________________
CASES SGFI A SS SSSS OFe$ep @CPF-PUR A Pક
રો-ર♠ R****
મન ન
મા ધુ રી
શ્રી વિમ વર્તમાન જડવાદી વાતાવરણમાં સાત્ત્વિક તથા સંસ્કારયુત સ્વચ્છ વિચારધારાના પ્રચારની આવશ્યકતા છે, જેથી વિચારક આત્માઓને જીવનાપયેગી ભાથુ એ દ્વારા પ્રાપ્ત થાય; આજ એક ઉદ્દેશથી શ્રી ‘વિમાઁ” પોતાની ચિંતનપ્રધાન શાંત લેખિની દ્વારા સદ્વિચારમાળા અહિ પ્રસિદ્ધ કરે છે, લેખક શ્રી, સમાજમાં પ્રતિષ્ઠિત તથા શાંત વિચારક તેમજ આધ્યાત્મિક વિચારશ્રેણીના પુરસ્કર્તા છે. તેએ ‘ કલ્યાણ ’ ના વાચકોને માટે અવાર-નવાર પોતાની લેખિનીથી સદ્વિચાર–પ્રવાહ વહેતા મૂકતા રહે તેમ આપણે ઇચ્છીશુ.] ૧, આચારાનુ પરિબળઃ
મનને ભાગ્યેજ કાઇ ઉપમા આપી શકાય, એવું તે વિચિત્ર અને અનાખુ છે. છતાં પણ આપવીજ હાય તે વધુમાં વધુ બંધ બેસતી ઉપમા પાણીની છે, મન પાણી જેવું છે, પાણીને પોતાના આકાર કે રંગ નથી, તેને જે વાસણમાં રેડો તેવા આકાર ને ધારણ કરે છે, અને તેમાં જે રંગ નાખા તેવા રંગનુ તે મને છે. જો તેને વહેવા દઇએ તે તે ઢાળ તરફ વહેવા લાગે છે, અને એકજ જગ્યાએ બાંધી રાખીએ, તે તે બંધીયાર બની જાય છે. પાણી ચંચળ છે અને તેમાં પત્થર નાંખીએ તે તરત તરંગે નાચી ઉઠે છે. તેમાં અદ્ભુત શક્તિ છે અને ગમે તેવા ખડકેાને ઘસી નાંખે છે.
એજ રીતે મનને પણ કાંઇ રૂપ કે તન્મય થઇ જાય છે, વિષયના સ ંગ
રંગ નથી, જે વસ્તુમાં તે પરાવાય છે, તેમાં તેને લાગે છે, તેવા તેના રંગ થઇ જાય છે,
એને ફાવે તેમ કરવા દઈએ, તે અધમ માર્ગોમાં તે જલ્દી ઢળી પડે છે અને નીચે પટકાય છે. જો તેને ગોંધી રાખીએ તે તે મંદ અને માંદુ બની જાય છે. બાહ્ય વિષયે તેની સાથે અથડાતાં તેમાં વૃત્તિઓના તરંગો ઉડે છે. મનની શક્તિએ અદ્ભુત છે, જે તેને કયાંક કેન્દ્રિત કરી શકાય તા.
OH - જી-૧ અને
પાળા
રી
પાણીને નિશ્ચિત માર્ગોએ વહેવડાવવા માટે પાળા બાંધીએ છીએ, તેવીજ આપણે માનસિક પ્રવાહને વહેવડાવવા માટે બાંધવી જોઇએ. તે પાળેા એટલે નિયમે અને આચાર-પ્રણાલિકાઓ. આપણા વિચાર, ભાવે, કલ્પનાએ અને સમજણા ક્ષણે ક્ષણે બદલાતાં રહે છે. આપણે તેમનાં પર ભાસા રાખીને વર્તવા લાગીએ તે કયાંય પહોંચવાના નથી, ઘણીવાર વિષયાનાં વમળેમાં અટવાયેલા મનના આવેગા એટલાં જોરદાર હાય છે કે વર્ષો સુધી દઢીભૂત કરેલી સયમની પાળેને તેઓ તેડી નાંખે છે.
જો આપણે મનને સન્માર્ગે લઈ જવું હોય તે ચંચલ અને તરંગી મનને કોઈ નિયમેની, કાઇ આચારાની પાળામાં વહેવડાવવુ પડશે. કેઇ ને કઇ વિધિનિષેધા અંગીકાર કરવા પડશે પછી તે ધર્મશાસ્ત્રાના ચીધેલા હોય કે મહાપુરુષોનાં વ વેલા હૈાય. એક વસ્તુ થઇ શકે અને ખીજી નજ થઈ શકે એવી કડક શિસ્ત પાળવી છ છ છ છક છGEOFBF GF G H ક ક ઇશા
