Book Title: Gudartha Dohao ane Anya Samagri Paramparagat Lokvarsanu Jatan
Author(s): Niranjan Rajyaguru
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229337/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gUDhArtha dohAo ane anya sAmagrI : paramparAgata lokavArasAnuM jatana saM. DaoN. niraMjana rAjyaguru ApaNA prAcIna kaNThastha paramparAnA gujarAtI sAhityamAM subhASito, lokokti, ukhANAM, prahelikA, samasyA ane gUDhArtha uktionI oka suvizALa paramparA najare caDe che. lokajIvanamAM vAtavAtamAM vAtaDAhyA catura mANaso navarAzanA samaye Avo vAGmaya bhaNDAra pIrasatA rahe, lokakaNThe AvaM sAhitya saikAo sudhI sacavAtuM-jaLavAtuM-taratuM rahe ane amAMthI jarUrata paDye praziSTa sAhityanA jaina-jainetara sarjaka-kavi-AkhyAnakAro potAnI racanAomAM AvI uktione vaNI le. madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA kSetramA kopIrAiTa ke potAnA AgavA maulika sarjana jevA saMkucita khayAlo ja nahotA. jyAMthI kaMipaNa sAeM lAge teno potAnA sAhityamA samAveza karIne potAnI racanAo lokonA AtmakalyANa ane lokamanoraMjana mATe prayojavAnI paripATI ApaNane vyApaka rIte phelAyelI jovA maLe. saMskRta sAhitya, prAkRta ke apabhraMza sAhitya, anya bhAratIya bhASAonA sAhitya ke kaNThastha paramparAnA lokasAhityamAMthI AvI uktio laine anuM potAnI bhASAmA rUpAntara karIne-gujarAtIkaraNa karIne potAnA gadya-padya sarjanane vadhu saghana banAvavAno yatna ApaNA dareka madhyakAlIna sarjake ko che. gujarAtanA hastapratabhaNDAromAM 'subhASitaratnabhANDAgAra' jevI saMkalana pAmelI aneka hastaprato paNa maLI Ave che, jemAM upara jaNAvyuM tevI sAmagrI gujarAtI bhASAmA rUpAntara karIne saMkalita karavAmAM AvI hoya. alabatta jUnI gujarAtI aTale madhyakALamAM sampUrNa bhAratamAM vyApta avI sadhukkaDI bhASA. je khAsa karIne uttara, pUrva ane pazcima bhAratamA vyApaka rIte phelAyelI jovA maLe che. o samayanA sarjakonI o rASTrIya bhASA hatI. jethI samagra bhArata varSanA santa-bhakta-kavi sarjako potapotAnI sthAnIya-prAntIya bhASA-bolI sAthe anusandhAna jALavIne A sadhukkaDI bhASAmAM sarjana karatA hatA. ane o rIte vividha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 anusandhAna 50 (2) bhAratIya prAntonA santa- bhakta sAhityanI pAribhASika zabdAvalI, sAdhanAtmaka paribhASA, saMgItanA DhALa, rAga, tAla, DhaMgamAM akAtmakatA jovA maLe che. khaMbhAtamAM cAturmAsa nimitte virAjamAna AcArya zrIvijayazIlacandrasUrijI mahArAja sAhebane vandanA karavA javAnuM banyuM. vAtavAtamAM amaNe 'gUDhArthakA dohA' zIrSaka nIce chUTaka 9 x 4 iMcanI sAijhanA cAra patromAM- AgaLa pAchaLa sAta pAnAMo para lakhAyelI hastapratanI jheroksa - nakala mane sampAdana - abhyAsa mATe ApI. A hastapratamAMnA puSpikAlekha pramANe A vividha saMkalita sAmagrI AjathI ekaso cAra varSa pahelAM vi.saM. 1962nA caitra sudI pAMcamane ravivAre dakSiNa bhAratanA auraMgAbAda jillAnA vyAvamAMDA (tA. aMbaDa) gAme zrIkAna rikhajI mahArAjanA khaMbhAta sampradAyanA pU. bhANajI rikhajInA ziSya hIrA rikhajInA ziSya amI rakhe (rikhe) potAnA mATe lakhI che. A sAmagrImAM prathama pAnAmAM hAMsiyo pADIne gUDhArtha dohA 1 oma lakhAyuM che. bIjA pAnAmAM hAMsiyo pADIne sajjana- - dUrjana 2 oma bIjo vibhAga pADyo che. trIjA pAnAmAM sajjana - dUrjana 3 oma lakhAyuM che. traNe patranA pAchaLanA pRSThamAM hAMsiyo nathI pADyo. cothA pAnAmAM hAMsiyo pADIne 'upadezI cUTakA' oma vibhAga darzAvyo che. saLaMga rIte lakhAyelI A hastapratamAM prathama pRSThamA 22 paMktio, o pachI bIjA, trIjA, cothA, ane pAMcamA pRSThamA 21 - 21 paMktio, chaThThA pRSThamA 22 paMkti ane chellA sAtamA pRSThamA 19 // paMktio mujabanuM lakhANa jovA maLe che. A sAmagrImAM prathama Ave che gUDhArthanA dohA. jemAM prathama doho lakhIne be UbhA daNDa karI vacce ano artha lakhAyo che, pharI be UbhA daNDa karI bIjo doho oma kUla betAlIsa gUDhArtha dohA lakhyA pachI sAta viziSTa prakAranA dohAo apAyA che. jemAM be paMktimAMnA traNa padomAM lakSaNo darzAvyAM hoya ane cothA padamAM one lAgu paDato artha darzAvIne pUchAyuM hoya - kaho sakhI sajyana ? Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 pachI javAbamAM o paMktiono sAco artha 'nA sakhI, paMkho, 'nA, sakhI, cUDo, 'nA sakhI canda' o rIte trIjA padano prAsa maLe ovA anuprAsamAM javAba apAyo che. o pachI cAra prahelikA jevA dohAo che. ono javAba paNa sAthe ja apAyo che. tyAra bAda, atha sajyanakA dohA liSyate - ema zIrSaka darzAvIne ATha dohA, o pachI nArInA paMdara vividha nAma ane cAra prakAranI strIonAM lakSaNo apAyAM che. tyArabAda sittera jeTalA dohAo jemAM viraha, sajjana lakSaNo, dharma, upadeza, subhASita vagere vividha viSayo AvatA rahe che, amAM koi cokkasa sampAdananA khayAla vinAnuM chUTaka sAmagrIokatrIkaraNa thayuM che. tyArabAda musalamAnI zera, gajhala, rIkha lAlacandajI kRta upadezanA savaiyA, cUTakA ane chUTaka dohAo, saMkalana jovA maLe che. A sAmagrImA keTalAka gUDhArtha dohAonA je artha apAyA che te pUrepUrA samajI zakAyA nathI, tyAM praznArthacihna ane kyAMka kauMsamAM lokakaNThe maLatuM pAThAntara paNa darzAvyuM che. AmAMnA ghaNA dohA anyatra prasiddha ane calaNI paNa hovAnuM jaNAya che. koi jANakAra vidvAna o aMge vigatavAra prakAza pADaze ovI namra abhyarthanA che. OM namo siddhaM // atha gUDhArthakA dohA // rAja kAja guNa Agalo bhItara caMgI deha pIyU padhAro covaTe mokala dejo teha (nArIyala) AbhA sarIkho ujalo tArA sarIkho ghATa mIragAniNI molave gAMdhI kere hATa (kAca) kukha kAlo mukha ujalo cale mopAlA saMga sundara dIse zobhato vicitra unakA raMga (hAthI) rAto phUla gulAbano mAhi dhavalI citarIyA cAlo sakhI saravara jaio nara bAMdhyo astarIyAM (DUTayAthI bAMdhyo kaMcavo) kAjala varaNo he sakhI mIlIyo oka puruSa bAlapaNa vahAlo ko nahi rovaNavAlA lakha (kAMgalo) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 anusandhAna 50 (2) jala jAi thala upanI vaname kIyo vasAva (dorI bAMdhelI pothI) paheraNa kasuMbala kaMcUvA kAjala adhIka baNAva (cIramI-coramI ?) oka nArI navaraMgI caMgI gUNavaMti te gorI mUrakheM seMtI mUkha na bole mAthe bAMdhI dorI oka nArI navaraMgI caMgI nava nADA laTakAve maradA Agala bAjI khele vAhI nAra kevAve bAlapane sabake mana bhAve baDA bhayA kachu kAma na Ave kahe dIyA usIkA nAma kaho aratha ke choDo gAma patharasutakI pUtalI vanasUtako gharavAsa je jIyAre mana vase te tIyAre pAsa (tAkaDI) (dIvo) navalakha jAyA navalakha peTa navalakha rame vaDalA heTha cItavUM ora jaNuM kAla paDe jada ketA karu saravara bhariyo khUba jala sundara beThI pAra saravara suko sundara gai suratA karo vicAra nAnako nagara phUlako phagara supArIyAro sukAla pAnaro paDayo dukAla dhura kAratIka phAgaNa bIca jalaro lIje beha pIyU padhAro paradezame mokala dIjo teha aNI tIkhI mUkha vaMkaDA suvA paMkha jIsA pIyU padhAro paradezame lAijyo Apa isA sUko lakaDo he sakhI meM phala lAgo dITha khAve to jIve nahI jIve to nIThanITha cahuM nArI nara nIpaje cIhu nare nArI hoya he nara hove pAdharo gaMja na sake koya pAMca page hAthI cale patharavaraNI kAyA iNa gAthAno aratha suNAyane paga upADo bhAyA oka nArI navaraMgI caMgI pahere navaraMgI sADI nAka phADa nakaphUlI ghAlI cAre caga ughADI (taravAra) (tIDa) (dIvo) (kerAM) (kAgala) (pAnako bIDo) (barachI) (dIna) (dina?) (kAsava) (sui) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 (darzana) aradha nAma darabArako vara kAgadako tAta so tUma hamakuM dIjIye so hove dInAnAtha (darazana) rAdhAvarake kara vase akSara paMca lakha soya Adako akSara geDake bace so hamakuM deya zivasuta mAtA nAmake akSara cAra dhareva madhyako akSara choDa ke so tuma hamako deva (pAvatI) (pAtI?) dharama taNo che sAra che uparAMTho gharano paradezAM jAvo jarA the mhAMne karajo (yAda) Ada dahe aMta dahe madhya rahe iNa mAMya tUma darasana bIna hota he tUma darasana te jAta (darada) gora zikharo nipaje ura maMDana je hoya so to koi na sAdhIyo jIma jivita so koi (anAja) hAla hAlavo bhUi pAtalI lIkhatahAra sujANa hAthe vAve mukhe lUNe nenAM kare vakhANa (akSara) caMcala rUkha aneka phala phala phala judAM nAma toDayA paThe pAkasI kaho una rUkha ko nAma (caka kuMbha) bina pagalyAM paravata caDhe bina dAMtA khaDa khAya huM tUne pUrcha he sakhI o kIsyo janAvara jAya ? (agni) samudrakAMThe nIpaje bina DAlI phala hoya chatIsA kosa hayabo sakhI yAre hoya to joya (lUNa) jala bina vAdhe velaDI jala vidhA kumalAya jo jala [se] neDo kare jaDAmUlasuM jAya (tRSA) gagana sikhAmAM riye paradezA mele bheTa vANiyA brAhmaNa khAve kAlajo iNako saMso devo bheTa (kerI) ATha pAMva do peTa he morA upara pUcha iNa gUDhAnI aratha kaho nahitara kene rAkho mUcha (tarAjU) akane paga oka he akane paga cAra sAro jagatano DhAMkano yamita karo vicAra (kapAsa) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 anusandhAna 50 (2) zAma vadana mukha moralI rahe kuMjavana mAMya mAthe vAMke mUgaTa he vo zrIkRSNa nAMya (veMgana) mukha kAlI aMga ujalI suMdara bahu sarUpa uDhana pIlI pAmarI mAthe nahI keza anUpa (kalama) sola sahasa zISa he netra batIza hajAra cokhaTa sahasa caraNa he paMDIta karo vicAra (candramA) sAkha zaravara bahota jala kamala ananta apAra una jala kamala na nipane paMDita karo vicAra (cakra) kAgada se kaTakA kare mahasuM jholA khAya rAjA pUche rANIne yo kIsyo janAvara jAya (varavaDI) (vAvaDI?) bApa beTo oka nAma, beTo phIre gAme gAma beTe jAi beTI, jo ko dhUla lapeTI, beTI jAyo bApa jI ko pUnya he na pApa (AMbo) nIce saravara upara tatA bicameM khabakala bAhe calo calo nara dekhana jAvAM usanA nAma ye ye lAhe (hoko) aMga garama mUkha caracarA kUle sugaMdhI vAsa balidhArI usa rUkhane samudAM bIca rahI vAsa (laviMga) cyAra zISa bIca khoparI zAma varaNa zIrakAra mUMgo mola maMjUsa meM zrotA karo vicAra (laviMga) Apa hIle ora moya hIlAve, usakA hIlana more mana bhAve hIla hIlaki huvA nIsaMkA, kaho sakhI sakhA sajyana ? nA sakhI, paMkhA. mokuM to hatIko bhAve, Akhe-vato' nahi sohAMve DhUMDha DhADhake jAi (lAi) pUro, kaho sakhI sajyana ? nA sakhI, cUDo. UMcI aTArI palaMga bIchAyo, meM sotI au upara Ayo usake AyA hUvA Ananda, kaho sakhI sajyana ? nA sakhI, canda. AdhI rena vo mere saMga jAgA, bhora bhai taba bIchaDana lAgA usake bIchaData phATA merA hIyA, kaho sakhI sajyana ? nA sakhI, dIyA. 1. ocho-vatto Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 AkhI rena chatiyana para rakhA, raMga rUpa jo usane cakhA bhora lai taba dIyA utArA, kaho sakhI sajyana ? nA sakhI hArA. sabaja raMga aura mUkha para lAlI, jIsake gale meM kaMThI kAlI o raMga bAgo meM hotA, kaho sakhI sajyana? nA sakhI totA. bATa calate mUje jo khAyA, khoTA kharA o nA parakhAyA khA jAve to Ave kesA, kaho sakhI sajyana ? nA sakhI paisA. taMbA sUta ripU tA sagUra tA makha ko azvAra tA janAnI AbharaNa yata AsaraNa makha tarA sUta sAma jUhAra (rAmane jUhAra) aja sahelI tAsa ripU tA jananI bharatAra tA kA bhrAta kA mItra kU samaro vAraMvAra (zrIkRSNane) nena aDhArA khaTa caraNa tIna bhUja jIva cAra rasanA tAke nava bhai suratA karo vicAra (sUrajavimAna) ? kara ko bAjo kara sUNe saravaNa suNe nahi tAha / aratha karo cha mAsa laga kahe akabara sAha (nADI-dhabakArA) atha sajyanakA dohA likhyate calata kalama sukata akSara, aso neha ko mUla neha gayA nIlo rahe, tA ke mUkha peM dhUla khATA mIThAM caraparA, saba jIbhyA rasa leta paDe paDe raNakheta meM, olaMbhA hama kU deta zIta sahI arU dhUpa sahI, sahI zItane vAya / hama bichu tUma kUliyo,' so ghaTata ghaTata ghaTa jAya mana ke mate na cAlIye, manakA matA aneka mana upara azvAra he, so lAkhanameM oka / avasara jene haTha kare, ta to catura sujANa dIpAve jenA dharmakuM, jIsa kA zikhyA pramANa 1. phUliye Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prItama kahe so kIjiye, rahIye prItama pAsa jo nahI kIje to khare, ghaNA hoya vinAza sajyana so kosAM vase, to hI neDA nIpaTa hajUra dUrajana to dvArA vase, to hI lAkha kosa suM dUra vIsara mata jAyagI vAra meM varajuM mRganayana kuM, mhe tane neNAM kadakIye, mana pe lIgI lajAya atha nArInA padare nAma abalA, nArI, zrImantanI, rAmA, vanItA, mIhIlA, aMganA, kAmanI, pemaMdA, mAnanI, kAntA, lalanA, ramaNI, rAmA, kopanA. - atha cAra prakAra kI strI anusandhAna 50 (2) 1. cITI / padamaNIne pAna vahAlo, mAna vahAlo cItraNI, haMsataNIne khyAla vahAlo, kalaha vahAlo zaMkhaNI. padamaNI to palaka cAle, caMma cAle cItraNI, haMsataNI to ThaMma cAle, dhaMma cAle zaMkhaNI. padamaNIno pAMva AhAra, camaka AhAra cItraNI, haMsataNI ne zera ahAra, kUMDo ahAra zaMkhaNI. hastI hAtha hajAra tajIyeM, azva hAtha so dUra, zIga vAle dasa hAtha tajIyeM, dUrajana dezathI dUra. kariye sukhako hoya dUHkha, aha dhoko na sayAna vAM sonekI vArIye, tA ko phATe kAna jahAM na jyAke guNa lahe, tahAM na tAko kAma dhobI vasake kyA kare, dIgambara ke gAma mhAro mana mAne nahIM, neNAM dhare nahI dhIra varakhA zrAvaNa mAsa jyuM, Tapa Tapa Tapake nIra caMgI choTI cIta caDhI, hIta kara ghAlI hAtha sahenANI senhA taNI, sadA bolAvo pAsa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 13 nadIyAM vahe utAvalI, jalahara pAkhara kela pAtazAhIkA mAmIlyA, dariyA o kA khela sajyana asA kIjiye, jesA nIbU bAga dekhyA pINa cAkhyA nahI, rahyA umAlA lAga haMsA ne sarovara ghaNA, pUSpa ghaNA ali rAyA sA puruSAne sajyana ghaNA, deza videze jAyA kuMbhala mera kaTAragaDha, pANI avale phera soi kahe jo sAjanA, vaza kuMbhala bhera pAna padAratha sugaNa nara, aNa tolyA bikAya jyuM jyuM para bhome saMcare, tyuM tyuM mola moMghA thAya sara tara akhara zIkha pIu, jo rakheA pANa sara verI taru sAyarA, akhara rAja dIvANa sajyana asA kIjiye, jesA rezama raMga dhamali (dhama sUlI) zIkha kAMgare, tohI na choDe saMga phUla phUla bhamaro rame, caMpe bhamara na jAya bhamaro cAhe ketakI, baMdhyo kamala sohAya jIhAM laga meru aDola he, jIhAM laga zazIhara sUra tIhAM laga sajyana sadA, jo rahe gUNa bharapUra zazi cakora, sUraja kamala, cAtaka ghana kI Aza prANa hamAro vasata he, sadA tamAre pAsa mana motI tana mUMgIyA, jaya mAlA jaganAtha jIhAM paramesara pAdharA, tihAM navanIdha para hAtha gara harIyo ghana gAjIyo, meDI upara meha vIja paDe te sAjanA, je kara toDe neha jA ke dasa duzamana nahI, senA nahI pacAsa tA kI janani yuM jaNyA, bhAra muMi dasa mAsa sajyana asA kIjiye, jesA TaMkana khAra Apa tape para rIjhave, bhAMgyA sAMdhaNahAra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 anusandhAna 50 (2) sajyana asA kIjiye, jaisA sopArI saMga Apa karAye TUkaDA, paNa mukha ANe raMga sajyana asA kIjiye, jesA lAMbA ne laDAka varazAlA kI bhIta jyu, paDe damAka damAka sajyana asA kIjiye, jesA phUla gulAba deSatAM nayanA Thare, ora guNa nahi hisAba sajyana asA kIjiye, jaisA kuve kA kosa pagasuM pAcho ThelIo, to ya nahI ANe roSa sajyana asA kIjiye, jesA AkAM dUdha avaguNa upara guNa kare, te sajyana kula sudha sono vAyo na nIpane, motI na lAge DAla rUpo dhAro nA mIle, bhUlo phire saMsAra mAyA to mANI bhalI, tANI bhalI kamAna vidyA to vAparI bhalI, vahetA bhalA nIra vANa pAMca pakherUM sAta suvarA, nava tItara dasa mora kuMvara rIsAlu ke mAlIye, corI ga(ka)ra gayA cora kAla mRga ujADakA, sajyana pAcho phora sovana kI zIga maDhAvasuM, rUpAkI gale dora mati zruti niramala nahi, nahi avadha mana gyAna kevala paNa mujha meM nahiM, kIma uttara sujANa - kIma kahUM uttara sujhANa oka AdhAra zrI jIna vacanakA, avara na dUsaro koya apakSApakSa vicAra ke, dezuM uttara joya kAgala hama dIno sahI, ora na dIyo jAya bhAMgA bheda vicArajo, lIjo mana samajAya saMgata asI kIjiye, apanA varaNa bacAya motIkA motI rahe, bhUkha haMsakI jAya aMtara kapaTI mukha rasi, nAma prIta ko leya nAlata he usa mitrakuM, dagA dosta kuM deya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 Age Age kavale, pIche hariyA hoya balihArI iNa darakhatanI, jaDa kATayAM phala hoya jaDa kATUM to pAMgare, sIcU to kumalAya he guNavaMtI velaDI, tArA guNa to kahyo na jAya gUpata bAta chAnI rahe, koi nara bheda na pAve asA sAjana ko nahi, lAlana prItI milAve niDo na dIse pAradhI, lage na dIse bANa hUM tone pUcheM he sakhI !, kINa vidha tajyA parANa jala thoDo nehA ghaNA, lage prIta ke bANa tUM pI tUM pI kara mUye, iNa vidha tajyA parANa nadI aneka vana vana ghaNo, bIca bIca paDe pahADa meM tuja pUcheM he sakhI !, kIna kara kIyo zINagAra Aja candramA dUja ko, zazi citavata ciMhu ora mere A dIrgha lAla ko, netra bhane he kaThora tUma to samudra samAna ho, cIDIyA sama hama hoya cIDIyA cAMca DUboya so, samuMdara khAlI na hoya mitra meM jANI prIta gai, dUra vasateM vAsa yugdala bIca antara bhayo, paNa jIva tamAre pAsa so sajyana hajAra mitra, mIjalakha mitra aneka jIna sajyana se duHkha kare, vo lAkhana meM aka dhana dei tana rAkhIo, tana dei rakhIo lAja tana dhana donuM kharacIo, oka prIta ke kAja tana komala madhurI gIrA, dIse pragaTa prasIddha to kaThaNAi avaDI, hiye kahAMthI lIdha vIsavAsI kIdhI prItaDI, have dIkhAvo cheha o pAtIka kIhAM chUTaso, hiye vicAro aha mUjha suM kAMi thoDe gUnhe, neha viNA so kanta goda biThAi ne kahuM, mata lyo abalA anta 15 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 anusandhAna 50 (2) cAkara cUke cAkarI, paNa svAmI na cUke vAca avaguNa upare guNa kare, te maNI aura kAMca kRSNAgara' bAlyo thako, sAmo dIye suvAsa koza nAkhIye nIramAM, to paNa jala de tAsa hu~ chu paganI mojaDI, Apa ziranA moDa / huM kaMTALI bAvaLI, tame to sura tarU choDa sajyana samaye parakhIye apanA kula kI rIta lAyaka seMtI kIjiye vera, vahevAra ora prIta meM jANyuM tUma kanaka ho, ora tUmakuM dIno mAna kasI kasoTI kasa dIyA, pItala nIkasyo nIdhAna tUma AMbA hama AMbalI, tuma saravara hama pAja rIjha bUjha kara rAkhIyo, bAMhya grahyAkI lAja prIta nyAM paDadA nahI, paDadA jyAM nahI prIta prIta rAkhe paDadA rakhe, A to baDI anIta pANI viNa mIna taraphaDe, tema tuM viNa huM thaiza tuja viNa konI pAsa huM, dilanI kohone daiza jyuM hemavaMta Rtu zame, kaMtha kAnta le soya tyoM hamaro mana tuma vize, lapaTa rahyo nabha toya hama cAvata tUma milana kuM, aura tuma to baDe kaThora tuma vinA hama tarasata he, juM jala binA mora pratamalI(prIta bhalI?) paMkhI taNI, aura rUpe jhUDo mora prIta karIne parahari, mAnuSa nahi te Dhora prIta chIpAi nahI chIpe, palakameM kare prakAza dAbI dUbI nA rahe, kasturI kI bAsa prIta pUrAnI nahI paDe, jo uM tamase lAga so varasA jalameM rahe, cakamaka taje na Aga prItI asI kIjiye, jaisI guDIyA dora kAMTayAthI phIra pAMgure, lIbu jAMbu bora 1. kALo agara Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 suNa sajyana oka vinatI, vAraMvAra karUM toya jo jo kInI prItaDI, aba dago mata dIje moya mitra asA kIjiye, jIsameM guNa battIza kAma paDyAM bichaDe nahI, badale kharace zIza milanA jage anUpa hai, jo mila jAne hoya pArasa se lohA mIle, chIna meM kaMcana hoya kAgada thoDo hita ghaNo, kaba laga lIkhuM vaNApa sAgarameM pANI ghaNo, gAgarameM na samAya kAgada thoDo patti jo lIkhe, jInake aMtara hoya tana mana jIvana oka he, loka dekhA na hoya kAgada nahI zAhI nahI, nahi likhI kI rIta so patiyAM kese likhuM, ghaTI tUmArI prIta kanaka patra kAgada bhayo !, misi bhai mANaka mola ! kalama bhai kei lAkhakI !, kayoM nahi likhe do bola ? hAtha kaMpe likhaNI miTho, aura mUkhase kahI na jAya sudha Ave chAtI phaTe, so patiyAM na likhI jAya sajyana yuM mata jANajo, bIchaDayA prIta ghaTa jAya vepArIkA vyAja jyuM, dina dina vadhatI jAya sajyana yuM mata jANajo, tuma bichaDayA moya ceMna jesI bhaThThI lohArakI, silagata heM dina rena sajyana huM thArA thakI, bhAve jyuM hI rAkha nAraMgInI phAka jyuM, nyArI nyArI cAkha sajyana kacerI chAMDa do, avara vasAvo gAma coDe cugalI ho rahI, le lezI vayarI' thAro nAma nahI kacerI chAMDasyAM, nahIM avara vazAyAM gAma dasarA vAro bokaDo, marazI moThe ThAma 1. verI / dIla jyoM tamArA moma sarIkhA, tuma bhI hamakuM cAhate the khAte the pIte the jAnI, aka jagA meM rahate the 17 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusandhAna 50 (2) agara jo tUmane vacana diyA thA, vacana se paDa gayeM jUTeM nIma sarIkhA kaDavA ho gaye, nIbU se dUne khaTe sajyana cAlyA cAkarI, hAtha lI biMDUka, ke to lArAM le calo, ke kara jAvo do TUka sajyana hu~ thArI galI, phIra phIra helA deta zabda suNAvA aura kuM, nAma tumArA leta soraTha UbhI gokhameM, dAMtA cUpa damaka jANe haNamatta vAMkaDo, lUMTI lAyo laMka vIjAM vADI gUlAbakI, mAMhe lUMga ghaNA ___ thAma si cita corIyA, mA ne purUSa ghaNA soraTha pAla talAvakI, mAMhe gAra ghaNI thAmA se cita coriyo, mA ne nAra ghaNI vIjAM veDI rAMDakA, de de thAkI zISa ghara ghevara vAsI rahe, para ghara mAge bhIkha mIThAza vacane bolIye, sukha upaje kaccha aura vazIkaraNa au maMtra he, tajo vacana kaThora jo sukha cAho zarIra ko, choDo bAtAM cAra cari cugalI jAmanI, aura bIrAnI nAra kroDa purava laga tapa karo, bhAve khAlo gAla usameM naphA bahota hai, meTo manakI jhaal| zukara kukara UMTa khara, ye pazu vana meM cAra tulasI dayA dharma bIna, ase hI nara nAra vahetA pAnI nIramalA, paDA gaMdolA hoya sAdhu to ramatA bhalA, DAga na lAge koya bAMdhyA jala to nIramalA, jo kucha gaherA hoya sAdhu to tharatA bhalA, jo mana samatA hoya bugalA se nIra bigaDiyA, baMdara su bana rAya bhoma saputA bADuDa, vaMsa kuputA jAya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 khetI viNase khArase, sabhA viNase kuDa sAdhu bIThADe (bigADe ?) lolapI, jyuM kesarameM dhUla vANI viNase vAda rAM, cUgalAM viNase gAma deza kuMbudhyA u jema, jAya kuputAM nAma manakI' guru bagalA kIyA, dazA ujalI dekha kaho rajaba kese tIre, dono kI gata aka dhana pAyA to kayA pAyA, dharma na pAyA nahIM ve nara dAlIdrI sArIkhA, kIsI gaNatane mAMhe mahenata kara re mAnavI, mahenata pAve mAma mahenata vINa rIjhe nahIM guru dhaNI bhagavAna sAdhu santa kI pArakhyA, vANI vANI mAMha vANI jyA kI sudha nahIM, vo sAdhu bIsudha nAMha taravAra tatva palaTIyA, pArasa bheTyA Aya loha palaTa kaMcana huvA, tIkhA pANo na jAya taravAra pArasa bheTIyA, miTIyA saba vikAra rajaba tinu na mITIyA, vAMka mAra aura dhAra jaina dharma pAyA pIche, vartamAna kaSAya ye bAtAM adhakI suNI, jalamAM lAnI lAya pakSA pakSa mAhI paca rahyA, je nara budha kA hI nirapekSa je mAnavI, savAla budha pravINa mIThA bolaNa namana guNa, para ugaNa Dhakaleta tInuM bhalA re jIvaDA, cotho hAtasuM deta mAyA mamatA mohanI, krodha lobha caNDAla, cArU tajavo ke deve, jInako nAma AcAra 1. bilADI / AMdhalA undarane thothA dhAna, jevA guru tevA jajamAna nAnA bhaDakA dIvAlI, moTA bhaDakA hoLI carAdAsajI celA mUMDyA, Akhara kolI ne kolI 2. mAra dhAra AkAra / 19 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 anusandhAna 50 (2) dayA dharma ko mUla hai, pApa mUla abhimAna tulasI dayA na choDIye, jaba laga ghaTameM prANa bAta baNAve, akala olave, khAve vIrAnA mAla para ghara kude traNa jaNA, vakIla vaida dalAla mAyA se mAyA mIle, kara kara laMbA hAtha tulasIdAsa garIbanI, koi na pUche bAta candana Ugyo bAgameM, harakhI saba vanarAya saMgata se hoMgA kIyA, apaNI bAsa lagAya bAMsana UgyA bAgameM, dhaDakI saba vanarAya kuMlakAM khAMpaNa janamIyo, bala jala bhasma ho jAya anarthA dhana nIpaje, te sataguru mukha kIma jAya ke to bhATA phoDAvazI, ke malI mazakarA khAya susaMgata sudharyA nahI, jInakA baDA abhAga kusaMgata choDayA nahI, jyAM ko moTo bhAga aMkuza jina bIgaDayA ghaNA, kuMziSa aura kunAra aMkuza mAthe dhArIo, jyAM ko moTo bhAra ata zItalAi kayA kare, duzmana kerI lAga ghasatAM ghasatAM nIkale, candana mAMhI Aga atha muzalamAnI zera likhyate baMdA bahota na phUlIye khudA khamegAM nAMhI jora julama karaje nahi, marataloka ke mAMhI marataloka loka ke mAhi, tamAzA turata batAve, jo nara cAle atyAyete nara khatA khAve kahe dIna daraveza suNA re mukha aMdhA khudA khamegAM nAMhI bahota mata phUle baMdA (1) manakA cAyA karata he dhara dhara manameM dAva hisAba sabakA hovegA kona raMka kona rAva 1. kAM to mAthAM phoDAvaze, kAM maLI mazakarA khAya / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 kona raMka kona rAva jaDA jaMjIra jaDegA, dhaNI mAgazI dhyAna una dina khabara paDegA kahe kona daraveza suNo re mUrakha aMdhA khudA khamegA nAMhI, bahota mata phUle baMdA atha gajhala likhyate sataguru deva he lAhelA sAMbhala vege i AvelA tero sago nahI koi, dI saraMna sIrohI seve pApa aDhAre jyAne naraka meM bhAre paDazi jamakI phAMsa hovelA bahota hI hAMsa prANI dekha mA so bIchADa gaye saMsAra je nara dharama se ratA, kahe prema tIna kA khUba he matA upadezanA savaiyA nara bhava pAyo sAra dharma kuM na lIno lAra, kusaMgata karIne tu to janama bigADego, sAdhu santa Avyo dekhI bhuMDo bhuMDo bole, matI jUTA Ala daine tU paDadA ukhADego; dharamI purUSa jati nindayA mUDhe kare mati, duvAre Avi satIne DuMgIse tuM tADego, kha lAlacandajI kahe vande nahi to ninde matI, nahi to tuM bhaMgI hoya setukhAnA jhADego prathama pANAtIpAta jIvana kI kare ghAta, vAMsalA su kapi hAtha kasAi dUdha pAve re, jyuM tu tareDI tarakArI kAkaDI karelA kerI, khavi rasa vara bharI talI bhuMjI khAve re; pelA kA khAine mAMsa AyakhA kI kare Aza, (2) cIDiyA kA jIvhA kA grAsa pApIne sohAve re, 21 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 anusandhAna 50 (2) rIkha lAlacandajI kahe kayoM ne tu jIvAne haNe, nAne karma ude AyA navA tu upAve re manuSa janma pAya dayA dharma kIyo nAya, sAdhu santa dekhyA prAya jo tu jAya rokego, zIlavanta naranArI dhaNIkI nindayA jArI, khImmAvanta nAhI dhArI ko ke tuM Tokego; sAcA jUThA Ala dai AbarU teM teM vigoi, dumati kalaMka kei hoi ne tuM ko kego, rIkha lAlacandajI kahe vande nahi to ninde matI, nahItara galI galI moM hI gadho hoya bhUkego dhana hI ke kAja vyAja vAvo jIvo hA rA vAje, laMgoTI peryA kI lAja hAtha rAkhe tUMbaDI, keDIyA kaTArA bAMdhe bhAlA birachI baMdUka sAdhe, __lAla kuMdo baNayo sAge jIsI pAkI gumaDI; gAya bhaisa ghare ThAlI bhArA bAMdhe bAlI hAlI, kAMdA mUlA khAve gAlI pADe muDhe bUMmaDI, rIkha lAlacandrajI kahe kabahu ke mAMTho bhIkha, rAMka jIsyo mAMgyA phire ghara ghara bhUmaDI nArI burI parakI gharakI, paNa pArakI nAra mahA dUHkha detI tanaku dhanaku manaku cUsa lahe zIla santoSa hare jIma bhUti lAja nahi suta tAtakI mAtakI lohI bharI haDasuNI jyuM kuti rIkha lAla kahe paranArI su (sneha)bahota hI khAvegA mUMha pe jUti kUDa lakSImAyA jobana rAja chaka, badI karo mata koya, rAvaNa badI kamAya kara, gayo samuLI khoya gayo samuLI khoya badI ko daNDa na chUTe, aura nakala baNAya to barasu dI kuTe Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca 2010 23 bhabhIkSaNa kuM rAja mIlyo nekI kA phala soya mAyA jobana rAja chaka, badI karo mata koya. aura cuTakAratana cintAmaNa sArakho narama vahe paradhAna, deva guru dharmakI dilameM karo pahicAna dilameM karo pahicAna dIna dIna Ayu chIje, tapa japa karaNI nema saMjama uttama kIje nara bhava pAyo niTaseM gADho karo jatana, vAravAra nahi pAmasyo jyuM cintAmaNI ratana jaiso melo hAMTako vaiso he saMsAra, __bichaDatAM nahI bAra he tana dhana aru parivAra tana dhana aru parivAra saMdhyA raMga samAnA, DAma aNI jala bIda pako takhara pAMnA paDatAM vAra na lAgazI rupAla jagata kA asA, dayAdharama tanta sAra he sudharma svAmI jesA rayaNa divasa jo jAta hai pAchI nahI AvaMta, nIra phale jAve pApa meM bhaje nahi bhagavanta bhaje nahi bhagavanta rahevi khiyA rasa rAto, hAMsI vi kathA vAratA kare parAi tAto sAMca jUTha ati kelave nahIM sUNe jina rayaNAM, dhaMdhAmAMhI dina gumAve soya gumAvI rayaNAM dohA likhyate mIThA mIThA jage ghaNA kaDavA mIle na koi khAMDa pIyAM kapha upaje, nIma pIyAM sukha hoya khama dama sarala subhAvatAM, mada gAlI halavA hoya sAMca dayA tapasI bhalA, jJAnI brahmacArI joya Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 anusandhAna 50 (2) paMca paMca pAle paMca paMca TAle, cha cha no kare vicAra sAta kuM TAle ATha kuM gAle, vehI sudhya aNagAra mAyA chAMyA oka kahI, ghaTe bavana ke jora' raja viraja uMcI rahI, nara mAi ke pAMNa pathara Thokara khAta he, karaDAi ke tANa avaguNa ura dhariye nahi, joho ve vRkSa baMbula guNa lIje kAlu kahe, nahi chAMyAmeM zUla jala nikaTa ujvala varaNa, oka paga citta dhyAna meM jANuM koi santa he, mahA kupaTa kI khANa cAra kozakA mANDalA, vevANI kA jorA __ bhAre karamI jIvaDA, uThe bI rahe gayA korA dasa dvArako pIjaro, jIsameM paMchI pauna rahe acaMbo mAnIye, gaye acaMbo kona ? mastaka gaNThI mata hare, bIca gaNThI dhana khAya choTI lekhaNa je lIkhe, jaDAmUlasuM jAya phITa phITa thArI pAghaDI, raMga hamArI cUDI abArakA moTIyArA suM, logAvyA he rUDI dholA so maMdira bhalA, kAlA bhalA ja keza AbharaNa to pIlA bhalA, rAtA bhalA ja veza iti sampUrNa saMvata 1961 kA caitra sudI pAMca ne vAra raviye deza dakSaNa ilAkha mogalAi jIlA oraMgAbAda tAlukA aMbaDa posTa bAmuMTAkalI mukAma vyAvamAMDA likhIsuMta pUjya sAhebajI zrI zrI zrI 1008 zrI kAnarIkhajI mahArAja kA khaMbhAta saMpadA kA pujya bhANajI rakhajI tat ziSa mUni tapasIjI hIrArakhajI mama guru taSa pratApe amIrakha sAdhu sva AtmA artha / / (Ananda Azrama, ghoghAvadara, tA. goMDala, ji. rAjakoTa 360 311 dUrabhASa : 02825-271582, 271409, mo. 98243 71904) 1. A dohAnI eka paMkti rahI gaI che.