________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વૃદ્ધિ થઈ હતી, પરંતુ આ રામએ ઘસાઈ ગયેલા સપન-ભાને કારણે પ્રવાસીઓને પારાવાર મુશ્કેલી પાતી હતી તેથી જુનાગઢના દીવાન હરિદાસ બિહારીદાસ દેસાઈએ રાજ્યના વજીર બહાઉદ્દીનભાઈને ગિરનારના સોપાન-માર્ગ ના જીર્ણોદ્ધાર માટે ઈ. સ. ૧૮૮૮ માં જણાવ્યું તથા સેન-ભાગની દુરસ્તી માટે એક એજના તૈયાર કરવામાં આવી.
આ સમયે જૂનાગઢના નવાબ તરીકે નવાબ બહાદુરખાન-3 જા હતા તેમણે ગિરનારના સોપાનમાર્ગના જીર્ણોદ્ધાર માટે નાણાં એકત્રિત કરવા નાયબ દીવાન પુરુષોત્તમદાસ સુંદરજી ઝાલા અને જૂનાગઢના ચીફ મેડિકલ ઑફિસર છે. ત્રિભુવનદાસ મોતીચંદ્ર શાહને પરવાનગી આપી હતી. ૧
. ગિરનારનાં તીર્થસ્થાને જૂનાગઢ સૌરાષ્ટ્ર ગુજરાત તેમજ ભારતવર્ષભરના લેકિની અનન્યશ્રદ્ધા ભક્તિ અને આધ્યાન કેન્દ્ર-સમાન હતાં તેથી જનગઢ તથા જૂનાગઢ બહારના પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થની એક સમિતિના નિરીક્ષણ નીચે જ ભંડળ એકત્રિત કરવાનું તથા એના દ્વારા જ ન પાન-માર્ગ બંધાવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું તેથી એક સમિતિ રચી અને ભંડોળ એકત્રિત કરવા માટે ૧ ઓક્ટોબર, ૧૮૮૮ ના રોજ “ગિરનાર-લેટરી” બહાર પાડવામાં આવી. ૧૨
૧. ધર્મસ્થાનના જણહાર માટે લેટરી બહાર પાડવામાં આવી હોય તેવો ભારતવર્ષના ઈતિહાસના આ પહેલો પ્રસંગ હતા.
૨. ગિરનાર-લેટરીની બીજી વિશેષતા એ હતી કે ગિરનાર પર્વત ઉપર મુસ્લિમો માટેનું એક પણ
સ્થળ ન હતું તેથી ગિરનારના સોપાન-માર્ગના જીર્ણોદ્ધારમાં મુસ્લિમને રસ હોઈ શકે નહિ, પરંતુ આ લોટરીના પેટન તરીકે જનાગઢ રાજ્યના વજીર બહાઉદ્દીનબાઈ હતા અને લોટરીના પ્રેસિડન્ટ તરીકે રાવબહાદુર બેચરદાસ બિહારીદાસ દેસાઈ હતા.
ગિરનાર-લેટરી સમિતિમાં કુલ ૧૭ સભ્યો હતા તેમાં ત્રણ મુસ્લિમ, એક પારસી, ચાર નાગર તથા અન્યોમાં બ્રાહ્મણ લહાણા વાણિયા વગેરે હતા. આ લેટરીની કાર્યવાહી માટે સેક્રેટરી તરીકે છગનલાલ હરિલાલ પંડયા તથા “સુબેધપ્રકાશ' માસિકના તંત્રી પુરુષોત્તમદાસ કહાનજી ગાંધી હતા,
ગિરનાર-લેટરીની એક રૂપિયાની કિંમતની કુલ ૪ લાખ ટિકિટ કપાવવામાં આવી હતી અને . ૧,૫૦,૦૦૦ નાં કુલ ૩૧રક ઈન આપવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું તેમાં પ્રથમ ઇનામ છે. ૪૦ હજારનું હતું.
લેટરી બળો પ્રચાર થાય એ માટે દર મહિને રાજ્યના માલિક ગેઝેટ દસ્તુરલ-એલ-સરકારમાં નિશુક જાહેરાત આપવામાં આવતી હતી અને ૧૦૦ ટિકિટ ૧૫ ટકા કમિશન લેટરીના એજન્ટને અાપવાનું પણ જાહેર કરવામાં અાવ્યું હતું. લેટરીની ટિકિટના વેચાણ માટે ભારતવર્ષમાં એજન્સીઓ માપવામાં આવી હતી.
ગિરનાર-કેટરીને થમ તા. ૧૫-૫-૧૮૯૨ ના રોજ સવારે ૭-૦૦ વાગ્યે ફરા ખાન(હાલનું નગરપાલિકાનું મકાન)માં દીવાન હરિદાસની હાજરીમાં કરવામાં આવ્યો હતો તેમજ લેટરી સમિતિની નિષ કાર્યવાહીમાં સમાજને વિશ્વ સ ઉત્પન્ન થાય એ માટે સમાજના વિવિધ વર્ગના પ્રતિનિષિઓને ખાસ નિમંત્રણ આપી હાજર રાખવામાં આવ્યા હતા તેમાં (૧) ગિરનાર-લેટરી સમિતિના ૧૧ સભ્યો, (૨) જૂનાગઢ સરકારના ૪ સભ્ય, (3) જૂનાગઢ શહેરના ૩ સભ્યો અને (૪) દેશાવના ( સ. જેમાં પંજાબ કાશી ધારવાડ સુરત વડેદરા લીંબડી ભાવનગર વગેરે પ્રદેશને હતા.
એપ્રિલ ૧૯૯૨
For Private and Personal Use Only
