________________
૪૪
સભ્યજ્ઞાનદીપિકા
નામ રહ્યાં છે. જેમ સુવર્ણ પોતાના સ્વભાવગુણાદિક પોતે પોતામાં જ લઇને અચળ બિરાજમાન છે અને તેમાં જ કડું, મુદ્રિકા, ગીની વગેરે આભૂષણાદિક અનેક નામ સુવર્ણમાં તન્મયી છે. વળી, નામ છે તે પણ અપેક્ષાથી છે. જેમ પિતાની અપેક્ષાએ પુત્ર નામ છે, તે જ પ્રમાણે પુત્રની અપેક્ષાએ પિતા નામ છે. તે જ પ્રમાણે જીવની અપેક્ષાએ અજીવ નામ છે તથા અજીવની અપેક્ષાએ જીવ નામ છે. એ જ પ્રમાણે જ્ઞાનની અપેક્ષાએ અજ્ઞાન નામ છે તથા અજ્ઞાનની અપેક્ષાએ જ્ઞાન નામ છે. હા! હા! હા! ધન્ય ધન્ય ધન્ય! સર્વ પક્ષાપક્ષરહિત જ્ઞાનગુણસંપન્ન સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યગ્નાનમયી સ્વભાવવસ્તુ સ્વભાવથી જ જેવી ને તેવી, જેવી છે તેવી છે, તેને અંતરદ્રષ્ટિ વા સમ્યજ્ઞાનદષ્ટિથી જોઇએ તો તે ન નામ છે કે ન અનામ છે અર્થાત્ વસ્તુ પોતાના સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય જ્ઞાનસ્વભાવમાં જેવી છે તેવી છે, નામ કહો અથવા ન કહો. નામ અને જન્મ-મરણ તો આ પાંચ પ્રકારનાં શરી૨ છે તેનાં છે એમ શ્રી પદ્મનંદીપચ્ચીશી ગ્રંથમાં શ્રી પદ્મનંદીમુનિ કહી ગયા છે.
(દોહરો)
નામકર્મની ભાવના, ભાવે સુરત સંભાલ; ધર્મદાસ ક્ષુલ્લક કહે, મુક્ત થાય તત્કાલ. અપનો આપો દેખકે, હોય આપકો આપ; હોય નિશ્ચિંત તિો રહે, કિસકા કરના જા! નામકર્મ કર્તારકો, નામ નહીં સુણ સાર; જો કદાપિ યો નામ હૈ, તાકો કર્તા નિર્ધાર.
ઇતિ નામ કર્મ વિવરણ સમાપ્ત.
* * *
