________________
સંચાલન કરવા માંગતા હો તો આટલું યાદ રાખજો. પૈસા અને પ્રેમમાં કલહ થયા જ કરે છે.
यस्य यावान् परिग्रहः स तं तावदेव परितापयति । (४१) જેટલી જંજાળ વધારે તેટલી ઉપાધિ વધારે.'
નાનો માણસ નાનું જોખમ ઉઠાવી શકે છે. મોટા માણસે મોટું જોખમ જ ઉઠાવવાનું હોય છે. પડ્યા તો ગયા કામથી, ગંગા નદીમાં કચરો વધુ ઠલવાય તેમ મોટા માણસની વાતો ખૂબ ચગે છે. જિસકા જિતના નામ હુઆ હૈ, વ ઉતના બદનામ હુઆ હૈ. મોટા માણસ હોવાને લીધે નામના સારી થાય છે પણ નામનાની સાથે બોજો પણ ખસૂસ વધે છે. સફળ બની ગયો પછી સફળતાને ટકાવી રાખવા માટે માનસિક શ્રમ કરવો જ પડે છે. મોટા માણસને જોઈને અંજાઈ જવાની આપણી વૃત્તિ છે. મોટા ઢોલની પોલ મોટી હોય છે. મોટા થવાનું લક્ષ્ય, ભવ્ય છે. હકીકતમાં મોટા થવું તે જેવી તેવી વાત નથી. મોટા થવા બદલ સાહજીકતાથી જીવાતા જીવનનો ભોગ લેવાઈ જતો હોય છે. દંભ મોટો રાખવો પડે છે.
ન તથપર્વ: પ્રમવાને યથા પ્રજ્ઞાવતાં પ્રજ્ઞા (૪૨) બાણ કરતા બુદ્ધિશાળીની બુદ્ધિ વધુ અસરકારક હોય છે.
તમારો પથારો મોટો હશે તો તમારો બોજો પણ મોટો રહેવાનો. તમે ભલે હસતું મોટું રાખો પણ જંજાળ વધારે હોય તો ઉપાધિ વધતી જ હોય છે. ભીખારીનું દેવું કરોડો રૂ.નું નથી હોતું. ગરીબની નુકશાની લાખોમાં નથી અંકાતી. શ્રીમંતોની ઉપાધિઓ મોટી હોય છે. મોટાં કામ લઈને બેસે તેને મોટી સમસ્યાઓ વેઠવી પડે છે. તમારી સફળતાનો આંક ઉપર જઈ રહ્યો હોય તેની સાથે જ એક અદેશ્ય રેખા પણ અંકાતી હોય છે, તેનાવની રેખા. સફળતા મેળવ્યા પછી તેનું સ્તર જાળવી રાખવાનું હોય છે. સફળતા એ દશમીની પરીક્ષા જેવો મોભો નથી કે પાસ થઈ ગયા એટલે પત્યું. તમારે સતત ટકી રહેવું પડે છે. તમારી ઉપલબ્ધિનો યશ બીજા ને લઈ જાય તેનું ધ્યાન રાખવું પડે છે. તમારી સફળતા ક્ષણિક ચમકારો બનીને અટકી ન જાય તે માટે સાબદા રહેવું પડે છે. સફળતાનો પારો ઉપર ચડતો જાય તે માટે જોખમ ઉઠાવી લીધા બાદ જોર લગાવવું પડે છે. તમે હારી નથી શકતા એ સત્ય છે તેમ તમે જીતી નથી શકતા તેવું ભવિષ્ય પણ માથું ઊંચકી શકે છે તે સમાલવું પડે છે. મોટા હોવું એ મજેદાર પદ છતાં મોટા હોવાની મોટી કિંમત ચૂકવવી જ પડે છે. નાના માણસને નાની ભૂલ નાનું નુકશાન કરે છે. મોટા માણસને નાની ભૂલ મોટું નુકશાન કરે છે.
જંગ હથિયારથી નહીં, જ્ઞાનતજુથી જીતાય છે. દરવખતે જીતવું એ સારી આદત છે. ભવિષ્યની મોટી જીત માટે એકાદવાર પીછેહઠ કરી હોય તો વાંધો આવતો નથી. હારવાને બદલે પીછેહઠ કરવી કે સંધિ કરી લેવી તે કમાણીનો ધંધો છે. આ તો બુદ્ધિની લડાઈ છે. અહીં મુખ્ય લક્ષ્યને નજર સામે રાખીને નાનીમોટી ચાલ ચાલવાની હોય છે. જીતવા માટે શસ્ત્રો એટલાં કામ નથી લાગતા જેટલી બુદ્ધિ કામ લાગે છે. શિવાજીની લડાઈ જીતવા માટે હતી પણ તેમના આક્રમણોમાં કૂટનીતિ રહેતી. અચાનક છાપો મારવાનો અને અચાનક ગાયબ થઈ જવાનું. આમ તો શત્રુ સાથે
