Ranpur Tirthna Lekho

Author(s): Jinvijay
Publisher: Z_Prachin_Jain_Lekh_Sangraha_Part_02_005113_HR.pdf

Page 6

તીયના લેખા, નં. ૩૦૭
] ( ૧૯૦ )
અવલાકન.
ત્યાંની પ્રચલિત વાત તથા લેખોની હકીકતને જો આપણે સરખાવીએ તા માલુમ પડશે કે તે ખતે મળે છે. લૈાકિક વાતેા પ્રમાણે બાંધનારાનાં નામે ધન્ના અને રત્ના છે. લેખમાં ધન્નાને બદલે ધરણાક આપ્યુ છે અને રત્નાનુ નામ એજ છે. લૈાકિક વાતે પ્રમાણે ધન્ના રત્નાને નાના ભાઇ હતા અને લેખમાં પણુ તેમજ છે. વાતે પ્રમાણે મૂળ તેએ સિરેહીના નાન્ટિના રહેવાસી હતા. લેખમાં આના વિષે કાંઈ ઉલ્લેખ છેજ નહિ, પરંતુ લેખમાં બીજી એક સૂચના આપી છે કે ધરણાએ ( ધન્નાએ ) અજાહરી, પિંડરવાટક, સાલેર વિગેરે સ્થળેાએ દેવાલયાને પુનરૂદ્ધાર કર્યાં છે અજાહરી અને સાલેર એ નામે હાલ પણ એજ પ્રમાણે ખેલાય છે અને હાલનું પિડવાડા તેજ પિંડરવાટક હાવુ જોઇએ. આ બધાં સ્થળે સરાહી સ્ટેટમાં હાઈ નાન્ક્રિઆની પાસેજ છે. તેથી કદાચ તેએ નાન્ક્રિઆના રહેવાસી હાઇ શકે. ત્યાંના લાકા કહે છે કે તે પારવાડ વાણીઆ હતા અને પારવાડ એ પ્રાગ્ધાટનું પ્રાકૃત રૂપ છે. લેખમાં પણ કહ્યું છે કે તેઓ પ્રાગ્ધાટ જ્ઞાતિના હતા. લાકિક વાર્તામાં કહ્યા પ્રમાણે દેવાલયના પ્લાને કરનાર દીપા હતા જે દેપાકનું ટુંકું રૂપ છે. માત્ર એકજ ભેદ પડે છે. લાકિક વૃત્તાંત પ્રમાણે ધન્ના તે ક્રૂરજન હતું નહિં પણ લેખમાં તેના બે પુત્રા નામે જાજ્ઞા અને જાવડ કથા છે. બાકી બીજી બધી રીતે આ બન્ને હકીકતા બરે બર મળી રહે છે.
આ દેવાલયની મુલાકાત લેનાર માત્ર એકજ યુરાપીયન ગૃહસ્થ છે. જેમનુ નામ સર જેમ્સ ફર્ગ્યુ સન છે. આશ્રયની વાત છે કે ટેડે (Tod) તેની મુલાકાત લીધી નહિ. તે પણ ‘‘એનાલ્સ એન્ડ એન્ટીકવીટીઝ એક રાજસ્થાન” (Annals and Antiquities of Rajasthana) નમના પેતાના પુસ્તકમાં ભા રાણાના વર્ણનમાં તેમણે તેને ટુંકે વૃત્તાંત આપ્યા છે. તે કહે છે કે તેની પ્રતિભાના આ નમુનાએ ઉપરાંત એ ધાર્મિક મકાને રહેવા પામ્યાં છે એક આયુ ઉપરતુ કુમ્ભા શામ ' જે ત્યાં બીજાં વધારે ઉપાગી મકાનેાને લીધે ઢંકાઈ ગયું છે પણુ બીજે સ્થળે જાણવાલાયક થઇ પડત. બીજી જે ધણુંજ મેટું છે, અને લાખા રૂપિઆની કિંમતનું છે અને જેનાં ખચ માં કુંભાએ ૮૦૦૦૦ પાઉંડ આપ્યા છે, તે મેવાડની ઉંચી ભૂમિના પશ્ચિમ ઉતારથી જતા સાદરી ઘાટ (Sadrippass) માં બાંધેલું છે અને તે ઋષભ દેવને અર્પણ કરેલું છે. તે ઘણા એકાંત સ્થાળમાં આવેલું છે તેથી જુલમમાંથી બચ્ચુ
<
.
૫૯૮