________________
મુનજીવનની બાળપોથી-૫
૧૮૫
ઉપધિ અને ભિક્ષાના ભારથી અને ભૂખ લાગવાથી ઈર્યાસમિતિ પળાય નહીં. આથી પગે કાંટા વાગતા આત્મવિરાધના થાય. અને આહારાદિ પડી જતાં કે વેરાઈ જતાં સંયમવિરાધના થાય. મેડી સંધ્યાના સમયે વસતિમાં પ્રવેશ કરવાથી વસતિ નહીં જવાના, કતરા વગેરે કરડવાના, ચોરી થવાના, ચેકીદાર કે બળદ વગેરે દ્વારા માર ખાવાના, ભૂલા પડવાના, વેશ્યા આદિના ઘરમાં પ્રવેશ થઈ જવાના, કાંટા વાગવાના, સર્પ. દંશના, કીડી વગેરેની વિરાધનાના વગેરે અનેક પ્રસંગો ઊભા થાય. જેથી સંમવિરાધના થાય. વળી વસતિ જોયા વિના કાલ ગ્રહણ લેવાથી અથવા કાલગ્રહણ લીધા વિના જ સ્વાધ્યાય કરવાથી સ્ત્રાર્થની હાનિ થાય. ડિલ વગેરે જતા સંયમ વિરાધના થાય અને જે રોકે તે મૃત્યુ થાય અથવા માગું રેકવાથી ચક્ષુનું તેજ ઘટી જાય આ દોષ ન લગાડવા માટે શકય હોય ત્યાં સુધી ભરપૂર પ્રકાશમાં જ વસતિપ્રવેશ કરે. છતાં જે અપવાદે વિકાલે (મેડી સંધ્યાએ) પ્રવેશ કરવું પડે તે પહેરેગીરના પૂછતાં સ્પષ્ટ કહેવું કે, “અમે સાધુએ છીએ. ચેર નથી.” જો વસતિ શૂન્યઘર જેવી હોય તે વૃષભસાધુએ ઉપર-નીચે-બધે દાંડે ઠપકાર, જેથી સર્પ વગેરે ચાલ્યા જાય અથવા બીજુ કેઈ અંદર હોય તે ખ્યાલ આવી જાય.
વસતિમાં આચાર્ય માટે ત્રણ સંથારાભૂમિઓ રાખવી (૧) પવનવાળી (૨) પવન વિનાની અને (૩) સંથારે કરવાની. વસતિ ત્રણ જાતની હોય છે. મેટી, નાની અને
