________________
: ૫૬૪:: વિશ્વનાં વહેતાં વહેણે:
સરકારને કે પ્રાંતીય સરકારને પૂછી શકો છે કે, રોષે ભરાયો. ઓગસ્ટ ટમીના દિવસે અમદાવાદમાં ધાર્મિક દૃષ્ટિ, સંસ્કાર દૃષ્ટિ તથા અહિંસાની દૃષ્ટિ, વિધાર્થીઓએ સરઘસ કાઢયું. કોંગ્રેસ-હાઉસ આગળ તમે ક્યાં સુધી માને છે, અપનાવો છે કે અમલી દેખાવો થયા, અને ત્યારબાદ ગોળીબાર થયો. બનાવવા તમારે ઉદ્દેશ છે? તમારું ધ્યેય, તમારે સિદ્ધાંત ત્યારપછી તે મુખ્યત્વે અમદાવાદ, નડીયાદ, તથા તમારું લક્ષ્ય શું છે? એ અમને સ્પષ્ટ કહે !' કલેલ, આણંદ ઈત્યાદિ ગુજરાતના શહેરોમાં તોફાને, ' આટલું આજે ભારતમાં શાસન કરતી રાજકીય ગોળીબાર, ઇત્યાદિની રમઝટ દિવસોના દિવસો સુધી સંસ્થા કોંગ્રેસને પૂછી શકાય છે ! જે સ્વતંત્ર ભારતની ચાલી. અમદાવાદ શહેરનું વાતાવરણ આજે લગભગ પ્રજાનાં માનસમાં પિતાની સંસ્કારિતાનું, જીવદયાનું કે સવાબે મહિના થયા તંગ જ રહ્યું છે. જનતાનું ધાર્મિકતાનું સાચું ખમીર હોય તો. નહિતર પરિ. આંદોલન આજે તે વગર નેતાએ એટલું વિરાટ ણામમાં દેશને સર્વદેશીય અભ્યદય દૂર છે, એમ બની ચૂક્યું છે કે ગુજરાતના પ્રત્યેક શહેર-ગામડાકહ્યા વિના ચાલતું નથી.
એમાં મહાગુજરાત જનતા પરિષદની રચના થઈ મહાગુજરાતમાં હમણાં હમણાં છેલ્લાં બે મહિ. છે કેટલાયે. કોંગ્રેસીઓએ રાજીનામાં આવ્યા છે. નાથી એક વિરાટ આંદોલન ચાલુ થયું છે. ઓગસ્ટની અમદાવાદ મ્યુપાલિટિમાંથી પણ તેના પ્રમુખ આદિના છઠ્ઠી તારીખે દહીમાં પાર્લામેન્ટ વિદર્ભ સહિત પણ રાજીનામાં અપાયા છે. ઠેર–ઠેરથી રાજીનામામહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છનું એક રાજ્ય અને ધોધ વહી રહ્યો છે. આ બાજુ શહેર કોંગ્રેસ કરવાને ઠરાવ પસાર કર્યો છે. છેલ્લા લગભગ ૮ સમિતિએ મહાગુજરાતની રચનાને આવકારતે અને મહિનાથી મુંબઈના પ્રશ્નને અંગે દેશભરમાં વિખવાદ દિભાવની વિરૂદ્ધને ઠરાવ પાસ કર્યો, ફરી કોંગ્રેસની ચાલુ હતે. સીમાપંચે જે નિર્ણય મુંબઈને અંગે શિસ્તને માન્ય રાખી દ્વિભાષીને ઠરાવ પસાર કર્યો, આપ્યો હતો, તેમાં ગુજરાત કે મહારાષ્ટ્ર બન્નેમાંથી એટલે પ્રમુખ, ઉપપ્રમુખ આદિએ રાજીનામાં આપ્યાં. એકેયને સંતોષ ન હતે. છતાંયે ગુજરાતે સંયમ આમ હાલ તે ગુજરાતનું વાતાવરણ ડહોળાઈ તથા શિસ્ત જાળવીને મૌન રાખ્યું હતું. મહારાષ્ટ્ર રહ્યું છે. દેશની શક્તિ આજે તે કેવળ દિલાલી કે | મુંબઈને લેવા માટે ખૂબ જ તોફાનો કર્યા હતા જેમાં
મહાગુજરાતના પ્રતિકાર અને સમર્થનમાં ખરચાઈ ચુસ્ત કેંગ્રેસમેનથી માંડી, સામાન્ય સામ્યવાદી રહી છે. પ્રજાની તન, મન, ધનની તાકાત આ કાર્યોમાં પણ હી ગણી શકાય. છેવટે મુંબઈને સ્વતંત્ર આજે તે એટલી બધી વેરવિખેર થઈ રહી છે, કે, રાજ્ય તરીકે રાખવાને ભારત સરકારે નિર્ણય લીધે, પરિણામ તે ગમે તે આવે પણ છતાયે આજે જે તેમાં મહારાષ્ટ્રઆખું ખળભલું, ભલ-ભલાએ રાજી- કાંઈ બની રહ્યું છે, તેમાં શાસકવર્ગ તથા પ્રજાપક્ષ નામાં આપ્યાં, છતાં કેગ્રેસના સર્વ સત્તાધીશ બન્નેનું એક-બીજા વચ્ચેનું અંતર વધવામાં આજે અણનમ રહ્યા અને મહારાષ્ટ્ર, મહાગુજરાત તથા રોમેર શક્તિ ખર્ચાઈ રહી છે. રે ભવિતવ્યતા ! સીમામુંબઈનું સ્વતંત્ર રાજય આમ ત્રણ રાજ્યોને પંચના સૂતેલા ભૂતને જગાડીને દેશના માંધાતાઓએ નિર્ણય લેવાઈ ગયો. એ માટે મેર તૈયારીઓ ખરેખર પેટ ચોળીને શૂલ પેદા કર્યા જેવું કર્યું છે, થઈ ગઈ, પાને, યોજનાઓ ઘડાઈ ચૂક્યા. અને એમ અતિશયોક્તિ વિના કહી શકાય ! અચાનક મહારાષ્ટ્રના તથા ગુજરાતના અમુક ગુજરાતની પ્રજાને જાણ કર્યા વિના દ્વિભાષીને પાર્લામેન્ટના કોંગ્રેસી તથા બીનકોગ્રેસી સભ્યોએ નિર્ણય એકાએક લઈ લેવાયા બાદ પ્રજાના આગેવાભેગા થઈ દ્વિભાષી રાજ્યને મુસદ્દો ઘડ્યો. પ્રજાને કે એ, મેરારજીભાઈ જેવા પ્રતિષ્ઠિત માણસેએ અમને તેના વર્ગને જાણ કર્યા વિના તે પેજના પસાર કરી દાવાદ શહેરમાં તાત્કાલિક પ્રજાને વિશ્વાસમાં લેવા દીધી. આના પરિણામે અમદાવાદ, સુરત, આદિ પ્રયત્ન કર્યો હેત, કે ગોળીબારને યોગ્ય વિરોધ કરવામાં ગુજરાતના મેટા-મોટા વિસ્તારની જનતાના દિલમાં સૂર પૂરાવ્યું હતું તે પ્રજાનું વલણ નરમ પડત અને
1
2
a"
"
