________________
સ્વીકાર અને સમાલાચના.
૫૭૧
જીવધર ચરિત્ર —યા ક્ષત્રચૂડામણિ. પ્ર. મુલચંદ કસનદાસ કાઇંડીઆ. તંત્રી દિગંબર જૈન સુરત. આ દિગબરીય ચરિતાનુયોગ ગ્રંથ વાદિભસિંહરિ કૃત સંસ્કૃત કાવ્યના હિંદી પરથી ગુજરાતી અનુવાદ છે. અનુવાદ ડે. ભાઇલાલ કપુરચંદ શાહે એક દરે સારા કરેલ છે. આંમાં જીવધરકુમાર અને પછી સ્વામી ૧૦ કરતાં વધુ સ્ત્રીઓ કેવા કેવા સંજોગામાં કેવા પરાક્રમથી પરણે છે, અને પોતાના પિતાને મારી રાજ્ય લઇ લેનાર કાકાંગારની પાસેથી મોટા થઇ રાજ્ય લે છે અને પછી ભાગવતી જૈન દીક્ષા લે છે તે બતાવ્યું છે. શૈલિ પૂવની કથા શૈલિને મળતી છે, અને આમાં શ્વેતાંબરીય શ્રીપાલચરિત જેવું ભાન થાય છે,. પરંતુ આમાં વિશેષ અને ખાસ લાક્ષણિક જે છે તે એ છે કે દરેક સોગ અને નાના નાના પ્રસંગેામાંથી પણ કાંઇને કાં લેવા જોગ ખેાધ આપ્યા છે. આવા ખાધાના સંગ્રહ સંસ્કૃત અને તેના ગુજરાતી અર્થ સાથે થાય તે ઘણા ઉપયાગી થઈ પડે તેમ છે. આના ઉદાહરણમાં ખાસ સુટેલો નીચે આપીએ છીએ.
“ત્યાર પછી સ્વામી ત્યાંથી ચાલીને કાઇ બાગમાં ગયા, કારણ કે મન ઘણું કરીને એવી વસ્તુ જોવાની ઉત્કંઠા કરે છે કે જેને તેણે પહેલાં દીઠી હાય નહિ. તે બગીચાના આંબાના ફળને કાઈ પણ મનુષ્ય ધનુષ્યથી પાડી શકતેા નહાતા. ડીકજ છે કે જે મનુષ્યેામાં શક્તિ હોતી નથી, તેમને સહજ કામ કરવું પણ કહેણુ લાગે છે. પરંતુ સ્વામી તે ફળને પોતાના ખાણુથી છેદીને ખાણુની સાથેજ લાવ્યાઃ અર્થાત્ તે કરી તેમના ખાણમાંજ છેદાઈને ચાલી આવી, કારણકે પ્રત્યેક કાર્યમાં એવા ઉત્સાહ કરનાર પુરૂષજ ઇચ્છિત ફળને પામે છે. આ કામ જોઈને જેનું બાણુ નિશાનપર લાગ્યું નહતું તેને બહુ આશ્ચર્ય લાગ્યું, કારણકે ઉત્તમ કામ અશક્ત પુરૂષોને આશ્ચર્યકારકજ લાગે છે.” પૃ. ૭૪.
ભાષા સરલ છે, લીપિ બાલમેધ અને સારા ટાઈપમાં રાખેલી છે તેથી દરેકને ઉપયેાગી થાય તેમ છે. પેપર અને છાપણી પણ સારી છે અને દિગંબર જૈન માસિકના તરફથી ભેટ આપવામાં આવી છે. ( આ માસિક ભેટ આપવાનું સાહસ સારૂં ખેડે છે ) અને ખીજાને માટે ક. ૮ આના છે તે વધુ નથી. શ્રીયુત ઢાકારલાલે પેાતાના પિતા સ્વ. ભગવાનદાસ કાદરજીના સ્મરણાર્થે આ પુસ્તકો છપાવવાના પ્રબંધ કર્યો છે તે સ્તુત્ય છે.
સ્ત્રી સુધમાળા, અથવા સસાર સમુદ્રની નૌકા. કિ. ત્રણ આના પૃ. ૬૮. પ્રાણીપેાકાર—કિં. અમૂલ્ય. પૃ. ૬૦,
વૈરાગ્યતરગ ભક્તિમાળા—કિ. હું આના પૃ. ૨૧૦. ત્રણેના કર્તા. સાંકળચંદ પિતાંબરદાસ શાહ.
સ્ત્રી સુએધમાળા એ પુસ્તક ગરબાવળીરૂપ છે, અને તેમાં જુદા જુદા નીતિ, સદાચાર, ગૃહસ ́સાર આદિને લગતા વિષયાપર ગરબા ગરમી કરી સામાન્ય શિક્ષણને ઉપયાગી પુરતક કર્તાએ પૂરૂ પાડયું છે. આખા પુસ્તકનું અવલોકન કરતાં જણાય છે કે કર્તાને શિક્ષક તરીકેના અનુભવ હોવાથી બહુ સરલ અને સચાટ એધ આપનાર કાવ્યા કરેલ છે કે જે સર્વ જૈન કન્યાશાળાઓમાં ચલાવવા ઘટે છે. કર્તાને વિશેષ માન એ માટે ધટે છે કે જૈનેતર સમર્થ વિદ્યાના નામે પ્રોફેસર ધ્રુવ, રા. બ. રમણભાઇએ ઉત્તમ અભિપ્રાય આપેલ છે, અને વડેાદરા રાજ્યમાં ઇનામ માટે મજબૂર થયેલુ' છે. આવા સરલ અને યેાગ્ય પુસ્ત
