________________
પંચપરમેષ્ઠી નમસ્કાર
સં. ડે. વલભદાસ નેણસીભાઈ મોરબી
(૯)
પરમેષ્ઠી પિતાનાં સ્થાને છે, અને તેમને કે જે આપણે ન કરી શકીએ.
- તેનાં બળે કેઈપણ એવું દુર્ધટ કાર્ય રહેતું નથી કરેલ નમસ્કાર માતાનાં સ્થાને છે. માતાના * સંબંધથી જ પિતાની ઓળખાણ થાય છે. પિતા આ રીતે પરમેષ્ઠી નમસ્કારના પ્રભાવને પુત્રને પરાક્ષ છે. માતાને પ્રત્યક્ષ છે. અત્રે પિતાને વિચાર કરીને એના મહિમાને હૃદયમાં સ્થાપિત ઓળખવા માટે માતાને આશ્રય લેવું પડે છે. કરીને તેના પ્રત્યે પરમ ભકિતવાળા બનવું એ માતા પ્રત્યેની ભકિત સ્વયંભૂ છે, જે સકળ સંઘનું પ્રથમ કર્તવ્ય છે. સહજ સ્વભાવથી જ માતૃભક્ત છે, તેને જેમ પંચ પરમેષ્ઠી નમસ્કાર પુણ્યરૂપી શરીરની માતા દ્વારા પિતાની પ્રતીતિ થાય છે, તેમ
જનની છે–પાલની છે અને શોધની છે અને આપણે ૫ણુ પરમેષ્ઠી રૂપ પિતાની પ્રતીતિ કરવી
જીવરૂપી હંસની વિશ્રાંતિ માટે કમલની શેભા હોય, પરમેષ્ઠીની સાચા સ્વરૂપની ઓળખાણ છે
છે, માટે એ જયવંત રહો. કરવી હોય તે નવકારરૂપ માતાને આશ્રય લે.
વળી આજે સારે ય સંસાર લગભગ ભૌતિ. પરમેષ્ઠી નમસ્કારમાં પરમાત્મરૂપ દેવ, અને કતાથી, અનૈતિકતાથી, પાશવતાથી હદ ઉપરાંત અંતરાત્મ સ્વરૂપ ગુરૂ એ બને આવી જાય છે. પતિત થઈ રહ્યો છે. તેવા સમયે પતિતને પાવન તેમને નમસ્કાર કરવા પડે તેમના પરિચયમાં કરનાર પરમેષ્ઠી નમસ્કારને આશ્રય અનિવાર્ય રહેવાથી આપણને આપણું અંતરાત્મ સ્વરૂપ બન્યું છે. આજે સંઘની અંદર-માનવ-માનઅને શુદ્ધ પરમાત્મ સ્વરૂપ શું છે તેની ઝાંખી વમાં, ઘર-ઘરમાં, પરસ્પર પ્રેમને બદલે ઘણાથતી જાય છે. જેમ જેમ તે વૃદ્ધિ પામતી સ્પ- સહિષ્ણુતાને બદલે ઉગ્રતા છે, અને સ્નેહને બદલે છ રૂપને ધારણ કરતી જાય છે. તેમ તેમ દેહના વિરોધનું વાતાવરણ માજા મૂકી રહ્યું છે તેવા માત-પિતાની જેમ આત્માના માતા-પિતાને સમયે બધાનું માનસિક વલણ એક એવી સંબંધ સ્થપાય છે અને સ્થપાયેલે એ સંબંધ દશામાં વાળવું જોઈએ કે જેથી કોઈ જાતની જ આપણા દુધટ કાર્યોને પણ સુઘટ બનાવનાર પ્રેરણા કર્યા વિના સહજ રીતે પ્રેમ-વિશ્વાસ અને થાય છે.
વાત્સલ્યનું વાતાવરણ ફેલાય. સંસારની વિષમતાને કઈ પાર નથી. તેને પરમેષ્ઠી નમસ્કાર પ્રત્યે સહ કેઈને એક પાર પામવા બળવાન સાથ વિના, સબળની સરખો આદર છે તેમજ તેના પ્રત્યે સમર્પણના સહાય વિના માર્ગ કાપ એ ભલભલા ભડવીરને ભાવ ખીલવવા માટેના કાર્યમાં સૌને એક માટે દુષ્કર છે એ સાથ અને સહાય, પરમેષ્ઠી સરખે સહકાર રહેવાને અને તેથી સાચું ધમનમસ્કાર વડે આપણને પ્રાપ્ત થાય છે અને બંધુત ખીલી નીકળવાનું. સંધમાં બંધુત્વ ખીલ
DR9 ક & ઈલ્યા થઇ9bણ
