________________
નવા યુગનો આરંભ થઈ રહ્યો છે, જેમાં આ દક્ષિણ ગોળાર્ધના દેશો સાથે ઉત્તરનો સંબંધ મુખ્યત્વે ‘સલામતી’ની દૃષ્ટિએ જ વિચારાશે.
ખાડી યુદ્ધે એક મહત્ત્વની વાસ્તવિકતા દીવા જેવી સ્પષ્ટ કરી દીધી છે : અતિ ધનવાન દેશો અને અન્ય દેશો વચ્ચે ટેકનોલોજીની દૃષ્ટિએ એક ભયંકર મોટી ખાઈ પડી ગઈ છે, જે બંનેને સાવ બે જુદી જુદી દુનિયામાં વહેંચી નાખે છે. જુઓ, આ બીભત્સ આંકડાઓ શું કહી જાય છે ?— આ ખાડી યુદ્ધમાં એક બાજુ માત્ર ૧૧૫ અમેરિકન સૈનિકો મરાયા, જ્યારે બીજી બાજુ એક લાખ ઈરાકીઓનો ખાતમો બોલાવી દેવાયો. એટલે કે એક સામે હજારનું પ્રમાણ આવ્યું. માત્ર એક અમેરિકન મરાયો, તેની સામે હજાર ઇરાકી મરાયા.
-
આ અભૂતપૂર્વ છે. અગાઉના કોઈ યુદ્ધમાં આવું કદી બન્યું નથી. ઇરાકે અમાનુષી પ્રયાસ કરીને પોતાને પગથી માથા સુધી શસ્ત્રાસ્ત્રોથી સુસજ્જ કરેલું. તેમ છતાં તે કાંઈ ન કરી શક્યું. તેના લશ્કરનો ઘાણ નીકળી ગયો, કારણ કે ટેક્નોલોજીની દૃષ્ટિએ ઇરાક હજી સીત્તેરના દાયકાના સ્તરે હતું. સદ્દામ હુસેનની હાર ગમે તેટલી ઇચ્છવા યોગ્ય હતી, તેમ છતાં આ હાર વિકસિત દેશો કેટલા બધા આ દિશામાં ઝડપથી આગળ વધી ગયા છે અને ત્રીજા વિશ્વના દેશો કેટલા બધા શક્તિહીન અને અસહાય છે તેની પ્રતીક છે.
આજે હવે એક ન ગમે તેવી વાસ્તવિકતાનો સ્વીકાર કરી લીધા વિના છૂટકો નથી. દુનિયાના બધા દેશો એક જ માર્ગ ઉપર કૂચ કરી રહ્યા છે, એમ માનીને ચાલવું એ બીજા વિશ્વ યુદ્ધથી આજ સુધી આપણે સેવેલ એક મૃગજળવત્ ભ્રાંતિ હતી. આ એક આર્થિક હરીફાઈ છે, જેમાં કોઈ થોડું આગળ છે અને કોઈ થોડું પાછળ –એમ આજે હવે કહી શકાય તેમ નથી. આજે વાસ્તવિકતા એ છે કે ઉત્તર ગોળાર્ધના દેશોના આંતરરાષ્ટ્રીય મહા-અર્થતંત્ર અને દક્ષિણ ગોળાર્ધના દેશોના રાંક અર્થતંત્ર વચ્ચે આસમાન જમીનનું અંતર પડી ગયું છે.
એ દિવસો હવે જતા રહ્યા, જ્યારે ઉત્તરના દેશો દક્ષિણના દેશોના કાચા માલ, ખેતી-વિષયક પેદાશો અને સસ્તી મજૂરી ઉપર નિર્ભર હતા. ટેકનોલોજીની દૃષ્ટિએ આગળ વધેલું અર્થતંત્ર આ બધાના વિકલ્પો તો બહુ સહેલાઈથી મેળવી શકે તેમ છે. એટલે ઉત્તરને હવે દક્ષિણની જરૂર નથી. ઉત્તરના આ વિકસિત ઔદ્યોગિક દેશો બાકીની દુનિયાની કશી સાડાબારી રાખ્યા વિના પોતાની જાહોજલાલી ભોગવી શકે તેમ છે. દુનિયા હવે મૂડીવાદ અને સામ્યવાદ વચ્ચે વહેંચાયેલી
૨૭
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
