________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નો સંગ્રહ પણ છે. રાષ્ટ્રિય ધાર-ભંડાર ઘણી માઈકી-બ બ્રિટન હાજ ભા ને અમેરિકા અને અન્ય દેશોમાંથી અનેક વાર વિના મલે કે વિનિમયના ઘેરણે પ્રાપ્ત કરેલ છે. ટીy સુલતાનના નેપલિયન સાથેના પત્રવ્યવહારની અને ઈ . ૧૪૫૭ વખતે નાના સાહેબે મને નેપલિયન ત્રીજા વચ્ચે થયેલા પત્રવ્યવહારની પણ માઈક્રો-મિ છે. "
રાષ્ટ્રિય દાતર-ભંડાર, નવી દિલ્હીને ઉપયોગ થઈ શકે અને મૂળ દફતર વ્યવસ્થિત રીતે સથવાઈ રહે એ માટે (૧) ગાઈડ, (૨) ઇવેન્ટી, (૩) રજિસ્ટર, (૪) ઈન્ડેકસ અને (૫) કેટલાંગ પ્રકારનાં તરીના ઉપયોગ માટેના સંદર્ભ–સાધન તૈયાર કર્યા છે.
"રાષ્ટ્રિય દફતર ભંડારમાં ખાનગી વ્યકિતઓને સંબંધિત પણ ઘણું રેકર્ડ પ્રાપ્ત કરવામાં અાવેલ, જેમાં મહાત્મા ગાંધીજી, ડો. રાજેન્દ્રપ્રસાદ, સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલ, જવાહરલાલ નહેરુ, નેપાલમાં ખિલે, મૌલાના અબુલ કલામ આઝદ, રેજિની નાયડ વગેરે સમાવેશ થાય છે. તો ૧-૮૧૯૪૭ ના રોજ નવી દિલ્લીના લાલ કિલ્લા પરથી ફરકાવેલ વિરંચી અવાજ અને એ સંભાળ અને વપરાયેલ ગૂગલ પણ અહીંયાં રાખવામાં આવેલ છે.
કચેરીની લાઈબ્રેરીમાં બે લાખ જેટલાં દળદાર પુરતો છે, જેમાં અલભ્ય પુરતાથી લઈ ૧૮મી સદીનાં જ પુસકે પણ આવી જાય છે. દર વર્ષે ભારત તપ વિદેશમાંથી હજારો ઈતિહાસ લેખકે સંશોધકે અહીં મુલાકાતે આવે છે.
દફતર-ભંડારે આજે કપ્રિય સથાપક અને બિનસાંપ્રદાયિક હોવાથી ધીમે ધીમે દેવમંદિરોનું સ્થાન લઈ રહ્યા છે, દફતર-ભંડારો રાષ્ટ્રને પરાપૂર્વથી મળેલે અમૂલ્ય વારસે છે. દાક્તર-ભંડારના વિભાગનું દર્શન મુગ્ધ કરે છે. દફતર ભંડાર માને છે કે મે, ત્યાં એવી કઈ ને કઈ સામગ્રી તે હોવાની જ કે જેમાં કઈ અને કોઈને તે રસ પડાને જ.
આપણે પ્રથમ વાર દફતર-ભંડારમાં પગ મૂકીએ ત્યારે એક અજાયબ ઘરમાં ફસાયા હોઈએ એવો આભાસ થાય એ વાજબી છે. આ વિસ્ટ આ વિમાસણ પારખી શકયા છે, દફતર-ભંડારમાં અપક્ષ પ્રવેશ આવકારદાયક હે જઈએ, એમ ન બને તો પ્રથમ ગ્રાસે મક્ષિકા.
રાષ્ટ્રિય દફતરભંડાર'માં સચવાયેલ . રેકર્ડના આધારે વિવિધ પ્રકાશને પણ પ્રતિ મવામાં આવેલા છે, જેમાં નેધપાત્ર ગણાવી શકાય તેવાં ઈન્ડિયન સિરીઝ’ ‘ઇન્ડિયન રેઈઝ સિરીઝ વિલિયમ ઈન્ડિયા હાઉસ રિસપોન્ડેન્સ સિલેકશન ફોરમ ઇલિશ રેઝ ઈન ઓરિયેન્ટ વેજઆઠ મે “બંગાળ જનરલ લેટસ મિન્ટો-બેટિા- કલેન્ડ-હારૂિડેલહાઉસી-કાર કે ઈન્ડિયન સ્ટેટમ પેપર્સ” હેન્ડબુક ટુ ધ રેકેઝ એક ધ ગવમેન્ટ ઓફ ઇન્ડિયા (-૧૮૫) તેમજ દર છ માસે “ધી ઈડિન આકાઈ' નામનું સામયિક પણ પ્રસિદ્ધ કરે છે (મજરાત રાજય દાતરભંડાર ખાતું પણ દર છ માસે “રાજ દફતર' નામનું સામયિક પ્રસિદ્ધ કરે છે.
“છિન દફતરભંડામાં દફતરાની સામવણી વાનિક રીતે જાય છે, જેને ભારતમાં હોવી રિત ગણાવી શકાય એમ છે. અહીયાં પ્રિઝર્વેશન સેકશન’ ‘રિપેર ઍને બાઈાિ સેકશન અધિકારી યુનિટી રેકર્ડ મૅનેજમેન્ટ સેકાન” “પ્રાણાનવિભાગ, લાઈબ્રેરી, વહીવટી વિભાગ અને હળીમ વિત્ર વગેરેને સમાવેશ થાય છે. રાષ્ટ્રિય દાતરભંડાર એ ભારત તેમજ સમગ્ર એશિયામાં દરવરતિવા- પદ્ધતિસરની વૈજ્ઞાનિક તાલીમ આપનું કંદ છે એટલે રાજ્યના દફતરભંડારના અધિકારીએ - ચારીઓને માટે લાંબા ગાળાના અને ટૂંકાગાળાના વિવિધ વર્ગો ચલાવવામાં મદદરૂપ થાય છે.
એપ્રિn/૧૯૯૨
For Private and Personal Use Only
