Book Title: Ketlak Prakrit Shabdo ane Prayogo Author(s): Publisher: ZZ_Anusandhan View full book textPage 2
________________ ટીકા'માં ( મારુ વેણુ, વર–મુ -કરિનને–પાસમ'માં. ઉત; વગેરે. પ્રભાચંકૃત “પ્રભાવક ચરિત'માં તે શબ્દ સંસ્કૃતમાં પણ વપરાયાનું ઉદાહરણ મળે છે (જે નાની-મજિદત્તાનાં ઘર | પૃ. ૧૮૫, ૫, ૨). હરિભદ્રસૂરિકૃત અપભ્રંશ મહાકાવ્ય નેમિનાહચરિવ'માં બીજા કેટલાંક આશ્રય ઘાતક ક્રિયાવિશેષણ –તપુર, , હું એની સાથે ક્રાં પણ વપરાય છે (પદ્ય કk). હવે પ્રાકૃતમાં તેમ જ અપભ્રંશમાં બે સ્વર વચ્ચે કાં તે હું આવી શકે. કાં તે પણ ટ નહી. એટલે જ અપવાદરૂપ ગણાય. તે જ પ્રમાણે મિનારિય’માં મળતે વપૂરિ–કેમ કે અપભ્રંશમાં પણ કાં તે બે સ્વર વચ્ચે ૩ હાય કાં તે , પણ ૧ નહીં. આ કાર અને વધુનું મૂળ શું હશે એ પ્રશ્ન વિચારણીય છે. ઉપવું =1 નેમિનહરિયમાં રામાન અર્થમાં અને સમાન સંદર્ભમાં કેવળ ટ અને 2 પણ વપરાય છે; જેમ કે, +2 રૂસ વ તું, વધુ નરમ વંદું (પદ્ય ૧૪). એટલું જ નહીં, આશ્ચર્યની ઉત્કટતા વ્યક્ત કરવા બંનેની ટિક્તિને પ્રયોગ પણ તેમ મળે છે : જટ ટ વન–વિદત્ત જુદ, વધુ ભૂમિ ક્રમ્ (પદ્ય ૧૦૮) બહુ સર વત્ત-સંગો (પદ્ય ૪૩૩) આથી એટલું તો સ્પષ્ટ થાય છે કે કટ અને વધુ બે ઘટકના બનેલ. છે : કટ , વધુ છે. આમાંને રિ જે ધરિ ઉર (<સ, અરેરે)માં છે તે જ છે. બાકી રહેલ ઝા અને વૈg વિશે એવી અટકળ કરી શકાય કે ટ (અથવ. ૨૪ એ આપણે આશ્ચર્ય વ્યક્ત કરવા માં વડે જે ડચકારાનો અવાજ કરીએ છીએ તનું જ વર્ણરૂપ હેય. અને વધુ (કે વધુ) એ gવ જ હેય. સરખા ગુજરાત ઉદ્ગાર બાપ રે!” અને તથા સંસ્કૃત માના મૂળમાં રહેલ : “આહ.” પ્રત્યય, ઉદ્ગારવાચકો વગેરેમાં બીજી ભાષાસામગ્રીની તુલનાએ ટવનિપરિવર્તન વહેલું થતું હોય છે. ૧. હમન યાકેબીએ તેમના વડે સંપાદિત સમાચરિતમ' (ઈ. સ. ૧૯૨૧)મ શબ્દચિમાં ઉપર આપેલા સંદર્ભે નોંધ્યા છે. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 2 3 4 5 6
