Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 07

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 378

सप्तमाध्यायस्य चतुर्थः पादः ॥
३५५
'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (७४।९८) इत्यनेन प्लुतः । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे०' (७।४।१०२) इत्यादिना एकारस्य आ प्लुतात् इश्च इति कृते अनेन इकारस्य यत्वम् ।
[अगमः ३ पटा ३ वत्रागच्छ ] अम (३९२)-द्रम (३९३)-हम्म (३९४) मीम (३९५)-'गम्लुं गतौ' (३९६) गम् । अद्यतनी सि । 'लदिद्-द्युतादि०' (३।४।६४) अप्र० → अ । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् । 'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (७।४।९८) इत्यनेन प्लुतः । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे०' (७।४।१०२) इत्यादिना ओकारस्य आ प्लुतात् उश्च इति कृते अनेन उकारस्य वत्वम् ।।
[अगमः ३ पटा ३ वुदकमानय] अम (३९२)-द्रम (३९३)-हम्म (३९४) मीम (३९५)-'गम्लं गतौ' (३९६) गम् । अद्यतनी सि । 'लुदिद्-धुतादि०' (३।४।६४) अप्र० → अ । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् । 'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (१।४।९८) इत्यनेन प्लुतः । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे०' (७।४।१०२) इत्यादिना ओकारस्य आ प्लुतात् उश्च इति कृते अनेन उकारस्य वत्वम् ।
स्वे दीर्घत्वस्य अस्वे स्वरे 'हुस्वोऽपदे वा' (१।२।२२) इत्यनेन प्राप्तहूस्वत्वस्य च बाधनार्थं वचनम् ।
[अग्ना ३ इ] अग्नि आमन्त्र्ये सि । 'हुस्वस्य गुणः' (१।४।४१) गु० ए । 'दूरादामन्त्र्यस्य०' (७।४।९९) प्लुतः ३ । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे च०' (७।४।१०२) एकारस्य आ प्लुतात् इश्च ।
[पटा ३ उ] पटु आमन्त्र्ये सि । 'हुस्वस्य गुणः' (१।४।४१) गु० ओ । 'दूरादामन्त्र्यस्य०' (७।४।९९) प्लुत: ३ । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे च०' (७।४।१०२) ओकारस्य आत् प्लुतात् उश्च ।
[अग्ना ३ इ इन्द्रम् ] अग्ना ३ इ इन्द्रम् । अत्र 'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (७४।९८) प्लुतः ३ । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे च०' (७।४।१०२) इत्यादिना एकारस्य आ प्लुतात् इश्च ।
[पटा ३ उ उदकम् ] पटा ३ उ उदकम् । अत्र 'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (७।४।९८) प्लुतः ३ । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे च०' (७।४।१०२) इत्यादिना ओकारस्य आ प्लुतात् उश्च ।
.. [अग्ना ३ इ अत्र] अग्ना ३ इ अत्र । अत्र 'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (७४।९८) प्लुतः ३ । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे च०' (७।४।१०२) इत्यादिना एकारस्य आ प्लुतात् इश्च ।
[पटा ३ उ अत्र] पटा ३ उ अत्र । अत्र 'प्रश्ने च प्रतिपदम्' (७४।९८) इत्यनेन प्लुतः ३ । 'प्रश्ना-ऽर्चा-विचारे च०' (७४।१०२) इत्यादिना ओकारस्य आ प्लुतात् उश्च ।
विरामविवक्षायां 'न सन्धिः' (१।३।५२) इति सन्ध्यभावः ।
[ऐ ४ तिकायन] इ तिकस्यापत्यम् = ऐ ४ तिकायनः । 'नडादिभ्य आयनण्' (६।१।५३) आयनण्प्र० → आयन । 'वृद्धि: स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४/६८) अलुक् । मतान्तरे अनेनैव चतुर्मात्र: प्लुत(:) नीयते ४ । [औ ४ पगव] औ पूर्ववत् । मतान्तरे अनेनैव चतुर्मात्रः प्लुत(:) नीयते ४ ॥छ।
पञ्चम्या निर्दिष्टे परस्य ॥ ७।४।१०४ ॥ [पञ्चम्या] पञ्चमी तृतीया टा । [निर्दिष्टे] निर्दिष्ट सप्तमी ङि । [परस्य] पर षष्ठी ङस् ।