Nyayakusumanjali

Author(s): Padmaprasad Upadhyay, Dhundiraj Shastri
Publisher: Chaukhamba Sanskrit Series Office

Page 596

शङ्का चेदनुमाऽस्त्येव न चेच्छङ्का ततस्तराम् / व्याघातावधिराशङ्का तर्कः शङ्कावधिर्मतः // 7 // परस्परविरोधे हि न प्रकारान्तरस्थितिः / नैकताऽपि विरुद्धानामुक्तिमात्रविरोधतः / / 8 // साधर्म्यमिव वैधयं मानमेवं प्रसज्यते / अर्थापत्तिरसौ व्यक्तमिति चेत् प्रकृतं न किम् // 6 // सम्बन्धस्य परिच्छेदः संज्ञायाः संज्ञिना सह / प्रत्यक्षादेरसाध्यत्वादुपमानफलं विदुः / / 10 / / सादृश्यस्यानिमित्तत्वानिमित्तस्याप्रतीतितः . / समयो दुर्ग्रहः पूर्व शब्देनानुमयापि वा // 11 // श्रुतान्वयादनाकाङ्क्ष . न वाक्यं ह्यन्यदिच्छति / पदार्थान्वयवैधुर्य्यात्तदाक्षिप्तेन सङ्गतिः / / 12 // अनैकान्तः परिच्छेदे सम्भवे च न निर्णयः / आकाङ्क्षा सत्तया हेतुर्योग्यासत्तिरबन्धना // 13 // निर्णीतशक्तेर्वाक्याद्धि प्रागेवार्थस्य निर्णये / व्याप्तिस्मृतिविलम्बन लिङ्गस्यैवानुवादिता // 14 // व्यस्त'दूषणाशकै स्मारितत्वात् पदैरमी / अन्विता इति 'निर्णीते वेदस्यापि न तत् कुतः / / 15 // न प्रमाणमनाप्नोक्तिर्नादृष्टे कचिदाप्तता / अदृश्यदृष्टौ सर्वज्ञो न च नित्यागमः क्षमः // 16 // न चासौ क्वचिदेकान्तः सत्त्वस्यापि प्रवेदनात् / निरञ्जनावबोधार्थो न च सन्नपि तत्परः // 17 // हेत्वभावे फलाभावात् प्रमाणेऽसति न प्रमा। तदभावात् प्रवृत्तिर्न कर्मवादेऽप्ययं विधिः // 18 // * अनियम्यस्य नायुक्ति नियन्तोपपादकः / न मानयोर्विरोधोऽस्ति प्रसिद्ध वाऽप्यसौ समः // 16 // प्रतिपत्तेरपारोक्ष्यादिन्द्रियस्यानुपक्षयात् / अज्ञातकरणत्वाच्च भावावेशाच्च चेतसः // 20 // प्रतियोगिनि सामर्थ्यांच्यापाराव्यवधानतः / अक्षाश्रयत्वादोषाणामिन्द्रियाणि विकल्पनात् // 21 // अवच्छेद्ग्रहध्रौव्यादध्रौव्ये सिद्धसाधनात् / प्राप्त्यन्तरेऽनवस्थानान्न चेदन्योऽपि दुर्घटः // 22 // प्रत्यक्षादिभिरेभिरेवमधरो दूरे विरोधोदयः / प्रायो यन्मुखवीक्षणैकविधुरैरात्माऽपि नासाद्यते / तं सर्वानुविधेयमेकमसमस्वच्छन्दलीलोत्सवम् देवानामपि देवमुद्भवदतिश्रद्धाः प्रपद्यामहे // 23 //