Vastunighantu

Author(s): Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Prabhashankar Oghadbhai Sompura Palitana

Page 4

ગ્રંથકર્તાને સંક્ષિપ્ત પરિચય
સ્થપતિ શ્રી. પ્રભાશંકર ઓઘડભાઈ સોમપુરા શિલ્પવિશારદ જન્મ સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલા સુપ્રસિદ્ધ જૈન તીર્થસ્થળ પાલિતાણામાં પ્રસિદ્ધ કલામર્મજ્ઞ શિપી કુટુંબમાં સંવત ૧૯૫૨ ના અધિક જેઠ સુદ ૧ ને બુધવાર તા. ૧૩-૫-૧૮૯૬ ના રોજ થયો હતો. તેમના પિતા જીનું નામ ઓઘડભાઈ ભવાનજીભાઈ સેમપુરા અને માતાનું માન શિવકુંવરબા હતું ગોત્ર ભારદ્વાજ અને અટક પાઠક હતી. સેમપુરા શિપીએ પિતાની શિલ્પકળા માટે ભારત વર્ષ માંખૂબ જાણીતા છે. શૈવ, વૈષ્ણવ, અને જૈન
આદિ ધર્મનાં અનેક રમણીય અને અમૂલ્ય કલાકૃતિથી શોભતાં મંદિરના સર્જકે મોટે ભાગે સેમપુરા શિલ્પીઓ જ હોય છે. શ્રી પ્રભાશંકરભાઈના પૂર્વજોએ આવાં અમૂલ્ય સર્જને સજેલાં છે. તેમની ચેથી-પાંચમી પેઢીએ થઈ ગયેલા શ્રી રામજીભાઈ એ શેત્રુજા પર્વતની ટોચ ઉપર શેઠ મોતીશ.ની ટુંકનું જૈન મંદિર આદિ ઘણું કામ પોતાની અનુપમ કલાથી સજી બતાવ્યું છે, તેથી તેની સ્મૃતિમાં મંદિરના પ્રવેશદ્વારને રામપળ એવું નામ આપવામાં આવ્યું છે. શ્રી પ્રભાશંકરભાઈના પિતા ઓઘડભાઈ એ સૌરાષ્ટ્રમાં થાનની પાસે ત્રિનેત્રેશ્વર મહાદેવનું (તરણેતરનું પ્રખ્યાત મંદિર બાંધ્યું છે, જે પિતાની શિલ્પકળાથી અદ્વિતીય જેવું છે.
શ્રી. પ્રભાશંકરભાઈએ સાત ગુજરાતી સુધી તથા શેડોક સંસ્કૃત ભાષાને અભ્યાસ કરી નાનપણથી પિતાના વંશપરંપરાગત કારોબારમાં ઝંપલાવ્યું હતું. એક જન્મસિદ્ધ કુશળ કારીગર હોવા છતાં તેમનામાં શિલ્પશાસ્ત્રનું સાંગોપાંગ જ્ઞાન મેળવવાની તીવ્ર અભિરૂચિ હોવાથી તેમણે પિઝાના ઘરમાં પૂર્વજોએ સંગ્રહેલા શિલ્પશાસ્ત્રીય ગ્રંથનો અભ્યાસ કરવા માં હ. પિતાના સંસ્કૃત ભાષાના અપૂર્ણ અભ્યાસને કારણે પડતી અરાણોની પરવા કર્યા વગર જિજ્ઞાસુ ભાવે અનુભવી શિલ્પીઓ તેમજ સંસ્કૃત ભાષાના વિદ્વાનોને સંપર્ક સાધી પિતાના અભ્યાસને આગળ ધપાવી રાખ્યો હતો અને કલા કૌશલ્ય ભરેલા શાસ્ત્રીય રીતિ મુજબનાં દેવ પ્રાસાદે રચવાની ઉત્કૃષ્ટ ઇચ્છા ધરાવી હતી
સને ૧૯૪૭માં ભારતને સ્વાતંક મળ્યા બાદ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની પ્રબળ પ્રેરણાથી ઈતિહાસ પ્રસિદ્ધ પ્રભાસપાટણના મહંમદ ગઝની દ્વારા નષ્ટ-ભ્રષ્ટ થયેલા સોમનાથ મંદિરનું તેના મૂળ સ્થળે નવનિર્માણ કરવા માટે શ્રી. ક. મા. મુન્શી અને જામનગરના નામદાર જામસાહેબ જેવા મહાનુભાવોની એક કમિટિ બની હતી. એ કમિટિએ શ્રી પ્રભાશંકરભાઈની તે કાર્યના મુખ્ય સ્થપતિ તરીકે વરણી કરી અને શ્રી પ્રભાશંકરભાઈ એ પિતાને અભ્યાસ, અનુભવ અને આંતરિક અભિરુચિ ત્રણેને સુમેળ સાધી રૂ. પચાસ લાખના ખરો શ્રી, સોમનાથ ભગવાનને ભવ્ય મહામેરૂ પ્રાસાદ બાંધે અને