Karm Sambandhi Jain Sahitya

Author(s): Kunvarji Anandji Shah
Publisher: Z_Jain_Sahitya_Sambandhi_Lekhono_Sangraha_005198_HR.pdf

Page 16

(28) કુંવરજી આણંદજીનું ભાષણ. " कम्मस्स काहि कम्मदायादो कम्मयोनि कम्मबन्धु कम्मपरिसरण, . यं कम्मं करिस्सामि कल्याणं वा पापकं वा तस्स दायादो भविस्सामि / " ( ગંગુત્તનિરોગ તથા નૈનિપજ ) 'कम्मना वत्तती लोको कम्मना वत्तती पजा / / શર્માનચંધના સત્તા ધરણા કાવત . ( સુલ્તનત. વાસેટ મુત્ત, 61. ). ઈસ પ્રકાર કર્મ-સાકે પ્રદર્શિત કરનેવાલે ઉદ્દગાર બદ્ધ-સાહિત્યમેં અવશ્ય ઉપલબ્ધ હોતે હૈ; પરન્તુ જૈનધર્મ કે કાર્મિક વિચારે કે સાથ ઇનકા કઈ સામ્ય નહીં. ભગવાન મહાવીરકે કાર્મિક વિચાર શ્રીકૃષ્ણ એર બુદ્ધદેવકે વિચારસે સર્વથા ભિન્ન સ્વરૂપ રખતે હૈ , કિતનેક આધુનિક વિદ્વાનેકે એસે વિચાર દષ્ટિગોચર હેતે હે કિ “જેન ધર્મ રદ્ધધર્મ કઈ સ્વતંત્ર મત નહીં હૈ, પરંતુ વૈદિક ધર્મ હકે ભેદવિશેષ હૈ, યે દેને ધર્મ વૈદિક ધર્મહીકે અપને પિતા, સમીપમેં અપની આવશ્યક્તા અનુસાર વિચાર-સંપત્તિકા હિસ્સા લેકર કીસી કારણવશ જુદા નિકલે હુએ પુત્ર સમાન હૈ, અર્થાત્ યે ધર્મ પરકીય-ભિન્નજાતિય ન હેકર ઈનકે પૂર્વવર્તિ બ્રાહ્મણધર્મીકી પૃથક-ભૂત શાખાયે હૈ. યહાં હમ કેવલ ઈતના હી કહ કર આગે બઢતે હૈ કિ યે વિચાર જેનસિદ્ધાન્તકા સમ્યગુ અભ્યાસ-વિશેષાવલેકન-કીયે બિના હી પ્રદશિત કિયે ગયે હૈ, અતએવ ઇનમેં સત્યકી માત્રા બહુત કમ હૈ. જેના ધર્મસ્યાદ્વાદ, જીવવાદ, કર્મવાદ, ઔર પરમાણુવાદ આદિ અનેક પ્રઢ વિચાર-- તત્ત્વ હૈ જિનક વેદિક-સાહિત્યમેં કહીંપર આભાસ ભી દષ્ટિગોચર નહીં હતા. યદિ જૈનધર્મ કે સિદ્ધાન્તકા મૂળસ્થાન વૈદિક ધર્મ માના જય, તે ભગવન્મહાવીર પ્રતિપાદિત જૈનતકા મૂળ સ્વરૂપ વિકિસાહિત્યમેં અવશ્ય ઉપલબ્ધ હોના ચાહીએ; પર વહાં ઉસકા કઈ ચિહ નહીં મીલતા. જૈનધર્મ કે ઉપર્યુક્ત અનેક વાકે છેડકર કેવલ અકેલે કર્મવાદહિકે લેકર વિચાર કીયા જાય, જે ઈસ લેખકા ઉદિષ્ટ વિષય હૈ, તે પ્રતિત હોગા કી જે કર્મવાદવિષયક સાહિત્ય જનસમાજમેં વિદ્યમાન હૈ ઓર ઉસમેં કર્મસંબંધી જિન હજારે વિચારકા સંગ્રહ હૈ ઉસકે એક ભી અંશ યા વિચારક સામ્ય કર સકે અિસા કેઈ ઉલ્લેખ વૈદિક સાહિત્યમેં નજર નહીં આતા. હજારો વર્ષો કે પ્રચંડ આઘાત-પ્રત્યાઘાતેંકે કારણ કલિકાલકે કરાલ ગાલેમેં વિલીન હેતે હેતે ભી જે કુછ અત્ય૫ ભાગ, જેનધર્મ કે ઈસ કર્મવાદવિષયક સાહિત્યકા ઉપલબ્ધ હૈ ઉસકા ઠીક ઠીક અવલોકન કરને સે હમારે ઇસ કથનકી સત્યતાકા અનુભવ હે સકતા હૈ. જો કુછ કામિકસાહિત્ય ઈસ સમય વિદ્યમાન હૈ વહ ભી ઈતના વિશાલ હૈ કી ઉસકા યથાર્થ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરને કે લીયે મનુષ્યને અપને આયુષ્યકા બહુત બડા ભાગ લગાના પડતા હૈ. એસી દશામું, જૈનધર્મ કે વિચારેસિદ્ધાન્તકા મૂલસ્થાન વૈદિક ધર્મ હૈ, યહ કથન કેસે યુક્તિયુક્ત માની જા સકતા હૈ.