Vadnagar no Nagar Jain Sangh

Author(s): Amrutlal M Bhojak
Publisher: Z_Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_Mahotsav_Granth_Part_1_012002.pdf and Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_

Page 9

વડનગરનો નાગર જૈન સંઘ : ૮૫
કાગળ ઉપર લખાયેલો આ વિજ્ઞપ્તિલેખ અતિજીર્ણ હોવાથી તેને ઉકેલતાં ટુકડા થઈ જાય તેવી હાલતનો હતો. તેથી તેના ઉપરનૅશનલ આર્કાઈઝ-ન્યુ દિલ્હી’માં પારદર્શક કપડું ચોડાવેલું છે. તેની કુલ લંબાઈ ૭ ફૂટ તે ૪ ઈંચ તથા પહોળાઈ ૯ ઈંચ છે. તેને એ વિભાગમાં વિભક્ત કરી શકાય ઃ ૧. ચિત્રવિભાગ અને ૨. લેખવિભાગ. ચિત્રવિભાગની લંબાઈ ૨ ફૂટ ને ૯ ઈંચ એટલે કે ૩૩ ઈંચ છે, શેષ લેખવિભાગની લંબાઈ ૪ ફૂટ ને છ ઈંચ છે. ચિત્રવિભાગનો પરિચય આ પ્રમાણે છે—પ્રારંભમાં ૧૪ા ઈંચ લંબાઈમાં તીર્થંકર ભગવાનના જન્મસૂચક ૧૪ સ્વમો છે. ત્યાર પછીની ૪ ઈંચની લંબાઈમાં આચાર્યશ્રીને વિનીતભાવે વંદન કરતા ચાર શ્રાવકોનાં રૂપ છે, તે પછી પાર ઈંચની લંબાઈમાં બાજોઠ ઉપર બેસીને ધર્મોપદેશ કરતા આચાર્ય, તેમની પાછળ બાજોઠ ઉપર બેઠેલા એક શિષ્ય, તેમની સામે વિનીતભાવે હાથ જોડીને બેઠેલા એ શ્રાવકો તથા વંદનક્રિયાપ્રવૃત્ત એ શ્રાવિકાનાં ચિત્રો છે. અને તેના પછીની ૯ ઈંચની લંબાઈમાં આલેખાયેલા સામૈયાના પ્રસંગમાં નર્તક, મૃદંગવાદક, તાલવાદક તથા ભૂંગળવાદકની આકૃતિઓ અને હાથી ઉપર બેઠેલા એ પુરુષની આકૃતિઓ છે. આમ કુલ ૩૩ ઈંચમાં ચિત્રવિભાગ પૂર્ણ થાય છે. આ ચિત્રવિભાગમાં આવતાં પુરુષ-સ્ત્રીઓનાં ચિત્રો ગુજરાતની તત્કાલીન વેશભૂષાનાં સૂચક છે. શેષ વિભાગમાં વિજ્ઞપ્તિલેખ આવેલો છે. લેખની લિપિ દેવનાગરી હોવા છતાં ક-ખ-છ જેવા ગુજરાતી અક્ષરો પણ કોઈ કોઈ વાર લખેલા છે. લેખમાં આવતાં કોઈક સંસ્કૃત રૂપોને તે સમયની ગુજરાતી ભાષાની એક પ્રકારની શૈલીરૂપે જ સમજવાં. આવા પ્રયોગો વિક્રમના ૨૦મા શતક સુધી થતા આવ્યા છે એટલું જ નહીં, આજે પણ ગુજરાતમાં ગુજરાતી ભાષામાં લખાતી જૈન ધાર્મિક કંકોત્રીઓમાં ‘ શ્રીપાજિન પ્રણમ્ય ' જેવા સંસ્કૃત પ્રયોગો લખાય છે. વાચકોને લેખની ચિત્રશૈલી અને લિપિના આકાર-પ્રકારનો ખ્યાલ આવે તે માટે તેની પ્રતિકૃતિ અહીં આપી છે. ૧૦૫ પંક્તિઓમાં લખાયેલા આ વિજ્ઞપ્તિલેખની ભાષા અને જોડણી તે સમયની સર્વસાધારણ વ્યવહારુ શૈલીની છે તેથી એદ્વિષયક અભ્યાસીઓને ઉપયોગી થાય એ દૃષ્ટિએ મૂળ લેખનો સંપૂર્ણ ઉતારો તેના લેખકની જોડણી મુજબ અક્ષરશઃ અહીં આપું છુંપ
"
( पंक्ति - १ ) : ॥ स्वस्ति श्रीआदेजन प्रणम्यः स्वस्ति श्रीसांतज ( २ ) नं प्रणम्य स्वस्ति श्रीनीमजन प्रणांम्य स्वस्ति श्रीपा ( ३ ) रस्वजन प्रणम्य स्वस्ति श्रीवीरजंन प्रणम्य अंनक (४) वाव वन कुआ तलाव श्रीजनप्रसादसी परसोभी (५) त श्रीपूजिचरणरेणुप्रागपूते श्रीमती श्रीनारायणा ( ६ ) नगरे पूजाराद्धतमोतमां परमपूज अरचनीआं ( ७ )न् चारित्रपात्रचुडामणी कुमतांधकार नभोम ( ८ )णी सकलसाधशीरोमणी एकविधश्रीजंना( ९ ) ज्ञाप्रतीपालक दुविधधरमना परूपक ऋण तत्व ( १० ) ना जांण चार कषाएना जीपक पंच महाव्रतना (૨૨) પા ૭ વાના પીહર સાત મચના નીવારજ (૨) અષ્ટમવજીર નવવાદસહિત બ્રમચર્ચના (૨૨) धारक दसवीध जतीधरमना परूपक अगीआ (१४) र अंगना जांण बार उपांगना उपदेशक तेर का (१५)ठी आनीवारक चउदविदागुणजांण पंनरभे (१६) दशीधना परूपक सोलकला संपूरणससीव (१७) दन सतरभेद - संजमना पालक अढारसहेस (१८) शीलांगरथना धारक श्रीज्ञातासुत्रना ओ (१९) गणीस अधेनना परूपक
૫૦
વિજ્ઞપ્તિલેખની વાચનામાં આપેલાં ચિહ્નોની સમજ આ પ્રમાણે છે : ( ) આવા કોઇકના મધ્યમાં લખેલા ૧-૨ આદિ અંકો તે તે સંખ્યાવાળી મૂળલેખની પંક્તિના પ્રારંભસૂચક છે. ( ) આવા જ કોષ્ટકના મધ્યમાં આપેલા અક્ષરો તેના આગળના અશુદ્ધ અક્ષરોના બદલે મેં માનેલા શુદ્ધ અક્ષરો છે. અને [ ] આવા કોષ્ટકમાં આવતો પાઠ મેં ઉમેરેલો છે. અહીં અશુદ્ઘના બદલે મૂકેલા શુદ્ધ પાની તથા ઉમેરેલા પાઠની ભાષા-ોડણી મૂળલેખકની ભાષા-જોડણીને અનુસરીને મૂકી છે. આ વિજ્ઞપ્તિલેખનો અક્ષરશઃ અનુવાદ આપેલો છે તેથી લેખગત અપભ્રષ્ટ શબ્દોના શુદ્ધ શબ્દો અભ્યાસી વર્ગ સહજ સમજી શકશે તે કારણથી તેવા પ્રત્યેક શબ્દ ઉપર અલગ ટાંચણ નથી આપ્યું.