Book Title: Vadnagar no Nagar Jain Sangh
Author(s): Amrutlal M Bhojak
Publisher: Z_Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_Mahotsav_Granth_Part_1_012002.pdf and Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_
View full book text
________________ 92 : શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય સુવર્ણ મહોત્સવ યથ તેમણે = દેવરાજ વગેરેએ પાપકર્મથી વર્જિત એવા શ્રીમુનિસુંદરસૂરિની આચાર્યપદવીના પ્રસંગે મહોત્સવ કરાવ્યો હતો.' શ્રીદેવરાજને આંખોના સૌન્દર્યથી હરિણીને પણ જીતી જાય તેવી હીર નામની પત્ની હતી. અને તેમને જૈનધર્મમાં નવા રંગવાળા દેસલ અને જેસિંગ નામના બે પુત્રો છે. દેસલને દેવશ્રી નામની પત્ની અને આંબા નામનો પુત્ર છે. [ અને ] આંબાને નગરાજકુંઅરપાલ-રત્ન એ નામના [ ત્રણ ] પુત્રરત્નવાળી દેલ્હાઈ નામની ભાર્યા છે. [સંવત ૧૫૪૭ના ફાગણ માસની અજવાળી દશમના દિવસે [આંબા] શ્રીલક્ષીસાગરના શિષ્ય માટે આ ક૯પસૂત્ર લખાવ્યું. સંવત 1547 વર્ષે જેઠ સુદ 1 ને રવિવારે પાટણના વતની મંત્રી વાછાકે = વાછાક દ્વારા લખાવ્યું. શુભ થાઓ. કલ્યાણ થાઓ. | (બીજા અક્ષરોમાં—) 5. કલ્યાણસુંદરે વાચનાચાર્ય શ્રીૌણસીને આ પ્રતિ સહ આપી છે. સં. ૧૭૮૯ના ભાદરવા વદ ૭ના દિવસે.” આ પ્રશસ્તિની રચના સંવત ૧૫૪૭ના ફાગણ સુદ ૧૦ના દિવસે થયેલી અને તે જ વર્ષના જે સુદ 1 ને રવિવારના દિવસે તેને ગ્રંથમાં લખી છે. તેથી સંભવ છે કે તે બહારગામ રહેલા કોઈ મુનિ મહારાજે રચીને મોકલાવી હોય અને તેથી સમયનું અંતર થયું હોય. શબ્દશાસ્ત્રાદિની દષ્ટિએ ઊણપ હોવાને કારણે વક્તવ્યનો ભાવ સૂચવતી સરલ-સાદી પ્રાકૃત ભાષામાં પ્રસ્તુત પ્રશસ્તિ રચાયેલી હોવાના કારણે અતિસ્પષ્ટતા ન હોવા છતાં પ્રતિ લખાવનાર આંબા શ્રેણી છે તે નિશ્ચિત છે. લભ્ય સંખ્યાબંધ પ્રશસ્તિઓમાં આવા પ્રકારની ભાષાશૈલીવાળી પ્રશસ્તિઓ પણ છે. અનેક પ્રશસ્તિઓમાં વિત્ત શબદ લખાવ્યાના અર્થમાં ઉપયુક્ત થયેલો જોવામાં આવે છે. તદનુસાર પ્રસ્તુત કલ્પસૂત્રને આંબા શેઠે પાટણના વતની મંત્રી વાછાક દ્વારા લખાવ્યું છે તેમ સમજવું જોઈએ. પુસ્તકલેખનાદિ માટે પ્રાચીન કાળથી પાટણ (અણહિલપુર) કેન્દ્ર રહેલું છે. પાટણમાં તથા પ્રકારના કલાકારોનો અને તેમની કલાને સમજનાર અનુભવીઓનો કાયમી વસવાટ હશે. આ એક સંગત હકીકત છે. પ્રશસ્તિની ચોથી ગાથામાં આ૦ શ્રી મુનિસુંદરસૂરિનું તથા ત્રીજી અને પાંચમી ગાથામાં દેવરાજ શેઠનું નામ આવે છે તેમ જ ચોથી ગાથામાં આચાર્યપદમહોત્સવનો ઉલ્લેખ આવે છે. આ સંબંધમાં કેટલીક વિશેષ માહિતી અહીં આપું છું : પ્રસ્તુત કલ્પસૂત્ર લખાવનાર આંબા શેઠના દાદા દેવરાજ શેઠના ખર્ચથી થયેલો આ શ્રીમનિસુંદરસૂરિન આચાર્યપદમહોત્સવ અને મહોત્સવની સમાપ્તિ પછી દેવરાજ શેઠે શત્રુંજયગિરનારનો યાત્રાસંઘ કાઢ્યો હતો આ બે પ્રસંગોને પંશ્રી પ્રતિષ્ઠા સમગણિ(આ૦ શ્રી મુનિસુંદરસૂરિના ગુભાઈ)એ વિ. સં. ૧૫૨૪માં રચેલા સોમસૌભાગ્ય કાવ્યના છઠ્ઠા સર્ગમાં મુખ્યતયા વર્ણવ્યા છે. તેમાં વડનગર, સમેલાતળાવ, નર-નારી, આચાર્યપદમહોત્સવ અને યાત્રા સંઘનું સવિસ્તર વર્ણન છે. યાત્રા સંઘમાં 500 શદ = ગાડાં હતાં તે હકીકત પણ નોંધી છે. ઉક્ત આચાર્યપદમહોત્સવ પ્રસંગે વિ. સં. ૧૪૭૮માં દેવરાજ શેઠે બત્રીસ હજાર સોનૈયા ખર્ચા હતા, આ હકીકત પદાવલીઓમાં મળે છે. પર પર શ્રીધર્મસાગરગણિવિરચિત પદાવલીમાં 32000 ટંક જણાવ્યા છે, જુઓ મુનિરાજશ્રી દર્શનવિજયજી ( વિપુટી) સંપાદિત “પાવલીસમુચ્ચય ભા. 1" પૃ૦ 63. “ટંક’ એ સુવર્ણ નાણું હતું તે હકીકત પં. શ્રીરવિવધેનકૃત પટ્ટાવલી સારાધારમાં મળે છે. જુઓ “પટ્ટાવલીસમુચ્ચય ભા૦ 1' પૃ૦ 156, - Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
