________________
સમયના પ્રવાહમાં.
જાત શું કરી શકવાની હતી પણ તમે તેમને કામ સંપી જુઓ પછી તેની શક્તિની કિંમત આંકજે. જેટલા હક મરદને છે, તેટલાજ હક્ક ઓરતને ઇસ્લામ ધર્મમાં છે. ભલે બહેનો જાહેરમાં ન આવે. ગમે તે ઘરમાં બેસીને પણ કામ કરે. ચરખો કાંતવાનું કામ મુખ્ય છે. તૈયાર થાઓ. જાનની કુરબાની કરવી પડે તે કરીને પણ હેતુ સાધે. મર્દ જમણે હાથ છે ને એરત ડાબે હાથ છે. એકજ હાથે તાલી પડી સાંભળી છે ? ધ્યાન આપજે કે ખાવા પીવા ને ખપી જવા ખાતર ખુદાએ તમને સરજ્યા નથી. સ્વદેશને માટે, સ્વધર્મને માટે જીવન છે, તેટલું ભાન થવું જોઈએ. ઈન્સાનને મરવાનું તો છે જ, પણ હાદુરીથી જ મરવું, જેથી ખુદા રાજી થાય. હું પૂછું છું કે આપે દેશને ખાતર, ખીલાફતને ખાતર શું કર્યું છે ? હિન્દુ ને મુસલમાન બને ખુદાના બંદા છે. અને એ ૫ સંપીને દેશને ખાતર તૈયાર થાઓ. ખિલાફતના ફડચ તમારી તૈયારી સિવાય થવાને નથી. એક કાનેથી સાંભળીને બીજે કાને કહાડી નાંખવામાં આવે, એવી સ્થિતિમાં આપણે કંઈજ ન કરી શકીએ, આપણે આપણું બચ્ચાને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ આપવું જોઈએ. આબાલ વૃદ્ધ દરેક સ્વયંસેવક મંડળમાં જોડાવું જોઈએ. ખિલાફત અને કોગ્રેસના મેમ્બર થવું જોઈએ. સ્ત્રી પુરૂષે ચરખો કાંતવા જોઈએ. ચરખો તે પુરાણી ચીજ છે. તે કાંઈ નવી વસ્તુ નથી. જીવમાં જીવ રહે ત્યાં સુધી સ્વદેશસેવા માટે મંડયા રહેવું જોઈએ. દેશની ગરીબાઈને પાર નથી. પેટ ભરીને એક ટંક પુરતું વાળ પણ લેકે કરી શકતા નથી. ધનિકો એક ટંક જેવું તેવું ખાય, ત્યારે તેમને ગરીબોની દશાનું ભાન થાય. અંગોરાની દશા બૂરી થઈ છે. આપણે આપણું ગજા માફક તેના ફંડમાં નાણું ભરવાં જોઈએ. ખાદીને જ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. સ્વદેશીના પ્રચારથી જમ્બર છત રહેલી છે. કેટલાક ફરિયાદ કરે છે કે ખાદી મેંઘી છે. મેંવી છે તેનું કારણ એ છે કે તે ઘરગથુ ઉઘોગ થઈ પડયો નથી. ઘેર ઘેર ખાદી વણતી થઈ જાય, તો તે ઘણીજ સસ્તી થાય-ટુંકામાં દરેક કઠિન વાત કે કઠિન વસ્તુને સહેલી કે સસ્તી બનાવી દેવી તે આપણુ જ હાથની વાત છે. તે તમે સમજે ને સ્વદેશસેવા માટે તૈયાર થાઓ.
સાસુને ડામ દેવાન શેખ-મુંબઇની પિલીસ કોર્ટમાં ભાગીરથી નામની હીંદુ સ્ત્રીને પિતાની ચાર વરસની ઉમરની વહુ તુલીબાઈને લોખંડના ચીપીયાથી ડામ દઈ ગંભીર ઈજા કરવાના આરોપ માટે ઉભી કીધી હતી. એવું જણાય છે કે છોકરીની ચોક્કસ ખામી સુધારવાને માટે તેણીને ડામ દેવામાં આવ્યા હતા. તહોમતદારે આરોપ કબુલ રાખ્યો હતો ને કેટ પાસે દયા માંગી. મેજીસ્ટ્રેટે તેણીને રૂપિયા પંચોતેરના દંડની અથવા ત્રણ માસની સહ કેદખાનાની સન કીધી. દંડ વસુલ થાય તે ફરીયાદી છોકરીને આપવાનો હુકમ કીધો હતો. સાસુના શોખના આ અવધી નહિં તો બીજું શું ?
લાલાજીનાં પુત્રી–લાલા લજપતરાયની વીર યુવાન પુત્રી લાહેર ખાતે પરદેશી કાપડની દુકાનો પર પીટીંગ કરવા નીકળેલી બાનુઓની સરદારી લઈ બહાર પડી છે. બહેનોના આવા હાર્દિક શ્રમથી અંબાલાના જગાધારી અને બેઝમ ખાતેનો તમામ કાપડના વેપારીઓએ હવેથી પરદેશી માલ ન મંગાવવાના કસમ લીધા છે, એટલું જ નહિં પણ ત્યાં દરને ખપ લગભગ નાબુદ થયો છે.
