Book Title: Jayantika
Author(s): Bakulbhushan Mahakavi
Publisher: Human Resource Development Government of India
View full book text
________________
vii
अस्य च कवेर्जयन्तिकाकर्तुः नाटकसंविधानादिषु परिपक्वकल्पनावैखरीषु च यादवाद्रिनित्यवासी पेरियण्णाजिनामकः कश्चन रङ्गस्थलसूत्रधारः प्रेग्को बभूव। यतस्वबाल्य एव तस्य नाटकादिकं अभ्याससमयेषु प्रदर्शनसमयेषु च तदा तदा वीक्ष्य भावयन्नयं कविः स्वकाव्येषु नाटकेषु च संविधानादिक्रमं योजयामास। बालानां कथाकथनसमयेषु कवेरस्य पत्नी यग्गम्मनानी इमां जयन्तिकाकथां कथयतिस्म । जयदेवकविः स्वकीये प्रसन्नगघवनाटके प्रस्तावनायां प्रस्तौति :
यस्याश्चोरश्चिकुरनिकरः कर्णपूगे मयूरः भासो हासः कविकुलगुरुः कालिदासो विलासः । हर्षो हर्षो हृदयवमतिः पञ्चबाणस्तु बाणः
केषां नपा कथय कविताकामिनी कौतुकाय ॥ इति । अत्र च कविः चोग्मयूरभासकालिदासहर्षाणां कविताकामिन्याः चिकुरनिकरकर्णपूरहामविलासहर्पस्थानीयतां निवर्ण्य " हृदयवसतिः पञ्चबाणस्तु बाणः” इति कामिनी कान्तत्वापादकप्रफुल्लमनःपरिस्फुरन्मनोभवस्थानीयतां बाणस्य निर्वर्णयति ।
अनया च वाचा स्वाभाविकनिर्गलनिर्गलद्वाग्वैखरी विलसदमलकविताकामिनीममाश्लिष्टेषु कविकुलतिलकेपु तिलकोपरिविन्यस्तसुवर्णबिन्दुकल्पोऽयमनल्पकल्पनाचातुरीविदग्धः दवदहनधग्धगहननिपातितहर्षकरवर्षधाग्या लोकमाप्याययन वपुकवलाहक इव सहृदयलोकमाप्याययन्नयं कविः कविनिकरशिरःपरिस्फुग्द्रत्नमयवरकिरीटप्रायतां भजत इति सुस्पष्टमभिहितं जयदेवेन।
अन्योऽपि कश्चन कविरेवं श्लाघते भट्टबाणम् । " श्लेष केचन" इत्यारभ्य, "आस्सर्वत्र गभीग्धीग्कविताविन्ध्याटवी चातुरीसञ्चारी कविकुम्भिकुम्भभिदुरो बाणस्तु पञ्चाननः ॥” इति ।

Page Navigation
1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 ... 254