Book Title: Sanskrit Dhatukosha Author(s): Amrutlal A Salot Publisher: Vanmali Tribhuvandas Shah Palitana View full book textPage 8
________________ [ J હૅસ્વ ઋ અનુબન્ધ હોય એવા ધાતુ થકી જ્યારે પ્રેરણા અર્થના અથવા દસમા ગણના ફ્ (નિ) પ્રત્યય આવે, ત્યારે અદ્યતન-ભૂતકાળમાં તેના ઉપાન્ય દીર્ઘ સ્વરના હસ્ત થતા નથી. જેમકે-ચાર્+(fr)+1=ગચયાવત્ । હોદ્દ+7 (fr)++=ઞ,જો ત્ । ઈત્યાદિ. –દી ૠ અનુબન્ધ હેાય એવા ધાતુ થકી અદ્યતનભૂતકાળમાં પરમૈપદમાં ૪ (૪૬) પ્રત્યય વિકલ્પે લાગે છે. જેમકેદ્યુત+1+1=ગદ્યુતમ્, જ્યોતીન્ ! ર+ગ+1=અધર્, અદ્વૈત્નીત્ । ઈત્યાદિ. æ અનુબન્ધ હોય એવા ધાતુ થકી અદ્યતન-ભૂતકાળમાં પરમૈપદમાં ૬ (અક્) પ્રત્યય લાગે છે. જેમકે-મ્+1+1= અમત્ । રા+ગ+-ગરાન્। ઈત્યાદિ. ૬ અનુબન્ધ હોય એવા ધાતુની અદ્યતન-ભૂતકાળમાં પરમૈપદમાં વૃદ્ધિ થતી નથી. જેમકે-ર્ + 1=ન્નીત્ । +1=ગર્ભીત । ઈત્યાદિ. તે અનુબન્ધ હોય એવા ધાતુ થકી ભૂત-કૃદન્તનેા ત કે સવત્ (ક્ત કે વતુ) પ્રત્યય આવે, તે તેની આદિમાં ૬ (૬) લાગતા નથી. જેમકે—તૃત=વૃત્ત:, કૃતવ=નૃત્તવાન્ । ટી+ત=ટીમ:, ટીબસવન્=ટીન્નવાન્ । ઇત્યાદિ. સ્રો અનુબન્ધ હોય એવા ધાતુ થકી ભૂતકૃદન્તનેા ત કે સવત્ (ત્ત કે વસ્તુ) પ્રત્યય આવે, તેા તેના 7 નેા ન થાય છે. જેમકે—જજ્ઞ + ત=હન', + તવત્=નવાન્। યૂ+7=જૂનઃ, યૂ+સવન=ટૂનવાન્। ઈત્યાદિ.Page Navigation
1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 377
