________________
૪૭
"
}
નથી. પહેલા જ વ્યાખ્યાનમાં આ બાબત વિષે ચર્ચા કરવામાં આવી છે, એટલે હવે તે વિષે કઈ કહેવાની જરૂર નથી. પરંતુ જીવન કેવી રીતે ઉપસ્થિત થયું એ વિષે પણ જડવાદી ક્રાઈ પશુ જાતને ખુલાસા આપી શકતા નથી. હું તે કાઇ વનશાસ્ત્રી નથી, એટલે · Spontaneous Generation ' અથવા આપે।આપ થતી જીવનની ઉત્પત્તિને લગતાં જે અનુમાન ચાલી રહેલાં છે તે વિષે હું પુરી રીતે વાર્ફ થયા નથી, છતાં વનસ્પતિરૂપી જંતુની મદદ વિના કાષ્ઠ માણુસે નિરિન્દ્રીય વસ્તુને વનસ્પતિમાં ફેરવી નાખી હોય, અથવા પ્રાણીરૂપી જંતુ વિના વનસ્પતિરૂપી વસ્તુને પ્રાણીના રૂપમાં ફેરવી નાખી હાય તા એવા દાખલે મારી જાણુ બહાર છે. વળી મારી જાણ પ્રમાણે વિજ્ઞાનશાસ્ત્રીઓએ સદરહુ અનુમાન હવે તેા છેડી દીધેલુ હોય એમ લાગે છે. જીવનને ખુલાસા કરવા માટે વસ્તુમાં સમાયેક્ષા નથી એવા પરાક્રમની જરૂર વિજ્ઞાનને પડે છે. જીવન કેવી રીતે અને કેવા સજોગામાં ઉપસ્થિત થાય છે એ બેશક, વિજ્ઞાનના દૃષ્ટિબિંદુથી અતિ મહત્ત્વને તેમજ વિશેષ રસિક પ્રશ્ન છે; પર ંતુ ધર્મના દૃષ્ટિબિંદુથી તેનું મહત્ત્વ આપ્યુ જ લાગે. ઇશ્વર છે એ વિષે જેમને ખાતરી છે તેમને આ બાબત સંબંધી ચિંતા નામે નથી. ઈશ્વર કેવા સંજ્ઞેગેામાં જીવન ઉત્પન્ન કરે છે તેની શોધખેાળ જીવનશાસ્ત્રીએ કરે તેની રાહ જોવાને ઈશ્વરવાદીઓ તા ખુશી છે; કેમકે તેઓ જાણે છે કે એ સંજોગેા શેાધી કાઢવામાં જીવનશાસ્ત્રીઓને સફળતા સાંપડે તાપણુ એટલા જ કારણથી ઈશ્વરની હસ્તી માનવાની આવશ્યકતા માછી નજ લાગે.
પરંતુ જીવનના કરતાં જડવાદને માટે મન તથા ચેતનાની આબતમાં વધારે ગુંચવણુ સમાએલી છે. જડવાદીઓ એવી દલીલ કરે છે કે મગજમાંનાં તત્ત્વાની સ્થિતિમાં ફેરફાર થવાયી વસ્તુભેદન,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
