Syadvada Ratnakar Part 5

Author(s): Vadidevsuri, Motilal Laghaji
Publisher: Motilal Laghaji

Page 53

प्रमाणनयतत्त्वालोकालङ्कारः परि. ६ सू. ५७ भावः । पक्षीकृते च सर्वत्र हेतोर्वर्तमानत्वात्तध्यापकम् । अविद्यमानसपक्षविपक्षः पक्षैकदेशवृत्तियथा सर्वमनित्य....स्य पक्षैकदेशवृत्तित्वम्। विद्यमानसपक्षविपक्षः पक्षव्यापको यथा-ध्वनिरनित्यो व्योमविशेषगुणस्वात् । अत्र ध्वनेरनित्यत्वे साध्ये सपक्षाः कुम्भादयो विषक्षाश्चान्त. ५ रिक्षप्रभृतयः सत्ति (?) शब्दजातीये च सर्वत्र व्योमविशेषगुणत्वं
वर्तत इति । पक्ष .... .... .... .... .... .... .... दयः सपक्षविपक्षाः सन्ति । क्रियावत्त्वस्य च पृथ्वीपयःपावकपवनमनस्स्वेव मूर्तिमत्सु द्रव्येषु भावात्पक्षकदेशवृत्तित्वम् । अविद्य
मानविपक्षो विद्यमानसपक्षः पक्षव्यापको यथा-सर्व कार्य नित्यमुत्प१० विधर्भकत्वात्............ते पक्षव्यापकत्वमस्य । अविद्यमानविपक्षो विद्यमानसपक्षः पक्षकदेशवृत्तिर्यथा सर्व कार्य नित्यं सावयवत्वात् । अनापि सपक्षविपक्षयोर्भावाभावौ प्राग्वत् । सावयवत्वं च कार्येषु द्रव्याश्रितद्रव्येष्वेवास्ति । न पुनः का........तिरस्ति न वा। अस्ति
चेत्, कथमयं न साध्यसाधको, हेतुलक्षणालङ्कृतत्वात् । तथा च तल्ल१५ क्षणे साध्यासाधक इति विशेषणभनुपपन्नम् । नास्ति चेन्ननु तदभावः
किमप्रतीतविपरीतोपस्थापकप्रमाणवृत्तेः संशीतर्वास्या........नाम तदन्योऽनध्यवसितनामा हेत्वाभासः परीक्षकाणां भिन्नलक्षणलक्षणीयः स्यात् । यानि पुनस्तन्निदर्शनानि प्रदर्शितानि तेषु सत्त्वकार्यत्वोत्पत्ति
धर्मकत्वसावयवत्वहेतूनामनेकान्ते साध्ये साधुत्वम् । एकान्ते तु २० विरुद्धत्वं तद्विपरीतानेकान्तेनान्यथानुपपन्नत्वात् ........पक्षान्तरप्रयु
क्तत्वाविशेषात् । द्वितीये पुनरन्यथानुपपत्तेनिश्चयाभावः । किमनध्यवसायाद्विपर्ययात्संशयाद्वा । पक्षत्रयेऽपि यथाक्रममसिद्धविरुद्धानेकान्तिकत्वमेवेति, न यथोक्तहेत्वाभासेभ्यः पृथक्कश्चिदकिंचित्करश्चतुर.
चेतसामङ्गीकर्तुमुचित इति । न त्वपरैः प्ररूपितमपरमपि हेत्वाभास२५ द्वयमस्ति कालात्ययापदिष्टः प्रकरणसमश्चेति । तथा च प्रथमस्य लक्षक