Karm Sambandhi Jain Sahitya

Author(s): Kunvarji Anandji Shah
Publisher: Z_Jain_Sahitya_Sambandhi_Lekhono_Sangraha_005198_HR.pdf

Page 15

કમ સંબંધી જન સાહિત્ય.
(૧૭) જૈનહિતૈષી પુ. ૧૨ માના પૃષ્ટ ૩૭૪-૭૫ ઉપરથી શ્રીયુત મુનિ
જિનવિજયજીના લેખમાંથી જરૂરી વિભાગ, જૈનધર્મકા તત્ત્વજ્ઞાન “કર્મવાદ” કે મૂલ સિદ્ધાન્ત પર રચા ગયા હૈ, કર્મવાદકે જેનધર્મક મુદ્રાલેખ માનના ચાહિએ, જિસ પ્રકાર શ્રીકૃષ્ણકા મુખ્ય પ્રબોધ નિષ્કામ કર્મવેગ. બુદ્ધદેવકા સમાનભાવ, પતંજલિકા રાજયોગ ઔર શંકરાચાર્ય જ્ઞાનગકે પ્રકટ કરને કે લીયે થા, વૈસે હી શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીરકે ઉપદેશકા લક્ષ્ય-બિન્દુ કર્મવાદને પ્રકાશિત કરનેકા શ્રી મહાવીરદેવને કમકે કુટિલ કાર્યોકા એર કઠેર નિકા જૈસા ઉદ્દઘાટન કિયા હૈ પૈસા
ને નહીં કિયા. ભગવાન મહાવીરકા યહ કર્મવાદ અનુભવગમ્ય ઔર બુદ્ધિગ્રાહ્ય હોને પર ભી સ્વરૂપમેં અત્યન્ત સૂક્ષ્મ ઔર ગહન હૈ. ઈસકી મીમાંસા બહુત વિકટ ઔર રહસ્ય વિશેષ ગંભીર હૈ. ઈસ વિષયકા સમ્યગ-અવગાહન કરનેકે લીયે શાસ્ત્રીય જ્ઞાન સમ્બન્ધી યોગ્યતાકી આપેક્ષાકે સિવા, ઈસ તત્ત્વકે ખાસ અનુભવી જ્ઞાતાકી ભી આવશ્યકતા રહેતી હૈ. કેવલ પુસ્તકને આધારપર મનુષ્ય ઇસકે સ્વરૂપસું યથાર્થ પરિચિત નહીં હૈ સકતા. યહી કારણ હૈ કી બહુતસે વિદ્વાન જૈનધર્મ કે સામાન્ય ઔર કુછ વિશેષ સિદ્ધાન્ત કો જાનતે હએ ભી કર્મવાદકે વિચારેસે સર્વથા અપરિચિત હેતે હૈ. હમારે ઈસ કથનકી સત્યતાકે પ્રમાણમેં, યહી બાત કહી જા સકતી હૈ કિ આજપર્યંત અનેક જૈનેતર વિદ્વાને જૈનધર્મ કે ભિન્ન ભિન્ન વિચારેક આલેચન-પ્રત્યાચન કિયા હૈ, પરંતુ ઈસ કર્મવાદકા કીસીને નામ તક ભી નહીં લીયા.
જેનધર્મકા યહ કર્મવાદ સર્વથા ભિન્ન, અપૂર્વ ઐર નવીન છે. જિસ પ્રકાર જૈન, બૌદ્ધ ઔર વૈદિક ધર્મ કે અન્યાન્ય તકા એક દુસરેકે સાહિત્યમેં પ્રતિબિમ્બ (છાયા) દષ્ટિગોચર હેતા હૈ પૈસા ઈસ કર્મવાદકે વિષયમેં નહીં પ્રતિત હતા. યદ્યપિ
पुण्यो वै पुण्येन कर्मणा भवति, पापः पापेन । ( बृहदारण्यक ) कर्मणो ह्यपि बोदव्य बोद्धव्यं च विकर्मणः । अकर्मणश्च बोद्रव्यं गहना कर्मणां गति: ॥ ( भगवद्गीता ४, ५.) येषां ये यानि कर्माणि प्राक् सृष्टया प्रतिपेदिरे । તાજ્જૈવ પ્રતિપથને માના પુનઃ પુન: /
(મહામાત. જ્ઞતિઃ ૨૩૧. ૪૮.), शुभाशुभफलं कर्म मनेाधाग्देहसम्मवम ।
જર્મના તપો નામુમધમમમા : . ( મનુસ્મૃતિ ૧૨. ) ઈત્યાદિ કિમતત્વ પ્રતિપાદક વિચાર વૈદિક સાહિત્યમેં ઔર–