Book Title: Agam 23 Upang 12 Vrashnidasha Sutra Sthanakvasi
Author(s): Kiranbai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008808/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH vagAmI Eva upaga | guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zrata Arodhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sva. pU. garadeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro nantpura } { (Priii ja imaNa cava junsAhi kiMtajujhaNabasamA udyAriTaMkhalu dullahaM AcArA a-5u.3 ha mANIA paLa AmAnA sAthe yuddhara barma yuddha karavA matalaba kuSTa A smA nA samAna , yogema bIjI vastu kulabhabha. in y{[u/s 2 w jA jA jA ( onka mA kAkI aprAstAgAna sAthe yudgha vyA6vcnI no javAba>FT koI | nikula pIsa kahezo ? imathe tenAmAM 1971zane eka ' - 9vananA nukasAra joksa jAdho , dhanaMjaya nAgarikSita nANaM saMjamasAra saMjama sAre ca nivANaM / nAvInA H-3.2 samastaloDaeN (saMsAra)no sAra ( samache saddharmano sAra jJAna che rananA sAra saMyama -sAva che saMyama cAritra )no sAre navA (mo) che varane trasada ja nArA pa ma na jAvA maLI ja che! nA bila phI sAthe pApa ( no rUkana : dha be vikeTa pachI naLabA vIkanAM 7 hA jA ja karI ne S C(@RArAvalav>(t mA urAlara AzvAsanAra unALa tAralAyA ( kurUnAbA ve ijA nA caraNa I }14 nAnobAjI nathaiTarI , 02691 mana ne kavi ka dujhanath a |IlA paIBAU4 kaLo teja to che, HE 71 kinkorajI nathI ke nI vAta gAmane ra5 suratA nANAM 7 thI kALa ke phI cUta mA bApanA vana te haTha 9i jAne nA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este Page #4 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - ti gurubhyo namaH zrI gara prANa Agama batrIsI zrI prANalAlajI ma. sA. nI cIra smRti tathA saurASTra kesarI gurudeva pU. sthavira thita upAMga tapasamrATa gurudava pU. zrI ratilAlajI ma. sA. mahApracANa dazAbdIvarSa upalakSa zrI upAMga sUtra zrI niyAlikA sUtra goMDala gaccha jayavaMta ho kalpAvartAyakA, puSpikA, puSpalikA, vRSNidazA (mULapATha, bhASArtha, vivecana, pariziSTa) * pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. : saMpreraka : vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. - prakAzana preraka : dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. zubhAziSa : maMgalamUrti pUjyavarA pU. zrI mukatAbAI ma. * parAmarza prayojikA : utsAhadharA zrI uSAbAI ma. : anuvAdikA : pU. zrI kiraNabAI ma. : prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana * pradhAna saMpAdikA apUrva zruta ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI ma. - saha saMpAdikA : DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa. guruprANa phAunDezana, rAjakoTa punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata prakAzana tArIkha : 1050 * dvitIya AvRtti prata H 1008 : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina zrI parAgabhAI zAha zrI sumatibhAI zAha * 1. muMbaI - pAsadhAma vallabhabAga lena, guru prANa prakAzana zrI zaileSabhAI desAI - zrI barjIzabhAI desAI zrI girIzabhAI zAha zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna : www.parasdham.org * www.jainaagam.org ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa,rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 390023 phona - 9824058489 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta mi saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa svIkAro mama dAdA guru, upAMga sUtra anuvAdanuM najarANuM. tapasamrATa AziSe kRtajJabhAve, gharuM tava karakamalamAM A bheTaLyuM. o zraddhAtilakamaMDaLa ! avirata vAvo ama para kRpAprasAdanuM jharaNuM. yAvat caMdrAiro raheze, A zatAbdInuM saMbhAraNuM. saurASTranI inyavatI gharA para jyAM nitya sAgara ghUghavI rahyo che, tevA verAvaLanA AMgaNe jeono janma thayo, tyAM ja vairAgyanI prApti thaI, baDabhAgI bagasarAnI bhUmi upara saMyamanA sAja sajI agAramAMthI aNagAra banyA, saurASTranA khUNe khUNe vicarI vIravANInuM pAna jaina jainetara samAjane karAvanAra paraguNa udyotaka, ekatAnA udghoSaka, rosaritAvAka evA parama zraddheya pU. dAdA gurunA karakamalamAM janma zatAbdI prasaMge upAMga sUtranA anuvAdanuM najarANuM zraddhA bhaktisabhara hRdaye samarpaNa karuM chuM. CHES 1012 * pU. mukata - lIlama - uSA guNInA suziSyA sAdhvI kiraNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garadeva pU. ratilAla vAlajI ma. sA. nA tapa samrATa tapasvI. A guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIchaMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAthvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. - muni zatilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gaccha ziromaNi pU. zrI jayaMtamuni OMOM gayA NANasya atra anujJAyate badhaica anumanyate ca yaha "guruprApta Agama batrI zata punaprakAzana avazya kArya / idaM mayA kArya pUjya - goMDaka maccha kIrtidhara aruNodaya namra muninA prArabhyale ini mama lAva: taMtra kAupi dAkhana sthAna ini sada vizvakA anumadina kiyI zubha syAra sundara sthAna iti AznavacanaM api arthale [ ma. sA. nA svahastAkSare AnaMda maMgako 3 a zula thAramo... suMdara thAramo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. 27-4-2009 akSaya tRtIyA somabAra huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala gaccha kIrtidhara aruNoghya zrI namramukti prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalam. all. 29-08-200G akSaya tRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) zrI kizorabhAi naMdalAla zAha. "vaiSNava jana to tene re kahIe, je pIDa parAI jANe re" garIba, duHkhInA belI kizorabhAi sAcA arthamAM vaiSNava che. dazAzrImALI vaiSNava kuLamAM janmelAM kizArabhAi, bhagavAnamAM zraddhA rAkhanAra Astika mAnava che. hArDa varka, jAta mahenata ane prabaLa puruSArthathI minarala pAvaDaranA dhaMdhAthI zarU karelI dhaMdhAkIya kArakirdI evaresTa bilDararsa tarIke teoe prasiddhinI Tocane hAMsala karI che. teo mRdubhASI ane boleluM kArya pAra karanAra che. teo zrI nAghera samAjanA TrasTI che. vaiSNava saMpradAya sAI bAbA (rzaDI) nA anuyAyI che. zrI jagajIvana bApu sevAzrama - zImaranA parama bhakta che. jAyanTa grupa opha ghATakopara senTralanA pAyAnA paththararUpa presIDenTa che. pU. gurudeva namramuni ma.sA. nA jJAnamaya, prakAzamaya sAMnidhye teoe adhyAtmanI jhAMkI anubhavI che. temanA samarpita bhakta banIne rahyA che. temanA dharmapatnI zrI saryubena paNa gurudeva prati ananya zraddhA dharAve che. teo sozyala varkara che ane jAyanTa grupa opha ghATakoparanA presIDenTa che. suputra virala ane nayaneza paNa gurudevane samarpita che. suputrI grISmA tenI mereja lAiphamAM sukhI che ane baMne kuTuMbane ujjavaLa karI rahI che. pU. gurudeva zrI namramuni ma.sA. nA 39 mAM janmadine, koipaNa kArya mATenI pU. gurudevanI preraNA ke AjJA zreSThatAnuM sarjana karaze tevA bhAvane, guru caraNe samarpita karatAM teo Agama prakAzananA mRtadhAra banyA che. te mATe teo khUba khUba dhanyavAdane pAtra che. gaprANa prakAzana PARASDHAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSaya pRSTa viSaya kRSTa 11. pU.zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana punaH prakAzananA be bola pUrva prakAzananA be bola abhigama saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 3ra asvAdhyAya (zAstra prAraMbha. (varga-1: nirayAvalikA varga-1, adhya-1H kAlakumAra adhyayana sAra rAjagRhanagara,udhAnAdi kAlakumAra kAlakumAranuM rathamuzaLa saMgrAmamAM gamana kAlIrANInI ciMtA bhagavAnanI dezanA;kAlIrANInI jijJAsA kAlakumAranI gati koNikanuM calaNAnI kukSimAM Agamana celaNAno dohada ane ArtadhyAna abhayakumAra dvArA dohadapUrti garbha prati celaNA devIno vicAra rAjA zreNikanI bALaka para anukaMpA rAjakumAranI vedanA ane nAmakaraNa rAjya lobhe koNikano kuvicAro kAlakumArAdi bhAIo dvArA svIkRti koNikanuM parivartana zreNikano matibhrama ane AtmahatyA vehallakumAranI krIDA padmAvati rANInI haThathI hAra hAthInI mAMga vehallakumAranuM manomaMthana, vaizAlIgamana dUtanuM vaizAlI gamana dUta satkAraH ceDArAjAno uttara roSayukta dUtanuM gamana ane yuddha ghoSaNA ceDArAjAnI gaNarAjAo sAthe maMtraNA ceDArAjA ane koNikanuM yuddha kAlakumAranuM mRtyu, narakagamana kAlakumAranuM bhaviSya varga-1, adhya-2thI 10 sukAlakumArAdi (varga-ra : kalpavatasikA) varga-2, adhya.-1: pAkumAra adhyayana sAra padmAvatInuM svapnadarzana, pAkumArano janma,dIkSA pA aNagAranI tapa-saMyamasAdhanA pada aNagAranuM bhAvI varga-2, adhya. 2 thI 10 mahApadrakumArAdi (varga-3 : puSyikA varga-3, adhya.-1H caMdradeva adhyayana sAra caMdradevanuM rAjagRhamAM Agamana caMdrano pUrva bhava aMgati gAthApati aMgati aNagArano caMdra deva rUpe janma caMdra devanuM bhaviSya varga-3, adhya.-2H sUryadeva adhyayana sArA sUryadevanuM samavasaraNamAM Agamana varga-3, adhya.-3H zukadeva adhyayana sAra mahAzukradevanuM prabhudarzane Agamana 10 12 21 30 34 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya kRSTa viSaya ana | pRSTa 132 84 137 137 139 141 142 100 103 105 144 106 109 147 112 150 zukramahAgrahano pUrvabhava-somila brAhmaNa somila brAhmaNa dvArA zrAvakadharma svIkAra daSTi parivartana-mithyAtvanI prApti somilanI dizApoSika sAdhanA somilanuM mahAprayANa mATe prasthAna deva dvArA somilane pratibodha somila dvArA punaH zrAvakadharma grahaNa somilanI zukra mahAgrahamAM utpatti zukra mahAgrahanuM bhaviSya varga-3, adhya.-4: bahuputrikA devI adhyayana sAra bahuputrikAdevI paricaya bahuputrikAdevI-pUrvabhava subhadrA subhadrAne saMtAna prAptinI jhaMkhanA subhadrAnuM zrAvaka vrata grahaNa subhadrAno dIkSAno saMkalpa subhadrAnI dIkSA vidhi subhadrAAryAno bALakomAM anurAga subhadrA AryAno gacchatyAga subhadrAAryAnI saMlekhanA, devagati bahuputrikA devIno bhAvI bhavaH somA somAnuM rASTrakUTa sAthe pANigrahaNa bahu saMtAnathI pIDita somA suvratA AryAnuM Agamana somAnuM parivartanaH dharmabhAva somAnI pravrajyA somAM AryAnI devagati, mukti varga-3, adhya.-5: pUrNabhadradeva adhyayana sAra pUrNabhadradevanuM nATayapradarzana pUrNabhadradevano pUrvabhava-pUrNabhadra gAthApati pUrNabhadra aNagAranI sAdhanA pUrNabhadranuM bhaviSya varga-3, adhya. 6thI 10 maNibhadra devanA pUrva-pazvAduM bhava (varga- 4 : puSpacUlikA ) adhyayana sAra varga-4, adhya.-1H zrI devI zrIdevInuM darzanArthe Agamana zrIdevIno pUrvabhava:bhUtA bhUtAnuM pravrajyA grahaNa bhUtA sAdhvInI saMyamamA bakuzatA bhUtA sAdhvInuM mRtyu ane bhaviSya varga-4, adhya.-2thI 10 hI devI Adi varga-pa : vRSNidazA ) adhyayana sAra varga-5, adhya.-1:niSadhakumAra adhyayana prAraMbha arihaMta ariSTaneminuM Agamana niSadhakumAranuM darzanArtha gamana niSadhakumArano pUrvabhava-vIrAMgadakumAra siddharvAcArya pAse dIkSA grahaNa vIrAMgadanI pAMcamA devalokanI utpatti vIrAMgadadevano niSadhakumArarUpe janma niSadhakumAranI dIkSA, ArAdhanA niSadhakumAra aNagAranI mukti zeSa agiyAra adhyayana pariziSTa-1 sUtragata kathAnAyakonuM vivaraNa pariziSTa-2 AgamamAM varNita vizeSa nAma pariziSTa-3 vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA pariziSTa-4 bauddhasAhityamAM vaizAlInAzano prasaMga 15re 153 154 154 155 157 159 129 130 131 17 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmiri. goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. jIvana darzana nAma janma janmabhUmi pitAzrI mAtuzrI janmasaMketa bhAtRbhaginI vairAgyanimitta saMcama svIkAra sadgurudeva sahadIkSita parivAra saMyama sAdhanA tapaArAdhanA ns- * goMDala gaccha sthApanA tathA AcArya pada pradAna javalaMta guNo * zrI DuMgarasiMhabhAi. OM vi.saM. 1792. mAMgaroLa. dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane : * 1 : potAnI samIpe Avato joyo. cAra bena - be bhAi. pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. OM vi. saM. 1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. * OM pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAsro ane tattvajJAnano abhyAsa. H rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. * vi. saM. 1845 mahAsuda - 5 goMDala. : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere... 11 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 12 . Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha nAma janmabhUmi pitA W saurASTra kesarI, munipuMgava pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana mAtA jJAti janmadina bhAtR-bhaginI vairAgya bIjAropaNa vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra dIkSA bhUmi gaccha paraMparA saMyamadAtA zikSA dAtA dhArmika abhyAsa saMgha netRtva sevA zuzruSA * prANalAlabhAI. verAvaLa. zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. saMskAra saMpannA kuMvarabAI. vIsA osavALa. 8320 vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra. cAra bhAI, traNa baheno. be varSanI bAlyavaye. 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, guruvAra. tA. 13-3-1920 bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. goMDala gaccha. mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 13 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmiri. samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AtyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra ttaa caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) a khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, DiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidhAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA, vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, gurucaraNa sevA, dIrgha daSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta 'saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI, bagasarA. vi. saM. 2013 mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. 14 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga | 15T Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 16 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA., tathA Agama divAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvazruta ArAdhaka pU. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAM niSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane kompyuTarAIjhaD karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAM ya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) 20 zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. upAMga zAstranI tattvabhUmi -- nirayAvalikAdi pAMca zAstro rUpe prasiddha pAMca vargAtmaka A upAMgasUtra vAMcatA manamAM AhlAdaka bhAva to janme ja che, sAthe sAthe dharmakathAno paNa bodha thAya che. te samayanI dharmakathAo kahevAnI zailI paNa mana para aMkita thAya tevI hoya che. zAstrakAre svayaM mahAvIra bhagavAnanA zrImukhathI gautama svAmInA praznonA uttara rUpe badhI kathAono bhAva pravAhita karelo che. gautama svAmI bhagavAnanI sAme jANe ke eka nAnuM bALaka hoya e rIte kutUhala--jijJAsA bhAve, cauda pUrvanA dhAraka gaNadhara bhagavAna sAdA prazno kare tyAre manamAM prItibhAva janme che ane bhagavAnano tathA gaNadharano ApasI saMvAda kevo madhuro lAge che, te adhyayana karanArane jarUra anubhava thAya che. AB A zAstra viSe ghaNuM lakhI zakAya tathA kahI zakAya tevuM che. prathama nirayAvalikA varganA aitihAsika yuddhano saMpuTa rUMvADA UbhA karI zake tevo hRdayavidAraka bhAvavAhI che. atyAra sudhI pUrA bhAratamAM mahAbhAratanA yuddhane ja loko mahAyuddha tarIke jANe che paraMtu vaizAlI ane caMpApurInA A mahAyuddhane jANe paDaLa caDI gayA hoya, tema zAstranA pAnAomAM dabAyeluM ja choDI devAmAM AvyuM che. sAkSAt vaizAlInA yuddhanuM vizada varNana zAstranA pAnAomAM bhareluM che. nava licchavI ane nava mallavI e aDhAra rAjAonA gaNataMtra ane tenA netA tarIke vaizAlInA mahArAjA ceDA netRtva laIne raNamorace AvyA. vipakSamAM rAjagRhInI senAothI susajjita, thayela mULa rAjagRhIno rAjA kUNika, jeNe pAchaLathI caMpApurIne rAjadhAnI banAvI, tyAMno rAjA banyo hato, eka vizALa senAne saMgaThita-ekatrita karI, potAnA sagA bhAIone tathA oramAna bhAIone laDAInuM sUtra suparata karI, bahu ja vizALa sAgara jevI senA laIne Avyo ane aMte vaizAlI upara AkramaNa karI, vaizAlIno vinAza karyo. e AkhuM romAMcaka varNana nirayAvalikA nAmanA prathama varganuM prathama adhyayana pUruM pADe che. ApaNe ahIM zAstranI mULa vAtane yathAtathya namunA rUpe raju karazuM. samaLe 21 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAve mahAvIre Rtti vi parva vItI ahIMthI zAstranI lagabhaga daza, paMktiono kramazaH gujarAtI anuvAda karazuM, jethI yuddhanI ghaTanA pratyakSa thAya. 'he kAlIdevI ! tAro putra kAlakumAra traNa hajAra hAthIonI senAthI sajja thayelo, kUNika rAjAnI sAthe rathamuzala nAmanA saMgrAmamAM saMgrAma karato, zatrudalanA virone Ahata, mathita ane ghAta karato, teonI saMketa sUcaka dhajAone bhUmisAta karato, dizAone aMdhakAramaya karato, potAnA rathathI ceDA rAjAnA rathanI sAme Avyo. tyAra bAda te vaizAlI nareza mahArAjA ceDAe kAla kumArane potAnI sAme Avato joyo, joIne ekadama krodhathI bhabhUkI uThyA, paganI eDIthI mAthAnI coTI sudhI ruSTa thayelA ceDA rAjA kaMpAyamAna thaI gayA. teo krodhathI AMkho paTapaTAvavA lAgyA ane huMkAro karI potAnA dhanuSyane grahaNa karyuM ane tIrane paNa nizAna upara ThIka karyuM, cokkasa kendrabiMdu upara najara sthira karI, dhanuSyane tIra caDAvI, kAna sudhI kheMcyuM, ne saDasaDATa karatuM kAlakumAra upara tIra choDyuM. eka ja nizAne kAlakumArane Ahata karI, raktaraMjita karI, jamInadosta karI, jIvanathI mukta karI tenI jIvanalIlA samApta karI dIdhI.' A pramANe yuddha varNana karI bhagavAne kAlIrANIne kahyuM- he kAlIrANI ! kAlakumAra yuddhamAM marI gayo che, mATe have pharIthI tuM tArA putrane jIvita joI zakIza nahIM. A varNanathI pAThaka samajI zake che ke yuddhanuM keTaluM bIbhatsa kaDIbaddha varNana che. morace AvelA rAjAo keTaluM yuddha kauzalya batAve che. jenadharmanuM pAlana karatA hovA chatAM ceDA rAjA yuddhane morace potAnA kartavyathI Tyuta thayA nathI. bhagavad gItAmAM arjuna yuddhane morace kAyaratAnI vAta kare che athavA dharma-adharmanI vAta karI pApathI bacavA mAMge che tyAre zrIkRSNa bhagavAna temane kartavyanuM bhAna karAve che. yuddhano paNa eka nirALo dharma che. | nirayAvalikAnI jema bAkInA cAra varga (1) pUrvAsi (2) puSya (3) puSpavRttithI (4) vadizA che. kathAnuM mukhya AdhAra kSetra 'rAjagRhI' tathA 'dvArikA' che. Ameya rAjagRhI ane dvArikAne khUba ja mahattvapUrNa bhUmikA apANI che. eka pachI eka lagAtAra adhyayano dvArikA tathA rAjagRhI sAthe joDAyelA che. sAthe sAthe keTalIka vilakSaNa kathAo paNa joDavAmAM AvI che. A badhI kathAonA AdhAre jainazAstrono eka mukhya siddhAMta athavA dIrdhadaSTi, daSTigocara thAya che. sAdhAraNatayA 35 22, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane patita mAnI tenI durgati thaI, tyAM sudhIno ullekha jagatanAM sAmAnya graMthomAM jovAmAM Ave che. jyAre jainazAstranI kathAomAM AvA patita jIvone narakanA duHkho bhogavyA pachI punaH tenAmAM dharmano abhyadaya thAya che ane te janma mRtyunA cakramAM ghaNA gothA khAdhA pachI paNa Akhare mokSagAmI bane, tyAM sudhInuM varNana maLe che. A zAstramAM AcArahIna thayelI sAdhvIonA caritranuM hubahu varNana che. temanI upabhoga pratyenI dabAyelI mahecchAo sAdhujIvana svIkAryA pachI punaH pragaTa thaI che ane teo guNIno ke potAnA samudAyano tyAga karI svaccheda vihArI banI IcchAo pUrNa kare che. potAnI tapasyA saMbaMdhI niSThA ane tyAga mArgane na choDavAthI devagatine pAmI ane tyAM paNa potAnI atRpta IcchAo pUrNa karI punaH mAnavajIvanamAM AvI dharmanuM avalaMbana laI tyAganA prabhAve mokSagatine pAme che. A varNanathI spaSTa thAya che ke vikati ane vibhAvonI laDAImAM ghaNI vakhata jIva parAjaya pAme che paraMtu te AtmA sarvathA niMdanIya nathI, vibhAvo niMdanIya che ke jenA prabhAve jIva duHkha pAme che. paraMtu "jIva to jIva ja che"vibhAvothI mukta thatAM te potAnA divya svarUpane punaH pragaTa kare che. jaina dharmamAM jIvanI A dIrghakAlIna yAtrAnuM varNana karI, tattvadaSTi apanAvI, upadeza ApavAnI zailI mULabhUta che. jaina tIrthakaro ke jene maharSio athavA jaina zAstro samagra mAnavajIvana ke samagra jIvarAzi pratye bahu ja udAra ane uttama daSTi dharAve che. te jIvanA kalyANanI sAMgopAMga AzAno kyAre ya parityAga karatA nathI, kiMtu teo dvArA eka adbhuta kalyANanI AzAnuM kendrabiMdu sthApita karI jIvanuM tamAma caritra te kalyANamayI kendrabiMdu tarapha DhaLe, e rIte kathAcaritronuM sadAya lakSa rAkhavAmAM AvyuM che. sAtamI narakamAM sabaDato jIva paNa chevaTe sarvArthasiddhavimAnanAM carama sakhono upabhoga karI, sukhAtIta dazA-mokSane prApta kare che. jainadharmanI dravya daSTi eTalI sacoTa che ke khaMDa khaMDa thatI sukha duHkhAtmaka paryAya daSTine pariharI te zAzvata dravyamAM ja zuddha upayoganI sthApanA kare che. A sUtranA bahuputrikA adhyayanamAM uparanuM vivecana sAMgopAMga jovA maLe che. sAthe sAthe saMskAronI prabaLatA ane atRpta bhAvanAonuM pratikriyAtmaka rUpa te adhyayanamAM devabhava rUpe paNa joI zakAya che. bIjA paNa keTalAka adhyayano che jemAM varNita sAdhako saMpUrNa nirdoSabhAve sAdhanA karI sadgati pAmyA che. C 23 ON : Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - TUMkamAM amAre e ja kahevAnuM che ke A zAstra varNanonuM ciMtana manana karatAM jaina samAje khUba ja udAra daSTikoNa keLavavo joIe. zAstromAM kadama kadama upara udAra daSTikoNanuM ja darzana thAya che. chatAM paNa vartamAnamAM keTalAka "kaTTarapaMthIo" pote jainadharmanA ke jaina upAsanAnA moTA ThekedAra hoya tevI rIte kaTTaratAnuM pradarzana karI ekabIjA saMpradAyo mATe ke sAdhako mATe halakA zabdono prayoga karI, halakA daSTikoNanuM prasAraNa karI, vastutaH teo jaina zAstrane tathA jaina saMskRtine ja hAni pahoMcADe che. zAstronI mULa vAto to graMthakAra tathA saMpAdaka maMDaLa svayaM vivecana sAthe pragaTa karaze eTale ahIM sAmAnya abhiprAya mAtra pragaTa karyo che. AgamamanISI pU.trilokamuni ma.sA. ane amArA goMDala gacchanA muktamaNI jevA mahAsatIjIoe je athAga prayAsa zarU karyo che ane mULa zAstronI sparzanA karI, gujarAtI bhASAmAM bhAvAtmaka anuvAda karI, jaina samAjane je lAbha ApavAnI zarUAta karI che, tenuM varNana avarNanIya che. saMta satIjIonA A prayAsa ane parizrama sAme natamastaka thaI javAya che. zruta sAdhanA, e sAdhu jIvanano mukhya staMbha che. jenuM nirmANa A kaThinakAlamAM zarU thayuM che te vastutaH bejoDa kArya che. sAdhu-sAdhvIjIo ! AjanA yugamAM Apa sahue saMgaThita thaI, rAjakoTa jevA jainakendrathI ane royala pArka sthA. jaina moTA saMghano AlaMbana laI, tenA pramukha zrI caMdrakAMtabhAI zeThanA kuzala saMrakSaNamAM saMpUrNa samAjane nirmaLa snAna karAvI zake tevI zrutagaMgA pravAhita karI che. tethI amane khUba ja AnaMda thAya che. A zAstromAM goMDala- gacchanuM saMcita paDeluM zruta javAhira jhaLakavA mAMDyuM che. badhA zAstro pragaTa thayA pachI AgAmI kALamAM A kArya khUba ja mahatvapUrNa gaNAze. ItihAsanAM pRSTho para tenuM mUlyAMkana aMkita thaze tyAre ApanI tapasyA ane A zruta sAdhanA lAkho lAkha jIvonA kalyANanuM nimitta banaze. aMte A AgamazreNInuM prakAzana vistAra pAmatuM rahe ane saunA uttama kSayopazamanuM pratibiMba Agama sarovaramAM jhaLakatuM rahe tathA A prakAzana sarvavizvavyApI banI rahe tevI aMtaranI Urmi sAthe AnaMda maMgalam.. jayaMta muni peTarabAra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva mRtaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. bodhi bIja dIkSA-zikSA dore bAMdhI, "mukta lIlama" taNA tAraka thayA, guruprANa, "ujama phUla aMbA" guruNIvaryAne, vaMdana karuM bhAva bharyA. saMpAdana kArya karavAmAM kRpA varasAvI, zrutajJAna baLa pUrajo, bhAva prANa prakAza karavAmAM, mama aMtarayAmI sadA banI rahejo. svAnubhUti karavAnA jijJAsu vAcaka gaNa ! jJAyakanA jJAnezvarI; paramadaSTinA pAramezvarI; bheda jJAnanA ajoDa dAnezvarI; anaMta jJAnI, anaMta darzanI evA zrI vItarAga paramAtmAnI divya dezanAnA jhIlanArA, zruta jJAnanA pAragAmI evA zrI gaNadhara racita paramAgama dvAdazAMgInI puSTi karatuM; sthavira bhagavaMtoe pAmara jIvone paramArtha mArgamAM laI javA mATe raceluM; zrI upAMga sUtra-nirayAvalikAdi paMcaka varga saMpuTano gujarAtI anuvAda deva, guru dharma pasAthe, paMca parameSThinA maMgala smaraNanA nirmaLa zraddhA baLe ane zAsanapati bhagavAna mahAvIra svAmInA ra00mA avataraNa abhiSeka avasare guru guNI devonA kRpA baLe, goMDala gaccha ziromaNI jayaMta gusvaryanA preraka anugraha baLe, temanI ja nezrA anujJA baLe, Apa samakSa pragaTa karatAM atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. prastuta upAMgasUtra saMpuTamAM dharmakathAnuyoganI khubu maghamaghe che. tadAkAle sAkSAt covIsamAM carama tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmI pAse bhakti karavA devo tathA devIo Ave che. prabhunA darzana karIne, potAnI RddhinuM darzana karAvI ravAnA thAya che. tyAre gautama svAmI prazna kare che. bhagavan! e koNa hatA? ane emano mokSa kayAre thaze? chakAya jIvonA rakSaka aNagAra, zIdhra sva-paranA baMdhana tUTe ane mokSa maLe tevI bhAvanAthI bharela, bhakti sabhara hRdayavALA, caudapUrvI, cAra jJAnanA dhAraka, IndrabhUti aNagAra gaNadhara gautama svAmI nAbhinA avAjathI Avo prazna pUche che tyAre... tenA javAbamAM karmanI vicitratA bhareluM, moha sAmrAjyanA samrATa rAgakesarI rAjAnA kedI thayelA, dveSa yuvarAjanA hAthathI baMdhAyelA, bAvana AtmAmAMthI keTalAka AtmAonuM romAMcaka kathAnaka bhagavAna svayaM zrImukhethI kahe che. to keTalAka AtmAonuM -- Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyapUrvaka grahaNa karela saMyamI jIvana paNa kahe che. te dharmakathAo A upAMga saMpuTamAM sthavira bhagavaMtoe bharela che. A upAMga zAstranA pAMca varga che. prathama varga nirayAvalikA, bIjo varga kalpAvaMtasikA, trIjo varga puSpikA, cotho varga puSpacUlikA, pAMcamo varga vRSNi dazA. pahelo varga nirayAvalikA hovAthI A upAMga sUtranuM nAma nirayAvalikA rUpe pracalita thayuM che. te nirayAvalikA pada be zabdathI bane che. niraya+AvalikA. nirayano artha che naraka, AvalikAno artha che paMkti pUrNa artha thAya che- narakamAM janArA jIvonuM paMktibaddha varNana. jIvo pApa kema bAMdhe che? manuSyabhava hArI jaIne adholokamAM dasa prakAranI vedanA bhogavavA mATe jIvone nArakI kema thavuM paDe che? tenI vAta zAstrakAra prathama kare che. prathama, dvitIya varga H nirayAvalikA, kalpavatasikA : te pahelA varganAM dasa adhyayanonuM ApaNe UMDANapUrvaka avalokana karatAM nirIkSaNa karazaM. A jIva, anAdikALathI mithyAtva. avata. pramAda, kaSAya ane yogathI anuja ta thaI; karmadhArI hovAthI jaDa nathI chatAM e jaDa jevo banI gayo che. rAga kesarI rAjAnA rAjyamAM rahevAthI tenA baMdhanamAM baMdhanagrasta hovAthI, teno ja mahAvaro hovAthI tevA saMskArathI vAsita thaI gayo che. te che to AtmA, parama pariNAmika bhAvathI bharelo, paraMtu teNe bhAva cetanAno vikAsa na karatAM karmacetanAno vikAsa karyo che, te paNa zuddha pAriNAmika bhAvanI eka azuddha-vaibhAvika avasthA che. jIva dravya nitya hovA chatAM paryAye anitya che. te paNa be rIte vibhAjita thAya che- zubha ane azubha. zubha karmanA saMyogathI sArI vRttinA pariNAma hoya tyAre zubha nimittano saMyoga prApta thatAM zubhakarma baMdhAya che ane azubha karmanA udayathI narasI vRtinA pariNAme hoya tyAre azubha saMyoganuM nimitta maLatA azubha karma baMdhAya che. te karmabaMdhanI sthiti paripakva thatAM, tenAM phaLo udita thAya che. temAMthI karma pramANe jIvanA adhyavasAya AMdolita thAya che. te jIvanI sAme jevA nimittathI jevuM jIvAjIvanI sAthe bAMdheluM karma hoya tevuM hAjara thAya che. tenA Azraye rahIne, jIva potAnuM svarUpa bhUlI jaIne navA karma upArjana kare che. vRtti pApamaya hoya tyAre tenuM poSaNa karanAra vyakti ke vastu upasthita thaI jAya che. tenI sahAyathI A bhavamAM, parabhavamAM ke bhavobhavamAM jIva jUnA karma sAthe navA karmano baMdha pADe che. A che jIvanI anAdikALanI dayanIya sthiti. te Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitino pUrNa citAra A adhyayanamAM jovA maLe che. rAjA zreNika anAthI munivaranA samAgame bodha pAmyA hatA. tyAra pachI tene bhagavAna mahAvIra svAmI maLyA temanA samAgame avihaDa zraddhA baLe, tIrthaMkara nAmakarma bAMdhavAnA vIsa bolanI yathAyogya ArAdhanA karatAM teNe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM. te pahelAM kyAreka eka tApasane pAraNAnuM AmaMtraNa ApI ane bhUlI gayA hatA; be thI traNa vAra AvI paristhiti sarjAI gaI hatI. tApasano abhigraha phaLyo nahoto tethI te krodhe bharANo ane saMthAro laI temAM rAjA zreNika pratye niyANu karI mRtyu pAmyo. te niyANAnA prabhAve te celaNAnI kukSIe koNika banI avatAra pAmI gayo. nidAna karIne Avyo hato tethI tenI kaluSita lobhavRtti pragaTa thaI, pUrNa AtmA lobha kaSAyamAM gherANo. vRttinuM kokarUM AkAza jevaDuM lAMbu ane pRthvI jevaDuM pahoLuM hoya che. azuddha pAriNAmika bhAvamAM te nAnuM thaIne beThuM che. te kokaDuM ukhaLe che tyAre sAgaranA tophAnanI jema mojA uchALe che, anekanI uthala pAthala karI nAMkhe che. koNike peMtaro racyo. nAnA bhAIone pAse bolAvI teone lAlacamAM lapaTAvyA. lalacAvelA bhAIone A badhuM gamI gayuM. pitAjI kALa pAmI jAya to jaladI gAdI maLe tevI duSTa vRttino cetananA AMgaNe sukAla thayo. pitAjI vRdgha thayA che, mRtyu pAmatA nathI to have mahAkALa banI tenuM chidra joyA karuM tevI malina-kALI kRSNa lezyAthI lepAyo. ati sukRSNa varNanA pudgalo grahaNa karIne mahAkRSNa lezyAvALo banI gayo, tenuM hIra-nIra vIrakRSNa lezyAmaya banI ArtadhyAnanI dhuNI dhagAvato koNikano Atama rAmakRSNa lezyA sahita raudra- dhyAnamAM lIna banI pitR maratA nathI to temane kedamAM pUravA, gAdI uparathI haTAvavA mahAkRSNa lezyAmaya burakho oDhIne parAkrama karuM, tevI malIna krUra bhAvanAthI uparokta dase ya bhAIono sAtha sAdhI kArya karavA tatpara banyo. A rItano pApamaya sahiyAro sAtha maLatAM kArya siddha karyuM. rAjA zreNikane nAnakaDI bhUlanA pariNAme pAchalI uMmare kedamAM pUrAI, mRtyu pAmI, kApota lezyAnA bhAvamAM pahelI narake javuM paDyuM. A che gahana gati karmanI. rAjyagAdI upara rAjA koNika AvyA ane rAjyanA agiyAra bhAga pADI bhAIo rahevA lAgyA paraMtu lobhavRttinuM mojuM vizeSa uchaLyuM. uchaLatAM uchaLatAM vAvAjhoDuM sarjAyuM. temAM paNa padmAvatI rANInI IrSAe vaDavAnaLa saLagAvyo. nAnA 27 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitino pUrNa citAra A adhyayanamAM jovA maLe che. rAjA zreNika anAthI munivaranA samAgame bodha pAmyA hatA. tyAra pachI tene bhagavAna mahAvIra svAmI maLyA temanA samAgame avihaDa zraddhA baLe, tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnA vIsa bolanI yathAyogya ArAdhanA karatAM teNe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. te pahelAM kyAreka eka tApasane pAraNAnuM AmaMtraNa ApI ane bhUlI gayA hatA; be thI traNa vAra AvI paristhiti sarjAI gaI hatI. tApasano abhigraha phaLyo nahoto tethI te krodhe bharANo ane saMthAro laI temAM rAjA zreNika pratye niyANa karI mRtyu pAmyo. te niyANAnA prabhAve te celaNAnI kukSIe koNika banI avatAra pAmI gayo. nidAna karIne Avyo hato tethI tenI kaluSita lobhavRtti pragaTa thaI, pUrNa AtmA lobha kaSAyamAM gherANo. vRttinuM kokaDU AkAza jevaDuM lAMbu ane pRthvI jevaDuM pahoLuM hoya che. azuddha pAriNAmika bhAvamAM te nAnuM thaIne beThuM che. te kokaDuM ukhaLe che tyAre sAgaranA tophAnanI jema mojA uchALe che, anekanI uthala pAthala karI nAkhe che. koNike peMtaro racyo. nAnA bhAIone pAse bolAvI teone lAlacamAM lapaTAvyA. lalacAvelA bhAIone A badhuM gamI gayuM. pitAjI kALa pAmI jAya to jaladI gAdI maLe tevI duSTa vRttino cetananA AMgaNe sukAla thayo. pitAjI vRddha thayA che, mRtyu pAmatA nathI to have mahAkALa banI tenuM chidra joyA karuM tevI malina-kALI kRSNa lezyAthI lepAyo. ati sukRSNa varNanA pudgalo grahaNa karIne mahAkRSNa lezyAvALo banI gayo, tenuM hIra-nIra vIrakRSNa lezyAmaya banI ArtadhyAnanI dhuNI dhagAvato koNikano Atama rAmakRSNa lezyA sahita raudra- dhyAnamAM lIna banI pita maratA nathI to temane kedamAM pUravA, gAdI uparathI haTAvavA mahAkRSNa lezyAmaya burakho oDhIne parAkrama karuM, tevI malIna krUra bhAvanAthI uparokta dase ya bhAIono sAtha sAdhI kArya karavA tatpara banyo. A rItano pApamaya sahiyAro sAtha maLatAM kArya siddha karyuM. rAjA zreNikane nAnakaDI bhUlanA pariNAme pAchalI uMmare kedamAM pUrAI, mRtyu pAmI, kApota lezyAnA bhAvamAM pahelI narake javuM paDyuM. A che gahana gati karmanI. rAjyagAdI upara rAjA koNika AvyA ane rAjyanA agiyAra bhAga pADI bhAIo rahevA lAgyA paraMtu lobhavRttinuM mojuM vizeSa uchaLyuM. uchaLatAM uchaLatAM vAvAjhoDuM sarjAyuM. temAM paNa padmAvatI rANInI IrSAe vaDavAnaLa saLagAvyo. nAnA 28 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmI gayA. tenuM vizada varNana A bIjA varganA dasa adhyayanamAM che. A vargamAMthI hita zikSA e ja prApta thAya che ke zreNika rAjAnA pautra durdazAvALI ghaTanAnA ghaTaka nahIM banatAM mAtApitAnI AjJA laI bhagavAna mahAvIra pAse jaI dharmadhyAnanI Ahaleka jagADI dIdhI, tethI tarI gayA. teo sukhamAM sukha bhogavatAM devalokano bhava pUrNa karI, mahAvidehakSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne mokSa pAmaze. trIjo varga : puSpikA : prastuta sUtramAM trIjo varga che 'puSpikA'. tenA paNa dasa adhyayana che. puSpa mAtra eka ja na hoya, alaga alaga choDanA alaga alaga puSpa hoya che. tema A varganA dase dasa adhyayananA nAyaka judA-judA sthaLe sAdhanA sAdhI, saMyama virAdhI koI caMdra ke sUrya ke zukra vagere bane che. A varganA adhyayanono UMDANapUrvaka abhyAsa karatAM khyAla Ave che ke sAdhanA zrAvakonI hoya athavA sAdhu-sAdhvInI hoya paNa tenA vicArono palaTo kema thAya che; kayAreka ulaTA vicAra karanAra deza virati zrAvaka samakita bhraSTa banI, saMta samAgama nahIM maLavAthI satsaMga bhUlI, kusaMgamAM raMgAI, phaLa-phUla-kaMda khAnAra tApasa banI jAya che. tene paNa deva AvI, du:pravrajyA kahI, vAraMvAra saMbodhana karI pAchA supravrajita kare che. A che khUbI prabhu pArasanAtha devAdhidevanA zAsananI. balihArI ho jaina zAsananI. devo paNa prabhunA zAsananI rakSA kare che ane bhUlA paDelA unmArge jatAM zrAvaka-sAdhu bhagavaMtone preraNA ApI pAchA saMyama sthAnamAM sthira kare che. trIjA varganA trIjA adhyayananuM A varNana vicAraNIya, ciMtanIya, mananIya che. khuda pArzvanAtha bhagavAnanI samIpe somila brAhmaNe chaLapUrvaka prazna karyA paraMtu javAba kevaLa jJAnInA sacoTa sAcA maLyA, tethI bodha pAmI dezavirati zramaNopAsaka banI gayA. teo avasare paDivAI thayA, deve sthira karyA ane jyotiSI devamAM zukra nAmanA deva thayA. A varganA cothA adhyayanamAM eka atRpta vAsanAthI vAsita AtmAnuM varNana che. te mAtRtvanA yoge bALakonI krIDA vageremAM sAdhaka dazA gumAvI, svAdhyAya choDI, saMyama virAdhI, bahuputrikA devI thaI, manuSyANImAM AvIne kevI vicitra dazA pAme che; te hubahu caritrane caritArtha karanAra nAnakaDuM adhyayana dAda mAMgI le che. vAmanamAM virATatA samAyelI che. ahIM A rIte dasekasa adhyayanano vistAra vAMcI vicArI, bodha prApta karI, jIvanane arva dhUnathI aMge aMgamAM, hADe hADanI majjAmAM vAsita karIe to 'caMdra' samI zItalatA 'sUrya' samI tapanI tejasvitA pragaTa thAya ane potAnA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zukra' arthAt vIryano prayoga 'bahuputrikA'rUpa moha saMtati hAsya, krIDA kutUhala utpanna karanAra nokaSAya mohanIya nAza karavAmAM jo thAya to pUrNa zuddha, sahaja sukhavALo huM AtmA chuM tevuM bhAna sahajamAM thAya. te bhAna dvArA'maNi tulya bhadra pariNAme maLelA mAnavabhavanI sArthakatA sAdhavA dharmamAM 'datta' cittavALo thAya, temaja ziva gatine varavA dhairya keLavI samyag baLa puruSArtha upADI 'anAdhRta' kALajAne AdhRta komaLa dayAmaya banAvI vItarAga avasthA prApta kare tyAre ja anaMta guNonI puSpikA cetananA AMgaNAmAM pAMgarI jAya. uparokta dase dasa adhyayananA nAma vAkyamAM vaNI lIdhA che; te judA judA sthaLanA deva-devI che. te badhA prabhu pArzvanAthanA zAsanakALamAM thayelA che. temanI pUrvabhavanI kathA bhagavAna mahAvIre varNavI che. te kathA sAMbhaLI gautame prazna karyo che ke prabhu ! teono mokSa kayAre thaze ? tenA javAbamAM prabhue kahyuM che- mahAvidehakSetramAM manuSyabhava pAmI, saMyama ArAdhanA dvArA karmakSaya karI mokSaprApta karaze. cotho varga : puSpacUlikA : A varganA dasa adhyayano che. te dasa adhyayananA jIvoe manuSya janmamAM strI veda prApta karyo che. sukomaLa aMgavALI kAyAnI mAyA kevI hoya che. mAyA mAtra rAgamAMthI janma dhAraNa kare che. rAga saMpUrNa saMsAranuM bIyAraNa che. rAgamAM ja dveSanI Aga bhArelI che. rAganI rAkha jarAka dUra thAya ke dveSanI Aga pragaTa thAya che. A rIte saMsAra vRddhi pAmatAM, navA deha dhAraNa karatA hovAthI tenA adhyAsa (lakSya)vadhatAM jIva zarIra sauMdaryamAM ja sarva sukha / mAne che.tevuM kAyAnI mAyAnuM varNana A adhyayanamAM jovA maLaze. jene zarIra bAkuzI nAmathI navAjavAmAM Avela che. prabhu mahAvIranA darzana karavA dasa devIo Ave che. tyAre gautama svAmI prazna kare che ane prabhu tenA pratyutaramAM ema kahe che ke he gautama ! dasa devIoe pUrvabhavamAM puruSAdAnIya prabhu pArzvanAthanA zrI mukhe dIkSA dhAraNa karelI ane puSpacUlikA pramukha AryAjInA hAthamAM zikSita thayelI te dasa bA. bra. suziSyA hatI. devAdhideva jevA jene nAtha maLyA, ucca koTinuM cAritra maLyuM, chatra chAyA Ape tevA pUSpacullAnuM zaraNa caraNa prApta thayuM. agiyAra aMgazAstranA pAThI thayAM. upavAsa chaTha aThThama vagere tapa ghaNA karyAM tema chatAM eka kAyAnI mAyAe bhAna bhUlAvyuM. te zarIranI saphAI karavA lAgI, hAtha-paga mukha dhovuM, guhya sthAno sApha karavA, je jagyA 30 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para bese tyAM pANI chAMTavuM vagerenI kriyA, tenI gupti dhAraNa karavAmAM bAdhaka banI gaI. guNInI hita zikSA tenA haiyAmAM na vasI. tethI ekalI rahevA lAgI. svachaMdI banatAM pApanI AlocanA na karatAM, cAritra virAdhaka banavAnA kAraNe te sarve pahelA devalokamAM eka palyopamanI sthitivALI devIo banI gaI che. gautamasvAmIe punaH prazna karyoprabhu ! temano mokSa thaze? hA, gautama! manuSya bhava pAmIne te mokSamAM avazya jaze. A adhyayanano marma e ja che ke zarIra bAkuzI nahIM banatA maLelI dIkSAne divya banAvavA tyAga vairAgyapUrvaka jIvana vitAvavA ane kevaLajJAnarUpa zrI pAmavA DrI (lajjA)maya netra banAvI, dhI(buddhi)ne sthira karI, kIrtinI kAmanA karyA vinA buddhine sva svarUpamAM joDI, manane lakSamInI lAlacathI mukta rAkhI, IlA samAna kSamA sahiSNutA keLavI, be surA zabda rasa ane gaMdha upara vijaya meLavI daivika bhAvathI AtmAne bhAvita karatAM saMyamane sArthaka susaphala banAvavo joIe. pahelAMnA be varganAM kathA nAyakonA vAhaka prabhu mahAvIra che to pachInA be varganAM kathA nAyakonA vAhaka prabhu pArzvanAtha che. A rIte cAra varga pUrA thatAM vyutkramathI prApta bAvIsamAM tIrthakara arahaMta ariSTaneminA zAsana dIkSita teonA ja vRSNikuLa nA muktAtmAonA varNanano prAraMbha pAMcamA vargamAM thAya che. varga pAMcamo : vRSNidazA : A pAMcamo varga vRSNidazA nAmano che. temAM sarvajIvo prati vAtsalyanI gaMgA varasAvatuM, yathArtha ArAdhabhAvathI vAsita thatuM, bAra adhyayanamaya varNana che. te adhyayanomAM cAritra nAyakanA vAhaka, zAsaka, zAsanapati yadukulabhUSaNa ariSTanemI bAvIsamAM tIrthaMkara paramAtmA che. temane prazna pUchanAra munipuMgava gaNadhara bhagavaMta zrI varadatta munirAja che. bhagavAna nemanAthanA darzana karavA AvanAra puNyazALI AtmAo jyAre dezaviratipaNuM dhAraNa kare che tyAre temane mATe prazna thayA che. prabhue tenA javAbamAM pUrvabhavanI kathA saMbhaLAvI che; kayA kAraNe jIva kyAM jAya te vAta samajAvI samasyAnuM samAdhAna karyuM che. dhArmika, mArmika vAto A adhyayanamAM darzAvavAmAM AvI che. te bAra AtmAne vAkyamAM upasAvI saMkSiptasAra kahIza. vadhu vistAranuM A AgamamAMthI vAcakavarge vAMcana karI levuM. A badhA AtmAo haLukarmI puNyazALI puruSo che, jethI teoe saMsAravardhaka kriyAono niSadha karI, kaSAyarUpa mAnIne mArI, sukhA vaha Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA vIra mukhe vahetI jinavANInA mArgamAM pragatA' thaI jJAnanI yukti meLavIne, dasavidha yati dharmanA dazaratha mAM besI, asthira manarUpa ghoDAne yama niyamanI lagAma dvArA darathamAM joDI, saMyama yAtrAnuM parNa pAlana karyuM. kaSAyo sAme taMdra khelavA mahAvratarUpa mahAdhanvA banI kesarIyA karyA. pAMca IndriyanA viSayane jItavA, AhAra saMjJAne nAthavA sapta piDeSaNArUpa sapta dhanvA banI Asaktine vIMdhI nAkhI. pramAdane patita karavA dasa samAcArInA daza dhanvA banI AThamada, nidrA ane vikathAnI kaMcakIne bhedI nAkhI. jyAre moharAjAe humalo karyo tyAre zatadhanvA banI bhavobhavanA azubha karmanA subhaTone jamIna dosta karyA, aNAraMbhI zubha puNyanA puMjane ekaThA karI, kALanA avasare saMlekhanApUrvaka kALadharma pAmI, jenA sarva artha siddha evA sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehakSetramAM janma dhAraNa karI, dIkSA grahaNa karI, parama zuddha pAriNAmika bhAva jAgRta karI, apramata dazA prApta karI, kSapaka zreNi mAMDI, dhairyanuM dhanuSya dhAraNa karI, moharAjAnA rAjyamAM pralayakALa sarjI saMpUrNa saMsAranA janma maraNanI jaMjALane TALI nAMkhaze. A pAMca vargAtmaka upAMga sUtramAM pahelAM narakanuM varNana, tyAra pachI devalokanuM varNana, tyAra pachI jyotiSI devonuM varNana, tyArapachI prathama vaimAnika devalokamAM devIone utpanna thavAnuM varNana ane aMte sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thavAnuM varNana karyuM che. A rIte karmanA bhArathI bharelo jIva adhogativALo hoya tethI adholokathI laIne urdhvaloka sudhInuM varNana karatAM sUtrakAre pApanI paMkti prathama darzAvI tyAra pachI puNyanI paMkti darzAvI che. prastuta sUtra vAMcanamAM bahu alpa che. paraMtu temAM sAMyogika, Arthika, sAmAjika, kauTuMbika samasyAne hala karavAnuM sAmarthya bharacaka bharyuM che. A sUtra vividha AzvAsana ApavAnI tAkAta dharAve che. temaja A zAstra zArIrika bImArIne tathA janma, maraNa rUpane Atma duHkhone nAza karavAnuM auSadha ane Atmazuddhi rUpa saMjIvanI jaDIbuTTI che. AtmabaMdhu! A zAstranuM je pramANe tame manana karazo ane upayoga karazo te pramANe upayogI banaze. astu zubha bhavatu. AbhAra : sAdhuvAda : dhanyavAda : prastuta AgamanA anuvAdikA che amArA praziSyA daDha manobaLI dIrgha ane ugra tapasvinI zramaNI vidyApIThanI vidyArthinI viduSI kiraNabAI ma. jemaNe anuvAda Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Th( 5. svAdhyAya karavAno je puruSArtha upADyo te ghaNo ghaNo prazaMsanIya che. huM teonI kadara karuM chuM, dhanyavAda ApI bhUrI bhUrI prazaMsA karuM chuM ane zubha kAmanA karatAM kahuM chuM ke tame AgamanuM UMDuM avalokana karI, arihaMta banI javA nibaMdha saMyama yAtrAnuM nirvahana karatA raho, e ja bhAvanA. A Agamane suzobhita banAvanAra, AgamanA pATha pramANe vAstavika artha karI suMdara hArdanA bhAvabharI alaMkRta karanAra samayajJa AgamamanISI pU.trilokamunivaryane zatakoTi vaMdanA. saha saMpAdikA DaoN. viduSI sAdhvI AratI zrI evaM viduSI sAdhvI sabodhikAzrIne anekazaH dhanyavAda. amArA A Agama avagAhana karAvanAra sahayogI dareka sAdhvIvRMdane sAdhuvAda. zramaNopAsaka mukuMdabhAI, dhIrUbhAI vagerene dhanyavAda. prakAzana samitinA mAnada sabhya zrI paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAvathI bharelA bhAmAzA zrIyuta 2maNikabhAI ane Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDhasaMkalpI tapasvinI vijayAbena tathA bhaktisabhara zrI mANekacaMda bhAI zeThanA suputra narabaMkA royalapArka sthA. jaina saMghanA yuvA pramukhazrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita sarva sabhyagaNo, kAryakartAo, mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA temanA sahayogI rAmAnujabhAI, jIgnezabhAI, nItAbena ane sAbIrabhAI ane AgamanA dAnadAtAo vagerene abhinaMdana sAthe anekazaH dhanyavAda. A AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA, pUrva prakAzita AgamonA prakAzaka, saMpAdakone AbhArasaha anekazaH sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoga zUnyatAnA yoge tUTI rahI javA pAmI hoya, jinavANI viruddha lakhAyuM ke chapAyuM hoya to trividhetrividha micchAmi dukkaDam. vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya to mAMgu punaH punaH kSamApanA. maMgala maitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA. pa. pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa. nA suziSyA - AryA lIlama. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA anAdikALanA anaMtAnaMta jIvonA paribhramaNamAM anaMtakALe anaMtAnaMta jIvomAMthI koi ekAda jIvane jinavANI zravaNano yoga maLe che. tevA anaMta jIvomAMthI koi ekAda jIvane jinavANI zravaNa pachI tenI zradhdhA pragaTa thAya che. jinavANInuM zravaNa karyA pachI te bhAvone samajIne Agama saMpAdananA mAdhyamathI jana-jana sudhI pahoMcADavA maLe te kharekhara amArA mATe parama saubhAgya che... A eka sonerI taka che. gurukRpAe A taka amone sAMpaDI ane ame atyaMta prasannabhAve zradhdhApUrvaka takane vadhAvI te dizAmAM gatizIla banyA. kramazaH eka pachI eka AgamanuM saMpAdana karatAM zrI nirayAvalikA sUtranuM saMpAdana karavAno suavasara Avyo. kathAnuyoga pradhAna zrI nirayAvalikA sUtra nAmathI prasidhdha A AgamamAM pAMca upAMga sUtrono samAveza thAya che. zAstrapATha anusAra A zAstranuM nAma 'upAMgasUtra' che ane nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSpikA, puSparulikA ane vRSNidazA, A pAMca tenA varga che. samaLeLa mAvayA madAvIreLa... 3vaDALa paMca vaLyA paLattA, taM nahIM... riyAliyAo... samaya vyatIta thatAM A pAMca varga bhinna bhinna pAMca Agama rUpe prasidhdha thai gayA che. bAra upAMga sUtronI gaNanAmAM A pAMce varganI pAMca Agama rUpe gaNanA thai che. saMpAdana daramyAna prazna thayo ke A zAstrane ApaNe karyu nAma ApavuM ? saMpAdaka maMDaLe sAthe maLIne vicAraNA karIne nirNaya karyo ke zAstranA pATha anusAra mULabhUta 'upAMga sUtra' nAma jaLavAi rahevuM joie tethI zAstranI upara 'upAMga sUtra' lakhIne tenI nIce paraMparAthI pracalita 'zrI nirayAvalikA sUtra' lakhyuM che. A rIte zAstronI maulikatA ane paraMparAno samanvaya karyo che. prathama varga - zrI nirayAvalikA sUtramAM mAtA celaNAnA dohadanuM varNana che temAM caravatimaMsRtti - udarAvalimAMsa arthAt 'peTanA aMdaranA AMtaraDA' zabdano prayoga che. - 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu ardhamAgadhI koSamAM A zabdano artha "kalejAnuM mAMsa karyo che. TIkAkAre A zabdano artha karyo nathI. paraMparAmAM A artha ja pracalita che. tema ja calaNArANIne rAjA zreNikanA kalejAnuM mAMsa khAvAno dohada thayo hato tathA prakAranI kathA pracalita che tethI ame paNa pracalita arthane svIkAryo che. kalpavataMsikA Adi cAre vargamAM kramazaH daza, daza, daza, bAra adhyayana che. dareka adhyayanomAM eka-eka vyaktinA pUrva-pazcAdbhava sahita traNa-traNa bhavanuM varNana che. ame pAThakonI saraLatA mATe dareka adhyayanonI kathA prAraMbhamAM ApI che. pariziSTamAM pAMca varganI saMpUrNa vigata koSTaka rUpe ApI che jenAthI vAcako saMpUrNa zAstrane saraLatAthI smRtipaTa para aMkita karI zake che. prathama varga zrI nirayAvalikAmAM pAThakone kathAnuM sAtatya jaLavAi rahe ane rasavRdhdhi thAya, te mATe zreNikarAjAne prApta thayelA divya hAranI ghaTanA anya graMthonA AdhAre pragaTa karI che. rAjA koNika ane ceDArAjAnA hRdayadrAvaka yudhdhanA varNana pAchaLa zAstrakArano Azaya zuM che ? te adhyayananA aMte upasaMhAra rUpe prastuta karyuM che. kathAnA mAdhyamathI zAstrakAre saMsAranuM svarUpa, bhautika padArthonuM AkarSaNa ane tenA dArUNa pariNAmonI sAthe karmasidhdhAMtane spaSTa karyo che. pupikA vargamAM aMgatikumAranI mRtyu pachInI gatinA varNana prasaMge zAstrakAre viradiya sAmavo zabdano prayoga karyo che. prAsaMgika rIte vivecanamAM saMyama virAdhanA eTale zuM ? te viSayane spaSTa karyo che. A rIte vivecanamAM prasaMgonusAra kathAnakothI saMbaMdhita tAvika viSayone paNa samajAvyA che. kathAnakonA mAdhyamathI vairAgya tarapha gati karAve tevuM zrI nirayAvalikA sUtra sAdhakone aMtarmukha banAvI vairAgyane daDhatama banAve che. zAstra saMpAdananA nimittathI mAtra zAstravAMcana ja nahIM paraMtu zAstranA bhAvonI anuprekSA karavAno suyoga prApta karI ame dhanyAtidhanya banI gayA chIe. tenA mATe anaMta upakArI pU. guruvaryonA upakArano svIkAra karI teozrInA pAvana caraNomAM sAdara vaMdana karI virAma pAmIe chIe. 35 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra saMpAdanamAM jinAjJAthI ochI, adhika, viparIta prarUpaNA thai hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam. sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAi! sadA RNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAi! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudevazrI! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukata -lIlama guruNIzrI ! zaraNuM rahyuM pU. mukata - lIlama- vIra guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpanayana kholyA Ape divya jJAnarUpanayana devaguru-dharmanI maLe evI kRpA devaguru-dharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 36 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame - sAdhvI zrI kiraNabAI ma. jaina sAhityano prAcInatama vibhAga Agama che. A + gama = Apta puruSo-tIrthakaro dvArA ApeluM gama = jJAna Agama kahevAya che. carama tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmIe kevaLajJAna kevaLadarzana prApta karI, sarvajJa sarvadarzI thayA pachI pravacana dvArA jIva ajIva AdinuM svarUpa pragaTa karatAM karmabaMdha, baMdhahetu, mokSa ane mokSanA hetunuM rahasya udghATita karyuM. bhagavAna mahAvIra svAmInA pAvana pravacano agama kahevAya ane gaNadharo dvArA karelI sUtraracanA suttAgama kahevAya che. A AgamasAhitya AcAryo mATe nidhi samAna che tethI tenuM nAma gaNipiTaka rAkhavAmAM AvyuM. tenA maulika vibhAga bAra che, jene dvAdazAMgI kahevAya che. Agama vibhAjanamAM prastuta Agama : prAcInakALathI AgamonuM vibhAjana aMgapraviSTa ane aMgabAhyanA rUpe che. aMgasAhityanI racanA gaNadharoe karI che ane aMga bAhya sAhityanA racayitA sthavira bhagavaMto che. tyAra pachI kAlAMtare eTale devardhigaNi kSamAzramaNanA seMkaDo varSo pachI aMgabAhya AgamonA upAMga, mUla ane cheda ke cUlikAzAstra evA nAmo pracalita thayA ane tyAra pachI A upAMga AdinI saMkhyAo nizcitta thavA lAgI. joke tenI saMkhyAno koI maulika AdhAra nathI. chatAM sthAnakavAsI paraMparAmAM 12 upAMga, 4 mUla ane 4 cheda zAstronI mAnyatA pracalita che. prastuta AgamanI gaNanA upAMga vibhAgamAM thAya upAMga sUtra : nAmabodha : nirayAvalikA nAmathI prasiddha A zAstranuM Agamika nAma upAMga sUtra che. te 37 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke pahelAM bhagavAna mahAvIra svAmI pAse dIkSA grahaNa karI hatI. jJAtAdharmakathAmAM meghakumAranI mAtA zreNikanI (24mI) rANI dhAriNI hatI tevo ullekha che. dazA- zrutaskandhamAM (25mI) mahArANI celaNAnuM varNana che. te atyaMta rUpavAna hatI. tenA divya rUpane joIne bhagavAna mahAvIra svAmInA sAdhvIjIo stabdha thaI gayA ane nidAna karavA mATe tatpara thaI gayA. nizIthacUrNimAM zreNikanI eka rANInuM nAma aphtagaMdhA paNa maLe che paraMtu A nAma bahuprasiddha nathI. bauddha sAhityamAM vinayapiTaka nAmanA graMthamAM rAjA zreNikanI pAMcaso rANIono ullekha che. zreNikanA putra :- AgamamAM zreNikarAjAnA chatrIsa putrono ullekha maLe che. te chatrIsa nAma A pramANe che- (1) jAlI (2) mayAlI (3) uvayAlI (4) puriSaseNa (5) vAriseNa (6) dIhadaMta (7) laSTadaMta (8) vehalla (9) vehAyasa (10) abhayakumAra (11) dIrghasena (12) mahAsena (13) laSTadaMta (14) gUDhadaMta (15) zuddhadaMta (16) halla (17) duma (18) dumasena (19) mahAdumasena (20) sIha (21) siMhasena (22) mahAsiMhasena (23) puNyasena (24) kAlakumAra (5) sukAlakumAra (26) mahAkAlakumAra (27) kRSNakumAra (28) sukRSNakumAra (ra9) mahAkRSNakumAra (30) vIrakRSNakumAra (31) rAmakRSNakumAra (32) pitRsenakRSNakumAra (33) mahAsenakRSNakumAra (34) meghakumAra (35) naMdIseNa (36) koNika. temAMthI anuttaropapAtika sUtrAnusAra jAlI Adi 23 rAjakumAro dIkSA laI saMyamadharmanI ArAdhanA karI ane anuttara vimAnamAM utpanna thayA. jJAtAsUtra anusAra meghakumAra paNa zramaNadharma svIkArI aMte anuttara vimAnamAM utpanna thayA. naMdIsUtranI TIkA anusAra naMdISeNa paNa saMyamI banI sAdhanAnA paMthe AgaLa vadhyA. A pramANe 25 rAjakumAroe dIkSA lIdhI. zeSa agiyAra(koNika ane kAlakumAra Adi 10) rAjakumAro saMyamagrahaNa karyA vinA mRtyu pAmI narakamAM utpanna thayA. dvitIya varga : kalpAvatasikA : kalpa zabdano prayoga saudharmathI acyuta sudhInA bAra devaloka mATe prayukta thayo che. devalokamAM utpanna thanArA jIvonuM jemAM varNana che te varga kalpAvataMsikA che. devaloka te puNya bhogavavAnuM sthAna che. vrata-niyama dhAraNa karanAra, zubha bhAvathI puNyanA kArya karanAra devagati pAme che. A vargamAM varNita (1) padma (2) mahApadma (3) bhadra 38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtranA mULapAThathI spaSTa che. upAMga nAmanuM A sUtra eka zrutaskaMdha rUpa che. nirayAvalikA Adi pAMca tenA varga che. pAMca vargonA nAma A pramANe che- (1) nirayAvalikA (2) kalpAvataMsikA (3) puSpikA (4) puSpacUlikA ane (5) vRSNidazA. pAMca varganA bAvana adhyayana che. saMpUrNa sUtranuM parimANa 1109 zloka pramANa mAnavAmAM AvyuM che. prathamavarga nirayAvalikA : A varga-vibhAgamAM narakamAM janArA jIvonuM(zreNika putranuM) kramazaH varNana che. tethI tenuM sArthaka nAma nirayAvalikA che. A vargamAM dasa adhyayana che. samrATa zreNika eka adhyayana :- prAcIna magadhanA ItihAsane jANavA mATe A varga ghaNo ja upayogI che. temAM samrATa zreNikanA rAjyakAlanuM varNana kareluM che. samrATa zreNikanuM jaina ane bauddha baMne paraMparAomAM anukrame zreNika bhiMbhisAra ane zreNika biMbisAra nAma maLe che. jaina daSTie zreNIonI sthApanA karavAnA kAraNe tenuM nAma zreNika paDyuM. bauddha daSTie tenA pitAe tene aDhAra zreNIono mAlika banAvyo hato tethI te zreNika nAmathI prasiddha thayA. jaina ane bauddha baMne paraMparAomAM zreNIonI saMkhyA aDhAra ja che. zreNIonA nAmamAM paNa paraspara ghaNI ja samAnatA che. jaMbadvIpa prajJapti sUtramAM navanA ane navakAru te aDhAra zreNIonA bhedonuM vistRta varNana che. paraMtu bauddha sAhityamAM zreNIonA nAma A pramANe vyavasthita rUpe maLatAM nathI. 'mahAvastumAM zreNIonA trIsa nAma maLe che. temAMthI ghaNA nAmo to jaMbadvIpa prajJaptimAM varNavela nAmonI samAna che. keTalAye vidvajjanonuM maMtavya che ke rAjA zreNikanI pAse ghaNI moTI senA hatI ane te seniya gotranA hatA, tethI tenuM nAma zreNika paDyuM. rAjA zreNikanI mahArANIo :- Agama varNana anusAra zreNika rAjAne paccIsa rANIo hatI, tenA nAma A pramANe che- (1) naMdA (2) naMdamatI (3) naMdottarA (4) naMdazreNikA (5) marutA (6) sumarutA (7) mahAmarutA (8) marudevA (9) bhadrA (10) subhadrA (11) sujAtA (12) sumanA (13) bhUtadattA (14) kAlI (15) sukAlI (16) mahAkAlI (17) kRSNA (18) sukRSNA (19) mahAkRSNA (20) vIrakRSNA (21) rAmakRSNA (rara) pitRsenakRSNA (23) mahAsenakRSNA. A rANIoe samrATa zreNikanA mRtyu pachI 5 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAMgI TIkAkAra AcArya abhayadeva sUrIe dIrghadazA zAstra ajJAta che, te pramANe kathana karyuM che, tema chatAM dIrghadazAnA adhyayano saMbaMdhI keTalIka saMbhAvanAo pragaTa karI che. naMdIsUtranI Agama sUcimAM te zAstrano ullekha nathI.dIrghadazAmAM AvelA pAMca adhyayanonuM nAma sAmya A zAstranI sAthe che. yathA- caMdra, sUrya, zukra ane zrIdevI bahuputrI maMdarA. AcArya abhayadevasUrie sthAnAMgavRttimAM nirayAvalikAnA nAma sAmyavALA A pAMca ane bIjA be adhyayanonuM saMkSipta vivaraNa karyuM che ane zeSa traNa adhyayanone apratIta kahyA che. AcArya abhayadevasUrinA sthAnAMga sUtranA vivecana ane prastuta AgamanA kathAnakomAM ghaNI sAmyatA che. cotho vargaH puSpacUlA - A varganA paNa daza adhyanana che. A daza adhyayanonA nAma A pramANe che. (1) zrIdevI (2) hrIdevI (3) dhRtidevI (4) kIrtidevI (5) buddhidevI (6) lakSmIdevI (7) IlAdevI (8) surAdevI (9) rasadevI (10) gaMdhadevI. A daze devIo pUrvabhavamAM prabhu pArzvanAthanA zAsanamAM puSpacUlA sAdhvIjI pAse pravrajita thaI hatI. tethI A varganuM nAma puSpacUlA che. saMyamanuM pAlana karatAM dehAdhyAsa jAgRta thayo ane te zarIra zuzruSAmAM lIna banI, zarIra bAkuzikA thaI, virAdhakapaNe kAladharma pAmI devIrUpe utpanna thaI che. aitihAsika daSTie A varNana atyadhika mahattvanuM che. vartamAna yugamAM paNa sAdhvIjIonA ItihAsa jANavA-meLavavA kaThina che. tyAre A vargamAM pArzvanAtha bhagavAnanA yuganI sAdhvIjIonuM varNana che. zrI, hI, dhRti, kIrti, buddhi, lakSmI Adi lokamAM je viziSTa zaktio prasiddha che tenI adhiSThAtrI devIonuM astitva hoya che. pAMcamo vargaH vRSNidazA - naMdI cUrNi anusAra prastuta varganuM nAma aMdhakavRSNidazA hatuM. Aje A vRSNidazA nAmathI prasiddha che. temAM vRSNivaMzIya bAra rAjakumAronuM varNana, bAra adhyayanomAM che. te adhyayanonAM nAma anukrame A pramANe che- (1) niSakumAra (2) mAtalIkumAra (3) vahakumAra (4) vakumAra (5) pragatikumAra (6) jyotikumAra (7) dazarathakumAra (8) deDharathakumAra (9) mahAdhanukumAra (10) saptadhanukumAra (11) dazadhanukumAra (12) zatadhanukumAra. A sarve puNyAtmAo arahaMta ariSTanemi pAse saMyama grahaNa karI anuttara vimAnamAM utpanna thayA che. prastutamAM 40 ) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) subhadra (5) padmabhadra (6) pAsena (7) padmagulma (8) nalinIgulma (9) ANaMda (10) naMdana Adi dase ya devagati pAmyA hatA. nirayAvalikA vargamAM je zreNika rAjAnA putra kAlakumAra, sukalakumAra vagere daza rAjaputronuM varNana che, tenA ja daza putronuM varNana kalpAvataMsikA varganA daza adhyayanamAM che. daze rAjakumAra(zreNikanA pautra) zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dezanA sAMbhaLIne zramaNa banyA, aMga sAhityano UMDo abhyAsa karyo, ugratAnI sAdhanA karI ane aMte paMDitamaraNa prApta karIne vaimAnika jAtanI devagatine pAmyA. A pramANe bIjA vargamAM vratAcaraNathI jIvanazuddhinI prakriyA para prakAza pAtharyo che. jyAM pitA kaSAyane vaza thaIne narakamAM gayA, tyAM tenA ja putra sukRtyo karIne devalokamAM gayA. utthAna ane patana manuSyanA svayaMnA karmo para AdhAra rAkhe che. manuSya sAdhanAthI bhagavAna banI zake che, te ja rIte virAdhanAthI narakanA duHkha paNa bhogavI zake che. trIjo varga : puSpikA - upAMga sUtrano tRtIya varga puSpikA che. A vargamAM caMdra, sUrya, zukra, bahuputrika, pUrNabhadra, maNibhadra, datta, ziva, bala ane anAdata A dasa adhyayana che. prathama be adhyayanamAM kramazaH caMdradeva ane sUryadevanA pUrvabhavanuM nirUpaNa che. trIjA adhyayanamAM zukra mahAgrahanA pUrvabhavanuM varNana che. cothA adhyayanamAM bahuputrikA devInA pUrva-pazcAdbhavanI viTaMbaNAothI bharelI vicitra kathA che. A kathAmAM sAMsArika moha-mamatA kevA prakAranI hoya tenuM spaSTa citra AlekhyuM che. kathAnA mAdhyamathI punarjanma ane karma phaLanA siddhAMtane paNa pratipAdita karyA che. zeSa cha adhyayanomAM pUrNabhadrAdinuM pUrvabhava sahita varNana che. sthAnAMgamAM varNita dIrgha dazAzAstranA adhyayano sAthe A varSanI tulanA :sthAnAMgasatranA 10mA sthAnamAM dIrghadazA nAmaka zAstranA daza adhyayana kahyAM che, te A pramANe che- (1) caMdra (2) sUrya (3) zukra (4) zrIdevI (5) prabhAvatI (6) dvIpa dviIpasamudrotpatti (7) bahuputrI maMdarA (8) sthavira saMbhUtivijaya (9) sthavira pakSma (10) ucchavAsa- niHzvAsa. 41 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAja dvArA saMskRta vyAkhyA temaja tenA hindI ane gujarAtI anuvAda. temAM (7) zramaNasaMghIya yuvAcArya zrI madhukaramunijInA kuzaLa netRtvamAM Agama prakAzana samiti byAvara dvArA 3ra Agamo vivecana sAthe prakAzita thayA, paNa A sUtranA hindI anuvAdanuM vivecana sAthe prakAzana thayuM. (8) I.sa. 1977mAM AcArya tulasI dvArA saMpAdita, vizvabhAratI lADanUthI prakAzita TippaNa sahita saMzodhita mUlapATha. (9) I. sa. 1990mAM Agama manISI pU. trilokamuni dvArA saMpAdita, Agama navanIta prakAzana samiti, sirohIthI prakAzita saMkSipta sArAMza . A ja kaDImAM guruprANa phAunDezana rAjakoTa dvArA mULa, bhAvArtha, vivecana sahita prastuta upAMga sUtrane prakAzita karatAM amo dhanyatA anubhavIe chIe. prastuta saMskaraNa : RNasvIkAra : pUrvanA prakAzanone AdhArabhUta mAnIne prastuta saMskaraNa taiyAra karyuM che. mULa pATha, saraLa bhAvArtha, Avazyaka vivecanathI Agamane saraLa ane rasaprada banAvavAno prayatna karyo che. aMte pariziSTamAM saMpUrNa Agamane AvarI letA cArTa banAvyA che, je vAMcako mATe atyaMta upayogI che. saMyamI jIvanamAM svAdhyAyanI pradhAnatA hoya che. jJAnanA AbhUSaNathI saMyamanA svAMga savizeSa zobhI UThe che. A sUtra amArI vairAgya avasthAmAM ja dIkSAdAtA tapasamrATa pU. gurudeve temaja guruNImaiyA pU. muktalIlama-uSAbAI ma. e amane samajAvela hatuM. te sUtrane jIvanamAM vaNavAno puruSArtha amAro cAlu hato; saMyamI jIvanamAM svAdhyAyanI saragama nizadina madhurA sUre vahAvatI hatI; te sUrane vadhAre sumadhura banAvavAno suvarNa avasara mane parama puNyodaye prApta thayo ane te suvarNakSaNa eTale dAdA gurunI janma zatAbdIno suavasara... janmazatAbdIne Agama batrIsIno gujarAtI anuvAda karIne ujavIe; jenuM vAMcana karIne gujarAtI samAja paNa jJAnathI sabhara bane ane bhAvIpeDhI A zorTa enDa 42 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSadhakumAranuM pUrvabhava sAthe vistRta varNana che. zeSa agiyAra kumAronA mAtra nAma ja maLe che. uparokta pAMca vargAtmaka A eka sUtra che paraMtu kAlakrame A eka ja sUtra pAMca sUtranA rUpamAM gaNAvA lAgyuM. tema chatAM A sUtrane Aja sudhI vibhAjita karyA vinA ekI sAthe eka zrutaskaMdha rUpe ja rAkhela che. tethI tenI maulika ekasUtratA Aje paNa surakSita che. vyAkhyA sAhitya : prastuta sUtra kathApradhAna hovAnA kAraNe tenA para niyukti, bhASya ke cUrNi lakhAI nathI. zrI caMdrasUrie saMskRta bhASAmAM A sUtra para saMkSipta ane zabdArtha sparzI vRtti lakhI che. zrI caMdrasUrinuM ja bIjuM nAma pArSadevagaNi hatuM. te zIlabhadrasUrinA ziSya hatA. vRttinuM graMthamAna 600 zloka pramANa che. bIjI saMskRta TIkAnuM nirmANa sthAnakavAsI jaina paraMparAnA AcArya ghAsIlAlajI mahArAje karyuM hatuM. tenI TIkA saraLa ane subodha che. te TIkAmAM koNikarAjAnA pUrvabhavanuM paNa varNana che. bIjA paNa ghaNA prasaMgo che. vartamAnamAM upalabdha A sUtranA prakAzita sAhitya A pramANe che(1) sana. 1922mAM Agamodaya samiti surata dvArA caMdrasUrikRta vRtti. (2) sana. 1885mAM banArasathI caMdrasUrikRta vRtti ane gujarAtI vivecana. (3) vi.saM. 1990mAM jainadharma prasAraka sabhA, bhAvanagara dvArA mULa ane TIkA temaja tenA gujarAtI artha. (4) sana. 1934mAM gurjaragraMtha kAryAlaya amadAvAdathI bhAvAnuvAda. (5) vIra saM. 2445mAM haidarAbAdathI AcArya amolakha RSijI dvArA hindI anuvAda. (6) sana. 1960mAM zAstroddhAraka samiti rAjakoTathI AcArya ghAsIlAlajI 43 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svITa vivecanano lAbha laI jainadarzananA hArdane samaje, tevI aMtaHskUraNA mama guruNImaiyA pU. uSAbAI ma. ne thaI. te bhAvanAne pU. gusvaryoe sAkAra svarUpa ApyuM. mahatuM puNya yoge mane zrI nirayAvalikA sUtrano anuvAda karavAnI AjJA thaI. gurvAjJAne saharSa zirodhArya karIne kAryano prAraMbha karyo. zruta avagAhana karatAM mane kharekhara anero AnaMda prApta thayo che. A anuvAdamAM pUrva prakAzita Agamono AdhAra lIdho che. tenA racayitA pUrvAcAryone bhAvavaMdana karIne teono AbhAra vyakta karuM chuM. sahu prathama mama saphaLatAnA sukAnI anaMta upakArI pU. tapasvI gurudevane smRti paTa para lAvI bhAvavaMdana karuM chuM. apramata yogI, niSkAma zrutasevaka evA pU. trilokamuni. ma. ne kema bhUlAya? jeozrIe khaMtathI ane premathI potAnA zAstrajJAnano amone lAbha ApI, A anuvAdanuM zuddhikaraNa karI Apela che. temanI A zrutasevAnI pratipaLa anumodanA karuM chuM.. pratyakSa ke parokSa preraNAstrota vahAvatA evA pU. jayaMta-giri-janaka-jagahasu-gaja-namra muni ma. sA. temaja amArA sahunA zirachatra pUjyavarA pU. zrI muktAbAI ma.; A sahune bhAvavaMdana karuM chuM. mArA jJAnadAtrI parama upakArI evA vaDIla guNImaiyA pU. sAhebajInI zrutaci to avarNanIya che. jeozrIe sadA bAhya jagatathI vimukha rahIne, potAnI sAdhanAnA amUlya samayanuM yogadAna ApI, satata parizrama uThAvIne, anuvAdanuM akSarazaH avalokana karIne, lekhanane sarasa opa Apyo che, teozrInA caraNakamalamAM zat zat vaMdana.. mArA saMyamI jIvananA zilpakAra evA anaMta upakArI guNImaiyA viduSI pU. uSAbAI ma. no upakAra mAnavAnI zakti mArAmAM nathI chatAM paNa teoe mane anuvAda karavAnI preraNA ApI, yogya mArgadarzana ApyuM teonI huM khUba ja RNI chuM. sahasaMpAdikA Do. zrI AratIbAI ma.(pI.eca.DI.) ane viduSI sAdhvIzrI subodhikAbAI ma. e anuvAdane saraLa banAvela che. temanA puruSArthane dhanyavAda. 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamI jIvananA sahayogI mArA gurbano temaja nAnA satIjIone paNa A take yAda karuM chuM. jeoe A kAryamAM mane suMdara sahakAra Apyo che. guruprANa phAunDezananA pramukha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha utsAhathI A kAryane AgaLa vadhAryuM che. zrI mukuMdabhAI, zrI dhIrubhAIe pUrNatayA sahakAra Apyo che. bhAIzrI nehalabhAIe prinTiga kArya karyuM che. te badala sahuno A samaye AbhAra vyakta karuM chuM. anuvAdamAM chadmasthAvasthAne kAraNe, pramattayoge jinAjJA viruddha kAMI lakhAyuM hoya, koI paNa kSati rahela hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam...... mumukSu bhavyAtmAo A zrutasAgaramAM DUbakI mArIne jJAna motI sahaja bhAve meLavI AtmAnaMda anubhave e ja maMgala bhAvanA..... pU. mukta-lIlama guruNInA praziSyA ane vidUSI pU. uSAbAI svAmInA ziSyAsAdhvI kiraNa 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 1 2 3 4 5 7 8 2 10 11 12-13 x 2 0 15 16 17 18 21-28 29-32 32 asvAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI viSaya AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya] akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya] AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgaMdha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya] caMdragrahaNa--khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. asvAdhyAya kAla 46 eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta [noMdha :- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAMga sUtra zrI zrI udyoga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI Gu sUtra tra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI dhAMga sUtra zrI dyAMga sUtra zrI upAMga sUtra sUtra zrI upAMga sUtra pAMga zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga satra yAMga upAMga sUtra zrI upAMga sUna mAMga sa pAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sUtra zrI upAMga sthavira racita upAMga pU. niracAvalikA zrI udyoga sUtra zrI upAMga sUtra zrI OM SlyAvataM siDA, puSpiDA, puSpacUlikA, vRSNidazA bhUjapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa mantra yAMga sUtra zrI udyoga sa ** anuvAhiDA : bha A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146] zrI niyAvalikA satra pAMcamo varga | vRSNidazA ja je paricaya : A vargamAM bAra adhyayana che. tenA caritranAyako aMdhakavRSNi kuLanA hovAthI tenuM nAma vRSNidazA che. adhyayana - 1: niSadhamAra - kRSNa vAsudevanA bhAI baLadeva rAjAne revatI nAmanI rANI ane niSadhamAra nAmano putra hato. yauvanAvasthAmAM praveza karatAM pacAsa kanyAo sAthe tenA lagna thayA. bhavya prAsAdamAM te sukhapUrvaka raheto hato. arihaMta ariSTanemi dvArikA nagarImAM padhAryA. kuSNa vAsudeva tathA prajAjano bhagavAnanA darzanArthe gayA. niSadhakumAra paNa bhagavAnanA darzana karavA gayA. upadeza zravaNa karI temaNe bhagavAna pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. ariSTanemi bhagavAnanA prathama gaNadhara varadatta aNagAre niSadhakumArano pUrvabhava pUchyo ane bhagavAne tenA pUrvabhavanuM varNana karyuM. niSadhakamArano pUrvabhava :- A bharata kSetranA rohataka nagaramAM mahAbala nAmanA rAjA ane teno vIrAMgada nAmano putra hato. batrIsa zreSTha rAjakanyAo sAthe tenA lagna thayAM. koI eka samaye siddhArtha nAmanA AcArya te nagarImAM padhAryA. temano upadeza sAMbhaLI virAMgadane vairAgya bhAva jAgRta thayo, teNe saMyama aMgIkAra karyo. agiyAra aMga kaMThastha karI aneka prakAranI tapazcaryA dvArA Atmazuddhi karavA lAgyA. 45 varSa sudhI zuddha saMyamanuM pAlana karI, be mahinAno saMthAro karI, ArAdhakabhAve pAMcamA devalokamAM deva rUpe utpanna thayA. tyAMnI dasa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI ahIM niSadhakumAra tarIke utpanna thayA che ane Aje teNe zrAvakavrata svIkAryA che. niSadhakumAranI dIkSA - eka divasa zramaNopAsaka niSadhakumArane pauSadhamAM dharmajAgaraNa karatAM dvArikA nagarImAM bhagavAnanI paryApAsanA karavAnA bhAva jAgRta thayAM. bhagavAna ariSTanemi temanA manogata bhAvane jANI tyAM padhAryA. niSadhakumAranI bhAvanA paripUrNa thaI eTaluM ja nahIM, tenA bhAvo viratidharma mATe vRddhigata banyA; prabhu pAse saMyamano svIkAra karyo. agiyAra aMga kaMThastha karyA. vividha tapazcaryA karatAM, nava varSanI cAritraparyAyanuM pAlana karyuM ane ekavIsa divasano saMthAro karI, ArAdhanApUrvaka kALadharma pAmI, sarvArthasiddha mahAvimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAMthI tetrIsa sAgaropamanuM devAyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM janma laI, siddhagatine prApta karaze. adhyayana - 2 thI 11 - zeSa agiyAra adhyayanamAM 11 rAjakumAronuM varNana upara pramANe ja che. saMyama grahaNa ane anuttara vimAnamAM utpatti Adi niSadhakumAranI jema samajI levuM. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSNidazA varga-5 : adhya.-1 pAMcamo varga : vRSNidazA adhya.-1 thI 12 : niSadhAdi 147 adhyayana prAraMbha : 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM uvaGgANaM cautthassa vaggassa pupphacUliyANaM ayamaTThe paNNatte, paMcamassa NaM bhaMte ! vaggassa vahidasANaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha :- zrI jaMbUsvAmIe sudharmA svAmIne pUchyuM- he bhagavan ! mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe upAMga sUtranA cothA varga puSpacUlikAnuM A rIte nirUpaNa karyuM che, to he bhagavan ! mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre pAMcamA varga vRSNidazAmAM kayA bhAvonuM nirUpaNa karyuM che ? 2 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM uvaGgANaM paMcamassa vagassa vahidasANaM duvAlasa ajjhayaNA paNNattA, teM gA NisaDhe mAyaNi vaha vahe, pagayA juttI dasarahe daDharahe ya / mahAdhaNU sattadhaNU, dasadhaNU NAme sayadhaNU ya // bhAvArtha :- he AyuSyamAn ! jaMbU ! mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe pAMcamA vRSNidazA varganA bAra adhyayana kahyAM che, tenAM nAma A pramANe che- (1) niSadha, (2) mAyanI(mAdanI), (3) vaha, (4) vahe, (5) pagayA(prakRtA), (6) yukti, (7) dazaratha, (8) daDharatha, (9) mahAdhanvA, (10) saptadhanvA, (11) dazadhanvA ane (12) zatadhanvA. 3 jai NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM uvaGgANaM paMcamassa vaggassa vaNhidasANaM duvAlasa ajjhayaNA paNNattA, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha :- he bhagavan ! jo mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre upAMga sUtranA vRSNidazA nAmanA pAMcamA varganA bAra adhyayana kahyAM che, to he bhagavan ! mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre prathama adhyayanamAM kayA bhAvonuM nirUpaNa karyuM che ? Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ] zrI nirayAvalikA sUtra vivecana : prastuta sUtromAM vargano prAraMbha karatAM daza adhyayanonAM nAma nirdeza che. jemAM keTalAka nAma aparicita jevA che. jema ke- mAyaNi, vadha, vadhe, pagatA vagere. TIkAmAM sUtrokta nAma saMbaMdhita koI spaSTIkaraNa nathI. mAni :- pAThAMtaramAM maLa, mAdanI, mAtali vagere zabdo jovA maLe che. A viSaye TIkA, vyAkhyA vagere na hovAthI te zabdomAM kaMIka lipi doSa thavAnI paNa zakyatA che. dvArakAnagarI : 4 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM bAravaI NAmaMNayarI hotthA- duvAlasa joyaNAyAmA Nava joyaNa vitthiNNA dhaNavaimaiNimmiyA cAmIyarapavarapAgArANANAmaNi paMcavaNNa kavisIsagasohiyA alakApurIsaMkAsA pamuiyapakkIliyA paccakkha devaloyabhUyA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / bhAvArtha - he jaMbU! te kALe ane te samaye dvArakA nAmanI nagarI hatI. te pUrva-pazcimamAM bAra yojana lAMbI ane uttara-dakSiNamAM nava yojana pahoLI hatI, te nagarI kubere potAnI buddhikauzalathI banAvI hatI. suvarNanA banelA zreSTha prAkAra-killA ane paMcaraMgI maNionA banelA kAMgarAthI te suzobhita hatI. te alakApurI-IndranI nagarI samAna suMdara lAgatI hatI. tyAMnA nagaravAsI AnaMda karanArA ane kriIDA karavAmAM tatpara rahetA hatA. te nagarI manane prasanna karanArI, darzanIya, abhirUpa-suMdara chaTAvALI, pratirUpa-anupama zilpakalAthI suzobhita sAkSAt devaloka jevI lAgatI hatI. raivataka parvata :| 5 tIse NaM bAravaIe NayarIe bahiyA uttarapurathime disIbhAe ettha NaM revayae NAmaM pavvae hotthA- tuMge gayaNatalamaNulihatasihare NANAviharukkha-guccha-gumma- layAvallIparigayAbhirAme haMsamiya-mayUra-koJca-sArasa-kAga-madaNasAla-koilakulovavee taDakaDagavivaraujjharapavAyapabbhArasiharapaure accharagaNa-devasaMgha-vijjAharamihuNa-saNNiciNNe NiccacchaNae dasAravaravIra-purisatellokka-balavagANaM some subhae piyadasaNe surUve pAsAIe darisaNijje abhirUve pddiruuve| bhAvArtha :- dvArakA nagarInI bahAra IzAna khUNAmAM raivataka nAmano parvata hato. te parvata gaganacuMbI zikharavALo; aneka prakAranAM vRkSo, guccho, gulmo latAo ane vallIothI yukta hato. te parvata haMsa, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vRSNidazA varga-5: adhya.-1 149 mRga, mayUra, krauMca pakSI, sArasa, cakravAka, menA ane koyala Adi pazu-pakSIonA kalaravathI gUMjato raheto hato. temAM aneka taTa-kinArA, medAna ane guphAo hatI. tyAM jharaNAMo, prapAta(jyAM jharaNAMo paDe che te sthAna) prAgabhAra(parvatanA kaMIkanamelA ramaNIyabhAga) ane zikhara hatA. te parvata upara apsarAono samUha, devono samUha ane vidyAdharonAM yugala AvIne krIDA karatAM hatAM. tyAM jaMghAcaraNa, vidyAcaraNa muni paNa dhyAna Adi mATe nivAsa karatA hatA. traNe lokamAM zreSTha balavAna manAtA dazArva- dazAravaMzIya vIrapuruSo tyAM haMmezAM navA navA utsava ujavatA hatA. te parvata saumya-AlhAdaka bhAva utpanna karanAro subhaga, priyadarzanIya, surUpa, prAsAdIya-manane prasanna karanAro, darzanIya, manohara ane atyaMta manoramya hato. naMdanavana udhAna, surapriya cakSAyatana :| 6 tattha NaM revayagassa pavvayassa adUrasAmaMte ettha NaM NaMdaNavaNe NAma ujjANe hotthA- savvouyapupphaphalasamiddhe ramme NaMdaNavaNappagAse pAsAIe jAva drisnnijje| __ tassa NaM NaMdaNavaNe ujjANe surappiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe hotthAcirAIe jAva bahujaNo Agamma accei surappiyaM jakkhAyayaNaM / se NaM surappie jakkhAyayaNe egeNaM mahayA vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte jahA puNNabhadde jAva silApaTTae / bhAvArtha :- raivataka parvatathI na ati dUra na ati najIka paraMtu yathocita sthAne naMdanavana nAmanuM eka udyAna hatuM. te sarva RtuonA puSpo ane phaLothI ramaNIya, naMdanavananI jema AnaMdaprada, darzanIya, manamohaka ane manane AkarSita karatuM hatuM. te naMdanavana udyAnamAM surapriya nAmanA yakSanuM yakSAyatana hatuM. te ghaNuM jUnuM hatuM. yAvatu ghaNA loko yakSAyatanamAM AvIne supriya yakSanI pUjA karatA hatA. yakSAyatananuM varNana aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. te surapriya yakSAyatana eka vizALa vanakhaMDathI gherAyeluM hatuM ItyAdi varNana paNa aupapAtika sutra anusAra jANavuM yAvat te vanakhaMDamAM eka pRthvI zilApaTTaka hatuM. dvArikA nagarImAM kRSNa vAsudeva, baLadeva :| 7 tattha NaM bAravaIe NayarIe kaNhe NAmaM vAsudeve rAyA parivasai / se NaM tattha samuddavijayapAmokkhANaM dasaNhaM dasArANaM, baladevapAmokkhANaM paMcaNhaM mahAvIrANaM, uggaseNapAmokkhANaM solasaNhaM rAIsAhassINaM, pajjuNNapAmokkhANaM adbhuTThANaM kumArakoDINaM, saMbapAmokkhANaM saTThIe duiMtasAhassINaM, vIraseNapAmokkhANaM ekkavIsAe vIrasAhassINaM, ruppiNipAmokkhANaM solasaNhaM devIsAhassINaM, aNaGga Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 150 ] zrI nirayAvalikA sUtra | seNApAmokkhANaM aNegANaM gaNiyAsAhassINaM aNNesiM ca bahUNaM rAIsara jAva satthavAha-ppabhiINa veyaDDagirisAgaramerAgassa dAhiNaDDhabharahassa Ahevacca jAva pAlemANe viharai / bhAvArtha :- dvArakAnagarImAM kRSNa vAsudeva nAmanA rAjA hatA. te samudra vijaya Adi daza dazAronuM, baLadeva Adi pAMca mahAvIronuM, ugresana Adi soLa hajAra rAjAonuM, pradhumna Adi sADA traNa karoDa kumAronuM, sAMba Adi sATha hajAra durdAnta (durjeya) zUravIronuM, vIrasena Adi ekavIsa hajAra vIronuM, rukamaNI Adi soLahajAra rANIonuM, anaMgasenA Adi aneka hajAra gaNikAonuM ane te sivAya anya aneka rAjA, Izvara yAvata sArthavAha Adi tathA uttara dizAmAM vaitADhaya parvata sudhI ane bAkInI traNa dizAomAM lavaNa samudra sudhI dakSiNArdha bharatakSetranuM Adhipatya Adi karatAM temaja tenuM pAlana karatAM, tenA para anuzAsana karatAM rahetA hatA. 8 tatthaM NaM bAravaIe NayarIe baladeve NAmaM rAyA hotthA / mahayA himavaMta jAva rajja pasAsemANe viharai / tassa NaM baladevassa raNNo revaI NAmaM devI hotthA / sUmAla pANipAyA jAva viharai / tae NaM sA revaI devI aNNayA kayAi taMsi tArisagaMsi sayaNijjasi jAva sIhaM sumiNe pAsittANaM paDibuddhA / evaM sumiNadasaNaparikahaNaM, kalAo jahA mahAbalassa, paNNAsao dAo, paNNAsa-rAyakaNNagANaM egadivaseNaM pANiggahaNaM / NavaraM NisaDhe NAmaM jAva uppi pAsAe viharai / bhAvArtha :- dvArakAnagarImAM baLadeva nAmanA rAjA (zrI kRSNa vAsudevanA moTA bhAI) hatA. te mahAna himavaMta parvata samAna vagere rAjAne yogya guNothI saMpanna hatA. te rAjyanuM zAsana karatAM rahetA hatAM. te baLadeva rAjAne revatI nAmanI patnI hatI. te sukumAra aMgopAMgavALI hatI yAvatu sukhapUrvaka rahetI hatI. koI eka samaye revatI devIe potAnA zayanagRhamAM viziSTa prakAranI zayyA upara sUtAM svapnamAM siMhane joyo. svapna joIne te jAgRta thaI. tyAra pachI svapna kathana, boMtera kaLAomAM pravINa thavuM vagere varNana mahAbalakumAra(bhagavatI sUtra)nI jema jANavuM. yathAsamaye eka divasamAM ja pacAsa rAjakanyAo sAthe tenA lagna thayA ane pacAsa-pacAsa vastuo dahejamAM ApavAmAM AvI. vizeSatA e che ke te kumAranuM nAma niSadha hatuM kAvat te AnaMda-pramoda karato gaganacuMbI mahelamAM rahevA lAgyo. arihaMta ariSTaneminuM Agamana :| 9 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTThaNemI Aigare jAva samosarie NavaraM ogAhaNA dasa dhaNUi / parisA NiggayA / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vRziza[-5: adhya.-1 | 151 tae NaM se kaNhe vAsudeve imIse kahAe laddhaTe samANe haTTatuTTe, koDubiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! sabhAe suhammAe sAmudANiyaM bheriM tAlehi / tae NaM se koDubiyapurise jAva paDisuNittA jeNeva sabhAe suhammAe sAmu- dANiyA bherI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAmudANiyaM bheri mahayA mahayA saddeNaM tAlei / bhAvArtha :- kALe ane te samaye dharmanI Adi karanArA arihaMta ariSTanemi bhagavAna dvArikAmAM padhAryA, vagere varNana bhagavAna mahAvIra svAmInA varNananI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke arihaMta ariSTaneminI avagAhanA(UMcAI) daza dhanuSanI hatI. pariSada dharmadezanA sAMbhaLavA nIkaLI. tyAra pachI kRSNa vAsudeve 'bhagavAna padhAryA che, te samAcAra jANIne hRSTa-tuSTa hRdayavALA thaIne sevaka puruSane bolAvyA ane kahyuM- he devAnupriye! zIdhra sudharmA sabhAmAM jaIne sAmudAnika-jana samUhane sUcanA ApatI bherI vagADo. tyAre te sevaka puruSe vAvata kRSNa vAsudevanI AjJAno svIkAra karIne jyAM sudharmAsabhAmAM sAmudAnika bherI hatI tyAM AvyAM ane te sAmudAnika bherI jorathI vagADI. kRSNavAsudevanuM darzanArtha gamana :| 10 tae NaM tIse sAmudANiyAe bherIe mahayA mahayA saddeNaM tAliyAe samANIe samuddavijaya pAmokkhA dasa dasArA jAva aNaMgaseNApAmokkhA aNegA gaNiyAsahassA aNNe ya bahave rAIsara jAva satthavAhappabhiIo NhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA jahAvibhavaiDDIsakkArasamudaeNaM appegaiyA hayagayA gayagayA pAyacAravihAreNaM vaMdAvaMdaehiM purisavaggurAparikkhittA jeNeva kaNhe vAsudeve, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala pariggahiyaM jAva kaNhaM vAsudevaM jaeNa vijaeNaM vaddhAti / bhAvArtha :- jorathI vagADAyelI sAmudAnika bherInA avAjane sAMbhaLI samudravijaya Adi dasa dazArva vagere anaMgasenA Adi aneka sahasra gaNikAo ane bIjA ghaNA rAjA, Izvara tathA sArthavAha paryaMtano janasamAja snAna karIne yAvat sarva prakAre alaMkRta vibhUSita thaIne, potapotAnA vaibhava pramANe satkAranI sAmagrI laIne ghoDA, hAthI vagerenI savArI dvArA, koI page cAlIne, A rIte ToLeToLA rUpe janasamudAya sahita jyAM kRSNa vAsudeva hatA tyAM AvyAM, AvIne be hAtha joDIne kRSNavAsudevane jaya-vijayazabdothI vadhAvyA. | 11 tae NaM se kaNhe vAsudeve koDubiyapurise evaM vayAsI- khippAmeva bho Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra ] zrI nirayAvalikA sUtra devANuppiyA ! AbhisekkaM hatthirayaNaM kappeha hayagayarahapavara jAvapaccappiNaMti / bhAvArtha :- samaye kRSNavAsudeve potAnA sevaka puruSane A pramANe kahyuM- he devAnupriya zIvra abhiSikta hastI ratnane vibhUSita karo ane ghoDA, hAthI, ratha ane sainiko sahita caturaMgiNI senAne susajjita karo yAvat sevaka puruSe sarva taiyArI karIne sUcanA ApI. 12 tae NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai jAva majjaNagharAo paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jAva gayavaI NaravaI durUDhe / aTThaTTha maMgalagA jahA kUNie jAva seyavaracAmarehiM uddhavvamANehiM uddhavvamANehiM samuddavijayapAmokkhehiM dasahiM dasArehiM jAva satthavAhappabhiIhiM saddhiM saMparivuDe savviDDIe jAva raveNaM bAravaI NayariM majjhamajjheNaM, sesaM jahA kUNio jAva pajjuvAsai / bhAvArtha :- samaye kRSNavAsudeve snAnagRhamAM praveza karyo yAvatuM snAna karIne, vastrAlaMkArathI vibhUSita thaI, snAnagRhathI bahAra nIkaLIne bAhya upasthAnazALA pAse AvyA yAvata abhiSikta hastI ratna upara rAjA ArUDha thayA. tyAMthI prasthAna karatAM tenI AgaLa ATha-ATha maMgala rAkhavAmAM AvyAM ane koNika rAjAnI jema uttama zreSTha cAmarothI vIMjhAtAM, samudravijaya Adi daza dazAI thAvat sArthavAha AdinI sAthe saMpUrNa Rddhi sahita vAjiMtronA nAda sAthe dvArikAnagarInA madhyabhAgamAMthI nIkaLyA ItyAdi varNana koNikanI jema samajI levuM joIe yAvatuM paryApAsanA karavA lAgyA. vivecana : zvAnaM vAra - sarva alaMkAra. alaMkAra-zaNagAra cAra prakAranA che- (1) kezAlaMkAra (2) mALAlaMkAra, (3) vastrAlaMkAra (4) AbharaNAlaMkAra. niSadakumAranuM darzanArtha gamana :13 tae NaM tassa Nisahassa kumArassa uppi pAsAyavaragayassa taM mahayA jaNasadaM soccA jahA jamAlI jAva dhamma soccA Nisamma vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- saddahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, evaM jahA citto jAva sAvagadhamma paDivajjai, paDivajjittA paDigae / bhAvArtha :- samaye zreSTha mahelamAM rahelA niSadhakumAra manuSyono kolAhala sAMbhaLI vAva jamAlInI jema Rddhi-vaibhava sahita mahelamAMthI nIkaLI bhagavAnanA samosaraNamAM gayA yAvat dharmadezanA sAMbhaLI, hRdayamAM dhAraNa karI, bhagavAnane vaMdana-namaskAra karyA; vaMdana-namaskAra karIne A pramANe Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSzidRzA varga-5 : adhya.-1 kahyuM- he bhagavan ! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM vagere citta sArathInI jema teNe zrAvakadharma svIkAra karyo, zrAvaka dharma svIkAra karI te pAchA pharyA. 153 niSadhanA pUrva bhavanI pRcchA : 14 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA ariTThaNemissa aMtevAsI varadatte NAmaM aNagAre urAle jAva viharai / tae NaM se varadatte aNagAre NisaDhaM kumAraM pAsai, pAsittA jAyasaDDhe jAva pajjuvAsamANe evaM vayAsI- aho NaM bhaMte ! NisaDhe kumAre iTThe iTTharUve, kaMte kaMtarUve, pie piyarUve, maNuNNe maNuNNarUve, maNAme maNAmarUve, some somarUve, piyadaMsaNe surUve / NisaDheNaM bhaMte ! kumAreNaM ayameyArUve maNuyaiDDI kiNNA laddhA, kiNNA pattA ? pucchA jahA sUriyAbhassa / bhAvArtha :- te kALe te samaye arihaMta ariSTaneminA mukhya ziSya varadatta nAmanA aNagAra viziSTa tapa saMyamathI AtmAne bhAvita karatAM vicarI rahyA hatA. te varadatta aNagAre niSadhakumArane joyA, joIne tene jijJAsA thaI yAvat ariSTanemI bhagavAnanI paryApAsanA karatAM A pramANe kahyuM- he bhagavan ! A niSaghaDubhAra ISTa, ISTa35, aMta, aMta 35, priya, priya 3pavANA, manojJa, manojJa 3pavANA, manorama, manorama rUpavALA, saumya--saumya rUpavALA che; priyadarzanIya ane suMdara che. he bhagavan ! niSadhakumArane A prakAranI manuSyasaMbaMdhI Rddhi kevI rIte maLI ? kevI rIte prApta thaI ? ItyAdi sUryAbhadevanA viSayamAM gautamasvAmIe pUchelA praznanI jema varadattamunie prazno pUchyA. pUrvabhava vIrAMgadakumAra 15 evaM khalu varadattA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rohIDae NAmaM Nayare hotthA vaNNao / mehavaNNe ujjANe / mANidattassa jakkhassa jakkhAyayaNe / tattha NaM rohIDae Nayare mahabbale NAmaM rAyA, paumAvaI NAmaM devI, aNNayA kayAi taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sIhaM sumiNe, evaM jammaNaM bhANiyavvaM jahA mahAbalassa, NavaraM vIraGgao NAmaM, battIsao dAo, battIsAe rAyavarakaNNagANaM pANiM giNhArveti jAva uvagijjamANe uvagijjamANe pAusavarisArattasarayahemaMtavasaMta gimhapavvaMse chappi uU jahAvibhaveNaM bhuMjamANebhuMjamANe kAlaM gAlemANe iTThe sadda - pharisarasarUvagaMdhe paMcavihe mANussae kAmabhoe paccaNubhavamANe viharai / : bhAvArtha :- arihaMta ariSTanemie varadatta aNagAranA praznonuM samAdhAna karatAM kahyuM- he varadatta ! te kALe ane te samaye A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM rohItaka nAmanuM nagara hatuM. tyAM meghavarNa nAmanuM udyAna Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154 ] zrI nirayAvalikA sUtra hatuM. tyAM maNidatta yakSanuM yakSAyatana hatuM. te rohItaka nagaramAM mahAbala nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. temane padmAvatI nAmanI rANI hatI. eka vAra rAtrie te padmAvatIe sukhapUrvaka zayyAmAM sUtAM svapnamAM siMhane joyo, yAvat bhagavatI sUtra varNita mahAbalanI jema putra janmanuM varNana samajavuM. vizeSatA e che ke putranuM nAma vIraMgata-vIrAMgada rAkhavAmAM AvyuM kAvat batrIsa zreSTha rAja kanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. tene batrIsa batrIsa vastuo dahejamAM ApavAmAM AvI ane potAnA vaibhava pramANe te prAvRTa, varSA, zarada, hemaMta, vasaMta ane grISma te chae Rtu pramANe sukhopabhoga pUrvaka vyatIta karatAM ISTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha sahita pAMca prakAranA manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatAM rahevA lAgyA. siddhArtha AcArya pAse dIkSA grahaNa :16 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM siddhatthA NAma AyariyA jAisaMpaNNA jahA kesI, NavaraM bahussuyA bahuparivArA jeNeva rohIDae Nayare, jeNeva mehavaNNe ujjANe, jeNeva mANidattassa jakkhassa jakkhAyayaNe teNeva uvAgae ahApaDirUvaM jAva viharai / parisA nniggyaa| bhAvArtha :- kALe ane te samaye kezIzramaNa samAna jAti saMpanna Adi vizeSaNovALA temaja bahuzruta ane vizALa ziSya parivAravALA siddhArtha nAmanA AcArya rohItaka nagaranA meghavarNa udyAnamAM maNidatta yakSanA yakSAyatanamAM padhAryA. yathAyogya sthAna AdinI AjJA grahaNa karIne tyAM birAjyA. pariSada darzana karavA mATe nIkaLI. | 17 tae NaM tassa vIraMgayassa kumArassa uppi pAsavaragayassa taM mahayA jaNasadaM soccA jahA jamAlI, Niggao / dhamma soccA jAva jaM NavaraM devANuppiyA ! ammApiyaro ApucchAmi, evaM jahA jamAlI taheva NikkhaMto jAva aNagAre jAe jaavguttbNbhyaarii| bhAvArtha :- samaye zreSTha mahelamAM rahelA te vIrAMgada kumAre ghaNAM manuSyono kolAhala sAMbhaLyo ItyAdi jamAlInI jema te paNa darzana karavA mATe nIkaLyo. dharmadezanA sAMbhaLIne teNe saMyama levAno nirNaya karyo. mAtA-pitAnI AjJA laI jamAlInI jema pravrajyA aMgIkAra karI yAvatu gupta brahmacArI aNagAra thaI gayA. vIrAMgadanI pAMcamA devalokamAM utpatti :18 tae NaM se vIraGgae aNagAre siddhatthANaM AyariyANaM aMtie sAmAiyamAiyAiM jAva ekkArasa aGgAI ahijjai ahijjittA bahUhiM cauttha jAva appANaM bhAvemANe bahupaDipuNNAI paNayAlIsavAsAI sAmaNNapariyAgaM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vRSNidazA varga-paH adhya.-1 | 155 | pAuNittA domAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsittA savIsaM bhattasayaM aNasaNAe cheittA AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA baMbhaloe kappe, maNorame vimANe devattAe uvvnnnne| tattha NaM atthegaiyANaM devANaM dasasAgarovamAI ThiI paNNattA / tattha NaM vIraMgayassa devassa vi dasa sAgarovamA ThiI paNNattA / bhAvArtha :- tyAra pachI te vIrAMgada aNagAre siddhArtha AcAryanI pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgono abhyAsa karyo, upavAsa Adi vividha prakAranI tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatAM pUrA pistAlIsa (45) varSa sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM. be mahinAno saMthAro karI, AtmAne zuddha karIne, ekaso vIsa bhaktane anazana dvArA tyAgI, AlocanA-pratikramaNapUrvaka samAdhi sahita mRtyunA avasare mRtyu pAmIne, te brahmaloka devalokanA manorama vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM keTalAka devonI sthiti daza sAgaropamanI che. vIrAMgada devanI paNa daza sAgaropamanI sthiti hatI. vIrAMgada devano niSadhakumAra rUpe janma :19 se NaM vIraGgae deve tAo devalogAo jAva aNaMtaraM cayaM caittA iheva bAravaIe NayarIe baladevassa raNNo revaIe devIe kucchisi puttattAe uvavaNNe / tae NaM sA revaI devI taMsi tArisagaMsi sayaNijjasi, evaM sumaNidasaNaM jAva uppi pAsAyavaragae viharai / taM evaM khalu varadattA ! NisaDheNaM kumAreNaM ayameyArUve urAle maNuyaiDDI laddhA pattA abhisamaNNAgayA / bhAvArtha :- vIrAMgadadeva te devalokamAMthI cyavane A dvArikA nagarImAM baLadeva rAjAnI patnI revatIdevInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayA. tyAre revatIdevIe sukhada zayyAmAM sUtAM svapnamAM siMhane joyo; yathA samaye bALakano janma thayo. te yauvana vayane pAmyo, pANigrahaNa thayuM, zreSTha mahelamAM uparanA bhavanamAM te niSadhakumAra sukhapUrvaka rahevA lAgyo vagere varNana pUrvavat jANavuM. he varadatta ! A rIte niSakumArane A prakAranI Rddhi maLI che. prApta thaI che ane svAdhIna thaI che. vivecana : niSadhakumAranA pUrvabhavanuM varNana karatAM sUtramAM tenA nAma mATe vaparAya zabda prayoga che. teno chAyAnuvAda che vIratA ane nAmarUpe virAMta paNa thAya che. tethI bhAvArthamAM baMne zabdaprayoga maLe che. niSadhakumAranA bhAvInI pRcchA :20 pabhU NaM bhaMte ! NisaDhe kumAre devANuppiyANaM aMtie jAva pavvaittae ? Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156] zrI nirayAvalikA sUtra haMtA, pabhU / sevaM bhaMte ! sevaM bhaMte ! tti varadatte aNagAre jAva appANaM bhAvemANe viharai / tae NaM arahA ari?NemI aNNayA kayAi bAravaIo NayarIo jAva bahiyA jaNavayavihAraM viharai / NisaDhe kumAre samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve jAva viharai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! zuM A niSadhakumAra ApanI pAse pravrajita thaze? uttara- hA varadatta ! te pravrajita thaze. he bhagavana! Apa kaho cho tema ja che. Apa kaho cho tema ja che e pramANe kahIne varadatta aNagAra AtmAne bhAvita karatAM vicaravA lAgyA. tyAra pachI koI eka samaye arihaMta ariSTanemi dvArakA nagarImAMthI nIkaLI vAvata bahAranA janapadamAM arthAtu anya kSetromAM vicaravA lAgyA. te niSadhakumAra jIvAjIva Adi tattvonA jJAtA vagere guNothI saMpanna zramaNopAsaka banI yAvatu sukhapUrvaka rahevA lAgyA. niSadhakumAranA manoratha :|21 tae NaM se NisaDhe kumAre aNNayA kayAi jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva dabbhasaMthArovagae viharai / tae NaM tassa NisaDhassa kumArassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-dhaNNA NaM te gAmAgara jAva saNNivesA jattha NaM arahA ariTuNemI viharai / dhaNNA NaM te rAIsara jAvasatthavAhappabhiIojeNaM ariTuNemi vaMdati NamaMsaMti jAvapajjuvAsaMti / jaiNaM arahA arijhuNemI puvvANupuTviMcaramANe jAvaiha NaMdaNavaNe viharejjA, tae NaM ahaM arahaM ariSTuNemiM vaMdijjA jAva pjjuvaasijjaa| bhAvArtha :- ekadA te niSadhakamAra jyAM pauSadhazALA hatI tyAM AvyA. AvIne tyAM dAbhano saMsmAraka pAtharI tenA para besI pauSadhavrata grahaNa karIne dharma dhyAna karatAM vicAravA lAgyA. pAchalI rAtrIe dharma jAgaraNa karatAM tene A prakArano vicAra Avyo ke te gAma, sanniveza AdinA nivAsIone dhanya che, jyAM arihaMta ariSTanemi bhagavAna vicare che, temaja te rAjA, Izvara, (rAjakumAra, yuvarAja) yAvatu sArthavAha Adine paNa dhanya che ke je ariSTanemi bhagavAnane vaMdana namaskAra kare che yAvat prabhunI paryApAsanA kare che. jo arihaMta ariSTanemi bhagavAna anukrame vihAra karatAM, grAmAnugrAma vicaratAM, sukhapUrvaka vicaratAM ahIM naMdanavanamAM padhAre to huM te arihaMta ariSTanemi bhagavAnane vaMdana, namaskAra karIza ane temanI paryApAsanA karIza. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSNidazA varga-5 : adhya.-1 niSadhakumAranI dIkSA : ArAdhanA : 22 tae NaM arahA ariTThaNemI NisaDhassa kumArassa ayameyArUvaM ajhatthiyaM jAva maNogayasaMkappaM viyANittA aTThArasahiM samaNasahassehiM jAva NaMdaNavaNe viharai / parisA NiggayA / 157 tae NaM NisaDhe kumAre imIse kahAe laddhaTTe samANe haTThatuTThe jAva cAugghaMTeNaM AsaraheNaM Niggae, jahA jamAlI jAva ammApiyaro ApucchittA pavvaie / aNagAre jAe jAva guttabaMbhayArI / bhAvArtha :- tyAra pachI niSadhakumAranA A prakAranA manogata bhAvane jANIne arihaMta ariSTanemi aDhAra hajAra zramaNabhagavaMtonI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatAM yAvat naMdanavanamAM padhAryA. pariSada darzana-vaMdana karavA mATe nIkaLI. tyAre niSadhakumAra paNa arihaMta ariSTaneminA Agamanane jANIne hRSTa-tuSTa thayA yAvat cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArUDha thaIne, jamAlInI jema potAnA vaibhava sahita darzana karavA gayA yAvat mAtApitA pAsethI AjJA laIne pravrujita thayA yAvat gupta brahmacArI aNagAra thaI gayA. | 23 tae NaM se NisaDhe aNagAre arahao ariTThaNemissa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkAssa aGgAI ahijjara, ahijjittA bahUI cautthachaTTha jAva vicittehiM tavokammehiM appANaM bhAvemANe bahupaDipuNNAI NavavAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNai, pAuNittA bAyAlIsaM bhattAiM aNasaNAe chedei, AloiyapaDikkaMte samAhipatte ANupuvvIe kAlagae / bhAvArtha :- tyAra pachI te niSadha aNagAre arihaMta ariSTanemi bhagavAnanA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgono abhyAsa karyo ane ghaNAM upavAsa, chaTha vagere vicitra tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatAM pUrA nava varSa sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karIne; betAlIsa bhojana (bhakta)no anazana dvArA tyAga karIne arthAt ekavIsa divasano saMthAro pUrNa karIne AlocanA ane pratikramaNa karIne samAdhipUrvaka kALadharmane pAmyA. vivecana : aTThArasahiM samaNa sahassehiM :- bhagavAna ariSTanemInA zAsananI utkRSTa zramaNa saMpadA aDhAra hajAranI hatI. temanA jIvanakALa daramyAna utkRSTa saMpadA to kyAreka maryAdita kALaparyaMta ja hoya che. teonI madhyama zramaNa saMpadA ja vadhAre samaya hoya che. chatAM zAstra varNanamAM teonA vicaraNa vagerenA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nirayAvalikA sUtra prasaMgomAM utkRSTa saMpadAnuM ja kathana jovA maLe che. A eka prakAranI AgamavarNananI vizeSa paddhati che tema samajavuM joIe. paraMtu haMmezAM te sarva zramaNo bhagavAnanI sAthe ja rahetA hatA, tema na samajavuM. niSadha aNagAranI bhavya gati : 158 24 tae NaM se varadatte aNagAre NisaDhaM aNagAraM kAlagayaM jANittA jeNeva arahA ariTThaNemI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI NisaDhe NAmaM aNagAre pagaibhaddae jAva viNIe, se jaM bhaMte ! NisaDhe aNagAre kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gae, kahiM uvavaNNe ? varadattA ! tti arahA ariTThaNemI varadattaM aNagAraM evaM vayAsI- evaM khalu varadattA ! mama aMtevAsI NisaDhe NAmaM aNagAre pagaibhadde jAva viNIe, mamaM tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAiM ekkArasa aGgAI ahijjittA bahupaDipuNNAI Nava vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA bAyAlIsaM bhattAiM aNasaNAe chedittA Aloiya- paDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDDa caMdimasUriyagahagaNaNakkhattatArA - rUvANaM sohammIsANa jAva accue tiNNi ya aTThArasuttare gevijjavimANAvAsasae vIivaittA savvaTThasiddhavimANe devattAe uvavaNNe / tattha NaM devANaM tettIsaM sAgarovamAiM ThiI paNNattA / tattha NaM NisaDhassa vi devassa tettIsaM sAgarovamAiM ThiI paNNattA / bhAvArtha :- te samaye gaNadhara varadatta aNagAra niSadha aNagArane kALadharma pAmelA jANIne arihaMta ariSTanemi bhagavAnanI pAse AvyA ane vaMdanA, namaskAra karIne A pramANe pUchyuM- he bhagavan ! prakRtithI bhadra, vinIta Apa devAnupriyanA ziSya niSadha nAmanA aNagAra hatA, te mRtyunA avasare mRtyu pAmIne kyAM gayA ? kyAM utpanna thayA ? he varadatta ! A pramANe saMbodhana karIne ariSTanemi bhagavAne varadatta aNagArane kahyuM- prakRtithI bhadra ane vinIta mArA aMtevAsI niSadha aNagAra mArA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyika AdithI laIne agiyAra aMgono abhyAsa karI, nava varSa sudhI zrAmaNya paryAyanuM pAlana karI, anazana dvArA betAlIsa bhaktano tyAga karI, AlocanA-pratikramaNa pUrvaka samAdhistha thaI, mRtyunA avasare mRtyu pAmIne Urdhva- lokamAM caMdra sUrya graha nakSatra tArArUpa jyotiSka deva vimAnone, saudharma-IzAna Adi acyuta devalokane, traNaso aDhAra traiveyaka vimAnone ullaMghIne arthAt tenAthI paNa upara sarvArthasiddha vimAnamAM devarUpe utpanna thayA che. tyAM devonI tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. niSadha devanI sthiti paNa tetrIsa sAgaropamanI che. vivecana : bhagavAna mahAvIra svAmInA prathama gaNadhara gautama svAmInI jema bAvIsamA tIrthaMkara ariSTaneminA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSzidRzA varga-5 : adhya. -1 prathama gaNadhara varadatta nAmanA aNagAra hatA. teoe niSadha aNagAranA bhUta bhaviSya saMbaMdhI pRcchA karI che ane ariSTanemi prabhue tenA pUrvabhavanuM ane bhAvInuM kathana karyuM che. 159 niSadha aNagAranuM muktigamana : 25 se NaM bhaMte ! NisaDhe deve tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA kahiM gacchihii, kahiM uvavajjihii ? varadattA ! iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse uNNAe nagare visuddhapiivaMse rAyakule puttattAe paccAyAhii / tae NaM se ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamette jovvaNagamaNuppatte tahArUvANaM therANaM aMtie kevalabohiM bujjhittA agArAo aNagAriyaM pavvajjihi / se NaM tattha aNagAre bhavissai iriyAsamie jAva guttabambhayArI / se NaM tatthaM bahUiM cautthachaTThaTThamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM vicitehi tavo- kammehiM appANaM bhAvemANe bahUiM vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNissai, pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsihii, jhUsitA saTTha bhattAiM aNasaNAe chedihii, jassaTThAe kIrai NaggabhAve muMDabhAve aNhANae adaMtavaNae acchattae aNovAhaNAe phalahasejjA kaTThasejjA kesaloe baMbhaceravAse paragharapavese piMDavAo lagAvaladdhe uccAvayA ya gAmakaNTagA ahiyAsijjai, tamaTTha ArAhii ArAhittA carimehiM ussAsaNissAsehiM sijjhihii jAva savvadukkhANaM aMtaM kAhii / bhAvArtha :- he bhagavan ! te niSadhadeva te sarvArthasiddha devalokanA AyukSaya, bhavakSaya ane sthitikSaya thayA pachI tyAMthI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he varadatta ! A jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA mahAvideha kSetranA unnAka nagaramAM vizuddha pitRvaMza- vALA rAjakuLamAM putrarUpe janma leze. te bALaka bAlyakALa vyatIta thayA pachI viSaya sukhanA parijJAna- vALI yauvanaavasthAne prApta karI, tathArUpa sthaviro pAse kevalabodhi-dharmanA bodhane prApta karI, gRhatyAga karI, pravrajyA aMgIkAra karaze. te IryAsamitithI yukta yAvat guptabrahmacArI aNagAra thaze. te ghaNAM upavAsa, chaTha, akrama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsa khamaNa, ardha mAsakhamaNarUpa vividha tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatAM aneka varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karaze. zramaNa paryAyanuM pAlana karIne mAsika saMlekhanAthI AtmAne zuddha karaze, sATha bhaktano anazana dvArA tyAga karaze ane je lakSyathI nagnabhAva, muMDabhAva, snAna tyAga, daMta dhovana tyAga, chatratyAga, pagarakhAno tyAga karyo hato, temaja phalaka zayyA--pATa para zayana, kASTa zayyA--lAkaDA, ghAsa Adi para sUvuM--besavuM, kezaloca karavo, brahmacarya pALavuM, bhikSAcaryA mATe ghera ghera javuM, bhikSAgrahaNamAM lAbha ane alAbha ane IndriyonA anukULa pratikULa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] zrI nirayAvalikA sUtra viSayone sahana karavA Adi maryAdAno svIkAra karaze, te lakSyane siddha karaze ane ArAdhanA karIne aMtima zvAsozvAsa choDI siddha thaze yAvat sarva duHkhono aMta karaze. adhyayana upasaMhAra :26 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM vaNhidasANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / -tti vemA bhAvArtha :- A pramANe he jaMbU! mukti prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre vRSNidazAnA prathama adhyayanano A artha kahyo che. zeSa agiyAra adhyayana :27 evaM sesA vi ekkArasa ajjhayaNA NeyavvA ahINamairittaM / (ekkArasasu vi Aha anusAra ...) -ti vema ! bhAvArtha :- A ja pramANe zeSa agiyAra adhyayano paNa nyUnAdhikatA rahita, paripUrNa rUpe jANavA. (agiyAra adhyayayanonuM vizeSa vivaraNa saMgrahaNIgAthA anusAra jANavuM) vivecana : A varganA bAra adhyayanamAMthI eka niSadhakumAranuM varNana vistRta ane zeSa agiyAra AtmAonuM varNana saMkSipta che. temAM niSadhakumAranI jema zeSa adhyayanone jANavAno nirdeza karyo che. tethI te sarve niSadhakumAranA bhAI ane baladeva rAjA ane revatI rANInA putra hoya tema jaNAya che. kAraNa ke sUtramAM atideza karatAM navaraM vagere vizeSatA sUcaka koI zabda nathI. A rIte vRSNi dazA nAmanA A vargamAM vRSNi kulamAM utpanna bAre kumAronuM ja varNana hoya tema mAnI zakAya che. sUtramAM saMgrahaNI gAthAmAMthI jANavAno nirdeza che paraMtu saMgrahaNI gAthAo anupalabdha che. A sUtrokta pratyeka caritra nAyakonA zrAvaka vrata dhAraNa, saMyama grahaNa, anuttara vimAnamAM utpatti vagere varNana eka samAna hovAthI tenuM saMkSipta kathana karyuM che. A vargamAM dvArikA nagarI, revataka parvata, naMdanavana udyAna, surapriya yakSAyatana ane kRSNa vAsudevanI RddhinuM varNana vizeSa che. vargano upasaMhAra :28 evaM khalu jaMbU samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM vaNhidasANaM duvAlasa ajjhayaNANaM ayamaDhe paNNatte / - tti bemi / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' vRSNidazA varga-5H adhya.-2 thI 12 161 | bhAvArtha :- he jaMbU! A rIte nirvANaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe vRSNidazAnA bAra adhyayanano A bhAva prarUpyo che. graMthanI aMtima prazasti : 29 NirayAvaliyAi uvagANaM ego suyakhaMdho, paMca vaggA, paMcasu divasesu uddissaMti / tattha causu vaggesu dasa dasa uddesagA, paMcamavagge bArasa uddesgaa| bhAvArtha - nirayAvalikA pramukha paMca vargAtmaka A upAMga sUtramAM eka zrutaskaMdha che. pAMca varga che. tenI pAMca divasamAM vAcanA karAya che. prathamanA cAra vargomAM daza-daza uddezaka(adhyayana) che ane pAMcamA vargamAM bAra uddezaka(adhyayana) che. varga-pa adhya. 1 thI 1ra saMpUrNa ne nirayAvalikAdi rUpe prasiddha pAMca Agama saMpUrNa che ( zrI upAMga sUtra saMpUrNa HD Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 162] zrI nirayAvalikA sUtra 10 pariziSTa-1 sUtragata kathAnAyakonuM vivaraNa. varga adhyayanonA nAma | pUrvabhava | bhAvI mAtA adhyayana prathama | kAla, sukAla, mahAkAla, kRSNa cothI naraka tyAra pachI kAlI Adi daza 10. sukRSNa, mahAkRSNa, vIrakRSNa, mahAvideha kSetramAMthI mokSa | putra nAma vat rAmakRSNa, pitRsena, mahAsena, bIjo padma, mahApA, bhadra, subhadra 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, padmAvatI 10. padmabhadra, pAsena, padmagulma 12, devaloka, pachI mokSa | Adi nilinI gulma, AnaMda, naMdana. putra nAma vat trIjo 1-caMdradeva aMgati zeTha | mahAvideha kSetramAMthI mokSa ra-sUryadeva supratiSTha zeTha | mahAvideha kSetramAMthI mokSa 3-zukra mahAgrahadeva somila | mahAvideha kSetramAMthI mokSa 4-bahuputrikA devI (prathama devaloka) subhadrA sArthavAhI| (1)somA brAhmaNI pati pati rASTrakUTa bhadra sArthavAha (2) zakrendranA sAmAnika deva (3) mahAvidehakSetramAMthI mokSa pa-pUrNabhadra deva (prathama devaloka) pUrNabhadra zeTha -maNibhadra deva (prathama devaloka) maNibhadra zeTha mokSa 7-18datta, ziva, bala, anAdata deva deva sadeza nAma (prathama devaloka) cotho zrIdevI, hIdevI, dhutidevI bhUtA mokSa priyA kIrtidevI, buddhidevI, lakSmIdevI | (anya navanA (anya navanA IlAdevI, surAdevI, rasadevI, gaMdhadevI| nAma ajJAta) nAma ajJAta) pAMcamo |niSadha vIrAMgada/pAMcamA sarvArthasiddha vimAna. rivatI, pUrvabhave 12 devaloka padmAvatI mAyanI, vaha, vahe, pagatA, yukti, | anupalabdha dazaratha, daDharatha, mahAdhavA, saptadhanDA dazadhanvA, satadhanvA. mokSa mokSa noMdhaH- keTalAka kathAnAyakonA nagarI AdinA varNana mATe saMgrahaNI gAthA anusAra jANavAno saMketa che. paraMtu aneka prato jotA saMgrahaNI gAthAono viccheda thaI gayo hoya tema jaNAya che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 ) 163 pitA vrata mahAvata dIkSAparyAya saMthArAdina nagarI dIkSA sAMnidhya zreNika mahAvidehamAM dIkSA caMpA eka mAsa caMpA mahAvIrasvAmI kAlakumAra dIkSA paryAya kramathI Adi 5,5, 4, 4, 4, 3, 3, 3, 2, 2 varSa paMdara divasa paMdara divasa paMdara divasa paMdara divasa zrAvati zrAvati vArANasI vArANasI pArzvaprabhu pArzvaprabhu pArthaprabhu suvratAAryA ghaNA varSa ghaNA varSa zrAvaka vrata dizAprokSika tApasa pUrvabhave- zrAvakavrata pachI ghaNA varSa dIkSA AgAmI bhava - zrAvakavrata tyArapachI dIkSA ghaNA varSa ghaNA varSa ghaNA varSa ghaNA varSa eka mAsa bibhela saMniveza suvratAAryA eka mAsa eka mAsa eka mAsa maNipadikA nagarI maNipadikA nagarI. caMdanA, mithilA hastinApura, kAlaMdI. sthavira bhagavaMta sthavira bhagavaMta sthavira bhagavaMta T pATha sudarzana | ghaNA varSa ajJAta rAjagRha (zeSa 9 ajJAta) pArthaprabhu puSpacUlA AryA 21 divasa | prabhu ariSTa baladeva | nava varSa pUrvabhavamAM pUrvabhavamAM 45 varSa mahAbala 2 mAsa dvArikA nagarI pUrvabhave-rohItaka AgAmI bhava-unnAka nemi Mo Fa Fa Fa Quan Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] zrInirayAvalikasutra pariziSTa-ra AgamamAM varNita vizeSa nAma puruSo(kathAnAyaka sivAya) : varga adhyayana nAma varga adhyayana | - - * : * : * : * : * : * nAma dhanapati (kubera) surapriya yakSa samudra vijaya baladeva ugrasena kRSNavAsudeva pradhumna sAmba vIrasena ariSTanemi varadatta aNagAra mahAbala vIrAMgada siddhArtha AcArya jamAlI : * sudharmA jaMbU kezI svAmI mahAvIra zreNika koNika ceDArAjA gautama abhayakumAra citta sArathI vehallakumAra nava licchavI nava mallavI daDha pratijJa mahAbala : * : * : * : * : * : = - = * * megha strIo - = jI * = celaNA padmAvatI * = * = naMdA * o * o prabhAvatI kAlIAdi rANI suvratAAryA * o sUryAbhadeva pArzva prabhu kArtika zeTha gaMgadatta soma mahArAya yama mahArAyA varuNa mahArAya vezramaNa mahArAya somila brahmarSi bhadra sArthavAha rASTrakUTa candrarAjA jitazatru sudarzana gAthApati * priyA * ja o ja o devAnaMdA puSpacUlA rukimaNI anaMgasenA revatI padmAvatI da o = o - = Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 165 anya nAma : udyAna - | varga varga adhyayana-sUtra nAma adhyayana 1-1 - * 0 2 * -11 dha * nAma guNazIla pUrNabhadra koSTaka AmrazAlavana tArAkIrNa udyAna naMdanavana surapriya yakSAyatana meghavana udyAna mANikata yakSAyatana dha * 5 5 * 1 1 * * da -25 -26 -34 -35 -39 -39 -4) -47 * * * | nagara nagI sthala - * - * | -phara -ra - * - * - * -pa9 -70 -70 - * azokavRkSa rathamUsala saMgrAma caMpakalatA upasthAna zALA (bAhya sabhAbhavana) ukaraDo azoka vATikA cAraNa zAlA tAlapuTa viSa secanaka hasti aDhAra saro hAra gaMgA mahAnadI pAdu = bheTa, najarANuM | cariMgiNIsenA gaNarAjA AbhiSekaya hasti paMkaprabhA-cothI naraka hemA narakAvAsa vipula parvata saudharma kalpa IzAna kalpa susvarA ghaMTA saptaparNa vRkSa vaDa pAda5 uMbara pAdapa Abhiyogika deva kUTAgAra zALA viMdhya parvata sAmAnika deva raiivataka parvata vaitADhayagiri dakSiNArdha bharata sAmudAnikA bheri brahmaloka manorama vimAna - * - * : * o * o rAjagRha jebUdvIpa caMpAnagarI vaizAlInagarI aMga janapada (ra9) videha janapada (30) kAzI kauzala deza (30) mahAvideha (33) zrAvastI nagarI vANArasI nagarI bibhela saMniveza maNipadikA nagarI caMdanA nagarI mithilA hastinApura kAkaMdI dvArikA rohItaka nagara unAka nagara O o P o 9 o ) o 8 cha cha 3 10 ) Ta ra 5 1 ra da ra ra ra ra Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ] zrI niyAvalikA sUtra pariziSTa-3 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA viSaya pRSTAMka viSaya dohada 1pa7 ajjhathie aTThArasahiM samaNa sahassehiM aDhArasarAhAranI upalabdhi aNuvrata asogavaNiyA ujjoviyA azokavRkSa Abhiseka hatthirayaNaM AraMbha-samAraMbha uyaravalimaMsehi OM kappaNikappiyaM koNikano pUrvabhava guNazIlaudyAna ca| eDavA -caDArAjA tApasInA prakAra ttibemi vilApariyA-dizA prokSika pRthvIzilApaTTaka mahAzilAkaMTakasaMgrAma rathamUsala saMgrAma rAjagRha nagara vivi-Rgvada zraddhAnA cAra aMga | savvAlaMkAra saMvatI karaNeNaM karei sUmAla secanakagaMdhahasti vasthipuDagaM vArANasI vicittaM kevalI paNNattaM dhamma vicitra tapa virAhiya sAmaNNe Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-4 167 pariziSTa-4 bauddha sAhityamAM vaizAlInAzano prasaMga gaMgA nadI kinAre eka zilAnI najIka parvatamAM ratnonI khANa hatI. ajAtazatru ane licchavIo vacce ema nakkI thayuM hatuM ke ardhA-ardhA ratna baMnee vaheMcI levA. ajAtazatru AjakAla karatAM samaya para na pahoMcatA licchavI badhA ratno laIne cAlyA jatAM. anekavAra AvuM thayuM. tethI ajAtazatrune bahu krodha Avyo paraMtu gaNataMtranI sAthe yuddha kevI rIte thAya? Avo vicAra karIne te haravakhata yuddhanA vicArathI pAchA haTI jatA paraMtu jyAre te khUba ja herAna thayA tyAre teNe manamAM ne manamAM nirNaya karyo ke huM vajiono avazya nAza karIza. ekadA teNe upAya jANavA mATe potAnA mahAmaMtrI 'vasyakArIne bolAvIne tathAgata buddha pAse mokalyo. tathAgata buddhe kahyuM-vanjiomAM sAta vizeSatA che- (1) te sannipAta bahula che arthAt teo adhivezanamAM miTIMgamAM badhAM ja Ave che. (2) teomAM ekamata che. jyAre sannipAta bherI vAge tyAre teo game te sthitimAM hoya paNa badhA ekatrita thaI jAya. (3) vajI aprajJakha(avaidhAnika)vAtano svIkAra karatA nathI ane vaidhAnika vAtano uccheda karatA nathI. (4) vajI vRddha ane gurujanonuM sanmAna ane satkAra kare che. (5) vajI kulastrIo ane kulakumArIo sAthe na to balAtkAra kare ane na to parANe lagna kare () vajI potAnI maryAdAonuM ullaMghana karatA nathI (7) vajI arihaMta bhagavAnanA niyamonuM pAlana kare che tethI ahaMtu tene tyAM AvatA rahe che. A sAta niyamo jyAM sudhI vastuomAM che ane raheze tyAM sudhI koI paNa zakti tene parAjita karavA samartha nathI. mukhyamaMtrI vasyakAre AvIne ajAtazatrune kahyuM- have AmAM eka ja upAya che. temAM bheda pADavo te sivAya bIjI koIpaNa zakti tene harAvI zakaze nahIM. vasyakAranA salAha sUcana pramANe ajAtazatrue rAjasabhAmAM vasyakAranuM maMtrIpada laI lIdhuM ane sabhAmAM evuM pracArita karyuM ke te vajIonA pakSamAM che. vasyakArane chUTo karyo che te samAcAra vastuone maLyA. temAM keTalAka anubhavIoe kahyuM ke tene ApaNe tyAM sthAna na apAya. keTalAka lokoe kahyuM ke te magadhono zatru che tethI te ApaNA mATe khUba ja upayogI che. teNe vasyakArane potAnI pAse bolAvyo ane maMtrIpada ApyuM. vasyakAre potAnI buddhithI vastuomAM potAnuM varcasva jamAvyuM. jyAre vajIgaNa bhegAM thatA tyAre koIpaNa eka vyaktine potAnI pAse bolAve ane tenA kAnamAM pUche- zuM tame khetara kheDo cho? te javAba Ape hA, kheDuM chuM. mahAmaMtrIno bIjo prazna hoya che ke be baLadathI kheDo cho ke eka baLadathI? A rIte aprAsaMgika prazno pUche. tyArapachI bIjo licchavI te vyaktine pUche- tane ekAMtamAM bolAvI mahAmaMtrIe zuM kahyuM? te badhI vAta satya kare chatAM pelo kahe tane ekAMtamAM bolAvIne AvI sAmAnya vAta na kahe; tethI tuM khoTuM bole che. tyAre te kahe ke jo tamane mArAmAM vizvAsa nathI to huM zuM karuM? A pramANe paraspara ekabIjAmAM avizvAsanI bhAvanA utpanna thavA lAgI ane eka divasa evo Avyo ke te lokomAM eTalo badho manabheda thaI gayo ke eka licchavI bIjA licchavI sAthe vAta karavA paNa na mAMge. sannipAtabherI vagADavAmAM AvI paNa koIna AvyuM. vasyakAre gupta rIte ajAtazatrune sUcanA ApI. teNe sasainya AkramaNa karyuM. bherI vagADI paraMtu koIpaNa vyakti taiyAra na thaI. ajAtazatrue nagaramAM praveza karyo ane vaizAlIno sarvanAza karyo. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e 3 ne e gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . . * * * * * * * * . zruta anumoda zrImatI Do. bhAratIbena - DaoN. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI haryA bhUpendra modI, zrImatI amitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI . mAtRzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA zrI mInAbena harIzabhAI desAI zrI pAritoSa Ara. zAha zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha jaina jAgRti senTara zrI mukunda Ara. zeTha zrI ketanabhAI zAha * zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrImatI guNavaMtIbena praphulacaMdra domaDIyA zruta sadasya zrI rAjeza kalyANabhAI gAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI harane - sau. hInA zaileza saMghavI, au. sonala hirena saMghavI U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.'' Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a bit a bit tan mAM zA | Kalme by he is mAno Ayo ja na thAya A zo. Aga zAstra Agama za 2 Pat 212AL sa sa khUba za da ya ka aa nAma yAM. sago ja sAmA ja gAma che ane zA Aga zA mA zAstra AgA zAstra A Agama / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232. www.parasdham.org www.jainaagam.org