Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
COM
PAN
NA
JAIN OHARMA PRAKASII.
गायीन शुह.१५ सयत. १८४९ ॥७॥
१२त
A
का
.
मालिनी प्रशय रस निमनं, दृष्टियुग्मं प्रसन्न वदन कमल मंकः कामिनी संग शून्यः कर सुगमपि यत्ते, शस्त्र संबंध बंध्यं तदसि जगति देवो, वीतरागस्त्वमेव ॥ १ ॥
प्रगट कर्ता. श्री जैनधर्मप्रसारक सभा - मावनग२.
a
.
अमदावादमा. એગ્લો વર્નાકયુલર પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં મા નથુભાઈ રતનચંદ કાપી પ્રદ્ધિ કર્યું.
१४ १८१२. सन १८८० , ११ वर्ष १ न. ३१-०-
८गाया पोरटे ३०-3-0 ई. धुट २५ सेना ३ ०-२-०
SA
SHARVESTHA
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
વિષય.
ચાર ધ્યાનનું સ્વરૂપ. ચર્ચા પુલ, ઉદ્યાપન. વસ્વામીનું ચરિત્ર.
www.kobatirth.org
'अनुक्रमणिका.
આનદ પ્ર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પૃષ્ઠ
وار
ખાસ સૂચના.
જ્ઞાનની આસાતનાથી જ્ઞાનાવરણી કે જ્ઞાનન મહુ માન જ્ઞાનાવરણી કર્મના ફાય કરે છે અને કર્મ અથાય છે. માટે ચાપાનીઓને રખડતુ ન મેલતાં ઊંચે આસને મુકવું અને અદ્યત લક્ષપુર્વક વાંચી યથાશક્તિ ધર્મ કાર્યમાં પ્રવર્તવું,
૧૦૦
૧૦૬
૧૧૧
સર્વે જૈનધર્મી ભાઇઓને અવશ્ય ખરીદ કરવા લાયક ચરિતાવળો.
થવા
જૈન કથા સગ્રંડ
સુંદર, રસીક અને એધદાયક દેશથી તે પદ્મર વાત્તાઓના સમુહુ આ ચાપડીમાં છાપવામાં આવશે, એ સધળી કથાએ એવી સારી રીતે લખવામાં આવશે તે વાંચી દરેક વાંચનાર
For Private And Personal Use Only
સાથે એધ પ્રાપ્ત ચાપડી લગલગ
કદની પાશરે ૩૭૫ પાનાની ચરો તે. સાથે ધાવામાં આવશે જેનાને
ચાપાનીઆ સર અને મજબુત પાકા પૂઠાથી માટે આવી એક પણ ચાપડી નથી.
અગાઉથી પૈસા માછલી નામ નોંધાવનારે કિમતનેા રૂ ૧૫ માકલવા પાછળથી કિમત વધારે રાખવામાં આવશે માટે યાદ રાખવુ કે, નહી માહક થનાર પસ્તાશે,
આ સબધી તેમજ બીજા કાયા સુધી પત્ર વ્યવહાર નીચેને શિરનામે રાખવેા,
અમરચ ઘેલાભાઈ શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સભાના મંત્રી,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
श्री जैनधर्म प्रकाश
JAIN DHARMA PRAKASH.
.
SSS SS SS SS SS
*
*
*
*
ઘંટા નાદ વગાડતાં, ખરરર થાય આકાશ; એ તેમ ભૂતળ ગજવતું, પ્રગટયું જેનપ્રકાશ. ૧
ઉજપ
જ જરિ
*
*
*
*
-:
પુસ્તક પ મુ. શક ૧૮૧૨ આસે દિપ. સંવત ૧૯૪. એક ઉમે
चार ध्यान स्वरुप. (લખનાર મુનિરાજ શ્રી શાંતિવિજયજી)
ચાર પ્રકારના છે. આધ્યાન, દાન, ધર્મધ્યાન અને શુકલમાન. પ્રથમ આર્તધ્યાનનું સ્વરૂપ-મને સુંદર વસ્ત્ર મળે, શયન કરવા મનોહર પલંગ જોઈએ, કમળ અંગવાળી સ્ત્રીને વિરહ કદિ ન થાઓ, રત્ન જડિત સુવર્ણના આભૂષણોથી મારું અંગ વ્યાસ રહો, સુગંધિ મધર અને ચંપાના ફુલો હું અહંનીશ સુધ્ધાં કરૂં, શય્યામાં હું શયન કરતે હોઉં ત્યારે સ્ત્રીના સુવાલા હસ્તવડે મારૂં પગ ચંપન થતું રહે, મૃદંગ અને સીરંગીઓના સંગીત સહિત. વારાંગનાઓ મને નિરંતર ગાયન સંભળા કરે, મને ગમતું ઉત્તમ ભજન મને મળો, હું હુકમ છે અને હાથી ઘેડાઓથી અવિરહિત થઈ ધારે સંપૂર્ણ સુખ ભોગવું, આ વાંચિત ભોગ વિલાસ મારા કદિપણ નાશ ન થાઓ, પાંચ ઈ ક્રિયાને અણુ ગમતા વિષયો અને કદિપણ ન મળો, મૃત્યુ થએ દેવવિમાન મળે, હું ઇંદ્ર પદવી ચક પદવી પામે કેવું ઉત્તમ –આવા આવા જે ખાલી તરઃ
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈનધમ પ્રકાશ
છૂટ
ગે! અંતરંગ વૃત્તિમાં ઉઠ્યા કરે તેનુ` નાખ શાસ્રાએ આત્તધ્યાન કહ્યું છે. મા ધ્યાન સસાર વૃદ્ધિંતુ હેતુ છે. પ્રાપ્ય બુદ્ધિમાને એ વધવા દેવું નથી અને આવતું સાલું. આવા મનેરહેમ કરવી કાંઈ સુખ મળ્યું ન અને પાપાવન થાય છે. મુખ છે એવી સધન થાય છે.
રદ્રધ્યાનનું સ્વરૂપ-હિંસા અને હું યુક્ત નન, દહન, ધન, છેદન, તાડન, કરન અને જીવાતું ગાન કામાં તું મને સા આાદિત રહેતું હાય, કાલુકમાં ચડી પ્રાણઐતા નખ, હાથ, પગ અને નેત્ર વિગેરે અવયવે ઉત્પાટન કરી જેના અંતઃકરણને શાંતિ ઉત્પન્ન થતી હાય, મારા વૈરીઓનું ઉન્મૂલન થઇ જાઓ, હું યારે તેના મુખ ઉપર થુન કુ, મારૂં ચાલે તે તેએના કાન નાક છેદી નાખું, હેઠ પીસીને એમ પણ ખેલતા જાય કે એક વારતા અસત્ય મેલીને કિવા ખેડી સાપ્તિ પુરીતે પણ તેને સજા દેવરાવું' તેાજ મારૂં નામ ખરૂ, હજી મારા પાંચ ઇંદ્રિના વિષય ઉષ્ણા છે (જેમકે કેટલાક રાજાએ પૂર્વકાળમાં સાતમે ખંડ સાધવા ગયા હતા તેમ), એ વિગેરે સદા કાળ મહા આર્ભ કરવાના અને મૂ પરિગ્રહ મેળવવાના વિચારે જે અંતઃકરણમાં થયા કરે તે અંતઃકરણત જ્ઞાતિ પુરૂષાએ ધ્યાનવાળુ કથ્રુ છે. રાધ્યાની મનુષ્ય મરીને દુર્ગતિએ જાય છે. માટે અહિત ઇચ્છક મનુષ્યે એ ધ્યાનમાં કદિ ભેડાવુ નહિં. કાઇનું માઠું ચિંતવન કરવાથી તેનું મારું થતું નથી અને આપણને ઉલટુ કર્મબંધન થાય છે, માટે આ ધ્યાન પશુ ગેંડલા યોગ્યજ છે.
ધર્માનું સ્વપ—સર્વ પોતરાગ પ્રભુની, નિગ્રંથ મુનિની અને ધર્મ શાસ્ત્રની હું ભક્તિરૂ', તેની આજ્ઞા અવિન્નિ પાળુ, મારે જેતે જીતવાછે એવા કામ ક્રોધ મતે જીતી જાય છે માટે હુ' તેને જીતવા પ્રયત્ન કર', પાંચ ઈંદ્રિને મારે વશ રાખવી જોઇયે, એવા જેના અંતઃકરણમાં વિચાર! થતા હોય, પરિનંદા કરવામાં જેનુ મન નારાજ થતું હાય-શાસનની પ્રભાવના કરવા જેને અહર્નીશ ઉલ્કા રહેતી હોય -ક્ષુધિત મનુષ્યને જેમ ઘેબર ખાવાની ઇચ્છા રહે તેમ જેતે નિરતર ધર્મ સાધન કરવા વાંછા થતી હાય-રાગ આવે તે આનંદ માની કર્મના શુભાશુભ વિપાકતુ' ચિંતવન કરે— અનાદિ અનંત કાળથી પ્રવાહરૂપે ચાલતી આવેલી દુનિયા દ્રર્થિકનયથી ધ્રુવ છે, અને પાયાર્થી કનયથી ક્ષણભાંગુર છે; મારા આભા કયારે નિરકે પાઈલ સ્વરૂપમાં નિશ્ચ થશે ? એવા ઉત્તમ ઇરાદા યુક્ત જે મનુ
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચાર ધ્યાનનું સ્વરૂપ, ધ્યનું મન રહે તે મનુષ્યને શાસ્ત્રકારોએ ધર્મધ્યાની વર્ણવે છે અને તેવા ધ્યાનનેવિચારને-ધર્મધ્યાને કહ્યું છે. આ ધ્યાન આદરવા રૂપ છે. સંસાર એ છે કરવાનું મુખ્ય કારણ છે. ઉત્તમ ગતિને દેનારું છે, પરંતુ આવવું બહુ દવ છે , ૩ ૫ અને ૨ પતિ આ અન્ય ચાર પ્રકાર થી પ ધ ને આરાધી શકાય છે. હદય કમલમાં પરમ નમસ્કાર મંત્રનું દાન કરવા માટે આ ધ્યાનજ પ્રશસ્ય કહ્યું છે. માટે બુદ્ધિમાનોએ એ ધર્મ ધ્યાનો લાભ લેવા પ્રમાદ કરવો નહિં.
શુકલ ધ્યાનનું સ્વરૂપ–જેની ઈદિ વિષયથી વિરકત થઈ ગઈ છેથ, નિર્વિકલ્પમાં જેનું ઉત્તમ અંતઃકરણ લીન થયું હોય, કપાય નો જેણે પરાજય કર્યો હોય, તે મનુષ્યને શુકલ ધ્યાન ઉત્પન્ન થાય છે. આમ સ્વરૂપ રમણ લાભ દેનારૂં કેવળજ્ઞાન પણ આ ધ્યાનથી જ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. પૃથકવિતર્ક સવિચાર, અપૃથક વિતર્ક વિચાર, સુમલિયા અનિવત્તિ અને યુપરતક્રિય ભેદો વડે તત્વ પ્રાપ્તિ અવેલેકન અને સ્વાભ સ્વ. રૂપ અવસ્થાન આ ધ્યાનથી જ થઈ શકે છે. મન વચન અને કાયાનો તા વિકનિરિોધી આત્મા શૈલેશીકરણ કરી આ ધ્યાનથી જ મુક્તિ પામી શકે છે.' આ ધ્યાનો મહિમા અનંત છે. સંસારની સર્વ ઉપાધિનું છેદન અન્ય ધ્યાનથી કદિ થઈ શકતું નથી. આવું ઉત્તમોત્તમ ધ્યાન અને એકજવાર આવે છે. એ ધ્યાન વજીરાભનારા સંહનનવાળા આત્માને જ આવે. આ બાબતે બળથી સંયમિત થયેલો આમાં અતીન્દ્રિય સુખનો ભોક્તા થાય છે, લોકો ભાગમાં તેની સ્થિતિ થાય છે, સમ્યક જ્ઞાનદર્શન ચારિત્ર જન્ય આનંદથી લીન રહે છે અને ફરી કદિ સંસારમાં અવતરત નથી. એનું જ નામ પરમેશ્વર; એને ચહાય સચિદાનંદ બ્રહ્ના કહે–વીતરાગ કહો વિનું કહે-એ સર્વે એકજ છે. જે બુદ્ધિમાને કહે છે કે પરમેશ્વર દુટોનો સંહાર કરવા સંસારમાં પુનઃપુનઃ અવતાર ધારણ કરે છે તે કથન યુતિ વિકલ છે; કારણ કે આવા ઉક્ત પ્રકારના ધ્યાનથી કૃતકૃત્ય થયેલ આભાને ફરી સંસારના દુ:ખમાં પડવાનું શું પ્રયોજન? અને તેથી સ્યો લાભ ? અથાત કાંઇજ નહિ.
એ પ્રમાણે ચાર ધ્યાનનું સ્વરૂપ જાણી-વિચારી–સર્વ મનુષ્યોએ આત અને રદ્રધ્યાનથી દૂર રહેવું અને ધર્મધ્યાન તથા શુકલ ધ્યાન દયાવા તત્પર થવું. - ૧ ધ માન, માયા, લોભ એ ચાર કપાય.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જનધમ પ્રકાશ जैन विद्याशाळा स्थापयाविनंति.
(ભુજંગી વૃત.) સરો જૈન બંધુ કહું શીખ સારી, અરે અજ આ ઉરમાં લ્યો ઉતારી; રદા સર્વના સુખના બીજવા, પુરા પ્રેમથી જૈનશાળા કરાવે. ૧ ખરો તત સત્તાન વિના ન જાણે, શુભ શુભ કૃત્ય કહે કેમ માને; તમે જન્મ એળે અને શું ગુમાવે, પુરા પ્રેમથી જૈનશાળા કરો. ર બધા બાળકોને બહુ બુદ્ધિ થાવા, તથા તેને ધમ શ્રદ્ધા કરાવા; સહુ સહકાર ભણેને ભણાવે, પુરા થી જૈનશાળા કરાવો. ૩ મળે પુન્ય ગે મનુ જન્મ ભારી, કહે કેમ તેની કરા છે ખુવારી; વિચારો નર ડેમમાં ન તણા પુરા પ્રેમથી જમાશાળા કરો. ૪ ખરે આપણી સ્થિતિ પૂર્વ હતી જે, અરે આજ એમાંની લેશે નથી તે; ભણે જ્ઞાનને હટ્ટ જુઠો સમાવે, પુરા પ્રેમથી જૈનશાળા કરાવો. પ થઈ જે સ્થળે હાલ છે જેનશાળા, જુઓ ત્યાં તણા બાળકો જ્ઞાનવાળા, તથાપિ તમે કેમ ચિત્ત ન લાવો, પુરા પ્રેમથી જૈનશાળા કરાવે. ૬ શ્રીમંતો વિનંતિ સૂણી ચિત્ત ધારે, તમે દીર્ધ દ્રષ્ટિથી રમાં ઉતારો; વધ જનોને સુધારે સુધારે, પુરા પ્રેમથી જૈનશાળા કરાવે. બહુ લાભ કારી અરે વાત આછે, કયાથી પુરા પુન્યનો ચેક થાશે; અરે દ્રવ્યવાળા લહા શુભ લાવો પુરા પ્રેમથી જૈનશાળા કરો. ૮
ઝ. ડા,
જે રે. શ્રીયુત જેનધર્મ પ્રકાશને પાક.
આપના સુધી પ્રવર્તક પત્રમાં આ શુદ્ર લેખને થાન આપી તેને પ્રતિ ઉત્તર આપ પોતે અથવા આપના આચાર્યની રમતીથી લખી એજ માસિક પદારા આપશો.
શ્રીયુત શ્રી ૧૦૮ મહામુની આત્મારામજીન, અજ્ઞાનતાભાસ્કર થઇ રા કેરલ વૈદિક મતનું ખંડન તથા જૈન ધર્મનું પ્રતિપાદન મારા વાં
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચરચાપત્ર, ચવામાં આવ્યું. ન્યાયી પુરવાનો નિયમ છે કે પ્રતિપતિનું ખંડન કરતાં પોતામાં કોઈ પણ વિક્ષેપ આવી પડે તેને માટે વધારે સાવચેતી રાખવા ની જરૂર છે. પણ જેણે ન્યાય નધિનું વિમો ધારણ કરેલું તેમાં જોઈતી સાવચેતી ન હોય અને વધતા વ્યાધાત દેય જોવામાં આવે તેના જેવું આશ્ચર્ય બીજું શું હશે ? શાસ્ત્ર નરીશ્વરવાદ પ્રતિપાદન કરી કર્મવાદને પ્રાધાન્યપણે માને છે તે જ્યારે માતા કમને વેગે શુભાશુભ ફબની પ્રાપ્તિ થવાની છે, ત્યારે ભયથી અથવા અન્ય કારણથી કર્મવાદ પડતો મુકી અન્યનું અવલંબન કરવામાં આવે અથવા કોઈ પણ વાત ઉત્પટાંગ લખવામાં આવે છે ન્યાયની જગા પર શું કહેવું ?
અજ્ઞાનતિમિરભાકરમાં શુભ મુહુર્તી પ્રશંસા કરવામાં આવેલી છે ગ્રહોનું પ્રતિપાદન કર્યા શિક વા હાથી ભયભીત થયા શિવાય, શુભ મુદ્દે તપાસવાની કે ગ્રહોનું પુજન કરવાની અપેક્ષા રહેતી નથી. જયારે કર્મવાદ પ્રાધાન્ય છે ત્યારે મુઠ્ઠ નાદનું પ્રોવન શું ?
ભૂગોળવિદ્યાનું પ્રતિપાદન કરતાં વર્તમાનકાળની ભૂગોળનું ઉથાપન કરેલું છે, અને પોતાની વાતને સાબીત કરવા સમુદ્ર તથા દીપનું રૂપાંતર થાય છે એમ બતાવ્યું છે. પણ નિધના વર્તમાન પુસ્તકો મહાવીરસ્વામીના નિવણ પછી લખાયેલાં છે. અને મહાવીર સ્વામીને નિર્વાણ પામ્યાને આજ આશરે રપ૦૦ સે વર્ષ થયાં છે, તો છેલ્લા બે હજાર વર્ષમાં એવો ફેરફાર નથી થયો કે જેથી જલ થલનું રૂપાંતર થયું હોય. જ્યારે રૂપાંતર થયું નથી. ત્યારે આભારી છે જે ભૂગોળનું પ્રતિપાદન કરે છે તે ઉપર કેટલે વિશ્વાશ રાખો ? - અજ્ઞાનતિમિરભાકરમાં “રાનાનો દેતે હૈ ' એ વાક્ય લખી નીચે લખેલું છે કે સદરહુ વાકયના આઠ લાખ અર્થત હું કરી શકું છું. મને ઘણું જ આશ્ચર્ય લાગે છે કે આઠ લાખ પણ માત્ર આઠસેજ અર્થ ન્યાયાધિને માલમ હોત તો તેમાંથી આઠ અર્થ તો લખવા હતા ! જયારે આઠમાંથી ચાર પણ લખી શકયા નથી તે
કઈ ૫| રક્ત નથી કે આ એક ગ૫ ? : મુ છે,
ખંડન તે ' થાય છે કે જે વાત તે મને માનનારા આવા
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૨
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ કરતાં શ્રીમત દયાનંદ સરસ્વતિ ઉપર જે વેરનો ઉભો કહાડવામાં આ બે છે, તે વિના કારણે પ્રવેઠી કાગળ બીગાડયા સિવાય બીજું ફળ થયું હોય એમ હું ધારતું નથી. કારણ કે ચાર વેદ, જેમાં હિંસા નથી અને જે શ્રીમાન ઋષભદેવ સ્વામીના વખતમાં બનેલા તેને જૈનધર્મીય પણ કબુલ કરે છે. ત્યારે વેદની ના પાડી શકાતી નથી, માત્ર હિંસા આદિ દુર્ગુણોને લીધે વેદનું ખંડન લખવાની જરૂર પડી. હવે વિચાર ક. રો કે સ્વામીજીએ ને હિંસક વેદનું પ્રતિપાદન કર્યું હોત તો ન્યાયનિધિ મહારાજને વેઠેલે શ્રમ સફળ થાત. પણ સ્વામી દયાનંદને કઈ પણ વાક્યમાં હિંસાને ટેકો મળે એવું લખાયું નથી, ત્યારે જે માણસ
વ્યભિચાર નહીં કરતા હોય તેને તેના પૂર્વજોની ખોટી અથવા ખરી વાત સંભારી કહેવું કે તું વ્યભિચારનો નિષેધ કરે છે માટે પાખંડી છે, એ જેવું ન્યાય યુક્ત ગણાય તેવુજ ભાસ્કરમાં કરેલું દયાનંદમત ખંડન છે.
વર્તમાનકાળમાં જ્યારે દરેક મનુષ્ય પોત પોતાના ધર્મ સંબંધી સ્વ તંત્ર વિચાર આપી શકે છે, તેવા વખતમાં અહિંસા ધર્મનો ફેલાવો કરના ૨ એક ધર્મ ધુરંધર મહાત્મા જૈનશૈલીએ નહિ પણ અન્ય પ્રકારે અહિં. સાનું પ્રતિપાદન કરે, તેવાની ઉપર કડવા વચનની વૃદ્ધિ કરવી એ ન્યાય ના સમુદ્રને છાજતું હોય એમ કોણ કબુલ કરે ? બે આચાર્યોના એક સિદ્ધાતને માટે વિચાર મળતા આવતા હોય તે પરસ્પર સંપરંપી વિરૂધ વિચારની પ્રજાને સુધારવા પ્રયત્ન કરે એથી જેટલો લાભ, તે કરતા સ્વામીની વાતને બળાકારે ખોટી ઠરાવી એક દેશની વસતી પ્રજામાં કુસંપનું બીજ વાવવું એ સમદ્રષ્ટિ અને સમ્યક્ત શૈલીએ આરૂઢ પુરૂષને છાજે છે એવું કોણ કબુલ કરશેરુમતિ વિસ્તરેલ પિપશ્ચિ વરે, વિમ પિતા.
લી. છું. આર્યદેશભક્ત નાથાભાઈ ભાણાભાઈ, આર્યધર્મ પુસ્તક પ્રસારક મંડળીના મંત્રી.
સુરત, આ ચરચા પત્ર સબંધી માહારાજ શ્રી આત્મારામજી
તરફથી લખાઈ આવેલે ઉત્તર, १-प्रियवर! जो पुन्यपापका कल अपने करे कमानुसार जड
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચરચાપત્ર,
૧૦૩
चेतनरुप निमित्तद्वारा प्राप्त होता है जैनमतमें जो ऐसा माना है सो सत्य है क्योंकि ईश्वरको कर्मफलका देनेवाला मानिये तो ईश्वर निःकलंक सिद्ध नहीं होता है. इसकथनकों सूक्ष्मबुद्धिसे विचारना चाहिये नतु स्थूलवुद्धिसें और जो तुमारे मनमें न्यायांभोनिद्धि शब्दके वांचनेसें दुःख उत्पन्न होता होवे तो तुमने पूर्वोक्त शब्द नही वांचना इससे तुमको दुःख नही उत्पन्न होवेगा. यह पूर्वोक्त शब्द भक्त जनोने भाक्त वश होकर लिखा है परं ग्रंथकाने नहीं लिखा है और विना स्वकृत कर्मके और कर्मफल भोगनेके निमित्त विना अन्य किसी वस्तुका अवलंबन जैनमति नहीं करते है. - २–कर्मके फलभोगनेमें कालभी एक निमित्त है क्योंकि जैनमतके शास्त्रोमें लिखा है कि शुभ कालके निमित्तसें अशुभ कर्मका उदय नही होता है उस्ते मुहुर्तादि शुभ कालरूप निमित्त आवश्य देखना चाहिये. ... ३-भूगोलका स्वरूप जैसे जैनमतमें माना है तैसेही सर्व जैनमतवाले मानते है क्योंकि शत्रुजय महात्म ग्रंथमें लिखा है कि समुद्रके पानीसें बहुत देश डूब गए है इस वास्ते भरतक्षेत्रका स्वरूप हम यथार्थ नहीं बतला सक्ते है और शास्त्रकार तो जो सनातन कथन है तैसाही कथन करते है परंतु जैसें कोह अज्ञबेरजेकी पोटलीको अपनी बुद्धिकी कल्पनासे बरास बनाया चाहता है तैसे शुद्ध जैनमती अपनी कल्पनासें जैनमतके शास्त्रोंके अर्थ फेर के नवीन स्वकपोल कल्पित अर्थाभास नहीं कर सक्ते है और जो अपने मनमानी वर्तमान अंग्रेजोके कथनानुसार भूगोल के सदृश अपने शास्त्रोंके अर्थ रचके अपने माने शास्त्रोंकी सत्यता प्रगट करते है वे अपनेही शास्त्रकों कपोल कल्पितसिद्ध करते है क्योंकि ज्योतिष शास्त्रमा ।
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१०४
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ लिखतेहै कि पृथवीका फिरना वेदसें विरुद्ध है तोभी हम कथन करते है इस वास्ते जिसकों जो अच्छा लगे सो मानो इसमें हमारी कुछ हानि नही है.
४---इसका अर्थ नीचे मुजब समझ लेना परंतु संपूर्ण इसके अर्थ तो योग्य पुरुषको दिखलाए जाते है. यह गप्प नही है; गप्प तो सोहै जो स्व कपोलकल्पित अर्थाभास ग्न हिसक शासकों सच्चा कर दिखलाना है. हमनी नी भी कर पाएगायीक लि. खितानुसार करते है.
"राजानोददतेसौख्यं" सावित्री भावितो राना विसृजो विघृणोविराट् सप्ताचिः सप्ततुरगः सप्तलोकनमस्कृतः १ इति श्री स्कंद पुराणे श्री सूर्य सहस्त्रनामांतभणि तत्वात् राजा श्री सूर्यःनोऽस्माकं सौख्यं ददतेददाति इदं श्री सूर्य देवता भक्तजनानां वचनं ॥ १ ॥ पुनःप्रकारांतरण श्री सूर्यदेवस्यैव वणनमाह || ___ "राजाआनोददतेअसौख्यं" ऋशब्दः पावके सूर्यधर्मे दा. नेधनेपुमान् आ अरौ अरओतानि अरंचारौ श्वशसि इति विश्वशंभु वचन प्रामाण्यात् आ सूर्यः श्री आदित्यदेवः अमानोनाः प्रतिषेधे इति वचनात् नोन असौख्यं न सौख्यं असौख्यं दुख मित्यर्थः तत् दद ते प्राणिना मितिशेषः सर्व दैव सर्वेषां सौख्यदानात् किं आराजाराजते दीप्यते विश्व व्यापि प्रभाभि रिति राजा इदमपि श्री सूर्य सेवका नामेव वचनं ॥ २ ॥ अथ पुनः प्रकारांतरेण श्री ब्रह्म विप्नुंशिवदेवानामा श्रित्यार्थमाह ॥
"राअजअअनाअददतईसौख्यं' रारमारमणीबाला इति विश्वशंभु वचनात् रातत्पर्यायत्वात्श्रीः तथा अनोब्रह्माकन इति श्री अमर. वचनात्अः श्रीलश्नः तथा अशिवेकेशवेवायौ ब्रह्मचंद्राग्निभानुष इ.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
'यश्या५.
૧૦૫
ति श्री विश्वशंभु वचन प्रामाण्यात् अःशिवः ततोऽनश्चअश्चअश्चअ. जाः श्रियाउपलक्षिताअनाः श्रीअनाः श्री ब्रह्म विश्न शिवाख्या स्त्रयोपिदेवानोऽस्माकंईः श्रीरितिश्रीअमरकविवचनप्रामाण्यात्ईः श्रीस्तस्यास्तत्सं बंधिवा सौख्यं ऋद्धि सौख्य मितियावत् अददत् अदुरित्यर्थः इदंतत्तत्सेवकानां वननं अनराशब्दोव्यवधानेन पितातिकवाठिपे वित्रादित्वात्नदोषभारपायन ध्वम्तममो भव गवलिनियात्कायःमरास्त्री
नगयो तगहारयोगंगांचयोधारयन्यस्याहुःशशिमच्चिो हा ति म्या पंचनामामराःपागात्सस्वरमंधकक्षयकरस्तवां मवेदोमाधवः १ इत्यादि एवमग्रेपि सतिप्रयोजने अनुसतव्यं ॥ ३ ॥
"राअजानोददतेसौख्यं" रारमारमणीवालेतिवचनात् रारमणीनो ऽस्मभ्यंसौरयंददते किं राअजा अजश्छाछागे हरे विभौरघुवधपिमरे इति श्री हैमानेकार्थवचनात् अजहरं १ विश्नु २ रघुनं ३ ब्रह्माणं ४ स्मरं ५ वा अटति अतति गच्छतीतिअजा पार्वती १ लक्ष्मीः २ इंदुमती ३ सावित्री ४ रतिश्च ५ इदंतत्तद्भक्तानांवचनं अर्थाः सर्वे ॥
५--खंडन असत्यका होता है सत्यका नही. यद्यपि कोइ जूठ को अपनी कल्पनासे सत्य सिद्धकर देवे तदपि असत्य असत्यही है. जैसें कोइ अज्ञ अत्यंत व्यभिचारिणी स्त्रीका अपनी कल्पनासें शीलवती सिद्ध कर देवे तो उसको बुद्धिमान् सत्यका पक्षी नहीं मानेंगे यद्यपि शीलका पक्षकरना अच्छा है तोभीतिस पुरुषकों शीलका प.. क्षकरनेवाला नही मानना चाहिये. जो धर्म सत्यरूप है सो नवीन नहीं है तिसके प्रतिपादक शास्त्रके उपर भाप्यादिभी प्राचीना केकरे अवश्य होने चाहिये और वेदों उपर जो प्राचीन भाष्यादि हैवेही वेदोको हिंसाक उपदेशके सिद्ध करते है. श्री ऋषभदेवके समयमें जे वेदथे वे जैनमतानुसारीथे उनका मानना ठीक था परंतु वेदके ना
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१०६
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશે. मसे हिंसक पुस्तकों का मानना और तिनके अर्थ बदलके अन्यथा क रने यह बुद्धिमानोंका काम नहीं है इस वास्ते अज्ञानतिमिरभास्कर मेभी असत्य के खंडन वास्तेही परिश्रम और स्याही कागज काममें लीए गए है.
-अहिंसा सत्य ब्रह्मचर्यादि शुभ कृत्योंकी वृद्धि करनेवालेको नो सदाही चिरंजीव ऐसा आशीर्वाद है परंतु जो कोई अमृत भोजन अशुद्ध भाजनमेसें निकालके किसी इन जातीवालेको परोरेर तवतो उत्तम जातिवाला कदापि नहीं भीगा यद्यति अवन भारत अच्छा है सानी तिर भाजनके पैर म त्यागने योग्य है. एमही शास वास्तव हिमासा प्रतिपादक है तिसको वोट कल्पना दयाका प्रतिपादक सिद्ध करना यह बुद्धिमान् सत् पुरुपाका काम नही है. वास्तवमें वे शास्त्र त्यागने योग्य है. हांजेकर दयाके उपदेशक शास्त्रानुसार तुमारे स्वामीजीने दयादि सत्कर्मोका उपदेश करा होतातो कदापि बुद्धिमान अनादर न करते. असभ्य वचनोंसे तो तुमारे स्वामीजीका रचा सत्यार्थप्रकाश भराहूआ है फ़ेर तुम अन्योंकों कडवे वचनकी दृष्टि करने वाले लिखते हुए शरमाते नही होयह बडा आश्चर्य है. एक संपीका विरोध तो सत्यार्थप्रकाश रचके तुमारे स्वामीजीनेही करा है सर्व मतवालोकों ऐसे ऐसे असभ्य और तिरस्कारके वचन लिखे है कि जिनके वाचनसें एकमपीभी होवे तो तत्काल तूट नावे. प्रियवर! सन्मूर्छि ममतका आग्रह बुद्धिमानकों न करना चाहिये । इत्यलम् विस्तरेण ॥
उधापन. આઘાપન કરવાનો રીવાજ પ્રિસિદ્ધ છે. લોકોમાં ઉધાપનને માટે ઉજમણું એ શબ્દ પ્રસિદ્ધ છે. ઉજમણું કહે અથવા ઉદ્યાપન કહે એ સર્વે
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉદ્યાપન.
૧૦૭
એકજ છે. ઉચાપન એટલે વિશેષ પ્રકારે ફળ પ્રાપ્તિ કરાવે તે. કાપણું પ્રકારને તપ કરવા એ મનુષ્ય માત્રની ક્જ છે. જીનેશ્વર ભગવતે નિકાચીત કર્મો ક્ષય પણ તપથી થાય એમ કહ્યુ છે અને એટલા .માટેજ સ બે કાઇ કદી મનુષ્ય યથાશક્તિ તપ કરવામાં પ્રવર્તે છે. એવા કોઇપણ પ્રકારને તપ કરી તેનુ ઉચાપત કરવુંજ જોએ કારણ કે તપથી જે ક્ ળ મળવું જોઇએ તેની સંપૂર્ણ પ્રાપ્તિ ઉ!પન કરવાથીજ થાય છે. ઉદ્યા પ! રીવાજ તે અન્ય દર્શનીઓમાં પણ હોય છે, પરંતુ જૈન રીતિમાં અને એ રીતેમાં ઘણે તફાવત છે, જૈન શાસ્ત્રમાં કહેલા હેતુ તપને સપૂÂ રીતે પુષ્ટિકાજ છે. પડિંત વીરવિજયજી કર્મસુદન તપતી ચેાસઠ પ્રકા પુજાન લ કહે -
જ. તપળ વધે એમ ભાખે જીતરાયા. એટલી ઠેર ભગવતે કહ્યું છે કે તપનું ફળ વાથી વૃદ્ધિ પામે છે. વળી પંડિત શ્રી પદ્મવિજયજી માહારાજે નાવેલ તપપદની પૂજામાં કહ્યું છે કે—
ઉજમણું તપ કેરૂ' કરતાં, શાસન સેાહ ચડાયાહ, વીર્ય ઉલ્લાસ વધે તેણે કારણ; કર્મ નિર્જરા પાયા. .
તપનુ ઉજમણુ' એટલે ઉઘાપન કરવાથી શાસનની પ્રભાવના થાય છે. અર્થાત શાસનની શાળામાં વૃદ્ધિ થાય છે. અને શાસનનું બહુ માન થાય છે; વળી ઉચાપનથી અંતઃકરણમાં ખરેખરા હર્ષ પ્રાપ્ત થાય છે એટલે શુદ્ધ વિલાસ પ્રગટે છે તેથી કર્મની પણ નિર્જરા થાય છે. એટલું તા સર્વ કાઇ વિચારી શકે તેવુ છે કે ઉદ્યાપન એ કરેલા તપ હ! હાય તાજ બને. અને તેથી ઉધાપન સમયે કરેલ તપની વી તેની વારંવાર અનુમેાદના થાય છે એટલુંજ નહિં પણ થી બીજા અનેક લેાકેા અનુમેાદના કરી ફળ પ્રાપ્તિ કરે વિવાહાદિ ખીજાં ઘણાં સાંસારિક કાર્યોમાં જે આનંદ થાય આવા કાર્યોમાં કાઈ જુદાજ પ્રકારને આનંદ થાય છે. અને તઃકરણમાં ખરેખરા વિષઁલ્લાસ થાય છે.
For Private And Personal Use Only
ાપન કરપેાતાની ખ
ઉપર પુર્ણ શ્રસ્મૃતિ આ
એવા કાર્ય
શ્રાદ્ધાવિધિમાં કહ્યુ છે કે શ્રાવકે વર્ષમાં એકવાર વસ્ય કરવું. કારણ કે
છે. . વલી પુત્ર
છે તે કરતાં તેથીજ -
પન
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૮
શ્રી જનધ પ્રકાસ लक्ष्मी कृतार्था सफलं तपोपि ध्यानं सदोच्चै जनबोधि लाभ: जिनस्य भक्ति मिनशासने श्री र्गुणाः स्युरुद्यापनतो नराणां १ उद्यापनं यत्तपसः समर्थने ते चैत्य मौलौ कलशाधिरो पणं फलोपरोपोऽसत पात्र मस्तके तांत्रुलदानं कृत भोजनो परि २
ઊઘાપન કરવાથી મનુષ્યની લક્ષ્મી કૃતાર્થ થાય, તપ સફલ થાય, ભલા પ્રકારનું ધ્યાન રહે, ઘણા લોકોને બેધિ (સમ્યકત્વ) નો લાભ થાય, જિનેશ્વરની ભકિત થાય, જિન શાસનની શોભા થાય અને ગુણની પ્રાપ્તિ થાય. વળી જેમ ચૈત્ય કરાવી તેના કલશનું અધિરપણુ કરવું, જેમાં અમે ક્ષત પાત્ર ઉપર ફલનું સ્થાપન કરવું અને ભોજન કર્યા પછી તાંબુલદાન આપવું તેવી રીતે ઉધાપન એ કરેલા તપને પુષ્ટિ ક ત છે.
આ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે તપ કરી તેનું ઊદ્યાપન કરવું એ શ્રાવકની ફરજ છે, શક્તિ ન હોય તો યથાશક્તિ પ્રમાણે ખર્ચ કરી કરવું કારણ કે જિનશાસનને વિષે શક્તિના પ્રમાણમાં સર્વે ક્રિયા થઈ શકે છે. પરંતુ જેઓ ધનવંત છે, જેઓએ પૂર્વના પુન્યથી સારી રીતે દ્રવ્ય ઊપાર્જન -
હોય છે તો તેઓએ અવસ્ય ઊધાપન કરવું જોઈએ. કારણ કે શાસ્ત્ર માં સ્પષ્ટરીતે કહ્યું છે કે લક્ષમી પાખ્યાની સાર્થક્તા ત્યારે જ થાય છે કે જ્યારે ઉપાર્જન કરેલ લમીથી આવા શુભ કાર્યો થાય. ઉપરના શ્લોકમાં પણ ઉધાપન કરવાથી જ લક્ષ્મી કૃતાર્થ થાય એમ કહ્યું છે. વળી જે પ્રકાર નો તપ કર્યો હોય તેનું પણ સંપૂર્ણ ફળ ત્યારેજ મળે, જેમ ગમે તેવા સ્વાદીષ્ટ ભોજન જમ્યા પછી તાંબુલ ખાવામાં આવે ત્યારેજ તૃપ્તિ થાય, ગમે તેવું ચિત્ય બંધાવ્યું હોય પણ તેની ઉપર કલાશ ચડે ત્યારે તેની સં પૂર્ણ શોભા આવે તેમ ગમે તે પ્રકારને તપ કર્યો હોય તેનું સંપૂર્ણ ફળ તે તપ સંબંધી ઉધાપન કરવાથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. ઉપધાનાદિ તપ કરી માલા પહેરવી એ સર્વે ઉધાપનના જ પ્રકાર છે અને શ્રાધ્યવિધિમાં એ સંબંધી સારો ખુલાશે છે. આ સિવાય સંદેલાવલિ વિગેરે ગ્રંથોમાં પણ ઉદ્યાપન કરવા સંબંધી કહ્યું છે.
હાલ તો ઉધાનની રીતિ એવી રીતે ચાલે છે કે જ્ઞાનદર્શન ચારિત્રના ઉપકરણો એકત્ર કરી એક સારે સુશોભિત મંડપ કરી ત્યાં તેનું સ્થાપન
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉદ્યાન, કરે. ત્યાં અઢાઈ મહેસિવ કરે. તેમાં વરઘોડા, વિવિધ પ્રકારની પૂજા - ને પ્રાંત સ્વામીવસલ કરે. તે ઉપકરણો નીચે પ્રમાણે. જ્ઞાનના ઉપકરણ ૧ પુસ્તક
૨ ઠવણી ૩ કવળી ૪ સપડા ૫ સાપડી
૬ લેખણ છ છરી ૮ કાતર ૮ ડાબલા ૧૦ડાબલી ૧૧ ખડીઆ ૧૨ પાટીર ૧૩ ચાબખી ૧૪ વિતરણ ૧૫ કાગલ ૧૬ કબી,
૧૭ પ્લેટ* ૧૮ કાંપે દર્શનના ઊપકરણ– ૧ સિદ્ધચક્ર ૨ સિંહાસન ૩ કળશ ૪ ધ્વજા ૫ છત્ર ૬ ચામર ૭ રબી ૮ વાટકા ૮ ધુપધાણા ૧૦ આરતી ૧૧ મંગલદીવા ૧૧ દીધી ૧૨ કંકાવટી ૧૩ ત્રાંબાકુડી ૧૪ આચમની ૧પ થાળી ૧૬ કળશા ૧૭ હ' ૧ ૧૮ બોધડા ૧૮ વાળા કુંચી ૨૦ બંગલુણા ૨૧ ઓરશીઆ રર સુખડના કટકા ર૩ કેશરના પડીકાં ૨૪ પુરૂષના પૂજાના વસ્ત્ર ૨૫ સ્ત્રીઓના પૂજાના વસ્ત્ર ૨૬ ડડાસણ, ર૭ એરપછી ૨૮ અષ્ટમંગળ ૨૮ ધાબળા • બેઠી ૩૧ પાટલા ૩ર ઘંટ ૩. ઝાયર ૩૪ વાટકા ૩૫ પંજથ૯ ૩૬ છાબડી? ૩૭ કશી (ક) ૩૮ પણ ર૮ ફાનસ ૪૦ ચોવીશીના ગદ્દા. ચારિત્રના ઉપકરણ– - ૧ પાત્રાની જેડ ૨ ત૨૫ણ ૩ ઓધા જ મુહપત્તિ - ૧ સ્થાપનાચાર્યની ડાબલી, ૨ પાટીઓ અક્ષર લખેલી. ૩. કાલ સાથે એનસીલ વિગેરે હાલ વપરાતી જણસો સમજવી. ૪ કાંકરા સાથે૫ મોતીના ભરેલા 5 ઘોતીઉં, ઉત્તરાયણ રૂમાલ વિગેરે. ૭ નાની મોટી, બે જાત. 2 કેશર ભરવાના ૮ નાની મોટી બે જાત. ૧૦ પૂજા કરવામાં ફુલ લેવા પીતળની થાય તે.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૦
શ્રી એ પ્રકાશ, ૫ ઝળી પડલા ૭ સાધુના કપડાંની જોડ ૮ ચળપટા ૮ ડાંડા ૧૦ કામળી ૧૧ કટાસણા ૧૨ નાની પડી ૧૩ સ્થાપનાચાર્ય ૧૪ નાની ચરવળી ૧૫ ગુછા ૧૬ નાની પાટલી
શ્રાવકને ઉપયોગમાં આવે તે—કટાસણ, મુહપત્તિ, ઘોતી, ચરવળા, ઘડી, નેકારવાળી, નવપદની ટીપ, પાંચપદની ટીપ વિગેરે. *
ભરેલો સામાન–પુઠીઆ, ઝરમર ચંદરે, તોરણ, રૂમાલ, પાઠાં, ઝરણી, દેરે લઈ જવાની કોથળી, વાસક્ષેપના વાવટા, નેકવાળીની ખલે ચી વિગેરે. ક
આ સઘળી વસ્તુઓ જે જ્ઞાન પાંચમના તપનું ઉઘાપન હોય તો પાંચ પાંચ, નવપદજીના તપનું ઉધા૫ન હોય તે નવ નવ, મન એકાદશીના તપનું ઉજમણું હોય તો અગીયાર, અગીયાર અને વીશસ્થાનક ત૫નું ઉઘાપન હોય તો વીશ વી એમ તપને અનુસરતી સંખ્યા લેવાય છે. હાલ તો આ પ્રમાણે પ્રવર્તન છે. વળી થોડી શકિતવાળા હોય તે એ વું કોઈના તરફથી ઉઘાપન થતું હોય તો સાથે પોતાનો એક છોડ કરે, અથવા સંધમાં મોદક વિગેરેનું લ્હાણું કરે એમ પણ રીવાજ છે. પૂર્વે કેવું વર્તન ચાલતું હશે તે વિષે ચોકસ હકીકત કોઈ પંથમાં જણાઈ નથી. ઉધાપન કરવું એ તો સિહ છે. શ્રાવિધિમાં જ્યાં આ સબંધી અને ધીકાર છે ત્યાં હાલના પ્રવર્તનથી બીજી રીતે બતાવ્યું છે. વળી પૂર્વે શ્રી પાલ મહારાજાએ નવપદજીના તપનું ઉજમણું કર્યાનો સબંધ તેમના ચરિત્રમાં છે અને તે વિષે શ્રીમદ્યશોવિજયજી ઉપાધ્યાય શ્રીપાલ મહારાજના રાસમાં લાવ્યા છે. ત્યાં પણ આ પ્રમાણેને પ્રવર્તન સબંધી હકીકત નથી, જ્ઞાનપંચમી ના સ્તવનમાં પંડિત જિનવિજયજી ઉધાપનનો સબંધ લાવ્યા છે તેમાં હાલ ના પ્રવર્તનને મળતી જ હકીકત છે, પૂર્વે આજ પ્રમાણે ઉધાનને વિધી
૧ સામાયક પ્રતિકમણ વગેરે ધર્મ કાર્યમાં ઉપયોગી થાય તે.
૨ આ સર્વે સામાન ભરેલો હોય અથવા થોડી શકિત હોય તો સાદ, જેવો કરવો હોય તેવો થાય અને એ સર્વે જ્ઞાન અને દર્શનના ઉપકરણ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વજેસ્વામીનું ચરિલ. હશે અથવા બીજી રીતે હોય તો પણ પરંપરાથી ચાલ્યો આવતે હાલ જે વિધિ છે તે ઘણેજ શ્રેષ્ટ છે અને તે ખરેખર પુન્ય ઉપાર્જન કરવાને જ હેતુ છે.
આ સિવાય જે વધારે રીદ્ધિમાન, હોય તે તેટલા જિનચૈત્ય કરાવે, તેટલા જિનબીંબ ભરાવે અને તેટલા જીર્ણોદ્ધાર કરાવે એ પણ નિયમ છે.
આવા ઉદ્યાનથી સાતે ક્ષેત્રની પોષણ થાય છે. કારણ કે જિનેશ્વર, જિનચૈત્ય અને જ્ઞાનની તે એ ભક્તિ જ છે. સાધુ સાધવીના સર્વે ઉપકરણોને તેમાં સમાવેશ છે અને પ્રાંતે સ્વામીવત્સલ કરવાથી શ્રાવક શ્રાવિકા એ ક્ષેત્રની પણ પિોષણ થાય છે. એક ક્ષેત્રની પણ પિપણું કરવાથી અત્યંત લાભ જિનેશ્વર ભગવંતે બતાવેલ છે તે જેમાં સાતે ક્ષેત્રની પુષ્ટિ છે એવા ઉધાનના લાભનું શું કહેવું? માટે દરેક શ્રદ્ધાળુની ફરજ છે કે યથાશક્તિ ઉધાપન કરવું.
પ્રાંતે આ સબંધી આટલી પણ બાબત ધ્યાનમાં લેવાની છે કે ઉપર પ્રમાણે ઉધાપન કરી તેમાં માંડેલી વસ્તુઓ કેટલાએક માણસે પિતાને ઘેર રાખે છે.? આથી તે વસ્તુઓ ઉપર સ્વદ્રવ્ય જે મમત્વ થાય છે એ કેવળ વિપરીત છે. આ વસ્તુઓ તે અર્પણ કરેલી કહેવાય અને તેથી ઉત્સવ થએ પોતાના ઘરમાં ન રાખતા ગ્ય યોગ્ય ઠેકાણે મેકલી દેવી એજ શ્રેયકર છે.
શ્રી વજસ્વામીનું ચરિત્ર. વવામી એ સુધમસ્વામીથી ચઉદમી પાટ થયા. તેમનો જન્મ મહાવીરસ્વામીના નિર્વાણ પછી (૪૬) વર્ષે એટલે વિક્રમ સંવત ૨૬ માં થયો. તેમનું ચરિત્ર રસીક અને પ્રભાવિક છે તે નીચે પ્રમાણે.
આ જ બુદીપના દક્ષિણ ભારતને વિષે સ્વર્ગસમાન રીદ્ધિવાળે અવનિત નામે દેશ છે. તે દેશમાં દેવતાઓને હકારી અને લક્ષ્મીનું સ્થાનક રૂપ તુમ્બવન નામે સન્નિવેશ હતું. તેને વિષે લક્ષ્મીદેવીના પુત્ર સરખો ધનગિરિ નામે એષ્ટિ પુત્ર હતો. તે પરમ શ્રાવક હતો. પર્વત સદશ દ્રવ્યનો
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
,
૧૨
શ્રી જનધને પ્રકાશ સમૂહ એક કો તે મધ્યમ વયે કરીને સુજિત તેના શરીરને વિષે જાણે પ્રશમ રૂપ દ્વારપાળે રક્ષણ કર્યું હોય તેમ-કામદેવ પ્રવેશ કરી શકે નહતો. ધર્મથી અર્થ પ્રાપ્ત થાય છે એવું ન્યાય શાસ્ત્રને વિષે કહ્યું છે, પણ તેતો, સુપાત્રને વિષે દ્રવ્યનિજન કરવા વડે અર્થથી ધર્મ કરતો હતો. અહંતર્ધર્મપરાયણ તે બ્રહ્મચર્યથી સ્વર્ગ અને મોક્ષ ફળની પ્રાપ્તિને જાjતે કોઈપણ કન્યાની સાથે લગ્ન કરવાને ઇચ્છાવંત થયો નહિં. ધનગિરિ ને વિષે આદરવાળા જે માતપિતા પોતાની કન્યા વિવાહ તેની સાથે કરવાની પ્રાર્થના કરતા તેની પાસે જઈને તે કહેતો કે, તે દિક્ષા ગ્રહણું કરીશ. કહ્યા છતાં પછી મારો દેપ ન કરશો.
પછી તે નગરના રહેનાર ધનપાલ નામે શેઠની પુત્રી સુનંદાએ ધ. 'નગિરિ ઊપર પ્રીતિવાળી થવાથી પિતાના પિતાને કહ્યું કે, મારૂં લગ્ન ધનાગિરિ સાથે કરે અને તે જ મારો પતિ થાઓ. તેથી ધનપાલ શકે સ્વયવંર પરાયણ પિતાની પુત્રીને પ્રવ્રજાની ઈચ્છાવાળા ધનગિરિ પ્રત્યે પરથવી એ સનંદાના ભાઈ આર્યશમિતે પૂર્વે સિંહગિરિ આચાર્યની સમીપે દિક્ષા ગ્રહણ કરી હતી. આ અન્યદી ઋતુસ્નાન કરેલી સુનંદા સાથે બ્રહ્મચર્યની બુદ્ધિવાળા ધન ગિરિએ ભોગની ઈચ્છા કરી. પૂર્વે જે વૈશ્રમણનાં સામાનિક દેવે અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર ગૌતમસ્વામીએ પ્રરૂપેલ પુંડરીક અધ્યયનનું અવધારણ કર્યું હતું તે આયુષ્ય પૂર્ણ થયે ત્યાંથી ચવીને સનંદાની કુક્ષિને વિષે ઉત્પન્ન થયો. તેણીને ગર્ભવતી જાણીને બુદ્ધિમાન ધનગિરિ આ ગર્ભ અદ્વિતીય થશે એમ વિચારી પ્રવજા લેવા ઉત્સુક થયો. તેણે પિતાની સ્ત્રી પ્રત્યે કહ્યું છે પ્રિયે નહિ ઈચ્છતાં પણ તારી સાથે સંબંધ ધરો હવે હું દિક્ષા રાચકોર કરીશ. અતઃપર તારૂ કલ્યાણ થાઓ.” એમ કહી તૃણની ઝુંપડી રાસમે તેને ત્યાગ કરી ધનગિરિએ સિંહગિરિ આચાર્ય સમીપે જઈ ચમી અંગીકાર કરી અને બાવીશ પરીષહને સહન કરી-શરીર ઉપર નિરર હાલ ધારણ કરી-દુષ્કર તપ તપવા લાગ્યો ધર્યું, આજવ, અને વિનય વિધા શિષ્ય સંપન્ન થઈ ગુર–પાસેથી-પથી જેલની જેમ મૃતસાર ગર
: દે, જે ઉપકરણ છે.
' '
. ' ',..
" - 2
*,
*
* * .
.
.!
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*.'
૦ ૦, 0
નવી ચોપટીઓની જાહેર ખબર. અમારી ઓફીસમાં વેચાણ મળતી ( ) નું કીમત સહીત લીસ્ટ છપાવીને બહાર પાડેલ છે અને ગ્રાહકોને વહેચેલ છે. જેમાં તેણે પત્ર લખીને મંગાવવું. તેમાં લખ્યા શિ. વાયની નવી બુકની વીગત, ૧ અઢીદ્વિપના નકશા વિગેરેની હકીકત (નક
. શાઓ યુક્ત) ૨-૦૦ ૨ શ્રી શત્રુજ્યના નકશા ( રંગીત કપડા સાથે) ૧-૦-૦ ૩ શ્રી આબુજીના નકશા (રંગીત કપડા સાથે) ૦૬-૦ ૪ શ્રી જૈન ક૯પવૃક્ષ (રંગત કપડા સાથે) ઋષભ-
દેવજીથી પટ્ટાવળી) ૧-૪-૦ ૫ મુનીરાજ શ્રી આત્મારામજીકૃત લેજા વિગેરેની–૪- ૬ રતીસાર કુમારનું ચરિત્ર (બહુજ રસીક) - ૯–૪-૦ ૭ નવું જન પંચાંગ (સંવત ૧૯૪૭ ના ચતરથી
૧૯૪૭ ના ફાગણ સુધી) ૦–૧–૦, ૮ નવસ્મરણ મૂળ (શાસ્ત્રી અક્ષરની) ૯ ટુંકમત સમીક્ષા
૦-૧૦૦ ૧૦ મિથ્યા પ્રચાર,
૦૨-૦ ૧૧ પ્રાત:સ્મરણ મંગળપાઠ, ૧૨ પુણ્યાય ચરિત્ર ભાષાંતર ૧૩ સ્થવરાવળી ચરિત્ર. (પધબ ધ) પુંઠાં બાંધેલ ૨૨ ૧૪ સિદ્ધાંતચંદ્રીકા ઉત્તરાર્ધ મૂળ, ૧૫ શ્રી પાંચ પ્રતિક્રમણ સૂલ સ્તવનો વિગેરે સહીત, ૧-૪૧૬ શ્રી સિદ્ધાચલજી વર્ણન, ૧૭ સદુપદેશમાળા (નિતિ સંબંધી રસીક કથાઓ) ૦૧૨ ૦૨
- પિસ્ટેજ જુદુ બેસશે.
૧
.
.
૦-૪૦
0 0
0 0 0
0
,
,
,,
jર ,
'
*
*
•
'
, ' . '
ગ્રાહકોએ લવાજમ તાકીદે મોકલવું.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir “એ વનકયુલર પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ.” ઉપરના નામનું છાપખાનું થોડી મુદત થયાં અમેએ અમદાવાદમાં પાનકોને નાકે ઘાચીની વાડીમાં ઉઘાડવું છે. સાંચા, ટાઈપ, વિગેરે તદન | સર્વ સામને નવોજ છે. અમારા પ્રેસમાં ઈગ્રેજી, ગુજરાતી, બાળધી, વિગેરે સઘળું કામ થાય છે. તથા ઘણી જ સારી રીતે અને કફાયતથી તેમજ માગેલી મુદતમાં કરી આપીએ છીએ. માટે જે સાહેબને કઈ છપાવવું હોય તેમણે નીચે સહી કરનારને મળવું અથવા પત્ર લખો. અમદાવાદ. | જશુભાઈ રતનચંદ મારફતીયા, એંગ્લો વરનાકયુલર બ્રિટંગ પરમેન વાચીને વાડી. ' પ્રેસના માલીક For Private And Personal Use Only