________________
પાયામાં આપણા નેતાઓની આવી અન્યાયી નીતિ-રીતિ જ હોવાનું એમનું દૃઢ મંતવ્ય હતું.
સૌથી મોટું આશ્ચર્ય ! મહારાજ સાહેબને વીર સાવરકરજીની સશસ્ત્ર ક્રાંતિની વાત ખૂબ જ પસંદ પડી હતી અને ગાંધી બાપુની તથાકથિત અહિંસા સાથે તેઓ જરા પણ સંમત ન હતા.
દોઢ કલાકના અંતે મેં એમને એક વળતો સવાલ પૂછી લીધો, “મહારાજ સાહેબ, આપ તો જૈન છો, વીતરાગી છો, અહિંસાના પ્રબોધક છો. આપ ઊઠીને ગાંધીજીની તકલીને બદલે સાવકરજીની તલવારનું અનુમોદન કરો છો ? શા માટે ?’
એમની આંખોમાં મધ્યયુગીન રાજપૂતની ઉઘાડી તલવાર જેવો ચમકારો પ્રગટ્યો. ‘અહિંસા ?! હા, હું છેલ્લા આઠ-આઠ દાયકાથી અહિંસાનું પાલન, ઉદ્બોધન અને આરાધન કરતો રહ્યો છું. પરંતુ અમારી અહિંસા અબોલ, નિર્દોષ પ્રાણીઓ અને જીવ-જંતુઓ પ્રત્યેની અહિંસા છે. આતતાયીને માટે તો હિંસા એ જ એકમાત્ર ઉપાય છે.’
‘મહારાજ સાહેબ, જોજો હોં ! ક્યારેક હું આપના વિશે લેખ લખવાનો છું, ત્યારે આ વિચારો આપના નામ સાથે ટાંકીશ. ત્યારે ફરી ન જશો.’
એમનો કમાન જેવો દેહ નેતરની સોટીની જેમ ટટ્ટાર થયો. મંદ અવાજ મોટો થયો. આંખની ચમક અંગાર બની ગઈ, ‘હું ફરી જાઉં ? એ પણ આ ઉંમરે ? શરદભાઈ, દેશપ્રેમથી વધીને અન્ય કોઈ ધર્મ નથી હોતો અને અહિંસાનું જેવું મેં કર્યું છે એનાથી જુદું કોઈ અર્થઘટન નથી હોતું. તમે લવલેશ સંકોચ વગર મને ટાંકી શકો છો.’
સમય થવા આવ્યો હતો. વિવેકાનંદ કેન્દ્ર ખાતે ભરચક્ક ભરાયેલો સભાગૃહ મારી પ્રતીક્ષા કરી રહ્યો હતો. મારી ઊડતી મુલાકાત વિશે જાણીને ત્યાં તાબડતોબ એક ગોષ્ઠિનું આયોજન થઈ ગયું હતું. હું મહારાજ સાહેબને પગે લાગીને જવા માટે ઊભો થયો.
૫. પૂ. જંબૂવિજયજી મહારાજ સાહેબે વાસક્ષેપ વડે મારું માથું ભરી દીધું. મારી પીઠ ઉપર વાત્સલ્યભર્યો હાથ ફેરવીને કહ્યું, ‘ફરી ક્યારે મળીશું.?’
જ્યારે આપનો હુકમ થશે ત્યારે.’
૩૯
