________________
ડિસેમ્બર, ૨૦૦૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૯
'પંથે પંથે પાથેય...(છેલ્લા પાનાનું ચાલુ)
મસ્ત! ક્યારેક તો વળી લખેલી કવિતાના પૃષ્ટોનું જાતે જ વિસર્જન કરી
નાંખે ! પૂ. અરવિંદ અને પૂ. માતાજીના અનન્ય ભક્ત. છે અને તેનાથી આપણી મુરઝાયેલી માનવજાત નવપલ્લવિત થાય છે તેમાં
આ “અભિસા” કાવ્ય સંગ્રહ મને મળ્યો તો ખરો. પણ મુંબઈની પ્રવૃત્તિઓમાં કોઈ શંકા નથી.
વાંચવાની ફુરસદ ન મળે. અને મનહર પણ એવી કોઈ યાદી માટે ટોક ટોક નોંધ : આ પછી મારી પોંડિચેરીની બે મુલાકાત દરમ્યાન સમાધી આગળ
ન કરે એવો એ નિસ્પૃહ કવિ-સાધક જીવ. આવો ફરી કોઈ ચમત્કાર કે દિવ્ય અનુભૂતિ થઈ નથી જેની હું નિખાલસભાવે
એક વખત અમારા ઉદ્યોગના કામ માટે મારે મદ્રાસ-હવેનું કબૂલાત કરું છું.
***
ચેન્નાઈ-જવાનું થયું. વિચાર્યું કે ઍરપોર્ટ અને વિમાનના પ્રવાસમાં એકાંત (સત્ય ઘટના પર આધારિત)
મળશે એટલે જોયા વગર ચાર-પાંચ પુસ્તકો હેન્ડ બેગમાં પધરાવી દીધા ! C/2, સુરેશા એપાર્ટમેન્ટ, ઈશ્વર ભુવન પાસે, નવરંગપુરા, અમદાવાદ-૯.
પરંતુ વાંચવાનો સમય ન મળ્યો. મદ્રાસ પહોંચતા શનિ-રવિના રજાના 'યોગાનુયોગ રાણાજે પૂણ ગુમવ્હાણેની પ્રતીતિ કણવે છે દિવસોમાં પોંડિચેરી જવાનું વિચાર્યું. શનિ રાત્રે પોંડિચેરી પહોંચ્યો. રવિ T] ધનવંત શાહ
સવારે તૈયાર થઈ માતાજીની સમાધિ પાસે જઈ નિરાંતે ત્યાં બેસવાનું વિચાર્યું.
ઉતાવળે તૈયાર થયો, વળી વિચાર્યું કે સમાધિ પાસે બેસીને એકાદ પુસ્તકનું ઉપરના પ્રસંગના અનુસંધાનમાં, આ અન્વયે મને થયેલા એક અનુભવને મનન-ચિંતન કરીશ. વિચાર્યા વગર થેલામાંથી પુસ્તક કાઢ્યું અને હાથમાં આપની સમક્ષ પ્રસ્તુત કરવાની ભાવના જાગે છે.
લઈને પૂ. માતાજીની સમાધિ પાસે પહોંચ્યો. ભાવનગર શામળદાસ કૉલેજમાં અંગ્રેજીના પ્રાધ્યાપક મારા વિદ્વાન મિત્ર સમાધિના દર્શન કર્યા. નત મસ્તકે પ્રણામ કર્યા અને બાજુની પરસાળમાં બેઠો. સાધક મનહર દેસાઈએ લગભગ દશેક વર્ષ પહેલાં એમનો પ્રથમ કાવ્ય સ્વસ્થ થયો. એ પુસ્તક હાથમાં લીધું, એ “અભિપ્સા' હતું, આનંદ થયો. પણ સંગ્રહ ‘અભિપ્સા’ મને વાંચવા અને મનન કરવા મોકલ્યો. મનહર દેસાઈ આશ્ચર્યનું વર્તુળ તો મને હવે સ્પર્શવાનું હતું. સાહિત્ય જગતના બધા જ પ્રસિદ્ધિથી અળગા રહ, મનમા ઉચકાવતા ઉગ, પુસ્તક ખોલ્યું, પ્રથમ પાને જ અર્પણમાં લખાણ હતું: ‘શ્રી અરવિંદ અને તો ક્યારેક એ કાવ્યને કોરા પાનાંનો સ્પર્શ કરાવે, નહિ તો નિજાનંદમાં જ શ્રી માતાજીને અર્પણ'. આ પ્રસંગને કયો યોગાનુયોગ કહેશો ? * * *
જૈન ધર્મનો આધુનિક એન્સાઈક્લોપિડીયા જૈનપિડીયાનું પાવરપોઈન્ટ પ્રેઝન્ટેશન અને જૈનદર્શન વ્યાખ્યાન શ્રેણીનો પ્રારંભ
a નેમુ ચંદરયા આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણે જૈનદર્શનના પ્રચાર-પ્રસારનું કામ કરતી અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓ માટે પાઠ્યપુસ્તક ઉપરાંત પરિસંવાદ અને ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ જૈનોલોજીએ ૨૫ ઑક્ટોબર ૨૦૦૯ના રોજ મુંબઈમાં સ્કૉલરોને સહાય આપવાનું કાર્ય કર્યું છે. આવેલા દાદરના યોગી સભાગૃહમાં ભવિષ્યની પેઢી માટેના જૈન ધર્મના આ પ્રસંગે ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ જૈનોલોજીની જૈનદર્શન વ્યાખ્યાનશ્રેણીનું મહત્ત્વના પ્રોજેક્ટ “જેનપીડિયા'નું નિદર્શન રાખ્યું હતું. આ જૈનપીડિયા પૂજ્યશ્રી રાકેશભાઈ ઝવેરીના “અહિંસા પરમો ધર્મ વિશેના વ્યાખ્યાનથી દ્વારા ડીજીટાઈઝૂડ જેન હસ્તપ્રતોનો એનસાઈક્લોપીડિયા તૈયાર થશે, જેના પ્રારંભ થયો. એમણે જૈનદર્શનમાં આલેખાયેલી અહિંસાની સૂક્ષ્મતા, તાર્કિકતા વિશે લંડનની કિંગ્સ કૉલેજના મિ. પોલ વેચે વિસ્તૃત રીતે પાવર પોઈન્ટ અને પ્રભાવકતા એમની પ્રભાવક શૈલીમાં દર્શાવ્યા. આ કાર્યક્રમમાં પચાસ પ્રેઝન્ટેશન આપ્યું. અત્યંત સચિત્ર એવી હસ્તપ્રતોને એના તમામ સંદર્ભો વર્ષની યશસ્વી ઔદ્યોગિક કારકિર્દી ધરાવતા અને પંચોતેરમા વર્ષમાં પ્રવેશેલ સહિત તૈયાર કરવામાં આવશે. એનો મુખ્ય આશય તો વર્તમાન ભાષામાં રૂબી મિલ્સના મનુભાઈ શાહનું અભિવાદન કરવામાં આવ્યું. સંસ્થાના ચેરમેન તાર્કિક અને પ્રતીતિજનક રીતે જૈનોની આવતી પેઢીને માટે જ્ઞાનસંચય શ્રી રતિભાઈ ચંદરયા, વાઈસ ચેરમેન શ્રી નેમુ ચંદરયા, પ્રતાપ ભોગીલાલ, કરવાનો છે. વળી આ પ્રોજેક્ટ સંશોધકો અને અન્ય ધર્મના વિચારકો તેમ રસિકભાઈ દોશી, અરવિંદ દોશી તથા અનેક અગ્રણીઓ આ પ્રસંગે ઉપસ્થિત જ વિશ્વભરના લોકોને માટે પણ ઉપયોગી બનશે.
રહ્યા હતા અને ડૉ. નલિનીબહેન મડગાંવકરે હૃદયસ્પર્શી શૈલીમાં સમગ્ર કાર્યક્રમના પ્રારંભે ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ જૈનોલોજીના કૉ-ઑર્ડિનેટર પદ્મશ્રી કાર્યક્રમનું સંચાલન કર્યું હતું. કાર્યક્રમનો પ્રારંભ અને સમાપન ધરમપુર ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈએ છેલ્લા વીસ વર્ષથી રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય આશ્રમના મુમુક્ષુઓના ભક્તિસંગીતથી થયો હતો. સ્તરે કામ કરતી આ સંસ્થાની અનેકવિધ પ્રવૃત્તિનો પરિચય આપ્યો. જૈન ઈન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ જૈનોલોજી બી-૧૦૧. સમય ઍપાર્ટમેન્ટ, ધર્મના તમામ સંપ્રદાયોને સાથે રાખીને કામ કરતી આ સંસ્થાએ બ્રિટનની
આઝાદ સોસાયટી પાસે, આંબાવાડી, અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૫. ઈન્ડિયા બ્રિટીશ લાઈબ્રેરીની પંદરસો જેટલી હસ્તપ્રતોનું સુદીર્ઘ વિવરણ ધરાવતા
ટેલિ.: ૯૧ ૭૯ ૨૬૭૬ ૨૦૮૨ ફેક્સઃ૯૧ ૭૯ ૨૬૭૬ ૧૦૯૧. ત્રણ વોલ્યુમનું વિમોચન કર્યું હતું. આચાર્ય ઉમાસ્વાતિના ‘તત્ત્વાર્થસૂત્ર'નો અંગ્રેજી અનુવાદ, જૈન ધર્મ અને પર્યાવરણ વિશે પુસ્તક, જૈનદર્શનનો E-mail : kumarpalad@sanchrnet/ kumarpalad@gmail.com
