Prabuddha Jivan 1994 01 Year 05 Ank 01

Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 7

તા. ૧૬-૧-૯૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
તેણે દેહ છોડ્યો ત્યારે ચિત્તમાં શાંતિ હતી, સમતા હતી, સમાધિ હતી. છે, પાપી કરતાં પાપની ધૃણા તિરસ્કાર, ભત્સના, નિંદા, ગહદિ કરવાનું સ્વર્ગે સિધાવી ને દૈવી સુખ ભોગવવા લાગ્યો. મનુષ્યના જીવનમાં કેવું સૂચવ્યું છે, પાપી તો દયાને પાત્ર છે, કેમકે વ્યક્તિ પાપનુબંધી પમ્પથી પરિવર્તન આવે છે, તેનું આ જવલંત ઉદાહરણ છે.
પાપ કરે છે. સાચા હૃદયથી પાના૫પૂર્વક પાપની સિંઘ ગાદિ કરે, જે નિશાન કદાપિ ચૂ4 ન જય વધ્યને બરાબર પેલી પાર મોકલી પરિણતિ થાય તેવાં અનુષ્ઠાનો કરે, કરણનિયમ અંગિકાર કરે તો દે, તેવો બ્રાહ્મણ પુત્ર apદારી ખરાબ સોબતથી અંગારાદિ વ્યસનો મહાપાપી પણ જીવન જીતી મોક્ષ અને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આત્મસાત્ કરી લે છે; રાજ દ્વારા દેશનિકાલ કરાયો. તે સમષના રિવાજ તેના જવલંત ઉદાહરણો અંગુલિમાળ, અર્જુન માળી, પિલાતીપુત્ર, પ્રમાણે મકે મેંશ ચોપડી ખાસડાનો હાર પહેરાર્થી ગધેડે બેસાડી નગર પહારાદિ ગણાવી શકાય. બહાર લઈ જતા.
જૈનદર્શન કહે છે કે પાપ કરે તે પાણી કહેવાય તેવો એકનિક તેને ગેરીએ અટવમાં પકડયો. માણસ પારખે તેમના ગૌર રાજ નિયમ ઘડી ન શકાય, પાપ કર્યા પછી જેના હૃદયમાં આંતરિક તીવ્રતમ સમક્ષ હાજર કર્યો. કામનો છે તેમ જાણી તેને ટોળમાં દાખલ કર્યો તે પશ્ચાતાપ થાય, તે ખરી રીતે પાપી નથી. પરંતુ ધર્મી છે. માનવમ પણ મોર્ટી મોટી ચૌરી કરતી, મોટી ધાડ પાડનો સામનો કરનારનું તલવારથી છેલ્લા મૃત્યુ સમયે પણ જે વ્યક્તિ જીવનના સઘળા પાપોનું આલોચના, ડોકું ધડથી છુટું કરતો. તેણે એક વાર સાથીઓ સાથે એક નગરમાં ગર્ધાદિ સહિત પ્રાયશ્ચિત કરે છે; તે વ્યક્તિ પાપાત્મા નથી, પરંતુ ધર્માત્મા બેફામ લૂંટ ચલાવી. એક ચોરે કોઈ ગરીબ બ્રાહ્મણના ઘરમાં ભીખ છે. કેટલું સુંદર આશ્વાસન આ વિચારસરણી જીવનને ઉર્ધ્વગતિ માંગેલી. ઐર પીરસી છોકરાં આરોગોં હતો ત્યાં તે પહોંચ્યો અને ફીર બનાવવા શું પૂરતી નથી ? આના દર્શન તરીકે પોતાની મેળે ભગવાન ભરેલું વાસણ લઈ લીધું. આ સહન ન થવાથી ભોગળ લઈ વાળાને
મહાવીરનો શિષ્ય થઈ બેઠેલો ગોવાલો છે. અસંખ્ય અધટિત કાર્યો પછી સામનો કર્યો દૃઢપ્રહારી ત્યાં આવી પહોંચી તલવારના એકજ ધાએ
જેની પાસેથી તેને લેક્ષા થખ્યો તેના પર જ તેનો પ્રયોગ ! પરંતુ, મૃત્યુ બ્રાહ્મણનું ડોકું ઉડાવી દીધું. તેથી આંગણામાં સામનો કરી રહેલી ગાયનો
પહેલાં જે તીવ્ર આલોચન, ગ, પાત્તાપ કર્યા તેના પરિપાક રૂપે એક પણ શિરચ્છેદ કરી નાખ્યો. બંનેના વર્ષથી બ્રાહ્મણી ખૂબ ઉશ્કેરાઈ, ગાળો
વખત તો તે બારમા દેવલોક સુધી જઈ શક્યો ને ? દેતી તેને મારવા દોડીત્યાં દઢપ્રધારીએ તેના પેટમાં તલવાર ખમી . હવે જીવનર્મા પરિવર્તન લાવનારા જીવન તરફ વળીએ. એક દીધી. તે પેટમાં રહેલા ગર્ભ સાથે ભૂમિ પર તૂટી પડી, ગર્ભનો લોગો
વખતનો ધાડપાડુ જમતાક ગૂર્જરેશ્વર કુમારપાલ બન્યો. શિષ્યો સાથે પણ બહાર આવી ગયો.
આવનાર જૈનચાર્ય યશોભદ્રસૂરિના ધર્મબોધથી જ ને ! નોકર તરીકે શેઠ આ આકસ્મિક દૃશ્યથી દૂઢપ્રહારીનું હૈયું હચ મચી ગયું. મેં આ શું
પાસેથી ભેટ મળેલી પાંચ કોર્ટના અઢાર પુષ્પોથી જિન પૂજા કરનારે કરી નાખ્યું ? એક સાથે ચારની હત્યા ! અને તે પણ નિર્દોષ ગાય
ઉછળના ભાવોલ્લાસ સાથે પ્રભુભક્તિ કરી તેથી અઢાર દેશોનો માલિક બ્રાહ્મણ, સ્ત્રી અને બાળક ! મારા જેવો પાપી અધમ, નીચ, કર, નિર્દય
થયો અને પછી પ્રથમ તીર્થંકર પદ્મનાભના તે કુમારપાળ રાજા પ્રથમ હત્યારો કોણ હોઈ શકે ? નગર છોડી દીધું પેલું કષ્ણાજનક દશ્ય વારંવાર
ગાધર થશે. કુમારપાળ આ સિદ્ધિ ની રીતે હાંસલ કરી શક્યા ! “ નજર સમક્ષ તરવરવા લાગ્યું. પોતાના ગુરુ પાડી યની ઘિ કરવા પૂર્વભવમો માત્ર પાંચ કોટીના કુલી જે ભાવોલ્લાસ તથા નલીનતાથી સાથે પશ્વાતાપના એડ્યુ ટપટપ ટપકવા લાગ્યા તે હવે આગળ વધે છે.
પ્રભુ પૂજા કરી હતી તેના ગુણાકારના પરિપાક રૂપે કુમારપાળા જાહોજલાલી અરણ્યમાં એક ધ્યાનસ્થ મુનિ જોયા. તેમના ચરણ ૫કી ધ્રુસકે ધ્રુસકે
મેળવી શક્યા, પુલ્યાનુબંધી પુણ્યથી મેળવેલી રિદ્ધિ-સિદ્ધિનો ગુણાકાર રડવા લાગ્યો. મુનિએ કહ્યું છે મહાનુભાવ ! તું ઘન થા. આટલો શેક
થાય તેવી રીતે વાપરી. સંતાપ શા માટે ? તેણે કહ્યું : હે પ્રભુ ! હું અધમ, નીચ ક્રૂર હત્યારે
તેઓ મંગળપાકર્થી જાગતા. નમસ્કાર મંત્રનો જાપ કર દાંત છે. નજીવા કારણસર મેં ચારની હત્યા કરી છે. મારું શું થશે ? મને
બત્રીસ છે માટે વીતરાગનો' અને યોગશાસ્ત્રના બત્રીસ મથોનું બચાવો, મારું રક્ષણ કરો.' મુનિએ કહ્યું કે થઈ ગયેલી ભૂલ માટે
સ્વાધ્યાયરૂપ ભાવભંજન કરતા. જિનમંદિરે દર્શન, ચૈત્યવંદન, જિનેરોએ સાચા હૃદયની માફી ની પશ્ચાત્તાપ તથા અહિંસા, સત્ય,
કુમારવિહારની પરિપાટી કરતા ગૃહમંદિરમાં નૈવેધ ધરીને જમતા. સાંજે અસ્તેય વાહચર્ય, અપરિગ્રહ એ પાંચ મહાવ્રતો ધારણ કરીશ તો તું
ઘરદેરાસરમાં અંગરચના, આરતી, પ્રભુભક્તિ કરતા. રાત્રે મહાપુના પવિત્ર થઈ મુક્ત થઈ જશે. મુનિના વચનથી મનનું સમાધાન થયું. તેણે
જીવન વિશે ચિંતન કરતા સુઈ જતાં આઠમ-ચૌદસે એકાસણું તથા પાંચ મહાવ્રતો ધારણ કર્યા. એવો અભિગ્રહ ધારણ કે જપો સુધી
સવાર-સંજ સામાયિકમાં મૌન રાખતા. કાલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચંદ્રચાર્યને આ ચાર ઇંન્યાઓનું મને સ્મરણ થાય ત્યાં સુધી અન્ન- પાણીનો ત્યાગ
સંપૂર્ણત: સમપિત મૂરિશ્વર કુમારપાળ રોજ ચતુરગિણિ સેના સાથે ચૂંટેલા નગરજનો તેને જોઈ બોલવા લાગ્યા : આ ઢોંગી છે, તારો છે.
સંપૂર્ણ ઠાઠથી નીકળતાં અને માર્ગમાં સખ્યાબંધ કરોડપતિઓ જોડાતા.
સંપૂર્ણ કાઠથી નીકળતાં એ તેની પૂજ ખાસડાથી થવી જોઈએ. તેના પર ઈટ, ધૂળ, પત્થરનો વરસાદ :
જે મંદિરે પૂજા કરતા ને છનું કરોડ સોનામહોરના વ્યયથી બંધાવ્યું હતું વરસાવ્યો. ને જરાપણ ચલાયમાન ન થયો. તેના નાક સુધી ઈશદિનો
૯. જે ત્રિભુવનપાળ વિહાર' તરીકે જગજાહેર બન્યું. જ
' ઢગલો થયો. આ પ્રમાણે તે નગરના ચારે દરવાજે આ પરિષહ સહન
તે ઉપર ટોકેલાં ઉદહરણોના નિષ્કર્ષરૂપે કહી શકાય કે સારા દિલનો કરવા લાગ્યો. આ ધોર તપશ્ચંધી આત્માની સંપૂર્ણ શુદ્ધિ થઈ અને
પશ્ચાત્તાપ ત ગુરુ સમક્ષ કરેલી આલોચના અને તેમણે આપેલું અપૂર્વ એવું કેવળશન ઉત્પન્ન થયું.
પ્રાયશ્ચિત કરાય નો ભવ્ય જીવ મોક્ષ સુધી પહોંચી શકે છે. પરંતુ રાજકન્યા : ભરોસરની સગ્નમ જે રાઈપ્રતિક્રમણમાં આવે છે તેમાં ઉપર
ઉમણા જે ચોરીમાં વિધવા બની અને ત્યાર પછી જેણે સંસાર સુખને જણાવેલાં ચારમાંથી બેનો ઉલ્લેખ આમ કરાયો છે*: *
તિલાંજલિ દઈ સાવી બન્યા પછી ચકલા-ચકલનું મૈથુન જોઈ નીર્થંકરના, * ધૂનો ઈલાઈ પુરો ચિલાઈ પુરો એ બહુગુણી;
વચન પ્રત્યે અવિશ્વાસ વ્યક્ત કરી માયાથલ્ય હૃદયમાં રાખી ગુરુ સમક્ષ પભવો વિણકુમારો, અદ્રકુમારો ઠપ્પ હાર અ.
પોતાના પાપને પ્રઈથત ન ર્ષ પછી આવું પાપ કોઈ કરે તો શું ! ઉપરના ચાર પ્રસંગોના સમાપનમાં જૈન દર્શનનું તત્વ આ રીતે પ્રાયશ્ચિત આવે તે જાણી ગુરુએ બતાવેલા પ્રાયશ્ચિતથી ઘણું વધારે