUpiyA alabatta AjakAla cera ne cauTe, vATe ne ghATe vIsa devAnuM bane kema ? mAthuM kaIka mahIne bhUlI sabhAmAM ne uddaghATanamAM cUMTaNImAM ne umedavArImAM. gayA ne koIka mahIne bamaNa daI devAya. evuM te dhArAsabhA ne pAlAmenTamAM badhe ja paMDita javAharalAla kAMi hoya ? ne bApu. bIjI vAta samajavA jevI che naherathI mAMDIne bhAlakA gAmane pagI bhAve zephA . ApaNuM te rAja kahevAya. koIka vAra paisA hoya suddhAmAM badhA paMcavarSIya yojanAnI vAto kare che. ne koIka vAra na hoya. kuberanA bhaMDAra ApaNe ene mATe lokoe bhego ApavA joIe. bhUkha ghera che bApu. veThavI joIe. lagna ne samAraMbhane kharaco ocho hA ima sAcuM che," bApue sura purAvyo karavo joIe...... Ama badhA ja vAta kare che. jayantIlAla sAme lAlaghuma AMkha kADhIne mAvajI koI paNa hoTela ke loja ke vIzInA bhejanamAM bAIe kahyuM, "e...... ........... - jAo jaya- hajI mIThuM nA hoya e bane. paNa koI jalaso, tIbhAI. e mahInA mahInAnuM amane nA posAya. koI samAraMbha ke koI jAherAta paMcavarSIya yojanAnI A te rAja kahevAya. paisA hoya paNa kharA ne naye vAta vagaranI nathI hotI.. hoya. A je bAra mahIne rUpiyA pAMcaso levA hoya ane chatAM... chatAM... kayAreka te jANe paMcato pADe ho. ne nahi te mAMDe hAlavA, kama bApu varSIya yojanA jevI koI vAta hastImAMja na hoya belyA nahi? ema ja lAge che. hA I ja sAcuM.' revenAM junAM sTezane bhAMgIne emanI jagyAe te pachI bApu ene karI do nokarIne lekha, navAM sTezane bAMdhavAnI vAta AvI che. jANe sauthI ne bAra mahInAne pagAra ApI de, eTale e kAlathI pahelAM karavI joIe e vAta sauthI chellI karavI kAma karate thAya ne ApaNe bAra mahInA sudhI enuM ane sadaMtara bIna jarUrI, sadaMtara nirAMteja karavA sAMbhaLavuM nahiM ? * je vAte sauthI pahelI ja karavI enI te jANe dezamAM zarata lAgI che. Ama jayantIlAlane enA mahInAnA vIsane hisAba maLyo. mAvajIbhAIne mAvajIbhAIne hisAba kyAMka navAM pATanagara baMdhAya che. kyAMka junAM maLI gayo. makAno toDIne navAM thAya che. junA sikakA badalIne navA sikakAo dAkhala karavAmAM Ave che. bahuja nirAMte ane bahuja cIvaTAIthI zarU karavA jeTalI Aja kAla bhAratamAM kayAreka kayAreka jANe bhAva- A sadaMtara nirupayogI nahi te chellI jarUratanI jIbhAI kAmadArU karavA AvyA hoya emaja lAge vAta eTalI to bedarakArI, eTalI te avyavasthAthI che. kayAreka kyAreka ApaNe koI koI vAta evI che ke karavAmAM AvI che ke enAthI bhAva vadhAro thaye sAMbhaLIe chIe tyAre emaja lAge ke ApaNuM che. e to jANe mahattvanI vAta ja nathI. bake sikkAnI vacamAMthI pAMcasone bAsaTha rajavADAM to gayAM paNa vAkera DAre loko upara lAdavAmAM AvelI ughADe ene badale eka moTuM rajavADuM ubhuM te thatuM chege baMTamAM sarakAra pite ja mokhare rahI che. nathIne ? kharekhara ApaNuM pradhAne ane dhArAsabhyo jAve bhAratamAM uDAhagIrI para te karI nathI jatIne? junA jamAnAnA bApuo pharIne avatAra laIne ApaNuM arthataMtranI pAse koI spaSTa maMjhIla AvyA hoya evA ja lAge che. ne mAvajIbhAIe che? ne e maMjhIla hoya che jenA jenA hAthamAM emane bhUkha banAvatA hoya ema lAge che, mANasa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 814 - abApAnA vaibhava : tArAne hAthe mUrkha ane memAM acaraja nathI. ayaraja te! pote mUrkha banyA eTale dezamAM mUMgA viplava thayeA che. ema dAvA karavAmAM Ave che. yAkhaMDanuM pAMca varasanI ceAjanAmAM pAMca varasanI yAjanAne pAra utAravAne khAsa jarUranuM evu' eka kArakhAnu nAMkhavAnuM che. Ane mATe khAsada karADa rUpiyA joie che e ApaNI pAse nathI. eTale e mATe paradezamAM leAna meLavavAnI tajavIja thaI rahI che. tyAre enI sAthe muMbaImAM carcageTa merI dara sudhI aDhale ke dADha mAilanA bhUgarbha relve nAMkhavAnA khAsaDha karoDa rUpiyA vAmAM AvyA che. e sTezanathI rastAmAM aMdAja ane bAsaTha karoDa rUpiyAnI paradezamAM ApaNe bhIkha mAgavA nIkaLyA chIe. enuM nAma paMcavarSIya yeAjanA, te jenI Aja te| zuM paNa pacAsa varSa pachI paNa jarUra nathI evI deDha mAilanI bhUgarbha relve ceAjanA, enuM nAma muMbaInA saumAM vRddhi dhera khIcaDI khAvAneya vAMdhA hoya, purUSanI kamANI gharanuM mAMDa pUrUM karatI ye na heAya, ne dharanI bAyaDI pa pAvaDara lagAvI senTa lagAvI che e ceTalA uchA LatI paradezI jyerajeTanI sADI ne uMcI eDInA buTa paherIne zaheramAM saundaryAM lalanA mate re enA jevI A vAta che. bhAratanA athataMtrane kAine khyAla haze ke nahiM ? mane te bIka e lAge che ke khuda paMcavarSIya yAjanAnA laDavaiyAone pazu e khyAla nathI lAgata ke pachI bhAratanuM a kAraNa pelA mANekacokanA phakIra khAvAnI sAdaDI jevuM che ? amadAvAdanA sultAna rAja AkhA divasa krATa bAMdhe ne rAte phakIra peAtAnI sADImAMthI taraNAM kADhe eTale bAMdheleA kATa paDI jAya. mane teA lAge che ke ApaNI paMcavarSIya yAjanA paNu mANekanAtha bAvAnI sAdaDI jevI banatI jAya che. Aje jene Adaza gaNavAmAM Ave che, AjhAdInI maMjhIla gaNavAmAM Ave che, jene mATe tyAga bhAga mAgavAmAM Ave che, te kadAca AvatI kAle mUrkhAonA sva samI hAsyAspada banaze. bhAratanA arthakAraNamAM e meTAmAM meTI siddhi nahi meTAmAM meTI hAMsI banaze. eka tarAthI nAnI bacatAnI upayogitA samajAvAya che, ne garIbI sAme kaiTa bAMdhavAnI vAtA thAya che. bIjA tarapha mANekanAtha bAvAe nitya navA taraNAM kADhIne kATane bhAMgavAmAM lagAtAra paDayA che. navA sikakA zA mATe A samaye dAkhala thayA enA bheda bhagavAna paNa nahi jANe. paNa ene eka vAta teA karI. paheMcavarSIya yeAjanA nIcenI nAnI bacatAnI vAtamAM te sUra`ga cAMpI dIdhI che. kAThI bApu te mAvajIbhAi kAmadAra jevA Aja kAlano paMcavarSIya yAjanAnA vahIvaTa sudhArave haze te emAM thADIka vAtA khAsa karavAnI raheze. dezabharamAM khuda sarakArane peAtAne paNa lAgu paDe e rItanuM bhAvatAlanuM pAkuM niyamana karavuM ja paDaze. jyAM sudhI cIja vastunA bhAvatAlanuM niyamana na thAya tyAM sudhI pAMcavIya yAjanAnI vAteA karavI e kevaLa vANIvilAsa che. ( sadeza ) Ya TIkAkArAnI TIkAthI vyathita na banA, hatAza na manA, ene paNa prAsAnuM eka AgavuM svarUpa mAnA! kAraNa ke phArama vagaranA pulane koi bhramara sudhatA nathI. eTale A bhramarAnA gUMjAvane-pachI enuM svarUpa game tevu hoya ane e emanI lAyakAtanA viSaya che, tamArI nahi. tamArA pulamAM rahelI phAramanA sacADha pUrAvA ja gaNA ane TIkAnA gUMjAravanI paravA karyA vagara satata kartavyarata rahI tamArI niSThAnI phAramane pAMgaravA ja de !-pamaravA do ! prasaravA De !.... Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dra vyA nu co ga nI ma ha ttA (gatAMkathI cAlu) pU0 paMnyAsajI dhuraMdharavijayajI gaNivara bhavya svabhAva, abhavya svabhAva, cetana svabhAva ane acetana svabhAva bhavya svabhAva ane abhivya svabhAvano paNa padArthanuM zuddha svarUpa AgaLa karIne je vicAra paramabhAvacAhaka nathI karavAnuM che. paramabhAvagrAhaka naya pravRtti kare che, tenI vicAparamabhAvagrAhaka naya padArthamAM mULabhUta tArivaka raNu pramANe cetanasvabhAva AtmAmAM . bhAnuM prAdhAnya vicAre che. e nayathI bhavya AtmA ethI cetana kahevAya che. paNa asadusvabhAvane vicAra karIe tyAre bhavyatA eTale bhUta vyavahAranayanI vicAraNae jJAnAvaraNAdika bhavana yecatA. judA judA svarUpe pariNamana karyo ane mana-vacana-kAyArUpa karmo paNa yogyatA. kaI paNa mULabhUta padArtha, padArthAntara cetana kahevAya che. cetananA saMgathI utpanna svarUpe pariNamana pAmatuM nathI. jIva ane thatA paryAye e sarvamAM che. karmo vizvamAM pudgala pitAnuM mULabhUta svarUpa tyajyA sivAya emane ema paDayA hoya che, tyAre pitAnuM vividha pariNamene anubhave che. eTale bhavyatA kArya karI zakatA nathI. cetanabadhdha thAya che e svabhAva nirUpita che paNa parabhAva nirUpita tyAre ja tenAmAM caitanya Ave che. baLe che te nathI. abhavyatA e parabhAvathI vicAravAmAM agni, chatAM "dhI baLe che e pramANe je Ave te mULabhUta dareka padArthamAM che kAraNa ke upacArathI kahevAya che tema "A zarIra Avake kaI paNa padArtha pitAnuM mULa svarUpa zyaka jANe che vagere vyavahAra paNa asaddabhUta cheDIne anya padArtha paNe pariNamatuM nathI. vyavahArathI zarIrAdine paNa cetanasvabhAva mAnasAthe AkAzAdi padArthomAM svabhAva nirUpita vAthI thAya che. paramabhAvagrAhakanayathI kama abhavyatA paNa che. kAraNa ke te padArthomAM ane karma e acetana svabhAvavALA che. potAnA svarUpamAM paNa jIva ane pudgalanI sAmAnya rIte jIvathI bhinna ajIva mAtramAM jema pariNamananI vividhatA dhAraNa karatA nathI. acetana svabhAva mukhya paNe rahe che. jema sidhdhAtmAomAM abhavyatA utpanna thAya che. ghImAM svAbhAvikapaNe anuSNa svabhAva che tema. siddha thayA bAda e AtmAomAM paNa pari- asaddabhUta vyavahAranayathI jIvamAM paNa acetana mana thatuM nathI. svabhAva che ema kahI zakAya. jaDanA sambandhathI A bhavya svabhAva ane abhavya svabhA- cetana paNa "jaDa che." "acetana che vagere vamAM astisvabhAva ane nAstisvabhAvanI jema vyavahAra pravarte che. sva-para-dravyAdi grAhakaya lAgu paDatuM nathI. vedAntIo jIvamAM koI evuM ajJAna che kAraNa ke jemAM dareka padArtho sva-vyAdi rUpe ke jene kAraNe jIva "huM mane jANa nathI asti che ane paradravyAdi rUpe nAsti che ema e anubhava kare che e pramANe mAne che. sva dravyAdi rUpe bhavya che ane para drakhyAdi paNa teonI e mAnyatA vyAjabI nathI, upara rUpe abhivya che evuM kahI zakAya nahiM. jaNAvyuM e pramANe jIvamAM jaDanA sambandhathI sukha ane azuSa mizrita padArthomAM asaddabhUta vyavahAranaya acetana-svabhAva svIkAre Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je na darzana ne karma vA da sthitibaMdha svarUpa (3) zikSaka zrI khubacaMda kezavalAla-sirohI. | bhAga nyUna eka kaDAkaDi sAgaropama pramANanI Ama guNasthAnakathI AgaLa vadhe che karI hoya. eTale AtmAmAM dIrtha sthitie AtmA krame krame bAkI rahelAM dareka karmone baMdhAyela pUrva saMcita karmonI te sthiti teDI ladhumAM laghu sthitie baMdha karI, ane sarva nAMkhI upara mujaba TuMkI karI nAkhe ane navI karmone baMdhaviccheda karatAM mekSasthAnane prApta ti tejI sthiti tethI vadhu na bAMdhe. kare che. guNasthAnakamAM AgaLa vadhavAnI tAkAta A rItane laghusthiti baMdha saMjJIpaMcendriya jenAmAM pragaTa thaI haya, teja mokSa prApta karI jImAM je adhyavasAyanA baLathI thAya, tenuM zake che. tevI tAkAtanuM pragaTavuM saMkSIpaMcendriya nAma yathApravRttikaraNa kahevAya che. sivAya bIjI jAtimAM thaI zakatuM nathI. ekekriyAdi jAtimAM sthitibaMdha aMtaHkaDAkaDi yathApravRttikaraNa karanAra AtmA, granthideza sAgaropamathI to keTaleya ocho hovA chatAM sudhI pahoMcele kahevAya che. yathApravRttikaraNa karanAra paNa mithyAtva guNasthAnathI AgaLa vadhavAnI AtmA maMthIbheda kare ja evI ekAMta vAta tenI tAkAta nathI. kAraNa ke mithyAtva mohanIya nathI. keTalAka nuM te yathApravRttikaraNa kama tene AgaLa vadhavA detuM nathI. asaMkhyAta varSe paryata TakI rahe teya paNa ranthibheda karavA rUpa adhyavasAya tenAmAM nahi jyAre aMtaHkaDAkaDi pramANa paNa laghu sthiti bAMdhanAra saMjJIpaMcendriya jI pikI thavAthI te ja yathApravRttikaraNathI paNa chevaTe keTalAka jI pitAne anAdikALathI rokI . patita thai, pUrve karmonI je dIrdha sthiti rAkhanAra mithyAtva mohanIya karmanA tIvra rasa bAMdhatA hatA te pramANe ja bAMdhavAnuM cAlu kare rUpI gAMThane bhedI nAkhI AgaLa vadhe che. A che, eTale yathApravRttikaraNa karavA dvArA granthIgAMTha bhedavApaNane jene pAribhASika bhASAmAM deza sudhI pahoMcavA chatAM te AtmA graMthabheda graMthabheda kahevAya che. te graMthabheda je athavA kare ja evuM ekAMtapaNuM nahi hovA chatAM paNa sthibheda te yathApravRttikaraNa karyA bAda ja sAnA baLathI thAya che, tenuM nAma apUrva thaI zake che. yathApravRttikaraNa karyA vinA, karaNa kahevAya che. saMjJI paMcendriyathI nIcenI AtmA sthibheda karI zakatuM ja nathI. yathAjAtimAM sthibheda karavA gya ayavasAye thatAja nathI. saMjJI paMcendriyamAM paNa te ja jIve - pravRtti karaNanA ge granthideza nikaTa Ave, rAsthi bhedI zake che ke jeoe Ayu sivAya te apakaraNathI granthi bhedI (mithyAtvanA rasane - vIyaeNllAsa thAya, ane apUrvakaraNa Ave te sAte karmonI sthiti pAmane asaMkhyAtame ocha karI) anivRttikaraNa karIne samyakatva che. jyAre jIvamAM acetana svabhAva kArya karate pAme tyAre AtmAnA svarUpanI jhAMkhI thAya, hoya tyAre cha-"huM mane jANa nathI e ane heya-ya-upAdeyane viveka AtmAmAM jAge. anubhava kare e svAbhAvika che. 69 kaDAkaDithI adhika sthiti uDADI daI - ' (cAlu) bdhi sudhI Avela AtmA apUrva vIrthollA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 818H jainadarzanane karmavAda: sathI rasthine bhedI ekavAra samyakatva prApta AkAravALA ane evA atizaya lIsA banI karyA pachI kadAca te AtmA mithyAtvI thaI gayelA hoya che. pASANune evA AkAra ApajAya, narake jAya, are nigodamAM utarI jAya vAnI sAthe evuM lIsApaNuM ApavuM, e kArIte paNa tene saMsAra addha pudgala parAvarta- garane mATe ya saheluM te nathI ja; jyAre kudanathI vadhu nahi rahevAthI aMtaH kaDAkaDi sAga- ratI rIte e pASANe athaDAte kuTAte evA ra5mathI vadhAre sthitibaMdha te AtmAne thate banI gayelA hoya che. jIvane granvideza sudhI ja nathI. anAdi kALathI kama saMtAnathI veSThita pahoMcADanArI je kamasthitinI laghutA thAya che, AtmAone kamanI jaMjIrAthI mukta thavA te laghutA paNa e ja rIte yathApravRttikaraNa mokSaprAptinuM eya ja svIkAravuM joIe. mokSa dvArA e karmasthiti khAte khapate thaI javA prApti mATe sAcA savarUpe dharmanI prApti karavI pAme che; abhavya che ane duvya che joIe, ane dharmane sAcA rUpe pAmavA mATe paNa pranthideza sudhI pahoMcI zake che, chatAM durlabha evA samyakatvane pAmavuM joIe. teo AgaLa vadhI apUrvakaraNa dvArA granTi durlabha evA samyakatvanI prApti kayA krame bheda karI zakatA nathI. prApta thAya che, te aMgenI hakikata upara ahIM khAsa samajavuM jarUrI che ke, upara darzAvI temAM prathama te Ayu sivAya zeSa mujaba karma sthitinI laghutA thavI e khuba ja sAte karmonI sthitinI pa5manA asaMkhyA- mahattavanI vastu che. kAraNa ke jema grathine tamA bhAge nyUna eka kaDAkaDi sAgaropama bhedavAne purUSArtha te upara mujaba kamasthitinI pramANa laghutA karavI joIe. laghutAne pAmyA vinA karI zakAtuM nathI, tema ATalI hada sudhInI laghutAne pAmele zrI jinezvara mahArAje mokSa mATe jaNAvelI jIva ja sthidezane pAmI anukrame apUrva kriyAmAM eka namaskArane (navakAramaMtrane) karaNa ane anivRttikaraNa karI samyakatvane pahele akSara nakAra ke karamibhaMtene pahele pAmI zake che. akSara kakAra te paNa upara mujaba kamarizyagranthideze pahoMcavA gya kamasthitinI tinI laghutA pAmanAra bhAgyazALIone ja prApta laghutA jIvane pitAnA irAdApUrvakanA pa thAya che. Aje namaskAranA nakAra ane karemipArtha vizeSathI prApta na thatAM nahI-ghela-pASANa bhatenA prakAranI vAta te yathArtha tatvArtha pradhAna nyAye akasamAta vege pAme che. nadIomAMthI rU5 sabhyatva na pAmela hoya tevAone ya keTalIkavAra bahuja suMdara AkAravALA ane mATe paNa samajavI. atizaya lIsA evA pASANe maLI Ave che. samyakatva rahita cha te zuM, paNa e pASANane kaI kArIgare kaMI eve sundara abhavya che ke je koI kALe mA AkAra Apele hote nathI, athavA te e mAnatA ja nathI, ane mAnavAnA paNa nathI, pASANane keI kArIgare evuM atizaya hIsA- ane jene menI IcchA thaI nathI, ane paNuM paNa ApeluM hotuM nathI. AmathI tema thavAnI paNa nathI, teone paNa navAra athaDAte kuTIteja e pASANe evA suMdara mahAmatra, athavA zrI navakAra mahAmaMtranuM Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : phebruArI : 1958 819 : namo arihaMtANuM' evuM paheluM pAda, upara mujaba laghu sthitibaMdha hoya, te athavA te "namo arihaMtANuM" e pAdamAMne paNa je samyakatvanI prApti na thAya te temanI prathama akSara "nA" "name arihaMtANuM" e padanA e sthiti kAyama TakI rahenArI kahevAya nahi. na" tarIke tyAre ja prApta thAya che ke jyAre vadhumAM vadhu asaMkhyAtA kALa pachI te e te cha granthidezane pAmavA jegI karma- jIva granvidezathI kAM te AgaLa vadhIne sthitinI bhAvathI laghutAne pAmelA hoya. karemi samyagadarzanAdi guNone upaje ane kAM te e bhaMtenA kakAranI prApti aMge paNa e rIte ja pAcho haTI javA pAme. samajavuM. A sivAya kamanI upara mujaba samyakatva- dezavirati-sarvavirati-upazamalaghutAnI AvazyakatA jaNAvatAM vaLI paNa zreNi ane kSapakazreNinI prApti AtmAnA, zA kahe che ke, "bhagavAna zrI jinezvara- tevA prakAranA purUSArthanA ge che, jyAre A dee pharamAvela zratadhama ane cAritradharmanI sthidezanI prApti bhavitavyatAe ja che. dravyathI paNa AMzika AcaraNa grathideze eTale A sthitithI patita thayA bAda punaH pahoMcavA jogI karmasthitinI laghutAne pAmelA A sthitinI prApti ApaNe svAdhInatAne AtmAo ja karI zake che. Adhina nahi hovAthI granthidezane pAmelA karmasthitinI laghutAne aMge upara AtmAe granthibheda karI, samyakatva prApta karI mujaba navakAramaMtra-karemibhate ane zrI jine- krame krame dezavirati-sarvavirati Adi guNone zvaradevakathita kRtadharma ane cAritradharmanI prApta karavAmAM prayatnazIla banI rahevA jAgRti dravyathI paNa AMzika AcaraNa AcaranArAomAM rAkhavI joIe. te ja karmasthitinI laghutAnI e paNa cekakasa che ke, "e jamAM kaI . prApti sArthaka che. paNa karma eka keDArkaDi sAgaropamanI sthitinuM sthitibaMdhanA A svarUpane samajI svahitake ethI adhika sthitinuM baMdhAya tevA tIvra kAmI AtmAoe eTalI kALajI te avazya bhAvanA azubha pariNAme pragaTatAM ja nathI. rAkhavI joIe ke pitAnA AtmAmAM azubha pari granthideze AvavA jogI karma sthitinI NAma nahi pragaTavA devA mATe tagya nimittothI laghutAne pAmelA badhA jIve jema sthibheda dUra rahevuM joIe. kadAca nimittavazAt azubha karI, samayakatvane pAmI ja jAya e pariNAma pragaTI jAya te paNa tene tIvra nahi niyama nahi hovA chatAM paNa jIva jyAM sudhI banavA devAnI kALajI rAkhavI joIe. AtmA pranthize AvavA jegI karmasthitinI laghutAne jema guNa-sampanna banate jaze tema tema tene pAme nahi, tyAM sudhI te jIva gasthibheda karI te kamabaMdha azubha rUpe thatuM aTakI jaI samyakatva pAmI zakatuM ja nathI, tevI ja rIte zubha rUpamAM thatuM jaze. ane jema jema AtmAnA navakAra-karemi bhaMte ane zrI jinezvaradeva kathita pariNAma vizu thatA jaze tema tema kame zratadharma ane cAritradharmanI dravyathI paNa kame nira karate te AtmA pariNAme sava" AMzika AcaraNa aMge samajavuM. kamathI rahita mokSadazAne prApta karI zakaze. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi dva ttA nI vi Te ba nA ! pUmunirAja zrI mRgeMdramunijI mahArAja jaina samAjamAM janma laI, samAjanA Azraye AgaLa vadhelA sudhAraka () paMDita, jaina siddhAMto, Agamo tathA devAdhideva bhagavAna zrI mahAvIradeva pratye ane pUrvakAlIna suvihata AcArya pratye zabdaprayAgane vyavahAra paNa keTa-keTalo vivekahIna tathA maryAdA rahitapaNe kare che ane pote jene pitAnA mAnyA hoya tevA vartamAnakALanA sAmAnya mAna pratye paNa kevA zakhAIbara pUrvakanA vyavahAra kare che? nathI temAM bhagavAna pratye ke pUrvAcAryA pratye vinayabhAva, te bahumAnabhAvanI vAta ja kayAM ? AvA paMDita () jayAre gADarIyA samAjamAM vAha-vAha thatA hoya, tyAre samAjanA dharmazIla vicArakene teonA bhrAmaka vicAronI jALathI sAvadha rahevA mATe avasaracita cetavaNI ApavI e jarUrI che, AvI cetavaNI A lekhamAM ApavAnI pharaja pU. mahArAjazrIe adA karI che. sarva kaI sahadaya vicArake A lekhanAM hArdane vAMce, vicAre e AzA asthAne nahi gaNAya! mahAvIravANa' pustaka je tAjetaramAM prasiddha thayuM che, te pustakanA lekhaka 50 becaradAsa dozIe bha0 mahAvIranuM jIvana ane tene mahimA e viSaya para te pustakamAM je lakhyuM che, te kevala teonA mAnasanu malina pratibiMba ja kahI zakAya. temAM teoe devAdhideva zramaNa bhagavAna zrI mahAvIradevanAM lokottara jIvanane pitAnI sthala buddhinA gajathI mApavAne bAliza prayatna karyo che, tenA pariNAme aneka bhrAmaka vicAre ke je bhayaMkara anartha karanArA che, te raja karyA che, jene pratikAra karavo jarUrI lAge che ke jethI koI temanA vicArothI bhale cUke doravAI na jAya ! sudhAraka rAbdanA vikta arthamAM jene oLakhI bhAvane hRdayamaMdiramAM niraMtara satata jIvato jAgata zakAya evo Ajane vida6 varga () bhASAnI TheTha rAkhavo jarUrI che. A rIte ja ApaNuM jJAnI mahAnIcI pAyarIe pahoMcatuM jAya che, eno artha e purUSo bhASAnA urvIkaraNa karavA sAthe jJAnanI sAcI nathI ke teonI bhASAzakti nathI ke vAkayaracanA upAsanA karI gayAnA dRSTAMta rUpa Aje paNa temanA barobara nathI, vastuta: mAnava jeTalI jJAnopAsanA seMkaDo graMtha majuda che, jenI pAse zraddhAnuM artha karate jAya che, tyArabAda jJAnanuM pariNumana tenA nathI, kRtajJatAne prakAza jenA aMtaranA oraDAmAM AtmAmAM kevuM thayuM che ? e enI bhASA uparathI nathI, tevA sAkSaro zuM lokottara puruSanA adbhuta nakkI karI zakAya che, bhASA e bhAvanAne pradarzita vyaktitvanI jhAMkhI zabarUpamAM karAvI zakaze ? Aje karavAnuM mukhya sAdhana che. ne mAnava koIpaNa rIte te bhASAne zAbdika ADaMbarathI zaNagArI tene aMtaranI bhAvanA bahAra ThAlavate ja heya che. A navacaitanya apAya che. zreSTha kRti tarIke manAvAya che. rIte bhASAnI anivAryatA hoI tene jJAnopAsanA paNa prANatattvaviheNI e bhASAthI jagatatuM ke dhAra sAdhya tathA saMskArita karI zakAya che, paNa potAnuM ajJAna TALA vAkAtuM nathI. bhASA ane bhASAnuM uSvakaraNa e banne alaga zraddhA ane kRtajJabhAva e bhASAne prANu che. vastu che. bhASAnI sAcI ukAtinA mULabhUta sAdhana che. keTabhASAnA udhdhIkaraNamAM haMmezA pUjya paramapakArI lIka vAra te alaMkAnA aMcaLA nIce pUjyavarganuM mahApurUSo pratye zraddhAnA ardhanI jarUra rahetI tuM ghora apamAna sAmAnya samajI varga dekhI paNa AvI che. pUjyo eTale ke banazrata taraphanA kRtajJa- zakato nathI, kAraNa enI mati sAcA-khoTAnuM pRpa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . : 82 : vidvattAnI viTakhanA : karaNa karavA asamartha hAi te chApelI paMktione ja vadhu mahattva ApI de che. Ama janatAmAM ajJAnatAnuM jora vadhu sajjaDa ane che. AmAM jo joizuM te temAM aSA phALA bhrAmaka te mana paData vicArAne phelAvanArA pAthI-paDitAne ja jaNAI Ave che. jene sattuzAsanane vAdAra nathI rahevu tene zAstravacanenI sAthe sAthe potAnA aMgata vicArAne ghUsA DavAnA kazAya hakaka nathI. je sapUNaeN vaphAdAra che te te svapnamAMya evI bAlizatA AdaratA nathI. AvI anadhikArI ceSTA AtmAne ghaNI ja khataranAka che, khuda bha. zrI mahAvIradevanA jIvane potAnA trIjA marIcinA bhavamAM karelI meDIzI paNa utsUtra prarUpAthI keTalA sa`sAra vadhyA ? teA pachI pAnAM ane pAnAmAM peAtAnA svataMtra vicArene bharavAthI AtmA kaiTaleAkathI bhAre banatA haze ? teneA karuNa aMjAma e AtmAne kave begavavA paDaze ? e kalpanAthI paNa dhrUjI javAya evuM che, mATe sannusiddhAMtanA eka eka akSaranI vaphAdArI AtmAne aneka dArUNa du:khAthI dUra rAkhanArI che. A hakIkatathI sAkSarA ajJAta / nahi ja hoya. AjanA pAthI--paMDitA peAtAnA lekhamAM jyAre teo kAi avataraNa TAMke che tyAre jANe zAsana pratye potAnI evaphAdArI nIDarapaNe pragaTa karatAM hoya tema lAge che, ane pU. mahApuruSone A haribhadra kavA A haeNmaya' Ama kahe che. A pUjya jJAnI puruSo pratyenA zuSka zabdo ja kahI Ape che ke ene mana e mahAna yugapuruSo ane ApaNA jevI sAmAnya vyaktie badhI sarakhI ja che, emAM pUjyA pratye kAi hArdika bhAvanAsUcaka ke pUrvakAlIna AcAryadevAnA addabhuta vyaktitvanI `ka kAI paNa zabda zAdhyA maLe tema nathI. e spaSTa joI zakAya che, teo zu nahiM samajI zakatA hoya ? teo keTalI ati sarakhAmaNI kare che te mATe eka ja udAharaNa pUratuM che. te A pustakamAM lakhe che ke; "mahAvIre ciMdhyA mArga, Aje to achatA banyA. ApIne prANu pAtAnA chatA jeNe pharI karyAM. evA zrI gAMdhIjI saMta, A kAle arihaMta zA. sAcaka che| tame putra, temanA vArasA--rakhU" A zabdo khecaradAsa paMDite lakhyA che, zuM A zabda jaina kulamAM janmelA ane jaina kahevaDAvanArane chAje che ? gAMdhIjIne saMta kahevA mATe jene zabdo male che, ahi ta zA kahevAnI je akSamya dhRSTatA kare che, te bhagavAna zrI mahAvIradevane phakta 'mahAvIra'zabdathI sakhedhe che ! vidvattAnI viDaMbanA AnA jevI anya kai hAI zakatI haro vA2e ? Ya (2) siddhAMta-AgamavacanAne vikRtarUpe raju karavAnA behudA pracAra ! (?) nA varlDa me kaSai ammApiUhi nIyaMtendi' muMDe matrittA avarAme maLanAriya ,, pavvaittae zrI kalpasUtra 94. bhAvAya:- 'mAtapatAnI hayAtimAM mAre pratrajyAdIkSA levI yogya nathI. garbhAvasthAmAM zramaNa bhagavata mahAvIradeve karelA A abhigrahathI lagabhaga jaina janatA vAkepha che. alabatta A pratijJA dvArA bhagavAne (mAtRbhakti pradarzita karI.) mAtRbhaktine pATha ApaNane zikhavyeA che. paNa tene atha e nathI ke mAtRbhakta kivA pitRbhakta thavA ApaNAthI dIkSA na jyAre khIjI tarapha teo A yuganI gAMdhIjI ja laI zakAya. khuda bhagavAne Ama karyuM teA pachI ke vinebhAjI jevI vyaktie mATe vizeSaNenA bina-ApaNane paNa tema karavAmAM zA vAMdho che? ema makAme upayoga kare che. leAkrasamUhamAM priya banavAnI jeenI vicAradhArA pravarte che. tee sAce ja bhIta ke anya koI aMtaramAM rahelI ahika AkAMkSA ja bhUle che. pachI utsUtra prarUpaNAnI dahezata rAkhyA vinA AjanA sudhAraka sAkSara vargane Ama karavA preratI teo kevA chamaraDA vALe che, te nIcenI 50 khecaradAsanI 5ktiothI joI zakAya che haze. (karaja pADatI haze.) Ama karavAmAM pAte pUjyeAnI bhArAbhAra nAlezI karI rahyA hoya che, ema "je pote tItha kara thavAnA che, temaNe paNa eja Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa :: phebruArI 158: 823H pravRtti prathama svIkArela che. te A kALanA ApaNe uga upajAve che. ema mAnavAmAM kazuMe kAraNa paNa temane ja anusaravuM ghaTe. paraMtu temane e to nathI. dIrdhadaSTithI jotAM vyavahAramAM paNa mAtapitA rAgabhAva che, mATe tenuM anusaraNa nahiM karI zakAya potAnA saMtAnane paradeza dhanopArjana kiMvA abhyAsa ema kahIne tIrthakaranI avajJA na karavI ghaTe." arthe mokalatAM duHkhada heye pitAthI chUTo kare che. (mahAvIra vANI-pRSTa 23) tyAre mAtra bahArathI jonArane te ema ja lAge ke Ama ! A loko hAthe karIne virahadanA upajAvatA bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karanAra sAmarthya vagara ke samajaNu vagara bhagavAne kahyuM tema karavA jAya to haze ?' paNa aMdarakhAne teo samajatA hoya che keAjJApAlanane badale temanI spaSTa rIte avajJA karI A virahadu:kha kSaNika che. tenAthI thanAro bhAvI bese che. teo lokottara puruSa hatA. traNa jJAnanA lAbha cirasthAyI che. Ama tyAgapaMthe prayANa karate paNa hatA. lAbhAlAbha jANI zakatA hatA. temane koI paNa saMtAna sAcA arthamAM mAtApitAne kiMvA AcAra (5) lokottara hatuM. mATe temanA anuttara ane udyoga utpanna karato ja nathI, balake e jIvana prasaMgenI sAthe ApaNuM chadmastha jIvananI pitAnA upakArI mAtApitAnuM sAcuM hita cAhata tulanA karavI e taddana aghaTita che. ApaNuM zreya hoya che snehAdhIna mAtApitA saMtAnanuM heja virahatemaNe cIMdhelA paMthe prayANa karavAmAM samAyeluM che. duHkha anubhave che. paNa bIjI ja paLe e duHkhane zAstrakAranuM spaSTa vacana che ke "kutti mA. zAzvata sukhamAM palaTAvavAnI vivekapUrvakanI ajaba tijo" arthAta mAtA pitA e dupratikAya che. tAkAta saMtAnamAM bharI paDI hoya che. eTale temanA upakArane badalo-(RNa) vALavo muzkela che. vALI zakAtuM nathI. saMtAna haMmezAM mAtApitAne 2. paM. becaradAsa AgaLa vadhatAM lakhe che ke, RNI ja hoya che. emAM be mata nathI. paNa e "atyAra sudhI pArzvanAthanI paraMparAmAM brahmacarya vAtane thoDA uMDA utarIne samajazuM to jaNAze ke, mukhyavrata na hatuM. paNa peTAvrata hatuM, tene khAsa juduM majakura vAya mAtApitA pratye saMtAnanI kartavya mukhyavrata svIkArI temaNe (bha. mahAvIre) pArzvanAthanI bhAvanA pradarzita kare che. paNa enuM tAtparya e nathI paraMparAmAM cAlate anAcAra pradhAna svachaMda sadaMtara ke-saMtAne AjIvana dhanopArjana dvArA temanI ahika baMdha karAvI dIdho. icachAone tRpta karavI. mAtR-pitR-bhaktine jeo (mahAvIra-vANI-pR0 15.) ATalo ja artha kare che, teo bhaktinA sthUla rUpane ......e becaradAsa dozIne A vAta khyAla ja vaLagI rahyA che. tenA sUkSma arthathI teo bahAra to nahi hoya ke kAyadA-kAnuno jIvana ajJAta che. AgaLa vadhIne koI mAnavI potAnA yogyatA-vizeSane AbhArI hoya che. mAtra zrI pArzva mAtApitA mATe potAnI cAmaDInA pagarakhA banAvI nAtha prabhunA saMdha-tIrthamAM ja nahi, bIjAthI bAvIsa temanA upakAranuM rUNa mITAvavA cAhe te paNa temAM prabhunA saMdhamAM paNa brahmacarya (maithuna viramaNu) e te saMpUrNa kAmayAba nivaDatuM nathI. saMtAna je sva mukhya vrata na hatuM. tenuM kAraNa maithuna viramaNa" e paranuM hita samajato haze te mAtApitAne saddharma mahAvratano samAveza "parigraha viramaNa" mahAvratamAM samukha banAvaze. te dvArA temanuM RNa TALI zakaze, thaI ja jAya che. strI paNa parigrahamAM AvI ja jAya pachI tenA mAtApitA tyAga mArge jatA pitAnA che.) ema te tIrthanA cha Rju ane prANa hovAthI ) mA tIrthanA ja ja saMtAnane kadI nahi avarodhe, kAraNa temAM teo sugamatAthI samajI zakatA hatA, potAne saMtAna potAnI sAcA arthamAM bhakti karI jyAre prathama ane carama tIrthaMkaranAM zAsanamAM ja rahyo che, evuM svayaM samajI zakatA hoya che. che tevA na hoI temane mATe brahmacaryane piTAbata saMtAna pitAnA viraha dvArA pote mAtapitAne na rAkhatAM mukhyatrata rAkhyuM che. mAtra peTAvratane kAraNe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ma tA ne ma hi mA: zrI ena. ema. zAha-amadAvAda, "jJAna dhAna manahArI, samatA rasa uradhArI ApavAmAM Ave che. "manuSya janma kiMmatI karmakalaMkakuM dUra nivArI, jIva vare ziva nArI che, emAM veLAsara cetI, dharma karI le sArA Contentment is the happiness:- che. nahi te ezaArAmathI Akhare pastA "eka AMdhaLI vyaktinuM kAvya che. e thAya che, aMte jIvana hArI javAya che. paraMtu ghaNuM suMdara che. e kahe che- "mane divasa nathI, mAyAnuM vAtAvaraNa ghaNuM sUkSama ane vizALa rAta nathI, aMdhakAra nathI prakAza nathI, tArA paTa para patharAyeluM che. eTale enI asaramAMthI nathI, caMdra nathI, sUrya nathI, paNa mane mArI kevaLa vimukta rahenArA te mamatA mUkanArA sthitimAM sateSa che, kAraNa ke cakSu na hovA virakta sivAya anya kaI AvI zake nahi. chatAM mane hRdaya che, mAruM mana khUluM che, huM Ama chatAM mAyA, malebhane, mejamajhAha sukhI chuM. zAthI? samatAthI. kAraNa ke samatA ane ezaArAma sAme saMsArI jI mATe vinA saMsAramAM koI paNa jIvane sukha nathI," eka atyaMta uttama guNa "samatA" jJAnIA samatA eTale zuM ? ee raju karyo che, ane enuM mahatva te "samatA" nuM yathArtha ane vAstavika rUpa "parama-mokSapada" ApanAra che, ema paNa samajatAM pahelAM "mamatA" nuM svarUpa samajavuM dezavyuM che. jene potAnA jJAna-darzanAdi jarUrI che, kAraNa ke mamatA che, moha che. svabhAvamAM mamatA che, raTaNa che, tenI kazAmAM mAyA che, tyAM "samatA"nathI, ane "samatA" mamatA hoya nahi, ane te ja sAcI samatA che, tyAM mamatane praveza karavAno adhikAra che, paNa A vastu te bahu vicAra vinA nathI... samajAya ema nathI. e mATe zrImad AnaMdaghanajIe eka vastutaH aDhAre prakAranA pApasthAnake padamAM lakhyuM chemamatAthI ja sevavAmAM Ave che. ene laIne ja cAre prakAranI, naraka, tiryaMca mAnava, ane he sAdhu puruSa! samatAnA saMge rame; deva gati che. ethI ja rAga-dveSa che, ajJA mamatAne saMga parihare. kAraNa ke temAM lahamI nanAM te spaSTa pariNAma che. nathI, kALAza che. A saMsArane choDIne mahA- sAmAnya rIte ApaNe saune eka ja prakA rAjA iMdra, nAgendra, cakravatio sarva cAlyA gayA. to have e chAMDe." rane upadeza-je kiMmatI che, te A rIte paraMtu mamatAnuM viSa atyaMta phelAyeluM ja lekhaka mahAzaye zrI pArzvanAtha prabhunA saMdhamAM che. te putra, pitA, mAtA, strI, mAnapAna, anAcAra pradhAna svachaMdanI je kalpanA doDAvI che, - vidvattA, rUpa, baLa e badhAmAM patharAeluM che, te taddana pikaLa ane gerasamaja bharelI che. ane koI ane te mAraka che, DUbADanAra che, rakhaDAvanAra paNa prakAranA AdhAra viheNI che. ema koIpaNa sahaya sujJane lAgyA vinA nahiM rahe, eTaluM ja nahiM che, vadhu zuM kahevuM? Ama chatAM "samatA" paNa AvuM doSAropaNa karanAranuM mAnasa keTaluM dUSita guNa manuSyane enA bhUlelA mAgethI sanmAge che e paNa spaSTa jaNAze. lAvavAmAM sahAyaka che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : phebruArI : 1958 : 825 : ane eTalA mATe ja mitrI, karuNA, pramoda kAraNa pUchyuM, te mahArAje kahyuM jaNAvIza. ane upekSA bhAvanAne vAraMvAra vicAra karavAnI theDe samaya vItI gaye. pachI eka divasa jarUra che. kAraNa ke A bhAvanAonA niraMtara pradhAnane ane saghaLA darabArIone bhejananuM vicAra vaDe ja aneka prakAranA mAnasika kalaha, nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM......... zera kaMkAza, dugarachA maTI jAya che. vAra pachI "pradhAnane Aje phAMsI ApavAnI che? svalakSamAM rahevuM te samatA che. evuM paNa elAna karavAmAM AvyuM. pradhAnane rasa uDI gaye, jamavAmAM paNa kazAnuM bhAna paralakSe vahevuM te mamatA che. athavA rahyuM nahi. metanA samAcAre ke naciMta saghaLA AtmAo "sukha" ne ja Icche che, rahI zakayuM che? chevaTe mahArAje pUchayuM: "kema, mATe mAre keInuM paNa buruM na karavuM e paNa majhA Ave che nA ?" pradhAna zuM javAba "samatA" che. eTalA mATe ja kahyuM che - Ape? pachI mahArAje kahyuM "A zarIra che te samatA saMge kSaNa kSaNa rahenA, kSaNabhaMgura che, pachI meha zAmAM rAkhavAne ? karazuM duniyAdArI dUra. eTale "videhI" sthiti Ave ." "samatA nI sAthe rahenArane te nitya A daSTAMta eka dezIya che, chatAM atyaMta mastI che, AnaMda che. "samatA" guNa te upayogI che. kAraNa ke prati kSaNe "meta hadayamAMthI ja Uge che........ dhasamasatuM AvI rahyuM che. mAnavI eTale bhramara Aje eka phUla upara te kAle jAgRta banI, taravaraTaNamAM rahe teTale te bIjA phUla upara bese che. ene saMbaMdha madha nijane pAmavA bhAgyazALI bane. levA pUrato che. e saMbaMdha enA vikAsa, Ama "sahaja svarUpa sthiti prApta pUrate mAne tyAM sudhI ThIka che, paNa jo e karavI hoya te samatA-saMteSa anivArya che. cUMTI jAya te puSpa bIDAI kadAca tenuM emAM dayA, pavitratA, guNenuM bahumAna, mRtyu paNa lAve che. satsaMga vagere paNa samAI jAya che. pArasamaNi paraMtu AmAM mULabhUta "saMteSa" ne samAna A janmane saphaLa karavA mATe "samatA". sidhdhAMta samAye che. ene rUpiA, AnA, ne daDha karavI bahu jarUrI che, kAraNa ke mAyAne pAIthI na apAya. dA. ta. mAnavI pote je vistAra cAre bAju tamAma (mekSa sivAyanI) nathI maLyuM, te maLaze, evI kalpanAnuM ja gatimAM phelAe che, sukhanI sarvane samAna duHkha bhegavyA kare che. -- - icchA che, chatAM prayatnanA mULamAM sAcI sama eTale "samatA" je hRdayane guNa che, jenA abhAvanI khAmI te jarUra rahela che, hRdayanI pUMjI che, jenA AdhAre anya guNa paNa jJAnInA vacane nivRtta thaI zake. vikAsa pAmI zake te mATe "jaDa-cetana" bhinna Ama "samatA" thI hRdaya dharmakAryamAM puSTa che, te te khAsa smRtimAM rAkhavA yogya che. bane, guNe vikase, zubhAzaye daDha thAya, hRdaya - janaka rAjAne anya hiMdu zAmAM "janaka nirmaLa bane, vItarAganA guNothI raMgAya, pApa videhI" nAme so pokAratA. eka vAra pradhAne rahita thAya, samagra jIvamAM samAnatA bhALe, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a ma jha ra NAMH pUrva AcArya deva zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja ame maLanA, vidyAnA ke vijJAnanA virodhI nathI, paNa vidyA, vijJAna, unnati ke khaLanA nAme manuSyane manuSya maTADI rAkSasa banAvatA hAya tA enA ame kaTTara vidhI chIe. je vidyA, je vijJAna, ane je maLa prabhunA mArgathI AtmAne parAGamukha banAve te DavidyAne, vijJAnane ke baLane vakhANavA ame haragIja taiyAra nathI. pApa je vijJAna, je vidyA, je aLa bhIrU banAvavAne badale pApamAM rakta banAve, ArA-samAraMbhamAM thai jatI pArIne rokI nAMkhe, vItarAganAM vacana uparanI zradhdhAne naSTabhraSTa karI nAkhe ane AtmAne tyAgamA tarapha vaLatA aTakAvI saMsAranA rAgamAM mahAlatA banAve e vidyA, vijJAna ke baLa jarUrI ke hitakara che ema te| amArAthI kaDhI ja nahi kahevAya. je vidyA ane je vijJAna satya sAMbhaLavA jeTalI sahanazIlatA paNa na khatAvI zake ane mAtra potAnA ja kalpita vicArAnA pUjArI banAvI satyanI sAme, kalyANamAnI sAme baLavAkhAra banAve ene vidyA ke vijJAna tarIke kema ja oLakhI zakAya ? 2mA ane rAmAnI lAlasA manuSyane pAgala banAvI de che. tamArAmAM dayA hoya to Adhi, vyAdhi ane upAdhionA cege pIDAtI duniyAne ane nijapada meLavavAmAM phiTabama ane evI sAcI "samatA" A janme jene prApta thaI gai che, tenA bhavA tA dUra ja gayA samajo ! khacAve. tana, mana ane dhana emAM kharacA ! viparIta zikSaNa manuSyane hevAna banAve che. pApa karanArAo mATe durgatirUpa tiya cagati ane narakagati taiyAra che. tamArAmAM yA hoya tA duniyAne pApamAM jatI bacAve. ratnatrayI sivAya saMsAramAM kAI tAraka nathI. samyagdarzanavALA A saMsAramAM rame nahi, samyag jJAnavALA. saMsArathI chUTA thavA prayatna kare, samyaka cAritravALA saMsArathI alaga thai jAya. A traNa sivAya duHkhanA dAvAnaLathI koinI mukti thaI nathI, thatI nathI ane thavAnIe nathI. A krIDane na mAne, A krIDanI nIce sahI na kare te jainazAsananA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA kahevarAvavAne adhikArI nathI. dareka kALamAM ane dareka kSetramAM A ekaja kAyado che ke-ArAdhanAthI mukti ane virAdhanAthI saMsAra. cegya vastunA sevanathI cegyatAnI prApti ane aceAgyanA sevanathI ayAgyatAnI prApti. dAna e lAMca nathI. lAMca mATe apAcelu dAna e jainazAsananuM dAna nathI. dAna paNa dhananI mamatA cheDavA mATe che. badhI dharmakriyAe porTugalika vAsanAe cheDavA mATe che. dAna e dAtAra tarIke kIrti meLavavA mATe ke khyAti mATe hAya te e sAce dharma nathI. sabhyaSTinuM dAna duniyAne tAranArU che. DUbADanArU nahi. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : phebruArI : 1958 : 829 : samyagaDhaSTinuM dAna duniyAne tAranArUM dAna vAne ame sarajAyA nathI. che. DUbADanArUM nahi. je amArI jAta sArI na hoya, chatAM manamAM koI vacanamAM kAMI ane vatanamAM tame sArI kahe ethI mukti maLavAnI nathI. kAMI, ema na rAkhe. bhAvanA, vAte ane vatana ane sArI hovA chatAM kaI kharAba kahe ethI eka rAkhe. karmavaza vartana juduM hoya te paNa lAMchana paNa nathI. bhAvanA ane vAta te eka hevI ja joIe. apakArI para paNa upakAra kare te dharma che. A dazA na Ave tyAM sudhI janatvanI vAta zrI jinezvaradevanAM zAsananAM maharSi sAme, zrI jinezvaradevanA mArga sAme lakSmInA jJAnIo te kahe che ke-avyAbAdha pada madamAM AvI jaI,. yuvAnInA madamAM chakI jaI, joItuM hoya te tame avyAbAdha bane. je bhaNataranA madamAM hekI jaI, yadrA tA belaavyAbAdha bane te avyAbAdha pada pAme nArAo mATe bhaviSya ghaNuM bhayaMkara che. vyAbAdha na hoya evA sthale javuM hoya dareka kALamAM samyakatva prApti jeTalI kaThina te ApaNAthI koIne vyAbAdha na pahoMce evA hoya tethI pAmelA samyaktvanI rakSA karavI e banavuM joIe. kaIguNa kaThIna che. lAla pILAM pudgala sAme samyagdaSTi A jagatamAM teo dhanya che ke AtmA udAsIna rahe, jarUra paDe te upaga jeo anya jIvone , karmabaMdhananA kAraNarUpa paNa kare paNa te udAsInapaNe. thatA nathI. kalyANakara kAryo ghaNuM vinethI gherAyelAM. - ta tarUNa avasthA ane rAjAnI pUjA e ja hoya che. evAM kAryomAM vine na Ave te bane anarthana karanAruM che. e kAryonI kiMmata zI ! vigaIe vikAranuM ghara che ane vagara saha maMgala kAmamAM jovAya che, paNa kAraNe tenA bhakSaNane zAse pApa kahyuM che. amaMgala kAmamAM jovAtAM nathI. maMgala kAmamAM vinAnI paraMparA che, mATe muhUrta jovAya che. DAhyo pitAne abhimAnathI DAhyo kahe paNa virAgI dAMDI na pITe ke huM virAgI chuM. amArI jAtane mATe amAre keTe javuM e mArga nathI. amane gALa denArane, amArI guNa dekhAya tenA paNa guNane vyaktinI upara game tevAM kalaMke mUkanArAne mATe paNa parIkSA karyA vinA jAheramAM bolatAM nA ! ame pharIyAdI banI keTe na ja jaIe, paNa lobhI vepArInI kSamA ke samatAnA kadI amane kaI keTe laI jAya te "zuM thaze? vakhANa na karatA ! evI bhIti rAkhIe te ame amArUM dharma gukha jatAM pahelAM vyaktinI parikSA karajIvana jIvI zakIe nahi. vAnuM na cUktA ! hAvagIne, huM kahenArA A amArI jAtane amArA mATe mArI kahe, ene ke navuM sthApanArAone kudaratI rIte ja zAMti keLavavI paDe che. ' Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkhamAdhAna -: samAdhAnakAra : pUrva AcAryadeva zrImad vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAja [ praznakAraH- pUrva 5'0 zrI kanavijayajI gaNivaranA ziSya muni zrI mahimAvijayajI ma. khaMbhAta ] za zrI vajrasvAmIjI mahArAja je nagarImAM duSkALa paDayA hatA, te nagarImAMthI zrI saMghane mukAla nagarImAM AkAzamArge laI gayA te te saMgha caturvidha samajavA ke sAdhu-sAdhvI rUpa? . badhAmAM peAla rAkhe e te syAdvAda nahi pazu pruDIvAda kahevAya. * je vastu je je svarUpe hoya te vastune te te svarUpe ghaTAvavI tenu nAma syAdvAda che. je vidyA pApanA akhatarAthI pAchA na haThAve te vastutaH vidyA ja nathI. sa. pulAvaramAM ghaNA sa jIvAnA nAzaneA sabhava hovAthI te zAka sAdhu-sAdhvIe levu na joie. uparokta lakhANuthI samajI zake che| ke khIjA zAka karatAM vadhAre doSa che ke nahi ? AMkhAne badale khAvaLIyA thaI, mArgane kaTakAthI durgama manAvI de evA jJAnane poSavAne uddeSaNApUrvaka ekeeka zAsanapremIe niSedha karavA ja joie. guNavAnanI prazaMsA karatAM guNavAna guNamAM AgaLa vadhe che. ane duniyA guNane pAme che. sa zrI vajrasvAmIjI mahArAjA catuvidha zrI sadhane duSkAla pradezathI sukAlanA pradezamAM lai gayA hatA ema samajavu. kAraNa ke zayyAtarane pAchaLathI temAM lIdhe che eTale phakta sAdhu-sAdhvI rUpa zrI saMdha na samajave. atizaya rasapUrvaka bhAgavelA bhAganA vipAka bhAgavavAnuM mukhya sthAna naraka che. zrI jinezvara devAnuM jIvana tA zrI jinezvaradeva ja jIve. sAgaranI zarakhAmaNI sAgara sAthe ja thAya che. za ghaNA sthAnakamAM zrAvakA pulAvaranA zAka kare che, te te sAdhu-sAdhvIone levA ka2e ke nahi ? zrAokAne A zAka karavAmAM bIjI vanaspatinA zAka jeTale ja doSa ke vizeSa ? za dIkSA vakhate upakaraNAnI khelI meAlAya che te dravya kayA kSetramAM jAya ? saha A paddhatti navI che eTale amukaja kSetramAM te rakama lai javI joIe evA nirNaya karI zakAya tema nathI. saMpU. guru mahArAjanA agnisaMskAra vakhate uchAmaNI khelAya che, e kayA khAtAmAM vaparAya ? sa uparokta rakama gurunA samAdhisthAna banAvavAmAM, gurumUrtio karAvavAmAM temaja gurunirvANumaha AdimAM upayoga karAya che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H kalyANaH phebruArI : 1958 829 : za0 gurumahArAjanI samakSa gahelI nAme deva thaze. sarSa, vIMchI AdinA jhera utAkarIne je dravya mUkavAmAM Ave che te kayA ranArA maMtra, maMtravArI karI pAse jape kSetramAM jAya ? che, maMtranA arthanuM jJAna na hovA chatAM sagurumahArAjanI samakSa galI viSagrasta sArA thaI jAya che. AthI siddha karIne je dravya mUkAya che te dravya devadravya thAya che ke-athanA jJAna vagaranI paNa mahAkhAtAmAM jAya , puruSenI vANuM phaladAtA che. za0 guru mahArAjane zULa utArIne za0 navakAravAlI gaNavI hoya te kaTAeTale ke temanI samakSa temanA zarIra para saNa uparaja besIne gaNavI joIe? navakArautArIne dravya mUkavAmAM Ave che te kayA vAlI vagara navakAramaMtrano jApa karI zakAya khAtAmAM jAya ? kharo ? IlekaTrIka AdinA ajavALAmAM besIne sa, uparokta vidhi mujaba utpanna thayela navakAramaMtranuM dhyAna karI zakAya kharuM? rakama gurunI vaiyAvagrAdi kAryamAM vAparI sa, zuddha bhUmi hoya te kaTAsaNA zakAya che. vagara paNa navakAravAlI gaNI zakAya. navakAra vAlI sivAya hAthanA veDhAthI athavA ekAgra[ praznanAra - gulAbacaMda narazI hubalI.] tAthI paNa navakAramaMtra jApa karI zakAya. za0 zrI sthUlabhadrasvAmInuM nAma 84 sAmAyikamAM hAIe te lAITanA prakAzamAM covIzI brahmacarya mATe amara raheze. tene kayA besIne navakAravAlI gaNI zakAya nahi. pustakamAM ullekha che? [ praznakA - devacaMda rAmajI zAha sa, zrI sthUlabhadra mahArAjanA caritramAM 1 bhujapura (kaccha)] uparokta bInA spaSTapaNe che. za0 muisI, gaMThasI paccakhANa karanAra [ praznakArA- zIlA zAha. ] pANI kAcuM pI zake ke ukALeluM pIvuM joIe? za0 jeo zrI navakAramaMtranI mALA sa mulphisahiyaM gaMThasahiyaM paccakakhANa gaNe che temAMthI moTe bhAge zrI navakAramaMtranA arthathI ajJAta hoya che, te arthanA karanAre ukALeluM acita pANI pIvuM joIe e niyama nathI, paNa AvA niyamadhArI jJAna vagaranA kAryanuM phaLa zuM ? AtmAo acitta pANI pIe e adhika sasamaLInA jIve maratI vakhate muni zobhanaya tema lAbhanuM kAraNa che. mahArAjanA mukhathI athanA jJAna vinA kevala za0 ukALelA pANImAM cune nAkhyAM zrI navakAramaMtranuM zravaNa karI sudarzanA nAme pachI bIje divase te cunAvAlA pANImAM rAjaputrIpaNe janma laI samaLI vihAra nAmanuM AyaMbila mATe kAcuM anAja peI zakAya? jinAlaya baMdhAvI kalyANa karI gaI. zrI pAzvanAtha bhagavAne pitAnA aMgarakSaka mAraphata ane e pANIthI raseI thaI zake? saLagatA kAsTathI nAgane bahAra kaDhAvI zrI nava. sa. uparakta jalathI tame lakhe che, kAramaMtra saMbhaLAvyuM ane te nAga dharaNendra te thaI zake che, paraMtu zArIrika nukazAna Adi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 830 : zaMkA samAdhAna :. kAraNe vAparavuM ThIka nathI. zrI jayapaghavijayajI bhujapura (kaccha) ] [ prakAraH-- dAtarAIvAlA chaganalAla za0 zrI caMdrakevalI caritranAM bleka 9 mAM manajIbhAI amadAvAda.] ekaikavardhamAnAbhiryAvadaSTottara zatam / AcAmAmlaulikAbhistatpAzNaizcopavAsakaiH za. zrI jinapratimAjInI sanmukha pUjA bhaNAtI hoya te pU. munirAja pUjAnuM mahatva cataH siddhAntaHubhA thai samajAvI zake kharA? ane samajAvI zALa- AviskALa harimaMtAIna | zake te zrI jinapratimAjIne paDade karIne ke pajjaMtaM abbhutahANi, jAva puNNaM sayaM tesi // 1 / / paDade karyA vagara? ayaM AMbilavaddhamANaM, nAmaM mahAtavacaraNam / satra A praznanuM samAdhAna kalyANa varasALi tatya rasa, mati vItavisAja pArA mAsikanA zaMkA-samAdhAna vibhAgamAM pahelAM pahelA saMskRtamAM 108 oLI ane mUlamAM AvI gayuM che. je je praznonA samAdhAna thaI 100 oLI lakhe che. emAMthI kharUM karyuM ? gayA hoya tene pharIthI javAba apAtuM nathI. 14 varSa, 3 mAsa ane 10 dinane hisAba zrI upadhAnanI ArAdhanA karanAra karatAM 360 dinanuM varSa letAM pa150 thAya te ArAdhakone prabhAvanAmAM tIrthasthAnanA zikharane 100 eLIomAM pa050 AyaMbila ane 100 pheTe, zrI navakAra maMtranA pAMca pada ane prabhA- upavAsa umeratAM 5150 thAya che. te zrI varSavanA karanAranA nAmavAlA sthApanAcAryajI Apa- mAnatapa 100 eLIoe ke 108 oLIoe vAmAM Ave che te te sthApanAcAryajI upa- pUro thAya? gamAM laI zakAya kharA ? sa. 108 oLI aMge je lakhANa sa0 sthApanAcAryajInI pustikAmAM saMpUrNa te matAntara samajavuM. pracalita tarIke 100 navakAramaMtra hoya te te sthApanAcAryajI upa- eLIe e tapanI pUrNAhuti thAya che. gamAM laI zakAya che. temaja jJAna, darzana [ praznakAraH- chANavAlA arUNa zAMtilAla ane cAritranA upakaraNe sthApanAcArya tarIke mahesANA ] paNa upayoga karI zakAya che. rA, pU. muni mahArAjAethI nepAla praznakArA- javelI vasaMtarAya jaga9- vAparI zakAya ke nahi ? vanadAsa pAlItANu ] sa, sAdhuo evI vastu na ja vAparI - pratikramaNanI prathA kayArathI zake ke jenAthI kapaDAM cakacakATavAlA thAya. zarU thaI? za0 kuladevIne zrAvakoe mAnavI ke sa, pratikramaNanI prathA tIrthasthApanAnI nahi? ane kuladevI sarvane hoya ke nahi? sAthe che. sa, kuladevIne zrAvakoe mAnavAnI hoya [ prakSakAra- pU panyAsajIzrI bhadrakara- nahi. keIpaNa jAtanI mithyAtvI deva-devInI vijayajI gaNivaranA ziSya muni mAnyatA prAvakadhamane baTTo lagADanArI che. ghaNA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArmika zikSaNakSetra viSe eka sUcanA zrI ramaNalAla bhegIlAla parIkha. ApavAmAM Ave, vaLI temane saMgIta ane dhArmika zikSaNane jyAre vicAra karavA kara zArIrika taMdurastIne aMge jarUrI evuM paNa besIe, dhArmika zikSaNa kema sArI rIte ApI jJAna ApavAmAM Ave to ApaNe zikSaka zakAya ? enuM jyAre manana karIe, tyAre ekAMgI na banatAM te samAjanI ugatI peDhIne zikSako aMge vicAra karavAnuM prathama jarUrI sAvadezIya dhArmika jJAna ApavAmAM asAdhAlAge che. raNa saphalatA prApta karI zake. keTalIka vakhate evuM bane che ke, gya keTalIka jagyAe zikSakane, dhArmika jJAna zikSako maLatA nathI. zikSaka zrI yazovijayajI ApavA uparAMta saMghanA hisAbe ane daherAjaina pAThazALA-mahesANAmAM khAsa karIne, na saranA kAryo ane kAma karavAnuM hoya che. vaLI abhyAsa kare che. ane temane dhArmika satrAnuM bALakone AkarSavA mATe saMgIta khAsa jarUrI artha sahita jJAna ApavAmAM Ave che. A ja cheAthI A jAtanuM zikSaNa jarUrI bane che. zikSakane vyAvahArika jJAna paNa teTaluM saMgIna bIjuM uparokta pAThazALAmAM pasAra thavAthI evA che ke jemane pitAnI kuladevInI khabara zikSaka banI zakAya che kharUM, paNa zikSaNa ja nathI. kula hoya tyAM tenA kulanI devI ApavAnI padhdhati haju tene zIkhavAnI bAkI hovI ja joIe e kazeya ullekha nathI. rahe che. uparokta pAThazALAmAM zikSakane pAThakuladevI hoya ane A amArI kuladevI che zALAomAM vidyArthIone zikhavavA mATe ema mAnavAmAM mithyAtva nathI paNa tenI zikSaNa padhdhati batAvavAmAM AvatI nathI, jethI mahattA kare te mithyAtva lAge. * pAThazALAo pAMgaLI bane che, vidyAthIo zaM, cauda niyama prathama dhAravA ke saMkSe- vediyA bane che, thoDo vakhata utsAha dekhAya pavA? prathama saMkSepIe te bIjA na dhArIe che, pachI DhIlAza AvatI jAya che. jevI rIte tyAM sudhI vacce kALa niyama vagara rahe. B. A. pAsa thayA pachI B. T. mATe be 2 varSane kesa hoya che, te rIte be varSa zikSaNa sa. 14 niyamane saMkSepa karAya tenI pati mATe zikSakone rokavA joIe. bIjuM sAthe ja 14 niyama dhAravAnA hoya che eTale ' jevI rIte DokaTarane anubhava jJAna (prekaTIkala vicala kAla niyama vagaranA utA natha* noleja) ApavAmAM Ave che, tevuM anubhava [ prakSakAraH- vI. pI. zAha jAmanagara-] -jJAna zikSakone ApavuM jarUrI che. zaM, svadArAsaMteSane niyama lIdhe heya sUtre zIkhI javAthI pAThazALA calAvatAM ane svapnAmAM paradAra nuM sevana thaI jAya te AvaDI jatuM nathI, vidyArthIone zikSaNa ApatAM vrata bhAMge kharuM ?' AvaDI jatuM nathI. sa, kusumiNa sumiNane sAgaravara- zikSakanuM bhaviSya Arthika dahiye anigaMbhIrA sudhI cAra legarasane kAussagna karavAthI zcita hoya che, e paNa sArA zikSako meLavaaticAra haNAya che. te vAtane bhaMga thatuM nathI. vAmAM aMtarAya kare che. Aje eka vidyArthI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 83ra : zikSaNa viSe eka sUcanA : dhArmika zikSaNa le. samAja athavA pAThazALA samAjanA upalA varga taraphathI kALajI levAmAM tene mATe paisA kharce paNa bhaviSyamAM zuM? Ave te sArA zikSake male. dhArmika abhyAsa mArA anubhavamAM che ke dhArmika zikSakonuM je kaMTALA bharele che, te rasamaya bane. ane bhaviSya pisAnI daSTie nizcita nathI. e dhArmika sUtronuM paThana, pAThana, ciMtana, manana saMsArI hovAthI tene patnI, putra parivAra hoya. ane kriyAomAM ojasvitA dAkhala thAya. temanA uchera, zikSaNa ane vyAvahArika prasaMge kriyAonI zithilatAmAM prANa pUrAya ne te mATe tene pezvAnI jarUra paDavAnI, te samAja cetanavaMtI bane. vicAre zuddha thAya ane purI pADI zakatuM nathI ane Arthika rIte dhArmika zikSaNane meLavanAra jIvananI unnatine dhArmika zikSaka ghasAte jAya che, ane raDate prApta kare ! . dile, bIje kaI che tene saMgharatA na hovAthI, pratimAjI ApavAnAM che nirutsAhI banI pitAnuM jIvana te dhArmika siddhapura prAcIna tIrtha che. hamaNAM derAsarajIne zikSaNamAM vitAve che. jIrNodhdhAra thaye che, te aMge pratiSThA thavAnI samAjamAM dhArmika zikSakanuM sthAna, eka che. zrI jinabiMba zrI kumArapALa mahArAjA vyAvahArika zikSaka karatAM ghaNuM upekSaNIya A tathA zrI saMprati mahArAjAnA vakhatanAM che. 100 daSTiye banI jAya che. A kAraNathI sArA jinabiMbamAMthI 70-75 jinabiMbe naka zikSake samAjane malI zaktA nathI. jethI besADavA ApavAnAM che. pratimAjI 7 thI uparanI paristhitine ukela e che ke, 25 IMca sudhInAM che. nakara anukrame 151 thI paheluM te mahesANA pAThazALA jevI saMsthA 500 rAkhavAmAM AvyuM che. jeone besADavAnI zikSakane sarvAgI zikSaNa ApavAnI zarUAta kare.. bhAvanA hoya, teoe nIcenA saranAme patrabIjuM zikSakone zikSaNanI tAlIma Ape. vyavahAra karavo. zrI jaina mUtra saMgha. trIju zikSakanA Arthika praznanA bhAvine C/o helatarAma veNIcaMda zAha aMge samAja khAtrI Ape ke samAja temanI gaMja bajAra jIvatAM sudhI sevA karaze ane temanA jIvanamAM siddhapura (U. gu) AvatAM vyAvahArika prasaMge samAja pitAnA jaina bhAione khuzakhabara gaNI pAra pADaze ane pisA bAbatanI koI dAna, ramIra, kurAna] kasturI, (naivAjI citA tenA mAthe nahi hoya. matAna) motI, aMgara, sonA-cAMdInA vAva, cothuM samAjamAM zikSakanuM sthAna je upe- tathA phIMga cAnathI mArathI ma. zreNIya che tene samAja eka ucca sthAna, dhama. madhuprame tathA nA vA mATe amAruM 'kulana guru jevuM nahi te chevaTe gRhastha guru jevuM zirAnI' vApare. saMthArIyA, zAmajI vagere dareka prakAranAM jaina upakaraNo amAre tyAMthI maLaze. athavA eka samAnadharmI jevuM ucca sthAna bheka vakhata maMgAvI khAtrI karA. kezaranAM pekIMga Ape ane eka vaDila, murabbI, pUjya puruSanI bheka mAnIthI 1 tolA sudhInAM maLaze. mAphaka temane vinaya sAcave. jamanAdAsa izaradAsa 181/83 semyubhala sTrITa je A pramANe dhArmika zikSaNa mATe supa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = e jJAna-vijJAnanI te ja chAyA 1 zrI kiraNa 2222 namaskAra mahAmaMtrano jApa jApanI zarUAtamAM vicAranuM ekIkaraNa zakaya priya kamala, nathI. keTalAkane eka sthAne besavAne kaMTALe vicAra eka zakti che, paraMtu A zaktine Avaze keTalAkane pAMca dasa miniTa mATe paNa vikasAvavI kevI rIte ? vadhAravI kevI rIte ? kadAca eka Asane besavAmAM parataMtratA lAgaze. vizuddha karavI kevI rIte? keTalAkanuM mana asthira banI jaze. nirarthaka vicAromAM mana jyAM vicArenuM ekIkaraNuM tyAM deDaze. keTalAkamAM caMcaLatA pragaTaze. keTalAka vyagra banaze. zarUjema sUryanA kiraNone bilorI kAcanA AtamAM sAdhake bilakula kaMTALavuM nahi. anieka biMdu para kendrita karavAthI garamI pragaTe yamita thavuM nahi. che, kiraNanI zakti vadhe che. pANInA jharaNA eka sthaLe. bhegA thaI moTo dhodha bane te niyamitatA temAMthI vijaLI utpanna thaI zake che. tema prAthamika sAdhanAmAM niyamitatAnuM mahatva vicArazaktinuM ekIkaraNa (Concentration ghaNuM che. jo banI zake te samayanI niyamiof Thought kensenTe zana opha thoTa) tatA paNa jALavavI. vicArazakti ( Thought power ghaTa niyamita samaye jApa karanArane mananI caMcaLatA jaldIthI dUra thAya che. lAMbA abhyAsa pAvara ) ne keLavavAnuM jambara sAdhana zrI navakAra maMtra jApa che. - pachI mana jyAre TevAI jAya che, tyAre cokkasa samaye sthiratA lAvavI saraLa bane che. niyaA sAdhana dvArA vicAre keLavAya che, mitapaNuM manane vizuddha bane che tathA pavitra thAya che. zrI naSa daDha banAvavA mATe agatyanuM che. kAra maMtranA jApathI zrI paMca parameSTImAM mananuM ekIkaraNa thAya che. tethI mananA maLe svA nitya niyama pUrvaka zakaya eTale bhaktibhAvika paNe ogaLe che. bhAva pragaTAvIne jApa cAlu rAkhave. keTalAka mahinA niyamitapaNAnI Teva pADayA pachI jema agni suvarNanI azuddhio dUra kare japamAM rasa pragaTaze. che tema zrI navakAra maMtrano jApa mananI azu(Sio dUra kare che. mananI sthiratA mATe ApaNe TevAyelA prAthamika sAdhanA nathI eTale keI paNa zubhakriyA karavAnA samaye A mahAmaMtra sadguru pAsethI grahaNa karIne anAdi kALathI na TevAyeluM mana vyagra bane che. vidhipUrvaka zuddhithI jApa zarU karavA. mananI caMcaLatA dUra karavAnuM jApa eka ahiM niyamitatAnuM mahatva ghaNuM che. ameLa sAdhana che. jyAM sudhI mananI caMcaLatA dUra nahi Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 836: jJAna-vijJAnanI tejachAyAH thAya tyAM sudhI aMdarane AnaMda nahi pragaTe. zrI navakAranI sAdhanAmAM samyakazraNAnuM zraddhAnuM baLa baLa ghaNuM kAma kare che. caMcaLatA dUra karavA mATe, aMdarane rasa zrI paMca parameSThI jevA parama pavitra jagADavA mATe zradhdhAnuM baLa joIe. A mahA- AtmAone atyaMta bhaktibhAvapUrvaka thatA maMtra pratye bahumAna pragaTavuM joIe. namaskArathI ApaNe ahaMbhAva ogaLe che. A parama maMgala maMtra mahApuNyane ke natA pragaTe che. guNagrAhakatA Ave che. tethI hRdaya pavitra ane kemaLa bane che ane AMtara prApta thayuM che ane ApaNA sarva bhAvane sthiratA prApta thAya che. dUra karavAnI tAkAta A nAnA sarakhA navakAkaramAM bharelI che. A satya samajAvuM joIe. vizeSa have pachI. snehAdhIna nAnA sarakhA AzuothI jema lAkha ki 2 Na. mAnavIone saMhAra thAya che tema nAnA sarakhA navakAra vaDe anaMtA karmo baLIne bhasma thAya che. ciMtana sUko zrI navakAra maMtra kamazatruonA nAza mATene AdhyAtmika aNubomba che. zrI __re jIva suhaduhesu, navakAra maMtra dvArA pragaTatA thAnAgnimAM ApaNA nimittamitta paraM viyANAhi / sarva cIkaNA karmamaLane bharama karavAnI tAkAta __sakaya phalaM bhujaMtA, rahelI che. kaula muhA dhvasi pakSa | rasa vinAzaka aNubombanI tAkAta mATe, he jIva! sukha ane duHkhanI aMdara ApaNane saMpUrNa khAtarI che, tema A mahA anya te nimitta mAtra che, ema tuM jANa! maMtranI AdhyAtmika tAkAta mATenI eka zraddhA pitAnAM karelAM karmanA phalane bhegavatAM tuM zA ApaNAmAM jAgavI joIe. mATe bIjA upara gusse thAya che? sabhya zraddhA paraMtu AvI zraddhA kaI rIte jAge? sAmA ma varSonI mathAmaNe anargaLa dravya tathA - saMsAmaDhaNa nathi nibhAnuM , amUlya zakti ane samayanA vyaya pachI saMhA- sikrAMti jaLarA raka aNubomba taiyAra thaye che. ApaNe paNa dasaNarahiA na siti // samaya ane zakti zrI navakAra maMtranA jApamAM je samyakatvathI bhraSTa che, te ja bhraSTa kahe ApavI paDaze. vAya che, darzanaSTane nirvANanI prApti thatI pANImAM paDanAra kaMI tarata ja tarI zakato nathI. (dravya) cAritra rahita siSipadane pAme nathI. jApanA prayatna karyA vinA zrI navakAranI che, paraMtu samyakatva rahita te siddhi padane tAkAtane anubhava Ijha nirarthaka che. pAmatA nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANaH phebruArI 1957 : 837 : lAvI zakuM. jaM jaM samayaM jIvo, -eka prArthanA. | maNirU nena nena mAnA so tammi sammi samaye ke e mUrkha haze? suhApu aMdha che keNa mUrakha pitAnI AMkha lAla karavA -upadezamALA mATe maracA ajaze? kaheze ApaNAmAMthI -jIva je je samaye jevA jevA bhAve keTalA jaNa keda karatA nathI? varte che, te te samaye te tevA tevA prakAranA re bhAI, maracA tArI AMkhane nukazAna zubhAzubha karmane bAMdhe che. karaze. kaMdhanuM nukazAna keTaluM che te kayAreya vicAryuM che? huM icchuM chuM huM mukti cAhuM chuM, tene artha huM eka prazna ! savanI mukti cAhuM chuM, jIvamAtra A saMsAra na jANe, sAkara pasaMda karanAra jIbha vacana kArAgAramAMthI kaI rIte chUTe! kaDavuM kema pasaMda kare che? huM zakti mAguM chuM, tene artha huM sarvane svAmI thavA IcachatuM nathI. mArAmAM mANasathI pitAnuM duHkha ja nahi paNa bharelI anaMtI Atma-zaktio pragaTa thAya, bIjAnuM sukha patha sahyuM jatuM nathI, enuM zuM jethI A sarva jene huM mekSamArga sanmukha kAraNa? -: paradezanA grAhaka baMdhuone :paradezamAM vI. pI. thatuM nathI te lavAjama puruM thaye manIorDara, kesa sivAyane pisTala orDara ke nIcenA keI paNa sthaLe lavAjama bharavA vinaMti che. zrI dAmodara AzakaraNa paNa bekSa naM. 948 dAresalAma zrI tArAcaMda DI. zAha piNa bekSa naM. 2070 nairobI zrI meghajI khImajI guDhakA piSTa bokSa naM. 1128 membAsA zrI ratilAla ottamacaMda saMghavI paNa bekSa naM. 448 jaMgabAra zrI meghajI khImajI guDhakA piNa be naM. 219 kIzuM zrI meghajIbhAI rUpazI enDa ku. piSTa bokSa naM. 7 cerI zrI devazIbhAI jIvarAja piNa bekSa naM. 96 thIkA zrI mUlacaMda ela. mAtA piSTa bokSa naM. 127 mogADIskIma Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja nA paDI emaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa sA dha nA mArga nI ke DI thI 5 thi ka ivecauseseserseelseso tresetteseses maar zikSaNanuM sAcuM rahasya zikSaNa samagra jIvanane keLavavA mATe che. AjanuM zikSaNa vicAra vikAsanI kuMcI sarva zikSaNa, AdhyAtmika zikSaNanA hetubata ApatuM nathI, tethI zikSaNa dvArA mAnavIne hovA joIe. . vikAsa je thavuM joIe te thatuM nathI. Aje vAMcana vadhyuM che, paNa vAMcananI arvAcIna zikSaNa padhdhati buddhinI sAmAnya kalA kayAM che? zravaNanI kalA ApaNe zIkhyA kasarata karAve che. smRtibhaMDAramAM vigatene nathI. vicAravAnI kalA te AjanA zikSaNamAM avyavasthita saMdhare thAya che. kayAMya jaDatI nathI. sAcAM zikSaNane uddeza mAtra kerUM jJAna AjanuM zikSaNa pustakIyA jJAnamAM baMdhina hoya, zikSaNa avazya jJAna pUrvakanI kriyA yAra banyuM che. saddavicAra dvArA sadAcAra vaDe pratye laI jAya. AMtara zaktione pheravavAnI kalA AjanA zikSaNanuM kArya vigatone bhAra lAdavAnuM zikSaNamAM kayAMya dekhAtI nathI. nathI, paraMtu mAnavIne mAnavajIvananuM mahattva tyAM sudhI ApaNe ApaNI jAtane prayatna samajAvI pitAnI mAnasika ane Atmika pUrvaka keLavI nathI tyAM sudhI "mAnava" gaNazaktiothI paricita karavAnuM che, sarva prApta thavAnI yegyatA ApaNe meLavI nathI. zaktione sugya vikAsa sAdhavAnuM che, sakriya ArasanA TUkaDAmAMthI jema zilpI deva ane sarjanAtmaka kalyANakArI kAryomAM pitAnA, na pratimA bahAra lAve che, tema zikSaNa dvArA samaya ane zaktine sadupayoga zikhavavAnuM che. jIvananuM ghaDatara karIne ApaNe "mAnavI" thaIe. zikSaNanuM kArya mAtra jJAnaprAptimAM purUM pUrNa saMyamanA pAlana dvArA mAnavImAMthI mahAthatuM nathI, sAcuM zikSaNa heya, reya ane upa- mAnava thaIe. deyanI samajaNa Ape che. zuM tajavA yogya che? [bhaktiH adbhuta rasAyaNa zuM jANavA megya che? zuM AcaravA yogya che? kriyAnuM mahatva ghaNuM che ane jJAnanuM krodhAdi kaSAye kAbu, vAsanAonuM damana, mahatva paNa ghaNuM che. paraMtu ekalA jJAna ke durbhAne tyAga, sadguNenuM sevana, ucca saMskAra ekalI kriyAthI nahi cAle. mAtra buddhine ronuM bIjAropaNa, cAritranuM ghaDatara A sarve vikAsa mAnavIne vikRta, dhUrta ke aprAmANika zikSaNanAM kAryo che, ane saMyamanAM pAlana dvArA paNa banAve te navAI nahi. arvAcIna kALamAM AdhyAtmika anubhava pragaTAvavA athenI sva- buddhivikAsa para ghaNe bhAra mUkavAmAM Ave jAgRti zikSaNanuM mahatvanuM kArya che. che. Aje hRdayavikAsa eTale saddaguNenI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : phebruArI 1958 : 39 : prAptinuM mahatva ghaTayuM che. ekalA buddhinAkahe che. kAraNa ke eka paDA vaDe ratha cAlate vikAsamAM svArtha yA pramAdanI nirbaLatA Avaze. nathI, paNa be paiDA vaDe cAlI zake che. AMdhaLe zAstrakAroe buddhinA vikAsa para dhyAna ane pAMgaLe vanane viSe ekaThA maLIne dAvAApavAnI sAthe hadayanAM Arogya ane vikAsa naLathI bacavA mATe nAThA ane nagaramAM sakha para vizeSa yAna sthira karavAnuM pasaMda karAI che. 25 pahoMcyA. ' kAraNa ke mAnavInI sArI-narasI sarva kriyAone samyam jJAna ane sakriyAnA suyogya preranAra lAgaNInuM sthAna te hadaya che. * samanvayamAMthI avazya bhakti pragaTe che. - tAtvika daSTie vicArIzuM te mAtra kerA zrI paMca parameSThI pratyene bhaktibhAva mokSa prApta karAvavA mATe samartha che. * jJAnathI ke zuSka kriyAthI nahi cAle. saMsArabhramaNanuM kAraNa kevaLa ajJAna nahi paNa abhakti che. kriyA saraLa che, prayatnathI iyaM nANaM kiyAhINaM jJAna paNa saraLa che. bhakti muzkela che. bhakti hayA bhannANao kiyA / aMdarathI pragaTavI joIe. bahArathI lAve pAsaMto paMgulo daDDhA AvatI nathI. dhAvamANe a aMdhao // tatvaviSayaka jJAna te bhakti nathI, paNa (vizeSAvazyaka bhASya) prIti te bhakti che. kriyAhIna je jJAna te haNAyeluM che, ane bhakti te kriyA nathI. bhakti e samarpaNa ajJAnapaNathI kriyA haNAyelI che. pAMgale (Surrender sareDara) che. zrI navakAradekhavA chatAM dAjha ane AMdhaLo deDIne dAjha. maMtranA jo padamAM bhakti che. ekaluM kerUM jJAna pAMgaLA tulya che, mAtra zraddhA sAdhAraNa che, jyAre bhakita asAzAka carcAo thI ke tenA saMgrahaNI tara. dhAraNa che. jyAM zraddhA hoya tyAM bhakita pragaTe cheprakAza nahi pragaTe, ekalI yAMtrika kriyA AMdhaLe che. thoDI paNa sAcI bhakti bhayaMkara pApakarmono tulya che. jANavA megya, AcaravA yogya ane nAza kare che. bhakitanuM baLa ghaNuM che. bhaktine tajavA yogyanI samajaNa vinA kaMIka karavA agni cIkaNA kamaLane kherave che. mAtrathI mokSaprApti nahi thAya. u0 zrI yazovijayajI mahArAje kahyuM che kesNjog siddhi bha phalaM SayaMti nirAgI zuM che kima maLe, na hu egacakkeNa raho payAI / paNa maLavAne ekAMta, vAcaka jaza kahe tuja milya, bhaMgho ya paMgU ya vaNae samiccA bhagati te kAmaNa taMta. te saMpaNaTThA nagaraM paviTThA // zrI zreyAMsa kRpA kare. (vizeSAvazyaka bhASya) (zreyAMsanAtha stavana) paMDita puruSe jJAna ane kriyAnA saMye bhakita eka adbhuta rasAyaNa che. - ganI sidhdhi vaDe ja mukti rU5 phaLanI prApti - 1 || Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 840 : sAdhanA mArganI keDI : tuM amArA dAsane 2 dAsa che ! rAta temanI sevA kare che, te lebha ane tRNA " vijayanA madamAM unmatta banele rAjA rahe. rAja banne amArI pAdasevA karanArA AjJAMti sikaMdara (Alekxander the great eka sevake che. rAjA ! tuM amArA dAsane ya jhaMDara dhI greTa) pitAnI vizALa caturaMgI senA dAsa che." ja sAthe IrAnanA rAjamArga parathI jaI rahyo hate. bhayabhIta nAgarike rAjAne gukI jhukIne TekSI DrAIvaranI sAdI samajaNa bIjA mahAyuddha pachI bhAratanA eka prati salAma karatA hatA. khita sajajana IMgleMDa gayA. rezaniMganA niyama sikaMdaranA caherA para garvabhayuM hAsya anusAra temane pAMu vagerenI kupane maLI. jhaLakI rahyuM hatuM. sattAne naze tenI AMkhamAM vilasI rahyo hate. pAchA pharatA temanI pAse cekaleTanI kupane eTalAmAM te jANe tenA abhimAnanuM . bacI hatI. TekSImAM besI vimAnaghara pAse AvatA TekSI DrAivaranA vyavahArathI prasanna thaI vaheNa thaMbhI gayuM. rAjamArgamAM sAmethI saMtanuM eka keLuM temaNe pelI kupane tene ApavA mAMDI, paraMtu kupane pAchI ApatA TekSI DrAIvare kahyuM, AvatuM hatuM. mahAzaya! A kupane levAne mane hakka A TeLAmAMthI koIe AMkha uMcI karIne nathI. A eka prakArane rASTradroha che. kRpA tenI sAme paNa na joyuM. koInA vadana para karIne Apa A kupane vimAnaghara pAsenI bhaya hete. AMkhe mAM khuzAmata hetI. aMgamAM - rezaniMga ophIsamAM pAchI Ape. dhrujArI nhotI. sikaMdaranA kaidhane pAra hete. teNe tene kAvyA. are, mAruM AvuM apamAna ! tamAre rAjyasaMcAlana mATe mahatvanI vastu! ATale ghamaMDa ! zuM tamane khabara nathI ke huM ekavAra je kuMge saMta konphayuziyasane sikaMdara mahAna chuM ?" pUchayuM - ToLAmAMthI vRddha tejavI saMta ne suMdara saMcAlana mATe zuM zuM uMcA karI sikaMdara sAme joyuM. A daSTimAM vastuonI AvazyakatA che?" aA aA teja hatuM, pavitratA hatI, karUNa hatI. temanA kenphayuziyase kahyuM, "pUratuM anna, rakSaNa vadana para eka Azcarya thayuM smita hatuM. karanAruM lazkara ane rAjA pratye prajAne vizvAsa !" abhaya svare saMta bolyA, "rAjana ! tuM je kuge pUchayuM "je A traNa vastuo kayA bhramamAM bUle paDe che? tane khabara nathI eka sAthe prApta na thAya te AmAMthI pahelI ke tArI A sarva samRddhi mAtra tRNa tulya che, kaI vastu cheDI zakAya ?" kSaNa bhaMgura che. asthira che." kenphayuziyase kahyuM, "lakara !" je tRNA ane lebhane vaza thaI tuM dina- je kuMge pharIthI pUchayuM; "he gurudeva ! Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H kalyANa :: phebruArI 1958: 841 je bAkInI be vastumAMthI ekane choDavI paDe mApa mAtra tenA prasiddha jAhera kAryothI ja nA te kaI vastu cheDavI ?" ke. paraMtu eka nAnuM kArya ekAda sAdhAraNa kensayuziyase kahyuM ! "anna >> anaMta vAta, eka sAmAnya prasaMga, kadAca eka najIvI kAlathI manuSya mRtyunA mukhamAM te jAya che, majAkathI tenA asala caritra para pUrate prakAza paraMtu je rAjA upara prajAne vizvAsa nathI paDe che. -luTArka. tenuM rAjya kayAreya nahi TakI zake !" - puruSArthanI jarUra he pRthvI! tuM atyaMta kRpaNa che. bhAre mAlikanA hRdayane jANavA mATe! parizramapUrvakanA parasevA pachI tuM amane anna eka chokare eka dukAnamAlikanI rajA Ape che. mahenata karyA vinA ja tuM amane laI TelIphona karavA lAge. chokarAne vinaya anna Ape te tArUM zuM ghaTI jaze ? joI dukAnadAra prabhAvita thaye. ane TelIphenanI pRthvIe smitapUrvaka kahyuM, vAta sAMbhaLI rahyo. mAnavI! mArUM gaurava te vadhaze chokarAe phena para kahyuM, paraMtu tAruM gaurava sarvathA nAza pAmaze." hele, Apa DokaTara brAuna che? .... TAgora hAM, DAkaTara sAheba, ApanA bagIcAmAM pRthvI pAsethI anna meLavavAmAM jema mALIkAma mATe kaI chekaranI jarUra che ?.. parizramanI jarUra che, prayatnanI jarUra che, tema za Ape rAkhI lIdhe ? sadgunI prAptimAM paNa puruSArthanI jarUra che. ...........jI, chokaro ke che? barAbara kAma mekSanI prApti prayatnapUrvaka che. kare che?..... ghaNe sAro che ema? vizvAsa pAtra lAge che? bhale buddhi keLave. paraMtu sAthe savRttine bhale sArUM. paNa keLavavAnI jarUra che. karAe TelIphona nIce mako eTale sadAcAranuM jJAna ane sadAcaraNanI buddhi dukAnadAre sahAnubhUtipUrvaka pUchyuM. "kema bacA, - e baMne jUdA heI zake. paNa banne bhegA tane kAma na maLI zakyuM ?" maLe tyAre ja jIvanamAM devI tava bhaLe che. chokarAe namratAthI jaNAvyuM "DokaTarane tyAM kAma te huM ja karUM chuM, mAtra A kAmane yogya - bAhya yuddhathI deza chatAya che AMtara huM chuM ke nahiM tathA mAlikane asate te yuddhathI kALa chatAya che. nathI ne? te jANavA mATe meM Apane takalIpha - vijJAna kahe che ke "kALa" (Time ApI che." TAIma) "deza" (Space pesa) nuM cothuM 144 (Fourth Dimension fier sAthuM mApa vayamensana) che. mAnavInA guNa ane avaguNanuM sAcuM sarva mahAtmAe AMtayuSa chate che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANaH phebruArI : 1958: 843 : (anusaMdhAna 810 mA pejanuM cAlu) kahe..." "nahiM mitra, ene zuM kahevuM che te ApaNe "mArI pAse ghaNI amUlya vastuo che... emAM thI sAMbhaLavuM joIe. je te maMtraprayoga karavAno prayatna vayAga karavAnA prayatna eka vastu AjanA prasaMganI yAda rUpe Apane ApavA karaze te paNa ApaNane kazI asara nahi thAya. mAguM chuM." navakAramaMtra vizvane mahAmaMtra che ane ApaNe e jayasene hasIne kahyuM: "tAmracUDa, teM pratijJA lIdhI mahAmaMtranA ArAdhaka chIe. chatAM huM sAvadha chuM... eja mane mahAna vastu maLI gaI che..." mane mahAna je e kaMI paNa prapaMca karavA jaze te e ja paLe mArI talavAra enI garadana para pharI vaLaze." nA mahArAja, prasAdI rUpe Apa svIkAra karo" tAmracUDa karuNa svara bo . mAdhave tAmracUDanA moDhAmAMthI Dro kADhI nAkhyo. tAmracUDa ghAgharA sAde boH "mahArAja pAMce Ali. yuvarAja jayasene kahyuM: "bhale..." kAone Apa laI jAo... paNa mArI varasonI mArA ziSyane baMdhana mukta karo. amArA * saMcita karelI saMpattine kRpA karIne bahAra kaDhAvaze nahi" taraphathI A5 kazo bhaya rAkhaze nahiM." tAmracUDe kahyuM. jayasene kahyuM: "tAmracUDa, tArI saMpatti lai tarata mAdhave baMne ziSyone baMdhanamukta karyA javAnI mArI IcchA nathI. huM ene bahAra kaDhAvI ane tAtracUDanA hAtha paga paNa choDI nAkhyA. garIbomAM vaheMcI devA mAguM chuM." tAmracUDe naMdaka sAme joIne kahyuM: "naMdaka, tuM nIce jA ane akhaMDa hIrAnA kaMkaNanI eka joDI che "mahArAja, mArA para dayA karo... meM ghaNuM parizramathI saMpatti ekatra karI che." te laI Ava." chatAM tuM AvI nirdoSa bAlikAonAM balidAna naMdaka tarata nIcenA bhayarAmAM javA mATe devInI ApavA mATe taiyAra thAya che kema ?" pIThikA tarapha gayo. mAdhava tenI pAchaLa javA taiyAra thayo. jayasene tene retAM kahyuM: "nahiM mAdhava, mAnahavethI huM AvAM balidAna nahi ApuM ?' vIe mAnavIne vizvAsa rAkhavo joIe." tArA para vizvAsa kema lAvI zakAya ?" lagabhaga ardhaghaTikA pachI naMdaka sUryanA kiraNo huM mArI ISTadevI kALabhairavInA sogaMda khAIne je teja relAvatA akhaMDa hIrAmAMthI kotarelo che kahuM chuM ke havethI huM AvI nirdoSa bAlikAone kaMkaNa laIne AvI pahoMcyo. vadha nahiM karuM.." - e kaMkaNa joIne badhA stabdha banI thayA. "mAtra bAlikAo zA mATe ? koI paNa prANIno tAmracUDe e baMne kaMkaNa yuvarAjanA hAthamAM vadha na karavAnI pratijJA le to ame tArI saMpatti ApatAM kahyuM: "mahArAja, mArI ATalI prasAdI joyA vagara cAlyA jaIzuM." jayasene kahyuM. svIkAro... A amUlya ane aprApya vastu che." tAmracaMDa potAnI ISTa devI kALabhairavInA sogaMda jayasene divya jaNAtAM baMne kaMkaNe svIkAya. khAIne koI paNa prANine vadha na karavAnI khAtrI ApI. tAmracUDe AzIrvAda ApyA. jayasene kahyuM: "tArA para vizvAsa rAkhIne huM ane pAMceya bAlikAone laIne badhA guphA vidAya thAuM chuM." bahAra nIkaLI gayA. tAmracUDe kahyuM: "mahArAja, huM Apane A tAmracUDanA baMne viSe badhAne vidAya ApavA upakAra kadI nahiM bhUlI zakuM... paNa Ape mArI guphA bahAra AvyA. eka vAta svIkAravI paDaze." saha amo para besIne vidAya thayA eTale baMne oi pitAnA gurudeva pAse AvyA. naMdake 1 " Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ran Do prayatna AjanA mAnava "Aje mAnava eTale niSThura thaI gayA che ke, te jUe che chatAM STi aMdha karI de che. te sAMbhaLe che, chatAM samajavAnA sarakhA karatA nathI. ApaNe mAnIe ke na mAnIe paNa AjanA mAnava vastutaH peAtAnA aMtarAtmAnI virUddha jaI rahyo che. Azru jIvana IMbha vinA gujArI zakAtu' nathI. hAra ane aMtarAtmA vacce jeTalu` aMtara vadhatuM jAya che, eTale daMbha vadhatA jAya che, paNa A daMbhane koI ne koi sthaLe sImA haze ? mane ema lAge che ke huve hada AvI gaI che. vyava yUropanA tattvajJAnI AlbaTa svAitjhara 5 rASTrIya cAritryamAM ghaTADo. "Aje ApaNA dezanI rASTrIya Avak jeTalI vadhI che, teTaleja rASTrIya cAritryamAM ghaTADA thaye che." bhAratanA upapramukha zrI esa. rAdhAkRSNana. kahyuM; "gurudeva, A amUlya prasAdi. tAmracUDa hasI paDayA ane hasatAM hasatAM khelye: vasa e zApita kaMkaNu che... je paheraze tenA para 6.khanA par3ADa tUTI paDaze.'' "" khIjA ziSye kahyuM: "kRpAvaMta, Ape kAI maMtra prayAga.'' vacce ja tAmracUDa kheDhyA, "saMpattine yAvavI e mArUM prathama kartA hatu." "paNu Ape te pratijJA..." pratijJA ! hA... devInA sAra ivanabhara ene vaLagI rahevuM paDaze.' lIdhA che eTale (cAlu) zrIma yuropanA mahAna sAhityakAranI atima IcchA: yUropanA sAhityakAra vizvavikhyAta lekhaka khAMDa zA jyAre hara mA vaSa~nA ta Mdurasta jIvana pachI mAMdagInA khIchAne paTakAyA, khAda, temanI gaMbhIra zArIrika sthitimAM DaoNkaTaroe temane mAMsa khAvAnuM kahyuM hatuM, jeNe jIMdagImAM dArU ke-mAMsane hAtha aDakAvyA nathI, e khozoe te sthitimAM makkama mane jaNAvyuM hatuM ke; mArI sthiti ghaNI gaMbhIra che, mane jIvitadAna phakta eka ja zarate malI zake che, ke jo huM gAyanA vAcharaDAnuM mAMsa khAuM, paraMtu huM mAnuM chuM ke, prANImAtranA muDadAnuM bhakSaNa karavuM enA karatAM te mRtyune bheTavu. lAkha dara bahetara che.' mArI jIvananI atima icchA e che ke, mArA mRtyu bAda gheTAM, bakarA, tathA dUdha devAvALA sarve pazu, tathA nAnI nAnI mAchalIe vagere sarve jIvA mArA mRtyunA zAka na kare, alke pota-potAnA gaLAmAM sapheda vacce bAMdhI, eka evI vyaktinuM sanmAna kare, ke jeNe jIva-jaMtuonuM mAMsa khAvA karatAM marI javAnu adhika uttama gaNyuM che.' -barnArDa ze.. + pazcAd budhdhinA mAnavAH ephesIyA' rAga AjanA jamAnA pAnlR buddhinA mAna Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa :: phebruArI 1958: 845 H ne jamAne che. pitAnAM aMtarAtmAne anu- jAya che. lakSIne nahi paNa prasaMgane anulakSIne besavuM, , dAMta hoya tyAM sudhI TeparUM khAI le, ane vartavuM e AjanA jamAnAnuM pradhAna lakSamI maLI che, zakti maLI che, tyAM sudhI lakSaNa che. jene "ephesIyA nAmane gi ja sadupayoga karI le. kahI zakAya. 0 garIba kherAka zodhe che. paisAdAra bhUkha -suprasiddha aMgreja sAhityakAra - zedhe che. bhUkhe anna zodhe che. khAnAra peTa je. ke. cesTana " zodhe che. bhAgyanI lIlA vicitra che ! 0 mAchalI galane jUe che, kAMTAne nahi. anamAMthI pragaTelI vANI mUDha svAthane jUe che, anarthane nahi. bilADI 0 kALI dharatI para anAja zreSTha pAke che, sAdA dekhAtAM mANasanuM haiyuM vadhAre suMdara che, dharmane nahi. | dUdha jUe che, DAMga nahi. lebhI dhanane jUe hoya che. 2 kayA gharamAM ghaDe kANe nathI thatuM? kenAM keTalIka vakhate dekhAvamAM suMdara lAgatI jIvanamAM kSatio nathI thatI? paNa tene sudhArI strI DuMgaLI jevI hoya che, enAmAM kazuM gaMbhIra zuM levAnI dUradazitA joIe. paNuM ke sattva hetuM nathI, nikaTa paricaye na AMkhamAMthI te AMsu paDAve che. 0 bhUkha vinA je bhajana kare che, te pitAnA 0 DahApaNabharyA vivekI puruSonAM zabda meDhAthI pitAnI kabara bede che. vicAryA vinA zeraDInA mIThA rAThA jevA hoya che. je cUsatAM je bele che, te potAnAM jIvanamAM pite muzke 'lIo ubhI kare che. saM0 0 cUsatAM vadhAre svAda Ape che. 0 marInA dANAno enA kada uparathI kayAsa nahi kADhatA, e cAkhe ane tamane khabara rAzimAM rAmAyaNa paDaze ke te ke tamatamata che ? bhUla" nAnI jaba tulAne kuMbha uThAyA, karka calA tulA sAtha; . che, e na vicAre, paNa tenuM pariNAma zuM e talAka yudhdha bhayA jaba, meSa bhaye anAtha. Avaze? tenI kalpanA karo ! bhAvArtha tulA rAzivALA rAvaNe jyAre kuMbha 2 camacAmAM bharAyelA badhA bhAta meDhAmAM rA _rAzivAlI sItAnuM apaharaNa karyuM, tyAre kaI jatA nathI. keTalAka letI vakhate tapelImAM pAchA pAchA rAzivALA hanumAnanI sAthe tulA rAzivALA rAma ka paDe che, keTalAka thALImAM paDatAM bahAra verAya caMdrajI nIkaLyA. meSa rAzivALA lakSmaNajI sAthe che, ne keTalAka hAthamAMthI mahAmAM jatAM pahI tulA rAzinA rAvaNanuM yuddha thayuM. ane meSa jAya che. vicAre badhA amalI banatA nathI. - rAzivALI vAMkA nagarI anAtha thaI-arthAt keTalAka AvatAM ja aTakI jAya che, keTalAka kAne svAmI rAvamarA. - vANI dvArA bahAra AvatAM pahelAM visarAI jAya che, ne TalA bolAyA bAda vikherAI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 846 H madhapuDe ? ca 0 ma 0 kA 0 rA umarAvane kAMsamAM javuM jokhamarUpa lAgyuM, teNe henarIne vinaMti karI ke, "rAjana ! mane tyAM AvyA maLavA ne besADayA daLavA na mekale te sArUM? eka sadagRhastha Ama vAtaDA ane AthI henarIe umarAvane kahyuM: "tame tyAM pitAnI hoziyArIne vadhAre paDate phAMke rAkha- javA mATe gabharAya che kema? je kAMsIsa nArA. teo eka divasa sevAgrAmamAM gAMdhIjIne tamane mArI nAkhaze, te huM ahiM ene javAba maLavA gayelA. gAMdhIjInI AgaLa pitAnI mAMganAra beTho chuM, mArA tAbAmAM je pacAsa kuzaLatAnA vakhANa karatAM temaNe kahevA mAMDayuM, kAMsavAsIo rahyA che, te badhAyanAM mAthAM kApI "huM pAMca-cha bhASA jANuM chuM, iglIza bhASA nAkhI, tamArI sAthe thayelA anyAyane badale parane mAre kAbU sArA che, kalAkanA kalAka huM laIza." sAruM bolI zakuM chuM, huM lakhI paNa sAruM eTale tarata pilA umarAve javAba ApatAM zakuM chuM. Apane kAMIpaNa kAma hoya te kahyuM, "Apa sAcuM kahe che mahArAja ! paNa khuzIthI mane kaheje. keIpaNa kAmane huM e pacAsamAMthI ekeyanuM mAthuM mArA dhaDa upara pahoMcI vaLuM chuM.' cuMTADI nahi zakAya, e Apane khabara che?" lagabhaga 15-20 mInITanuM A gRhasthanuM A sAMbhaLI igleMDane rAjA cUpa a. bhASaNa sAMbhaLI, ThaMDA kaleje javAba ApatAM gAMdhIjIe kahyuM "hA kAma che, je samaya heTanI kiMmata mApha ! hoya te..." prophesara madhusUdana gaNitanA prophesara hatA. palA gRhastha rUvAbathI kahyuM "khuzIthI, je kelejamAMthI ghera jatAM rastAmAM heTa kharIdI kAMI kAma hoya te jaNAve. karavA haTavALAnI dukAne gayA. dukAnadAre ApelI gAMdhIjIe kahyuM, "AzramamAM ghauM daLavAnA eka pachI eka heTa mAthe mUkatA jAya, utAratA che. A kAma karI zakaze ?' sAMbhaLatAM ja pelA jAya, ne UMDuM uMDuMnI sAthe e heTa kema barAsaddagRhasthanuM lehI uDI gayuM, ne khasIyANA bara nathI, tenuM lAMbu laca bhASaNa karatA jAya. paDI gayA. aMte thAkelA dukAnadAre prophesaranI pAse paDelI heTa ApIne kahyuM, "A heTa paherI jUo." paNa eke mAthuM mArA kAmamAM nahi Ave! e heTa paheratAM ja prophesara khuza thaI gayA. iMgleMDanA rAjA 8 mA henarI ane kAMsanA prophesare khuzImAM AvIne kahyuM, "sarasa A te rAjA pahelA krAMsIsa e banane vacce sakhta mane ekadama phITa AvI gaI, zuM ApuM ?" khaTapaTa cAlatI. eka-bIjA eka-bIjAnuM kharAba "kAMI nahi dukAnadAre kahyuM. karavA paNa sajja banelA. henarIe pitAnA prophesare kahyuM, "kaI nahi eTale ? vyAjabI khAsa umarAvane salAhasaMpa karavA krAMsa khAte je kiMmata hoya te kaho. kosIsa pAse mekalavA IcchA karI paNa e ' pelA dukAnadAre kahyuM kAMI nahi ne atha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANaH phebruArI 157: 847: tame have ahiMthI jaI zake che. mArA bIjA zikhAmaNanI jene Aje vadhAre jarUra che, grAhake beTI thAya che." tene te ochAmAM ochI Aje game che. 'paNa teTanI kiMmata ApyA vagara...." bALapaNamAM bALaka ha tututu rame che, te - bALake moTA thaIne Aje huM huM ane tuMtuM dukAnadAre kahyuM "sAheba ! tame have jAva. heTanI kiMmata mApha. kAraNa ke, tame je hiTa paherIne AvyA hatA, te ja e heTa che. mATe Aje evA keTalAka mANase che, jeo have Apa padhAre. ne teNe pitAnI badhI ImbelI vastu meLavI zakatA nathI tethI duHkhI heTa bhegI karatAM prophesarane vidAya karyA che, ne keTalAka evA paNa che ke jeo IcchelI vastu meLavIne bhegavI zakatA nahi hevAthI duHkhI thAya che. mUMgA raheze te pratiSThA jaLavAze! kaI paNa vAtane vahetI karavA mATe Aje pakSanI TIkITa para vidhAnasabhAmAM cUMTAI traNa sAdhana che. TelIgrApha, TelIphAna ane Tela AvelA sabhya sabhAnI cAla carcAmAM bhAga levAnI e vumana-(strIne kahe.) IcchAthI pakSanA vaDAne vinaMti karI "huM AjanI carcAmAM bhAga lauM, be zabdo boluM ?' A jANavAmAM tamane rasa che? vaDAe javAbamAM kahyuM, "tame beThA beThA te jANI ke, duniyAnI mahAna nahera sAMbhaLe temAM ja pakSanI, tamArI tathA amArI A rIte cha che. zobhA che. tame mUMgA rahIne je pratiSThA jALavI 1 nAma; deza; mAIlane vistAra zakaze, te belIne nahi." eba jarmanI 41 navA sabhya pharI kahyuM, "tyAre basa, vidhAna- kIla , 61 sabhAmAM mAre mauna rahevAnuM? - -- mAMcesTa IMgleMDa 35 javAbamAM pelA vaDAe kahyuM, "hA, cUMTAyA AphrIkA 50 pahelAM bolavAnuM ne cUMTAIne AvyA pachI suejha IjIpta 100 mUMgA rahIne AMgaLI uMcI karavAnI. A ja velAMDa IgleMDa 27 tamArUM kArya.' - duniyAmAM kula 2800 bhASAo bolAya sAMbhaLIne navA sabhya mUMgA rahyA. che. jemAM sauthI vadhAre belAtI bhASAo daza che. te A rIte IMglIza, spenIza, razIyana, jApAnI, hIMdI, jarmanI, pArTugIjha, phenca, AjanI vAtaH baMgAlI, iTAlI, ane cInI. temAM cInI * mata ane matAne saravALe eTale Aje bhASA bolanArA 47 karoDa mANaso che. sattA thAya che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 848 : madhapuDA :: bhAratamAM pAta-pAtAnI prAMtIya bhASA ane IMglIMza bhASA jANanArAonI saMkhyA tathA prAMtanI vasatinA kAThA A mujaba cheH-- prAMta-- vasatI-- pazcima baMgALa-- muMbai uttara pradeza paMjAma-- madrAsa bihAra maisura AMdhra kerAlAmadhyapradeza dIlhI 261,06255- 4,78,50254 6,32,15742 1,61,34890 3,0035849 3,8930000 1,8974972 3,2208805 1,0358042 2,6100000 1744072 prAMtIyabhASA khelanArA meTrIka tathA vadhu bhaNelA 6295901 9895884 6825072 2457496 6555839 4749460 3779792 4178084 5071337 2994762 669073 604111 455707 *518326 362877 336525 256938 236159 227671 201257 194678 162678 bRhad muMbaImAM vasanArA 30 lAkha mAnavIemAM eka dare judI-judI 67 bhASAo pracalita che. 1951 mAM thayelA vasatipatraka pramANe 67 judI judI bhASAone potAnI mAtRbhASA gaNAvanArA mANasonI saMkhyA ImAM A rIte che. marAThA- 12 lAkha 30 hujAra, gujarAtI- 5 lAkha 20 hajAra, u 2 lAkha 80 hajAra, hIMdI 2 lAkha 10 hajAra, kAMkaNI 1 lAkha 30 hajAra, telugu 78 hajAra, sIdhI-66714, tAmIla-5295, kannaDa para011, kacchI-42852, aMgrejI-35439, paMjAbI-31539, malayAlama-31513, rAja sthAnI-15881, agAlI-9969, tulu-8601, phArasI-4886, pustu-4638, nepAlI-3971, pATu'gIjha-2852, arakhkhI-2258, cInI-1623, uDIyA-674, hInnu-352, phreMca-234, spenIza 163, kugI-115, DenIza-113, AsAmI-100, siMhAlI-99, kharamI-99, 15 mA varSanA 1-2 jo aka sAthe pragaTa razIyana-91, iTAlIyana-84, bihArI7pa, thaze. tA. 15-3-18 nA aMka adha raheze. nAvejIyana-66, tukI-65, grIka-60, Armaniyana-53, ceka-50, pAlIza-40, Daca-37, svIDIza-34, jApAnI-27, maNipurI-25, huMgerIyana-22, AphrIkana-17, lahAMDA--17, muMba-gAMDI-16, sIyAmI-5, sIrIyana-pa, khAsI4, pAlI-3, saMskRta-10, mAlTIjha-6, mIsarI- 5, rUmAnIyana-3, isthAniyana-3, ane jApAnIjha. kheravArI, phIlIpanA dareka ambe, ane phInIza, kArena. TIbeTIyana ane yugoslAvIyana dareka eka. A rIte muMbai zaheramAM marAThI mAtRbhASAvALA mANasonuM pramANa seMkaDe 42 TakA, ane gujarAtI mAtRbhASAvALAnu sekaDe 18 TakA jeTalu che. AgAmI aMka tA. 15-4-58 nA rAja pragaTa tharo. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - "janatAnI salAmatInuM rakhevALuM kayAre thAya ?'' zrI ujamazI juThAbhAi zAha-amadAvAda. vivekI pAtrane dharmanA AdezanI asara haLI-maLIne rahe. kudaratI Aphata veLAe eka - bIjAne sahAyaka banavAmAM, eka bIjI prajA thAya che. paraMtu vivekahINA pAse para dharma pitAnI pharaja samaje, te AkramaNAtmaka nIti dhArI asara nipajAvI zakatuM nathI. dharma naSTa thAya, teone sadaMtara kAbUmAM laI zakatuM nathI. pari - sAmAnya rIte vicAratAM jaNAze ke, dharma NAme samUhajIvananuM zista salAmati ane zAMti beravAI javAne bhaya sadA ubhe rahe che. naitika mAge khaDA rahevAne janatAne Adeza ane te kAraNe, sattA-rAjyanI jarUrata sadA Ape che. jyAre rAjya naitika mAge khaDA rahevAne prajAne hukama kare che. te ubhayanuM ubhI rahe che. kAryakSetra bhinna bhinna hovA chatAM, te ubhayanuM samasta janatA vivekI hoya to rAjya lakSabiMdu bahudhA samAna che. taMtranI kaI ugitA nathI. paraMtu kadI ema banatuM nathI. te kAraNe rAjyataMtranI paNa sadA mATe ja, samUhajIvanamAM dharma ke rAjya AvazyakatA che. ubhayamAMthI ekenI upekSA pAlave tema nathI. dhama ane rAjyanuM sthApana janatAnAM ni:spRhI dharmapracArakane koI lebha ke kalyANa mATe ja hoya. je dharma ke rAjya jana- lAlaca hotA nathI. teo te svaparanA kalyANa kalyANane cheha de, te vAstavika nathI dharma ke mATe niraMtara mathatA hoya che. tethI teonI nathI rAjya. cUMTaNIne keI savAla nathI. paraMtu jyAM hukamabhautika sAdhananI vipulatAmAM janakalyANa sattAthI kAma levAnuM hoya che, tyAM aneka nathI. janatAnI AdhyAtmika utkrAMti e ja prakAranA aniSTo phAlavA-phUlavAne bhaya che. kharUM janakalyANa che. ane mATe ja, rAjyataMtramAM prajAnI anumati rAjyanuM kAryakSetra prajAnA zista, salA mujaba sugya vyaktionI cUMTaNI ucita che. matI ane zAMti sAcavavA puratuM ja maryAdita rAjyanI dhUrA upADavAne teo ja pAtra hovA chatAM tenuM aMtima lakSabiMdu sIdhI ke che ke, jeo game tevA kaTokaTInA saMjogomAM ADakatarI rIte janatAne Atmika sAdhanAmAM paNa hiMmata ane dhIraja kheve nahi. nItisahAyaka kema banAya? te avazya hovuM joIe. nyAya ane sadAcAranA mArgathI caLe nahi. je rAjyataMtranuM aMtima lakSabiMdu tethI virudhdha bhUta ane vartamAna paristhitine pUre khyAla hoya te vAstavika draSTie surAjya nathI. karI bhaviSyanI egya vicAraNA kare. ane dharma ane rAjyanA nirmANano heta ne salAmatInuM sAvacetIpUrvaka khaDe page rakSaNa janatA samaje te te ubhayanA sidhdhAMte, kAnane ke kare. vevalAe rAjyanI dhUrA upADI zake nahi. ane niyamenuM aMtima lakSabiMdu vizvamAM yAda rAkhavuM joIe ke, dharma viheNuM te sarvatra sarva sAmAnya rahe ane vizvanI samasta samasvataMtra vAstava samavAya taMtra nathI. rAjyanI prajA eka bIjA sAthe sahasaMpathI sadA apekSAe dhamAM eTale keI sAMpradAyika lakSa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 kalyANa : phebruArI : 158 : 85 H biMdu nahi. paraMtu nIti-nyAya ane sadAcAranA keI rAjya e dharmane avagaNe te rAjya vAstaparaphekalakSI siddhAMtanuM, samaDataMtranuM anusaraNa. vika lekarAnya nathI ja. eTale ke, kaI paNa samavAya taMtra, dayA, prajAnuM naitika-dhArmika jIvana jeTaluM vadhu dAna, zIla, tapa, saMyama sadAcAra, nIti-nyAya pAMgare teTaluM rAjyataMtra vadhu suvyavasthita rIte AdinI maryAdA oLaMgI kAyadA kAnUna ghaDI cAle. ane teTaluM prajAnI zAMti ane salAzake nahi. e tanI maryAdA oLaMgI je matinuM vadhu rakhevALuM thAya. kaI rAjyataMtra kAnane ghaDe te rAjyataMtra AjanA viSama kALamAM paNa mAnava jAta vAstava lekataMtra nathI. pachI bhale prajAnA je kaMi theDI ghaNI salAmatI anubhave che, te cUMTAyelA pratinidhio dvArA te rAjyanuM saMcA- zuM mAtra rAjyasattAnA baLane AbhArI che ? lana thatuM hoya! nahi ja. dharmane paNa temAM mATe phALe che. uttarottara vArasA dvArA rAma rAjA banyA lekamAnasamAM uDe uDe paNa dayA, lajajA hatA, chatAM ye temanuM rAjya loka-rAjya hatuM. Adi dharmanA je ta apragaTapaNe paDayA che. kema ke, nIti, nyAya ane sadAcAra yukta temane te kAraNe janasamUhanI kaMIka salAmati che. rAjya-kArebAra hate. je, te to AtmadharmanA upadeza dvArA - surAjya taMtra, mAnavatA para nirbhara che. egya rIte khIlavavAmAM Ave te samUhajIvana je dharma che. eTale ke, dharma e ja samUha zistabaddha bane. ane janatAnI salAmatinuM jIvanane kharo rakhevALa che. ane mATe ja, je rakhevALuM thAya. * paMcavarSIya yojanA mAM prApta thayele vadhu sahakAra kalyANa' Aje coda-varSathI samAjanI nisvArthabhAve sevA kare che. zraddhA, saMskAra, zikSaNa tathA dharmabhAvanAne pracAra karatA "kalyANa ne vadhu ne vadhu pagabhara karI, tenI sAhityapravRttine vikAsa karavA, tathA tene Arthika rIte vizeSa samRdhdha karavA tenA hitaciMtakoe paMcavarSIya yejanA nakkI karela che. dina-pratidina dareka kSetramAM meMghavArI vadhatI jAya che. kAgaLa, chApakAma tathA pisTejamAM je atizaya meMghavArI vadhI rahI che, te daSTiye "kalyANuM ne vikAsa karavA A yejanA Avazyaka banI che. rUA. 51, zeTha amaracaMda kuMvarajI sAvarakuMDalA. rU. 25, zAha kasturacaMda choTAlAla sADIvAlA khaMbhAta. rU. 25, zAha rAmajIbhAI devajI vijApura (haisura) rU. 25, dezI nAnacaMda juThAbhAI muMbaI uparokta yejanAnA AzrayadAtA dhamAnurAgI sAhityapremI udAradila puNyavAnee amArI apIlane mAna ApI je phALe jAya che. te mATe ame temanA trANu chIe saM. kalyANa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ or ceal CSON zrI pravAsI' ( es S. , - F mAM niyamita pragaTa thatA A vibhAga pratye sarva kaI vAcakonuM AkarSaNa rahyuM che. sthaLasaMkocanA kAraNe ekAda aMkamAM A vibhAga mulatvI rahyo hoya te aneka vAcakone nirAza thavuM paDe che. koIpaNa pakSanI ke koIpaNa prakAranI sattAnI hariphAI sivAya, kevaLa zaddha bhAve tathA zabhamane samAjanA koI paNa sAmrAhI madhyastha dharmAnurAgI vargane vartamAna rAjakAraNamAM. koMgresItaMtranA vahivaTamAM je kAMI sAra ane asAra jANavA-samajavA jevuM hoya che, te kevaLa adhyAtmadaSTine najara samakSa rAkhIne nakkara hakIkatanI sAkSI mUkIne ahiM raju karavAmAM Ave che. Aje raju thatAM lakhANamAM, koMgresI vahivaTamAM bhArate je je nakkara ne lAbhadAyI vastuomAM pIchehaTha hI che, te vastu darzAvavA pUrvaka yogya mArgadarzana ApavAmAM lekhake, samatalabuddhinA vAcakone vicA 2NAnI aneka navI navI vAta raju karI che, jene sarva kaI sarala bhAve vAMce vicAre ! hiMdanI rAjakIya saMsthA kAMgresanuM 63 muM adhi- kahI Ape che ke, koMgresa pratye dina-pratidina AkarSaNa vezana gohInI najIkamAM prAgatiSapura khAte lokonuM kema vadhe ? te mATe have koMgresa paNa Aje bharAI gayuM. koMgresa pramukha zrI DhebarabhAInuM 63 jyAre mera karakasaranI jarUra che, tyAre hAthI, ghoDA hAthIothI sanmAna thavA pAmyuM. bhAratamAM jyArathI ane aneka prakAranA nirarthaka bhapakAonI pAchaLa koMgresa sattA para AvI che, ane sattAdhIza mAnasa, samaya ane zaktine vyaya karI rahela che. koMgresa jevI kogresI kAryakaromAM jyArathI AvyuM che, tyArathI dezanI saMsthAnA astitvanI Aje dezamAM koI draSTie koMgresanI lokapriyatA dina-pratidina ghaTatI jAya che kharI? ema chaDecoka vicAraka tathA dezanA DAhyA che. cUMTaNImAM koMgresanI jIta e kAMI lokapriyatAnI mANaso pUchI rahyA che pArAzIzI nathI. cUMTaNI te Aje eka prakAranI sAmAja, gaDa eAI ramata ramavAnuM yAduM banI gayuM che. dezanA ttinA keMdra tarIke ke dezanA rAjakAraNamAM natika ke koI paNa rAjakIya pakSanI lokapriyatA cUMTaNImAM AdhyAtmika baLa tarIke koMgresa saMsthA saphala banI ahamatI meLavavAthI ke cUMTAIne vijaya meLavavAthI zakI nathI. sarakAranI pAchaLa tenA pagale pagale cAlI, vatI hoya tevuM mAnavA jevuM have rahyuM nathI. kAraNa sarakAranI khuzAmata karI, tenI bhUlone 5Na, kSatie ke hiMdanA 7 lAkha gAmaDAomAM rahenArI prajAne ke pahADa jevI khAmIone paNa DhAMkavA mathatI, ane chA ja lAMbI samajaNa hotI nathI. eka-bIjAnI te dArA sattArUDha varganI kRpA meLavI, prajA tathA dekhAdekhI. dabANu, lobha, lAlaca, bhaya, dayAdinA nhAnA-hAnA amaladAro para zAsana karavAnI bhAvanA kAraNe Aje matadAnamAM hRdaya ke buddhi bane cheha dharAvatI saMsthA koMgresa che. mATe ja Aje gAme-gAma, te paNa AjanI prajA game tene mata pheMkI Ave che. zahere-zahera koMgresanA kAryakaro AvuM valaNa dharAve e ja koMgresane cUMTaNImAM maLatA vijaya priya che. A hakIkata kegresa jevI sattAthI para rahI, sattAtAtI pArAzIzI haragIja na gaNI zakAya ! kAMgresa rUDha vargane doravaNI ApavAnI unnata nItine varelI TebarabhAIne 63 hAthIonuM svAgata ja kahI saMsthAne mATe koI rIte icchanIya nathI. amerikAnuM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANaH phebruArI : 1lpa8 : 853: baMdhAraNu juo ! je dezanA baMdhAraNanI nakla kara- para svAtaMtryanuM khamIra, AjhAdInI ubhA ke AbAvAmAM ApaNe DahApaNa mAnIe chIe. ne gaurava letAM dinI AchI-pAtaLI rekhA dekhAya che ? Arthika. thAkatA nathI, te dezanI A eka nIti tarapha jarA audyogika ke sAmAjika yA naitika koIpaNa bAbadRSTipAta karo ! amerikAnAM rAjataMtramAM tenuM saMcAlana tamAM deze koIpaNa prakAranI nakkara pragati sAdhI che ? karanAra ke kAbU rAkhanAra koMgresanuM varcasva keTaluM che ? hiMdanI suprIma korTanA sarva prathama vaDA nyAyAdhIza koMgresa je amerikAnA rAjataMtrane kAbU dharAve che. zrI pataMjali zAstrIe banArasa hiMdu yunivarsiTInA te nAmane nahi ! prathama koMgresa nakakI kare, bAda ja samAraMbha prasaMge tAjetaramAM ja jaNAvyuM hatuM ke, vaDApradhAna ke tenuM rAjyataMtra te mArgane anusare. bhAratanA rAjakIya jIvanamAM cAritryanI jayAre bhAratamAM sarvathA udhuM che. sattAM koMgresa pakSanI kaTekaTI AvI rahI che. keLavaNInI saMsthAkahevAya, taMtra kogresanuM gaNAya. chatAM sattArUDha pradhAna AnuM nitika dhoraNa nIce utarI rahyuM che... maMDaLa ke dhArAsabhA je kaI nIti nakkI kare tene daza varSanA zAsanamAM dezane naitika dhoraNamAM kevaLa Teko ApavAnuM, bahAlI ApI tenA guNagAna noMdhapAtra patana thayuM che, prAmANikatA, saccAI, karavAnuM kArya phakata kogresane karavAnuM ! gauhattInA 63 mA pharajanI lAgaNI ane nAgarika jIvananI adhivezane paNa e ja karyuM che. niSThAnuM bhAna ghaTI rahyuM che." (tA. 23-12-57 barabhAI bhale koMgresa pramukha kahevAya, paNa sAcA pI. TI. Ai.) A uparAMta, rASTranA upapramukha pramukha vaDApradhAna nahera che; eTale koMgresa saMsthAnuM asti suprasiddha ciMtaka esa. rAdhAkRSNane hamaNuM ja eka va Aje vAstavika rIte nirarthaka che. mATe ja gAMdhI. samAraMbhamAM bolatAM jaNAvyuM che ke dezanI rASTrIya jIe 1947mAM kahyuM hatuM ke, je udezathI koMgresa Avaka jeTalI vadhI che, te karatAM dezanAM rASTrIya saMsthA ubhI thaI hatI, te udeza siddha thaI gayo che. cAritryamAM kaMi guNa ghaTADo thayo che. bhAramATe koMgrese te rAjakAraNamAMthI nivRtti levI joie. tenA vicAraka puruSanA A zabdo zuM sUcave che? kAMte koMgresa saMsthAnuM visarjana thavuM joIe.' bhArate dasa varSamAM je meLavyuM che, tenI kiMmata * karatAM teNe je gumAvyuM che, tenI koi avadhi nathI. e hakIkata na banI, tenI avagaNanA thaI, asaMyama, anAcAra, asaMtoSa, sattAlAlasA, tRSNa, AthI ja kogresanuM koI mahatva ke koI gaurava samagra vilAsa, vyabhicAra, daMbha, nirdayatA tathA svArthodhavRtti dezamAM rahyuM nathI. ne koMgresanA nAme aneka ayogya ityAdi aneka duSTato Aje bhAratamAM comera phAlIlI to sattAnAM sUtro hAthamAM laI. prajAnA hitanI rahyA che, tene vicAra koNa kare che ? chApAomAM sAme aDapalA karI rahyA che, e eTaluM ja sAcuM che. dararoja banatA khUna, lUMTa-phATa, cheDatI AdinA banAvo ApaNane zuM kahI jAya che ? vAre-tahevAre tA. 26-1-58 nA svAtaMtrya divasanI ujavaNI lAMca-rUzvatanA kissAo pakaDAtA ApaNe sAMbhaLIe thaI. chApAomAM enA vistRta ahevAlo prasiddha thayA. chIe ! e zuM batAve che ? moTara, relvenA dara trIje sarakArI ophIsoe A ujavaNImAM bhAga laI, sattA- dahADe gaMbhIra akasmAta ApaNane zuM kahe che? rUDha pakSanI vaphAdArI jAhera karI, skulo, hAIkalonA Aje samagra bhAratamAM arAjakatAnuM vyApaka chatAM vidhAthAe e divasomAM rajAo bhogavI, nATaka dhImuM AMdolana phelAI rahyuM che. javAbadArI, kartavyake jalasAomAM bhAga lIdhe, A rIte svataMtra bhArata, pAlana svArtha tyAga ke prAmANiktA jevI koI vAta ja prajAsattAka hide potAne svAtaMtrya divasa ujavyo; nathI jaNAtI. eka hAnI sattA hAthamAM levA mATe dezane ravataMtra thaye Aje 10-10 varSanA vahANAM dezamAM romera Aje je paDApaDI thaI rahI che, te vItI cUkyA, chatAM dezanA koI paNa bhAgamAM tame zuM batAve che? bAra mahine rUA. pAMca lAkhane vahijaIne ubhA raho ! dezanA koIpaNa varganA metA vaTa karanArI myunisIpAlITInI phakta vIsa beThako mATe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * : 854 : vizvanAM vahetA vahepa : 80-90 umedavAre| jyAre Aje bhAratanA samagra cheDA, anItinA vyApAra ityAdinA kaisAnI saMkhyA pradezamAM ubhA rahelA jANIe, sAMbhaLIe tyAre dhaDI-gaNAvatAM jaNAvyuM hatuM. ke, 1954 mAM evA kese bhara ApaNane du:kha thAya che ke, svataMtratA prApta thayA pachI hiMdamAM sattAlAlasAne cepI rAma keTa-keTalA phAlI-phUlI rahyo che. ! amadAvAda khAte phakta 515 hatA. 1955 mAM 1092 ane 56 mAM 1182 e rIte uttarAttara vadhatA ja rahyA che.' temAM ce koMgresa jevI sasthA jyAre eka 500 gharanA gAmaDAnA sarapaMcanI cUMTaNIthI mAMDI, leAkalakheDa, myunisIpAliTI, vidhAnasabhA, leAkasabhA ema dareke dareka khurazIe para potAnA mANasAne udhADI rIte ke khAnagI rIte khesADI devAnI peravI kare tyAre kharekhara suprasiddha agrejI lekhakanA e zabdo yAda Ave che ke, 'All power corrupts Absolute power corrupts Absolutely * badhI ja sattA mAnavane adhama banAve che, ekacyu sattA ene sauthI vadhu adhama banAve che. Ama comera anaitikatA, aniSTA ke dUSitatattvA dina-pratidina vadhatA chyA che. te hakIkata zuM pUravAra kare che? A uparAMta; amadAvAda mahIpatarAma rUparAma anAyAzramanA saMcAlaka ane jANItA sAmAjika kAryakara zrI sarAjasna paTela chApAjoga nivedanamAM jaNAve che ke, chellA thoDAka varSothI amArI kAmagIrI khUba vadhavA pAmI che. amAre tyAM . cAlu varSe paNa asAmAjika pravRttienA AMkaDA vadhavA pAmyA che.' e rIte ApadhAtanA kese amadAvAda jevA zaheramAM vadhatA rahyA che. A dRSTie uMDA utarIne vicArIe te| dezanA pratyeka pradezAmAM chellA dasa dezamAM sattAlAlasAnI sAthe naitikatAnI dRSTiyevamAM anaitika tattvA dina-pratidina vadhavA pAmyA paNa je patana thayuM' che te paNa khUba ja ciMtAjanaka che. amadAvAdanA agraNI sAmAjika kAryakara zrI cArUmatI vhena yAddAe tAjetaramAM patrakAre joga eka nivedanamAM jaNAvyu` che ke, divase divase ApaNe tyAM sAmAjika jhaghaDAo, apaharaNA, Apa ghAta ane cheDatInA banAvA vadhavA lAgyA che. ane chellA pAMceka varSathI te| temAM bhAre vadhArA thavA pAmyA che.' Ane aMge teo tenA kAraNeAne zodhIne je kAMi jaNAve che, te Aje prajAkalyANunI ke rASTra abhyudayanI meATI meTI vAtA lAMbA-paheALA hAtha karIne karanArA mahAnubhAvAe vicAravA jevI che. te kahe che ke, 'AjanI Arthika muzkelImAM AvakanA pramANu karatAM kharcanuM pramANa vadhI jatAM sAmAjika gunhAhita prattie che, je prajAmAM naitikatAnuM, saMyama, sAdAi ke saMtASanuM sAcu khamIrathI, te prajA kai rIte AgaLa AvI zakaze ? je dezanI prajAne pAtAnA ke vyanuM, krUraja ke niSThAnuM bhAna nathI te deza kaI rIte pragati sAdharaze ? Aje 10 varSa pUrA thayA. 11 mA vA svAtaMtrya divasa ujavAyA, paNa dasa-dasa vamAM prajAe zu` pragati karI ? deze kayA vikAsa sAdhyo ? tenuM naitika, AdhyAtmika ke sAMskRtika dRSTiye saravaiyuM kANe kADhyuM ? e viSe vicAra ja kANuM kare che? kevaLa eka pakSanI sAme khInne pakSa sattA meLavavA hariphAI karI, ekabIjA sAmasAmI mAracAe ubhA karIne rAjakAraNane DaheALI nAkhavA sivAya AjanA rAjakIya pakSA anya kazuM nakkara kArya karatA nathI, te khUba kheda sAthe jaNAvavu paDe che, ane je sAcI vadhI rahI che. vaLI AjanA halakA prakAranA calacitrA-prajAkalyANanI, samAjazreyanI ni:svAbhAve kAmanA sInemA, tenI vezabhUSAe pazu sAmAjika jIvanane nIcuM lai jAya che. tema ja Aje aeneAnI naitika tAkAta paNa echI thatI jaNAya che. ane tenA pariNAme te asAmAjika tattvAnAM hAthamAM phasAI pAchaLathI teo behAla thavAnA kissAo paNa vadhavA pAmyA che.' temaNe kauTuMbika kaleza, apaharaNa, chUTA rAkhIne dezane hita zikSA ApI zake tema che, tevA niSkAmabhAvI sarje tyAgI dharmagurUone sAMbhaLavAnI AjanA dezanAyaka ke rAjakAraNanA AgevAnane purasada ja kayAM che? ane prajAnuM zuM kahevuM? tene kAi siddhAMta nathI. tene kAI uddeza nathI. zuddha anI niSThA nathI. tema ja prajAnA kASTha pazu va mAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa : : phebruArI 1958 : 855 : paradezI saMskArAnI gulAmI karavAne ApaNe tyAM jANe hariphAI ja na mAMDAi haiAya tevI dazA pravartI rahI che, tene kAMI vicAra Ave che? yUropanAM sArAM tattvA te ApaNe vicArI zakatA nathI, tenuM anu karaNa karavAnI ApaNe tyAM koine purasada nathI, kevaLa tyAMnA navalA tattvA je mAnavane sabhya, saMskArI ke sAThamArInItimAna, sadAcArI banAvavAne badale asabhya jaMgalI, vilAsI ane anAcArI banAvavA tarapha ja dvArI jAya che tevA prakArane pracAra ApaNe tyAM bhArata sarakAra dvArA vadhI rahyo che, jema ke, 'saMtaniyamananA pracAra, jete mATe koMgresI kAryAMkAra rAvajI- * bhAi paTela jevA spaSTa zabdomAM kahe che ke, khathaka Trola ke saMtatiniyamananAM sAdhanene pracAra ane kuTuMbaghaNI bhayaMkara yAjanA che. mAsamAM saMyama na hoya, niyeAjana yejanA, mAnavajAtanuM naitika patana karanArI ane A yAjanAnA upayAga karI pAtAnI zaktinA durupayoga karI pariNAme strI ke puruSa dinapratidina kSINu tathA sAmarthya hIna banatA bhAratabharamAM taddana pAmaratA pragaTaze. puruSa viSayI pazu banaze, ane strI jAtinI zI dazA thaze te te| kalpanA bahAranI vastu teTalI zuddha svAtyAganI bhAvanA paNa Aje joIe tevI dekhAtI nathI. A STie dezanA sArvajanika abhyudayamAM ke sAMskRtika utthAnamAM Aje kAi paNu rAjakIya pakSa sASa ApI zake tema nathI. eTaluM ja nahi paNa sAmAjika ke naitika dRSTie sAcuM tema ja hitakAraka mArgadarzana ApI zake tema nathI. e eTaluja du.khadAyI che, kevaLa sattAnI sivAya anya koI daSTi bhAratanA rAjakAraNamAM rahelA judA-judA jutheAmAM rahI heAya tevuM mane jaNuAtuM nathI, Aje bhAratanAM rAjakAraNanI jyAre vAta nIkaLI che, teA kahevAnuM mana thAya che ke, zuM sattA prApta karavA sivAya anya koi rIte dezanI, ke jJAjanI sevA nahi thai zakatI hoya ? ane rAjakAraNamAM sattA sivAya anya kAI dhyeya nathI e bhAratanu durbhAgya na kahevAya ? samAja, deza ke dezanA kAI paNa pradezanI Aje AdhyAtmika, naitika, sAMskRtika, ke zaikSaNika daSTiye pragatinA kAne kema kAMI vicAra AvatA nathI ? comera svArthAMdhatA, saMkucitatA, irSA, vera, dveSa, DaMkha, aprAmANikatA, daMbha, ityAdi duSTa tattvA bhAratamAM phAlatA-jhulatA rahyA che, tenA kema ke|i vicAra suddhAM karatuM nathI ? kAmavAda, jJAtivAda tathA sAMpradAyikavAdane virodha karanArA, tenA pratye sUga rAkhanArA Aje bhAratanA rAjakAraNamAM tene ja paMpALIne sattA hAya karavA je pachADA mArI rahyA che, tenI sAme paDakAra, niDaratApUrvakanA avAja Aje kema kAi uThAvatuM nathI ? Aje ApaNA bhAratamAM svataMtra patrakArattva ke svataMtra nAgarikattva ke svataMtra vyaktittva jevuM rahyuM che ke dina-pratidina nAmazeSa banatuM gayuM che? amane teA lAge che ke 26 mI jAnyuArIne divasa ke 15 mI ogasTanA kvisa jale rAzanInI lAMbI lAMbI hArAthI uja vAya ! paNa bhAratanI prajA dinapratidina vadhu ne vadhu bauddhika gulAmImAM sAtI jAya che. paradezI bhASAne dUra karavAnA vicAra karanArA ke rAva karanArA koMgresI sattASIzAne Aje chellA dasa varSamAM je paradezI saMskRtinI gulAmI ApaNe tyAM vadhatI ja rahI che, che' (tA. 20-11-17) ApaNe tyAM A kuTubu niyeAjana yeAjanAnA bhAne bhArata sarakAra anaitika pApanA pracAra karI rahela che, jenA kANu saMskRtimAM mAnanAra sabhya mAnava virAdha karyA vinA nahi rahI zake! vilAsa, ke viSayI vRtti vadhatI heAya tevAM sAdhanA para aMkuza ANye, paNu A rIte anaitika pApane pASavAnA je pracAra thaI rahyo che, te taddana anicchanIya tema ja bhAratIya saMskRtinuM kalaMka che. A thai sAmAjika saMskAra ane naitikatAmAM ApaNe jamA pAsAne madhye chellA dasa varSamAM udhAra pAsu vadhAryuM che tenI vAta; paNa Arthika vahIvaTamAM bhArate prAmANikatA vadhArI che ke aprAmANikatA ? tenuM paNa nirIkSaNa pakSathI para banIne kAIpaNa prakAranA pUrvagraha vinA karavA jevu che. sarakArI kAryapaNuM kAMTrAkaTa, sarakArI kAmakAjo, naherA, saDakA, pullA, makAnA bAMdhavAnA lAkhkhAnA kAme Aje, kaI rIte thaI rahyAM che ? phreMDa sarakArI ijanerathI mAMDIne kAMTrAkTara sudhInu Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1856 vizvanA vahetAM vaheze ? samagra jutha Aje pharaja, nAgarikadharma, prajA tarI- kAraNa? jAnyuArI mahinAmAM ja joIe, te traNa kena kartavya ke rASTraprema jevI koI vastumAM mAne gaMbhIra akasmAta thayA che. '(1) nardhana relvenA che? prAmANikatA jevuM tara beThuM che ? hajAre, aMbAlA-dIkahI vacce moharI sTezane bhayaMkara relave lAkho ke karoDo rUA. nA goTALA thayA ja kare che, akasmAta tA. 1-1-18 nA thayuM. melana, pesenjara lAgavaganA baLe namAlA mANaso TheTha sattAnA chellA TrenanA pATA para caDI jatAM banne ne athaDAI ne zikhare caDhI bese che, ane saMpattinI Toce pahoMcI 35 maraNa, 100 lagabhagane IjA, milkatamAM lAkhonuM jAya che. paNa prAmANikatA, sevA ke svArthayAganuM nukazAna. (2) 9-1-18 nA mujapharanagarathI 70 te kazuM ja na mUlya ja na hoya, te rIte samagra mAIla dUra sIvAna sTezane savAre ubhI rahelI gujha Trena rAjyataMtrano vahivaTa cAlI rahyo che, e Aje kyAM sAthe lakhanau ekaspesa athaDAIne anekanA mRtya, koIthI ajANyuM che? jIpage TALA, khAMDa prakaraNa ane ijA, tathA milkatamAM lAkhonuM nukazAna. (3) * chele muMdrA juthanuM zera prakaraNa A badhuM zuM sUve che? 23-1-58 orIssAnA jama jallAnA catrApura jema Aje muMdrA juthanA zeraprakaraNanI jAhera tapAsa thaI sTezanathI 6 mAIla dUra narazIMga sTezana AgaLa rahI che, te ja rIte koIpaNuM sarakArI amaladAranAM haidrAbAda-hAvarA ekaspesa ane haidrAbAda pesenjara Trena hAthe eka pAIne paNa geravahivaTa koIpaNa kAraNe rAtre 10 vAgye athaDAI paDayA jemAM gaMbhIra akathayela hoya, te tenI A rIte jAhera tapAsa karavAnuM smAta thayela che." Ama kevaLa eka mahinAmAM traNa madhyastha sarakAre tayA prAMtIya sarakAroe jo pitAnuM te gaMbhIra gamakhvAra akasmAta thayA che. jyAre valaNa koInI paNa zehamAM dabAyA vinA zarUthI ja Trene pATA parathI utarI jAya, IjInanuM paiDuM khasI jAya, rAkhyuM hota to prajAnA karoDa rUA.ne durvyaya thate tathA Ichana khasI mADuM paDe. raratA vacce jaMgalamAM jarUra aTakI gayo hota, tema ja sAthe sAthe eka Ina phela thAya ItyAdi te rojanI hakIkata bane pAinA paNa durvyayamAM je kAI saMDovAyela hoya tene che. chellA dasa varSamAM bhAratIya ravemAM ne tenA taMtrahAdA parathI utArIne jAheramAM niSpakSa rIte tenI vAhakomAM bedarakArI, pharajane adA karavAnI niSkALajI sAme kAma levAvuM joIe. te ja AjanA taMtrane . tathA kartavyaniSThAne sadaMtara abhAva dekhAI rahyo che, geravahivaTIya saDe dura thAya, te sivAya Arthika te pratye naherU sarakAra AMkhamIMcAmaNuM kare nahi tane geravahivaTa nahi dUra thAya tema amane lAge pAlave ! savA varSanA TUMkA gALAmAM relavee meTA che. ane prajAnA dilamAM ja avizvAsanuM vAtAvaraNa pAMca gaMbhIra akasmAta karyA che. jemAM be te beThuM che temAM sudhAro nahi thAya. jAnyu. nA 25 divasomAM tema ja bIjA traNa 1956 nA okaTobaranI bIjI tArIkhe mahebubanagara reDhIyArapaNAnI vAtanA anusaMdhAnamAM relavetaMtranuM relave akasmAta ke je AkhI Trena pula parathI pANImAM draSTAMta najara hAme che. dara traNa divase relavene sarakI gayelI. jemAM 112 musApharo mRtyu pAmyA gaMbhIra akasmAta te bhAratamAM hoya, AvakanI hatA, bAda navembaranI 23 mI tArIkhe TukI kerIna daSTie bhAratIya relave khUba kamANI kare che. ne te relave epresa pula parathI uthalI paDatAM 137 musApharo. dhama kamANI dinapratidina vadhatI ja jAya che. hamaNAM mRtyu pAmyA hatA, ne 108 ne IjA thayelI. bAda tAjetaramAM jAherAta thaI che ke, bhAratIya relaveoe 2-6-57 ne muMbaI-vaDAlA AgaLa be gADIo 157 nA eprIlathI naveMbaranA ATha mahinAmAM je ayaDI pattAM 18 musAphare mRtyu pAmyA, 65 ghAyala maphe karyo che, te 1956nA ATha mahinAnA A gALA thayA. ane hamaNAM naveMbara-17 nI 27 mI tArIkhe karatAM 21 karoDa 77 lAkha che. vadhu napho karyo che. kalakattAmela pATA parathI IgatapurI AgaLa utarI paDatAM chatAM relavetaMtramAM sagavaDa ke bIjI bAbate karatA nava musApharo maraNa pAmyA, 46 ghAyala thayA, . jananI salAmati paNa jokhamAI rahI che, tenuM zuM sivAya baTAdathI DrAIvara vinA IjIne deDI jaI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANaH phebruArI 1958 : 857: gamakhvAra akasmAta saryo, e hakIkata te haju gaI ema ja mAnatA hatA ke teo mesko mahatsavamAM kAle ja jANe banI heya teTalI tAjI che. bhAga levA nahi, paNa phakta mejamajAha karavA ja A badhuM kema banavA pAmyuM? zuM badhuM vyava AvyA che. tyAM zarAba maLe te te maryAdita rIte pIvAne badale hada uparAMta pIvAnA sthita hoya che, chatAM akasmAta thAya che? relave kAraNe ApaNe bhAratIya yuvake chAkaTA thaI taMtranI ke tenA sTAphanI bedarakArI nahi to bIjuM rastA para paDavAnA banAve paNa noMdhAyA hatA, zuM ? AmAM reDhIyALa taMtra ja javAbadAra che ke anya bIjA divase dubhASIAo bhAratIya pratinidhimaMDaLa koI? vyavasthAnI daSTie paNe bhAratIya taMtre zuM samakSa A banAvanuM varNana karatA hatA, tyAre hiMdI zuM pragati karI? teno javAba prajAsattAka taMtranI hada tarIke mastaka zaramathI nIcuM namI jatuM hatuM, A uparAMtanI bola-bAlA gAnArA buddhizALI mAno uparAMta bIjI paNa keTalIka geravartaNuka calAvyAnA , chAtI para hAtha mUkIne amane Apaze ne ? dAkhalA noMdhAyA che...... ahiMthI gaelA pratinidhi. maMDaLo eka-bIjAne madada karavAne badale paraspara niMdA zista tathA cAritryanI dRSTiye paNa bhArate kazo ane TIkA karatA, ane eka bIjA tarapha jAta-jAtanI ja noMdhapAtra sudhAro ke AzAspada bhAvi dekhADavuM kariyAda karatA, tyAre tyAM hAjara rahelA anya dezonA nathI. bhAratanA navayuvAno cAritryamAM dina-pratidina pratinidhi maMDaLomAM bhArata viSe zuM chApa paDI haze.? pachAta paDatA jAya che. dezanA AjanA navayuvAnemAM tenI kalpanA karavI kaThIna nathI" (muMbaIthI meskaH vilAsa, TApaTIpa, nakha tathA AchakalApaNuM, sva- le. barajora pAvarI peja 14) A banAvamAM bhArata jIMdAcAra vadhI rahyA che. tema ja nAgarika tarIkenI sarakAranuM paradeza khAtuM keTale aMze javAbadAra che, javAbadArI je paNa jaNAtuM nathI, A paristhiti tema ja tyAM paNa keTa-keTalI lAgavaga ghUsI gaI che. lagabhaga meTA bAganI che. A navayuvAne, dezanI tene khyAla ApatAM A lekhaka jaNAve che ke, bahAra paradezamAM paNa temanI asabhyatA, tathA nina- bhAratathI AvelA pratinidhimaMDaLanI pasaMdagImAM koI thakadazAnA kAraNe keTalA aLakhAmaNuM bane che, tenuM vyavasthita dhoraNa sacavAyuM na hatuM, mULa hakIkata eka tAjuM udAharaNa laIe ! hamaNuM raziyAnA pATa- e banI hatI ke, yuvaka mahotsavanI AMtararASTrIya nagara meskomAM chaThTho yuvaka mahotsava yojAyo hato. taiyArI samitie bhAratamAMthI be hajAra pratinidhio jemAM 17 dezanA yuvako AvyA hatA. bhAratanA mATe vyavasthA karI hatI, paraMtu Arthika sthiti temaja yuvako paNa tyAM gayA hatA. jemAM te yuvakanAM vartana anya kAraNone laIne bhArata sarakAre 80 thI vadhAre nane aMge temanI sAthe gayelA hiMdI patrakAre je pratinidhio nahi mokalavAno nirNaya karyo hato. potAno anubhava varNavyo che te vAMcatAM ApaNane paNa pAchaLathI A vyavasthAmAM chUTachATa mUkavAmAM jarUra duHkha thaze, te patrakAra lakhe che ke, "yuvaka AvI hatI. ane lagabhaga 200 jeTalA pratinimahatsava mATe menke gayelA bhAratanA judA- dhio mesko gayA hatA, temanI pasaMdagImAM kaIjudA pratinidhimaMDaLamAM ekatA nahotI, paNa jAtanuM dhoraNa sacavAyuM nahatuM, sarakAranA A eTaluM ja nahi paNa bhAratanA nAmane kalaMka na prakAranAM pagalAMne laIne yuvaka mahotsavamAM vadhu pratilAge eTaluM jovAnI paNa temanAmAM khevanA nidhio kaI rIte mokalAya te mArgo zodhI kADhana hatI... A judA-judA bhAratIya pratinidhi vAmAM AvyA hatA...... paNa bhAratanA pratinidhi. maMDaLo bhAratanA nAma nIce jyAre bhegA thatA, tyAre emAM zistane abhAva hate. bhaviSyamAM koI paNa eka bIjA pratye IrSyAne Ataza prajaLI uThate hato. mahatsava ke AMtararASTrIya prasaMge mATe pratinidhimaMDaLe bolAcAlI thatI hatI. ane eka veLA to hAthohAtha mekalavAmAM Ave tyAre sattAvALAoe temanI mArAmArIno banAva paNa banyo hato. keTalAka te pasaMdagI mATe khUba kALajI rAkhavI joIze.' Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 858 : vizvanAM vahetAM vaheNe : A che ApaNA navayuvAnanuM zista tathA cAri. lAyA mukAme (vaDodarA) jIllA kalekaTara zrI cUnuM mApa ! jo ke badhA Ave che tevuM nathI. ramezacaMdra desAInA pramukha pade yojavAmAM Avyo chatAM AjanA bhAratIya taMtramAM A mATe takedArI ke hato.' (saMdezaH tA. 19-1-18 peja 3) khabaradArI jovAmAM AvatI nathI. paNa zista tathA A zuM batAve che ? khetaramAM kapAsa ke pAka cAritryanuM dhoraNa halakuM bane tevuM ja vAtAvaraNa sara lUMTavA AvanArA mANasone paNa mArI nAkhavA e jAI rahyuM che. te ja hakIkata sAme amAro vinamra samAnanI vastu bane che ! A gunha nahi, paNa virodha che. koMgresI vahivaTamAM sanmAnapAtra lokopakArI kAryo ? briTIza gavarnamenTanA 15 varSanA itihAsamAM AvuM have ApaNe bhAratanA kogresI vahivaTanI dasa banyuM sAMbhaLyuM che ?mANasane mAravA sudhInI Aje varSanI kArakIrdI dhArmika daSTie ke bhAratIya mUla mAnavamAM naThAratA tathA nirdayatA pravezI cUkI saMskRtinI daSTiye vicArIe. to khUba ja du:kha sAthe che, ane te paNa khetaranA pAkanA rakSaNanA khAne ? kahevuM paDaze ke, dharmanuM mULa ahiMsA, jIvadayA ke zuM kAyado AnA mATe koI baMdhana nahi batAvata prANImAtra pratye je karUNA-te badhAM suMdara tono hAya ! ame kAyadAnI ke je mAnave pitAnA svArtha bhayaMkara upahAsa chaDeceka Aje koMgresI vahivaTamAM mATe ubho karyo che, tenI vAta vacce lAvatA nathI, thai rahyo che. prAraMbhamAM anAjanA saMrakSaNa mATe paNa dharma, saMskRti tathA jIvadayAnA nAme bolIe vAnaro, raja, haraNa vagerenI hiMsAne pracAra kara chIe. paNa jaDavAdanI sAme dalIla na hoI zake, e vAmAM Avyo. khuda gAMdhIjI tathA mazarUvALA hayAta vAta kabUlIe chIe, paNa jaDavAdane aMdhApo kAMgresIhatA, tyAre temaNe paNa khetInAM rakSaNa mATe vAnarone, taMtramAM ATalo badho vahelo Avaze, tema ame roja ke haraNane mAravAnI jora zorathI himAyata karI mAnatA na hatA. hatI. Aje te kacerI taMtramAM khetIvADInA rakSaNe Aje khetInA pAkanA bahAne eka mANasa, mATe mANasane mAravAmAM paNa koI jAtanI dayA, hAthamAM baMdUka laIne eka mANasane ThAra karI zake, saMkeca ke kamaLatA rahI nathI, badhuM ye paravArI gayuM, te te kAle eka mANasane eka mANasa sAthe vera che, che. te mATe ame meDhAnI vAta nathI karatA paNa roSa che, DaMkha che, ane tenA khetara para thaIne pelo nikakara pUrAvA sAthe A satya AkSepa karIe chIe, mANasa cAye jAya che, te pAkanA rakSaNanAM nAme tA. 19-1-58 ravivAranA saMdezamAM nIcene ahe te mANasa A mANasane ThAra karI deze, A zuM na vAla pragaTa thayo che. kapAsa lUMTanArAne baMdUkathI bane ? Ama je bane te hiMsAvAda jayaMkara rIte ThAra karanAra kheDatane abhinaMdana: kalekaTaranA bhAratamAM phAlephule tene amane khUba ja bhaya che. pramukhapade samAraMbha: saMrakSaNa mATe dhanyavAda. A banAva vAMcatA vicAratAM amArA haiyA para kArI vaDodarA, tA. 16-gaI tA. 10-12-17 nI ghA paDe che. AtmAne AdhAta lAge che. A banArAtre rANIpurA gAmanI sImamAM AvelA navanItalAla vane chApAmAM prasiddha thaye Aje 10-1* divase thayA zeThanA khetaramAM kapAsa lUMTavA mATe nAyakAonuM eka chatAM koi jIvadayApremI kema pokAra na pADe? A ToLe utarI paDeluM. A ToLAMnI sAme thaIne zrI eche du:khada banAva nathI ? khUNe khAMcare AvA rAmAbhAi nAmanA kheDUte teone hiMmata bhaye banAvo banatA hoya ke jemAM jamIna khAtara, DhorasAmano karIne eka nAyakAne baMdukathI mArelA DhAMkhara khAtara ke khetaranA pAka khAtara eka mANase ane kapAsa lUMTAte bacAvelo, hiMmatabharyo sAmano eka mAsanuM khUna karyuM. paNa A banAva tevo karavA badala zrI rAmAbhAIne sanmAnavA mATe nathI. eka mANasa kapAsa lUMTavA Ape, mANAnuM eka samAraMbha Aje bapore traNa vAgye sama ToLuM lUMTavA AvyuM, paNa tene baMdUthI ThAra karavAM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ': kalyANa: phebruArI 1958 : 859 H sudhInI hada javuM ne temAM jIllA kalekaTaranA pramukha nA divase bhAratanA madhyastha khetavADI khAtAnA nAyaba pade tenuM sanmAna karavuM, A kevI jIvadayA premIo pradhAna zrI kRSNapAe 24 mA piTIzanuM udghATana mATe duHkhada ane haiyAne hacamacAvI mUkanArI karatAM jaNAvyuM hatuM ke, "IDAomAM paNa keTalAka hakIkata che,' IDAo zAkAhArI hoya che, e ghaNuM loko jIllA kalekaTara A prasaMge zuM bole che ? te paNa jANatA paNa nathI. AvA iDAomAM jIva hotA AjanA kogresI taMtranA hiMsaka mAnasanI chellI hada nathI ane maraghAM vagara temanI utpatti karavAmAM Ave AvI jAya che. teo kahe che ke, "gAmanA lokone che.' temaNe vadhumAM jaNAvyuM hatuM ke, "zAkAhArIevI bIka rahetI hatI ke, saMrakSaNa mATe khUna e AvA iMDA khAvAmAM kAMI vAM karavuM e gunho che, paraMtu e vAta khoTI che. leve joIe nahi, kAraNa ke, emAM jIvanI hatyA , kharekhara e to abhinaMdananI vAta che. ApaNe thatI nathI. emAM hiMsAne praznana raheto nathI.' ApaNuM saMrakSaNane haka jato karavo joIe nahi. (muMbaI samAcAra-tA, 13-1-58). koMgresane mAnanArA ke tenA utkarSanI vAta kara- bhAratanA nAyaba pradhAnane e kyAM khabara che ke nArA A zabdane bhAva amane samajAvaze ? mANase jIvavijJAna zAstra e tamArA jevA rojakAraNI mANapitAnA saMrakSaNa mATe, jamIna, jAgIra ke janamAlanA sene viSaya nathI. jIva kone kahevAya ? e jANavA rakSaNa mATe bIjA mAnavanuM khUna karavuM e zuM mATe tamAre hi nuM prAcIna vAvA sanmAnapAtra guNa che? koMgresItaMtranI A kamanazIba paDaze ! Aje Tayuba dAro yuropamAM puruSane saMsarga nabaLAI che, Aje te taMtramAM rahelA jIvayA, vinA saMtAnanI utpatti thAya che, tevuM prayogathI ahiMsA, saMskRti ke AdhyAtmika hetuo mATenA siddha thayuM che, tethI zuM te saMtAna manuSya ke sacetana saddaguNone oLakhatA nathI, samajatA nathI ke temAM prANI ne gaNuya ? Tyuba, dvArA pazuonI vastI vadhAmAnanArA samAjanI bhAvanA tathA lAgaNIne paNa ravAnuM yuropamAM cAlI rahyuM che, tethI te pazuo zuM samajatA nathI A kevI durdazA kahevAya ? bhAratIya, vanaspati kahevAya ? maraghAnA saMsarga vinA IMDA prajAjane mATe kharekhara A atizaya zocanIya utpanna thAya che, te vAta sAcI che, paNa te IMDAmAMthI gaNAya ! jIvadayAmAM mAnanArI prajAe A badhI maraghAnA baccA utpanna thAya che ke nahi ? to te paristhitino abhyAsa karIne AjanA taMtranI sAme iMDAnuM bhakSaNa paMcaMdriyajIvanI hatyA ja kahevAya ke paDakAra karavA jAgrata rahevuM paDaze. bhUle cUke vartamAna bIjuM kAMI? rAjakAraNamAM hoziyArI meLavI koMgresItaMtranI AvI nIti-rIti mATe tene sanmAnavA lIdhA pachI badhAye viSayamAM cUkAdA Apake tenI hA' mAM hA meLavavAnuM kadiye avicArI vAnuM, temAM je dharma zAstro, ke hiMsA-ahiMpagaluM bharavuM nahi. sAnA siddhAMte viSe nirNaya ApavAnuM je ! gera DahApaNa A mahAnubhAvonA hAthe thaI AjanA sattArUDha pakSanI bIjI nabaLAI e che rahyuM che, te kharekhara dharmamAM mAnanArA ane dhArmika ke, teo dareka bAbatamAM potAnuM DahApaNa DahALavA lAgaNIthI bhAvita dharmAnurAgI mAnavAnI komala besI jAya che. rAjakAraNathI mAMDIne dareke dareka praznomAM lAgaNIne dhAtajaka che. chavadyAnI vAta karanAra teo potAnI jAtane sarvajJa tathA sarvathAmapANAmI nAyaba pradhAnanA have pachInA zabdo juo ! teo mAnIne cUkAdo ApavA besI jAya che. tyAre ghaDIbhara kahe che ke, "2 karoDa 60 lAkhanA kharce bIjI paMcaema thAya che ke, A pradhAne je mauna rahetA hoya varSIya yeAjanA daramyAna maraghAM batakanA uchera te kevuM sAruM ! hamaNuM muMbaI khAte tA. 11-1-58 mATenI khIlavaNInI yojanA ghaDavAmAM AvI che.. maravA batakAnA uchera aMge prAdezika dhoraNe pAMca Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 860 : vizvanAM vahetAM vaheNe : pAMca khetaro ubhA karavAmAM AvyA che. maraghA-batako te batAve eTale khabara paDe ke amuka bI vAvavAthI mATe bIjA 300 mathako ubhA karavAmAM Avela che. maradhA batakAnA IMDA utpanna thAya che. kharekhara dezanI dareka khetaramAM 2000 prANIone ucheravAmAM Avaze, A kamanazIbI che ke, dhamadhokAra mAMsAhAra tathA ane tyAMthI e pradezamAM vaheMcaNI mATe 70 thI 80 jIvahiMsAne pracAra vadhI rahyo che. ane tene jIvadayA hajAra maraghA-batakAnAM baccAo pUrA pADavAmAM tathA ahiMsAnI vAto karanArA tathA azokacakranuM Avaze. vaLI e pejanAmAM IDAo ucheravAnuM paNa rASTracihana rAkhIne pharanArA taMtravAhakanAM rAjyamAM ? dhyAna ApavAmAM Avaze, iMDA sevavAnI zaktimAM 'i uttarottara vadhAre karavAmAM Avaze ane hAlamAM 1 lAkha IDA sevavAnI zakti vadhIne 10 lAkha IDa 1958 nI 26 mI jAnyu. ne prajAsattAka divasavI zakAze. muMbaI samAcAra-sAptAhika tA. sane ujavIne koMgresa taMtranI agaNita siddhionI birU*12-1-58). dAvali bolanArA sahaya mahAnubhAvone eja kahevAnuM bhArata sarakAranA khetIvADI khAtAnA nAyaba che ke, teo koI paNa prakAranA pUrvagraha sivAya zAMta pradhAne raju karelI maraghA-batakA ucheranI A yojanA tathA svastha citte, A kolamamAM niSpakSabhAve kaIbharaghA-batakAnA vikAsanI nahi, paNa tenA dhora paNa jAtanA pakSIya ke rAjakAraNamAM sattA meLavavAnI vinAzanI che. A che koMgresI taMtranI nirdaya rIte ke hariphAI karavAnI bhAvanA vinA ame je je upavadhatI jatI jIvahiMsAne AghAtajanaka ahevAla: rota hakIkate nakkara dAkhalAo. pUrAvAo sAthe raju chatAM du:kha e vAtanuM che ke, prajAnA jIvadayApremI karI che, te para vAMce, vicAre ne zuddha, svacha dile vargane dhoLe divase AMkhe pATA baMdhAve che, ne IMDAne A lakhANa lakhanAranAM Azayane samajI, sAravanaspatyAhAra TharAve che; te pachI maraghA-batakAM zuM asArane nirNaya karavAnuM teo tathA sarva kAI kama uchere che? jhADa-pAna vAvone? maraghA-batakAne sAmarthya prApta kare eja eka zubha bhAvanA ! janma ApanAra jhADa-pAna ke tenA bIyAnAM nAma tA. 29-1-58 zAstrIya ane kalAtmaka dRSi) taiyAra thAya che pAlakho cAMdI tathA jaramana patarAthI ke sIlvara oilapeinTathI taiyAra karI ApavAmAM Ave cha. cAMdInA ratha tathA indradhvajA vagere banAvanAra mIstrI brijalAla rAmanAtha vAtatri [ saurASTa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa mA cA ra sA 2. derAsara tathA upAzraya thayA: pU. A ma. vidyApIThanA kAryavAhake tathA hitecchakenI zrImada raMgavimalasurIzvarajI mahArAjazrIne saparivAra miTiMga : bhAratIya jaina tatvajJAna vidyApIThanA kAryakacAvADA padhAravA zeTha mulacaMdabhAI AdinI vinaMti vAhako tathA hitaciMtakonI eka miTIMga punAnA hatI, AthI pU. AcArya devazI saparivAra poSa suda jajaja zrI amRtalAla kALIdAsanA pramukhapade 50 10 nA kucAvADA padhAryA hatA. teozrInuM bhavya munirAja zrI jitendravijayajI ma. zrInI zubha sAmayuM thayuM hatuM. khImatathI 250 bhAI-bahene nizrAmAM murabADa ( jI. thANA ) khAte 12-1-58 AvyA hatA. AkhuM gAma zaNagAyuM hatuM, zA ravacaMda nA roja vejAI hatI. judA-judA sthaloyethI hAjarI piyAcaMda taraphathI baMne TaMkanuM sAdharmika vAsaya thayela, sArI hatI, zrI saMghe saunuM sanmAna karyuM hatuM. ratasadi 11 nA zA mulacaMda premacaMda taraphathI sAdharmika lAma miTIMgane ahevAla tathA rIporTa mAnada maMtrI vAtsalya thayela, baMne divase pUjA bhaNAvAI hatI, zrI bAbubhAI ena. modIe vAMcela. saMdezAonuM AbarathI DIsAnA raste sAdhu-sAdhvIjInI vihAra vAMcana thayela. saMsthAnI upayogitA mATe saue bhAra bhUmi che, temAM kucAvADA Ave che. zrAvakonA 12 dhara mUkela. saMsthAne vadhu saddhara banAvavA tana, mana ane che, paNa derAsara tathA upAzraya nathI, te mATe pU0 dhanathI sahAya karavA saune AgrahabharI vinaMti thayela. AcArya devazrInA sadupadezathI nIcenI rakama bharAI, ahevAla ane hisAbane maMjurI ApI saue satiSa ane bAra mahinAmAM te kArya pUrNa karavAno nirNaya vyakta karela. levAyo, rUA. 110 zA ravacaMda pathAcaMda, 801 zA vArSika sneha saMmelana : godharA khAte zrI chogAjI lakhamAjI tathA 701, zA dharamacaMda prema, da, RddhivijayajI jaina pAThazALAnuM 5 muM vArSika sneha 501 zA cenAjI navAjI, 351 zA pratApajI nava- saMmelana luNAvADAnI saDaka para AvelA "bAIrANI lAi, 351 zA punamAcha kasturajI, rUA. 301 zA mAtA' nA purANuM sthaLe tA. 29-12-57 ravivAvenAjI devIcaMdajI ane e sivAya anya 3 bhAI- ranA javAmAM Avela. zALAnA 275 jeTalA e 500 bharAvyA hatA.kula 4500 upara rakama abhyAsako tathA khAsa AmaMtrita pAThazALAmAM rasa bharAI hatI. pU. AcAryadevazrI tathA pU. munirAja dharAvanArA 40 thI 75 sadagRhastha Avela. dhArmika zrI kanakavimaLajI Adi zrI saMdha sAthe virola padhAryA pAThazALAmAM bhaNatA vidhArthIone AvA snehasaMmehatA. tyAM eka TaMkanuM sAdharmika vAtsalya thayela. tyAMthI lanethI utsAhanI vRddhi thAya te aMge adhyApaka zrI teo zrI khImata piSa sudi 14 nA padhAryA hatA. umaMgalAla je. zAhe yogya vivecana karela. vidhAatre sthiratA thavA saMbhava che. thIMo saraghasAkAre AvI pahoMcyA hatA. bALako mATe navakAramaMtrano adUbhuta prabhAva pU. muni meTaranI vyavasthA thayela baporanA bhojana samAraMbha rAja zrI prItivijayajI mahArAjazrI Adi ThA. 2 thayela. bAda pAMca vAge badhA pAchA Avela. A dhamatarIthI kA0 vadi bIjanA vihAra karI jagadalapura samAraMbhane 300 rUA. lagabhagano kharca zrI ramaNalAla tarapha padhAratAM rasto jaMgala tathA pahADane hAI gIradharalAla dozI taraphathI maLyo hato. hiMsaka vAgha Adi prANIo rastAmAM sAme maLatAM. zrI jaina sabhA taraphathI avadhAna prayoga : chatAM pU0 mahArAjazrI navakAramaMtranuM ANu karatA hatA, zrI jainasabhA kalakattA taraphathI pU. AcAryadeva tethI AvA vikTa prasaMgamAM nirvidane teo vihAra zrI vijaharSasUrIzvarajI mahArAjanA AjhAvatIya 10 karatA. vAdha Adi chalaMga mArI dUra cAlyA jatA. sAdhvIjI zrI nirmalAthIjInA zatAvadhAna prayoga, cha. pU. mahArAjazrI jagalapura sthiratA karI jhADI jepura DI. bIralA hIMdI hAIskUlanA telamAM rAkhavAmAM padhAraze. navakAramaMtrane prabhAva addabhuta che, te zraddhA Avela, jenuM saMcAlana paM. zrI dhIrajalAla AthI sarvanI vizeSa daDha thaI. TokarazI zAhe kahyuM hatuM. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 862 : samAcAra sAra : varSo jUnA kusaMpa dUra thayA : khImata (rAja sthAna) nA zrI jaina saMdhamAM AkAraNI tathA jogANI kuTuMbamAM amuka prasaMgane aMge chellA sAta varSoMthI paraspara bhayaMkara kusaMpa hatA. temAM samAdhAna karAvavAnA aneka prayatnA thayela, paNa te badhA niSphaLa gayela. vi. sa0 2013 nA cAturmAMsAthe birAjatAM mAna pU. AcAya ma. zrI raMgavimalasUrIzvarajI mahArAjazrInI nizrAmAM aneka dharmaprabhAvanA thayela. teozrInI satata zubhapreraNAthI ane cha upavAsa karIne kahyuM ke, 'samAdhAna kare te ja pAraNuM karU chevaTe te te pakSanA ane viDilone lavAda sthApyA, te temaNe pU. A ma. zrInI adhyakSatAmAM je niNaeNya saMbhaLAvyA, te sarvee kabUla rAkhyuM, te saMghamAM zAMti sthapAi. pAnasara tIrthanI kimiTimAM nimAyA : pAnasara tI'nI vahivaTadAra kamiTinI khAlI paDelI cAra jagyAe nIce mujaba saddagRhastheAnI nImaNuka thaI che. (1) zeTha ramezamAi bakubhAi, (2) zeTha cImanalAla kezavalAla kaphIA, (3) zeTha mehanalAla jamanAdAsa ane (4) zeTha lAlabhAi gIradharalAla, madrAsamAM vanaspatyAhArI pariSadaH atre vizvavanaspatyAhArI pariSada maLI gai, tene aMgenI vyavasthA AdinA khAMmAM 70 TakA jaitAnI rakama vaparAi pariNAma ulaTuM AvyuM, zAkAhAra pariSadamAM je je kAraNe mAMsAhAranI virUddhamAM ApyA tenA atre hiMdu, inDIyana epresa, Adi dainika patrae mAMsAhAranI tarapheNamAM ApI kamAnasane bhramita karavA prayatna karyAM. vanaspatyAhArI pariSadanA nAme ahiM hiMsAvirUddha kazu ja AMdolana jAgrata karI zakAyuM nahi, te hajArAnA kha pracAra mATe thaye, te vadhArAmAM. dhArmika parIkSA ane meLAvaDA : zrI jaina zreyaskara maMDaLa-mahesANA taraphathI parIkSaka rAmacaMda DI, sAthe poSa sudi bIja-trIje nAramAM jai, sAM sthAnika AgevAne ne kahI pAThazALAnI sthApanA mATe preraNA karela. paTela sAmAbhAi zivalAle eka varSanA kharca ApavAnuM nakkI karatA pAThesALAnuM uddhATana thayela. patAsAM, AdinI prabhAvanA thayela. sudi ja nA peTalAda-ratanapALa jaina pAThazALAnI parIkSA lIdhela. adhyApaka zrI jayaMtilAla sevAbhAve zikSaNu Ape che. pariNAma satASakAraka Avela dhArmika zikSaNane aMge sUcanA karela. abhyAsakAne inAmo apAyela. lImaDI zerImAM pAThazALA baMdha hatI, te zarU karAvavAM preraNA karI ne sudi pAMcamanA zarU thaI. aMte peMDAnI prabhAvanA thayela. poSa surdi 6 nA tArApura jaina pAThazALAnI parIkSA lIdhI. yogya preraNA karI, ne abhyAsakAne peMDAnI prabhAvanA thayela. poSa sudi 9-10-11 nA rAja DabhAI zrI AtmAnaMda pAThazALAnI parIkSA levAmAM Avela. pariNAma saaASakAraka Avela. vasatinuM pramANa vizeSa devAthI abhyAsakonI saMkhyA vizeSa rahe che, eTale eka zikSakathI paheAMcI vaLAya tema nathI, AthI pAdezALA mATe anya sahAyaka zikSanI jarUra kharI. parIkSAne meLAvaDA caitra sudi 13 upara rAkhela che. pAThazALAnI sabhA khelAvAyela, sUcanA thayela. prabhAvanA thaI hatI. vIzA zrImALI Nika jaina meTIMga : jAmanagara khAte zrI mAnasaMdha magajI saurASTra vI zrI vaNika jaina kheDIMganI kAryavAhaka kamiTinI trimAsika beThaka tA. 19-1-18 nA maLI hatI, hisAbI kAmakAja uparAMta dhArmika parIkSAmAM besanAra tayA uttINu thanAra vidyArthI ene pramANapatrA sAthe rUA. 84, tuM rAkaDa InAma paTela jeThAbhAi pAnAcaMda paDadharIvALAnAM zubha haste apAvela. rU|. 30 tegmAe potAnA taraphathI Apela. chAtrAlayamAM dhArmika zikSaNune mahattvanuM sthAna male che, te jANI saue saMtAya vyakta karyAM hatA. mAlavAmAM pADarAALA mATe preraNA : pU munirAja zrI cihnAna munijI ma. tathA bAlamuni pU zrI mRgendramunijI mahArAja badanAvara padhAryA hatA. tyAM teozrInI preraNAthI jaina pAzALA zarU thai che. vaDanagaramAM teozrIe nALAonI dhArmika parIkSA lIdhI hatI. ane zeThe mAnAjI kasturacaM'cha taraphathI prabhAvanA thayela. pU. mahArAjazrIe bhALakAnI pADhazALA mATe preraNA karatAM zrI sAgaramalajIe sevA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa :: phebruArI 1958: 863 : bhAve adhyApana karAvavAnuM svIkArela che. mAsika paLe padhAyAM, che. tyAMthI teozrI pAdarA padhAryA hatA. InAmenI vyavasthA thaI hatI. pU. mahArAjazrI gauta- jina pUjApaddhati pustikAne aMkhe kadAmapure padhAratAM pAThazALA mATe upadeza Apela. graha : varSothI rAjasthAnanA pradezomAM vicarI rahelA tarata ja zrI manasukhalAla maganalAlabhAie daMDa karI, pU. paMnyAsajI mahArAja zrI kalyANuvijayajIe jinapAThazALA cAlu karI kAyamI calAvavAnI javAbadArI pUjAnI paddhati pustikA lakhIne potAnA ekAMgI lIdhI. depAlapuramAM pAThazALA baMdha hatI, pU. mahA jJAnane vikata paricaya samAjane karAvyo che. jene rAjazrInA upadezathA karI cAla, thAI ane be TAIma ke mUrtipUjaka samAjamAM pU* suvihIna pApabhIrU mATe bhaNuAvavAnuM zarU thayela che. mAsika inAma, mAsta- mahApuruSonI paraMparAthI cAlI AvatI nitya aSTarate pagAra ItyAdinI vyavasthA thai che. zrI tanasukha- prakArI pUjana vidhi sAme je kAMi azAstrIya pracAra lAlAbhAI sArA rasa dharAve che. karI, samAjanA ajJAna bhadrika vargane uMdhI doravaNI chANuM gAmamAM bhavya dIkSA mahotsava: pU ApavA teoe prayatna karyo che, te sAme rAjasthAna " pAda AcArya deva zrImada vijayalabdhisUrIzvarajI mahA- saMskRtirakSaka sabhA-khyAvaranuM pratinidhimaMDaLa mahArAja . rAjazrI saparivAra chANIgAmamAM padhAryA. tyArathI zrI pAse tA. 10-12-17nA roja jAlora gayela. dhArmika vAtAvaraNa dina-pratidina catanyavaMtu banela. ane pU0 A0 ma0 zrI siddhisUrIzvarajI mahArAja, teozrInI zubhanizrAmAM upadhAna tapa, udhApana-mALA- Adi samAjanA agragaNya AcAryadevanA abhiprAya ropaNuM mahesava, padapradAna mahotsava ItyAdi mahe- dazAvyA hatA. tema ja jAloranA zrI naMdIzvaradIpa sava bhavya samAroha pUrvaka ujavAyela. pAMca-pAMca jinAlayamAM je azAstrIya pravRtti dAkhala thaI che. te puNyavAna bhAI-bahenanI dIkSAo paNa aditIya mATe pratinidhimaMDale jinAlayane vyavasthA5kaeNnI paNa mahesathI thaI, temAM mAgazara suda 15 nA mahA- mulAkAta laI, jinAlayamAM je azAstrIya paddhati maMgalakArI divase atrenA dharmAnurAgI zreSThivarya zrI hamaNuM dAkhala thaI che, te baMdha karavA samajAvyuM, semacaMda gIradharabhAinA bALabrahmacArI 14 varSanA chatAM 50 zrI kalyANavijayajI mahArAje pitAne vayanA suputra bhAgyazAlI bhAI mahezakumArane adabhuta : Agraha mUkayo nahi. jaina samAjanA lagabhaga pratidIkSA mahotsava badhA mahesamAM anupama hatA. SThita AcAryonA abhiprAya nitya snAtra pUjA mATe vAramAM nava vAge somacaMdabhAInA prAMgaNethI vadhAre hovA chatAM tenI avagaNanA karavAmAM AvI. A nIkaLyo hato. mahezabhAI chUTe hAthe varadAna ApatA pratinidhi maMDaLamAM bAvara, jodhapura AdinA jaina hatA. pU. AcArya devezanI zubha nizrAmAM varaDe saddagRhastha hatA. AvatAM vizAla vyAkhyAna helamAM dIkSAnI kriyA mAlava pradezamAM bhavya praveza mahesava: zarU thayela. dibaMdhanAvasare bAlamunizrInuM zubha nAma pU. AcArya bha0 zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI vAriNuvijayajI rAkhI, temane pU. munirAja zrI mahArAja, pU0 upAdhyAyajI ma. zrI cAritravijayajI puNyavijayajInA ziSya karela pU. AcAryadeve tathA gaNi Adi vizAla ziSya parivAra sAthe jhAMsIthI pU. paMnyAsajI ma0 zrI vikramavijayajI gaNivare hita- vihAra karI, zivapurI, gunA vagere sthaLomAM vihAra zikSA ApI hatI, jena bAla-yuvaka maMDaLa taraphathI karatAM piSa sudi 14 zanivAre khyAvarA padhAryA hatA. vairAgya raMgathI raMgAyelA bAI mahezakumArane aMtaranI sudi 15 ravivAranA tyAM teozrInAM darzanArthe urjana, nAmithI abhinaMdanapatra apAyela. jene temaNe suMdara devAsa ItyAdi gAmonA saMghe AvyA hatA. tyAMthI zabdomAM javAba Apela. A avasare vaDodarA, muMbaI pU. zrI sAjApura padhAratAM devAsa zrI saMdha taraphathI AdithI dhaNA bAviko padhAryA hatA. mAgazara vadi nAthAlAla dalIcaMda caudharI Adi tathA urjanathI zeTha trIjanA pU. AcAryadeva zrImadda bhuvanatilakasUrIzvarajI DuMgarazIbhAI Adi gayela. badhA saMdhanI vinaMtine mahArAja saparivAra vihAra karI vaDodarA-mAmAnI javAba makSIjI tIrthamAM ApavA jaNAvyuM hatuM. paNa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 864 : samAcAra sAra : - vadi 7 ne pU. AcAryadevazrI saparivAra makSIjI parIkSAo ane meLAvaDA: zrI mahesANA padhAratAM ujajaina, ratalAma, IMdora, devAsa, ToMka ityA- pAThazALA taraphathI rAmacaMda DI. zAha piSa sudi 11 dinA lagabhaga 400 thI 500 bhAIo pU. zrInI thI 13 chANI khAte gayela. ahiM jaina pAThazALA sAme gayA hatA. sAmaiyApUrvaka AcAryadevane praveza je ATha mahinAthI baMdha hatI, te zarU karAvela. bAda thayela. zrI jinamaMdiramAM darzana-caityavaMdanAdi karI, abhyAsakone zrI saMdha taraphathI prabhAvanA thayela. sudi dharmazALAmAM padhAryA ne tyAM dezanA Apela. tejA- 14-15 teo pAdarA gayela. jaina pAThazALAnI jajI Adi ratalAma zrI saMdhanA AgevAna bhAIone vIjhITa lIdhI. pAThazALA avyavasthita che. preraNuM karI atizaya Agraha ratalAma mATe hate. chatAM 50 bahena zikSikAnuM nakakI karela che. darApurA piSa vadi zrIe vartamAna vAtAvaraNamAM ratalAma javuM lAbhadAyI 1 nA AvyA, pAThazALAnI parIkSA lIdhI. pariNAma che ke nahi te vicAryA vinA utAvaLathI javAba dIka AvyuM. InAmo apAyelamAsara reDa piSa vadi nahi ApavA kahela, paNa jyAre ratalAma saMdha khUba ja 2-3 nA roja pAThazALA mATe zrI saMdhane sUcanA khIna thaI gayA, tyAre temanI kevaLa prasannatA khAtara karI, eka varSanuM phaMDa nakkI thayuM, e rIte bharUca Agraha svIkAryo. godharA saMghanA bhAIo paNa zrImALI poLama pAThazALA zarU karAvI. jaMbusara, Avela. makSIjImAM ujanathI zeTha caturadAsa parazota. Ameda, bharUca-vejalapora, pAleja, karajaNa, mIyAmanI peDhI taraphathI zeTha DuMgarazIbhAi, zeTha babAbhAI, gAma, sInera A badhA gAmomAM parIkSake pAThazALAzeTha trikamalAlabhAI zAha kasturacaMda nAnAlAla Adi enI parIkSA lIdhI hatI. pariNAma ThIka Avela. gayela. ratalAma saMdha taraphathI tejarAjajI gAMdhI, dhuLa- parIkSakanI preraNAthI meLAvaDA thayela ne abhyAsakone jIbhAI, zrI jena saMyukta saMdhanuM beMDa paNa Avela. pAritoSiko vaheMcAyela. devAsavALA zeTha nAthulAla Adi Avela. vadi 7 nA pU. sva0 AcAryadevanI svargArohaNatithi: ujana saMdha taraphathI sAdharmika vAtsalya thayela, devAsa, 50 0 AcAryadeva zrImadavijayadAnasUrIzvarajI mahAiMdora, ujajaina ane ratalAma saMdhanI vinaMtino svI rAjazrInI 22 mI garehazutithinI ujavaNuM khaMbhAta kAra thayA hatA, godharA zrI saMdha taraphathI paNa tyAM amara jena zALAmAM mahA sudi bIjanA ujavavAmAM keTalAka bhAIo AvyA hatA, vadi 10 nI baporanA pAnA Avela. pU. paMnyAsajI mahArAja zrI kanakavijayajI mahA seTa , bhakSIchathI vihAra karI, pU. zrI vadi 12 nA devAsa rAje caturvidha saMgha samakSa pU0 svagaya sUrIzvarajInA padhAryA hatA. ThAThapUrvaka sAmaiyuM thayela. hAragAmathI jIvana prasaMge para marmasparzI vivecana karyuM hatuM. pU0 saMkhyAbaMdha bhAIo AvyA hatA. devAsathI pU0 pAda marivazrInA halanI saraLa suridevazrInA hRdayanI saraLatA. saMyamI jIvananI hatA, zrI IdAra piSa vadi 0)) ravivAranA bhavya svAgata Azrita pratye niSkAma hitavatsalatA ItyAdi guNa pUrvaka padhArela. mahA sudi bIjanA tyAMthI vihAra viSe pU0 mahArAjazrIe preraNuM ApelI. bapore pUjA karI, mAha sudi 5 nA gaMja-mAdhavanagara padhAryA bhaNAvAI hatI. atrenA jJAnabhaMDAronI mudrita tathA hatA. bIje divase ujajainamAM bhavya sAmaiyApUrvaka hastalikhita prate, pustakonI vyavasthAnA kAraNe pUche teozrIno praveza thayo hate. Thera-Thera gaMdUlio thaI panyAsajI mahArAjazrI saparivAra rokAyelA. teozrI hatI. vyAkhyAnamAM Itara darzanIoe paNa sAro lAbha mahA sudi 13 nA pU0 50 ma0 zrI subuddhivijalIdhela. sudi 7 nA teozrI ujanathI vihAra karI yujI, pU. munirAja zrI mahimAvijayajI Adi ThA mAha sudi 13 ravivAranA ratalAma padhAranAra che. 7 sAthe borasada bAju vihAra karI padhAraze. pU0 tyAMthI vadi 13 tA. 16-2-58 ravivAranA godharA, munirAja zrI pUrNabhadravijayajIe 44, 5, 46 tyAMthI taSiAda, mAtara thaI teozrI phAgaNa vaktA eLIo ahiM karelI, teone 47 mI oLI halA pahelA avADIyAmAM amadAvAda padhAravA saMbadha che. cAlu che. 10 munirAja zrI pUrNAnaMdavijayajIe 27, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : phebruArI : 158 : 865 : 28, 29, 30, 31, kara eLIo ahiM karI che, manA keTalAka sanAtanIo khaLabhaLI gayelA. hAla teozrIne 33 mI eLI cAle che. TI. bI. tathA kensara mATe AyurvedIya paTaNAthI kAnapura : pU. AcAryadeva zrI caMdra. oSadho : bhAratanA prAcIna Ayurveda upacAro sAgarasUrIzvarajI mahArAjazrI ThA13. paTaNAthI laya tathA kensara jevA dardomAM paNa sacoTa asarakArtika vadi 6nA vihAra karI, bAMkIpura padhAryA kAraka hatA, te jema ApaNe sAMbhaLIe chIe, hatA. tyAM zrI saMdha teozrIne vaLAvavA Avela. tyAMthI tenuM pratyakSa pramANu punA pAse kAmaseTavALA teo zrI dAnApura padhAryA, dararoja lagabhaga dasa vaidarAja suMdaralAla osavAla jene ApyuM che, mAIla uparAMta vihAra karatAM teozrI caMdrAvatI teo hIhI-madhyastha sarakAra taraphathI jAmanagara nagarImAM mahA sudi 8 nA padhAryA. zrI caMdrakama svA- Ayurveda hospITAla khAte TI. bI. tathA kensamInAM cAra kalyANakothI pavitra bhUminI sparzanA karI, ranA dadI ene potAnA khAsa Ayuverdika davAnA prabhunA darzana karyA bAda siMhapurI, zrI zreyAMsanAtha upacAro karI, 3-4 varSathI pIDAtA daradIone temaNe prabhunAM cAra kalyANakAthI pavitra tIrthabhUmimAM padhAryA, ijekazane vinA kevala AyurvedIya upacArothI navabAda bhalupura, bhedinI thaI banArasa padhAryA. mauna jIvana Apela che. eka ja mahinAmAM daradIone ArAma ekAdazI ahiM karI, bAda piSa dasamIe ayodhyA thaI gayela. prAcIna kALanA sAdA paNa sAttvika upapadhAryA. atrethI kAnapura thaI bhopAlanA raste teozrI cArAmAM je tAkAta che, te AjanA 1 cAromAM je tAkAta che, te AjanA vaijJAnika kharcALa mAlavAmAM padhAraze. upacAromAM nathI te AthI sAbIta thAya che. ratalAmamAM pharI zivaliMga jinamaMdiramAM amadAvAda khAte pUrva AcAryadevanAM AgaratalAma zrI zAMtinAthajI jinAlayanA prakaraNamAM tuM mana: phAgaNa mahinAnA vada pakSamAM amadAvAda khAte tophAna kAMI zAMta paDayuM hatuM. 154 mI kalama 60 pAda dharmadhuradhara AcAryadevAnuM zubhAgamana thavAnA amala cAlu hato. ne koI asaMtuSTa mANasa tA. ' samAcAra je upalabdha thayA che, te mujaba pU0 A0 24-12-17 nI rAtre zAMtinAtha bhaTa nA jinA- 1 | ma0 zrI vijayaudayasUrIzvarajI ma. pU0 A 0 bha0 zrI layamAM jyAM sarakArI sakhta jAto che, tyAM zivaliMga | vijayanaMdanasUrIzvarajI ma. pU. A0 mazrI vijaya mUkI Avela che, ratalAma DIsTrIka pilIse A mATe labdhisUrIzvarajI ma. pU0 A0 ma0 zrI vijaya nivedana prasiddha karI, A kRtya karanArane pakaDavA polIsa pratApasUrIzvarajI ma. pU. A0 ma0 zrI vijayarAmatapAsa karI rahI che e jaNAvela che. ane zivaliMga caMdrasUrIzvarajI ma. pU. A0 zrI vijayalakSmaNasUrIhaThAvI dIdhuM che, temaja jinAlayamAM birAjIta mUrtio zvarajI ma. tathA pU. A. bha. zrI caMdrasAgarasUbarAbara che tema jaNAve che. rIzvarajI mahArAja Adi saparivAra padhAranAra che. hAla korTa tiraskAra mATe sajA : ratalAmanA 'jana pU0 A0 bha0 zrI mANekasAgarasUrijI ma. pU. A0 ghoSa' dainika patranA saMpAdaka IzvaralAla palIvAla ma0 zrI vijayelAvaNyasUrIzvarajI ma. zrI padhAryA che. temaNe janadhaSa patramAM 'harahara mahAdeva" nAmanI kavitA - amadAvAdamAM mAlApaNu mahe :chApI hatI, jemAM Idara korTanA zAMtinAtha jinA- amadAvAda naroDA khAte pU0 upAdhyAyajI mahArAja zrI layanA cUkAdA mATe korTanuM apamAna thAya tevI hakI- devendrasAgarajI mahArAja tathA pU. munirAja zrI kata chapAI hatI. Ane aMge ratalAmanA cAMdamala dharmasAgarajI gaNivarazrInI zubha nizrAmAM upadhAna jene IdAra korTamAM kesa dAkhala karela. korTe teno tapanI ArAdhanA 305 puNyavAnae karela, jemAM cUkAdo tA. 8-1-18 nA Apela che, ne AropI mALA paheranArA 115 puNyavAne hatA. temane mAlA 3 mahinAnI sAdI kedanI sajA tathA 5 rUA, ne rApaNu mahotsava zAMtisnAtra, aI mahatsava pUrvaka daMDa karyo che, sajAnI khabara ratalAma maLatAM ratalA- ujavAyela. pU. pAda A. bha. zrI RddhisAgarasUrI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 866 : samAcAra sAra : zvarajI mahArAja, pU. pAda bA ma0 zrI kIrtisA- 10 AnI tapasvIone bahumAnapUrvaka, prabhAvanA karagarasUrIzvarajI ma. pU. upAdhyAya mazrI kalAsasA- vAmAM kharcAze tema nakkI thayela che. sAdhvIjI zrI garajI ma. AdinI adhyakSatAmAM mAgazara sudi 10 raMjanazrIjI ma. nI preraNuM A prasaMge mahatvanI nA mAlAropaNa thayela. upaja sArI thaI hatI. hatI. teozrIne cha mahinAnA AyaMbilanI tapazca gya tapAsa mATe AMdolana uThAve - yanuM pAraNuM te prasaMge hevAthI siddhacaka vRhata ratalAma khAte Idara hAIkorTane cukAdo AvatA chatAM pUjana, zAMtisnAtrAdi_bhavya rIte ujavAyela. zAMtinAthajI bha0 nA jinAlayano ko haju umeTAmAM zAMtisnAtradIkSA mahotsava - jenene maLatuM nathI, te mATe jenasamAje sakhta pU pAda AcArya deva zrImad vijayalabdhisUrIzvarajI ma. AMdolana uThAvavuM jarUrI che. tA. 27 mI DIseMbare saparivAra chANathI pioSa sudI 3 nA vihAra karI zivaliMga jinamaMdiramAM sthApavAne prasaMga banyo, vaDodarA mAmAnI piALanA upAzraye tyAMnA zrI saMdhanI * temAM pilIsanI vyavasthA taddana zithila che, e kAraNa AgrahabharI vinaMtIthI padhAryA hatA. chANIne saMdha che. hAIkorTane cukAdo ApatI vakhate sarakArI vakIle dUra dUra sudhI pU. zrIne vaLAvavA Avela. pioSa sudi jyAre ema kahyuM hatuM ke, " ApanA cUkAdAne 15 nA teozrI saparivAra jAnI zerI upAzraye amala na thaI zake' ene artha ekaja ratalAma tyAMnA zrI saMghanI AgrahapUrvakanI vinaMtIthI padhAryo khAte sarakArI taMtranuM valaNa janasamAjane mATe hatA zrI saMdhamAM bhAre utsAha vyApI rahyo hate. vizvAsapAtra nathI. mATe jyAM sudhI polIsakhAtuM ke vyAkhyAna 50 50 mahArAjazrI praviNuvijyajI tenA adhikArI badalAya nahi tyAM sudhI janasa- gaNivara ApatA hatA. poSa vadi 2 nA pU0 munimAje zrI ratalAma jana saMyukta saMdhanI paDakhe rahI, rAjazrI mahimAvijayajI mahArAjane bhagavatI sUtranA A badhI geravyavasthA tathA anyAyI valaNa mATe yoganI pUrNAhuti nimitte mAmAnI poLamAM pUjA madhyapradeza bhepAlanA me cIpha mInIsTaranI samakSa Adi bhaNAvAyela, pU0 zrI piSa vadi 12 nA vihAra virodha neMdhAvavo jarUrI che. karI pAdarA padhAryA hatA. tyAM zrI saMdhe sAmaiyuM karyuM bhavya upadhAnatapa mahesava-amadAvAda hatuM. tyAMthI teozrI pU. A. bha. zrI vijayabhuvanazAhapura khAte zeThazrI mANekalAla manasukhabhAInA baMgale tilakasUrijI mahArAja Adi parivAra sAthe mAha pU0 pAda upAdhyAyajI ma. zrI devendrasAgarajI mahArAja sudi che nA vihAra karI umeTA padhAryA che. pU. pAda nI zubha nizrAmAM upadhAnatapane bhavya mahesava thayela. zrInI zubanizrAmAM ahiM zAMtisnAtra jinendrabhakti jemAM 203 mALavALA mahAnubhAvo, 102 pAMtrIzavALA. mahotsava ujavAze. dIkSA tathA vaDIdIkSA thanAra che. para aAvIzAvALA, kula 357, jenAM zeThazrI mANe bAda pU. zrI borasada, peTalAda, naDIyAda, thaI mAtara kalAlanA gaM sva dharmapatnI saubhAgyalamIbena temanA tIrthanI yAtrA karI amadAvAda padhAranAra che. suputrI Ibena, tathA temanA putravadhU Adi yuvAna, muMbaImAM jAhera vyAkhyAna - pU. AcArya prauDha ane bALavayanA saMkhyAbaMdha bhAgyazALIo mahArAja zrI vijayalakSmaNasUrIzvarajI mahArAjazrI joDAyA hatA. tene mAlApaNuM mahatsava pU0 A0 saparivAra dAdarathI vihAra karI muMbaI lAlabAga mahArAjazrI bhANiyasAgarasUrIzvarajI ma0 nA varada jaina upAzrayamAM padhAryA hatA. tyAM te hasta mAha sudi 5 nA abhuta rIte ujavAyela. tathA pU. munirAjazrI kIrtivijayajI mahArAjenA saMdara vaDe caDhela. mAlanI upaja rU. 59 janA vyAkhyAne dararoja thatA. mAnavamedanI cikArI hajAra thela. upadhAnamAM rahelA mahAnubhAvoe sAdhA- rahetI, prInsesa sTrITa tathA koTa khAte paNa teo-' rakhAtAnI TIpa paNa karelI. jemAM 15 hajAra zrInAM vyAkhyAmAM mAnavamedanI bayika rotI pU thayelA. AmAMthI 6 AnI sAdharmibhaktimAM ane pAda AcAryadevazrIe dAra thaI amadAvAda bAjI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saparivAra vihAra karyo che. teozrInA dAdara khAtenA cAturmAsamAM agaNita upakArA thayelA dAdara khAte zrI AyaMbIlakhAtAnI kAyamI sthApanA ya OM re apUrva kArya thayu che. kATa khAte naimidAsa bhavya udyApana maheAtsava. mubhAI mAMgarAla nivAsI dharmAnurAgI zreSThI zrI abheya bhAIe pAtAnA tathA ezrInA dharmazAla dharmapatnI zrI prabhAvatIenanAM tapanA utthApanane maLya maheAtsava ce|jela, aneka mahAmUlya cheDA, sAtakSetranI bhaktinAM upakaraNA AdIthI A samAraMbha aditiya banyA hatA. pU. pAda AcAryadeva zrImad vijayapratApasUrIzvarajI mahArAjazrI tathA pU. AcAryadevazrI zrImad vijayadharmAMsUrIzvarajI mahArAjazrInI zubhaprerahAthI teozrInI varada chatrachAyAmAM A mahe|tsava suMdara rIte ujavAyA hatA. zAMtisnAtrAdi dharmakAryAM teozrIe suMdara rIte ujavela. vAMkAneramAM dIkSA--maheAtsava vAMkAnerakhAte zrI jeyabhAI lakhamIcaMdanA bAlabrahmacAriNI suputrI hIrAmhenanI dIkSA pAtra vi 11 nA puNya divase bhavya-maheAtsava pUrvaka thai hatI. gAmamAM sa kAnA utsAha apAra hatA. pU. munirAjazrI haMsasAgarajI mahArAjazrInAM varada haste dIkSA thaI hatI. upakaraNAnI uchAmaNImAM 1700 nI upaja thai hatI nUtana--dIkSitanuM nAma hitanuAzrIjI rAkhI, teme sAdhvIjIzrI sumalayAzrIjInA ziSyA thayela. lIMcamAM mALAropaNa mahotsava lIMca khAte pU. munirAjazrI bhadraMkaravijayajI mahArAjazrInI zubha nizrAmAM upadhAna tapa thaela, sArI sakhyAmAM bhAI. baheneAe hAjarI Apela 50 mahArAjazrI kAMtivijayajI gaNivarazrInI chatrachAyAmAM poSavida 11 nA mAlArApaNuM thayela. je prasa`ge pU. munirAja zrI hemendravijayajI mahArAjazrIne chasA-lagabhaga AyaMbIlanuM pAraNa zAMtipUrvaka thayela mAraNImAM dIkSA --merIkhAte pU. munirAja rAhitavijayajI gaNivarazrInI zunizrAmAM pU. muni rAjazrI mahAna vijapa7 10(jeme saMsArIpaNA E * kalyANa : phebruArI : 1958 : 867 : atrenA vatanI che.) nA saMsArI suputrI mAlAcAraNI zrI sarasvatIbenanA dIkSA-maheAtsava mAha sudi 6 thI zarU thayela che. teonI dIkSA mahA sudi 13 nA thaze. tee vAgaDhavALA caturazrIjI ma. nA samudAyamAM sAdhvIjIzrI sarasvatIjInI pAse dIkSA aMgIkAra karaze. pU. munirAjazrI mahAna vijayajI Adi padhAryAM che. temane hAla 100 mI oLI cAlu che. teonI sAthe pU. munirAjazrI caMdrayarzAvajayajI mahArAjane lagabhaga 15 varSathI upavAsa upara AyaMbileA cAle che ahiMthI vihAra karI temazrI amadAvAda padhAraze. AgAmI ka tA. 15-4-18 nA prasiddha thaze. dhama, samAja, sAhitya, saMskAra tathA rAjakAraNanA praznamAM adhyAtmadRSTinuM saMdezavAhaka 6 kalyANa mAsika Aje 14 varSe puchyuM kare che. AgAmI ake te 15 mA varSamAM padArpaNa karaze. aneka dRSTie upayogI vaividhyabhayA~ tene AgAmI aMka tA. 15-4-18 nA saMyuktAMka tarIke prasid thaze tenI noMdha levA satre Ubhecchaka mahAnubhAveAne vinati che. tA. 31-1-58 pAritASika caiAjanAnI tArIkha laMbAya che. sUtralekhana ane bhaktigIta lekhana ghaNA bhai-mheneA taraphathI tArIkha laMbAvavA aMgenI mAMgaNI thatAM tA. 15-4-58 sudhI sutrA tathA bhakti gIta lakhIne mAkalI zakAze. vizeSa mAhiti mATe DIsembara 1957 nA aMka juo. sapA H OM. bheTa maLaze jeoe zrI vardhamAnatapanI 50 thI adhika eLInuM ArAdhana karyuM hoya teone amadAvAda nivAsI zeTha zrI jeca'dabhAi kevaLadAsa taraphathI zrI vamAna tapa mAhAtmya nAmanuM 400 pAnAnuM pustaka bheTa maLaze. saranAmu tathA ALI keTalAmI che jaNAvavuM jarUrI che. kalyANu prakAzana maMdira--pAlItANA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja deza ane duniyA zrI saMjaya bhAratanI rASTrIya koMgresanuM 63 muM adhi- banatI nathI ulaTuM raziyA ane amerikA vezana zrI ucharaMgarAya navalazaMkara DhebaranA pramu. vacce zastrAnI hariphAI vadhu ugra bane che. khapade erisA khAte gehattamAM maLyuM. pa7nA eprIlathI naveMbara sudhI 8 mahine mukhyatve rASTrabhASAnA pra"ne A adhivezanamAM nAmAM bhAratI relaveoe gaI sAla pa6 nA garamI ANI hatI. hAjarI ghaNI zaMkA hatI. A gALA karatAM 21 keDa 33 lAkha rU. nI hiMdIne rASTrabhASA banAvavAnI joradAra himAyata vadhu upaja karI hatI. chatAM sagavaDa tathA niyakaranArAo mATe bhAge iglIzamAM ja belatA mItatAnI daSTie dina-pratidina pAchaLa paDatI hatA. koMgresa pramukhe A adhivezanamAM eka jAya che, te bhUlavA jevuM nathI... amerikAe vAta e rahI ke, AvatA pAMca varSa sudhImAM bhAratane 1 abaja 7 keDanI lena ApI che. ApaNe haju eka kreDa daza lAkha Tana anAja kAMse bhAratane 6 koDa DolaranI lena ApavAnI paradezathI AyAta karavuM paDaze, jenA ApaNe jAherAta karI che, ane jApAna bhAratane 18 5 abaja rU. cUkavavA paDaze, anAjane prazna abaja yenanI lena A paze. raziyA jarmana paNa hala karavAmAM nahiM Ave te kaI dizAmAM bhAratane vikAsamAM lena ApanAra che. A badhuM ApaNe jaI rahIzuM e samajavuM muzkela che. devuM bhArate vyAja sahita cUkavavAnuM raheze. chellA traNa varSamAM ApaNe anAjanA jahAjI atyAra sudhI bhArate paradezI sarakAranuM 6 nara peTe 70 keDa rU. cUkavyA che. dezamAM abajanuM devuM karyuM che. Ama uparAuparI ATa-ATalI hiMsA vadhatI ja rahI che, tyAM devuM vadhatuM jAya che, tyAre AjanapaMcanA dezanA zreyanI AzA rAkhavI jhAMjhavAnA nIra bhAratanA arthazAstrIoe tAjetaramAM jAhera jevI che. madhyastha sarakAranA nANA khAtA karyuM che ke, paradeza taraphathI jyAM sudhI 70 taraphanA samAcAra vahetA thayA che ke, " navA abajanI madada nahi maLe tyAM sudhI tenI bajeTamAM 2 abajanA navA karaverA naMkhAze" vikAsa ejanAone plAna saphaLa nahi bane. kharekhara AjanuM taMtra kArabhAra nathI karatuM paNa bhAratamAM eka bAju tenA vikAsanI cAjakevala karabhAra kare che, evuM lAge che. .... nAe hAtha dharAya che, bIjI bAju bhAratanA tA. 31-1-58 nI rAtre amerIkAe pitAnA mAnave asahiSNu, tAmasI tathA vagaravicAryuM zAmathaka parathI 30 ratalano ekasarara pagale utAvaLe bharanArA banatA jAya che, jenA upagraha AkAzamAM yupITara rokeTa dvArA vahete pariNAme bhAratamAM A paghAtanA banAve jhaDapI mUke che, je pRthvIthI upara eka hajAra banatA jAya che. AsAmamAM 1953 mAM 400 mAIla AkAzamAM 19 hajAra mAIlanI jhaDape ApaghAte thayelA te vadhIne 57 mAM be hajAra pradakSiNA pharI rahyA che, je 90 mInITamAM thayA. bihAramAM chellA pAMca varSamAM 3 hajAra pRthvInI AsapAsa phare che. AvatA eprIlamAM ApaghAte thayA, AMdhramAM 55-56mAM 5 hajAra bIje upagraha AkAzamAM tarate mukAze-A ane uttara pradezamAM kevala 57 mAM 3 hajAra badhA AkAzamAM upaha tarate mUkavAnA praya- ApaghAte thayA che. je chellA dazavarSanA tnothI vizvanI vartamAna taMgadIlI saheje haLavI rekarDamAM uttarottara vadhatA hovAnuM sAbita Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayu che. ane OM klyANa : phebruArI : 1958 : 869 pAuMDa cAhu paradeza meAkalI, 1 abaja 42 kroDa rUA. nI upaja karI che, te rIte 57 mAM 72 lAkha 45 hajAranuM paradezI huMDIyAmaNu phIlmAnA vecANuthI bhArate prApta karela che. bhAratakhAte hamaNAM hamaNAM yurApa ane abaja chellA 25 varSamAM soviyeTa raziyAe surApa-ezIyAnA dezAnepANA e lazkarI DeAlaranI sahAya karI che. teTalA samaya daramyAna amerikAe eka amaja DelaranI sahAya kahI che, tema amerikAe jAhera karyu ezIyAdezanA sattAdhIzo AvavA lAgyA che. jene bhAratanA patrakAra zubhecchA mIzana kahe che. paNa A AvanAra badhA zubhecchA laine Ave che ke azubhecchA te teA nIvaDe vakhANu: lAkha lAkha A kha che. amerikAnA leAkAe 2 kreDa 40 sAlamubAraka kA melI 5 kroDa 20 DolaranuM phALiyuM kharca karela che. 47 nI sAla karatAM Dabala ane 56 karatAM thoDu vadhAre: Aja amerikAnA ekAranI noMdha ApatAM tyAMnI sarakAre jAhera karyuM che ke, amerikAmAM 33 lAkha 74 hajAra ekArA 57 nI Akhare nAMdhAyA che, je gaI karatAM 7 lAkha vadhAre che. amerikAmAM adhA sukhI nathI te AthI sAbita thAya che. kharekhara gheraghera mATInA cUlA kahevAya che te kAMI khAtu nathI. A sAlanA jAnyu. mahinAmAM briTananA vaDA- jha pradhAna maikamIlana bhAratamAM 4 divasa mATe AvIne gayA. jheDavaDApradhAna sIrakIpaNu vidAya thayA. inDonezIyAnA pramukha suka paNa bhAratanI mulAkAta laIne vidAya thayA. sAla chellA be mahinAmAM ApaNI AsapAsa akasmAta mRtyunA hRdaya drAvaka banAvA jhaDapI banI gayA, je jJAnI puruSoe kahelI saMsAranI asAratA tathA AyuSyanI kSaNabhaMguratA tema ja mAnavanI azaraNu dazAne paracA ApI jAya che. C vizva vanaspatyAhAra kaoNMgresanA muMbaI adhivezanamAM bhAga levA AvelA svIjhalenDanA pratinidhi mhene amadAvAdanA patrakArane mulAkAta ApatAM spaSTa rIte kahyuM hatu` ke, ' ame vanaspatyAhArane uttejana ApIe chIe, temAM mArA jevAne teA janmathI mAMsAhAra pratye cIDa che, tethI huM vanaspatyAhAramAM mAnuM chuM. chatAM IMDA vAparavAmAM ame ko Adha (2) sukhainI hAIkorTanA nyAyAdhiza mAnatA nathI, kemake tene ame verIyana--ema. sI. zAha rAjakeTa khAte rajA gALavA AvyA ne te ja divase sAMje DhaLI paDayA. mAnIe chIe. vizva-vanaspatyAhAra koMgresa mATe jee utsAhapUrvaka prayatna karatAM rahyA che, te lAkAe A hakIkatane sAvacetI pUrvaka dhyAnamAM laI spaSTatA karavI jarUrI che. nahitara daLIdaLIne kulaDImAM jevuM na bane! 1956 mAM bhArate 3 amaja para keTa (1) suMbai khAte khabe rIph inarI tathA cAMdI bajAranI meATI peDhInA bhAgIdAra khAHlAla jayaMtIlAla sAMjanA pharavA jatAM acAnaka phakta 43 varSanI vaye DhaLI paDayA, kAI dIvA karanAra ke prabhunuM nAma smaraNa karAvanAra na maLe. (3) amadAvAdanA mIlamAlika tathA reTarI kalabanA pramukha krAntilAla munzA IMdAranI mITIgamAMthI pAchA phI ghera AvyA te sAMje DhaLI paDayA. (4) suratanA dharmaniSabhAi maNilAla Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 878 : samAcAra sAra : maganalAla, pU. A. bha. zrImad vijayarAmacaMdra- lIdhI, ne 3 karoDa 70 lAkha mAIlanI teNe sUrIzvarajI mahArAjazrIne kAnapura khAte vadana musApharI karI.... karI pAchA pharatAM pitAnA vaDilabhAIne Idara tA. 24-1-58 sudhI bIjA upagrahe malI, surata pAchA AvatAM ratalAma khAte gADI 1162 vakhata pRthvInI pradakSiNa dIdhI che, badalatAM ja acAnaka DhaLI paDayA, paNa temanI tema razIyAe jAhera karyuM che, ne te AvatA dharmaniSTa tathA zubha pravRttimAM manavRtti eprIlamAM pRthvInA vAtAvaraNamAM pravezaze. hovAthI teo te pitAnA mRtyune paNa saphaLa razIyA have trIje upagraha AkAzamAM tarata banAvI gayA che. mUkaze. potAnA A upagrahane AkAzamAM mUkavA (5) amadAvAda kerTamAM pitAnA asIla pAchaLa khAsa kaI uddeza nathI ema kahenAra taraphathI dalIla karatAM bAburAva vakIla tAjeta- razIyAnA mAMdhAtAe have pharI gayA che. ramAM ja kerTamAM DhaLI paDayA. tA. -58 nI methyanI jAherAta (6) UMjhAmAM chApAnA ejaMTa pitAnA jaNAve che ke, razIyana senApatie jaNAvyuM grAhakane chApA A pavA jatAM DhaLI paDayA. che ke, kRtrima upagraha dvArA zatru pradeza para AvA te saMkhyAbaMdha banAvo reja-baroja ame Azube cheDI zakIzuM ane nirIkSaNunuM ApaNI AsapAsa banatA ApaNe jANIe paNa kArya karI zakIzuM. amerikA ne razIyA A chIe. e zuM kahe che? e samajAya che? be pADe-pADA koI divasa laDaze, ne bIjA nAnA mAnava game teTalA udhamAte kare, TheTha caMdra- dezanI lAkhanI vasatine kheDe nIkaLI jaze. lekamAM pahoMcavAnI yojanAo kare chatAM te haju amerikAmAM 1957 nA varSa daramyAna 7 pAmara che, azaraNa che, jyAM sudhI dharmanA hajAra Tana espIrIna vaparAI che, je dezanA zaraNane te nahi svIkAre, dayA, dAna tathA tapa, dareka strI-puruSa tathA bALaka dITha varSa daramyAna japane jIvanamAM nahi Acare tyAM sudhI te 100 TIkaDIo gaNAya ATa-ATale paise azaraNa che. chatAM amerikA keTaluM duHkhI che, tyAMnA mANase razIyAe tAjetaramAM navuM rekeTa che badhuM mAthAnA duHkhAvAthI kevA pIDAI rahyA che, tenuM che. je AkAzamAM 60 mAIla pheMkI zakaze. A pratika che. emAM seDIyama dhAtuthI miniTa sudhI pRthvI gata varSa daramyAna amerikAmAM AgathI para hajAra corasa mAIlanA vistAramAM prakAza 11300 mANasa mRtyu pAmyA hatA. makAnanI phelAze, ne AkAzanA eksIjhana ANuo sAthe AgathI 6800 mRtyu thayela, e sivAya te dhAtu maLatAM saLagI uze.-A badhAyanuM vimAne, meTaro tathA jaMgalanI AgathI pariNAma kevaLa vinAza sivAya kAMI ja nahi! mRtyu neMdhAyA che. ne 30 karoDa DolaranuM - raziyAnA prathama upagrahanuM tA. 4-1-18 nukazAna thayuM che. nA visarjana thayuM che, okaTobaranI 4 thI seMTrala velaphera borDanA madhyastha samAja tArIkhe tene vahetuM mUkela, te traNa mahinA kalyANa kendranA ceramena zrImatI dagAbAIe sudhI pharyuM, teNe 1400 vAra pRthvInI pradakSiNA haidrAbAda khAte tAjetaramAM jaNAvyuM che ke, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : phebruArI 158: 971 : bhAratamAM vezyAvRtti dinapratidina vadhatI jAya rekhA paradezathI AvyA temAM 31 keDa rAi che, jyAM sarakAra piteja svacchedAcArane utte- paradezI sTImara kaMpanIone maLyA che, ane jana Ape, saMyamanI vAta kerANe mUkavAnuM mAtra ra5 lAkha dezI sTImara kaMpanIone kahe, kuTuMba niyojananA bahAne saMtati maLyA che. A te ghATa karatA ghaDAmaNa moMghuM niyamana dvArA kevala vilAsavRttine utteje tenuM nA je khela bane che. AvA vahivaTamAM pariNAma zuM hoI zake ? hiMda kayAre uce Avaze. tA. 9-1-58 nA mujapharanagarathI 70 kalakattAnA prasiddha udyogapati haridAsa mAIla dUra sIvAna sTezane savAre ubhI rahelI muMdrAnI yu. emAM bhArata sarakAra harataka guDajha TeIna sAthe lakhanI ekaspesa athaDAI jIvana vImA kerporezane rekelA 1 keDa 3pa, paDIne gaMbhIra akasmAta thaze. tA. 21-1-58 nA lAkha ra0 vALA prakaraNane aMge muMbaImAM erissAnA catrApura sTezanathI 6 mAIla dUra cAgalA kamIzana samakSa aneka jubAnIo narasIMgapura sTezane haidrAbAda hAvarA ekaspesa thaI gaI, ne have thaDA divasamAM tene cUkAda ane haidrAbAda peseMjara TeIna rIte 10 vAge bhArata sarakArane saMpAze. baMdhAraNa pramANe athaDAtAM gaMbhIra akasmAta thayela. ane tA. pradhAnamaMDaLa samagrapaNe AvA banAvamAM javA1-1-58nA aMbAlA dIlhI vacce je akasamAta badAra gaNAya che. eTale kevaLa nANApradhAna thayela te sahita ekaja mahinAmAM traNa gaMbhIra TI. TI. kacchamAcArI nahi, samagra pradhAnamaMDaLa akasmAte relave khAtAmAM thayA che. e ja AjanA Ane aMge javAbadAra gaNAya, A kAraNe taMtranI hivaTI khAmIne spaSTa rIte jAhera kare che. AgalA kamIzanane cakA AvyA bAda madhya 1 sthapradhAna maMDaLa pitAnuM rAjInAmuM ApI deze chellA daza varSamAM paradezathI anAja bAda paMjavAharalAlajI navesarathI pradhAna bhArata sarakAre 2 keDa 54 lAkha Tana AyAta maMDaLa racaze, jANavA maLe che te mujaba Aje karela che. A anAja kharIdavAmAM je kharca madhyastha sarakAranA vahivaTamAM pradhAne tathA thayuM che te juduM, paNa bhAratanA prasiddha nAyaba pradhAne khUba vadhI gayA che. 13 mukhya udyogapati tathA vahANavaTAnA prasiddha anu- pradhAne, 14 rAjyapradhAne, ane 12 nAyaba bhavI zrI ema. ena. mAstara jaNAve che te pradhAne maLI kula 39 pradhAne temanA maMtrIo mujaba bhArata sarakArane paradezathI A anAja sekeTarIo, ItyAdi lAMbI vaNajAranA kAraNe lAvavAmAM 1 abaja 69 Da rUnuM jahANa vahivaTa pAMgaLuM banatuM jAya che, eTale have nura bharavuM paDyuM che. temAM bhAratIya sTImara cheDAja divasamAM AmAM dharamULathI pheraphAra thaze. kAM. ene mAtra 11 ka. 28 lAkha rUpiyA bila bhAratiya digaMbara jaina mahAsabhAnA maLyA che, e sivAya 1 abaja pa7 keDa - mukhapatra jaIna geTa dilhInA jaNAvyA paradezI huMDIyAmaNa khacI nAMkhavuM paDayuM che. pramANe pAMcamI sadImAM thayelA janAcArya zrI pa7 nA banyu che eTeka sudhInA daza kumAbhAI racita " nAlaya anA mahinAmAM 24 lAkha 72 hajAra Tana zaha, ane prathama bAgane anuvAda kAnI hila tathA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 872 : deza ane duniyA : iDalIza bhASAmAM taiyAra thaI rahyo che, temAM ma karI rahyA che. AnI pAchaLa athAsa hiMdI graMthanuM uddaghATana AcArya mazrI deva- parizrama laI A graMthane akSarAtmaka prasiddhimAM bhUSaNasUrijInI adhyakSatAmAM keMgresa pramukha zrI lAvanAra beMgalora nivAsI paMalappA zAstrI DhebarabhAInI hasta tA, 22-12-17 nA roja gata 157 nA okaTobara mahinAmAM dIlhI dilhImAM thayuM che. A graMtha vizvanuM AThamuM khAte svargavAsa pAmyA che. hAla zrI dezabhUSaAzcarya che. jemAM 1 thI 62 sudhInA AMka- PsUra mahArAjazrInA parizramathI A graMthanA DAomAM bhinna-bhinna viSayanuM nirUpaNa che. maMgalAcaraNa rUpa maMgalaprabhAtanA 14 adhyAmUlazAstranI hastapratanuM vajana 7 maNa che. A thenuM hiMdI bhASAMtara prathama khaMDa tarIke prasiddha AMkaDAothI 18 moTI bhASA tathA 709 bIjI thayela che. A graMthamAM jenadhama, vedikadharma, AyubhASAomAM A graMtha vAMcI zakAya che. AnA veda, vijJAna Adi aneka zAragarbhita vividha anuvAdanuM kArya jenAcArya zrI dezabhUSaNasUrijI viSaye susaMkalita che. tA. 3-2-58 caudamA vaSanI vidAya veLAe kalyANa' nA 14mA varSane 12 mo aMka Aje prasiddha thAya che, jene samAjamAM dharma, samAja, sAhitya, zikSaNa, saMskAra tathA rAjakAraNane sparzavA pUrvaka svastha tathA svaccha adhyAtmadaSTi pUrvaka mArgadarzana ApatA ekanA eka sAmayikane samAjanA sarva keIe je umaLakAbhera AvakAryuM che, te mATe ane gIrava laIe chIe. chatAM amAre Apa sarvane eka ja kahevAnuM rahe che ke, ame amArI sAhi. tyapravRttimAM vikAsa karavA IcchIe chIe, Aje daramahine lagabhaga 9 kramA uparAM. tanuM mananIya vividha viSayaspazI sAhitya tathA svastha sAhitya ApatA "kalyANane je pratyeka vAcaka pitAnA taraphathI eka navA grAhakanI bheTa dhare te amane amArI pravRttimAM vadhu vega maLe. - ame amArI baDAI mATe nahiM paNa vAstavikatAnI daSTiye jaNAvIzuM ke, 12 mA varSamAM 810 peja, 13 mA varSamAM 850 peja ane 15 mA varSamAM 11 aMka sudhI ame 802 peja Apela che, ne 12 me aMka ApanI samakSa che. ame kevaLa jema bane tema vadhu ne vadhu vAMcana ApavAnA ja prayatnamAM rahIe chIe, tenuM A spaSTa pramANa che. kAryAlayane kharca taddana karakasara pUrvaka calAvIne ame "kalyANa ne samRddha banAvavA je kAMI karI rahyA chIe, te mATe hAthanAM kaMkaNane ArIsAnI jarUra na hoI zake e spaSTa che. - phakta Apa sarvane varSanI vidAyaveLAe eTaluM ja jaNAvIe chIe ke, "jema bane tema kalyANanI grahaka saMkhyA tathA vAcaka saMkhyA vadhAravA Apa sarva zakaya saghaLuM karaze, e sivAya amAre Apa sa succhane anya kazuM kahevAnuM rahetuM nathI. sarva keinuM kalyANa ke e abhilASA saha kalyANa pratye Apa sarva savizeSa AtmIyabhAva rAkhe e ja vinamra vinaMti. saMpAdakaH tA. 5-2-58 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjana ane emAacanA mA abhyAsI vyAyAcAya mahopAdhyAya zrI yaza- anaMta upakAranI amIvRSTi karI che, tenI vijayajI smRti graMthaH saMpA. pUmuni zubha smRti A graMthane hAthamAM letAM, jotAM, rAja zrI yazovijayajI ma. prakA yazabhAratI vAMcatAM vicAratAM sarva kaI bhakti-zraddhA prakAzana The. rAvapurA, vaDodarA. mUlya rUA. bhAvita AtmAone avazya jAgrata thaze. A 12-8-0 mRtigraMthanI pAchaLa je keIne parizrama che, - kaM8 peja 34+4+196 jine, te sarva abhinaMdananA adhikArI bane che. aneka suMdara citrothI susamRddha A smRtigraMtha, dakSiNamAM divya prakAza : le. paM. pUupAdhyAyajI mahArAjazrInAM vyaktitvane, dhIrajalAla TokarazI zAha prakAra zrI AtmateozrInAM mahAmUlAM jIvana tathA kavanane mUla- kamalalabdhisUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira, 6. esa te kharekhara advitIya banyA che. pUupAdhyA- lena, dAdara, muMbaI. mUlya rUA. 7-8-0 yajI mahArAjazrInAM vyaktitva para anekAneka kA 8 pijI 12408 pherIna UMcA vidyamAna pUva AcAryadevAdithI mAMDI sarva kei sapheta kAgaLa para chapAyelA, aneka prAsaMgika teo zrImadda pratyenA guNAnurAgI caturvidha saMghe phoTAothI samRddha A graMthamAM, mukhyatve pUrva A graMthamAM pita-pitAnI hRdayemi, anubhava, AcArya mahArAja zrImad vijayalamaNasUrIzvaabhyAsa, zraddhA, bhakti ItyAdithI prerAIne 2jI mahArAjazrIe dakSiNa mahArASTra, haisura vyakta karI che. taduparAMta aneka ciMtana-manana TeTa, beMgalora tathA madrAsa AdinA pradezamAM pradhAna tathA saMzodhanAtmaka sAhitya paNa bIjA saparivAra vicArIne jana-jainetara samAja para vibhAgamAM ahiM prasiddha thayela che. pAchaLanA je anekavidha upakAra karyo che, tenuM suMdara, bhAgamAM pUra upAdhyAyajI mahArAjazrI pratyenI sacoTa tathA talapazI varNana svacchazailImAM apratIma bhaktithI prerAIne teo zrImadUnI lekhake parizramapUrvaka AlekhyuM che, vaNamAM matinI pratiSThA tathA sArasvatasatra ityAdi je vaividhya che. bhASA bhAvavAhI che. sAthe sAthe sahA thayelA, tene vistRta ahevAla paNa tatkAlIna itihAsa, bhogelika paristhiti, A graMthamAM prasiddha thaye che. tema ja samAjane paricaya paNa apAya che, ekaMdare prastuta graMtha sarvAMgasuMdara tathA pU. AcAryadevazrInA kavipravara zatAvadhAnI pU upAdhyAyajI mahArAjazrInAM asIma upa- pU. munivacce zrI kIrtivijayajI mahArAjazrIe kAranI puNyasmRtine ardhAjali ApanAre paNa pitAnI sAhityika pravRtti dvArA ane mahAmUlya tathA ciraMjIva banyo che. saMpAdaka kathAgItenI kAvyakRtione madhura kaMThe vyAkhyApU. mahArAjazrIne parizrama aneka rIte praza- nAdimAM gAIne je anekavidha dhArmika jAgRti sanIya tathA abhinaMdanIya banyuM che. A graMtha ApyuM che, tenuM rasamaya varNana ahiM Alepratyeka jananA gharamAM he Avazyaka che, jethI, khAyuM che. graMthamAM prAsaMgika tAtvika cacA, tathA pU upAdhyAyajI mahArAjazrIe metAnA jIvana aneka carcAtmaka saiddhAMtika viSaye para vivecana tathA sajana dvArA jainazAsana para, jainasaMdha thayeluM che. ekaMdare graMtha suvAcya bane che. para, samAja para yA saMsAra samasta para je prastuta graMthanA yAjake, prerake sarva keine Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 874 : sarjana ane samAlocanAH pazcima stutya che. jaina dharma para lekhaka mahArAjazrIe sAre aMtaranAM ajavALAM : le. pU. muni prakAza pAtharyo che. pAchalA pejamAM jaina dharma rAjazrI kItivijayajI mahArAja: prakA aMgenA pAzcAtya tathA pIrvAtya vidvAnonA upara mujaba. mananIya vicAro prasiddha thayA che. prastuta prakA- prAcIna dharmakathAone nUtana rAga-rAginIzana pratyeka jenA ghera pitAnA dharmanI pichANa pUrvaka bhAvavAhI zailImAM pU. mahArAjazrIe karavA-karAvavA mATe hovuM Avazyaka che. TUMkamAM AlekhI che. kA. 16 pijI 24 284 pejanA janadharmaSma sAgara gAgaramAM samAvavA mATenuM A graMthamAM je je kathAgIte prasiddha thayA lekhana kauzalya pU. mahArAjazrIe je keLavyuM * che, te bhASA tathA zabdonI guMthaNInI che, te mATe teozrIne abhinaMdana ! daSTie mane mugdhakara tathA bhAvapradhAna che. navIna A dharmakArA (marAThI AvRtti) le. rogo jevA chatAM kayAMye zabdomAM AchaklApaNuM prakAra upara mujaba. ke bhAvanuM kRtrimapaNuM nathI. uparAMta svAbhA Ahuta dharma prakAza gujarAtI pustakane vika rIte racanAzailI vahI jAya che. lekhaka marAThI anuvAda A graMthamAM prasiddha thaye che. mahArAjazrInuM bhASA para prabhutva anupama che. anuvAdaka bhAI sadAziva jJAnebA kAkaDe pratyeka kathAgItane bhAvArtha kathAnA sAra rUpe bhASAMtara A (ni pANI hAIskula zikSaka) e A graMthamAM saMkalita karela che, je ati upayogI che. maMgalavacanamAM pU. paMnyAsa suvAgyazailIye tathA mUlanA Azayane spaSTa karamatra zrI kanakavijayajI mahArAje vistArapUrvaka nArI paddhatithI karyuM che. prAkkathanamAM madrAsa jaina mArga pabhAvaka sabhAnA mukhya saMcAlaka, prastuta kathAgItene mUlavyA che. ne dharmaka, ' prasiddha ciMtaka bhAI zrI rUSabhadAsajI jene thAnuganI mahattA para suMdara prakAza pADa jenadharmane aMge suMdara vicAro vyakta karyo che. chApakAma suMdara che. pU. mahArAjazrIne che. jenadhama kaI rIte vaijJAnika dharma che, e parizrama stutya che, A prakAzana sarva keIe hakIkata teoe siddha karI che krArA 16 pejI vAMcavA-vicAravA jevuM che. 84 pejanA A prakAzanamAM pAchaLanA lagabhaga A AutadharmaprakAzaH leTa tathA prakA 30 ji sudhI jenetara Itara vidvAnoe jenaupara mujaba. ' dharmane je hRdayanI saraLatAthI bhavya aMjalI jaina dharmanA siddhAMte tathA tenA AcAra- apI che, te hakIkata AlekhAI che. marAThI vicArenI TuMka paNa upagI rUparekhA pUrva bhASAnA jANakArone- mukhyatve mahArASTrIya mahArAjazrIe A graMthamAM AlekhI che. bhASA prajAne jenadharmanI pIchANa karAvavA A prakAsarala tathA leka che. jene ke jainetara sarva zana upagI banaze, te nizaMka che. keIne janadharmanuM tatvajJAna, tenA AcAra Jainism in nut-shell do tenie tathA tenI vicAraNI jANavA-samajavA mATe A prakAzana cAvIrUpa che. ka. 16 pijI 4 prakA upara mujaba che : pijanA A prakAzanamAM 14 pario dvArA "Ata dharma prakAza kathane IbIsa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yANa H phebruArI : 158 : 895 : bhASAmAM anuvAda, A prakAzanamAM prasiddha thaye rAmajI mahArAja tathA pU. A0 ma0 zrI che. anuvAdaka zrI prasannamukha suracaMda badAmI vijayakamalasUrIzvarajI ma. nA jIvana prasaMge (B. A. B. Sc. BAR. AT. LAW ) ati TUMkuM varNana karyuM che. bAda 17 thI 87 je. pI. (mela kega kerTa jaja, muMbaI) pejamAM pU0 AcAryadeva zrImad vijayalabdhisUe sarala tathA suvAlIye anuvAda karyo che, rIzvarajI mahArAjazrInuM jIvanacaritra AlekhAyuM che. jenuM purovacana-PRELUDE zrI rISabhadAsajI 50 upakArI mahApuruSanA guNanI stavanA e jene lakhyuM che. kA. 16 pacha 80 pejanuM kRtajJa AtmAonuM kartadhya che. A daSTie putra A pustaka iglIzabhASAmAM jainadharmanI rUparekhA AcAryadevazrIne pazcima saphaLa che. kA. 16 darzAve che. pU. mahArAjazrInA A prakAzananI pesTa 8488 pejanuM A prakAzana pU. sUri. gujarAtI, hIMdI, tAmila, IglIza, kAnaDI, denAM mahAna vyaktitavane suMdara paricaya marAThI, telugu-ema bhAratanI 8 bhASAmAM kula A pavA pUrvaka teozrInI prabhAvakatA pratye ahepaMpa hajAra nakale prasiddha thaI che. te ja A bhAva jAgrata karanAruM che. pustakanI sarvajane pagitA tathA mahattA pUra nUtana jina stavanAvalI: le. pUva vAra kare che. anuvAdake prayatna suMdara karyo che. munirAja zrI dItivijayajI ma. prakA, jainadharma jevA vizvakalyANakara dharmanA pracA upara mujaba. rane tatha prabhAvane vega ApanAra tathA jagatanA maulika dharmanAM rahasyane prasiddha karanAra nUtana rAga-rAgiNamAM prabhubhaktinA gIta A prakAzanenI pUThe kharcAtA tana, mana, tathA pU. mahArAjazrIe A laghu kRtimAM rahyAM che. bAlajIne A dvArA paNa zrI jinezvara bhagadhana kharekhara saphala bane che. vatanuM nAma smaraNa rahe, raTaNa tathA bhakitabhAva - traNa mahApuruSa : le. pU0 pAda A haiyAmAM sthApita thAya, A ja eka uddeza A ma. zrI vijayabhuvanatilakasUrIzvarajI ma. saMpA parizrama pAchaLa rahele che. krA0 16 pejI 32 pU. munirAja zrI kItivijyajI ma. prakAra pejanA A prakAzanamAM 41 prabhubhakita gIte upara mujaba maTha ATha AnA. vIsamI sarvanA mahAna upakAraka nyAyAM prasiddha thayA che. bhenidhi pU. AcAryadeva zrImad vijayAnaMda jainAcArya zrImada vijayalakSamaNasUrIzvarajI (pU. AtmArAmajI ma0) mahArAja, sUrIzvarajI: lezrI dhIrajalAla TokarazI niHspRha ziromaNi AcAryadeva zrImad vijaya zAha prakAra upara mujaba. kamalasarIzvarajI maDArAja tathA jenarana - pU0 pATha AcArya ma. zrImad vijayakhyAna vAcaspati pU. AcAryadeva zrImad vijya lakSamaNusarIzvarajI mahArAjazrInAM prabhAvaka tathA libdhisUrIzvarajI me-A traNe upakArI tejasvI vyakitatvane TuMka pariya A pusti55. mahApuruSenI TuMka jIvanarekhA A prakA kAmAM paNa hadayaMgama zalImAM Ave che. zanamAM lekhaka pU. AcArya mahArAjazrIe lekhaka zrI zatAvadhAnI tathA vidvAna lekha che. AlekhI che. prAraMbhanA 16 pejamAM pU AlyA teone parizrama sAre che. kA 16 pacha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatuM sarjana ane saMmalecanAM 22 pejanI A pustikAmAM pU0 pAda sUvi che zuddhi mATe lakSya rAkhyuM che. keTalAka praca zrInI jIvana rekhA kuzaLatA pUrvaka AlekhAI che. lita rIvAjomAM sudhAro karavAnI sUcanA ApI kavikula tilaka pU. munirAja zrI che. 'bhuvaNudevInI stutimAM bhuvana"nA sthAne kIrtivijayajI ma. le, tathA prakA "mavarNa zabda mUke che. eTale "bhAvaNadevayA upara mujaba. zabda je pracalita che, te vicAraNA mAge paMi AcAryadeva zrImad vijayalAmaNa che. ekaMdare vidhi-vidhAne mATe A graMtha upasUrIzvarajI mahArAjazrInA zatAvadhAnI kavikala- yogI che. saMpAdaka-saMye ja kene parizrama sAre tilaka paMmunipravara zrI kIrtivijayajI ma. che. atyAra agAunAM badhAM prakAzamAM A nA jIvana tathA kavananI anekavidha hakIkate prakAzana, saMvizeSa upayegI banaze, e TuMkamAM paNa saraLa bhASAmAM A pustikAmAM niHzaMka che. AlekhAI che. pU. mahArAjazrInAM sAdhu jIva- paDazaka prakaraNa vyAkhyAna saMgraha nanI tathA sAhitya sAdhanAnI surekha chabI A (bhAva 2) dezanAkAraH pU. pAda sAgarAnaMdaprakAzanamAM AlekhAI che. kA. 16 pacha 32 sUrIzvarajI mahArAja, saMzodhaka: pU. zrI caMdanapijanA A prakAzanamAM lekhake pU0 mahArAja sAgarajI gaNivarya. prakAzrI jaina pustaka zrIne upayegI jIvana paricaya Ape che. pracAraka saMsthA. mUlya 2-12-0 pratiSThA pAdi atyupayogI pU. svargIya AcAryadeva zrImad sAgarAvidhio? (bhAga 2, je) saMye prakAzrI naMdasUrIzvarajI mahArAjazrI, bahuzrata, AgamasemacaMdabhAI haragoviMdadAsa chANI. ane zrI tatvavettA tathA sUma vivecaka tema ja samartha chabIladAsa kezarIcaMdra saMghavI. khaMbhAta. mUlyAM. vyAkhyAnakAra hatA. teozrInI vyAkhyAnazakita prathama ane dvitIya bhAga bannenA rU. 11] uMDI, gabhIra tathA tAttvika hatI. tarkabaddha jena ve mULa samAjamAM pracalita kuMbha- prajJAne vaibhava teozrIne varelA hatA. AvA sthApanAnI vidhinAM anuSThAnathI mAMDI jina. samartha sUridevazrIe pU. AcAryadevazrI harUi biMba praveza, prAsAda abhiSeka, prabhu pratiSThA bhadrasUrIzvarajI mahArAjanA cheDezaka prakaraNane Adi aneka anuSThAnI zAstrIya vidhi A anulakSIne ApelAM 35 mananIya, bodhaka tathA pratAkora graMthamAM prasiddha karavAmAM AvI che. tAtvika vyAkhyAne annuttama saMgraha ahi lejara pepara para 128130 peja para chapAyelI prasiddha thaye che. A bIjA bhAgane prathama . A pretamAM, varSothI samAjamAM vidhividhAnA bhAga, vi. saM. 2001 nI sAlamAM DAka anuSThAna karAvanAranuM sajana-saMpAdana che, te uparanAM pU0 pAda sUridevazrInAM vyAkhyAnane daSTie A prakAzana upagI bane che, naMdyA. jemAM 1 thI 24 vyAkhyAne hatA, te prasidhdha varta yaMtranuM tathA vasaMsthAnaka yaMtranuM citra paNa thayele. bAMda 2013mAM A bIjo bhAga 24 thI A pratamAM mUkela che. saMpAdakene parizrama 58 vyAkhyAne sudhI prasiddha thAya che. vyAsAre che. pracalita vidhi-vidhAne mATenA sarva prathAne khUba ja saceTa tathA uddabedhaka che. saMgraharUpa A graMtha aneka rIte upayogI bace avatareykAra pU. munirAja zrI saubhAgyasAgara Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kalyANa : 9 phebruArI : 1958: 877 : jIe parizrama sAre lIdhe che. krA0 16 peja hatuM. krArA 16 pacha 26224 pijane A 44336 pejanA A graMthamAM pU. svagIyasUri graMtha chApakAma geTa-apa AdithI AkarSaka devakInAM peDaka prakaraNanA sadharmadezanA adhi- banyuM che. kAra para 35 pravacane che. ane pAchaLanA pejamAM saMbhavanAthasvAmI stavanAvalI ane te sUridevazrInA AgamAdhikAra SatrizikA caritraH prakAzeTha nagInabhAI maMchubhAI jenA tathA Agamastava nAmanA be saMskRta prakaraNe sAhityadhAra phaMDa mATe: zeTha bhAIcaMdabhAI artha sahita prasiddha thayAM che. ekaMdare A nagInabhAI jhaverI surata. mUlya 12 AnA. graMtha sarva kaI jijJAsu dharmazIla vargane mana surata khAte gopIpurAmAM jhaverI maMchubhAI nIya tathA rasaprada banaze, e niHzaMka che. talakacaMdanuM pitAnuM bhavya ghara derAsara che, jemAM zrI vajapAla svAmI caritra : saMpA mUlanAyaka zrI saMbhavanAtha svAmInI pratiSThA muni zrI pUnamacaMdrajI ma. prakA samayadharma vi. saM. 1963 jeTha sudi bIjanA thayelI. kAryAlayaH sonagaDha (saurASTra) mUlya 1-8-0 tene vi. saM. 2013 jeTha sudi bIjanA zubha kacchanA ATha keTi moTI pakSa sthAnakavAsI divase 50 varSa pUrNa thayA che. tenI zubha jaiina saMpradAyamAM thaI gayelA prasiddha AcArya smRti nimitte A graMthanuM prakAzana thayuM che. zrI vrajapAla svAmInuM jIvana caritra sarala A graMthamAM vi. saM. 1658 thI mAMDI vi. bhASAmAM tathA svaccha zailImAM ahiM AlekhAyuM saM. 2007 sudhI racAyelAM bha0 zrI saMbhavache. sthA. jainAcArya zrI vrajapAlajI svAmI nAtha svAmInA 98 stava, cetyavaMdanene suMdara mUrtipUjAmAM zraddhA dharAvanArA sarala svabhAvI saMgraha prasiddha thayela che. tema ja AlecanA tathA tejasvI vyakti hatA. zarUmAM teone rUpa zrI sImaMdhara jina stavana, puNya prakAzanuM terApaMthI matanI zraddhA hatI. bAda teone jema stavana, paNa sAthe che. tathA bha0 zrI saMbhavanAtha jema vastu yathArtha samajAtI gaI tema tema svAmInuM TuMku jIvanacaritra, je piyAse teo sthAnakavAsI saMpradAyamAM hovA chatAM mazrI dakSavijayajI gaNivare lakheluM che, te tathA mUrtinA viSayamAM zraddhA dharAvanAra banyA hatA. suratanA jinAlayenI neMdha, cavIza tIrtha karenA temane temanA pUjya zrI sAthe A viSe jyAre 7 vastune kaTho ityAdi upagI saMgraha carcA thayelI, tyAre temaNe spaSTa zabdomAM kaheluM prasiddha thayela che. prAraMbhanA pejamAM chaMda-stetre ke, e vAta sAcI che ke, mUrti anAdikALanI che. bAda zrI saMbhavanAtha jinAlayanI TuMka rUpache. jema nAma vaMdanIya che, tema mUti paNa rekhA AlekhAI che. ucA pherIna enTaka vaMdanIya che. ema ame mAnIe chIe (peja kAgaLamAM samagra pustaka, suMdara chApakAsathI 0i4) jIvana caritrane A graMtha viSayavanamAM subhita banyuM che. kriAI 6 pejI 5876 siraLapaNe pravAhabadha vahe che, chatAM keTalIka pejane A graMtha saLaMga chIMTanA pAkA khAIbAbatemAM lekhake vartamAna pravAhanI samIkSA gazI majabUta tathA suMdara banyuM che. pustakaratAM pitAnA vicAro rajU karavAmAM graMthanI katA prakAzana mAchaLa tana, mana tema ja dhAne saraLa zailImAM DebANa karyuM che. te anAvazyaka vyaya saphala banyuM che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 878: sarjana ane samAcanA vibudhAnaMda nATaka mUla le. pU. zrI saMskArapreraka prAcIna tathA arvAcIna zIlAMkasUrijI ma. anuvAdaka-saMpA, puruSottama- kathAone adhatana Dhabe sarala chatAM tejasvI caMdra jaina zAstrI. prakA, hariyAnA buka DIpa, zailIye AlekhIne pU. lekhaka mahArAjazrIe dehalI reDa. rehataka. (madhya pradeza) suMdara vArtA saMgraha ahiM raju karyo , kula AcArAMgasUtra para TIkA racanAra pUra A dIpaka kathA AryarakSitanAM jIvanane bedhaka ma) zrI zIlAMkasUrijI mahArAjazrInuM racela A saMdeza Ape che. * e sivAya anya karUNAMta nATaka saMsAranI asAratA prabadhI jAya kathAo jIvanamAM sAMkArika bodha Ape che. che. rASTrakUTa rAjavaMzane rAjakumAra lakSmIdhara bhASA saraLa che. zailI svaccha ane bhAvavAhI pitAthI rIsAIne rAjyazekhara rAjAnA rAjyamAM che. krA0 16 pejI 8+1 para pejane A graMtha Ave che, te rAjAnI kumArI baMdhumatInI sAthe chApakAma AdithI AkarSaka che. lekhaka pUra tene sneha baMdhAya che, lagnanuM nakkI thAya che, mahArAjazrI prAcIna kathAone adyatana Dhabe mahotsava maMDAya che, ne acAnaka AbhUSaNonI dharmakathAnAM mUla prANane jALavIne Alekhe te peTImAM rahelA sapanA daMzathI rAjakumAra mRtyu vadhu lAbhadAyI banaze, e niHzaMka che. ApaNI pAme che. tenI citAmAM baMdhumatI paDIne mRtyu prAcIna kathAomAM paNa zikSaNa, saMyama, pAmI prAMte rAjA-rANI vairAgyavAsita banI dIkSA saMskAra, tapa, tyAga ityAdinA ta suMdara rIte aMgIkAra kare che. graMthakAre 'capaNa mahA- saMkaLAyelAM che, "sevAsamAja' patramAM A purumsa cariya' graMtha "ra che, temAM prastuta kathAo prasiddha thayelI hatI, tenuM ahiM punanATaka AlekhyuM che. temAMthI saMpAdake parizrama- muMdraNa thayela che. pUrvaka mUla nATaka, tene chAyAnuvAda tathA hiMdI sA bhA 2 svI kA 2 ' anuvAda A laghu pustikAmAM prasiddha karyo (1) jaina dRSTiye kramika AtmavikAsa che. graMthakAra pU0 AcAryadevazrIne samaya vi0 nA le. zramaNa zizu. prakAi zeTha puruSottamadAsa dazamAM zatakane prAraMbha kAla gaNAya che. kAraNa suracaMda jaina beDIga dhrAMgadhrA (serA) mUlyaH ke, AcArAMga sUtranI TIkA kAla vi. saM. 1 rU. kA. 16 peja 24-128 peja 7 thI 933 sudhIne gaNAya che, krA16 pejI (2) zrI pUjA paddhatikI samA48 pejanI A puritakAmAM 9 pAtravALuM prAcIna locanA : le. pU. AcArya ma0 zrI caMdrasaMsArasvarUpadarzaka, bAdhaka nATaka prasiddha sAgarasUrIzvarajI mahArAjazrInA ziSya pUru thayuM che. saMpAdakane parizrama prazaMsAI che. munirAja zrI abhyadayasAgarajI ma. prakA, saMpAdaka hatakanI vaizyalejanA prophesara che. rAjasthAna jene saMskRti rakSaka sabhA. khyAvara : sAgaranAM motI: le. pU. munirAja (rAjasthAna) mULa 1 3. kA. 16 pachI - zrI bhAnucaMdravijayajI mahArAja. prakA* zAha 4-142 ji. kezarIyaM javAramalajI lalavANI. AtmAnaMda (3) atipUes kA sAta mahatva na lAyabrerI, 11, tApe, punA 2 prakA, zrI jana sAhitya prasAra samiti, khyA vAra (rAjasthAna) mULa 12 AnA. A