________________
प्रायश्चितं वैयावृत्यं, व्युत्सर्गोऽथ शुभं ध्यानं,
स्वाध्यायो विनयोऽपि च । षोढेत्याभ्यन्तरं तपः ॥४०॥
શ્લોકાર્થ : ચેતનાથી (પ્રાણોથી) શ૨ી૨ની જેમ તપ વડે ચારિત્ર સાર્થક બને છે. આ તપ છ પ્રકારે બાહ્ય અને છ પ્રકારે અત્યંતર એ પ્રમાણે બા૨ પ્રકારે છે. તેમાં અનશન, ઊણોદરી, વૃત્તિસંક્ષેપ, ૨સત્યાગ, કાયકલેશ અને સંલીનતા આ બાહ્યતપ છે અને પ્રાયશ્ચિત્ત, વૈયાવૃત્ય, સ્વાધ્યાય, વિનય, કાયોત્સર્ગ અને શુભધ્યાન આ અત્યંતર, આ પ્રમાણે બાહ્ય તથા અત્યંત૨ તપ કહેવામાં આવે છે.
૩૮-૩૯-૪૦
હવે તે બાર પ્રકારના તપનું સ્વરૂપ રજૂ કરાય છે.
अशनादिचतुर्भेदा - सर्वतो देशतो वाऽत्र,
हारस्य परिवर्जनम् । प्रोक्तञ्चानंशनं तपः ॥४१॥
શ્લોકાર્થ : અહીં બા૨ પ્રકા૨ના તપોમાં અશનાદિ-(અશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમરૂપ) ચાર પ્રકારના આહા૨નો સર્વથા કે દેશથી ત્યાગ થાય, તે અનશન તપ કહેલો છે.
४१
न्यूनत्वमन्नपानादे - क्रुधादे र्भावतस्त्याग,
द्रव्येण सूत्रमानत: । ગીનોયંમિતીરિતમ્ ॥૪રા
શ્લોકાર્થ : ઊણોદરી તપ, દ્રવ્ય અને ભાવ બે પ્રકારે છે. તેમાં
૧૩
