Sanskrit Margopdeshika

Author(s): Ramkrishna Gopal Bhandarkar
Publisher: Jayant Book Depo

Page 14

સાતમા પશિયા * * બીજ ગણના ધાતુ - અ૩ હેવું | મણ ખાવું
પહેલા ગણના ધાતુઓમાં પ્રથમ વિકરણ પ્રત્યય ૪ ઉમેરાય છે, ને ત્યાર પછી એ તૈયાર થયેલાં રૂપને એટલે અંગને પુરુષ ધાક પ્રત્યય વગાડાય છે.
બીજા ગણુના ધાતુઓને પુરુષોધક પ્રત્યય લાગતા જ લગાડાય છે.
પહેલા પુરુષના અને સ્ થી શરૂ થતા પ્રત્યય લગાડવાના હેય અને એ જ અને ૬ ની પહેલાં જ હોય તે એ અને બી થાય છે. વામિા | રાણા | જયતિ | મીતિ
તા. થામા થવા અતિ ા વાતા પતિ.
| માતા મતિયા बोधसि।
પહેલા ગણ. દ્ ચરવું, ચાલવું
વત્ દાહ કરે, બાળવું જણ જીવવું ?
નમ્ નમવું ચર ત્યાગ કરે, તજવું જ પકવવું, રાંધવું નિયમ એવો છે કે g, છે, શો અને ધી પછી કોઈ પણ વર આવે, તે એને બદલે અનામે ગા, મા, ચડ્યું અને ભાર મૂકવામાં આવે છે; તેથી કરીને જે નમ = નર + શ==ા અને રિ લાગવાથી નથતિ થાય છે, એ જ પ્રમાણે મગજબ ભગ=મવ; આ રીતના સ્વરવિકારને લીધે ધાતનાં જે પ થાય છે. તે અર્ધચંદ્ર ( ) કૌસમાં આપ્યાં છે..
, x બીજ ગણના ધાતુઓનું રૂપાખ્યાન ઘણું કઠણ હોય છે, તેથી આ ચોપડીમાં બીબ ગણના બે જ ધાતુ આપ્યા છે. બીજો ગણ બીજી ચોપડીમાં સવિસ્તર આપ્યો છે.
અનુનાસિક સિવાયના કોઈ પણ સ્પર્શ વ્યંજન પછી અાષ ભંજન આવે તે એ સ્પર્શ એજનને બદલે એના જ વર્ગને પહેલે અક્ષર મુકવામાં આવે છે,