Book Title: Padyatra Sanghni Adhyatmik Parimal Author(s): Fatehchand Z Shah Publisher: Z_Jain_Darshan_Mimansa_ane_Anya_Lekho_005246_HR.pdf View full book textPage 5
________________ + - - - પદયાત્રા સંઘની આધ્યાત્મિક પરિમલ || ૧૨૧] ઉપર આવી આમાની જુદી જુદી અવસ્થાઓ છે તેમાં પ્રથમ સુપ્તિ છે. આ આત્મા અનાદિકાળથી મિથ્યા વાસનામય ગાઢ નિદ્રામાં સુતો છે-તેવી સ્થિતિમાંથી વિશિષ્ટ પ્રકારના ક્ષ પશમથી પંચેંદ્રિય અને મને બળરૂપ સાધન પામી સદ્ગુરુદ્વારા અથવા શાસકારા સ્વહિત શ્રવણ કરી–તેનું પાલન કરવા તતપર થાય છે તે જાગૃત દશા છે. આ જાગૃત દશા પ્રાપ્ત થયા પછી જ સદ્ગરનો ઉપદેશ આત્માને અસર કરે છે, નહિ તો ઉપર ક્ષેત્રમાં વૃષ્ટિની માફક નિરર્થક નિવડે છે. જ્યારે વસ્તુસ્વરૂપને આત્મા ઓળખે છે, પાદેયનો વિવેક સમજે છે, શરીર, ધન, પુત્ર, સ્ત્રી, હવેલી, અલંકાર વગેરેને પર માની લેવા જેટલી શક્તિ ધરાવે છે ત્યારે રાગ અને દ્વેષ પરિણતિ, જે મનરૂપ સાધનઠારા તેને વારંવાર મુંઝવતી હતી, તે અ૫ પરિસ્થિતિમાં અસર કરી શકે છે. કેમકે સત્ય સ્વરૂપની શ્રદ્ધા અહીં થતી હોવાથી અન્ય વિકપ દૂર થઈ જાય છે, અનાદિ કાળથી જે આત્માને અનેક પ્રકારની પીડાઓ પૈકી એક પ્રબળ પીડા હતી તે ઓછી થાય છે, અને એ રીતે આત્મા અમુક અંશે એમાંથી મુક્ત થાય છે. સદ્ગુરનો યોગ અને સર્વજ્ઞ શાસ્ત્ર પોતાની આગળ પ્રાપ્ત થયાં છતાં જે આત્માઓની સુષુપ્તિ દૂર થઈ નથી તેમને હજી પૂર્વ પરિચિત સંસ્કારની નિવિડતા મટી નથી. જે ભાવ મને અહીં પ્રાપ્ત થયેલું છે તેના ઉપર પૂર્વ ભવના સંસ્કારની છાપ પડેલી જ હોય છે. જે તે સહજમાં નિવારણ થઈ શકે તેમ હોય તો આવા નિમિત્તોથી થાય છે. અન્યથા મનુષ્ય જન્મ, ચોગ્ય ક્ષેયોપશમ શક્તિ પ્રાપ્ત કર્યા છતાં કોઈ પણ પ્રકારના ચોક્કસ લાભ વગર પૂર્ણ કરે છે. જિનેન્દ્રકથિત તો ઉપર રુચિ એ સમ્યગ્દર્શન અથવા આત્માની એક વિશિષ્ટ પ્રકારની ઉત્ક્રાંતિ છે, જે તેને સર્વથા મુક્ત કરવામાં અચૂક સાધન તરીકે કામ લાગે છે. એટલું તે ચોક્કસ છે કે જે મનુષ્ય જન્માદિ શુભ સામગ્રીઓ પામીને શાસ્ત્રના નિર્દોષ આપણું કાન ઉપર અથડાવા છતાં નવું ચૈતન્ય સ્કુરા નહિ, તો અમુક પ્રકારના દુઃખોત્પાદક નિમિત્તથી જ્યારે આત્મ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
