________________
३४ ]
विषय- परिचय
आ ते अन्तर्मुहूर्तादथी मांडीने यावत् वधारेमां बधारे ३० कोटीकोटी सागरोपम वगरे भिन्न भिन्न स्थितिओ बन्धाई शकती होई ते एक एक स्थितिदीठ एक एक स्थितिबन्धस्थान गणा. आवां स्थितिबन्धस्थानो एकेन्द्रियादि जीवभेदे जघन्योत्कृष्ट स्थितिबन्धप्रमाणनी तरतमताने कारणे ओछांवतां होय छे. ते एकेन्द्रियादि १४ जीवभेदोमां प्राप्तथतां स्थितिबन्धस्थानोना ओछावत्तपणा, तथा ते ते एकेन्द्रियादि जीवोने बन्धप्रायोग्य स्थितिबन्धस्थानोना कारणभूत अध्यसानु' तथा स्थितिबन्धस्थानोनुं अने अध्यवसायस्थानोनु प्रमाण जेने आधीन छे तेत्रा तेओना जघन्य-उत्कृष्टस्थितिबन्धप्रमाणनु ज्यां अल्पबहुत्व बताववामां आव्यु छे. ते स्थितिबन्धस्थान (प्ररूपणा) नामनु' पहेला अधिकारनु पहेलु द्वार छे.
उपर का प्रमाणे बंध समये ज्ञानावरणादि एक एक प्रकृतिरूपे बंधातां दलिको मांथी केलांक दलिको अन्तर्मुहूर्तादि जघन्यस्थितिकाळवाळां होय छे अने केलांक दलिको वधारेमां वधारे ३० कोटीकोटी सागरोपमादि स्थितिकाळवाळां होय छे. ज्यारे बाकीनां दलिकोमांथी केरin hain दलिको वचली प्रत्येकस्थितिवाळां होय छे. अहींयां ते ते स्थितिकाळवालां दलिको परस्पर सरखां नथी होतां पण कड़क नियमानुसार हीनाधिक (वत्तां ओछां) होय छे. आ नियत हीनाधिकतानी प्ररूपणा वे रीते करवामां आवे छे. एक तो पासे पासेनां निरन्तर वे स्थाननी अपेक्षार अने बीजी पल्योपमना असंख्यभागने अंतरे अंतरे रहेलां वे वे स्थानोनी अपेक्षारः तेमां पहेला प्रकारने अनन्तरोपनिधा अने वीजा प्रकारने परंपरोपनिधा कहेवाथ छे. अहीं तेटलां तेटलां ओछां वत्तां दलिकोमां तेटला तेटला स्थितिकाळनी व्यवस्था थवी तेने निषेक कहेवान छे. पहेला अधिकारना बीजा निषेकद्रारमां उक्त बने रोते दलिकनिषेकनु प्रतिपादन करवामां आयु है.
आगळ कही गया ते प्रमाणे बंधसमये ज्ञानावरणादि ते ते प्रकृतिरूपे थतां एक एक प्रकारनांदलिकमांथी केलांक दलिकोनो जे ओछामां ओछो स्थितिकाळ होय छे ते काळ पसार न थाय त्यां सुधी मात्र तेटला स्थितिकाळवाळां कोई दलिको न होवाथी कोई ज दलिक स्वाभाविकते उदयमांन आवी शके, अर्थात् तेटलो काळ ते दलिकोना ज्ञानावरणादि स्वभाव निमित्तक जीवने कोई बाधा पण न थती होवाथी तेटलो काळ ते ते प्रकृतिना हिसावे अबाधाकाळ कवाय छे. आ काळ जधन्यथी अन्तमुहूर्त अने उत्कृष्टथी हजारो वर्ष, ऐटले के- ज्ञानावरणादिनो जेटला कोटा कोटी सागरोपमप्रमाण स्थितिबन्ध थाय तेटला सो वर्ष प्रमाण होय छे. दा० त० ज्ञानावरणनो उत्कृष्टस्थितिबन्ध ३० कोटीकोटी सागरोपमप्रमाण थतो होवाथी तेनो अवाधाकाळ ३००० वर्ष प्रमाण होय छे, अर्थात् ते उत्कृष्टस्थितिबन्ध वखते ओछामां ओछा स्थितिकाळवाळां दलिकोना स्थितिकालनु प्रमाण ३००० वर्ष + १ समय होय छे. आ अबाधाकाळ पण स्थितिबन्धप्रमाणनी हीना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
