Tattvarthamuktakalap and Sarvarthasiddhi

Author(s): Vedantacharya
Publisher: Srinivasgopalacharya

Page 416

सरः ३] निरपेक्षस्येश्वरस्य प्रसादादिक नास्तीतिमतस्यानुवाद. तत्खण्डन च
325
तत्त्वमुक्ताकलापः स्वीकृत्येशानतत्त्वं कतिचन जहतस्तत्प्रसादा. दिसायं
सर्वार्थसिद्धिः गुणादिपौष्कल्यमाह , न तु श्रौती कामनां निरुन्ध्यात् । विधिनिषेधविरोधशमनं च प्रागेव स्थापितम् । तदिह सर्व काम्यविषयाप्रतिहतानन्याधीनेच्छावानीश्वरः ; जीवस्तु न तथा । ईप्सितालाभजनितदुःखं च क्षेत्रज्ञस्यैव ; नित्यमुक्तश्वराणां तदलाम एव नास्तीति नियमः ॥ ७८ ।।
इति ईश्वरस्येच्छावत्त्वसिद्धिः.
अथ प्रस्तुतानुबद्धं पण्डितमन्यप्रलपितं प्रदर्शयतिस्वीकृत्येति । अयमत्राभिसन्धिः-यद्यपि राजादिवत्कर्मवश्या देवताः
आनन्ददायिनी विरोधात् कामवाक्यं कामना न प्रतिपादयतीत्यत्राह-~-विधिनिषेधतिः एवं चाप्तकामादिवाक्यार्थमाह-तदिहति । अप्रतिहतेत्यनेन व्यावर्त्य दर्शयति- ईप्सितेति । अनन्याधीनेत्यनेन व्यावर्त्य दर्शयतिनित्यमुक्तेति । ईश्वरग्रहण तु तावन्मात्रेण माधारण्यप्रदर्शनेन भेदप्रदशनार्थम् । मूलं-अनुमितिशरणानां, अनुमानैकनिष्ठानां वैशेषिकादीना, अनीका सेना, तदग्रगानामित्यर्थः ।। ७८ ।।
ईश्वरस्येच्छावत्वम्.
अवसरसंगतिमाह --- अथ प्रस्तुतानुबद्धमिति ! हेत्वनुक्तेराहअयमत्रेति । यद्यपीति ! कर्माधीनत्वात् प्रीतिकोपयोरिति भावः ।
1 कार्यविष-पा. प्रकृता-पा. 'बन्ध-पा.