________________
શત્રુ ક્યાં છે? ભય એ હિંસાની જ પ્રતિક્રિયા છે. માણસના મનમાં પડેલી હિંસા અને ક્રૂરતા બહાર ભય જન્માવે છે. જેટલા પ્રમાણમાં હિંસા વધારે એટલા પ્રમાણમાં ભય પણ વધારે. આ ભયની
અવસ્થામાં માણસ સ્વસ્થ થઈ વિચારી શકતો નથી અને વિવેકપૂર્વક જોઈ પણ શકતા નથી, કારણ કે તે વેળા એનું ચિત્ત ભયના વંટોળિયે ચઢેલું હોય છે.
એકે ગ્રામીણ, હરીફનું ખૂન કરવા નીકળે. વજૂ જેવું એનું મજબૂત શરીર હતું, અને એના હાથમાં મોટું ભાલું હતું. અંધારાનો આશરો લઈ એના પ્રતિસ્પર્ધીના ખંડમાં એ પેઠો. પણ આ શું? સામે પણ એક ભાલાધારી એની સામે તાકીને જ ઊભે છે. ભયથી એ છળી ગયો. હવે? ન તો આગળ જવાય, ન પાછા ભાગી જવાય. આવેશમાં એણે ભાલો સામે દેખાતા માણસની છાતીમાં જોરથી ખોસી દીધો અને મોટા ધક્કા અને ધડાકા સાથે સામે રહેલ વિશાળ કાચના ચૂરેચૂરા! ચોકિયાતે દોડી આવ્યા.
પકડાયેલ ચેર વિચારી રહ્યો: “હું જ કાચમાં આવો | વિકરાળ લાગતો હતો?”
ભયમાં માણસ સામે રહેલા પોતાના જ પ્રતિબિમ્બને પોતે પણ ઓળખી ન શકે.