Shrutsagar 2018 06 Volume 05 Issue 01

Author(s): Hiren K Doshi
Publisher: Acharya Kailassagarsuri Gyanmandir Koba

Page 29

SHRUTSAGAR
29
June-2018
श्वेताम्बर संप्रदायना ८४ गच्छ
मुनि जिनविजय श्वेतांबर संप्रदायना त्यागी वर्गना जूना ८४ गच्छ कहेवाय छे. आजे तो ए गच्छोमांना घणा खरा गच्छ लुप्त थइ गया छे अने तपागच्छ, खरतरगच्छ, पायचंद गच्छ, अंचलगच्छ, लुंकागच्छ, कमलागच्छ एवा ५-६ आधुनिक गच्छोनां नाम ज जोवा सांभळवामां आवे छे. पण बसो त्रणसो वर्ष पहेलां ए जूना गच्छोमांना घणा खरा हयात हता, अने दरेक गच्छना यतिओ अने श्रावको विद्यमान हता. नवा गच्छोमां तपागच्छ अने खरतरगच्छ ए बे गच्छो घणा मोटा अने प्रभावशाली हता. ए गच्छोनी पाछी अवांतर शाखाओ पण हती जेमा तपागच्छनी १८ अने खरतरगच्छनी ११ तो प्रसिद्ध कहेवाती. आ बन्ने गच्छोना यतिओनी संख्या हजारोथी अने श्रावकोनी संख्या लाखोथी गणाती. अकबर बादशाहना वखतमा तपागच्छना प्रतापी आचार्य जगद्गुरू श्रीहीरविजयसूरिनी-एकलानी ज आज्ञामां प्रवर्तनारा प्रायः बे हजार यतिओ हता, अने तपागच्छना ज बीजा बीजा आचार्योना शिष्यो वळी तेटलाज जुदा हशे. ए ज वखतना खरतर गच्छना आचार्य श्रीजिनचंद्रसूरिना आज्ञानुयायी यतिओनी संख्या पण तेटली ज मोटी हती. क्रमे क्रमे आ गच्छोना यतिवर्गनी संख्या घटती गई अने आजे तो मात्र नामनी ज संख्या बाकी रही छे. ज्यारे आवा महान् गच्छोनी आ स्थिति थइ छे त्यारे बीजा नाना गच्छोनी तो हयाती पण क्यांथी होय. हवे तो ए बधा गच्छो ऐतिहासिक स्मरणनी वस्तु रही गइ छे अने तेथी एमनां नामो मेळववां अने प्रसिद्ध करवां ए संशोधन- कार्य थई गयु छे. आ नीचे ८४ गच्छोनां नामोनी बे यादीओ आपवामां आवे छे. आ यादीओ बे जुदां पानामांथी उतारी लीधी छे. बने पानां लगभग १५० वर्ष जेटलां जूनां छे. एक पार्नु सं. १८३१ मां लखेलं, पूनाना ग्रंथ संग्रहमां छे. बीजं पार्नु सं. १९३९ मां लखेलुं होय तेम लागे छे. कारण के ए पानानी बीजी बाजुए, १८३९ ना मागसर वदी ११ ना दिवसे कोइए सिद्धाचळजीनी यात्रा करती वखते ए गिरिराज ऊपर केटलां दहेरां अने तेमां केटली जिनप्रतिमाओ विराजमान छे तेनी नोंध करेली छे. (आ नोंध अधुरी छे पण उपयोगी छे तेथी ए पण आगळ उपर जूदी आपवामां आवशे,) आ बन्ने यादीओमांनां नामोमां कांइक फेरफार अने शुद्धाशुद्धी जणाय छे तेथी बंने सरखी लाईनमां अहीं आपी छे.